-
7/30/2019 Or Noga Beak
1/5
ORNOGABEAK
ORNOGABEEN EZAUGARRIAK: EZ DUTE BIZKARREZURRIK
BATZUEK EZ DUTE ESKELETORIK, BESTE BATZUEK EXOESKELETOADUTE.
BOST TALDE DAUDE:
1. PORIFEROAK ETA ZELENTERATUAK
2. HARRAK
3. MOLUSKUAK
4. ARTROPODOAK eta
5. EKINODERMOAK
1. PORIFEROAK ETA ZELENTERATUEN EZAUGARRIAK PORIFEROAK
(BELAKIEK)
ZAKU ITXURAKO GORPUTZA DUTE POROZ ZULATUTA
POROAK LOTUTA DAUDE KANAL BATZUEN BIDEZ
GORPUTZAREN BARRUAN ATRIO-BARRUNBEA DAGO
BARRUNBEAK OSKULU IZENEKO ZULOA DU KANPOALDEAREKIN
KOMUNIKATZEKO
GEHIENAK ITSASTARRAK
ZELENTERATUAK: ANEMONAK, POLIPOAK (KORALAK) ETA
MARMOKAK
URTARRAK
SIMETRIA ERRADIALA GORPUTZ BIGUNA
ZULO BAKARRA DU (AHOA) GARROZ INGURATUTA
AHOA BARRUNBE GASTROBASKULARRAREKIN DAGO LOTUTA
(URDAILA)
HARAGIJALEAK DIRA
o BI MOTA
1. POLIPOAK
ZAKU TUBULARREN ITXURA DU
ITSAS HONDOAN FINKO BIZI DIRA
BATZUEK KOLONIAK ERATZEN DITUZTE (KORALAK)
2. MARMOKAK
ATERKI ITXURAKOAK
URETAN FLOTATZEN DIRA
IREKIGUNEA GORPUTZAREN BEHEKO MUTURREAN DUTE.
2. HARREN EZAUGARRIAK GORPUTZ BIGUNA
-
7/30/2019 Or Noga Beak
2/5
ALDEBIKO SIMETRIA
EZ DUTE ESKELETORIK
MOTAK: PLATIHEMINTEAK, NEMATODOAK ANELIDOAK
PLATIHELMINTEAK
HAR SOILENAK
GORPUTZ ZAPALA, MEHEA, BIGUNA, SEGMENTUTAN BANATUTA
EZ LOKOMOZIO-ORGANORIK EZ DIGESTIO ORGANOA EZTA ARNAS
APARATURIK
HERMAFRODITA (AUTOERNALKETA)
URETAN EDO INGURUNE HEZEETAN BIZI
PARASITOAK DIRA (TENIA)
NEMATODOAK
GORPUTZA ZILINDRIKOA ETA BIGUNA
EZ DAGO ERAZTUNETAN BANATUTA
MUTURRAK PUNTAN BUKATU
EZ ARNAS APARATURIK
URETAN EDO LEHORREAN ASKE BIZI
BATZUK PARASITOAK DIRA
ANELIDOAK
GORPUTZ BIGUNA, ZILINDRIKOA ETA ERAZTUNETAN BANATUTA
ERAZTUN GUZTIAK ORGANO BERDINAK DUTE (HORRI METAMERIA
ESATEN ZAIO)
LOKOMOZIO APARATUA: ERAZTUN BAKOITZEAN KETA IZENEKO
APENDIZE TXIKIAK DUTE MUGITZEKO. UGALKETA: BATZUK KLITELO
IZENEKO ORGANOA DUTE BESTE
BATZUK HERMAFRODITAK dira, IA GUZTIAK GAI DIRA ZATI BATETIK
HAR BERRIA SORTZEKO
GEHIENAK URTARRAK DIRA (ZAKATZEZ ARNASTU)
BATZUK PARASITOA DIRA
BESTE BATZUK LEHORTARRAK (AZALEZ ARNASTU)
3. MOLUSKUEN EZAUGARRIAK
ALDEBIKO SIMETRIA
GORPUTZ BIGUNA, MANTU IZENEKO MINTZ MEHE BATEZ ESTALITA,
ASKOTAN, MANTUAK, MASKOR BAT ERATZEN DU.
3 ATAL:
BURUA: ZENTZUMEN ORGANOAK ETA AHOA DAUDE.
MASA BISZERALA: IA ORGANO GUZTIAK DAUDE.
OINA: GIHARTSUA DA ETA MOLUSKU MOTAREN ARABERA
HERRESTAN IBILTZEKO, ZULATZEKO EDO IGERI EGITEKO
ERABILTZEN DUTE.
MASKOR BATZUEK KUSKU IZENEKO PIEZA BAT DUTE BESTE BATZUEK
BI KUSKU ETA BESTE BATZUEK KUSKURIK EZ
URTARRAK ZAKATZEN BIDEZ ARNASTU
LEHORTARRAK BIRIKEN BIDEZ ARNASTU
-
7/30/2019 Or Noga Beak
3/5
ERA ASKOTAKO ELIKADURA
DIGESTIO-APARATUA ONDO GARATUA
GEHIENAK HERMAFRODITAK BATZUK SEXUBAKARRAK
ERNALKETA: KANPOKOA EDO BARNEKOA
OBIPAROAK
METAMORFOSIAREN BIDEZ HELDU BIHURTU
HIRU TALDE: GASTEROPODOAK, BIBALBIOAK ETA ZEFALOPODOAK
GASTEROPODOAK Barraskiloak, bareak eta lapak.
EZAUGARRIAK
LEHORTARRAK EDO URTARRAK
BURUA OSO GARATUTA LAU GARRO DITU. (2 GARRO HANDIAK
BEGIAK DIRA)
OIN GIHARTSUA HERRESTAN IBILTZEKO
AHOAK ERRADULA IZENEKO MIHIA DU, JANARIA URRATZEKO BALIO
DU.
GEHIENEK MASKORRA DUTE MASA BISZERALA BABESTEKO
(BARRASKILOAK). BAREEK EZ DUTE MASKORRIK
ITSASTARREK ZAKATZEZ ARNASTU, LEHORTARREK BIRIKEZ.
GEHIENAK BELARJALEAK DIRA
BIBALBIOAK: MUSKUILUAK, TXIRLAK ETA BERBERETXOAK MASKORRA BI
KUSKU ARTIKULATUAZ OSATUTA. KUSKUAK GIHAR
BATEZ IXTEN DIRA
BURUA EZ ZAIE NABARITZEN
OINA AZKORA EMATEN DU ETA ZULATZEKO BALIO DU
ZAKATZEZ ARNASTU
URA IRAGAZTEN DUTE ELIKATZEKO
ZEFALOPODOAK OLAGARROAK, TXIBIAK ETA TXIPIROIAK
ITSASTARRAK DIRA.
BURUA OSO GARATUTA BEGI HANDIAK DITU
OINA GARRO BIHURTU DA ETA AHOA INGURATZEN DU
GEHIENEK EZ DUTE MASKORRIK
ZAKATZEN BIDEZ ARNASTEN DUTE
HARAGIJALEAK DIRA
-
7/30/2019 Or Noga Beak
4/5
4. ARTROPODOEN EZAUGARRIAK
ALDEBIKO SIMETRIA
GORPUTZA HIRU ATAL DITU: BURUA TORAXA ETA SABELALDEA. Burua
eta toraxa batuta egon daiteke (zefalotoraxa)
BURUAN: ANTENAK, BEGIAK (bakunak edo konposatuak) ETA AHO
PIEZAK DITUZTE.
BEGIAK : BAKUNAK BADIRA OZELO IZENA DUTE,
APENDIZE ARTIKULATUAK DITUZTE (HANKAK, ANTENAK, HEGOAK, ..)
EXOESKELETOA DUTE (KITINA IZENEKO SUBSTANTZIAZ OSATUA)
OBIPAROAK DIRA (GEHIENAK), BARNE ERNALKETA DUTE.
HAZTEKO MUDA EGITEN DUTE (EXOESKELETOA ALDATU)
LAU TALDE: INTSEKTUAK, ARAKNIDOAK, KRUSTAZEOAK
ETAMIRIAPODOAK
INTSEKTUAK: MATXINSALTOAK, KAKALARDOAK, TXIMELETAK,
EULIAK.
BURUAN: 2 BEGI KONPOSATU, BI OZELO, BI ANTENA (USAIMENERAKO
EDO UKIMENERAKO) ETA AHOA.
TORAXEAN 3 PARE HANKA ARTIKULATU, ETA HEGO PARE BAT EDO BI.
SABELALDEA SEGMENTATUTA DUTE.
ERA EZBERDIN ASKO DAUDE.
TRAKEA BIDEZ ARNAS EGITEN DUTE.
METAMORFOSIA EGITEN DUTE.
ARAKNIDOAK: ARMIARMAK, ESKORPIOIAK ETA AKAROAK.
LEHORTARRAK.
GORPUTZA BI ATALETAN (ZEFALOTORAXA ETA SABELALDEA)
ZEFALOTORAXEAN BI KELIZERO (JATEKO) BI PEDIPALPO(BABESERAKO ETA
UKIMENERAKO) ETA 4 HANKA PARE.
TRAKEA BIDEZ ARNASTU.
GEHIENAK HARAGIJALEAK (AZAZKALAK, KAKOAK ETA GURUIN
POZOITSUAK)
KRUSTAZEOAK: ABAKANDOAK, TXANGURRUA ETA LANPERNAK
ITSASTARRAK GEHIENAK, UR GEZAKOAK ETA LEHORATARRAK ERE
BADIRA.
GORPUTZA HIRU ATALETAN (BURUA, TORAX ETA SABELALDEA)
-
7/30/2019 Or Noga Beak
5/5
BURUAN 2 ANTENA PARE, BI BEGI ETA BARAILA MASTEKATZAILEAK,
TORAXEAN 5 HANKA PARE. SABELALDEA SEGMENTATUA.
ZAKATZEN BIDEZ ARNASTU (BATZUK LARRUAZAL BIDEZ).
METAMORFOSIA EGITEN DUTE.
MIRIAPODOAK: EHUNZANGOAK (BELARJALEA) ETA MILAZANGOAK
(HARAGIJALEA)
LEHORTARRAK, LEKU ILUN ETA HEZEETAN BIZI.
GORPUTZA 2 ATALETAN (BURUA ETA ENBORRA)
ENBORRA SEGMENTUTAN BANATUTA, HAUETAKO BAKOITZEAN
HANKA PARE BAT EDO BI. BURUAN BI ANTENA, BEGI BAKUNAK ETA
BARAILA MASTEKATZAILEA.
TRAKEA BIDEZ ARNASTU.
5. EKINODERMOAK : ITSASTRIKUAK, ITSASIZARRAK ETAHOLOTURIAK.
ITSAS ONDOAN BIZI DIRA, BATZUK FINKO, BESTEAK POLIKI
MUGITZEN.
SIMETRIA ERRADIALA (LARBEK ALDEBIKO SIMETRIA).
BATZUK GORPUTZ BIRIBILA, BESTEEK ZILINDRO ITXURAKOA ETA
BESTE BATZUEK IZAR ITXURAKOA.
BARNE ESKELETOA DUTE.
EZ ZAIE BURUA ANTZEMATEN, AHOA GORPUTZAREN BEHEKALDEAN
DUTE.
LOKOMOZIORAKO APARATU ANBULAKRALA DUTE (UREZ BETETAKO
HODIAK), OIN ANBULAKRALAK ERATZEN DITUZTE.
GEHIENEK AZALETIK ARNASTEN DUTE.
HARAGIJALEAK DIRA.
GEHIENAK SECUBAKARRAK DIRA, BATZUK HERMAFRODITAK.
OBIPAROAK DIRA ERA KANPO ERNALKETA DUTE.
METAMORFOSIA EGITEN DUTE.
BATZUK GALDUTAKO GORPUTZ ATALAK BIRSORTZEKO GAI DIRA.
