Upload
afmp-fnv
View
251
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
OpLinie is het 8 keer per jaar verschijnende magazine van de AFMP, de Algemene Federatie van Militair en burger Personeel.
Citation preview
oplinie februari 2014 01
rechtszaak aoW-gat:
AFMP blijft strijden
februari 2014uitgave van de algemene federatie van militair personeel
01
Dit blad nu ook in de App Store! Zie PAginA 25!
02 oplinie februari 2014
in het overleg- en onderhandelingspro-
ces hoop ik dat u beter begrijpt dat je
lastige vraagstukken niet eventjes in een
gesprek met de minister oplost. Maar
wees er ook van verzekerd dat Defensie
ons niet aan het lijntje kan houden, zo
nodig voeren we de druk op.
2014Wordt 2014 een rustig jaar voor
Defensie? ik vrees van niet. De effecten
van vorige en lopende reorganisaties
gaan mensen merken. De missies,
zeker die in Mali, brengen onzeker-
heid met zich mee, voor het betrokken
Defensiepersoneel en hun gezinnen en
families. Via Twitter vond ik op vrouw-
vanmilitair.wordpress.com herkenbare,
humoristische en soms ontroerende
verhalen over wat het leven voor een
vrouw van een militair betekent. ik kan
het u aanbevelen. net als het verhaal op
pagina 14 waar u kunt lezen hoe belang-
rijk goede zorg en begeleiding zijn voor
militairen die op missie gaan.
2014 wordt hopelijk ook het jaar waarin
Defensie daadwerkelijk gaat werken
aan herstel van het vertrouwen en
dat ook concreet laat zien. Waarin
de politiek zich realiseert dat er niét
verder bezuinigd kan worden en waarin
het maatschappelijk draagvlak voor
Defensie groeit. Want ook daarover zijn
we in gesprek, met de Defensieleiding
en politici.
in 2014 hoop ik, met u, niet alleen op
een mooie lente, maar ook een prach-
tige zomer en een nog mooier najaar.
en dat betreft niet alleen mijn weersver-
wachtingen! Het was trouwens knap fris
toen ik net op de fiets stapte.
Hartelijke groet,
anne-Marie Snels
Opener overlegu herinnert zich vast nog de opiniepei-
ling die de afMp in het najaar van 2013
hield en waarin veel mensen aangaven
weinig vertrouwen meer te hebben in
de Defensieleiding en de politiek. Het
personeel maakt zich zorgen over hun
baan, hun inkomen, de brede perso-
neelszorg en de veiligheid. Daarover zijn
we in gesprek, met de minister en aan
de onderhandelingstafel. nu is er een
gouden stelregel, er wordt niet uit de
school geklapt over het overleg dat de
bonden met de minister hebben. u mag
best weten dat ik dat aan de ene kant
lastig vindt en aan de andere kant ook
wel weer begrijp. onderhandelingen vin-
den immers aan de onderhandelingsta-
fel plaats en de minister en de bonden
moeten vrijuit kunnen spreken zónder
daar meteen op afgerekend te worden.
betekent dit dat er geen resultaten
worden geboekt? nee, maar de resul-
taten worden concreet ingevuld aan de
overleg- en onderhandelingstafel.
ik wil u wel melden dat de afMp
bespeurt dat het overleg opener
is, dat er beter geluisterd wordt. ik
wil u ook melden dat, zodra er met
een Defensiedossier flink wat geld
is gemoeid, óók het ministerie van
financiën met argusogen meekijkt wat
er binnen Defensie gebeurt, dat doen
ze ook bij de andere ministeries. Dat is
onder andere weer het gevolg van de
enorme kabinetsbezuinigingen en het
kabinet wil ‘in control’ zijn. Dat maakt
het er allemaal niet makkelijker op en
daardoor duurt het vaak nóg langer
voordat er binnen Defensie concrete
resultaten liggen.
Waarom vertel ik u dat allemaal, u wilt
immers boter bij de vis en snel klinkende
resultaten zien? Door u inzicht te bieden
Het is zaterdagochtend, ik hoor buiten
spelende kinderen en er zitten een
paar musjes op mijn balkon. Het voelt
een beetje als lente. ik hoop dat dat
lentegevoel óók bij Defensie terugkeert.
Maar dan moet er nog veel gebeuren
de komende tijd.
lees bijvoorbeeld het artikel over de
rechtszaak over het aoW-gat op pagina
4, dan weet je dat duizenden uKW-ers
zich grote financiële zorgen maken. en
dat geldt óók voor al die militairen die
binnen niet al te lange tijd met uKW
gaan. en ik beloof u, de afMp blijft echt
‘alles uit de kast trekken’ om dat grote
onrecht aan te pakken. Dat is een zaak
van lange adem, ik hoop dat u zich dat
realiseert. ik heb er in ieder geval een
persoonlijke missie van gemaakt om uw
aoW- gat belangen zo goed mogelijk te
behartigen.
Wordt het lente?
02 oplinie februari 2014
@AnneMArieSnelSVoorziTTer anneMarie SnelS
oplinie februari 2014 03
belangrijke stap tegen hogere aoW-leeftijd
04 Donderdag 16 januari heeft
de AFMP samen met andere
bonden een belangrijke stap gezet in
de rechtszaak over de verhoging van
de AOW-gerechtigde leeftijd. AFMP-
voorzitter Anne-Marie Snels gaf de
rechter volop munitie om de verhoging
af te schieten.
Missiegerelateerde problemen voorkomen
14 Ook een ervaren militair die niet
aan direct gevaar blootgesteld
staat, kan door een missie mentaal in
de knoei raken. Dat kan worden voor-
komen als de stress en de emoties die
er toen speelden worden onderkend en
verwerkt. Defensie voorziet daarin met
een uitgebreid preventieprogramma.
Hoe werk je je uit de schulden
20 Wie schulden heeft is kwets-
baar. Zo kwetsbaar dat zijn of
haar baan bij Defensie aan een zijden
draadje kan komen te hangen. Gelukkig
is er in veel gevallen een mouw aan te
passen. Mits men tijdig aan de bel trekt
en/of zelf actie onderneemt.
Hersentumor door straling HaWK-radar
08 Een 45-jarige oud-luitenant
stelt Defensie aansprakelijk
voor de hersentumor die bij hem in
2011 is geconstateerd. Oorzaak is vol-
gens hem het werken met het Hawk-
luchtafweerysteem. “De onveilige
afstanden werden in 1994 groter. Als je
daar dan naar vroeg, werd er gezegd:
wat maakt die paar meter nou uit!”
#01
Verder in dit nummer7 Geen gevolgen voor herplaatsers
12 Uitkering bij overlijden (UBO)
17 Rechtspositie burgerpersoneel
18 Vragen over loopbaanbeleid
25 Minister op het matje geroepen
26 Veteranenberichten
28 Computerhoek
29 Verenigingsnieuws
30 FNV-Voordeel
32 Bankzitter
33 Puzzel
34 Servicepagina
35 Strip
lidmaatschaper kan een moment komen dat u uw afMp-lidmaatschap op moet zeggen, bijvoorbeeld omdat u een baan buiten Defensie heeft aan-vaard. Houdt u dan rekening met de opzegter-mijn van 2 volle kalendermaanden. Voorbeeld: u zegt 15 januari op, het lidmaatschap wordt dan beëindigd per 1 april. u kunt opzeggen door middel van een brief aan afMp/fnV t.a.v. ledenadministratie, postbus 157, 3440 aD Woerden, of [email protected].
Het volgende verenigingsblad verschijnt op 20 maart 2014. Kopij aanleveren is mogelijk tot en met 24 februari.
Salarisbetaaldatum: maandag 24 februari 2014
Cover: aVDD
inhoud
04
18
20
1208
04 oplinie februari 2014
te komen verbaast ons niets, want de
inzet is hoog en de onrechtvaardigheid
is groot. Voor een grote groep ouderen
dreigt immers een onoverbrugbaar
aoW-gat van een paar maanden of
meer, bovendien is hen niet de tijd
gegund om het aoW-gat financieel
te dichten. Snels noemde cijfers van
het ministerie van SzW waaruit blijkt
dat zeker 80.000 mensen, onder wie
uKW’ers, al in een vroegpensioen-
regeling zaten of uKW genoten voordat
Er is massaal
gereageerd op
onze oproep om
de rechtszaak in
het Haagse paleis
van Justitie bij te
wonen. omdat er
veel aanmeldingen
waren kon helaas niet iedereen naar
binnen, maar gelukkig waren diverse
afMp-leden aanwezig. Het relatief hoge
percentage ouderen dat van plan was
de nieuwe wetgeving tot stand kwam.
en dan zijn er nog de vele mensen
die ook snel tegen een aoW-gat aan
lopen. anne-Marie Snels: “bijna dagelijks
word ik benaderd door militairen over
het aoW-gat, door mensen die al met
uKW zijn, of binnenkort met uKW gaan.
Militairen die zich, soms met gevaar
voor eigen leven, inzetten voor de maat-
schappij en hun werkgever Defensie. ze
hebben er allemaal recht op te weten
waar ze aan toe zijn.”
Boos en verdrietig“Veel afMp-leden,” zo hield Snels de
ongeveer 150 mensen in en buiten
de zaal voor, “zijn bezorgd, boos en
verdrietig dat zij geconfronteerd worden
met maatregelen waar ze zelf totaal
niets aan kunnen doen en die tot forse
Donderdag 16 januari is een belangrijke stap gezet in de rechtszaak over de verhoging van de AOW-gerechtigde leeftijd en het AOW-gat dat hiervan het gevolg is. Onder grote publieke belangstelling gaf AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels de rechter volop munitie om de verhoging af te schieten. Op 26 februari a.s. wordt een vonnis verwacht.
Belangrijke staptegen verhoging AOW-leeftijd
werk en inkoMenTeKST alex GrooTHeDDe foTo’S JeaneTTe SCHolS
oplinie februari 2014 05
inkomensproblemen leiden. ze waren
al gestopt met werken of ze worden
binnenkort gedwongen te stoppen met
werken. De ontslagleeftijd van militairen
is immers wettelijk geregeld. Juist deze
groep wordt heel hard en onevenredig
zwaar getroffen. We spreken over liefst
12.900 mensen die hier nu al mee te
maken hebben; 9900 uKW’ers en
3000 wachtgelders.” De cijfers zijn van
Defensie.
Deze opmerking staat haaks op
opmerkingen van de landsadvocaten
dat iedereen wel degelijk voldoende tijd
is gegund om maatregelen te nemen.”
Snels wees er verder op dat “niet voor
niets allerlei vormen van prepensioen
tot stand waren gekomen juist omdat
de mensen voor wie deze maatregelen
bedoeld zijn zware beroepen hebben
rechter de verhoging van de aoW-
leeftijd inhoudelijk gaat behandelen. De
nederlandse Staat verdedigt namelijk
het standpunt dat twee verschillende
rechterlijke colleges niet over het-
zelfde juridische vraagstuk een oordeel
kunnen uitspreken. en de Staat vindt
dat vakbondsleden die de verhoging
van de aoW-leeftijd individueel willen
aanvechten al terecht kunnen bij de
bestuursrechter.
Belangen goed behartigenDaarom moeten we als vakbond duide-
lijk kunnen aangeven dat we een geheel
eigen belang hebben, naast het belang
van de leden. en waarom dat belang
wordt geschaad. Tijdens de zitting legde
advocaat Margreet Klinkert uit waarom
de afMp als collectieve organisatie
een eigen belang heeft en daarom
een ingang bij de civiele rechter moet
hebben. zo hebben we ons verplicht
om de belangen van onze leden goed
te behartigen. nu we die verplichting
door de verhoging van de aoW-leeftijd
niet meer volledig kunnen waarmaken
dreigt reputatieschade en verlies aan
wervingskracht (al vinden we het erger
en het de bedoeling was en is dat zij fit
en gezond de finish halen. en meestal
ontbreekt het deze mensen aan forse
financiële reserves.”
Gat van 38.000 euroSnels illustreerde het aoW-gat aan de
hand van een schrijnend voorbeeld. een
militair die op 57 jarige leeftijd in 2012
met uKW ging heeft een aoW gat van
1,5 jaar. Grote groepen militairen missen
straks 2 jaar aoW. Voor een alleen-
staande gaat het om 13.500 euro bruto
op jaarbasis, en voor een getrouwd of
samenwonend stel om ongeveer 19.000
euro per jaar. “Kunt u zich voorstellen,”
zei Snels, “Hoe je een inkomensgat van
maar liefst 38.000 euro opvangt? Dan
doe je als bond je stinkende best om
de positie van militairen op dit punt te
verbeteren, maar dat wordt je wel knap
lastig, zo niet onmogelijk gemaakt door
de politiek en door de werkgever.”
Meer pijlen op de boogDie laatste zin was een heel cruciale.
Dat zit zo. Gezien het grote belang van
onze leden en de wens om het risico op
een negatief resultaat zoveel mogelijk te
beperken, heeft de afMp voorafgaand
aan deze rechtszaak alle juridische
invalshoeken overwogen. er bleven twee
mogelijkheden over. De snelle weg van
de civiele procedure bij de rechtbank, en
de zaak van de lange adem: zorgen dat
individuele leden bezwaar aantekenen
bij de Sociale Verzekeringsbank. Dat kan
overigens nog steeds (ook via ons, zie
het aoW-dossier op de website). Maar
je hebt dan pas heel laat uitsluitsel en
op dat moment mis je al een deel van
je aoW .
Vandaar de eerste pijl op onze boog;
de gang naar de civiele rechter. bij deze
rechtszaak werkt de afMp samen met
andere vakbonden, waardoor we op
16 januari met zwaar geschut (meer-
dere advocaten) het paleis van Justitie
konden betreden. Daar moesten we
er allereerst voor zorgen dat de civiele
“militairen onevenredig zwaar getroffen door verhoging aow-leeftijd’
ToT heT uiTersTeh Ook al is er een kans dat de zaak door de rechter niet in behandeling wordt genomen, onze gang naar de rechter laat zien dat we tot het uiterste gaan om de belangen van onze leden goed te behartigen. Daarnaast is het nog eens zo dat er bezwaar gemaakt kan worden tegen de AOW door een bezwaarschrift in te dienen bij de SVB. Maar daarmee hoeft de kous nog niet af te zijn, zegt Anne-Marie Snels. “We blijven ons fel verzetten en we gaan alle mogelijke wegen bewandelen.”
06 oplinie februari 2014
werk en inkoMen
dat onze leden financieel pijn lijden)
en wordt de onderhandelingspositie
geschaad.
Hoezo, overbrugging?De rechter kon nog tegenwerpen dat de
afMp zich, met de andere fnV- en CnV-
bonden, heeft gecommitteerd aan het
sociaal akkoord waarin afspraken zijn
gemaakt over een overbruggingsrege-
ling en dat het eigen belang daarmee al
is gediend. Maar niets is minder waar.
binnenkort gaat een wetvoorstel naar
de Tweede Kamer waardoor mensen
nóg sneller te maken gaan krijgen met
de ophoging van de aoW leeftijd. in het
regeerakkoord is immers afgesproken
deze verhoging vanaf 2016 te versnel-
len. De aoW-leeftijd zal hierdoor 67 jaar
zijn in 2021 (in plaats van in 2023). Snels:
“en dat alles zónder fatsoenlijke aanvul-
lende maatregelen voor diegene die
fors in de financiële problemen komen.
Militair personeel komt niet of nauwelijks
in aanmerking voor de overbruggings-
regeling omdat hun pensioen net iets te
hoog is of ze simpelweg niet meer voor
de regeling in aanmerking komen. Die
loopt immers na 2018 af, veel militairen
zijn dan nog geen 65 jaar. Daarom
hebben we ook binnen de fnV steeds
aangegeven dat de afMp hoogst
ontevreden over de overbruggingsrege-
ling was. en ook de fnV heeft hiertegen
geageerd; die was niet betrokken bij de
uitwerking ervan. nu blijkt dat slechts
een zeer beperkte groep in aanmerking
komt.
Onderuitgehaalder lag in 2011 een pensioenakkoord,
gesloten tussen sociale partners en
CDa-VVD-pvda,” zo sprak Snels tijdens
de zitting in de rechtszaak tegen het
verhogen van de aoW_leeftijd. “en dat
akkoord kon op grote steun binnen
de fnV, het CnV en de MHp rekenen.
Daarin was sprake van een geleidelijke
ophoging van de aoW leeftijd, maar
er was tevens sprake van aanvullende
maatregelen voor mensen die noodge-
dwongen eerder moeten stoppen met
werken, zoals bijvoorbeeld militair perso-
neel, om te voorkomen dat zij een fors
inkomensgat kregen.”
Dat pensioenakkoord is echter
onderuitgehaald door de zogenaamde
Kunduzcoalitie. Snels: “Deze coalitie
heeft besloten dat én de aoW leeftijd
sneller moest stijgen, én aanvullende
maatregelen waardoor mensen verant-
woord eerder konden stoppen werden
afgeschaft. Daardoor ontstaat er een
fors inkomensgat voor grote groepen
mensen die al gestopt zijn met werken
of die daar vlak voor zitten.”
Fors verzetSnels gaf verder nog aan dat de afMp
zich altijd fors heeft verzet tegen de ver-
snelde invoering van de ophoging van
de aoW, de forse inkomensproblemen
die daardoor ontstaan en het ontbre-
ken van aanvullende maatregelen om
dat probleem op te lossen. bovendien
heeft het Kabinet de overheidssectoren
al enige jaren op de nullijn gezet. Dan
valt er aan de onderhandelingstafel
weinig te repareren aan het aoW-gat.
ook heeft de afMp in het overleg met
Defensie, samen met de andere bon-
den, veelvuldig het aoW-gat probleem
aan de orde gesteld. Tot nu toe helaas
zonder resultaat. De opkomst op de zitting was groot; veel mensen waren daarom al vroeg aanwezig.
lAAT uw sTeM horen in ABPh FNV Veiligheid vindt een goed pensioen erg belangrijk, voor iedereen. Daar moeten we met zorg mee omgaan. Defensie heeft te maken met afwijkende regelingen. Zo hebben militairen nog de eindloonregeling. Goede medezeggenschap is voor onze sector dus van groot belang. Het ABP Verantwoordingsorgaan speelt daarin een belangrijke rol. Stem van 11 t/m 28 maart 2014 op een vertegenwoordiger van FNV Veiligheid. Zie www.afmp.nl voor de verkiezingslijst AFMP/MARVER/NPB.
“veel militairen komen niet in aanmerking voor overbruggingsregeling’
foTo: JeanneTTe SCHolS foToGrafie
oplinie februari 2014 07oplinie februari 2014 07
Herplaatsers hadden
behoorlijk wat last
kunnen hebben
van het opschorten
van het overleg. De
klok tikte immers
twee maanden door en er gebeurde
in die periode feitelijk niets. zo werden
er in die periode vanuit de stilstaande
reorganisaties geen nieuwe vacatures
vrijgegeven. Dat had bijvoorbeeld tot
een (onvrijwillige) externe herplaatsing
kunnen leiden. De afMp heeft dit punt
vorig jaar ingebracht in het overleg,
mede in het kader van het geschon-
den vertrouwen van de bonden in de
werkgever, die verschillende afspraken
niet was nagekomen. bij de hervatting
van het overleg werd er dan ook met de
minister afgesproken dat de negatieve
gevolgen van het opschorten van het
overleg voor de gedupeerden onge-
daan gemaakt zouden worden.
Onbevredigenduit de bijlagen bij de uitvoeringsnota
‘Maatregelen vertraging reorganisaties’)
bleek echter dat Defensie de gedupeer-
den slechts een ‘naar rato’ compensatie
toekende, een compensatie die vaak
onbevredigend uitpakte. Stel dat een
medewerker bijvoorbeeld op 6 februari
2013 van de eerste interne herplaats-
fase naar de tweede interne/externe
herplaatsingsfase zou gaan. Defensie
was van mening dat bij deze medewer-
Pensioenakkoord dupeert vooral jongeren
» De AFMP is kritisch over het pen-
sioenakkoord dat woensdag 18
december door het kabinet met vijf politie-
ke partijen (PvdA, VVD, D66, ChristenUnie
en SGP) is gesloten. Wat het akkoord voor
de militaire pensioenen gaat betekenen
is op dit moment nog niet helemaal dui-
delijk.Het ziet er echter wel naar uit dat
eindloonregelingen, als die van het militair
personeel, onevenredig zwaar getroffen
worden. Voor de burgermedewerkers bij
Defensie heeft dit akkoord in ieder geval
dezelfde gevolgen als voor de rest van de
Nederlandse werknemers.
Het akkoord pakt nog steeds slecht uit
voor jongeren. Het wordt vooral voor
hen lastiger om voldoende pensioen
op te bouwen. Bij een verlaging van het
opbouwpercentage naar 1,75 procent,
zoals het kabinet oorspronkelijk van plan
was, zouden jongeren maar liefst 16 pro-
centpunt minder pensioen opbouwen.
Zelfs als ze de komende 40 jaar een baan
zouden hebben.
Iets meer lucht De 1,87 procent opbouwpercentage die nu
is afgesproken geeft iets meer lucht omdat
jongeren langer kunnen doorwerken. Als
ze echter langere tijd werkloos zijn of aan-
gewezen op flexibele arbeidscontracten, is
het lastig om gaten in de pensioenopbouw
te dichten. Een situatie waarmee in ieder
geval ook een deel van onze jonge militai-
ren te maken krijgen. Het gaat om degenen
die door de werking van het flexibel perso-
neelssysteem niet in aanmerking komen
voor een fase drie contract bij Defensie en
overgaan naar een burgerfunctie.
De AFMP is niet akkoord met het ‘pen-
sioenakkoord’ en zal hier, ook in FNV
verband, op reageren. Ook los daarvan
gaat AFMP extra aandacht besteden aan
de gevolgen voor onze jonge leden. Dat
gebeurt in elk geval tijdens de discussies
die komend jaar in het overleg over de
pensioenregeling bij Defensie gevoerd
moeten gaan worden.
werk en inkoMenTeKST alex GrooTHeDDe
ker alleen de periode van 6 februari
tot 6 maart (datum hervatting overleg)
gecompenseerd diende te worden.
Door deze ‘naar rato’ kreeg de mede-
werker er dus slechts 28 dagen bij.
Niet belemmerdWij zijn echter van mening dat deze
medewerker niet alleen de laatste 28
dagen van de opschorting nadeel heeft
ondervonden, maar ook de periode
daarvoor. Hij of zij heeft immers minder
interne kansen gehad, omdat er gedu-
rende de opschorting van de reorga-
nisaties vrijwel geen vacatures werden
opengesteld en/of gevuld.
De bonden hebben dit punt onlangs
opnieuw onder de aandacht gebracht
van de werkgever. Defensie heeft inmid-
dels toegezegd dat de gedupeerden
voor de gehele periode van de opschor-
ting zullen worden gecompenseerd en
dat in die zin dus geen enkele mede-
werker er nadeel van zal ondervinden.
» Iedereen die van mening is
nadeel te hebben ondervonden
van de opschorting van het overleg
of van de ‘naar rato”-compensatie kan
alsnog met terugwerkende kracht
een verzoek tot volledige compen-
satie indienen. Mocht dit bij u het
geval zijn, neem dan voor nadere
informatie of ondersteuning contact
op met onze afdeling Individuele
Belangenbehartiging, [email protected].
Geen nadeel herplaatsers door opschorten overlegHet opschorten van het overleg (van 21 december 2012 tot 6 maart 2013) heeft voor degenen die toen al in een reorganisatietraject zaten of terechtkwamen geen nadelige gevolgen. Dat is afgesproken in het georganiseerd overleg.
08 oplinie februari 2014
Met hulp van advocaat Henk van der Meijden stelt een 45-jarige oud-luitenant van de luchtmacht het ministerie van Defensie aansprakelijk voor de hersentumor die bij hem in 2011 is geconstateerd. Oorzaak is volgens hem stralingsschade door het werken met de radarapparatuur van het Hawk-luchtafweerysteem op Blomberg en de Peel.
oud-luchtmachtofficier stelt Defensie aansprakelijk
‘Hersentumor door radarstraling’
hAwk-rAdArTeKST freD larDenoye
08 oplinie februari 2014
oplinie februari 2014 09
‘Ik kreeg last van
hoofdpijn, begon
steeds waziger te
zien. zo kwam ik bij
een neuroloog, die
wel aangaf dat er
iets zat, maar dat ik
me daar geen zor-
gen over hoefde te
maken”, aldus oud–
luchtmacht militair
peter, die om privé-
redenen alleen met
zijn voornaam genoemd wil worden. De
oud-luitenant van de luchtmacht was
er niet gerust op. “De klachten bleven
aanhouden. in 2011 kwam ik uiteindelijk
in het Jeroen bosch ziekenhuis in Den
bosch terecht bij een zeer deskundige
neurochirurg. Hij stelde voor het eerst
een heldere diagnose: een hersentu-
mor op een dusdanige plek dat het te
gevaarlijk was om te opereren.”
Blombergpeter kwam na zijn officiersoplei-
ding aan de toenmalige KMa, nu
name op het gebied van de afstanden
die bewaard moesten worden bij een
draaiende radar.”
ook na zijn overplaatsing naar vliegbasis
De peel in 1994 werkte peter met de
Hawk en na een omscholing met de
opvolger, de patriot. “De onveilige
afstanden werden in die periode weer
groter, dat kan ik me wel herinneren. als
je daar dan naar vroeg, werd er gezegd:
wat maakt die paar meter nou uit!”
Onverzekerbaarpeter verliet in 1998 de dienst en werkte
na die tijd bij verschillende bedrijven als
bedrijfskundige op het terrein van busi-
ness intelligence en business process
management.
zijn ziekteklachten kwamen op een wel
heel ongelukkig moment. “ik had net
besloten om voor mezelf te beginnen
Defensieacademie, in 1993 als Tactical
Control officer en fire Control officer
terecht bij 3 Groep Geleide Wapens
(GGW) op de toenmalige luchtmachtba-
sis in het Duitse blomberg. “ik ben het
type officier dat zelf overal bij wil zijn en
gewoon op de werkvloer actief is. Weten
wat je mensen doen en er zelf bijblij-
ven.” Daardoor was hij vaak op korte
afstand van de destijds gebruikte Hawk
luchtafweersystemen actief. “als leiding-
gevende moet je ook gewoon bovenop
het spul staan en ook de smerige klusjes
meemaken. Dus waren we met groot
onderhoud die apparatuur bijvoorbeeld
ook gewoon schoon aan het maken
met het kankerverwekkende freon, zon-
der enige bescherming. Wist jij veel van
wat voor gevaren daar zaten, je komt
jong en redelijk naïef van de KMa.”
Dat veiligheidsregels in de praktijk niet
veel voorstelden (zie kader) kan ook
peter bevestigen. “er waren kennelijk
wel manuals door de amerikanen
geleverd, hoorde ik achteraf, maar ik
heb ze nooit gezien. De nederlandse
handleidingen weken daarvan af, met
» “Nu gaat het om het toekennen
van een percentage invalidi-
teitspensioen, maar als Peter komt te
overlijden aan de hersentumor dan
maakt zijn vrouw aanspraak op een
nabestaandenpensioen van Defensie
en dan is het van belang of een doods-
oorzaak gerelateerd is aan de uitoefe-
ning van de dienst. Want dan krijg je
een verhoogde uitkering, een bijzonder
pensioen zoals het nu heet,” legt mr.
Henk van der Meijden uit.
Het Nederlandse ministerie van Defensie moet net als in Duitsland aansprakelijk-heid voor stralingsschade erkennen, vindt advocaat Henk van der Meijden. Los van nieuwe feiten met betrekking tot niet afdoende veiligheidsmaatregelen en hogere stralingsdoses dan in eerdere onderzoeken zijn aangenomen, zou dat in de zaak van de 45-jarige oud-luchtmachtmilitair voorop moeten staan.
“Dat gegevens ontbreken, schept verantwoordelijkheid!”
AdvocAAT henk vAn der Meijden
“de ziekteklachten van Peter kwamen oP een wel heel ongelukkig moment
Voltages van Hawkappara-
tuur liepen op tot 12.000 volt.
oplinie februari 2014 09
10 oplinie februari 2014
hAwk-rAdAr
en dan moet je zelf alle verzekeringen
gaan regelen. Tussen de eerste en
tweede diagnose had ik een overlijdens-
risico kunnen afsluiten. ik heb ergens in
mijn achterhoofd het idee dat die eerste
arts bewust geen heldere diagnose
stelde omdat hij wist waar ik mee bezig
was. Hij kende natuurlijk de conse-
quenties.” Die werden ook peter in volle
omvang duidelijk na de diagnose van
de neurochirurg in 2011. “Dan stort je
wereld in, want geen verzekeraar kijkt
je nog aan. Je weet niet meer waar je
het zoeken moet. ik sprak een medisch
adviseur over een arbeidsongeschikt-
heidsverzekering en zei: welk risico loop
je nou, want als die tumor doorgroeit,
kom ik te overlijden. Het gaat mij erom
dat ik mijn gezin kan onderhouden als
ik bijvoorbeeld met skiën tegen een
boom bots en arbeidsongeschikt raak.”
Hoewel er eerder de nodige ophef was
over een mogelijk verband tussen het
werken met de Hawk-radar en vormen
van kanker, legde peter zelf pas de rela-
tie na een consult met een osteopaat
in 2011. “na die eerste diagnose bleef ik
doorzoeken en zo kwam ik daar terecht,
terwijl ik nooit zoveel waarde hechtte
aan gedoe met energiebanen. Maar
hij zei na één behandeling, wijzend op
mijn hoofd: ‘er zit daar iets wat er niet
thuishoort en dat komt óf door elektro-
magnetische straling óf blootstelling aan
hoge voltages.’ Toen ben ik eerst nog
aan mijn moeder gaan vragen of ik als
kind misschien ooit een grote elektri-
sche schok heb gehad.” Maar al snel
kwam zijn arbeidsverleden bij Defensie
in gedachten. “ik schrok me rot toen ik
daarop ging zoeken. Wat ik toen vond
aan oud-collega’s die inmiddels aan kan-
ker overleden zijn en gezinnen die daar-
door in de problemen zijn geraakt. en
ook gigantisch veel oud-collega’s die nu
kanker hebben. een beeld dat gestaafd
wordt door de feiten. een door de Klu
zelf ingesteld meldpunt in september
1998 registreerde toen al ruim 160 mili-
tairen met ziekteklachten,waarvan het
merendeel vormen van kanker betrof.”
Verantwoordelijkheidpeter begon zich te verdiepen in de
materie en sprak met oud-collega’s als
Dolf borgmeijer die zich al jaren bezig-
houdt met de gebrekkige veiligheids-
voorschriften en mogelijke gevolgen
van radarstraling van radarapparatuur.
“Hij wees ook op de shields die de
amerikaanse Hawk producent heeft ont-
wikkeld ter bescherming als je op korte
afstand van de radar werkt. We hebben
lopen zoeken, maar ze zijn in nederland
nooit gebruikt” (zie kader p. 11).
een recent bezoek aan het museum op
de voormalige vliegbasis De peel, nu
luitenant-generaal bestkazerne, riep
bij de daar tentoongestelde Hawk-
De advocaat heeft in een vuistdik dos-
sier de zaak toegelicht. “Waar het om
gaat, is dat het ABP zegt dat er geen
verband is aangetoond tussen het
uitoefenen van de dienst en de tumor
in het centrale zenuwstelsel. En dat dat
ook nooit zal kunnen omdat exacte
gegevens ontbreken. Maar juist het ont-
breken van meetgegevens is belangrijk
voor de aansprakelijkheid en schept
juist een nadrukkelijke verantwoorde-
lijkheid voor Defensie. Om die reden is
de minister van Defensie nadrukkelijk
aansprakelijk gesteld en wordt bij het
ABP om een militair invaliditeitspensi-
oen verzocht.”
Nieuwe feiten In het dossier gaat Van der Meijden
uitvoerig in op nieuwe feiten die aanto-
nen dat de beschermingsmaatregelen
tegen zowel ionische (röntgen-) als niet-
ionische (elektromagnetische) straling
bij gebruik van de Hawk-radar onvol-
doende waren. “Ik geef aan dat bepaal-
de modificaties niet geïmplementeerd
zijn, waardoor de door de fabrikant
geïntroduceerde veiligheidsschilden
ontbraken. En wat ook nieuw is, is het
zendvermogen. Men ging in eerdere
onderzoeken altijd uit van 350 watt dat
maximaal bereikt zou worden. Maar
er zijn na alle modificaties veel hogere
waarden bereikt. Er is een meting waar
Borgmeijer bij is geweest waar zo’n
950 watt gehaald is.”
Datzelfde geldt volgens Van der
Meijden voor de voltages. “Bekend is
dat boven de 5.000 volt de vrijkomen-
de ioniserende straling een zodanige
intensiteit heeft dat dit, als je daaraan
wordt blootgesteld, gezondheidsri-
sico’s oplevert. Er is nu hard bewijs dat
die voltages wel opliepen tot 12.000
volt.”
Voorts wijst de advocaat op het terug-
brengen van de onveilige afstanden.
“Peter heeft frequent gewerkt bij opstel-
lingsplaatsen waar zelfs nog kortere
afstanden werden gehanteerd.” Ook
ontdekte Van der Meijden dat er bij
onderhoudswerkzaamheden van de
Hawk gebruik werd gemaakt van het
kankerverwekkende schoonmaakmid-
del Freon. “Het nieuwe in deze zaak is
“het zendvermogen heeft na alle modificaties veel hogere waarden bereikt’
Advocaat Henk van der Meijden en oud-lucht-machtmilitair Peter.
Advocaat Henk van der Meijden.
foTo: birGiT De roiJ
foTo: birGiT De roiJ
10 oplinie februari 2014
oplinie februari 2014 11
apparatuur meer voorbeelden
op. “We moesten ook test-
draaien waarbij het radardeel
volop aanstond. De radar zet je
dan omhoog, maar borgmeijer
wijst erop dat je dan ook te
maken hebt met zogeheten
backloops, een soort zijstra-
ling. Daar krijg je dan op korte
afstand ook mee te maken.”
zoals ook uit eerdere publi-
caties in oplinie is gebleken,
werden volgens peter de
luchtafweersystemen vaak
bij oefeningen in glooiend en met
bomen begroeid terrein ingezet waarbij
door weerkaatsing de in nederland
gehanteerde veiligheidsvoorschriften
‘volstrekt onvoldoende waren’.
peter benadrukt dat de door hem aan-
gespannen juridische procedure tegen
Defensie (zie pagina 10, onderaan) tot
doel heeft om Defensie zijn verantwoor-
delijkheid te laten erkennen en dat alle
financiële nadelen worden gecompen-
seerd. “Stel je voor dat ik morgen kom te
overlijden, dan is zelfs die overlijdensrisi-
coverzekering niet dekkend, want
de verzekeringsmaatschappij zal alle
registers opentrekken om aan te tonen
dat die tumor al eerder geconstateerd
moet zijn. Mijn echtgenote kan het dan
echt niet opbrengen om daar tegen te
vechten, daar kan ik haar ook niet mee
opzadelen. Dus ik moet het nu regelen,
voordat ik dood ben.”
verder dat er geen blootstellingdossier
is. Er is dus niet gekeken naar de werk-
zaamheden die uitgevoerd werden, de
plaatsen waar dat gebeurde en de daar-
bij opgelopen straling.”
Duitsland als voorbeeldZoals eerder gemeld in OpLinie wordt
in Duitsland via een speciaal daarvoor
opgerichte stichting ruimhartig omge-
gaan met oud-militairen die claimen
dat zij door het werken met radarap-
paratuur gezondheidsschade hebben
opgelopen. Volgens Van der Meijden
zou het ministerie van Defensie daar
een voorbeeld aan moeten nemen.
“Als je iemand blootstelt aan situaties
waarbij je het risico loopt dat je een
stralingsziekte oploopt, dan moet je
ook de verantwoordelijkheid daarvoor
nemen als het risico zich vervolgens
ook verwezenlijkt. Dat is de kern. De
Duitse overheid erkent dat en ook dat
van individuele militairen een bloot-
stellingsregistratie bijgehouden had
moeten worden en dat het ontbreken
daarvan voor rekening van de over-
heid komt. Dat het zich nu openbaart
bij Peter, klopt ook met de criteria die
in Duitsland gehanteerd worden, want
het manifesteert zich pas vanaf vijf jaar
na blootstelling.” Ook volgens andere
criteria in het Duitse onderzoek dat de
grondslag vormt voor de beoordelin-
gen van de stichting zou aansprakelijk-
heid voor het geval van Peter erkend
moeten worden. “Men kan dus lering
trekken uit het dossier in Duitsland.
De gevolgen zijn natuurlijk groot, want
als het wordt geaccepteerd, zullen ook
andere militairen met stralingsschade
zich melden.”
‘geen ToeZichT oP veiligheids- voorschriFTen’ h Al in 1998 publiceerde Oplinie dat er door de KLu geknoeid was met de Amerikaanse handlei-dingen, waardoor de onveilige afstanden ten opzichte van de Hawk-radar werden teruggebracht van 36 naar 35 meter en van 74 meter tot 45 meter (zie afbeelding). Sindsdien is er alleen maar meer bewijs gekomen voor de stelling dat de veiligheidsvoorschriften rondom de inzet van luchtafweer-systemen nauwelijks serieus wer-den genomen. De nu 71-jarige oud-luchtmachtmilitair Dolf Borgmeijer bevestigde in 2010 in Oplinie nogmaals dat er van alles mis was met het naleven van de veiligheids-voorschriften. Borgmeijer werkte al vanaf 1963 met de Hawk-radar en noemt het bepalen van de veiligheidsmarges in Nederland ‘nattevingerwerk’. Zijn opvatting werd in dat artikel gedeeld door oud-luchtmachtmilitair Jan Zondag die van 1972 tot 1982 samen met Borgmeijer techneuten moest instrueren op vliegbasis Twenthe: “Veiligheidsvoorschriften rond de radarapparatuur werden sowieso nauwelijks nageleefd en daar werd ook niet op toegezien.”Meer recent is duidelijk geworden dat ook de beschermingsschilden die door het Amerikaanse leger wel werden ontwikkeld bij de Product Improvement Program Phase III (PIP III), een aangepaste versie van de Hawk-radar, in Nederland nooit zijn aangeschaft, laat staan gebruikt. Deze shields werden door de fabrikant speciaal ontwikkeld om de gevaren van stralingsschade bij het werken op korte afstand van de apparatuur te voorkomen. Volgens Borgmeijer kwam het bovendien voor dat bij een rond-draaiende Hawk-radar de buizen regelmatig loszaten.
» De AFMP blijft dit dossier nauw-
lettend volgen en houdt u op de
hoogte van de voortgang.
Op de Ameri-kaanse handlei-ding zijn de on-veilige afstanden aangepast.
oplinie februari 2014 11
12 oplinie februari 2014
Sociale Verzekeringsbank nabestaanden voor het krijgen van een
ubo van de SVb zijn:
»de overblijvende partner of;
»als deze er niet is, de kinderen jonger
dan 18 jaar of;
» als deze er niet is/zijn, de persoon die
tot de dag van het overlijden met de
overledene in één huis woonde.
bij overlijden van een (ex-)militair wordt
door de gemeentelijke basisadminis-
tratie (Gba), die in de toekomst de
basisregistratie personen (brp) zal gaan
heten, na ontvangst van de melding
van overlijden direct een melding
gedaan bij het abp en de SVb. normaal
gesproken wordt de uitkering dan zo
spoedig mogelijk verstrekt aan de
nabestaande(n).
eén van de navolgende soorten van uit-
keringen bij overlijden is van toepassing:
1 actief dienende militair of
2 niet-actieve militair (uGM’er) of
3 gepensioneerde ex-militair
1 uitkering bij het overlijden van een actief dienende militair.Deze uitkering wordt uitgekeerd door
het Ministerie van Defensie. De uitkering
is gelijk aan driemaal het bedrag van
de bezoldiging waarop de militair op
»Woont u samen, maar bent u niet
getrouwd? en heeft u geen geregis-
treerd partnerschap? Dan kunt u uw
partner aanmelden bij abp. Door uw
partner aan te melden bij abp regelt
u dat uw partner nabestaandenpen-
sioen ontvangt als u overlijdt. u moet
dan wel voldoen aan de volgende
voorwaarden:
• u bent jonger dan 65 jaar;
• u hebt een samenlevingscontract
dat vóór uw 65ste is opgesteld door
een notaris (zie kader);
• uit het samenlevingscontract blijkt
dat u en uw partner in elkaars
levensonderhoud voorzien;
• u en uw partner zijn allebei
ongehuwd;
• u en uw partner wonen op één
adres en zijn beiden op dit adres
ingeschreven bij de gemeente;
• uw partner is ouder dan 18 jaar.
bent u familie van elkaar? en is uw
relatie: ouder en kind, grootouder en
kleinkind of schoonouder en schoon-
dochter/schoonzoon? Dan kunt u uw
partner niet aanmelden. Met andere
familieleden is dit wel mogelijk. is er
geen partner; dan komen de minderjari-
ge natuurlijke, wettige of pleegkinderen
in aanmerking. als deze er ook niet is/
zijn, dan degene voor wie de overledene
kostwinner was en met wie hij of zij in
gezinsverband leefde.
Wanneer is recht op een uitkering bij overlijden (UBO)? De meest voor-komende mogelijkheden hebben we op een rij gezet.
Voor de nabestaande
van een actief dienende
militair, een niet-actieve
militair (uGM’er) of van
een gepensioneerde
ex-militair zijn één of meer soorten van
uitkeringen bij overlijden van toepas-
sing. Deze worden uitgekeerd door het
Ministerie van Defensie (MinDef), het
algemeen burgerlijk pensioenfonds
(abp) en/of de Sociale Verzekeringsbank
(SVb).
ABP/MinDefDe partner van de overledene maakt
onder de volgende voorwaarden
aanspraak op een ubo van het MinDef
en het abp:
»Het abp beschouwt iemand als uw
partner als u voor uw 65ste levensjaar
bent gehuwd of een geregistreerd
partnerschap bent aangegaan. Deze
gegevens zijn via de gemeente auto-
matisch bij het abp bekend, maar het
is raadzaam dat u dit via MiJnabp of
uw pensioenoverzicht controleert.
Wanneer is er recht op
Uitkering bij overlijden
werk en inkoMen
12 oplinie februari 2014
oplinie februari 2014 13
de dag van zijn overlijden aanspraak
had, vermeerderd met het bedrag per
maand van de andere inkomsten en/
of toelagen die in aanmerking wor-
den genomen bij de vaststelling van
de pensioengrondslag, ongeacht of
hij daarover pensioenbijdrage was
verschuldigd.
2 uitkering bij overlijden van de niet-actief dienende militair (ugM’ers):eenmalig een extra uitkering van abp.
Deze uitkering bedraagt driemaal het
bedrag van de laatstgenoten bezoldi-
ging op de dag van overlijden. Het bruto
bedrag wordt door het abp nagenoeg
netto uitbetaald. op een deel wordt
loonheffing toegepast.
3 uitkering bij overlijden van de gepensioneerde ex-militair:Deze uitkering voor de nabestaande
bestaat uit twee gedeelten en wordt
uitgekeerd door:• het Algemeen Burgerlijk
Pensioenfonds (ABP):
De uitkering bedraagt tweemaal het
pensioen van de gepensioneerde op
de dag van zijn overlijden.
De ubo komt te vervallen indien de
partner de gepensioneerde opzet-
telijk of met zijn medeplichtigheid
van het leven heeft beroofd. Dit
geldt ook voor de aanspraak op het
nabestaandenpensioen.
• deSocialeVerzekeringsbank(SVB):
Dit bedraagt eenmalig het bedrag
van één maand bruto aoW-pensioen.
omdat de partner bij de SVb bekend
is, wordt de overlijdensuitkering met-
een uitbetaald.
Heeft de overledene te veel aoW
ontvangen, dan trekt de SVb dit af
van de vakantie-uitkering en/of de
overlijdensuitkering.
» Voor nadere informatie kunt u con-
tact opnemen met uw sectorhoofd.
werk en inkoMen
Onderzoek naar grieven: doe mee!
»Nog steeds kunt u meedoen aan het meerja-
rige VU-onderzoek over zorgen, irritaties en
problemen die het werken bij de krijgsmacht met
zich meebrengt. Dat kan door een vragenlijst in
te vullen. Om te beginnen wordt u gevraagd naar
de soorten problemen op het gebied van werk en
inkomen waar u in de praktijk mee te maken krijgt.
Vervolgens is de vraag: hoe gaat u daarmee om? Tot
slot: wat is het effect van de grieven op het gebied
van werk en inkomen op uw bereidheid om offers
te brengen?
Inmiddels heeft een groot aantal militairen gerea-
geerd, maar hoe meer militairen meedoen aan dit
onderzoek, hoe beter. Heeft u nog niet gereageerd?
Uw bijdrage is zeer welkom. De vragenlijst vindt u
op www.onderzoekmilitairen.nl.
Het onderzoek wordt uitgevoerd door de afdeling
Sociologie van de Vrije Universiteit Amsterdam in
samenwerking met de vakbonden AFMP, MARVER
en ACOM.
Eind 2015 verwacht drs. Igor Petrovic vervolgens
de uitkomsten van zijn promotie-onderzoek te kun-
nen presenteren in een verslag. Voor vragen over
het onderzoek zelf kunt u contact opnemen met
de onderzoeker. Stuur een e-mail naar i.petrovic@
vu.nl.
voordelig sAMenlevings- conTrAcTh Via de bond heeft u de keuze uit verschillende samenle-vingscontracten. Een basiscon-tract voor € 108,90 of een uit-gebreid contract voor € 199,65. Met het basiscontract regelt u alleen een gemeenschappelijke huishouding. Dit is in sommige gevallen voldoende, bijvoor-beeld als u aanspraak wilt maken op vergoedingen binnen Defensie waarop ook gehuwden recht hebben. Denk aan een hogere tegemoetkoming in de kosten voor woon-werkverkeer. Het uitgebreide contract regelt ook de onderlinge aanspraken op het partnerpensioen. Het zogenoemde verblijvingsbeding in het contract zorgt ervoor dat bij onverhoopt overlijden de gezamenlijke bezittingen worden geërfd door de overblij-vende partner.
» Zie voor meer informatie
onze website onder het kopje
Ledenservice
14 oplinie februari 2014
aanknopingspunt is de recente missie
van Stauthamer naar afghanistan.
Vanuit Defensie heeft de geestelijk
verzorger in dat verwerkingsproces
een belangrijke rol. De richtlijn is dat
er vóór vertrek een gesprek is tussen
militair en geestelijk verzorger, zodat
deze kan registreren hoe de militair er
op dat moment geestelijk aan toe is. een
zogenoemde nulmeting. Het gesprek na
terugkeer is bedoeld om waar te nemen
wat er is veranderd.
Onrustiger was wel degelijk verschil waar te
nemen, zo blijkt uit één van de eerste
opmerkingen van ringer tijdens onze
Majoor Koos
Stauthamer
is een gepokt
en gemazelde
militair die al
een aantal
missies op
zijn naam heeft staan. Hij is hoofdbe-
stuurder van de afMp en lid van de
werkgroep fnV Veteranen. een stevige
vent die middenin het leven staat, die
met humor veel kan relativeren en niet
gauw van zijn stuk is te brengen. Samen
rijden we naar de KMa in breda, waar
we met zijn geestelijk verzorger majoor
albert ringer gaan spreken over het
mentaal verwerken van een missie.
blikopenerTeKST alex GrooTHeDDe
Ook een ervaren militair die niet aan direct gevaar blootgesteld staat, kan door een missie mentaal in de knoei raken. Dat kan worden voorkomen als de stress en de emoties die er toen speelden worden onderkend en verwerkt. Je ervan bewust zijn hoe je de missie hebt ervaren is daarbij cruciaal. Anders kunnen missiegerelateerde problemen of zelfs een posttraumatische stressstoornis (PTTS) je leven ernstig ontwrichten.
Wat is PTSS
» PTSS is een angststoornis
die zich kan ontwikkelen
nadat iemand aan een psychotrau-
matische ervaring blootgesteld is
geweest waarin hij met de dood
of ernstig letsel is bedreigd of
waarin zijn lichamelijke integriteit
is bedreigd. Er wordt van PTSS
gesproken als er ook sprake is van
herbelevingen van het psychotrau-
ma, bijvoorbeeld in de vorm van
terugkerende, beangstigende dro-
men of herinneringen; als iemand
stimuli vermijdt die in verband
staan met het psychotrauma; en als
er sprake is van een verdoving van
de algemene responsiviteit.
(overgenomen van de Samen-
vattingskaart posttraumatische
stressstoornis, Trimbos instituut)
PTSSPTSSeen stap voor zijn
oplinie februari 2014 15
ontmoeting. “Koos, ik vond jou na
terugkomst uit afghanistan onrustig
vergeleken met het gesprek dat we had-
den vóór je vertrek. ik kreeg de indruk
dat jij enthousiast was en de missie als
zinvol hebt ervaren. Maar dat wil nog
niet zeggen dat je bij terugkomst geen
hoger adrenalineniveau had.” Klopt, zegt
Stauthamer. “ondanks dat de uitzending
positief verliep was dat inderdaad het
geval. Dat besefte ik pas toen jij me er
op wees.” Dat was een teleurstelling
voor Stauthamer.
en echt rimpelloos blijkt de aanlooppe-
riode van de missie niet te zijn geweest.
“in de week dat ik hoorde dat ik op
uitzending ging, kreeg mijn zoon een
zwaar ongeluk Tijdens een bMx wed-
strijd.” live contact met het thuisfront
via een video chat app op de ipad was
voor hem een steun. “Vanaf het terras
bij het nederlands national Support
element (nSe) kon ik mijn zoon weer
zien fietsen. perfect. Hierdoor had ik
tijdens deze missie niet het idee echt
ver weg te zijn. Maar er was wel een
praktisch probleem met het thuisfront:
zij moesten zich instellen op mijn con-
tactmomenten en het tijdverschil. en
ik moest er rekening mee houden dat
thuis het leven gewoon doordraaide.”
EenzaamDe reactie van albert ringer: “op
bepaalde momenten tijdens een
uitzending voel je je eenzaam. zo’n
gesprek doorbreekt dat.” “Ja,” zegt
Stauthamer, “het zou een probleem zijn
geweest als dat niet driemaal per week
kon gebeuren.” ringer: “en je wilt toch
ook je stem laten horen, want anders
beslist het thuisfront over iets en jij valt
daar dan buiten.” Stauthamer: “onze
kat was doodgereden en er moest een
nieuwe komen. ik zei: wacht er mee tot
ik terug ben. Maar nee, er moest toch
meteen een nieuwe kat komen. en dan
komt de naam. ik stelde een afghaanse
naam voor. Maar nee, dat kon niet. op
zo’n moment besef je dat je dan even
niet meer volledig deel uitmaakt van
het huishouden.” ook al waren dat niet
van dat je in een betonnen bunker zit
en maar moet hopen dat het beton het
houdt bij een raketaanval.”
Stauthamer: “Toch kan het risico voor
jou als persoon hetzelfde zijn als van de
commando. bijvoorbeeld bij een rit door
Kabul. Het verschil is alleen: je zoekt
het gevaar niet op. en ondanks dat alle
seinen op groen staan maak je toch een
aanslag mee. Dat geeft stress. Maar je
bagatelliseert het dan, praat er niet over.
later is het: het was een gezellige dag,
de zon scheen en - o ja - er was ook een
aanslag.”
Stauthamer’s grootste zorgen, hij moest
er toch maar mee dealen. Dan is het
goed dat er frequent contact is met het
thuisfront. Meedenken helpt op zo’n
moment in het verwerkingsproces, is
Stauthamer zijn mening.
Goede bandonderweg naar breda had Stauthamer
al heel open gesproken over zijn missie
in afghanistan en een eerdere uitzen-
ding naar israël, waar hij geïnteresseerd
raakte in het Joodse geloof. Vanuit
die interesse kwam hij in contact met
albert ringer. zijn gesprekspartner is
naast geestelijk verzorger bij Defensie
ook rabbijn van de liberaal Joodse
gemeente in rotterdam. een profes-
sioneel expert op het gebied van pTSS
is ringer niet, zo laat hij aan het begin
van ons gesprek weten. “Maar in de
Tweede Wereldoorlog zijn mijn ouders
door de kampen gegaan. en wat ze
eerst het kampsyndroom noemden is
hetzelfde als pTSS-verschijnselen.” Maar
het belangrijkste is: Stauthamer en hij
hebben een goede band. belangrijk,
omdat het voor een militair nogal wat
is om te praten over hoe hij (of zij) een
missie heeft ervaren. ringer: “bij dat
ervaren gaat het er niet zozeer om wat
er feitelijk is gebeurd, maar om hoe hij
het heeft beleefd.” pTSS heeft niet op
de eerste plaats te maken met wat je
hebt meegemaakt. Het gaat er om of je
langdurig dreiging hebt ervaren in een
situatie waarin je je machteloos voelt.
Sidderende kokbijvoorbeeld een kok die objectief
gezien veilig in Kamp Holland zit, maar
die ’s nachts sidderend in zijn bed ligt,
beducht voor een raketaanval. Hij gaat
met pTSS-verschijnselen naar huis. Dit
in tegenstelling tot menig commando
die richting het gevaar wordt gestuurd.
ringer verklaart: “Voor zo’n rol wordt op
de eerste plaats iemand geselecteerd
die niet snel bang wordt, maar hij is ook
getraind om een gevaarlijke situatie aan
te gaan en hij is goed bewapend. als je
dan in een stressvolle situatie komt heb
je het idee het aan te kunnen, in plaats
AAn de Bel Trekkenh Als je PTSS een stap voor wilt zijn kun je naar, bijvoor-beeld, een geestelijk verzorger stappen. Defensie heeft een uitgebreid preventieprogram-ma. Vóór uitzending verzorgt de MGGZ lessen over stresspre-ventie en traumaverwerking. Tijdens de uitzending is, afhan-kelijk van o.a. de missie een psy-choloog aanwezig. Deze werkt samen met een arts, maatschap-pelijk werker (bmw’er) en een geestelijke verzorger (gv’er) in een Sociaal Medisch Team. Je kunt daar je verhaal kwijt tijdens de uitzending, maar ook tijdens de debriefing op Kreta waar groepsgesprekken en/of individuele gesprekken worden gehouden met een team van hulpverleners. Bij terugkeer is er een gesprek met een psycholoog. Na terugkeer op het onderdeel, volgt een terug-keergesprek met een bmw’er of gv’er. Ongeveer 6 maanden na terugkeer krijgen militairen en hun gezinnen een nazorg-vragenlijst toegezonden.
“het was een gezellige dag en - o ja - er was ook nog een aanslag’
16 oplinie februari 2014
blikopener
Maar die ervaring blijft op fysiek niveau
toch hangen, legt ringer uit. “Wanneer
je angst ervaart stelt je lichaam zich
in op twee mogelijkheden: vechten of
vluchten. De hartslag wordt hoger, moet
naar de wc en je lichaam maakt stres-
shormonen aan. Maar als je niet kunt
vechten of vluchten, blijft je lichaam in
die stand staan. Stel je bent weer terug
in nederland en in de albert Heijn tikt
een vrouwtje van een meter vijftig op
je schouders. Je draait je om en grijpt
vanuit een reflex naar je wapen – dat je
dan hopelijk niet bij je hebt.”
Terug op aarderinger: “een sterk punt van nederland
is dat we uitzendingen niet eindeloos
rekken. een periode van zes maanden
kan nog, maar als je een jaar op missie
bent geweest, ben je thuis niet meer in
staat om tot rust te komen. De kans is
dan groot dat je in een a-Team achtige
situatie terecht komt.”
Stauthamer geeft hoog op van het
Holland House en het nederlandse
national Support element. “Dat is een
sterk punt; een nederlandse huiskamer
op missie. er draait altijd een film, er
is altijd iets sociaals. altijd zijn er wel
frikadellen of een bitterbal tijdens de
filmavond. Thuis geef ik er niet zoveel
om, maar er is niets lekkerder dan dat
wanneer je op uitzending bent. op
Koninginnedag was er zoute haring,
dat was als kaviaar.” ringer: “Het is de
binding met thuis. Die heb je ook nodig
om je rust te vinden.”
Stauthamer: “Wat jij hebt gedaan, albert,
is dat je me door de terugkoppeling in
het tweede gesprek terug op aarde hebt
gebracht. Dat was heel belangrijk.” Toch
kan erover praten soms heel moeilijk
zijn, ook al realiseert een militair zich dat
zoiets belangrijk is. neem de kok, die
objectief gezien weinig te duchten had,
maar die toch het gevoel had dat ieder
moment een bom kon vallen. ringer:
“Dan vertel je thuis echt niet dat je op
bed lag en het in je broek deed van
angst. Gevolg is dat je helemaal niets
vertelt.”
“Dan dreigt een zwart scenario waarin
men zich angstig kan voelen, slecht
slaapt en aan zelfmedicatie doet om
van de spanning in je lijf af te komen.
of je gaat bijvoorbeeld overdreven veel
aan sport doen, of alcohol of drugs
gebruiken. ook is er een kans dat je in
de criminaliteit terechtkomt, omdat het
prettiger is om in spanning te leven dan
dat je alleen de spanning in je lijf vast-
houdt.” er kan makkelijk een paradox
ontstaan, want aan de ene kant wil je tot
rust komen, aan de andere kant wil je je
energie kwijt. Je moet ook weer wennen
aan het ritme van alledag. Dat er weer
een agenda is.”
Over de drempelHoe kun je het beste over je missie
praten met het thuisfront? “Door je aller-
eerst te realiseren dat het niet zozeer
gaat om het delen van ervaringen,” zegt
ringer, “maar om je te realiseren wat
er met jezelf is gebeurd. Stauthamer:
“ik moest over een drempel heen: hoe
vertel ik mijn vrouw dat ik stress voelde,
terwijl ik objectief gezien niet iets had
meegemaakt dat die stress naar mijn
idee zou rechtvaardigen. ik voelde
angst en schroom om het mijn vrouw
te vertellen. ik zei haar: als ik uit mijn slof
schiet, dan spijt me dat. Daardoor was
ik er vanaf. zij is er heel objectief mee
omgegaan, heeft me in mijn waarde
gelaten.”
Wat Stauthamer zijn vrouw vertelde
was een belangrijk signaal, aldus ringer.
“Want als je zoiets niet vertelt kan dat
negatieve reacties bij de partner geven:
Wat is er dan gebeurd? Waarom vertelt
hij niets? Houdt hij niet meer van me?
als je dat laat voortbestaan wordt het
alleen maar erger.”
vrijuiT PrATenh Koos Stauthamer vond het prettig om met zijn geestelijk verzorger te praten, en niet alleen omdat er een ‘klik’ is. Ook omdat hij er vrijuit mee kon spreken. Een geestelijk verzorger heeft een geheimhou-dingsplicht. “Als je vertelt over je zwakheden,” legt Stauthamer uit, “wordt dat niet meegeno-men in de defensielijn.” Het beroepsgeheim geldt ook voor artsen, psychologen en bedrijfs-maatschappelijk werkers.
»Voor contactinformatie over de
Militaire Geestelijke Gezond-
heidszorg (MGGZ) zie www.defensie.nl
onder de menuknop Organisatie,
Commando Dienstencentra.
Koos Stauthamer (l) tegen geestelijk ver-zorger Albert Ringer: “Je hebt me terug op aarde gebracht.”
oplinie februari 2014 17
Het wetsvoorstel werd
in 2011 ingediend
door de Kamerleden
eddy van Hijum (CDa)
en fatma Koser Kaya
(D66). De laatste heeft
inmiddels de politiek verlaten en is als
pleitbezorger van het voorstel opge-
volgd door haar partijgenoot Steven van
Weyenberg.
Kort samengevat komt het voorstel erop
neer dat de nederlandse ambtenaren
voortaan gaan vallen onder het burger-
lijk arbeidsrecht. Met andere woorden: ze
krijgen net als ‘gewone’ werknemers een
arbeidscontract in plaats van een ambte-
lijke aanstelling en krijgen met hetzelfde
ontslagrecht te maken.
Lobby AFMPin het oorspronkelijke wetsvoorstel
werden drie soorten ambtenaren van de
beoogde ‘normalisering’ uitgezonderd:
de leden van de rechterlijke macht en
de geüniformeerde politie- en defensie-
medewerkers. Mede door een inten-
sieve politieke lobby van fnV Veiligheid
– de afMp, de Marechausseevereniging
en de npb– werden eind 2011 door
andere fracties (Cu/pvda) amende-
menten op het wetsvoorstel ingediend.
Daarin werd erop aangedrongen ook de
ondersteunende politiemedewerkers en
het burgerpersoneel binnen Defensie
hun ambtelijke rechtspositie te laten
behouden. Van deze wijzigingsvoorstel-
len zijn op 15 januari 2014 (politie) en 17
januari 2014 (defensie) geactualiseerde
versies ingediend.
Minister plasterk liet de Tweede Kamer
op donderdag 23 januari weten dat
het kabinet rutte-ii goed kon leven
met het initiatiefvoorstel van CDa en
D66. onderdeel van het VVD/pvda-
regeerakkoord is ‘het in overeenstem-
ming brengen van het ontslagrecht van
ambtenaren met het ontslagrecht van
werknemers buiten de overheid.’ ook
liet hij weten dat het kabinet het verstan-
dig vond om de ‘normalisering’ in prin-
cipe voor de gehele ambtenarensector
te willen doorvoeren, met uitzondering
van een paar logische uitzonderingen:
de rechterlijke macht, het defensieperso-
neel en het politiepersoneel.
Onverstandigplasterk: “na intern beraad en in overleg
met de portefeuille houdende collega’s
is het standpunt van de regering dat het
onverstandig zou zijn om binnen deze
sectoren een grens te trekken tussen
wel en niet uniform dragend personeel.
Het advies van de regering is dan ook
om de sector Defensie inclusief het bur-
gerpersoneel, de sector politie integraal,
en de rechterlijke macht inclusief het
openbaar Ministerie uit te sluiten van de
normalisering.”
“Daarmee lijkt een politieke meerder-
heid voor de ingediende amendemen-
ten een feit,” aldus afMp-voorzitter
anne-Marie Snels. “zekerheid daarover
hebben we natuurlijk pas na de stem-
ming, maar het ziet er ook voor het
burgerpersoneel goed uit, daar zijn we
natuurlijk blij mee.”
werk en inkoMen
Rechtspositieburgerpersoneel behoudenHet kabinet Rutte-II heeft op donderdag 23 januari in de Tweede Kamer zijn steun uitgesproken voor het wetsvoorstel van D66 en CDA om de meeste Nederlandse ambtenaren voortaan dezelfde rechtspositie te geven als werknemers in het bedrijfsleven. Wel adviseerde minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk de Kamer met klem om alle defensiemedewerkers tot de uitzonderingen te laten behoren – dus ook het burgerpersoneel. Daarmee lijkt een politieke meerderheid voor deze aanpassing van het voorstel een feit.
»Kijk voor de
uitslag van
de stemming over
de initiatiefwet op
www.afmp.nl.
18 oplinie februari 2014
Het onderzoek
is gehouden
onder 150
marechaussees
die betrokken
waren bij een
pilot waarbij
medewerkers
zelf de regie over de loopbaan moesten
krijgen. aangezien de afMp ook een
sector Marechaussee heeft, waren we
van meet af aan natuurlijk zeer geïn-
teresseerd in dit onderzoek. Te meer
daar de resultaten ook voor andere
krijgsmachtsonderdelen kunnen gelden.
Voor wat betreft de KMar sluiten we ons
aan bij de conclusie die de MarVer ook
trekt: de uitvoering van de huidige fpS-
instrumenten binnen Defensie moet
aanzienlijk worden verbeterd. zo niet,
dan heeft het geen nut om de proef
met het nieuwe loopbaanbeleid uit te
breiden.
De kern van het beoogde nieuwe loop-
baanbeleid is het loslaten van het vaste
loopbaanpatroon (‘de strippenkaart’). in
plaats daarvan zouden medewerkers
voortaan uit eigen beweging kunnen
solliciteren op functies naar keuze. om
Het is voor Defensie-medewerkers nagenoeg onmogelijk om zelf actief aan hun loopbaan te bouwen, aangezien de werkgever onvoldoende begeleiding en studiefaciliteiten beschikbaar stelt. Ook de verplichte functiewisseling na drie jaar zorgt vooral voor onrust en belemmert het vergaren van voldoende ervaring en expertise. Dat concludeert de AFMP op basis van een onderzoek van onze collegabond MARVER. Voor andere sectoren dan de KMar ligt dat mogelijk anders. Nader onderzoek zal dat moeten uitwijzen.
Vragen over loopbaanbeleid
werk en inkoMen
18 oplinie februari 2014
deze aanpak uit te proberen ging in
2010 een pilot van start in de onder-
bouw van de Marechaussee. in 2012
verscheen een evaluatierapport. Dat
maakte volgens de MarVer onvoldoen-
de duidelijk of de medewerkers ook
echt het gevoel hadden dat ze zelf de
regie over hun eigen loopbaan in han-
den hadden gekregen. besloten werd
een eigen enquête te houden onder de
betrokkenen.
De uitkomsten van die enquête en
de vervolgens gevoerde persoonlijke
gesprekken met KMar-medewerkers
maken duidelijk dat van de beoogde
eigen regie over de loopbaan weinig
terecht is gekomen. Dat lijkt niet te
komen door te weinig kennis over de
beschikbare voorzieningen, of door
onwil bij de medewerkers om de regie
over hun loopbaan wat meer in eigen
hand te nemen. Het overgrote meren-
deel zou het prima vinden om meer
invloed te kunnen uitoefenen op zijn of
haar ontwikkeling. in de praktijk blijkt dat
echter ondoenlijk, doordat drie met de
werkgever afgesproken loopbaanvoor-
zieningen niet functioneren.
Gebrek aan begeleidingDe gemiddelde Defensiemedewerker is
voor de ontwikkeling van zijn loopbaan
afhankelijk van de begeleiding van
met name zijn leidinggevende en de
loopbaanbegeleider. Wat de leidingge-
venden betreft: een ruime meerderheid
van de ondervraagden wist niet welke
steun ze vanuit die hoek konden ver-
wachten. zeker in deze reorganisatietijd
is de focus van leidinggevenden vrijwel
volledig gericht op het organisatiebe-
lang. functioneringsgesprekken worden
zelden jaarlijks gehouden en draaien
dan vrijwel alleen om het huidige functi-
oneren. De ontwikkeling van competen-
ties komt zelden van de grond en voor
stage- of opleidingswensen ontbreekt
het de leidinggevende aan budget.
De ervaringen van de (weinige) mede-
werkers die contact hebben gehad
met een loopbaanbegeleider verschil-
len sterk. Sommigen hebben een zeer
blijft er nauwelijks tijd over om ervaring
op te bouwen en zich verder in het werk
te verdiepen. Dan moet er namelijk
alweer energie gestoken gaan worden
in (het vinden van) een nieuwe functie.
Door het uitgebreide sollicitatieproces
zijn de medewerkers (maar ook hun
collega’s en leidinggevenden) daar veel
kostbare tijd en energie aan kwijt. Dat
zorgt voor onrust op de werkvloer en
een gebrekkige opbouw van ervaring
en expertise. bovendien heeft een
leidinggevende daardoor niet de tijd
om de medewerkers te leren kennen en
adequaat te kunnen begeleiden bij hun
loopbaan.
Uit balansDe MarVer heeft haar bevindingen
en standpunten verwoord in een brief
aan de werkgever, die op maandag
23 december is verstuurd. Daarin stelt
onze collega-bond onder andere: ‘Wij
kunnen niet anders dan concluderen
dat de balans in de uitvoering van het
fpS (flexibel personeelssysteem) te
veel is doorgeslagen naar het organi-
satiebelang ten koste van het belang
van de medewerkers. om die balans te
herstellen stellen wij voor de komende
tijd te gebruiken om fpS-instrumenten
(= huidige loopbaanvoorzieningen) eerst
grondig te evalueren en waar nodig te
verbeteren alvorens het loopbaanbeleid
vanuit de pilot naar andere defensieon-
derdelen uit te breiden.’
»Maar defensiebrede twijfels over
het FPS hadden we zelf al eerder.
Ook de Vaste Kamercommissie heeft
op 23 januari jl. tijdens het overleg met
de minister kritische vragen over het
personeelsbeleid van Defensie gesteld,
waarbij aan de minister indringend
verzocht is om met een samenhangen-
de strategische visie op het personeels-
beleid te komen met aandacht voor
onder andere FPS, Numerus Fixus,
loopbaanbeleid, werving in een aan-
trekkende arbeidsmarkt en diversiteit.
Vanzelfsprekend zullen wij u van het
vervolg op de hoogte houden.
gedegen begeleiding gehad, maar velen
kregen het gevoel dat de loopbaan-
begeleider alleen zaken vastlegde die
binnen het organisatiebelang pasten.
andere opleidingen of toekomstige
functies werden ontraden, omdat daar-
voor toch geen plaats of budget zou
zijn. er werd niet gezocht naar alterna-
tieven en evenmin werd gekeken naar
de persoonlijke ontwikkeling van de
medewerker, bijvoorbeeld ten behoeve
van een eventueel noodzakelijke car-
rière buiten Defensie.
Onvoldoende opleidinqen/stagesDoor de vele reorganisaties en bezui-
nigingen hebben veel medewerkers
het gevoel dat het opstellen van een
persoonlijk ontwikkelingsplan (pop)
geen nut heeft. Van de ondervraagden
bleek slechts een kwart over een pop
te beschikken. Dat minimaliseert de
mogelijkheden om op basis van artikel
16 en 16a van het algemeen Militair
ambtenarenreglement (aMar) studiefa-
ciliteiten toegekend te krijgen, want dat
kan alleen op basis van een pop. Maar
ook van de overige opleidingsmoge-
lijkheden komt door de bezuinigingen
weinig terecht. De werkgever lijkt alleen
de medewerkers op te leiden die ze ook
in een volgende functie wensen te zien
en gebruiken de opleidingsaanvragen
als een oneigenlijke voorselectie voor
vervolgfuncties. Hetzelfde geldt voor
het toekennen van stageplaatsen.
Te korte functieduurDe huidige functieduur van drie jaar
wordt vrijwel unaniem te kort geacht. als
iemand na een of twee jaar is ingewerkt
“we vragen ons af of het fPs wel een geschikt instrument is voor het looPbaan-beleid’
oplinie februari 2014 19
20 oplinie februari 2014
Wie schulden heeft is kwetsbaar. Zo kwetsbaar dat zijn of haar baan bij Defensie aan een zijden draadje kan komen te hangen. Gelukkig is er in veel gevallen een mouw aan te passen. Mits men tijdig aan de bel trekt.
Voorkomen dat het water aan je lippen staat
Schuldproblematiek
werk en inkoMenTeKST alex GrooTHeDDe
20 oplinie februari 2014
oplinie februari 2014 21
Wie in financiële problemen terecht komt,
ziet zijn wereld steeds kleiner worden.
een oplossing lijkt steeds verder weg.
niets doen is echter geen optie. Het kan
zelfs het begin van het einde van de
baan bij Defensie zijn, want wie finan-
cieel kwetsbaar is kan zijn Verklaring
van Geen bezwaar (VGb) kwijtraken
(zie kader). Hoe dan ook is het reuze
belangrijk om financiele ’problemen
tijdig te melden. Dat kan onder andere
, bij bnMo, Maatschappelijk Werk
De basis, het Veteraneninstituut, een
geestelijk verzorger of bedrijfsmaat-
schappelijk werker van Defensie of bij de
afMp . Vaak valt er wel een oplossing te
bedenken, zolang er geen verwijtbaar
gedrag aan het probleem ten grondslag
ligt zoals een gokverslaving. in veel
gevallen gaat het echter om pure pech.
Je hebt net een huis gekocht, je partner
gaat ervandoor en je raakt tot overmaat
van ramp ook je toelagen nog eens
kwijt. of je partner wordt ziek en de
vergoedingen van de ziektekosten val-
len bitter tegen. of neem de militair die
jaren terug als bijrijder betrokken was
bij een verkeersongeval, en op wie jaren
later de schade werd verhaald omdat hij
de enige was met vermogen (namelijk
een inkomen). of iemand gaat op uit-
zending en zijn familie of partner plukt
de rekening kaal. Dat soort meldingen
komt bij Defensie regelmatig voor. Dit
is bijvoorbeeld het geval met Kpl1 attila
(gefingeerde naam, red.), wiens relaas
een goed voorbeeld is van hoe je met
schulden kunt omgaan.
Bestolenna terugkomst van drie maanden
uitzending in afghanistan vertelde zijn
familie attilla dat ze voor een groot deel
zijn uitzendtoelagen hadden gebruikt,
hij was in een klap 13 duizend euro
armer . Dit kon gebeuren omdat zijn
familie de beschikking had over zijn
bankpas en zijn financiële zaken deed.
attilla: “Mijn ex-vriendin en ik waren
boos, want mijn familie had me min
of meer bestolen. ik besloot samen
met mijn ex-vriendin mijn financiën te
controleren, toen kwamen we achter
een hele hoop zaken die niet klopten
en verzwegen waren.” in 2007 had
attilla een lening van 8000 euro bij de
bank afgesloten om de schulden van
zijn familie te betalen. ze hadden hem
altijd verteld bezig te zijn met terugbeta-
len, maar dit was niet het geval. “ik was
geschrokken en doordat zij mij het geld
niet meer konden terug betalen besloot
ik om per direct weer zo snel mogelijk
naar afghanistan te gaan om mijn
schuld in één keer te kunnen afbetalen.
Maar daar ging het niet goed met mij en
ik werd na twee weken gerepatrieerd.
ik kwam bij de bedrijfsmaatschappelijk
werker en bij de psycholoog terecht .
ik ging aan de slag met de bmw’er om
mijn financiële zaken weer op orde
te krijgen, want het was één grote
puinhoop.”
Tips en toolsDe bmw’er gaf attilla tips en tool
plus opdrachten die hij moest
uitvoeren. “ zo moest ik ook
alle bonnetjes bewaren.
alles moest ik in de gaten
houden, waar mijn
geld naar toe ging en
waar ik het zelf aan
uit gaf. alles moest
gestructureerd worden om
inzicht en overzicht te krijgen van
mijn financiële situatie. De schuld die ik
bij de bank had, had een veel te hoge
rente. Hierdoor kon ik niks afbetalen. De
bmw’er vertelde mij over een fonds,dat
als ik mijn financiële zaken en alles wat
ik aan opdrachten moest doen goed
regelde en ook gemotiveerd was, er
verklAring vAn geen BeZwAArh De Verklaring van Geen Bezwaar (VGB) kan worden ingetrokken als iemand chan-tabel is doordat hij financiële problemen heeft. Maar alleen het hebben van een schuld is nog geen aanleiding. Wel kan bij een buitenlandplaatsing van een defen-siemedewerker tijdens de psychosociale screening naar voren komen dat hij een schuld heeft. De bedrijfsmaatschappelijk werker kan dan aanbevelen hem niet in het buitenland te laten plaatsen. Het is aan de commandant om dat advies al dan niet op te volgen. En een goede commandant zal, als hij hem het gebied in laat gaan, vragen om begeleiding van Bedrijfsmaatschappelijk werk.
Minder hulpvragen bij fondsen
» In de vorige OpLinie vroegen wij onze leden
wie te kampen heeft met schuldproblema-
tiek, om er defensiebreed zicht op te krijgen. Er
kwamen niet veel reacties. in deze economisch
zware tijden zou je toch verwachten dat het aantal
schuldenaren dat aanklopt bij zo’n fonds toeneemt.
Maar nee. Integendeel zelfs: het aantal aan-
vragen bij de 25 fondsen daalt juist
over de hele linie, zo blijkt uit
de jaarverslagen over 2012.
Majoor Hendrik-Jan van
Tilburg van BMW heeft een
plausibele verklaring. “Veel
mensen zijn tegenwoordig al
bezig met het aflossen van hun
schulden.” De drempel naar de
(schuld)hulpverlening is vanaf
halverwege de jaren ’90 aanzienlijk
verlaagd, zegt Van Tilburg. “Dat heeft
onder andere te maken met missies,
waar met de mensen wordt besproken
dat wij er niet alleen zijn voor de voorbereiding op
de uitzending, maar ook voor materiële problema-
tiek. De oudere generatie was nog van ‘mannen
huilen niet’ en ‘je lost je problemen zelf op’. Maar de
nieuwe generatie wil niet lang met een probleem
blijven zitten en zoekt zelf actief hulp.
22 oplinie februari 2014
werk en inkoMen
een fondsaanvraag gedaan kon worden.
Door een renteloze lening van fonds
Koninklijke landmacht 1940 heb ik de
openstaande schulden en dure bank-
leningen kunnen wegwerken en ik los
de lening van fonds Kl 1940 nu af met
een behapbaar maandelijks bedrag dat
wordt ingehouden op mijn salaris. na
2,5 jaar ben ik weer schuldenvrij en zijn
mijn financiën dus weer op orde.”
SchoenendoosHet verhaal van attilla is illus-
tratief voor de benadering van
bedijfsmaatschappelijk Werk (DC
bMW). Majoor Hendrik-Jan van Tilburg,
van het Cluster Dienstverlating /
beleidsondersteuning veteranen van
bMW is namens de dienst ook sociaal
adviseur van het fonds Kl 1940. Hij
haalt het voorbeeld aan van de welbe-
kende schoenendoos die uitpuilt met
rekeningen en ongeopende brieven van
schuldeisers. Deze doos wordt tijdens
het eerste gesprek van de militair of bur-
ger soms letterlijk naar de bedrijfsmaat-
schappelijk werker geschoven met een
kreet om hulp. Van Tilburg: “DCbMW
maakt niet de klassieke fout van de hulp-
verlening door zelf met die doos aan de
slag te gaan en voor de cliënt de brieven
te openen. Wij schuiven die doos terug.”
De cliënt moet zelf actie ondernemen
door de brieven te openen en te beant-
woorden, maar wordt daarbij wel actief
ondersteund door bMW.
ProtocolDe dienst gaat bij schuldproblematiek
altijd uit van het protocol psychosociale
begeleiding bij materiële problematiek.
Deze hulpverlening is met name gericht
op gedragsverandering bij de militair
of burger in kwestie om te voorkomen
dat hij terugvalt in zijn oude leef- en
uitgavenpatroon. “bij een schuld heb je
twee zaken: je hebt een bedrag en je
hebt te maken met gedrag. Het gedrag
leidt tot het bedrag van de schuld; het
is nooit andersom.” Vandaar ook dat
de ondersteuning niet vrijblijvend is; de
cliënt moet volgens het protocol een
overeenkomst tekenen met weder-
zijdse afspraken. Van Tilburg: “Kom je je
afspraken na, dan kunnen wij door met
de hulpverlening. bMW maakt pas een
adviesaanvraag voor een fonds als die
afsprakenlijst klaar is.” er zijn 25 fondsen
waar militairen en burgerpersoneel met
schuldproblematiek een beroep op
kunnen doen, tenzij de schuld zo groot
is dat ze alleen via de Wet Gemeentelijke
Schuldsanering geholpen kunnen wor-
den. Voor iedere ‘bloedgroep’ binnen elk
krijgsmachtonderdeel is er een fonds,
waarvan in de besturen doorgaans mili-
tairen (actieve of postactieve) zitten.
Verwijtbaar gedragnu is een fonds beslist niet de enige
aanvliegroute. De aanpak van DCbMW
reikt veel verder. De dienst kijkt eerst
naar het ontstaan van de schuld, of er
bijvoorbeeld verwijtbaar gedrag is. een
gokverslaving of de aankoop van een
veel te dure, benzineslurpende auto
vallen al snel in die categorie. ook wordt
nagegaan of er daarnaast misschien
nog meer problemen aan de hand zijn.
in het geval van bijvoorbeeld pTSS is
dat overigens de taak van de Militaire
Geestelijke Gezondheidszorg (MGGz).
Verder bekijkt de DCbMW of er een
zogenoemde sociale noodzaak is.
Vervolgens komt de vraag aan de orde
hoe er een structurele oplossing kan
worden geboden, door welke instantie,
en welke begeleiding nodig is.
Voor het bepalen van de gewenste
oplossing gaat DCbMW allereerst na of
de gemeente waar de defensiemede-
werker woont soelaas kan bieden.
Mogelijk kan een beroep worden
gedaan op de Wet Gemeentelijke
Tijdig signAleren is hAlsZAAkh Veel mensen weten schulden goed verborgen te houden. Geen wonder, want schulden gaan vaak gepaard met schaamte. En in deze ik-maatschappij denken veel mensen dat ze het alleen moeten oplossen. Tot aan de rand van verzuipen vullen ze het ene gat met het andere. Toch is er een manier om er als buitenstaander doorheen te prikken. Wat bijvoorbeeld kan opvallen is dat iemand zich sociaal terugtrekt. Hij (of zij) doet minder vaak of hemaal niet meer mee met sociale activiteiten. Tegelijkertijd ver-moedt de hele kring eromheen dat er iets is, maar niemand kan er de vinger op leggen. Vaak hebben mensen met schulden deze in combinatie met ander gedrag, bijvoorbeeld een (gok)verslaving. Daarmee houden zij in eerste instantie zichzelf voor dat ze het allemaal wel redden. Daarna houden ze hun omgeving voor de gek. Die misleiding kan duren totdat de bom barst. Maar dan is het al te laat. Tijdig signaleren is dus belangrijk. Maar hoe zie je dat? Het gaat vaak om de volgende gedragingen:» mijden van sociale verplichtingen (in aan-
wezigheid, met cadeautjes of deelname aan het geven van een rondje)
» plots een baantje erbij nemen» niet naar het werk komen (vanwege de
kosten, of uitval van de auto); hij of zij meldt zich zogenaamd ziek (schaamte)
» zich inlaten met louche zaken (diefstal van goederen op het werk, clandestiene han-del of ander ongeoorloofd gedrag)
» het laten versloffen van de uiterlijke ver-zorging (oude en of versleten kleding/schoeisel)
» veel klagen over hoe duur alles is» kleine bedragen lenen van collega’s
“wij maken niet de klassieke fout van de hulPverlening; cliËnt moet zelf aan de slag’
oplinie februari 2014 23
Schuldhulpverlening (WGS). De
gemeente besteedt de invulling hiervan
doorgaans uit aan een civiel bureau, dat
de schuldsanering organiseert met de
bijbehorende begeleiding.
Structurele oplossingbMW komt in veel gevallen voor de bes-
te oplossing uit op een fonds. De keuze
voor een fonds wordt deels bepaald
door de vraag welk fonds voor welke
argument vatbaar is, maar vooral door
de structurele oplossing die het fonds
kan bieden. Dit kan bijvoorbeeld een
renteloze lening zijn. of er kan met een
kleine gift de nood worden gelenigd, bij-
voorbeeld als er in huis iets essentieels
stukgaat waarvoor op redelijke termijn
binnen de familie geen geld te vinden
is. bMW maakt voor de aanvraag bij een
fonds een financieel overzicht en bekijkt
via een rekenmodule wat de uitgaven
en inkomsten zijn, en wat er onderaan
de streep overblijft om de schulden te
kunnen aflossen. Doorgaans moet dat
binnen drie jaar gebeurd zijn.
bMW dient de sociale adviesrappor-
tage in bij het uitgekozen fonds. “bij
de aanvraag geven we aan met welke
interventie we die structurele oplossing
kunnen bieden, want het gaat om de
vraag: hoe blijft die persoon vervolgens
uit de schulden blijft. Het kan zijn dat
zo iemand ook geestelijke verzorging
nodig heeft.” in sommige gevallen is
verandering van gedrag noodzakelijk.
overigens is bMW de enige dienst bij
Defensie die de aanvragen indient; de
dienst geestelijke verzorging draagt
dit over aan bMW. Je kunt als individu
weliswaar rechtstreeks een aanvraag
bij een van de fondsen indienen,
maar het fonds zal je voor de sociale
adviesrapportage doorverwijzen naar
bMW. Voor veteranen verloopt de
aanvraag via Maatschappelijk Werk van
De basis. Mocht het traject bij bMW
en een sociaal fonds geen uitkomst
bieden, dan klopt bMW weer bij de
gemeente aan; de Wet Gemeentelijke
Schuldhulpverlening is dan het laatste
vangnet.
NazorgDe begeleiding gaat nog even door
nadat de schuld is afbetaald. “opeens
zijn de maandelijkse afbetalingen
voorbij, heeft men weer zeggenschap
over het eigen inkomen en wordt snel
vermogen opgebouwd omdat men de
afgelopen drie jaar heeft geleerd op een
houtje te bijten. Dan moeten we ze in de
begeleiding niet meteen loslaten, maar
houden we het nog een paar maanden
in de gaten." bij de grotere fondsen zijn
sociaal adviseurs toegevoegd aan het
bestuur. zij geven de bestuurders over-
wegend inhoudelijk advies, Van Tilburg:
“Hij moet ook over een gezonde dosis
argwaan beschikken.” Want reken maar
dat mensen met verwijtbaar gedrag
als een gokverslaving een dergelijke
ontstaansgeschiedenis van de schuld
behendig proberen te maskeren.
Geen exacte aantallenexacte aantallen defensiemedewerkers
met schuldproblematiek die met hun
probleem bij DCbMW aankloppen kan
deze dienst niet geven. een reden is dat
behalve bedrijfsmaatschappelijk werkers
ook geestelijk verzorgers en psycholo-
gen ermee te maken krijgen en er soms
meerdere problemen tegelijk spelen, de
zogenoemde multiproblematiek. Dan
is er naast een schuld ook een ander
probleem, zoals bijvoorbeeld een gok-
verslaving of een familie die geld inpikt.
Majoor Hendrik-Jan van Tilburg: “ik heb
een paar jaar geleden de percentages
laten meten in ons registratiesysteem en
toen bleek dat er bij DCbMW twee men-
sen fulltime met materiële problematiek
bezig zouden kunnen zijn.”
Check je financiële gezondheid
»Gezond financieel gedrag bestaat uit drie
onderdelen die vrijwel los van elkaar staan:
management van geld, financieel plannen en het
bewust kiezen van financiële producten. Goed, het
vergelijken van financiële producten is nog redelijk
overzichtelijk dankzij de vele vergelijkingssites.
Maar hoe weet je of je management op orde is? En
hoe plan je je financiële toekomst? Dat valt niet zo
1-2-3 te vertellen, maar kijk voor de aardigheid eens
op www.wijzeringeldzaken.nl. Neem bijvoorbeeld
de menuknop Per onderwerp. Hier zijn diverse
checklists te vinden over omgaan met geld, sparen,
pensioenen en nog veel meer.
Check je recht op toeslagen!Ook kan het erg handig zijn om na te gaan of er recht
is op een van de volgende toeslagen:
» Huurtoeslag
» Zorgtoeslag
» Kinderbijslag
» Kindgebonden budget
» Kinderopvangtoeslag
» TOG Gehandicapte kinderen
» Tegemoetkoming lesgeld
» Scholieren 18 -30 jaar
» Heffingskortingen
» Bijzondere bijstand (langdurigheidstoeslag.
Individuele bijzondere bijstand)
Reken zelf uit waar je recht op hebt: www.nibud.nl/
berekenuwrecht
»Meer weten? Kijk op www.nibud.nl en/of op
www.wijzeringeldzaken.nl
“het gaat om de vraag: hoe blijft iemand uit de schulden’
24 oplinie februari 2014
AFMP/FNV UITZENDCERTIFICAAT
Vraag uw uitzendcerti fi caat aan. Hiermee heeft u grati s de volgende dekking voor de duur van uw uitzending:
• € 2.500 bij overlijden als gevolg van een ongeval;• € 5.000 bij algeheel blijvende invaliditeit als gevolg
van een ongeval; • In geval van gedeeltelijke blijvende invaliditeit door
een ongeval een evenredig percentage van € 5.000.
Foto
: AV
DD
Waar vraagt u uw certi fi caat aan?• Surf naar www.afmp.nl en klik op Uitzend-
certi fi caat;• Mail naar [email protected] o.v.v. Ik word uitgezonden.
Geef hierin uw persoonsgegevens, naam uitzending, vertrek- en terugkeerdatum van uw uitzending;
• Bel met 040 20 73 100 (kies 4).
Ook voor plaatsing in de West, mits korter dan een jaar, kunt u het uitzendcerti fi caat aanvragen!
DFD stuurt u het bewijs van dekking en zal u verder informeren.
U bent lid van de AFMP/FNV en wordt uitgezonden?
Zeker op uitzending
110225 Advertentie AFMP Uitzendcertificaat ACE.indd 1 10-3-2011 12:54:16
oplinie februari 2014 25
De ervaringssessie tinnitus voor militairen vindt plaats op:
datum vrijdag 28 maart
tijdstip 10.30 tot 13.00 uur
locatie De Randhoeve 221, 3995 GA Houten
Meer lezen over dit waardevolle project?
Zie www.nvvs.nl/ervaringskennis
werk en inkoMen
oPlinie nu ook oP iPAd!h Vanaf 21 december is OpLinie ook te lezen op jouw iPad! En nog een paar dagen eerder dan dat het papieren blad op de mat valt! De AFMP heeft een app ontwikkeld voor de App Store waarmee het verenigingsblad makkelijk te lezen is. Met deze OpLinie-app heb je altijd toegang tot de laatste editie en veel eerdere nummers. Blijf op de hoogte op het gebied van werk en inkomen, jouw rechtspositie, belangenbehartiging, leden-voordelen en uiteraard de vereniging. De App is nu gratis te downloaden, voorlopig alleen in de App Store , onder de naam ‘OpLinie’.De OpLinie-app is uitsluitend bestemd voor leden en relaties van de AFMP/FNV. Met uw lidnummer kunt u makkelijk eenmalig inloggen. Uw lidnummer kunt u vinden op uw ledenpas of op de verpakking van het verenigingsblad dat in papieren vorm bij u op de mat valt. Bent u een zakelijke relatie van de AFMP/FNV, neem dan contact op met de redactie voor uw eigen inlogcode.
»De AFMP en de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden
(NVVS) werken samen om gehoorschade te voorkomen en beleid te
maken om militairen met tinnitus (oorsuizen) zo goed mogelijk te onder-
steunen. De NVVS zoekt militairen met tinnitus voor ervaringssessies.
De NVVS verzamelt in het project Ervarings-kennis de ervaringen en tips
van (en voor) mensen met een hooraandoening. We willen alle hooraan-
doeningen en vele thema’s gedurende het project aan bod laten komen.
Daarom staat er nu een Ervaringssessie voor de groep militairen, waaron-
der veteranen en oud-militairen, op de agenda.
Wat houdt de sessie in?In een kleinschalige sessie van maximaal 8 deelnemers wordt gesproken
over uw eigen ervaringen, oplossingen, tips & tricks. Hiermee kunnen we
anderen weer verder helpen. De sessie wordt professioneel begeleid, uw
reiskosten (ov 2e klasse/ 0,19 ct per km) worden vergoed, er is ringleiding
en er is een schrijftolk. Heeft u gehoorschade en/of tinnitus opgelopen tij-
dens uw werk bij Defensie, meld u dan aan. Voor aanmeldingen of vragen
kunt u terecht bij Lara Laurens, [email protected].
Tinnitus:
Deel je ervaringen!
Discriminatie: Minister op het matje
»De minister van Defensie moet
op het matje komen bij minister
Plasterk van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties. Werkgever
Defensie zal in dat gesprek worden
gemaand een uitspraak van het College
voor de Rechten van de Mens na te
komen. Aanleiding is een door de
AFMP aangespannen zaak wegens
discriminatie bij de uitvoering van het
Verplaatsingskostenbesluit.
Het College voor de Rechten van de
Mens oordeelde op 13 november 2012
dat de minister van Defensie verboden
onderscheid op grond van burgerlijke
staat heeft gemaakt bij de uitvoering
van het Verplaatsingskostenbesluit
(VKBM). Het AFMP-lid om wie de zaak
draait woont bij zijn vader. Omdat hij
geen eigen huishouding voert moet hij
betalen voor de legering en heeft hij
geen recht op een tegemoetkoming in
de kosten van de maaltijden. Verder
ontvangt hij maar tweemaal per 4
weken een tegemoetkoming in de
reiskosten. De AFMP legde de zaak met
succes voor aan het College voor de
Rechten van de Mens.
Op 18 december 2012 liet de minister
van Defensie naar aanleiding van het
oordeel van het College weten met
de centrales te overleggen over het
VKBM. Op 30 mei berichtte Defensie
het College het bezwaar van de militair
ongegrond te hebben verklaard (op 9
januari 2013). Maar volgens het College
is er ook na aanpassing van het VKBM
geen sprake van structurele opvolging
van het oordeel. Er hadden structurele
maatregelen moeten worden getrof-
fen waardoor de regeling niet langer
verboden onderscheid op grond van
burgerlijke staat maakt.
Minister Plasterk is de aangewezen
bewindsman om het corrigerende
gesprek te voeren aangezien zijn minis-
terie een ‘beheersministerie’ is.
Een brief van het College voor de Rechten van de Mens aan minister Plasterk staat op www.afmp.nl
26 oplinie februari 2014
veTerAnen- sTATus voor inZeT Bij ‘de PunT’h Militairen die betrokken waren bij de beëindiging van de treinkaping bij De Punt en de gijzeling van een school in Bovensmilde in het voorjaar van1977 krijgen de veteranen-status. Dat heeft minister Hennis van Defensie aan de Tweede Kamer toegezegd. Eerder was een speciaal draaginsigne aan-gekondigd, maar dat stuitte op veel weerstand. Onduidelijk is nog welke militairen voor de veteranenstatus in aanmerking komen en of de inzet bij andere Zuid-Molukse acties ook op deze wijze gehonoreerd wordt. De minister gaat in een brief aan de Tweede Kamer de zaak toelich-ten. fl
veterAnenberichtenTeKST linDe Van DeTH, freD larDenoye en JanKe rozeMuller
‘Beeld generaal Spoor bijstellen’
»Uit een eind vorig jaar opgedoken nota van
het ministerie van Buitenlandse zaken blijkt
dat generaal Simon Spoor een eigen verborgen
oorlog tegen de Indonesische republiek voerde. Dat
beweert historicus Fredrik Willems. Hij werkt aan
een biografie over Raymond Westerling en vond de
nota tijdens zijn onderzoek. Volgens hem moet het
beeld van de opperbevelhebber van de Nederlandse
troepen in Nederlands-Indië bijgesteld worden
omdat de generaal grenzen heeft overschreden.
Spoor sloot tijdens de politionele acties een verbond
met de islamitische verzetsbeweging Darul Islam
en de communistische strijdgroep Bambu Runcing.
Hij voorzag de bewegingen van wapens en geld
op voorwaarde dat zij mee zouden vechten tegen
het republikeinse leger. Hij deed dit zonder dat de
Nederlandse regering en zijn eigen staf daarvan af
wisten. lvd
Generaal b.d. Govert Huijser overleden
» Generaal b.d. Govert Huijser is op zondag 5 janu-
ari overleden. De oud-voorzitter van de Stichting
Dienstverlening Veteranen (SDV), de voorganger van het
Veteraneninstituut, is 82 jaar geworden. Huijser werd geboren
in Soerabaja in toenmalig Nederlands-Indië en bracht tijdens
de Tweede Wereldoorlog enkele jaren van zijn jeugd door in
een jappenkamp. Hij begon zijn militaire loopbaan in 1949 aan
de Koninklijke Militaire Academie. Na diverse bevorderingen
werd hij in 1983 benoemd tot chef Defensiestaf, waarbij hij
verantwoordelijk was voor de militaire operaties in het bui-
tenland. Na zijn functioneel leeftijdsontslag bleef hij actief in
diverse bestuursfuncties waarin hij zich met name voor vete-
ranen heeft ingezet. Huijser was zelf drager van onder meer
het Nieuw-Guinea Herinneringskruis met gesp 1962. jr
fo
To
: Ma
rT
in r
oe
Me
rS
veTerAAn MeT ereschuld- uiTkering BehoudT BijsTAndh Veteranen die een
ereschulduitkering krijgen,
worden niet gekort op hun
bijstandsuitkering. Dat heeft
staatssecretaris van Sociale zaken
Jetta Klijnsma toegezegd in een
brief aan de nationale ombuds-
man alex brenninkmeijer. zij zal
daarvoor de regeling van de
Wet werk en bijstand aanpassen.
Veteranen die te veel vermogen
hebben door het ontvangen van
een ereschulduitkering kunnen
zo toch hun bijstandsuitkering
behouden. De maatregel geldt
met terugwerkende kracht.
De ombudsman had aangedron-
gen op aanpassing van de regels
nadat hij een klacht had ontvan-
gen van een libanonveteraan.
Die had via de regeling ereschuld
eenmalig 25.000 euro gekre-
gen als compensatie voor zijn
chronische psychische proble-
men. Hierdoor kwam zijn eigen
vermogen ineens boven de grens
van 5.795 euro uit, waardoor hij
geen recht meer had op een
bijstandsuitkering. De gemeente
arnhem had hierop zijn uitkering
stopgezet. jr
De Nationale om-budsman, tevens Veteranenom-budsman, Alex Brenninkmeijer.
fo
To
: Ja
Cq
ue
lin
e D
e H
aa
S
fo
To
: niM
H
Generaal b.d. Govert Huijser bij de opening van het Vete-raneninstituut, 10 mei 2000.
Generaal Spoor.
oplinie februari 2014 27
»Hoewel de onthulling van de
bronzen buste op de eindejaarbij-
eenkomst van het Veteranen platform
(Vp) geen verrassing was voor luitenant-
generaal b.d. Ted Meines, toonde hij zich
wel ontroerd. De inmiddels 92-jarige
erevoorzitter van het Vp was met familie
bij de onthulling aanwezig. Hij kreeg het
eerbetoon vanwege zijn verdiensten
voor het verbeteren van het maatschap-
pelijk draagvlak en de voorzieningen
voor veteranen. Het borstbeeld werd
onthuld in het bijzijn van tal van autori-
teiten, onder wie de inspecteur-Generaal
der Krijgsmacht, generaal Ton van ede,
en directeur frank Marcus van het
Veteraneninstituut. De zichtbaar emotio-
nele Meines werd ook nog verrast door
een brief van koning Willem-alexander,
die hem persoonlijk dank wilde zeggen.
‘Met mijn grootvader prins bernhard
heeft u een warme band onderhouden
en als kleinzoon voel ik diezelfde warme
band en verbondenheid. uw inzet voor
vrede en veiligheid en voor het welzijn
van onze veteranen verdient een blij-
vende blijk van waardering.’
Particulier initiatiefHet initiatief voor het borstbeeld was
afkomstig van de bond van Wapen-
broeders en werd onmiddellijk omarmd
door het Vp en het Veteraneninstituut.
Via onder meer een brief bij het vete-
ranenmagazine Checkpoint werd par-
ticulier geld van veteranen ingezameld
waarmee de kosten voor dit eerbetoon
aan Meines zijn bekostigd.
De carrière van de oud-generaal laat
zich nauwelijks in een paar woorden
samenvatten. Hij was actief in het verzet
en werd voor zijn hulp aan joodse
vluchtelingen in 1992 geëerd met de
israëlische yad Vashem-onderscheiding.
Meines meldde zich na de oorlog aan
als oorlogsvrijwilliger en werd uitge-
zonden naar nederlands-indië. in 1950
was hij met steun van prins bernhard
oprichter van het Veteranen legioen
nederland dat later zou opgaan in de
bond van Wapenbroeders. Meines was
ook een van de initiatiefnemers van het
Vp en was negen jaar lang voorzitter
daarvan. ondanks zijn hoge leeftijd is hij
nog steeds actief in de veteranenwereld.
Vrijwilligers voor veteranenop dezelfde bijeenkomst in Doorn
kreeg Gerrit Vink (83) van het
Veteraneninstituut de Ted Meines prijs
omdat hij zich als vrijwilliger al zo’n twin-
tig jaar onvermoeibaar inzet voor vetera-
nen. De prijs wordt één keer in de twee
jaar uitgereikt en bestaat uit een bedrag
van duizend euro. op de bijbehorende
oorkonde staat vermeld: ‘Wegens
zijn uitzonderlijk voorbeeld voor alle
nederlandse veteranen, zijn nimmer
aflatende inzet ondanks zijn hoge leef-
tijd, zijn dossierkennis waardoor voor
alle veteranen belangenbehartiging is
gegarandeerd en zijn inzet gericht op de
nazorg van de uitgezonden veteraan.’
een dag later kwamen in Doorn maar
liefst 140 zogeheten nuldelijnsvrijwil-
ligers bijeen die zich inzetten voor
veteranen. zij maken deel uit van een
landelijk netwerk van veteranenhelpers
dat wordt opgezet door het Vp met
steun van het vfonds. eind 2015 moet
het netwerk volwassen zijn met zo’n
vijfhonderd gecertificeerde veteranen-
helpers. zij moeten in staat zijn om op
een verantwoorde en laagdrempelige
wijze veteranen met een hulpvraag op
te vangen en zo nodig de weg te wijzen
naar het landelijk zorgsysteem voor
Veteranen. fl
‘Veteranengeneraal’ krijgt borstbeeld Tijdens de eindejaarsbijeenkomst van het Veteranen Platform in Doorn op 13 december werd een borstbeeld onthuld van luitenant-generaal b.d. Ted Meines. De inmiddels hoogbejaarde oud-generaal was zelf aanwezig en kreeg dit eerbetoon vanwege zijn inzet voor veteranen. Koning Willem-Alexander liet een brief met zijn felicitaties voorlezen.
28 oplinie februari 2014
creATieve FoTocollAgeh Veel mensen zetten hun digitale
fotocollectie op een cd, en halen die
alleen nog maar uit de kast om de
foto’s af en toe te bekijken. er zijn
echter ook mensen die het leuk vin-
den om creatief met hun foto’s aan
de slag te gaan. een leuk programma
daarvoor is Shape Collage. Met dit
gratis programma kan een kind de
was doen. en razendsnel bovendien:
binnen een minuut kun je met een
paar muisklikken al een mooie col-
lage maken.
Je geeft het aantal foto’s aan dat
je wilt gebruiken (en eventueel
welke), de grootte van deze foto’s
en de ruimte tussen de verschil-
lende afbeeldingen. Het programma
gaat dan voor je aan de slag. De
achtergrond en de kleur van de
achtergrond van de collage kun je
naderhand nog aanpassen. als je
tevreden bent kun je het resultaat
opslaan als één afbeelding en in
verschillende formaten. eventueel
kun je het daarna nog in een fotobe-
werkingsprogramma aanpassen. Het
is zelfs mogelijk om je collage in een
bepaalde getekende vorm te gieten,
zoals bijvoorbeeld een smiley.
Shape Collage is geheel gratis te
downloaden voor Windows, Mac
en linux en daarnaast is er ook een
versie voor de ipad (dan kost het
€ 1,79, via de app store). downloaden: www.shapecollage.com/
download
coMputerhoekTeKST WiM Van Den burG
FilMPjes downloAdenh Er komen steeds meer gratis program-ma’s om filmpjes van video-sites te plukken en op je eigen computer te bewaren. xVideo-ServiceThief is weer zo’n programma, maar wel een hele goede. Ten eerste werkt het op alle belangrijke videosites. Dus niet alleen op YouTube, maar er is ook een enorme lijst van andere internationale archieven met filmpjes.Met het programma kun je de filmpjes van al die sites downloaden en in het gewenste formaat op je computer opslaan. Dat kan in het FLV-formaat (oftewel Flash Video, het formaat waarop ze ook op de meeste sites staan), maar ook als AVI, WMV, MPEG, 3GP (mobiele telefoon) of MP4 (iPod). Vervolgens
kun je die video’s ook zonder internetverbin-ding bekijken op je computer, mediaspeler of telefoon.Downloads kunnen gepauzeerd worden en je kunt ze op een bepaalde tijd automatisch laten starten, dus op momenten dat andere applicaties er geen last van hebben. Ook niet onbelangrijk is dat het programma open source software is. Met andere woorden: het is gegarandeerd gratis en vrij van recla-me. Het programma is beschikbaar voor Windows, Linux en Mac.
downloaden http://xviservicethief.sourceforge.net
Snelle virusscan
» Bescherm je computer met het
Antivirus programma Panda
Cloud. Dit is een gratis virusscanner
die zijn analyse voor een groot deel
via internet uitvoert. Dat heeft grote
voordelen. Zo belast de virusscan je
computer veel minder dan andere scan-
ners. Doordat veel van het rekenwerk
door de servers van Panda wordt uitge-
voerd, kan de systeembelasting wel 50
procent lager liggen. Dat betekent dat
je goed kunt doorwerken terwijl er een
scan plaatsvindt, en dat Panda Cloud
Antivirus ook goed op trage computers
draait.
Een ander voordeel is dat je als gebrui-
ker altijd gebruik maakt van de laatste
virusgegevens. Deze staan immers op
internet en hoeven niet eerst op je com-
puter geïnstalleerd te worden. Panda
Cloud Antivirus haalt zijn virusinforma-
tie van internet af, maar verwar het pro-
gramma niet met een online virusscan.
Het is serieuze antivirus software die
als programma op je computer gestart
wordt en continu je pc beschermt
tegen virussen en andere narigheid. Dit
gebeurt zonder dat je er iets van merkt. downloaden www.cloudantivirus.com/
en/#!/free-antivirus-download
oplinie februari 2014 29
verenigingSnieuwS
Dhr. J.L. van de Vorenbegoniastraat 315241 aT rosmalen2 oktober 2013 (79)
Dhr. M.P. Vlottes VisserVan brakellaan 1846981 Jn Doesburg12 oktober 2013 (80)
Dhr. J. RosVan Maanenstraat 85652 rG eindhoven30 oktober 2013 (72)
Dhr. M. van Luijknieuwe onnastraat 1248331 MC Steenwijk27 november 2013 (82)
Dhr. A.G.M. Gunsingzaaren 1805122 GD rijen30 november 2013 (80)
Dhr. B.J. OudendijkMoerikestrasse 2126789 leer3 december 2013 (65)
Dhr. J. de BruinCitroenberg 1034707 Da roosendaal7 december 2013 (97)
Dhr. B. PlatjouwChopinplein 514102 CV Culemborg9 december 2013 (86)
Dhr. M. BroereDoniastrjitte 359044 ne bitgum10 december 2013 (84)
Dhr. W.M.A. Füchtennazarethstraat 525683 ap best15 december 2013 (80)
Dhr. J. CornelisseKoeweide 46931 We Westervoort16 december 2013 (66)
Dhr. G. JongsmaJelle van Dijkstrjitte 2 - a8857 bV Wijnaldum18 december 2013 (64)
Mevr. G. Muller-KoningMonnickskamp 2381273 Jx Huizen25 december 2013 (83)
Dhr. J. BootsmaDekemastraat 34 - 0088804 ra Tzum28 december 2013 (97)
Dhr. S. VogelGebroeders Gootjesstraat 2 - 1-119953 pW baflo30 december 2013 (86)
Mevr. J. de Graaf-Otterradboudlaan 1 - 6047415 Va Deventer1 januari 2014 (84)
Dhr. P. CornelissenCapellerhof 60 - K1105408 bK Volkel3 januari 2014 (88)
Dhr. W. Spijkeraria 58265 rp Kampen3 januari 2014 (86)
Dhr. J.J.H. LeveringMeidoornlaan 201829 ea oudorp nH4 januari 2014 (74)
Dhr. H.J. van Maarenanna van den Vondelstr 301054 Gz amsterdam7 januari 2014 (99)
Dhr. W.D. ThoenSchoolstraat 594661 JK Halsteren8 januari 2014 (81)
Overleden
datum plaats PA-groep aanvang locatie adres telefoon sectorhoofd PA
13 mrt Dordrecht Rijnmond 13.30 u Cultureel Centrum ‘Sterrenburg’ Dalmeyerplein 10 078-6171778 peter Verwoerd
17 mrt lijnden Kennemerland 13.30 u Dorpshuis De Vluchthaven Schipholweg 649 023-5551692 peter Verwoerd
20 mrt Den Helder Noord-Holland-Noord 14.00 u de MooC Spoorstraat 56 0223-612896 peter Verwoerd
25 mrt Harderwijk NO-Veluwe 14.00 u zalencentrum ‘De Kiekemure’ Tesselschadelaan 1 0341-434749 Gerard Dillerop
25 mrt uden Brabant Noord-Oost 14.00 u Café Moeke oude udenseweg 10 0413 262102 bert Weeren
26 mrt rijen Rijen 10:30 u Café ’t de Heeren van rijen Stationstraat 1 0161-226850 bert Weeren
26 mrt breda De Baronie 13.30 u Café ‘De Toerist’ Teteringsedijk 145 076-5215473 bert Weeren
31 mrt Weert Poort van Limburg 10.00 u Dienstencentrum ‘De roos’ beekstraat 29 0495-520580 bert Weeren
31 mrt eindhoven De Kempen 13.30 u zalencentrum ‘ambassadeur’ l.napoleonplein 21 040-2520673 bert Weeren
2 april blomberg Blomberg 11.00 u Café ‘bei Heini’ neue Torstrasse 38 05235-6070 Gerard Dillerop
2 april Schaarsbergen ZO-Veluwe 13.30 u pMT ‘De landing’ Schaarsbergen Deelenseweg 28 026-4430487 bert Weeren
3 april Heerlen Zuid-Limburg 13.30 u Café d’r Klinge pancratiusweg 47 045-5741441 bert Weeren
7 april Steenwijk Steenwijk 14.00 u Verenigingsgebouw ‘De Klincke’ Kerkstraat 16 0521-513429 Gerard Dillerop
7 april nijmegen Rijk van Nijmegen 13.30 u Wijkcentrum Dukenburg zaal 003 Meijhorst 7039 024-3448963 bert Weeren
9 april Wezep IJsselland 14.00 u Dorpshuis zuiderzeestraatweg 500b 038-372716 Gerard Dillerop
10 april zeven-brauel Seedorf 11.00 u Gasthof ‘zur linde’ Wallweg 2 04281-3913 Gerard Dillerop
10 april Voorburg Haaglanden 14.00 u Hotel ‘Mövenpick’ Stationsplein 8 070-3373737 peter Verwoerd
10 april rosmalen De Meijerij 10.00 u perron 3, zaal Spoorboom Hoff van Hollantlaan 1 073-8507550 bert Weeren
10 april Tilburg Hart van Brabant 13.30 u postelse Hoeve Dr. Deelenlaan 10 013-4636335 bert Weeren
PA-bijeenkomsten
grATis BelAsTing- service: de AFMP koMT nAAr u Toeh Ook dit jaar kunt u weer gratis uw belastingopgave laten invullen door één van onze belastingdeskundigen. Dat kan in Nederland via de belasting-service van de FNV. In Bronbeek kan dat op 27 maart. In het buitenland kunt u terecht op de volgende locaties en dagen:De West: 3 t/m 11 maartMünster: 11 en 12 maartRamstein: 11 maartOp de locatie zelf wordt aan-gekondigd waar u zich kunt aanmelden of opgeven. Voor Ramstein kunt u contact opne-men met sectorhoofd Ron Segers, 06 – 53 52 60 83.
30 oplinie februari 2014
oplinie februari 2014 31
32 oplinie februari 2014
Verzekeren • Hypotheken • SparenTel: (040) 20 73 100 • E-mail: [email protected] • www.dfd.nl
Uw hypotheek onze zorg!
Ook voor onafhankelijk hypotheekadvies kunt u bij ons terecht! DFD is al 20 jaar de specialist op het gebied van verzekeringen voor (ex) militairen en hun gezinsleden. Om u nog beter van dienst te zijn, werkt DFD samen met De Hypotheker, de grootste onafhankelijke hypotheekadviesketen van Nederland met zo’n 160 vestigingen. De Hypotheker adviseerde inmiddels één miljoen Nederlanders succesvol bij de grootste en leukste aankoop van hun leven: hun huis.
Onze samenwerking biedt u zorgeloos woongenot en voordeel door:De expertise en zorg van twee specialisten;Ook hypotheken aan te bieden voor militairen met een FPS fase-1 of fase-2 contract;Echt onafhankelijk en persoonlijk advies;Maximale zekerheid, ook voor de toekomst;Duidelijkheid en transparantie, u weet hoeveel en waarvoor u betaalt;De optimale hypotheek met de scherpste tarieven;Gezamenlijk alles voor u te regelen.
•••••••
Interesse in onze gezamenlijke dienstverlening op het gebied van hypotheekadvies? Bezoek onze site www.dfd.nl of bel met (040) 20 73 100.
Jazeker!
Kort Nieuws Oplinie KMar Hypothe1 1 14-1-2014 12:51:05
coluMn
De bankzitter
Sneu gedoe
» Best mogelijk dat ik mensen met
wat nu volgt op het hart trap. Wat
moet, dat moet. Zo zijn mijn wetten. Ik
lees zelden overlijdensannonces. Je
moet het lot niet tarten. Maar pasge-
leden kreeg ik toch een schok. Ik las
dat Kees Vellekoop het tijdelijke voor
het eeuwige heeft verwisseld. Niet zo
oud geworden. In ’52 geboren, op 4
december 2013 overleden. Wat mij trof
was de enige kwalificatie die Kees in
de annonce heeft meegekregen. Ik zou
elke specifieke eigenschap, persoons-
kenmerk, kwalificatie of beroep kunnen
verzinnen. Het moet bij de nabestaan-
den echter heel diep hebben gezeten,
om Kees Vellekoop aan te duiden als
politiek dienstweigeraar. Meer niet. Als
je niet beter wist, zou dit wel een erg
armzalige omschrijving zijn waarmee
Kees het heel zijn leven heeft moeten
doen. Ik had liever gezien dat men in de
annonce heel simpel Google had aan-
bevolen om zo iets meer van het leven
en werken van Kees te weten te komen.
200 jaar Landmacht9 januari 2014. Journaal, acht uur.
Onze Koning neemt een defilé af van
een aantal nog niet wegbezuinigde
Landmachteenheden. De Koninklijke
Landmacht bestaat precies 200 jaar.
Deze parade vormt de start van de vie-
ring 200 jaar KL. Nog niet zo lang gele-
den telde de KL zo’n 67.000 mensen.
Nu, begin januari 2014, nog ongeveer
17.000 personeelsleden. Het kan snel
gaan. Het defilé duurde iets meer dan
een uur. Ik dacht, terwijl ik toekeek: zeg
Willem Alexander, schiet nou op. In dat
uur zou de KL wel weer mensen moeten
ontslaan. Je houdt bitter weinig over!
Generaal de Kruif, de ceremoniemeester
in een terzijde interviewtje over de sterk-
te: ‘de bodem is wel bereikt. We kunnen
nog wel meedoen, maar dan heb je het
wel gehad’ of woorden van gelijke strek-
king. Waar heb ik dat meer gehoord? Zelf
zie ik nu al enkele decennia generaals
voorbij komen. En ze beweren allemaal,
zonder uitzondering en in het volle
bewustzijn van hun functie dat de rek
eruit is, de bodem bereikt, internationaal
niet meer voor vol aangezien, enzo-
voorts. Wat een sneu gedoe toch.
oplinie februari 2014 33
horiZonTAAl1 deel van de week - hoofddeksel2 belevenis- en anderen - gelooide huid- voorzetsel3 een paard besturen - klimaatsoort - scheepsstuur4 meer in Amerika - eren - deel v.e. Franse ontkenning - oude lengtemaat - windrichting5 listig - begrijpen - theaterrang6 viering - muziekterm - muzieknoot - bijbeldeel7 gemeen - talud - trekdier8 voortreffelijk - bevloeïng9 hijswerktuig - zoete stof - sloom - telwoord10 kluns - bittere stof - biljartstok - deel van een camera11 oorlogsgod - monnikskleed - verlaagde toon - ter herinnering - titel - halfbloed12 plaats in Utrecht - ontevredenheid - ondernemingsraad13 mannelijk rund - bloembed - steeg - indien14 vordering - deuntje - steel15 cijfer - schande - (ex) Russische volksvertegenwoordiging16 insect - glansverf
verTicAAl1 rijwiel - afwezig2 samenspraak - eiland in de Indische oceaan3. meetinstrument - metaal - begrip4 dyne - natuurkundige - vogel - pers. vnw.5 gast - kerkboek - stimulerend middel - oeverplant6 stormloop - dommerik - gemeenschappelijk bouwlandstreep - tapijt7 slachtoffer - stroomspanning - drukte8 geur - land in Azië - adviesorgaan - een zekere9 geleerd - riskant - vreemde munt10 job - veel - schaaldier11 deel van een tekst - bloem - nobel - drie (in samenstellingen)12 schaden - postuur - juiste13 vogel - drager van erfelijkheid - gulden- boom- ook14 med. specialist - deel v.d. voet15 destijds - werpen - bananenmerk - familielid16 huidvlekje - voeler - weekdier
puzzelDoor Dirry KooManS
Verzekeren • Hypotheken • SparenTel: (040) 20 73 100 • E-mail: [email protected] • www.dfd.nl
Uw hypotheek onze zorg!
Ook voor onafhankelijk hypotheekadvies kunt u bij ons terecht! DFD is al 20 jaar de specialist op het gebied van verzekeringen voor (ex) militairen en hun gezinsleden. Om u nog beter van dienst te zijn, werkt DFD samen met De Hypotheker, de grootste onafhankelijke hypotheekadviesketen van Nederland met zo’n 160 vestigingen. De Hypotheker adviseerde inmiddels één miljoen Nederlanders succesvol bij de grootste en leukste aankoop van hun leven: hun huis.
Onze samenwerking biedt u zorgeloos woongenot en voordeel door:De expertise en zorg van twee specialisten;Ook hypotheken aan te bieden voor militairen met een FPS fase-1 of fase-2 contract;Echt onafhankelijk en persoonlijk advies;Maximale zekerheid, ook voor de toekomst;Duidelijkheid en transparantie, u weet hoeveel en waarvoor u betaalt;De optimale hypotheek met de scherpste tarieven;Gezamenlijk alles voor u te regelen.
•••••••
Interesse in onze gezamenlijke dienstverlening op het gebied van hypotheekadvies? Bezoek onze site www.dfd.nl of bel met (040) 20 73 100.
Jazeker!
Kort Nieuws Oplinie KMar Hypothe1 1 14-1-2014 12:51:05
De letters in de gekleurde vlakken vormen achter elkaar geplaatst de oplossing van deze doorloper.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Boncadeau!Stuur uw oplossing
van de puzzel vóór
24.02.2014 naar:
redactie opliniePostbus 1573440 ad woerden of stuur een e-mail naar:
Vergeet niet uw adres te
vermelden, want onder
de juiste inzendingen
verloten wij een
Boncadeau t.w.v. 25 euro! uit de oplossingen
van de puzzel uit het
vorige nummer trokken
wij dhr. s. reuzenaar uit
stiens.
34 oplinie februari 2014
contActpAginA
SectorhoofdenLandmachtElze Mulder mobiel 06 – 53 51 00 73e-mail [email protected]
MarineLizet Wolters mobiel 06 - 23 89 55 07e-mail [email protected]
Luchtmacht Ron Segersmobiel 06 – 53 52 60 83e-mail [email protected]
Postactief regio Noord/OostGerard Dilleropmobiel 06 – 41 55 85 54e-mail [email protected]
Postactief regio WestPeter Verwoerdmobiel 06 – 53 52 60 84e-mail [email protected]
Postactief regio ZuidBert Weerenmobiel 06 – 53 52 60 79e-mail [email protected]
Kantoor Den HelderWiebe Herweijer van de afdeling Individuele Belangenbehartiging bemant het kantoor. adres Kerkgracht 3 1782 GJ Den Helder telefoon 0223 – 693 522fax 0223 – 693 515 (b.g.g. 0348 – 487 050)
Sluitingsdatum kopijOplinie 02 - 2014 sluit op 24.02.2014 en verschijnt 20.03.2014.
Algemene adresgegevensbezoekadres Steinhagenseweg 2-C 3446 GP Woerdenpostadres Postbus 157 3440 AD Woerdentelefoon 0348 – 487 050fax 0348 – 707 411e-mail [email protected] www.afmp.nlrekeningnr 1933098openingstijden maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur
Afdeling Individuele Belangenbehartiging (IB)telefoon 0348 – 707 433fax 0348 – 487 056e-mail [email protected]
Ledenadministratietelefoon 0348 – 707 432e-mail ledenadministratie@ afmp.nl
opzegging van het lidmaatschap kan geschieden door middel van een brief gericht aan AFMP/FNV, t.a.v. Ledenadministratie, Postbus 157, 3440 AD Woerden, of per e-mail: [email protected]. Houd rekening met de opzegtermijn van 2 volle kalendermaanden. Voorbeeld: u zegt 15 januari op, het lidmaatschap wordt dan beëindigd per 1 april.
adreswijzigingen kunnen door-gegeven worden via onze website www.afmp.nl of gezonden aan:
AFMP/FNVt.a.v. LedenadministratiePostbus 1573440 AD Woerden
Bureau Ledenservice *telefoon 0348 – 487 058e-mail [email protected]
* Voor het doorgeven van ambtsjubilea, leeftijdontslag, opname in ziekenhuis, uitzendingen etc. Ook voor vragen over het lidmaatschap, ledenbenefits en verzekeringen.
Uitgave van FNV Veiligheid onder verantwoordelijkheid van de Algemene Federatie van Militair Personeel
aangesloten bij•Algemene Centrale van
Overheidspersoneel (ACOP)•Federatie Nederlandse
Vakbeweging (FNV)•EUROMIL (Europese
organisatie van militaire belangenverenigingen)
redactieAlex Groothedde, Dick Harte, Fred Lardenoye, Jos van Nieuwenhuizen, René Schilperoort, Anne-Marie SnelsredactieadresPostbus 1573440 AD Woerdentelefoon 0348 707 [email protected]
ontwerp & vormgevingMWMargo Witte
De inhoud van oplinie valt onder de verantwoordelijkheid van het afMp/fnV algemeen bestuur, behoudens artikelen op naam en de inhoud van de opgenomen advertenties. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden artikelen te weigeren of te redigeren. niets uit deze uitgave mag worden over-genomen zonder vooraf gaan de toestemming van de redactie.
oplage 20.700
internetwww.afmp.nl
drukSenefelder Misset
Colofon
oplinie februari 2014 35
Schulden Tekst: Johan de Rooij Tekeningen: Erwin Suvaal
36 oplinie februari 2014
DFD is klaar voor uw toekomst!
Verzekeren • Hypotheken • SparenTel: (040) 20 73 100 • E-mail: [email protected] • www.dfd.nl
DFD-abonnementHelder, zeker en gemakkelijk
Samenwonende militair zonder kinderen met huurwoningSchadeverzekering en overige
kostenverzekerde som en
bijzonderhedendit betaalt u nu
per jaardit betaalt u bij
een abonnementverzekeringen
Huurders- of eigenarenbelang € 7.500 € 7,44 € 6,24
Inboedel € 50.000 € 153,00 € 114,72Aansprakelijkheid € 1.250.000 € 50,04 € 37,56Rechtsbijstand twee modules € 175,80 € 140,64Ongevallen overlijden en invaliditeit € 100.000 € 339,96 € 288,96Doorlopende reis inclusief annulering € 96,90 € 72,48Autoverzekering gemiddeld € 600,00 € 480,00Totale verzekeringspremie € 1,423,14 € 1.140,60
overige kostenDFD-servicevergoeding 2014 € 100,32DFD-abonnement € 313,56
Totaal per jaar € 1.523,16 € 1.454,16premies, DFD-servicevergoeding en DFD-abonnement zijn inclusief assurantiebelasting
Uw voordeel ...
Als militaire professional wilt u zekerheid en duidelijkheid over al uw militaire- en privérisico’s. DFD biedt dit. Zoals u als militair wereldwijd onze veiligheid garandeert, zo biedt het DFD-abonnement in combinatie met het DFD MaatwerkPakket de zekerheid dat uw verzekeringen en overige financiële zaken altijd en overal in orde zijn. Alles onder één dak!
Het DFD-abonnement biedt u de zekerheid van:Onafhankelijk persoonlijk adviesAdvies bij u thuis, ook ‘s avonds en in het weekendEén aanspreekpunt, 24/7 bereikbaarMaatwerk oplossingen voor uw beroeps- en privérisico’sSchadeverzekeringen zonder provisieGeen verrassingen. U weet precies hoeveel en waarvoor u betaaltEen vlotte schadeafwikkelingGemak. U en uw thuisfront hebben er geen omkijken naar.
••••••••
DFD Advertentie Abonnement Oplin1 1 14-1-2014 12:49:57