Van traditionele toezichthouder naar moderne handhavingsorganisatie

prof. dr. Gerrit van der WalInspecteur-generaal voor de Gezondheidszorg

Opbouw presentatie

Missie en positie Doelen Dilemma’sHandhavingskaderEffecten

Missie

Bevordert de volksgezondheid door effectieve handhaving kwaliteit van zorg, preventie en medische producten.

Adviseert de bewindspersonen. Gebruikt bij zorgaanbieders advies, stimulans, drang en dwang.

Onderzoekt en oordeelt onpartijdig, deskundig, zorgvuldig en onafhankelijk van politieke kleur of heersend zorgstelsel.

Motto

Voor gerechtvaardigd vertrouwenin verantwoorde zorg

De IGZ: feiten en cijfers

•Relatief kleine inspectiedienst (zo’n 350 fte, waarvan ongeveer 110 inspecteurs)•Een greep uit ons brede toezichtveld: huisarts, ziekenhuis, apotheker, GGZ, thuiszorg, privékliniek, fabrikant geneesmiddelen en medische technologie, gehandicapteninstelling, GGD, verpleeghuis•800.000 beroepsbeoefenaren, 3000 instellingen, 60.000 adressen•IGZ handhaaft 25 wetten•Kosten 2 euro per burger per jaar

Positie inspectie

Verantwoordelijkheidsverdeling beleid – uitvoering - toezicht

Overheid ontwikkelt beleid, is kaderstellendZorgaanbieder levert verantwoorde zorgIGZ toets aan wet- en regelgeving en beroepsnormen, oordeelt en adviseert beleid en verplicht zorgaanbieder tot verbeteringRollen zijn gescheiden, maar complementair

Positie van de inspectie

Druk vanuit:- zorgontvanger- maatschappij- zorgaanbieder

IGZ koers obv patiënt-/cliëntbelang (soms op langere termijn)Van de minister, voor de patiënt/cliënt, via de zorgaanbiederAdviseren, stimuleren, corrigeren of ingrijpen (strafrecht, bestuursrecht, tuchtrecht)

Vier inspectieprioriteiten (MJB 2008-2011)

Kwaliteit van zorg (met name patiëntveiligheid) bevorderenPreventie effectiever makenTransparantie van geleverde kwaliteit van zorg vergrotenMeer en gerichter aandacht besteden aan kwetsbare groepen

Transitie naar moderne handhavingsorganisatie

Gerichter reactief en meer proactief optredenStimuleren naar de beste gerealiseerde kwaliteitNaast stimuleren/initiëren, ook regisserenVan ‘silent service’ naar ‘public service’Niet alleen objectgericht inspecteren, maar ook aandoeningsgericht

Rollen inspectie

•Niet vrijblijvende adviseur van veld op grond van expertise•Stimulator van goede kwaliteit van zorg•Onafhankelijk toetser van naleving van wet- en regelgeving en veldnormen•Opspoorder van wetsovertredingen•Maatregelennemer als zorgaanbieders hun verantwoordelijkheid niet waarmaken. Treedt soms op als kwaliteitspolitie

Verwachtingen en mogelijkheden

Risico’s inherent aan de zorgDe inspectie ziet niet alles, weet niet allesBijdragen aan systematische risicovermindering in de zorgOpereren vanuit vertrouwen, tenzij vertrouwen wordt beschaamd‘Zacht’ als het kan, ‘hard’ als het moet

Drie onrustbarende vragen

• Waarom waren we er niet?• Waarom zagen we het niet?

(we waren er wel)• Waarom hebben we niet voldoende gedaan?

(we zagen het wel)

TransparantieparadoxVerbeterprojecten, indicatoren, ranglijsten:Grote variatie zichtbaar: het is niet overal goed…Roep om meer informatie steeds minder vertrouwen

Gevolgen:Zorg is niet overal even goed patiënt wil weten en kunnen kiezenReputatieprikkel, private initiatievenVariatiebreedte neemt af, vertrouwen hersteltPatiënt wil het niet meer weten gerechtvaardigd vertrouwen

Dilemma’scapaciteit – risico’s - verantwoordelijkheid

•Wanneer melding (die tot IGZ-actie moet leiden)?•Zelf of laten onderzoeken?•Vertrouwen of verifiëren?•Reactief (incidententoezicht) of proactief (gefaseerd toezicht en thematisch toezicht)?•Welk thema/welke sector wel/niet – meer/minder?•Wat wanneer en hoe openbaar?•Wanneer welk handhavingsmiddel?

16

Vertrouwen (scrisis?)

vertrouwen

verificatie

IGZPrivate partijen:zorgaanbieders

branches

Publieke partijen:minister,

parlement, pers

Vertrouwen

Vertrouwen Goed vertrouwen Blind vertrouwen

VerificatieKennisDeskundigheidIndicatorenResultaten van toezicht IGZ

Handhavingskader

transparant & voorspelbaar

Keuze van de inspectie: grootste risico’s eerst

De IGZ is relatief kleinRisicogestuurd toezichtIngrijpen op basis van risico voor veiligheid patiënt/cliënt

Handhaving

De inspectie onderscheidt vier soorten van handhaving:•Incidententoezicht (IT - toezicht op basis van meldingen en signalen; veelal casusgericht toezicht)•Thematisch toezicht (TT - toezicht op bepaald onderwerp in instellingen of bij beroepsbeoefenaren)•Gefaseerd toezicht (GT – toezicht op basis van brede informatieverzameling aan de hand van kwaliteitsindicatoren en analyse daarvan op risico’s)•Opsporing van strafbare feiten

Handhavings-cyclus

Risicovol

Inspecteerbaar

Belangrijk

IGZ meest gerede instantie

Handhaafbaar

Selectietrechter

IGZ-selectie (plus, voor zover niet al inbegrepen, alles wat in detail wettelijk verplicht is)

Gefaseerd toezicht

Strafmaatregelen Inval Inbeslagname Aangifte OM Tuchtklacht

Bestuursrechtelijke maatregelen

Bevel Aanwijzing Bestuurlijke boete Last onder dwangsom

Corrigerende maatregelen

Verscherpt toezicht Actieve openbaarmaking Verbeterplan

Advies en stimuleringsmaatregelen

Circulaire Tijdschriftartikelen Actieve openbaarmaking Campagne

Maatregelen

Voorbeelden

Signalering psychosociale problemen bij kinderen door JGZ:Stimuleren, daarna corrigerende maatregelen en vervolgens bestuursrechtelijke maatregelen

Minimaal aantal operatiesCorrigerende maatregelen en daarna bestuursrechtelijke maatregelen

Normen verantwoorde zorg verpleeghuizen Eerst stimuleren/adviseren, nu corrigeren en mogelijk in de toekomst bestuursrechtelijke maatregelen

Bereikbaarheid huisartsenBestuursrechtelijke maatregelen

Hartchirurgie RadboudZware bestuursrechtelijke maatregel

Effectketen

Onder toezichtstaande

Inspectie Samenleving

Final Outcome

Input Troughput Output Outcome

Beleid VWS

(volks)gezondheid

BeroepsorganisatiesKoepels

Input Through-put

Output OutcomeFinal

outcome

onder toezichtstaande

inspectie

Effecten toezicht IGZ

Methodologische uitdagingenEvaluatieprogramma ‘toezicht op de volksgezondheid, de gezondheidszorg en medische producten’

Effecten

IJsselmeerziekenhuizenRadboud ziekenhuisOCR Maria MagdalenaEtc.

KortomDe Inspectie voor de Gezondheidszorg werkt…onafhankelijktransparantprofessioneelselectiefslagvaardigeffectief

….aan gerechtvaardigd vertrouwen in verantwoorde zorg