117

Or tafseer 3am_wa_tabarak

  • Upload
    ubaydah

  • View
    105

  • Download
    7

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Or tafseer 3am_wa_tabarak
Page 2: Or tafseer 3am_wa_tabarak
Page 3: Or tafseer 3am_wa_tabarak
Page 4: Or tafseer 3am_wa_tabarak

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

1. Rabbiin guddate khan mootummaan

waa hundaa isa harka jirtu, Rabbiin waa hundarrattuu dandayaa dha.

2. Rabbiin khan du‟aa jiruu uume, isin

laaluudhaaf, isinirraa eenyuu dalagaa gaarii dalagaa, Rabbiin injifataa dha, Rabbiin araaramaa dha nama toowbateef.

3. Rabbiin samii torba wal-gubbaa godhee uume, waan Rahmaan uume kheeysatti wal-dhabbiifi eeybii hin agartu, samii Rabbiin uume irra deddeebi‟ii mee laali baqaqaa wahi agartaa?

4. Ammallee mee itti deddeebi‟ii laali samii Rabbiin uume san, ijjitee gama khee deebiti haala xiqqaattuu taateen, haala dadhabduu taateen.

5. Dhugaa samii duniyaa tana

urjiidhaan bareechine, urjuma sanuu kha sheeyxaanaan darbannu goone, ibidda belbelaa sheeyxaanaaf qopheeysine.

85. Suurat Al-A’laa 67.Suura Al-Mulk

Page 5: Or tafseer 3am_wa_tabarak

6. Warra Rabbii isaaniitti kafre ibidda jahannamii isaanii jira, deebi‟iin gama ibiddaa tahuun san waa hammaattee.

7. Ummanni kaafiraa hoggaa ibiddatti

darbaman didichaa ibidda jahannam ni dhagayan, ibiddi san isaaniin danfiti.

8. Ibiddi jahannam dallansuu kheeysa

ciccituuf dhihaatti, lakkuma ummanni kaafiraa ibidda jahannami darbaman murna murnaan, malaaykaan ibiddaa isaan gaafatti, “ergaan Rabbiin erge isinitti hin dhufnee?”

9. (Ummanni kaafiraa) ni ja‟an : “Dhugaa! ergaan Rabbii nutti dhufte, ni kijibsiifne. Inumaa Rabbiin kitaaba tokkollee waa hin buufne janneen, isin jallina guddaa kheeysa malee waa hin taane” janneen.

10. Ummanni kaafiraa ni ja‟an: “osoo gorsa Quraanaa dhageenyee, takkaa aylii qabaannee, silaa warra ibiddaa waa hin taanu.”

11. Ummanni kaafiraa dilii isaanii

amanan. Hoongoon warra ibiddaa irratti haa jiraattuu.

12. Duniyaa irratti warri gheeybiin

(waan irraa fagaatee dhokhate)Rabbii isaanii sodaatan, araarama Rabbii isaanii jira, galata

Page 6: Or tafseer 3am_wa_tabarak

guddaa isaanii jira.

13. Suuta dubbattaniis takkaa olfuutanii dubbattaniis, Rabbiin waan qomatti yaaddan ni beekha.

14. Rabbiin uumaa ifii uume hin

beekhuu? Rabbiin gabroottan isaatiif tola oolaa dha, Rabbiin haala gabrootaa kheeysa beekhaa dha (Rabbiin amrii xiqqoo hunda beekhaa dha).

15. Rabbiin dachii isinii laaffisee akka irra deemtan isinii godhe, moggaalee dachii hunda kheeysa deemaa, rizqii Rabbii nyaadhaa. Eega duutanii deebi‟iin gama isaati.

16. Rabbiin samii ol jiru dachii nuun

gad hin khutuu amantanii, isaaniin gad deemti(dachii).

17. Takkaa Rabbiin samii ol jiru

dhagaa nutti hin roobsu jachuu amatanii? Beekhuuf jiraattan azaabaan isiniin sodaachise san.

18. Dhugaa ummani ummata khee

dura dabran ergaa isaanii khijibsiisaa turan. Qixaaxni khiyya bakka argate moo hin arganne?

19. Allaattii hin arkanii khan isaan

gubbaa barartu goblaa isii ballisaa, goblaa isii walitti qabaa, Rabbi malee khufiinsa irraa namni isii qabuu dandahu waa hin jiru. Rabbiin

Page 7: Or tafseer 3am_wa_tabarak

waan hunda argaa dha.

20. Mee eenyuutu Rabbii gaditti isinii

tumsee azaaba isaa duraa isin baasa? Ummanni kaafiraa daguu kheeysatti malee waa hin taane.

21. Mee eenyuutu rizqii isinii khanna

yoo Rabbiin rizqii isaa isin dhoorgate? Dhugaa! Ummanni kaafiraa jallina kheeysatti turan, ammallee haqarraa dheeysan.

22. Nama khufee fuulaan lafarra deemuutu qaceelaadha moo, nama dhaabbatee ol-diriiree deemuu irra qaceelaadha?

23. Ja‟iin yaa ergamaa Rabbii:

“Rabbiin khan isin uume, gurra isinii godhe, ija isinii godhe, qalbii isinii godhe,galanni Rabbii galchitan hamma xiqqaa dha.”

24. Ja‟iin yaa ergamaa Rabbii:

“Rabbiin isin uume lafa tanarratti isin heddummeeyse, (qabrii khaafamtanii gaaffiidhaaf) gama isaa deebitan.”

25. Ummanni kaafiraa ni ja‟an: “khaafamiinsi guyyaa qiyaamaa yoomi, yoo khan dhugaa dubbattan taatan?”

Page 8: Or tafseer 3am_wa_tabarak

26. Ja‟iin yaa ergamaa Rabbii: “Guyyaa qiyaamaan taatu Rabbumaatu beekha, ani dirree baheetiin azaaba Rabbii isin sodaachisa.”

27. Hoggaa azaabni isaanitti dhihoo tahuu argan, fuulli ummata kaafiraa rifatuu kheeysa hammaatti. Ummata kaafiraatiin ni ja‟ama: “azaabni duniyaarratti ni jiraa jattanii jerjerfattan khunoo khana.”

28. Ja‟iin yaa ergamaa Rabbii: “mee

naa odeeysaa! Yoo Rabbiin naafii ummata mu‟uminaa waliin nu fixe, takkaa rahmata nuuf godhe, ummata kaafiraa eenyuutu ibidda laaleeysaa duraa isaan baasa?”

29. Ja‟iin yaa ergamaa Rabbii:

“Rahmaan Rabbii kheenya tahuu itti amanne, amrii teenya hunda isarratti irkifne. Nuufii isinirraa eenyuutu jallina ifa bahaa kheeysa jiraa beekhuuf jiraattan yaa ummata kaafiraa.”

30. Ja‟iin yaa ergamaa Rabbii: “Mee naa odeeysaa! Bishaan dhuuydan yoo dachii isin duraa seene, bishaan dachii gubbaa yaa‟u eenyuutu isinii fida?”

Page 9: Or tafseer 3am_wa_tabarak

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

1. Nuun, Qalamaafii waan qalamni

barreeysuun khakhadhe.

2. Ati maraataa waan taane Rabbiin tola

siif oolee ergamaa isaa si godhuun.

3. Galata guddaa hin dhumne Rabbii biraa

qabda(yaa ergamaa Rabbii).

4. Ati haala gaarii gama hundaan guutuu tahe qabda(yaa ergamaa Rabbii).

5. Arguuf jiraatta(yaa ergamaa Rabbii),

(Ummanni kaafiraalleen) arguuf jiraatan-

6. Siifii isaan (maraatummaan) eenyuutu mokkoramee beekuuf taa‟an.

7. Rabbuma kheetii beekha nama kharaa isaarraa jallateefii, ammallee isumaa beekha nama kharaa qaceelloo irra jiru.

8. Tole jattee amrii isaanii hin godhin(warra Qur‟aana Rabbii khijibsiise).

9. (ummanni kaafiraa) ni jaalatan odoo

isaanii laaftee, isaaniis sii laaffatanii.

68. Suurat Al-Qalam

Page 10: Or tafseer 3am_wa_tabarak

10. Tole jattee amrii isaanii hin godhin warra kijibaan khakhatu hunda. (Mahiin=Tuffatamaa)

11. Kha akkaan nama hamatu,

faradaan nama jidduu deemuudhaan nama walitti diru.

12. Horii isaa kharaa Rabbii

kheeysatti baasuurraa dhoorgataa khan tahe, badii dalaguu kheeysatti daangaa tarkaanfate, dilaawaa kha tahe.

13. Nama hamaa qalbii jabaatu, eega waan dubbanneetii kha abbaan isaa hin beekkamne.

14. Horiifii ilmaan qabaachuu jecha

Rabbii kafre.

15. Yoo aayaanni Qur‟aana kheenyaa irra qara‟ame, ni ja‟a(Qur‟aanaan): “kijiba warra duraati ja‟aan.”

16. Qara funyaan isaa irratti mallattoo isaaf goona!

17. (kaafira Makkaa rooba irraa muruudhaan) isaan mokkorre, akkuma warra masnoo (balaa itti buusuudhaan) isaan mokkorretti, yeroo isaan khakhatan midhaan ooyruu isaanii ganama akka guurratan.

18. Yoo Rabbiin ja‟e waan janne.

19. Balaan Rabbi biraa taate ooyruu isaaniitti buute, isaanii hirriiba jiran.

20. Gubachuu kheeysa akka halkan gurraachaa taate.

Page 11: Or tafseer 3am_wa_tabarak

21. Bariisaa kha‟anii walitti lallaban.

22. Gama ooyruu teeysanii ganamfadhaa, yoo nama murachuu deemu taatan.

23. Walitti hasaasaa gama ooyruu isaanii deeman.

24. (Waliin ja‟an): “Miskaana tokkollee ooyruu teeysan hin naqinaa.”

25. Ni ganamfatan, yaada midhaan ni murannaatiin.

26. (Ooyruu isaanii tan gubatte) hoggaa argan, “nuutu karaa bade” ja‟an.

27. “Lakkii kharaa waan bannee,

numaatu midhaan ooyruu teenyaa if hoongeeysee.”

28. Irra beekhaan isaanii ni ja‟e: “ani

hoggaa sanuu maaliif yoo Rabbiin fedhe ja‟uu dhabdan isiniin hin jannee.”

29. Ni ja‟an: “Rabbiin keenya qulqullaawe, numaatu lubbuu teenya miidhe (haqa hiyyeeysaa dhoorkachuudhaan).”

30. Gariin isaanii walitti deebi‟uudhaan wal komachutti seenan.

31. Ni ja‟an: “yaa khasaaraa teenya,

numaatu kharaa Rabbiirraa jallate!-

32. Rabbiin keenya ooyruu teenya

caaltu nuu khannuun dhugaadha, nuti rahmata Rabbii kheenyaa ni khajeella.”

Page 12: Or tafseer 3am_wa_tabarak

33. Azaabni nama amrii Rabbii didee akkana(addunyaarratti), azaaba aakhiraatu irra akkaan jabaadha, osoo nama waa beekhu tahanii!

34. Warra Rabbi sodaateef, Rabbii isaanii bira jannata qananii isaanii jira.

35. Ummata islaamaa galata

kheeysatti wal-qixxeeysinaa ummata kaafiraatiin?

36. Maaliif murtii akkanaa murteeysitan (yaa ummata kaafiraa)?

37. Kitaaba isin qaraatanii jiraa yaa (ummata kaafiraa).-

38. Waan isin feetanii aakhiratti isiniif jiraa khan ja‟u?

39. Takkaa khakhuu ahaddiin gad-jabeeyfamte tan hamma guyyaa qiyaamaa deemtu nu biraa qabdanii(yaa ummata kaafiraa) waan feetan ni arkattanii khan ja‟u?

40. Mee gaafadhu( yaa ergamaa Rabbii, ummata kaafiraa), eenyuutu isaanii if-qabe waan isaan fedhan aakhiratti ni argannaa khan ja‟u!

41. Rabbii gaditti Rabbii biraa qabanii (ummanni kaafiraa)?, mee haa fidan waan isaan Rabbii gaditti gabbaran san, yoo waan ja‟an kheeysatti nama dhugaa dubbatu tahan.

42. Mee yaadadhu yaa ergamaa Rabbii guyyaa qiyaamaa, guyyaa cinqiin kheeysatti jabduu san, kha ummata kaafiraa sujuudaaf yaaman, Rabbiif sujuuda bu‟uu hin dandayan

43. Ijji isaanii guyyaa san sodaattuu

dha, xiqqeenyaatu fuula isaanii hagooga, duniyaarratti isaanii nagayaa

Page 13: Or tafseer 3am_wa_tabarak

fayyaa qaban, sujuudatti ajajamanii sujuuda bu‟uu didan.

44. Naafii warra Qur‟aana kijibsiise

walitti nu dhiisi(yaa ergamaa Rabbii), suuta suutaan isaan qabna, kharaa isaan hin beeyneen.

45. Baallamaan qabaafii itti hin

jerjeru, malli khiyya jabaadha.

46. (Ummata kaafiraa) ergaa itti geeysuu kheeysatti galata gaafattee, galanni san itti ulfaachuu jecha baasuu dadhabuudhaaf amanuu didanii?

47. Kitaaba gheeybii waan fagoo dubbatuu isaan bira jiraa? kha isaan kitaaba sanirraa barreeyfatan.

48. Obsaan eegi (yaa ergamaa

Rabbii)waan Rabbiin khee (Ummata kaafiraa) irratti murteeysu, akka Nabi yuunus ummata isaarratti dallanee kheeysaa deeme hin tahin, yeroo Rabbii isaatti waywaate garaa qurxummii kheeysaa, haala yaada guutamaa taheen.

49. Odoo (Nabi yuunus) rahmanni Rabbii isa dhaqqabuu baatee, silaa (garaa qurxummii kheeysaa) gammoojjii kheeysatti darbama, haala Rabbiin irra laaleen.

50. Eegasii Rabbiin isa filatee, namoota gaariirraa isa godhe.

51. Ummanni kaafiraa ija hamtuun si

laaluu kheeysatti lafatti si khuffisuuf dhihaatan, hoggaa qaraatii Qur‟aanaa khee dhaggeeyfatan, “inni maraataadha” ja‟an.

Page 14: Or tafseer 3am_wa_tabarak

52. Qur‟aanni khun gorsa aalamaa malee waan taane.

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

1. Haaqqaa (Maqaa guyyaa qiyaamaati.)

2. Maali Haaqqaan?

3. Maaltu si beeysise waani Haaqqaan taate?

4. Ummanni Samuudii fi ummanni „Aad guyyaa qiyaamaa ni kijibsiisan.

5. Ummanni Samuud (Nabi saalih) kijibsiisuudhaan iyyansa malaaykaatiin halaakaman.

6. Ummanni „Aad (Nabi Huud) kijibsiisuudhaan bubbee akkaan didichituun halaakaman.

7. Halkan torbaafii guyyaa saddeet kha addaan hin cinne walitti dhaabee Rabbiin qilleensa itti gad-dhiise, Ummata san isaanii dhumanii ciciisan agarta, akka gufuu hundee muka

69. Suurat Al-Haaqqa

Page 15: Or tafseer 3am_wa_tabarak

timiraa kheeysi qaawee tahan.

8. Mee isaanirraa nama tokkollee kha hafe

wahi agartaa?

9. Fir‟oownaafii warri isa duraalleen ni dhufan, ummata Rabbiin dachii gara galcheen dalagaa diliitiin dhufan.

10. Ergamaa Rabbiin isaanitti erge ni didan, Rabbiin qabiitii jabduu isaan qabe.

11. Nuti gaafa bishaan hisaabaa bahe san, safiinaa (Nabi Nuuh) isin yaabbachiifne.

12. Galteen argamte san akka gorsa

isinii taatuufi, Akka gurri waa dhagahu ittiin gorfamuufi.

13. Gaafa garriin duraa afuufamte,

14. Dachiifii gaarran malaaykaan

olfuutee yeruma takkatti waliin dhahuudhaan dhukkee gooti.

15. Guyyaa san qiyaamaan taati.

16. Guyyaan san guyyaa samiin babbaqayxee laaftuu taatu.

17. Malaaykaan gaafa san moggatti

irraa achi baatee dhaabbatti, Arshii Rabbii kheetii gaafa san malaaykoota saddeetiitu baadhata.

Page 16: Or tafseer 3am_wa_tabarak

18. Guyyaa san fuula Rabbii dura fidamtan, dalagaan teeysan hundi isin duraa hin dhokhattu.

19. Namni khenname kitaaba dalagaa isaa harka mirgaatiin, gammachuurraa ni ja‟a “hoodhaa kitaaba kiyya khana naaf dubbisaa!”

20. “Guyyaa qiyaamaa niin gaafatamaa beekheetiin addunyaa irratti gaarii dalage.”

21. Jiruu jaalatamtuu jannataa kheeysatti jiraata.

22. Jannata darajaan isii ol-fuudhamtuu taate kheeysatti jiraata.

23. Midhaan isii kha akkaan namaa gad-dhihaatu.

24. (Isaaniin ni ja‟ama): “Nyaadhaa dhugaa nyaata gaarii Jannataa, waan isin duniyaa irratti gaarii dalaydanii dabarfattaniif jecha.”

25. Namni khenname kitaaba dalagaa isaa harka bitaatiin, rifaatuurraa ni ja‟a: “yaa shenaatoo osoon kitaaba khiyya khana khennamuu baadhee,-

26. “Osoon qoratamuu khiyya khana beekhuu baadhee.

27. “Osoon akkumaan du‟e saniin qabrii

khaafamuu baadhee achumaan hafee.

28. “Duniyaan tiyyalleen arraan tana waa nan fayyanne.

29. “Mootummaafii darajaan

tiyyalleen na duraa badde.”

Page 17: Or tafseer 3am_wa_tabarak

30. (Rabbiin ni ja‟aan): “Qabaa, harka isaa mormarratti ol-hidhaa,-

31. “Eegasii ibidda jahannam seensisaa,

32. “Ammallee sansalata dheerinni isaa dhundhuma torbaatam tahu itti naqaa.”

33. Rabbii guddaa adunyaarratti kha dhugoomsu waan taane.

34. Miskiina nyaachisuu kheeysatti

kha nama khakhaasu waa hin taane!

35. Aanaan isaa guyyaa qiyaama san kha isaa waa godhuu dandahu waa hin jiru.

36. Waan nyaatu waa hin qabu, malaa warra ibiddaa kheeysaa yaa‟u yoo taate malee,

37. (Malaa warra ibiddaa san) namni nyaatu waan jiru warra dilaawaa tahe malee.

38. Waan isin agartaniin khakhadhe. (khakhataan Rabbi.)

39. Waan isin hin agarreeniis khakhadhe. (khakhataan Rabbi).

40. Qur‟aana khana Jibriil Rabbi biratti kabajaa guddaa qabuutu sirra qara‟a, yaa ergamaa Rabbii.

41. Qur‟aanni khun walaloo namni

baasee miti, namni Qur‟aana khana dhugoomsu hamma xiqqaadha.

42. Ammallee Qur‟aanni khun jecha warra nama raaga laaluutii miti, Namni qur‟aana khanaan gorfamu hamma

Page 18: Or tafseer 3am_wa_tabarak

xiqqaadha.

43. Qur‟aanni khun Rabbii aalamaa biraa buufame.

44. Osoo (Nabi Muhammad) garii jechaa waaniin isatti hin buusin (Qur‟aanatti) itti ida‟ee,

45. Jabeeysinee harka mirgaatiin isa

qabna.

46. Eegasii hidda onnee isaa

muruudhaan (ajjeefna).

47. Namni tokkolleen isinirraa isa

adabuurraa khan na dhoorkuu dandahu waa hin jiru

48. (Qur‟aanni) khun gorsa warra

Rabbi sodaatuuti.

49. Isinirraa nama (Qur‟aana)

kijibsiisullee ni beeyna.

50. (Qur‟aanni khun) guyyaa boruu

ummata kaafiraa irratti sheenaa tahuuf taa‟a.

51. (Qur‟aanni khun) kalaama Rabbii

tahuun haqa beekkamaa dha.

52. Maqaa Rabbii kheetii guddaa waan isaan hin malle hundarraa qulqulleeysi.

Page 19: Or tafseer 3am_wa_tabarak

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

1. Gaafataan ni gaafate, azaaba inninuu argamuuf taa‟u.

2. Namni azaaba san ummata kaafiraa irraa deebisu waa hin jiru,

3. Azaabni sanuu Rabbi biraa khan argamu, khan malaaykaan gama isaa ol-baatu,

4. Malaaykaafii Jibriil illeen gama isaa ol bahan, guyyaan qiyaamaa san guyyaa dheerinni rakkoo isaa ummata kaafiraa irratti Rabbiin amata kum shantam isaan irratti godhu.

5. Obsa gaarii obsi (yaa ergamaa Rabbii)

6. Ummanni kaafiraa guyyaa qiyaamaa fagoo sehan.

7. Nuti dhihoo tahuu garra.

8. Guyyaan san guyyaa samiin akka rajaa zeytaa taatu.

9. Guyyaan san guyyaa gaarran akka suufa carqaawee (dulloomee) tahan.

10. Guyyaan san guyyaa aanaan aanaa ofii haala kheeysa jiru hin gaafanne.

70. Suurat Al-Ma’aarij

Page 20: Or tafseer 3am_wa_tabarak

11. Ni garsiifaman, kaafirri ni gaabba, osoo ibidda guyyaa sanii duraa ilmaan isaatiin of bitee jaalata.

12. Warraa fii obbaleeysa isaatiin if bitee jaalata.

13. Gosa isaa tan isa maxxanfattuun osoo if bitee jaalata.

14. Ammallee waan dachiirra jiru hundaan if bitee mataa isaatiin najaa bahuu jaalata.

15. Yaada akkanaa irraa haa

dhoorgamuu! ibadda belbelatti gubachuu taa‟a,-

16. Ibiddi san khalloo mataa gubduu dha.

17. Ibidii san nama diin Rabbiirraa gara gale ifitti yaamti.

18. Nama horii walitti qabee ol khaayuudhaan haqa hiyyeeysaa irraa hin baasinillee ifitti yaamti.

19. Ilmi namaa haala bololaa tahuu irratti uumame;

20. Yoo hamtuun isa tuuyxe obsa dhabuudhaan waywaata;

21. Yoo horiillee argate dhoorkataa dha;

22. Warra salaatu malee;

23. Warra salaata isaanii jabeeyfachuudhaan hin dhiifne malee.

Page 21: Or tafseer 3am_wa_tabarak

24. Warra horii isaanii kheeysa haqni beekkamaan jiru malee-

25. Nama waa khadhatuufii, nama

nama hin khadhanneefillee horii isaa irraa khan khennu malee.

26. Ammallee isaan warra guyyaa

galataa dhugoomsan.

27. Ammallee isaan warra azaaba Rabbii sodaatan.

28. Azaabni Rabbii isaanii hin amanamu.

29. Ammallee isaan warra oowraa (humna hormaataa) isaanii tiiyfatan.

30. Warraa fii gabroottan isaanii yoo taate malee, warraa fii gabroottan isaanii irratti hin komatan (hin zigaalaman).

31. Namni warraafii gabroottan isaatii alatti haraam dalaguu barbaade, isaan warra daangaa Rabbii tarkaanfachuudhaan hamtuu dalage;

32. Ammallee isaan warra amaanaafii ‟ahadii (baallama) isaanii tiiyfatan;

33. Ammallee isaan warra ragaa haqaa bahan;

34. Ammallee isaan warra salaata

shanan tiiyfachuudhaan hin qadeeysine;

35. Warri sifa akkanaa qabu, warra jannata Rabbiitiin qananeeyfaman.

Page 22: Or tafseer 3am_wa_tabarak

36. Maaliif Ummanni kaafiraa gama khee orihan (yaa ergamaa Rabbii)?

37. Mirgaa bitaan, tuuta tuutaan.

38. Ummanni kaafiraa hundi jannata

seensifamanii qanani‟uu khajeellaa qabanii?

39. Yaada akkanaa irraa haa dhoorgamanii! Nuti waan isaan beekan irraa isaan uumne.

40. Rabbii baha fi dhiha aduu

uumeen khakhadhe, nuti dandahoo dha,

41. Ummata kaafiraa san dhabamsiifnee uumaa isaan caaltu fiduurratti dandahoo dha; nu duraa bahuufii nu dadhabsiisuullee hin dandayan.

42. Itti dhiisi (yaa ergamaa Rabbii), hamtuu hunda seenuudhaan haa laaqqatanii, duniyaa isaaniitiinillee haa taphatanii, hamma guyyaa baallama isaanii qunnamanitti.

43. Guyyaan qiyaamaa san guyyaa isaan daddaffiidhaan qabrii bahan, Fakkiin isaanii akka nama gama waan gabbaruu orihuuti.-

44. Ijji isaanii sodaattuu haala taateen, xiqqeenyaaatu fuula isaanii hagooga, guyyaan qiyaamaa san guyyaa Rabbiin baallama isaanii godhe.

Page 23: Or tafseer 3am_wa_tabarak

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

1. Nuti nabi nuuh ummata isaatti ni

ergine, ummata kheetiif dinniini osoo azaabni laaleeysaan isaanitti hin dhufan.

2. Nabi Nuuh ni ja'e: “yaa ummata khiyya ani dirree baheetiin azaaba Rabbiirraa isiniif diinniina;

3. “Rabbi qofa gabbaraa, isuma sodaadhaa, amrii khiyya godhaa.

4. “Rabbiin dilii teeysan isiniif araarama, Rabbiin umrii teeysan booda aansa hamma baallamni du'aa inni ja‟e geeysutti. Baallamni Rabbiin isiniif itti qabe booda hin aanfamu, osoo kha waa beeytan taatanii.”

5. Nabi nuuh Rabbiin ni ja'e: “ani halkanii guyyaan ummata khiyya kharaa kheetirra yaame;

6. “ yaamiinsi khiyya dheefa malee isaaniif hin idaane-

71. Suurat Nooh

Page 24: Or tafseer 3am_wa_tabarak

7. “Lakkumaan ani isaan yaamu hunda, akka isaaniif araaramtuuf, qubbeen isaanii gurra kheeysa khaayan gorsa dhagayuu diddaaf, ammallee huccuu isaaniitiin if hagoogan, kufrii irratti didan, Rabbitti amanuu irraa akkaan boonan.

8. “Eegasii ammallee sagalee ol fuudheetiin kharaa Rabbiirratti isaan yaame;

9. “Ammallee yeroo garii ifa baasee, yeroo garii dhooysee imaanarratti isaan yaame,

10. “Rabbii kheeysan araarama khadhadhaan ja'een. Rabbiin dilii kha akkaan namaaf araaramu tahe;

11. “Rabbiin rooba walitti isiniif dhaaba;

12. “Horii fii ilmaan isiniif heddumeeysuudhaan tola isinii oola, ammallee ooyruu hedduu isinii magarsa, laggeen hedduu isiniif yaasa.

13. “Maaliif guddina Rabbii sodaachuu dhabdan, (yaa ummata kaafiraa)?

14. “Dhugaa, Rabbiin suuta suutaan isin uume.(Nuxfaarra alaqaa, alaqqaarraa mudghaa)

15. “Hin agartanii yaa ilmaan namaa, akkaataa Rabbiin samii torba wal gubbaa godhee uume,

Page 25: Or tafseer 3am_wa_tabarak

16. “Rabbiin ji'a kheeysatti ifaa godhe, ammallee aduudhaaf ifaa jabaa godheef.

17. “Rabbiin dandeeytii isaatiin

biyyeerraa isin uume,

18. “Eegasii hoggaa duutan dachi deebitanii awwaalamtan, guyyaa qiyaamaa qabriidhaa khaafamtan,

19. “Rabbiin dachii isinii ballise

20. “Akka kheeysa kharaa

godhattanii deemtaniif.”

21. Nabi Nuuh Rabbiin ni ja'e: “isaan na didan, nama horii isaatiifii ilmaan isaa khasaaraa malee hin idaaneef jala deeman,

22. “Ummanni kaafiraa mala

gurguddaa baasan-

23. Ummanni kaafiraa ni ja'an: „waan gabbartan hin dhiisinaa, hin dhiisinaa waddii, suwaa‟a, yaghuusa, ya‟uuqa fi nasraa;‟

24. “Dhugaa gurguddaan kaafiraa

nama hedduu jallisan, Yaa Rabbi ummata kaafiraa jallina malee hin ida'iniif.”

25. Sababaa dilii isaaniitiin Rabbiin bishaaniin isaan halaake, ibidda seensifaman, Rabbii gaditti namni isaanii tumsee azaaba Rabbii duraa isaan baasu waan arganne.

Page 26: Or tafseer 3am_wa_tabarak

26. Nabi Nuuh Rabbiin ni ja'e: “dachii irratti kaafira tokkollee hin dhiisin!

27. “Yaa Rabbi yoo orma jallaa san

dachii irratti dhiifte, gabroottan khee jallisan, kaafira badaa malee hin dhalan.

28. “Yaa Rabbi naafii haadhaa abbaa

khiyyaaf araarami, mu'umina mana khiyya seeneefillee araarami, dhiira mu'uminaatiifii dubartii mu'uminaatiifillee araarami, yaa Rabbi ummata kaafiraa halaakaafii khasaaraa malee hin ida'iniif!”

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

1. Rabbiin na beeysise ja‟ii (ummata

keetiif himi yaa ergamaa Rabbii): “jama‟aan jinni anaa salaata subii kheeysatti quraana qara‟u qaraatii tiyya dhaggeeyfatan, „nuti quraana ajaa‟iba qabu dhageenye‟ ja‟an.

2. „Qur‟aana kharaa haqaa nama

72. Suurat Al-Jinn

Page 27: Or tafseer 3am_wa_tabarak

qaceelchu, Qur‟aana sanitti amanne‟ ja‟anii ummata isaanii gorsan, „arra booda Rabbii kheenya waan takkallee isatti idaanee hin gabbarru.‟

3. „Guddinni Rabbii kheenyaa ol-tahe, Rabbiin jaartiifii ilmoollee hin qabu.

4. „Goowwaan kheenya Rabbirra kijiba khan khaayu tahe.

5. „Nuti (jammaan jinnii) wanni seene, ilma namaatiifii jinniin kijiba Rabbirra ni kaayan jannee waa hin yaanne.

6. „Dhiirti ilma namaa dhiira jinni gurguddoon kha maganfatan tahan, maganfachuun ilma namaa jinniidhaaf boonaafii jallina ida‟eef.

7. „Kaafirri jinnii ni sehan akkuma isin kaafirri namaa seetanitti, Rabbiin nama tokkollee guyyaa qiyaamaa qabriidhaa hin kaasuu.

8. „Nuti (jammaan jinnii) samii ol-bahuu barbaannee, samiin malaaykaa jajjaboofii belbela ibiddaatiin tan guutamtu tahuu agarre.

9. „Nuti (jama‟aan jinnii) osoo Nabi Muhammad hin ergamin duratti, samiirraa bakka teenyee oduu malaaykaan walii odeeysitu caqafnuutu

Page 28: Or tafseer 3am_wa_tabarak

nuuf jira, eega Nabi Muhammad ergamee, namni nurraa akka duritti waa caqasuuf samitti ol-deeme, belbela isa gubuutu qopheeyfameef.

10. „Nuti (jama‟aan jinnii) warra dachiidhaa hamtuu isaaniin fedhe moo, takkaa Rabbiin kheeyrii isaaniin fedhee waa hin beeyne.

11. „Nuti (jama‟aa Jinniirraa) nama

gaariitu jira, nurraa nama gaarii hin tahiniitu jira; kharaa adda addaa irra jirra.

12. „Nuti (jama‟aan jinnii) dachii kheeysatti Rabbi dadhabsiisuu akka hin dandeenye ni beeyne, dheeysineetiis duraa bahuu akka hin dandeenye ni beeyne.

13. „Nuti (jama‟aan jinnii) hoggaa Qur‟aana dhageenye itti amanne. Namni Rabbii isaa dhugoomse, Rabbiin dalagaa gaarii tiyya na duraa irrisaafii diliin ani hin dalagin narra khaayaa hin sodaatu.

14. „Nuti (jama‟aa jinniirraa) nama amantii Islaamaa seeneetu jira, nurraa khan Rabbitti kafreetu jira.‟ Namni amantii Islaamaa seene kharaa gaarii qaceelloo qabate."

Page 29: Or tafseer 3am_wa_tabarak

15. Warri kharaa haqaarraa goruudhaan Rabbitti kafre, dhugumaan qoraan jahannam tahan.

16. Osoo ummanni amantii Islaamaa qabachuudhaan kharaa qaceelanii, Rooba isaanii heddummeeysuudhaan jiruu duniyaa itti ballifna.

17. Isaan Mokkoruudhaaf, namni

gorsa Qur‟aanaa irraa gara gale, Rabbiin azaaba jabaa isa seensisa.

18. Masjiidni ibaadaa Rabbiitiif jaarame, Rabbii waliin waan takkallee hin gabbarinaa.

19. Hoggaa (nabi Muhammad)

ibaadaa Rabbiitiif dhaabbate, (jama‟aan Jinnii) Qur‟aana isaa caqasuudhaaf wal gubbaa bahuuf dhihaatan.

20. “Ani Rabbii kiyyaan gabbara” ja‟iin (yaa ergamaa Rabbii), “waan takkallee isatti ida‟uudhaan hin gabbaru.”

21. “Hamtuu takkallee isinirraa deebisuu hin dandahu, kheeyriillee isinii fiduu hin dandahu” ja‟iin (yaa ergamaa Rabbii).

22. “Azaaba Rabbii duraa nam-tokkolleen na baasuu hin dandahu, Rabbii gaditti irkoon itti irkadhu waa

Page 30: Or tafseer 3am_wa_tabarak

hin argadhu” ja‟iin (yaa ergamaa Rabbii).

23. “Yoon ergaa Rabbii isinitti fide malee azaaba Rabbii duraa bahuu hin dandahu, namni amrii Rabbiitiifii tan Rasuulaa dide ibadda jahannamii isaa jira, zalaalam kheeysatti taha.” ja‟iin (yaa ergamaa Rabbii).

24. Ummanni kaafiraa azaaba Rabbiin baallama seeneef hoggaa argan, beekhuuf taa‟an nama tumsa xiqqaatuufii gurmuu xiqqaatullee.

25. Ja‟iin (yaa ergamaa Rabbii): “Ani waan beekhu, azaaba Rabbiin baallama isiniif seene dhihotti isinitti taha moo, takkaa Rabbiin isinirraa achi fageeysaa waa hin beekhu.

26. “Rabbiin khan waan fagoo beekhu, beekkoomsa waan fagoo nam-tokkollee waa hin beeysifne.”

27. Nama ifii beeysisuu fedhe malee ergaa isaarraa, Rabbiin duraa duuba ergaa isaa malaaykaa isa eeydu isaaf godha.

28. Rabbiin ni beekha ergamoonni isaa ergaa firraa dabarsanii, haala isaanii hunda akkaan beekha, lakkoofsa uumaa hunda Rabbiin ni beekha.

Page 31: Or tafseer 3am_wa_tabarak

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

1. Yaa khan huccuu mammaratee ciisu!

2. Salaata halkanii kha‟ii salaati hamma xiqqaa raftu malee (yaa ergamaa Rabbii)

3. Halkan cinaa saa dhaabbadhu, yookaa cinaarraa xiqqo irraa irrisi.

4. Takkaa cinaa irratti ida‟uudhaan harka lama dhaabbadhu, Qur‟aana hoggaa qaraatu suuta qara‟i.

5. Nuti Qur‟aana khabajaa guddaa qabu sirratti buufna (yaa ergamaa Rabbii).

6. Salaata halkan hirriiba itti kha‟anii salaataniitu qalbiidhaan akkaan wal fudhatti, qaraatii Qur‟aanaatiifillee yeroo santu gaariidha.

7. Ati guyyaa kheeysa yeroo dheertuu qabda waan itti haajamte dalaguudhaaf.

73. Suurat Al-Muzammil

Page 32: Or tafseer 3am_wa_tabarak

8. Maqaa Rabbii kheetii faarsi, waan hundarraa gama Rabbii kheetii citi.

9. Rabbiin bahaa fi dhiha aduu khan uume, haqaan gabbaramaan Rabbi malee waa hin jiru. Rabbuma irkoo godhadhu.

10. Waan ummanni kaafiraa siin ja‟anirratti obsi, oodiinsa gaarii isaaniin oodi (yaa ergamaa Rabbii).

11. Naafii warra Qur‟aana kijibsiise khanneen duniyaadhaan isaan qananiise walitti nu dhiisi, yeroo gabaabduu takka qabiif.

12. Waan namaan jiilchinu hundi nu bira jira, ammallee ibidda jahannamii isaanii jira.

13. Nyaata fokkataa isaan hudhuu isaaniif jira, ammallee azaaba laaleeysaa isaaniif jira.

14. Guyyaan san guyyaa dachii fii gaarran sossoohan, gaarran akka cirracha hurraayee tahan.

15. Nuti nabi Muhammad isinitti

ergine khan ragaa isinirratti bahu, akkuma (mootii misraa) Fir‟oonatti

Page 33: Or tafseer 3am_wa_tabarak

(nabi Muusaa) erginetti.

16. Fir‟oownaan ergaa Rabbii dura dhaabbachuudhaan itti amanuu dide, qabiitii jabduu isa qabne.

17. Maa azaaba Rabbii sodaachuu

dhabdan yeroo Rabbitti kafartan? Guyyaan san guyyaa joolleen xixiqqoon naasuu fi rifaatuurraa arrooytu.

18. Kha samiin babbaqeyxu, guyyaa Rabbiin baallama namaa seene san waa hin oolu.

19. Suuraan tun gorsituudha, isinirraa namni fedhe waan gaarii dalagee gama Rabbii isaa haa deemuu!

20. Rabbiin kee akka ati halkanirraa harka lamaa gad salaataaf dhaabbachaa bultu ni beekha, ammallee cinaa halkanii takkaa harka takka salaataa bultu ni beekha, gariin sahaabaalleen akka sii wajjiin dhaabbachaa bulan Rabbiin ni beekha. Qiyaasa halkaniifii guyyaa Rabbumaatu beekha. Salaata halkanii dhaabbachaa buluu akka hin dandeenye ni beekha, toowbaa isinii qeebaluudhaan (salaata halkanii isinirratti laaffise). Hamma dandeeysan salaata halkanii salaataa. Isinirraa gariin kheeysan dhukkubsataa tahuudhaan halkan dhaabbachaa buluu

Page 34: Or tafseer 3am_wa_tabarak

akka hin dandeenye Rabbiin ni beekha, gariin kheeysan biyya kheeysa naggadaaf deemuudhaan rizqii Rabbii barbaaddan, gariin kheeysan jihaada gootan kharaa Rabbii kheeysatti. Hamma dandeeysan salaata halkaniirraa salaataa, ammallee salaata shanan salaataa, duniyaa teeysan irraa zakaa baafadhaa, sadaqaa sunnaadhaa kharaa Rabbii kheeysatti khannadhaa. Gaarii waan sadaqqatanii dabarfattan galata isaa Rabbi biraa ni argattan, galata Rabbi biraa argattaniitu irra guddaadha waan sadaqqatani dabarfattanirra. Araarama Rabbirraa barbaadaa. Rabbiin araaramaa, abbaa rahmataati.

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

1. Yaa kha huccuu mammaratee ciisu!

2. Kha‟ii ummataaf dinniini!

3. Rabbii khee waan isaan hin malle

hundarraa guddisi!

74. Suurat Al-Muddathir

Page 35: Or tafseer 3am_wa_tabarak

4. Huccuutee xaahari!

5. Footoo (sanama) gabbaruurraa

fagaadhu!

6. Waan xiqqoo namaa khannitee guddoo namarraa hin eeggatin!

7. Rabbii kheetii jecha obsi!

8. Afuuffaan lamaanii hoggaa afuufamte,

9. Guyyaan qiyaamaa san guyyaa

jabaadha-

10. Kaafiraaf guyyaan qiyaamaa san guyyaa laafaa miti.

11. Naafii namaan ani khophaa uume

walitti nu dhiisi (Al-Waliid bin Al-Mughiiraa Al-Makhzuumii).

12. Duniyaa hedduu isaa khannuudhaan itti ballise.

13. Kha ilmaan isaa yeroo hunda bira

jiran.

14. Khaniin waa hunda kheeysatti isaaf ballise.

15. Eegasii akkaan isaaf duniyaa ida‟uuf khajeele.

16. Lakkii! hin idaanuuf, inni aayaata

Qur‟aana kheenyaa dura dhaabbachuudhaan itti amanuu dide.

Page 36: Or tafseer 3am_wa_tabarak

17. Gaara ibiddaa ol-bahuurratti isa dirqina!

18. Waan Qur‟aanaan ja‟u qopheeyfachuudhaan yaadutti seene.

19. Halaakame! Waan Qur‟aanaan ja‟u akkamitti qopheeyfata?

20. Ammallee halaakame! Waan Qur‟aanaan ja‟u akkamitti qopheeyfata!

21. If-cinaa lallaale.

22. Fuula akkaan walitti guure;

23. Eegasii iimanarraa gara galee,

(kharaa ergamaan Rabbii itti isa yaamurraa) boone.

24. Ni ja‟e: “Qur‟aanni khuni waa hin taane falfala(sihrii) namarraa barate malee,

25. “Qur‟aanni khuni waa hin taane jecha ilma namaa malee!”

26. Ibidda saqar ja‟amuun isa naquuf taa‟a.

27. Maaltu si beeysise waan saqar taate?

28. Foon namaa hin hambiftu, lafeellee hin dhiiftu.

29. Ibiddi san qaama namaa gubduudha.

Page 37: Or tafseer 3am_wa_tabarak

30. Malaaykaa kudha sagal ibidda sanirratti goone.

31. Warra ibidda eegu malaaykaa jajjaboo malee waa hin goone. Lakkoofsa malaaykoota san waan goone akka ummanni kaafiraa jallataniif malee, wanni lakkoofsa isaanii hangas gooneef akka warri kitaaba kennaman nabi Muhammad ergamaa Rabbii tahuu isaa hubataniifi, akka warri Rabbi dhugoomse imaana ida‟atuuf, akka warri kitaaba kennamee fii ummanni mu‟uminaa lakkoofsa malaaykaa san hin shakkineef, warra qalbii isaanii kheeysa dhukkubni munaafiqummaa jiruufii kaafiroonni: “malaaykaa kudha sagalan san Rabbiin maal itti fedhe?” akka isaan ja‟aniifi. Fakkii tanaan Rabbiin nama fedhe jallisa, nama fedhellee ni qaceelcha. Waraana Rabbii kheetii namni beekhu waa hin jiru Rabbi malee. Ibiddi dubbatamuun san waa hin taane, akka ilmi namaa ittiin gorfamu malee.

32. Lakkii! Ji‟aan khakhadhe.

33. Deemiinsa halkaniitiinis

khakhadhe.

34. Ifa bariisaatiin khakhadhe.

35. Ibiddi jahannam balaa gurguddoorraa takka.

36. (Ibiddi jahannam dubbatamuun) ilma namaatiif dinniinuudha.

Page 38: Or tafseer 3am_wa_tabarak

37. Namni isinirraa Rabbi dhihaachuu fedhe (kheeyrii carraaquudhaan), takkaa namni isinirraa ibiddatti booda aanuu fedhe (waan hamtuu dalaguudhaan),

38. Lubbuun hundi balleeysaa isiitiif Rabbiin isii qaba,

39. Warra galmee dalagaa isaanii harka mirgaatiin fudhatan malee.

40. Warri jannataa, jannata kheeysatti wal gaafatan,

41. Abbootii jallinaa irraa(wal gaafatan):

42. “Ibidda saqar ja‟amu maaltu isin

naqe?”

43. Ummanni jallaan san ni ja‟an: “duniyaa irratti nuti warra salaaturraa waa hin taane,

44. “ miskiina beelawaallee khan nyaachifnu waa hin taane;

45. “Warra amantii Islaamaa arrabsuu waliin arrabsuu turre.

46. “Guyyaa galataa kijibsiisuu turre.

47. “Hamma duuti nutti dhuftee ijaan agarrutti.”

48. Ummata san waa hin fayyaddu magantaan warra Rabbirraa magantaa namaa barbaaduu.

Page 39: Or tafseer 3am_wa_tabarak

49. Maaltu isaan arkatee, gorsa Qur‟aanaarraa gara galan?

50. Fakkiin isaanii akka harree waa

dheeysituuti.

51. Harreen sanuu khan leenca dheeysitu.

52. Dhugaa, ummanni kaafiraa hundi ni jaalatan namuu matatti kitaabni Rabbi biraa isaaniif bu‟uu.

53. Lakkii! Duuneeti guyyaa aakhiraa khaafamnaa hin sodaatan.

54. Lakkii! Qur‟aanni khuni

gorsaadha.

55. Abbaan fedhe gorsa Qur‟aanaatiin haa gorfamuu.

56. Nama Rabbiin fedheen malee gorsa Qur‟aanaatiin waa hin gorfaman; Rabbuma tokkicha khan isa sodaachuudhaan malu, ammallee Rabbuma tokkicha khan namaa araaramuun male.

Page 40: Or tafseer 3am_wa_tabarak

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

1. Guyyaa qiyaamaatin khakhadhe.

2. Lubbuu mu‟uminaa if-zigaaltuun khakhadhe.

3. Ilmi namaa kha Rabbitti khafre khun

lafee isaa walitti qabnee kha isa hin khaafne sehaa?

4. Dhugaa, nuti qubbeen isaa wal-qixxeeysinee deebisuu irratti dandayoo dha.

5. Dhugaa! ilmi namaa qiyaamaa if-duraa tana kijibsiisuu yaada.

6. “Guyyaan qiyaamaa san yoomi?”

ja‟eeti gaafata.

7. Guyyaa ijji namaa rifaatuu kheeysa dhamaatu.

8. Guyyaa jiini nuurri irraa deemee dukkaanaawu.

9. Aduufii jiini walitti qabaman.

75. Suurat Al-Qiyaama

Page 41: Or tafseer 3am_wa_tabarak

10. Ilmi namaa ni ja‟a guyyaa qiyaamaa san: “eeysumattiin dheeysee duraa baha?” ja‟a.

11. Lakkii! Bakki itti azaaba Rabbii duraa bahaniin waa hin jiru!

12. Deebi‟iin ilma namaa guyyaa

qiyaamaa san gama Rabbii kheetiiti.

13. Ilma namaatiif ni odeeyfamaaf, guyyaa qiyaamaa san, waan dalagee dabarseefii waan if boodatti dhiisellee.

14. Dhugaa ilmi namaa balleeysaa ofii ni arga,

15. Osoo rakkoo fedhe himatellee isa

hin fayyaddu.

16. Arraba khee hin sossoosin (yaa ergamaa Rabbii) akka daftee qabattuuf.

17. Qur‟aana qoma tee kheeysatti

walitti siif qabuun nurratti jirti.

18. Hoggaa kharaa jibriiliin Qur‟aana sirratti qaraane yaa ergamaa Rabbii, qaraatii isaa hordofuudhaan caqasi.

19. Hiikkaa Qur‟aanaa addaan siif baasuun nurratti jirti.

20. Dhugaa isin jerjetuu duniyaa tana

jaalattan,

21. Aakhiraaf dalaguu ni dhiiftan.

Page 42: Or tafseer 3am_wa_tabarak

22. Fuulli Ummata mu‟uminaa guyyaa qiyaamaa san iftuu dha;

23. Jannata kheeysatti Rabbii isii laalti.

24. Fuulli ummata kaafiraa guyyaa qiyaamaa san walitti guuramtuu dha,

25. Lubbuun badii dalayde balaa duuyda isii khutuu irra dalagamaa ni beeyti.

26. Lakkii! Hoggaa ruuhiin isaa bahuudhaaf kokkee geeyse,

27. Aanaan isaa ni ja‟a: “eenyumaatu nuu wallaana?” ja‟an.

28. Namni shiddaan du‟aa itti jirtu san ni beekha, duniyaa fi warra khiyyaan adda baanee;

29. Miilli lamaan walitti marama.

30. Lubbuun hundi guyyaa qiyaamaa san gama Rabbii kheetii oofamti!

31. Qur‟aana Rabbii hin

dhugoomsine, Rabbiif hin salaanne!

32. Haataatuu Qur‟aana Rabbii kijibsiisee, imaanarraa gara gale!

33. Boonaati gama warra isaa

deeme!

34. Siif wayya siif wayya yaa ilma namaa!

Page 43: Or tafseer 3am_wa_tabarak

35. Ammallee siif wayya siif wayya yaa ilma namaa!

36. Ilmi namaa guyyaa qiyaamaa gaaffii malee bilaash dhiifama sehaa.

37. Ilmi nama bishaan nuxfaa bultii

afurtamaa garaa haadhaa bule hin taanee? bishaan sanuu gadaameeysaa haadhaatitti kha naqamu.

38. Eegasii ni tahe, dhiiga ititaa bultii saddeetamaa; Rabbiin isa uumee, uumaa isaa wal-qixxeeyse.

39. Dandeeytii isaatiin ilma namaa sanirraa qindii lama, dhiiraa dhalaa uume.

40. Rabbiin bishaan laafaa sanirraa dhiiraa dhalaa uume dandayaa hin taanee? Nama du‟e deebisee guyyaa qiyaamaa jiraachisuu irratti.

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

1. Dhugaa, ilma namaa zamanni

dheeraan irra hin dabarree, nama ja‟amee khan dubbatamin?

2. (Dandeeytii teenyaan) ilma namaa bishaan nuxfaa ja‟amurraa isa

76. Suurat Al-Insaan

Page 44: Or tafseer 3am_wa_tabarak

uumne, bishaan sanuu khan dhiiraafii dhalaa irraa walitti makhame, isa laaluudhaaf, ilma namaa sanuu ni goone kha gurraan dhagahu khan ijaan argu.

3. Kharaa gaariifi hamaa addaan baafneef, takkaa mu‟umina qananii Rabbii beekhee faarsu tahuu, yookaa hongawaa qananii Rabbiitti kafru tahuu.

4. Ummata kaafiraatiif ni qopheeysineef sansalata hidhamaniin, harki isaanii morma irratti ol-hidhama, ibadda belbelatti gubatan.

5. Ummanni mu‟uminaa farshoo jannataa irraa dhugan, farshoon sanuu laga kaafuur ja‟amurraa khan areeramteef.

6. Lagni kaafuur sanuu laga gabroottan Rabbii irraa dhugan, gara fedhan yaafatan, yaafachuu.

7. Qodhaa Rabbiif ja‟anii godhan ni guutan, guyyaa qiyaamaa ni sodaatan, kha hamtuun isaa faca‟ee dachii samii wal gahu.

8. Beelawaa nyaachisan, osoo nyaata san itti haajamanii, miskiina humaa hin qabneefii joolleen yataamaa nyaachisan, booji‟amaa islaamaallee nyaachisan.

9. ( Ni ja‟an): “Fuula Rabbii barbaadaaf isin nyaachifne, isinirraa hin feenu galata nuu galchuu, nu faarsuullee isinirraa hin feenu.

Page 45: Or tafseer 3am_wa_tabarak

10. “Nuti Rabbii keenyarraa sodaanna guyyaa fuulli namaa akkaan walitti guuramtu.”

11. Hamtuu guyyaa qiyaamaa duraa Rabbiin isaan tiiyse, bareedummina ifa qananii isaanii khanne, gammachuu isaanii khanne.

12. Rabbiin galata gaarii isaanii

galche waan isaan ibaadaa Rabbii irratti obsaniif jecha, jannata kheeysatti hariira isaan uwwise.

13. Warri Jannataa sireelee jannataa irratti irkatan, Jannata kheeysatti oowwa aduu fi qabbanallee hin arkan.

14. Gaaddisni muka jannataa isaanii gad-dhihaatee gaaddiseeysaaf, midhaan muka jannataa isaaniif dhiheeyfamtuudha.

15. Joollee jannataa tan isaan kaddamtuu isaanirra naannawa weelkaa meetaatiin, geeba birillee fakkaatu khan meetarraa tolfameen isaanirra naannawan.

16. Geebni sanuu birillee irraa khan tolfame. Qiyaasa nama dhuguurratti qiyaafamteef (shalagamteef).

17. Warri jannataa ni obaafaman jannata kheeysatti farshoo laga zanjabiil ja‟amurraa kha areeramteef.

Page 46: Or tafseer 3am_wa_tabarak

18. Lagni zanjabiil sanuu laga salsabiil ja‟amee yaamamu.

19. Joollee zalaalam hin guddanneetu

khidmaaf isaanirra naannawa. Yoo ijoollee jannataa san agarte ni seeta bareeddummina kheeysa faaya faca‟e fakkaatan.

20. Yoo jannata Rabbii san agarte, ni agarta qananii jannataafii mootummaa Rabbii guddoo agarta.

21. Huccuu warri jannataa gubbaan uffatan hariira, bifti isaa magarroo dha, hariira furdifamaa tahees ni uffatan, shawaaliyaa meetaatiinis ni faayaman, Rabbiin isaanii dhugaatii gaarii xaahara taate isaan obaase.

22. (Isaaniin ni ja‟ama): “khuni galata dalagaa waan isin addunyaa irratti dalaydaniiti, dalagaan teeysan hundi qeebalamtuu jaalatamtuudha Rabbi biratti.”

23. Nutiitu Qur‟aana sirratti buuse addaan babaasuudhaan (Yaa ergamaa Rabbii).

24. Obsi (yaa ergamaa Rabbii) murtii Rabbiin khee godhurratti, tole jattee amrii nama dilaawaa fi kafraa hin godhin.

25. Rabbiif salaati (yaa ergamaa Rabbii) ganamaa fi galgala.

26. Rabbiif jecha salaata halkanii

salaati (yaa ergamaa Rabbii), waan Rabbiin hin malle hundarraa isa qulqulleeysi halkan keeysa.

Page 47: Or tafseer 3am_wa_tabarak

27. Ummanni kaafiraa jejertuu duniyaa jaalatan, guyyaa qiyaamaa kha amrii isaa akkaan ulfaattu if boodatti dhiisan.

28. Dandeeytii teenyaan isaan uumne, humna isaanii jabeeysineef. Osoo feenee ummata kaafiraa san dachiirraa dhabamsiifnee bakka isaanii ummata biraa fiduudhaan jijjiirra.

29. Suuraan tun gorsituudha, namni Rabbiin kheeyrii isaan fedhe kharaa Rabbii isaa qabatee haa deemuu.

30. Fedhii teeysaniin waan takkallee

dalaguu hin dandeeysan, yoo Rabbiin isiniin fedhe malee. Rabbiin beekhaadha, khan waan hunda bakka isiin maltu khaayu.

31. Rabbiin nama fedhe jannata isaa

seensisa, kaafiraaf Rabbiin ibidda azaabaa khan akkaan nama laaleeysu qopheeyseef.

Page 48: Or tafseer 3am_wa_tabarak

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

1. Qilleensa walitti dhaabbattee

bubbiftuun khakhadhe.

2. Qilleensa akkaan dhukkee khaaftuun khakhadhe.

3. Malaaykaa qilleensa ooftuun khakhadhe.

4. Malaaykaa haqaa fi baaxil addaan baaftuun khakhadhe.

5. Malaaykaa Qur‟aana buuftuun

khakhadhe.

6. Guyyaa qiyaamaa ilma namaa waan

himatu dhoorkuufi Rabbiin Qur‟aana buuse, yookaan azaabaan isaan sodaachisuuf.

7. Qiyaamaan Rabbiin Qur‟aanatti dubbate argamuuf teeysi.

8. Gaafa urjii nuurri irraa deemsifame.

9. Yeroo samiin babbaqayxee.

77. Suurat Al-Mursalaat

Page 49: Or tafseer 3am_wa_tabarak

10. Yeroo gaarran dachiirraa buqqa‟ee deemsifaman.

11. Yeroo ergamoota Rabbii baallamni qabameef.

12. Guyyaa khamiif baallamni ergamootaa booda aanfame?

13. Guyyaa Rabbiin gabroottan isaa jidduutti amrii laalee, haqaafi baaxil addaan baasu.

14. Maaltuu si beeysise, guyyaa haqaafii baaxil addaan bahu?

15. Azaaba jabaa isaanii jira, guyyaa

qiyaamaa san, warra guyyaa qiyaamaa kijibsiiseef.

16. Ummata duraa warra amanuu dide dachiirraa hin halaaknee?

17. Warra boodaatiis halaakuudhaan itti hin aansinee.

18. Kaafira akkasuma goona.

19. Azaaba jabaa isaanii jira, guyyaa qiyaamaa san, warra guyyaa qiyaamaa kijibsiiseef.

20. Isin hin uumnee yaa ilmaan namaa, bishaan laafaa dhiiraa dhalaa jidduu bahurraa?

21. Bishaan sanuu ni goone, bakka tiiyfamaa gadaameeysaa haadhaa kheeysatti.

Page 50: Or tafseer 3am_wa_tabarak

22. Yeroo beekkamtuu Rabbi biratti beekkamaa taate.

23. Dandeeytii teenyaan ilma namaa uumne. Rabbiin dandeeytii isaatiin ilma namaa uume waa gaariidhaa.

24. Azaaba jabaa isaanii jira, guyyaa qiyaamaa san, warra guyyaa qiyaamaa kijibsiiseef.

25. Dachii ta walitti isin qabdu hin goonee,-

26. Jiraa kheeysan duuyda isii gubbaa, du‟aa kheeysan garaa isii kheeysa?

27. Dachii tana gubbaa gaarran gurguddaa akkaan dhedheeraa hin keenyee? Bishaan mi‟aawaa isin hin obaafnee?

28. Azaaba jabaa isaanii jira, guyyaa qiyaamaa san, warra guyyaa qiyaamaa kijibsiiseef.

29. Gara waan kijibsiiftanii deemaa.

30. Gama gaaddisa jahannam khan

damee sadii qabuu deemaa.

31. Gaaddisa faayidaatii miti, belbela

ibidda jahannam khan namarraa deebisuu miti.

32. Ibiddi jahannam qaanqee akka fooqii ifirraa darbiti.

33. Qaanqeen sanuu bifti isii khan akka gaala daalachaati.

Page 51: Or tafseer 3am_wa_tabarak

34. Azaaba jabaa isaanii jira, guyyaa qiyaamaa san, warra guyyaa qiyaamaa kijibsiiseef.

35. Guyyaan qiyaamaa san, guyyaa ilmi namaa hin dubbanne,

36. Hayyamni hin godhamuuf, kha silaa rakkoo isaanii kheeysatti himatan.

37. Azaaba jabaa isaanii jira, guyyaa

qiyaamaa san, warra guyyaa qiyaamaa kijibsiiseef.

38. Guyyaan arraa khuni, guyyaa haqaafii baaxil addaan bahu. Isiniifii warra duraa walitti isin qabne.

39. Yoo mala azaaba ibidda Rabbii jalaa baataniin qabaattan, mala dhawadhaa azaaba ibidda Rabbii jalaa baataniin.

40. Azaaba jabaa isaanii jira, guyyaa qiyaamaa san, warra guyyaa qiyaamaa kijibsiiseef.

41. Warra Rabbii saanii sodaateef, gaaddisa jannataafii laggeen jannataa kheeysatti tahan.

42. Jannata kheeysatti khudraa fedhanii isaanii jira.

43. “Nyaadhaa dhugaa waan addunyaa irratti gaarii dalaydanii dabarfattaniif jecha.”

44. Nama gaarii dalage akkasumatti galata gaarii isaanii galchina aakhiratti.

45. Azaaba jabaa isaanii jira, guyyaa qiyaamaa san, warra guyyaa qiyaamaa

Page 52: Or tafseer 3am_wa_tabarak

kijibsiiseef.

46. Nyaadhaa qananaawaa yaa (ummata kaafiraa) hamma xiqqaa duniyaarra jirtan, isin warra Rabbitti kafree.

47. Azaaba jabaa isaanii jira, guyyaa qiyaamaa san, warra guyyaa qiyaamaa kijibsiiseef.

48. Yoo ummata kaafiraatiin ja‟ame: “Rabbiif salaataa!” hin salaatan.

49. Azaaba jabaa isaanii jira, guyyaa

qiyaamaa san, warra guyyaa qiyaamaa kijibsiiseef.

50. Oduu tam dhugoomsitan (yaa ummata kaafiraa) yoo Qur‟aana Rabbii hin dhugoomsine?

Page 53: Or tafseer 3am_wa_tabarak

78. Suuraa Naba’ a

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Ummanni Kaafiraa maalirraa wal

gaafatan. §Ν tã tβθ ä9 u™ !$ |¡ tF tƒ ∩⊇∪  

2. Oduu jabduu guyyaa qiyaamaarraa wal gaafatan.

Ç⎯ tã Î* t6¨Ζ9$# ÉΟ‹Ïà yè ø9 $# ∩⊄∪  

3. Oduun jabduun sanuu khan isaan keeysatti wal dhaban.

“ Ï% ©! $# ö/ ãφ Ïμ‹ Ïù tβθ à Î=tG øƒèΧ ∩⊂∪  

4. Haa dhoorgaman, wiliidha beekuuf taa’an ummani Kaafiraa.

ξ x. tβθ çΗs> ÷è u‹ y™ ∩⊆∪  

5. Ammallee wilii beekuuf taa’an ummanni Kaafiraa.

¢Ο èO ξ x. tβθ çΗs> ÷è u‹ y™ ∩∈∪  

6. Dachii isaanii hin ballisnee? óΟ s9 r& È≅ yè øg wΥ uÚ ö‘ F{ $# # Y‰≈ yγ ÏΒ ∩∉∪  

7. Gaarran dachiirra dhaabuudhaan utubaa dachiidhaa goonee.

tΑ$ t7 Ågø: $# uρ # YŠ$ s? ÷ρ r& ∩∠∪  

8. Dhiiraa dhalaa qindi qindii isin uumne. ö/ ä3≈ oΨ ø) n=yz uρ % [`≡ uρ ø— r& ∩∇∪  

9. Hirriiba keeysan harabaafannaa qaama keeysanii goone

$ uΖ ù=yè y_ uρ ö/ ä3 tΒ öθ tΡ $ Y?$ t7 ß™ ∩®∪  

10. Halkan kha isin sattaru goone. $ uΖ ù=yè y_ uρ Ÿ≅ ø‹ ©9$# $ U™$ t7 Ï9 ∩⊇⊃∪  

Page 54: Or tafseer 3am_wa_tabarak

11. Guyyaa kha kheeysa deemtanii dalagattan goone.

$ uΖ ù=yè y_ uρ u‘$ pκ ¨]9 $# $ V©$ yè tΒ ∩⊇⊇∪  

12. Isin gubbaa Samii torba jajjabduu dhaabne.

$ uΖ øŠ t⊥ t/ uρ öΝ ä3 s% öθ sù $ Yè ö7 y™ #YŠ#y‰ Ï© ∩⊇⊄∪  

13. Aduu ifaa guddaa qabdu isiniif hin goone.

$ uΖ ù=yè y_ uρ % [`# u Å  % [`$ ¨δ uρ ∩⊇⊂∪  

14. Dumeessarraa Bishaan akkaan dhangala'u isiniif roobsine.

$ uΖ ø9 t“Ρ r& uρ z⎯ ÏΒ ÏN≡ u ÅÇ ÷è ßϑ ø9 $# [™ !$ tΒ

% [`$ ¯gwR ∩⊇⊆∪  

15. Bishaan saniin ni magarsine firii midhaaniitii fi waan horiin dheedu.

yl Ì ÷‚ ãΖ Ïj9 ⎯ Ïμ Î/ $ {7 ym $ Y?$t7 tΡ uρ ∩⊇∈∪  

16. Ooyruu Mukkeen heddumaatullee rooba saniin isinii magarsinee.

BM≈¨Ζ y_ uρ $ ¸ù$ x ø9 r& ∩⊇∉∪  

17. Guyyaa haqaa fii baaxil addaan bahu Rabbi bira beekkamaadha.

¨β Î) tΠ öθ tƒ È≅ óÁ x ø9 $# tβ% x. $ \F≈s)‹ ÏΒ ∩⊇∠∪  

18. Guyyaa garriin lamaanii afuufamtee, jama’a jama’aan fuula Rabbii dhuftan.

tΠ öθ tƒ ㇠xΖ ãƒ † Îû Í‘θ Á9 $# tβθ è? ù'tF sù

% [`# uθ øù r& ∩⊇∇∪  

19. Hulaaleen samiidhaa addaan babbanamti.

ÏM ys ÏG èù uρ â™ !$ yϑ ¡¡9 $# ôM tΡ% s3 sù $ \/≡ uθ ö/ r& ∩⊇®∪

20. Gaarran dachiirraa buqqa’ee deemsifaman, akka dhukkeedhaa tahan (siribii).

ÏN u Éi ß™ uρ ãΑ$ t7 Ågø: $# ôM tΡ% s3 sù $ ¹/# u |  ∩⊄⊃∪

21. Ibbidi jahannam warra Rabbi kafare kha eeggattu taate.

¨β Î) zΟ ¨Ψ yγ y_ ôM tΡ% x. # YŠ$ |¹ óÉΔ ∩⊄⊇∪  

22. Ibiddi jahannam sanuu, deebii warra duniyaarra jallateeti.

t⎦⎫ Éó≈©Ü= Ïj9 $\/$ t↔ tΒ ∩⊄⊄∪  

Page 55: Or tafseer 3am_wa_tabarak

23. Zamana dheeraa dhuminsa hin qabne ibidda keeysa taa’an.

t⎦⎫ ÏV Î7≈©9 !$ pκ Ïù $ \/$ s) ôm r& ∩⊄⊂∪  

24. Hin dhandhaman, ibidda keeysatti qabbanaa fi dhugaatii gaariillee hin dhandhaman.

ω tβθ è%ρä‹ tƒ $ pκ Ïù # YŠ ö t/ Ÿω uρ $¹/# u Ÿ° ∩⊄⊆∪

 

25. Bishaan danfaa fi malaa warra ibidda keeysa yaa’u yoo taate malee.

ω Î) $ VϑŠ ÏΗxq $ ]%$ ¡¡ xî uρ ∩⊄∈∪  

26. Galata dalagaa isaanii fakkaatu Rabbiin isaani galche.

[™ !# t“ y_ $ »%$sù Íρ ∩⊄∉∪  

27. Isaaniitu duniyaarratti guyyaa qiyaamaa ni gaafatamnaa hin yaanne.

öΝ åκ ¨ΞÎ) (#θ çΡ$ Ÿ2 Ÿω tβθ ã_ ö tƒ

$ \/$ |¡ Ïm ∩⊄∠∪  

28. Aayaata Qur’aanaa keenyaa kijibsiisan (kijibsiisu).

(#θ ç/ ¤‹ x. uρ $ uΖ ÏG≈ tƒ$ t↔Î/ $ \/# ¤‹ Ï. ∩⊄∇∪  

29. Dalagaa isaanii hunda katabnee harkaa qabna guyyaa boruu isaan gaafatu teenya.

¨≅ ä. uρ >™ ó_ x« çμ≈ oΨ øŠ |Á ôm r&

$ Y7≈tG Å2 ∩⊄®∪  

30. Dhandhamaa laalaa ibiddaa yaa ummata Kaafiraa, isinii hin idaanu azaaba gubbaan azaaba malee.

(#θ è%ρä‹ sù ⎯ n=sù öΝ ä. y‰ƒ Ì“ ¯Ρ ω Î) $ ¹/# x‹ tã ∩⊂⊃∪

 

31. Warra duniyaarra Rabbii sodaateef milkii isaanii jira guyyaa qiyaamaa.

¨β Î) t⎦⎫ É) −F ßϑ ù=Ï9 # ·—$ x tΒ ∩⊂⊇∪  

32. Ooyruu gurguddoo Eynabaa isaanii jira.

t, Í← !# y‰ tn $ Y6≈uΖ ôã r& uρ ∩⊂⊄∪  

33. Dubra jannataa kha isaaniin qixaa isaanii jira.

|= Ïã#uθ x. uρ $ \/# t ø? r& ∩⊂⊂∪  

34. Farshoo jannataa guutamtuu taatee isaanii jira.

$ U™ ù( x. uρ $ ]%$yδ ÏŠ ∩⊂⊆∪  

Page 56: Or tafseer 3am_wa_tabarak

35. Hin dhagayan, jannata keeysatti, waan hamtuu fi oduu kijibaallee hin dhagayan.

ω tβθ ãè yϑ ó¡ o„ $ pκ Ïù #Yθ øó s9 Ÿω uρ

$ \/≡ ¤‹ Ï. ∩⊂∈∪  

36. Isaan san arkachuun galata Rabbii khee biraa tahe, khannaa gayaa tahe isaanii khanne.

[™ !# t“ y_ ⎯ ÏiΒ y7 Îi/¢‘ ¹™ !$ sÜ tã $ \/$|¡ Ïm ∩⊂∉∪  

37. Rabbiin sanuu kha Samii fii dachii uume, waan jidduu kana jirullee kha uume, maqaan isaa Rahmaan khatahe, nam tokkolleen Rabbii dubbisuu hin dandayan.

Éb> §‘ ÏN≡ uθ≈yϑ ¡¡9 $# ÇÚ ö‘ F{ $# uρ $ tΒ uρ $ yϑ åκ s] ÷ t/

Ç⎯≈ uΗ÷q §9 $# ( Ÿω tβθ ä3 Î=÷Ιs‡ çμ ÷Ζ ÏΒ

$ \/$ sÜ Åz ∩⊂∠∪  

38. Guyyaa Jibriilii fii malaay’ikkoonni salfii dhaabbatan, nam tokkolleen dubbachu hin dandayan nama Rahmaan dubbadhu ja’een malee, dubbatullee dubbii dhugaa dubbata.

tΠ öθ tƒ ãΠθ à) tƒ ßyρ”9 $# èπ s3 Í× ¯≈ n=yϑ ø9 $# uρ $ y |¹ (

ω šχθ ßϑ ¯=s3 tG tƒ ω Î) ô⎯ tΒ tβ ÏŒ r& ã& s!

ß⎯≈ oΗ÷q §9 $# tΑ$ s% uρ $ \/#uθ |¹ ∩⊂∇∪  

39. Guyyaan qiyaamaa san guyyaa dhugaati, isinirra namni fadhe dalagaa gaarii dalagee gama Rabbii isaa haa deebi’u.

y7 Ï9≡ sŒ ãΠ öθ u‹ ø9$# ‘, ptø: $# ( ⎯ yϑ sù u™ !$ x© x‹ sƒ ªB $#

4’ n< Î) ⎯ Ïμ În/ u‘ $ ¹/$ t↔ tΒ ∩⊂®∪  

40. Nuti isin sodaachisne, azaaba dhihoo taheen, guyyaa ilmi namaa argu, waan harki isaa daleeyde dabarsite, guyyaa qiyaamaa Kaafirri ni ja’a , yaa sheenaatoo, osoon du’ee biyyee tahe achumaan hafe.

!$ ¯ΡÎ) öΝ ä3≈ tΡ ö‘ x‹Ρ r& $ \/#x‹ tã $ Y6ƒÌ s% uΘ öθ tƒ

ã ÝàΖ tƒ â™ ö yϑ ø9 $# $ tΒ ôM tΒ £‰ s% çν# y‰ tƒ ãΑθ à) tƒ uρ

ã Ïù% s3 ø9 $# © Í_ tF ø‹ n=≈ tƒ àMΖ ä. $R/≡ t è? ∩⊆⊃∪  

Page 57: Or tafseer 3am_wa_tabarak

79. Suuraa An-Naazi ’aa t

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Malaay’ikaa Ruuhii kaafiraa fuutuun

khakhadhe, fuudhinsa jabaa. ÏM≈ tã Ì“≈ ¨Ψ9 $# uρ $ ]% ö xî ∩⊇∪  

2. Malaay’ikaa ruuhii mu’uminaa suuta fuutuunis khakhadhe.

ÏM≈ sÜ Ï±≈ ¨Ζ9$# uρ $ VÜ ô± nΣ ∩⊄∪  

3. Malaay’ikaa amrii Rabbiitiin buutun khakhadhe.

ÏM≈ ys Î7≈ ¡¡9 $# uρ $ [s ö7 y™ ∩⊂∪  

4. Malaay’ikaa ruuhii mu’uminaa fuutee gama jannataatti wal dorgomtuun khakhadhe.

ÏM≈ s) Î7≈ ¡¡9 $$ sù $ Z) ö7 y™ ∩⊆∪  

5. Malaay’ikaa amrii duniyaa harka khaayamteen khakhadhe.

ÏN≡t În/ y‰ ßϑ ø9 $$ sù # XöΔ r& ∩∈∪  

6. Guyya garriin duraa afuufamtee wa hundi sossoohe.

tΠ öθ tƒ ß# ã_ ö s? èπ x Å_#§9 $# ∩∉∪  

7. Afuuffaa lamaaffanilleen ittuma aanti. $ yγ ãè t7÷K s? èπ sù ÏŠ# §9 $# ∩∠∪  

8. Qalbiin ilma namaa guyyaa qiyaamaa san sodaattuudha.

Ò>θ è= è% 7‹ Í× tΒ öθ tƒ îπ x Å_# uρ ∩∇∪  

9. Ijji isaanii xiqqaatuudha. $ yδ ã≈ |Á ö/ r& ×π yè ϱ≈yz ∩®∪  

10. Ummanni kaafiraa duniyaarratti ni ja’an, ni deebifamnaa? qabrii kaafamnee akka haala duraanitti

ttβθ ä9θ à) tƒ $ ¯Ρ Ï™ r& tβρ ߊρ ߊ ö yϑ s9 ’ Îû Íο t Ïù$ pt ø: $# ∩⊇⊃∪

Page 58: Or tafseer 3am_wa_tabarak

deebinaa?

11. Eega lafeen teenya dhumtee biyyee taate kaafamnaa?

# sŒ Ï™ r& $ ¨Ζ ä. $ Vϑ≈ sà Ïã Zο t σªΥ ∩⊇⊇∪  

12. Ummanni kaafiraa ni ja’an yoo deebiin teenya sun dhugaa taate hoggaas khasaaraa kheeysa jirra.

(#θ ä9$ s% y7 ù=Ï? # ]Œ Î) îο § x. ×ο u Å %s{ ∩⊇⊄∪  

13. Kaafamiinsi ilma namaa afuufuma takka.

$ oÿ ©ς Î* sù }‘ Ïδ ×ο t ô_ y— ×ο y‰ Ïn≡ uρ ∩⊇⊂∪  

14. Wanni Rabbiin uume hundi qabrii bahanii fuula Rabbii dhaabbatan.

# sŒ Î* sù Ν èδ Íο t Ïδ$ ¡¡9 $$ Î/ ∩⊇⊆∪  

15. Dhageeysee yaa ergamaa Rabbii oduu Nabi Muusaa.

ö≅ yδ y79 s? r& ß]ƒÏ‰ ym #© y›θ ãΒ ∩⊇∈∪  

16. Yeroo Rabbiin isa dubbate, laga qulqulluu Xuwaa ja’amutti.

øŒ Î) çμ1yŠ$ tΡ …çμ š/ u‘ ÏŠ# uθ ø9 $$ Î/ Ĩ £‰ s) çR ùQ$#

“ ·θ èÛ ∩⊇∉∪  

17. Mootii Misraa Fir’oowna dhaqii, Fira’oowni jallina kheeysa daangaa tarkaaftee Rabbummaa himate.

ó= yδ øŒ $# 4’ n< Î) tβ öθ tã ó Ïù … çμ ¯Ρ Î) 4© xö sÛ ∩⊇∠∪  

18. Ja’iin khajeellaa ni qabdaa dilii teetirraa qulqullaawu dhaaf.

ö≅ à) sù ≅ yδ y7 ©9 #’ n< Î) β r& 4’ ª1 t“ s? ∩⊇∇∪  

19. Gama Rabbii keetitti si qaceelcha, hoggaas Rabbii ni sodaatta.

y7 tƒ ω ÷δ r& uρ 4’ n< Î) y7 În/ u‘ 4© y ÷‚ tF sù ∩⊇®∪  

20. Nabi Mussaan mu’ujizaa guddaa ni garsiise.

çμ1 u‘ r'sù sπ tƒ Fψ $# 3“ u ö9 ä3 ø9 $# ∩⊄⊃∪  

21. Fir’oowni Nabi Muusaa kijibsiise, amrii Rabbii khallafe.

z> ¤‹ s3 sù 4© | tã uρ ∩⊄⊇∪  

22. Eegasii Rabbitti amanurraa gara galee deeme.

§Ν èO t t/ ÷Š r& 4© të ó¡ o„ ∩⊄⊄∪  

Page 59: Or tafseer 3am_wa_tabarak

23. Orma falfala akkaan beekhu wali qabattee itti dubbatte.

u |³ ys sù 3“ yŠ$ oΨ sù ∩⊄⊂∪  

24. Ana Rabbiin kheeysan kha oltahe ja’een.

tΑ$ s) sù O$ tΡ r& ãΝ ä3 š/ u‘ 4’ n? ôã F{ $# ∩⊄⊆∪  

25. Rabbiin Fir’oowna ni qabe, isa jiilchuudhaaf, jecha isaa kha duraatii fii kha boodaatii ja’ee.

çν x‹ s{ r' sù ª! $# tΑ% s3 tΡ Íο t Åz Fψ $#

#’ n<ρ W{ $# uρ ∩⊄∈∪  

26. Waan dubbannee dabarsine khana kheeysatti gorsaatu jira nama Rabbii sodaatuuf.

¨β Î) ’ Îû y7 Ï9≡ sŒ Zο u ö9 Ïè s9 ⎯ yϑ Ïj9 #© y øƒs† ∩⊄∉∪  

27. Uumaa teesaniitu jabduu moo yaa ummata Kaafiraa samii Rabbiin uumeetu irra jabdu.

÷Λ ä⎢Ρ r& u™ ‘‰ x© r& $ ¸) ù=yz ÏΘ r& â™ !$ uΚ ¡¡9 $# 4

$ yγ8 oΨ t/ ∩⊄∠∪  

28. Dhaabaa isii olfuudhee uumaa isii wal qixxeesse.

yì sù u‘ $ yγ s3 ôϑ y™ $ yγ1§θ |¡ sù ∩⊄∇∪  

29. Halkan isii dukkana godhee guyyaa isii ifaa godhe.

|· sÜ øî r& uρ $ yγ n=ø‹ s9 yl t ÷z r& uρ $ yγ9 pt éÏ ∩⊄®∪

30. Eega samii dhaabee dachii bal’ise. uÚ ö‘ F{ $# uρ y‰ ÷è t/ y7 Ï9≡ sŒ !$ yγ8 ym yŠ ∩⊂⊃∪  

31. Dachirraa bishaan isinii baasee citaa horiin dheedu isinii magarse.

yl t ÷z r& $ pκ ÷] ÏΒ $ yδ u™!$ tΒ $ yγ8 tã ö tΒ uρ ∩⊂⊇∪  

32. Gaarran dachirra dhaabe. tΑ$ t7 Ågø: $# uρ $ yγ9 y™ ö‘ r& ∩⊂⊄∪  

33. Faay’idaa teessanii fii faay’idaa horii keeysaniitiif magarsine.

$ Yè≈tG tΒ ö/ ä3 ©9 ö/ ä3 Ïϑ≈ yè ÷Ρ L{ uρ ∩⊂⊂∪  

34. Gaafa garriin lamaan guddoon afuufamte.

# sŒ Î* sù ÏN u™ !% y èπ ¨Β !$ ©Ü9 $# 3“ u ö9 ä3 ø9 $# ∩⊂⊆∪  

35. Guyyaa san guyyaa ilmi namaa tΠ öθ tƒ ã ©. x‹ tG tƒ ß⎯≈ |¡Ρ M} $#

Page 60: Or tafseer 3am_wa_tabarak

dalagaa isaa hunda yaadatu. $ tΒ 4© të y™ ∩⊂∈∪  

36. Ammallee guyyaa Ibiddi jahannam nama isii arguuf mul’ifamtu.

ÏN y— Ìh ç/ uρ ÞΟŠ Ås pg ø: $# ⎯ yϑ Ï9 3“ t tƒ ∩⊂∉∪  

37. Namni jallate jallina kheeysa daangaa tarkaanfate.

$ ¨Β r' sù ⎯ tΒ 4© xö sÛ ∩⊂∠∪  

38. Jiruu duniyaa dhumtuu filate. t rO# u™ uρ nο 4θ uŠ ptø: $# $ u‹ ÷Ρ‘‰9 $# ∩⊂∇∪  

39. Ibiddi jahannam mana isaati. ¨β Î* sù tΛ⎧ Ås pg ø: $# }‘ Ïδ 3“ uρ ù' yϑ ø9 $# ∩⊂®∪  

40. Namni guyyaa boruu dalagaa hamtuudhaan fuula Rabbii isaa dhaabachuu sodaate, lubbuu isaa haraam isiin feeturraa dhoorge.

$ ¨Β r& uρ ô⎯ tΒ t∃% s{ tΠ$s) tΒ ⎯ Ïμ În/ u‘ ‘ yγ tΡ uρ

}§ ø ¨Ζ9$# Ç⎯ tã 3“ uθ oλ ù; $# ∩⊆⊃∪  

41. Jannatni Rabbii mana isaati. ¨β Î* sù sπ ¨Ψ pg ø: $# }‘ Ïδ 3“ uρ ù'yϑ ø9 $# ∩⊆⊇∪  

42. Sigaafatan yaa ergamaa Rabii, guyyaa qiyaamaarraa, yoom taati ja’anii sigaafatan.

y7 tΡθ è=t↔ ó¡ o„ Ç⎯ tã Ïπ tã$¡¡9 $#

tβ$ −ƒ r& $ yγ9 y™ ö ãΒ ∩⊆⊄∪  

43. Ati maalitti beeyta yaa ergamaa Rabbii guyyaa isiin taatu.

tΛ⎧ Ïù |MΡ r& ⎯ ÏΒ !$ yγ1t ø. ÏŒ ∩⊆⊂∪  

44. Booddeen beekkumsa isii Rabbumaatu beekha.

4’ n< Î) y7 În/ u‘ !$ yγ9 pκ tJΨ ãΒ ∩⊆⊆∪  

45. Ati azaaba Rabbiitiin isaan sodaachisuudha, nama isii sodaatuf.

!$ yϑ ¯Ρ Î) |MΡ r& â‘ É‹Ζ ãΒ ⎯ tΒ $ yγ9 t± øƒs† ∩⊆∈∪  

46. Guyyaa qiyaamaa argan, akka waan duniyarraa hin jiraanne itti fakkaata, asrii guyyaa tokkoo malee, yookaan ganama guyyaa tokkoo malee.

öΝ åκ ¨Ξ r( x. tΠ öθ tƒ $ pκ tΞ ÷ρ t tƒ óΟ s9 (# þθ èW t7 ù=tƒ

ω Î) ºπ §‹ ϱ tã ÷ρ r& $ yγ9 pt éÏ ∩⊆∉∪

 

Page 61: Or tafseer 3am_wa_tabarak

80. Suuraa Abasa

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Fuula guuree, irraa garagale. }§ t6 tã #’ ¯< uθ s? uρ ∩⊇∪

2. Ballaan isa dhufuu jecha. β r& çν u™ !% y 4‘ yϑ ôã F{ $# ∩⊄∪  

3. Maaltu si beeysise yaa ergamaa Rabbii, dilii isaarraa qulqulaawun dhugaadha.

$ tΒ uρ y7ƒ Í‘ ô‰ ム…ã& ©# yè s9 #’ ª1 ¨“ tƒ ∩⊂∪  

4. Takkaa Qur’aanaan gorfamee, gorsi Qur’aanaa isa fayyada.

÷ρ r& ã ©. ¤‹ tƒ çμ yè xΨ tG sù #“ t ø. Ïe%! $# ∩⊆∪  

5. Namni Iimaanarraa duroome. $ ¨Β r& Ç⎯ tΒ 4© o_ øó tF ó™ $# ∩∈∪  

6. Ati isaaf cinaa galtee wajjiin haasoytaa, yaa ergamaa Rabbii.

|MΡ r' sù …çμ s9 3“ £‰ |Á s? ∩∉∪  

7. Maaltu sii dhaba, jallina isaarraa qulqullaawu baatullee.

$ tΒ uρ y7 ø‹ n=tã ω r& 4’ ª1 ¨“ tƒ ∩∠∪  

8. Nama ilmii barbaaduuf .deemaa si dhufe.

$ ¨Β r& uρ ⎯ tΒ x8 u™ !% y 4© të ó¡ o„ ∩∇∪  

9. Kha Rabbii isaa sodaatu. uθ èδ uρ 4© y øƒs† ∩®∪  

10. Ati isarraa shaakhalamtaa (heewasamtaa), yaa ergamaa Rabbii.

|MΡ r' sù çμ ÷Ζ tã 4‘ ¤S n=s? ∩⊇⊃∪  

11. Wulii dalagaa akkanaa itti hin deebi’in, aayaanni tun gorsituudha.

Hξ x. $ pκ ¨Ξ Î) ×ο t Ï. õ‹ s? ∩⊇⊇∪  

12. Namni fadhe isiidhaan haa gorfamu. ⎯ yϑ sù u™ !$ x© … çν t x. sŒ ∩⊇⊄∪  

Page 62: Or tafseer 3am_wa_tabarak

13. Aayaanni sun, kitaaba Rabbii biratti khabajaa qabu biraahi buufamte.

’ Îû 7# çt ྠ7π tΒ § s3 •Β ∩⊇⊂∪  

14. Darajaan isii olfuudhamtuu, waa hundarraa qulqullooytuu taate.

7π tãθ èù ó £Δ ¥ο t £γ sÜ •Β ∩⊇⊆∪  

15. Harka malaay’ikootaatiin buufamte. “ ω ÷ƒ r' Î/ ;ο t x y™ ∩⊇∈∪  

16. Malaay’ikoonni sanuu Rabbii bira kabajaa qaban, ajaja Rabbii isaanii godhan.

¤Θ# t Ï. ;ο u‘ t t/ ∩⊇∉∪  

17. Ilmi namaa Rahmata Rabbiirraa fageefame, maaltu kufrii isaa guddise (isa kafarsiise).

Ÿ≅ ÏG è% ß⎯≈ |¡Ρ M} $# !$ tΒ … çν t x ø. r& ∩⊇∠∪  

18. Ilmi namaa waan Rabbiin irraa isa uume hin beekhuu.

ô⎯ ÏΒ Äd“ r& >™ ó© x« … çμ s) n=yz ∩⊇∇∪

 19. Bishaan Nuxfaa ja’amurraa isa uumee,

nama isa godhe. ⎯ ÏΒ >π x ôÜ œΡ … çμ s) n=yz … çν u‘ £‰ s) sù ∩⊇®∪

 20. Eegasii Rabbiin kharaa garaa

haadhaatii bahuun isaa laaffise. §Ν èO Ÿ≅‹ Î6¡¡9 $# … çν u œ£ o„ ∩⊄⊃∪  

21. Eegasii isa ajjeesee, awaalcha kharaa isaa godhe.

§Ν èO …çμ s?$ tΒ r& … çν u y9 ø% r' sù ∩⊄⊇∪  

22. Eegasii Rabbiin yeroo fadheetti qabriidhaa isa khaasa.

§Ν èO #sŒ Î) u™ !$ x© … çν u |³Σ r& ∩⊄⊄∪  

23. Haa doorgamu ilmi namaa waan Rabbiin isa ajaje waa hin dalayne.

ξ x. $ £ϑ s9 ÇÙ ø) tƒ !$ tΒ …çν z sΔ r& ∩⊄⊂∪  

24. Ilmi namaa midhaan ifii nyaatu khana mee haalaalu.

Ì ÝàΖ u‹ ù=sù ß⎯≈ |¡ΡM} $# 4’ n< Î) ÿ⎯ Ïμ ÏΒ$ yè sÛ ∩⊄⊆∪  

25. Nuuti Rooba itti Roobsineef. $ ¯Ρ r& $ uΖ ö; t7 |¹ u™ !$ yϑ ø9 $# $ {7 |¹ ∩⊄∈∪  

Page 63: Or tafseer 3am_wa_tabarak

26. Eegasii waan lafaa mayruun dachii babbaqeeysine.

§Ν èO $ uΖ ø) s) x© uÚ ö‘ F{ $# $ y) x© ∩⊄∉∪  

27. Firii midhaanii isaanii magarsine. $ uΖ ÷K t7 /Ρ r'sù $ pκ Ïù $ {7 ym ∩⊄∠∪  

28. Inaba fii waan ashiitaan isaa nyaadhamullee isaanii magarsine.

$ Y6 uΖ Ïã uρ $Y7 ôÒ s% uρ ∩⊄∇∪  

29. Zaytuunaa fii Timirallee isaa magarsine.

$ ZΡθ çG ÷ƒ y— uρ Wξ øƒwΥ uρ ∩⊄®∪  

30. Ooyruu Mukkeen heeddumaatullee isaanii magarsine.

t, Í← !# y‰ tn uρ $ Y6ù= äñ ∩⊂⊃∪  

31. Khudraa fi waan horiin dheeddullee isaaniif magarsine.

Zπ yγ Å3≈ sù uρ $ |/ r&uρ ∩⊂⊇∪  

32. Faa’idaa kheeysanii fii faa’iidaa horii kheeysaniitiif magarsine.

$ Yè≈tG ¨Β ö/ ä3 ©9 ö/ ä3 Ïϑ≈ yè ÷Ρ L{ uρ ∩⊂⊄∪  

33. Gaafa garriin lamaan afuufamte, qiyaamaan dhaabbatte.

# sŒ Î* sù ÏN u™ !% y èπ ¨z !$ ¢Á9 $# ∩⊂⊂∪  

34. Guyyaa san guyyaa ilmi namaa obboleeysa ifii irraa dheeysu.

tΠ öθ tƒ ” Ï tƒ â™ö pR ùQ$# ô⎯ ÏΒ Ïμ‹ Åz r& ∩⊂⊆∪  

35. Haadhaa fii abbaa isaarraa dheeysu. ⎯ Ïμ ÏiΒ é& uρ Ïμ‹ Î/ r&uρ ∩⊂∈∪  

36. Haadha manaatiifii ilmaan isaa irraa dheeysu.

⎯ Ïμ ÏF t7 Ås≈ |¹ uρ ÏμŠ Ï⊥ t/ uρ ∩⊂∉∪  

37. Ilma namaa hundaaf guyyaa qiyaamaa san, waan isa shaakhaluutu

(heewasuutu) isaa jira.

Èe≅ ä3 Ï9 <› Í öΔ $# öΝ åκ ÷] ÏiΒ 7‹ Í× tΒ öθ tƒ ×β ù' x©

ÏμŠ ÏΖ øó ム∩⊂∠∪

 38. Fuulli ummata mu’uminaa, guyyaa

qiyaamaa san iftuudha. ×νθ ã_ ãρ 7‹ Í× tΒ öθ tƒ ×ο t Ï ó¡ •Β ∩⊂∇∪  

Page 64: Or tafseer 3am_wa_tabarak

39. Kofaltuu gammadduu, waan Rabbiin isii khanne jannata keeysatti.

×π s3 Ïm$ |Ê ×ο u ų ö6 tF ó¡ •Β ∩⊂®∪  

40. Fuulli ummata Kaafiraa guyyaa qiyaamaa san dhukkoytuudha.

×νθ ã_ ãρ uρ >‹ Í× tΒ öθ tƒ $ pκ ö n= tæ ×ο u y9 xî ∩⊆⊃∪  

41. Gurraachoominaatu isii hagooga. $ yγ à) yδ ö s? îο u tI s% ∩⊆⊇∪  

42. Ummanni Kuffaaraa san, Kaafira kijiboodha.

y7 Í× ¯≈ s9 'ρ é& æΛ èε äο t x s3 ø9 $# äο t yf x ø9 $# ∩⊆⊄∪  

81. Suuraa At -Tak w i i r

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Gaafa aduun ajaja Rabbiitiin

mammaramte. # sŒ Î) ߧ ÷Κ ¤±9 $# ôN u‘ Èhθ ä. ∩⊇∪  

2. Gaafa Urjiin Samiidhaa harcaate. # sŒ Î) uρ ãΠθ àf –Ψ9 $# ôN u‘ y‰ s3Ρ $# ∩⊄∪  

3. Gaafa Gaarran bakka isaatii sossohe dhabame.

# sŒ Î) uρ ãΑ$ t7Åg ø: $# ôN u Éi ß™ ∩⊂∪  

4. Gaafa dhaltuun gaalaa abboottii dhabde.

# sŒ Î) uρ â‘$ t± Ïè ø9 $# ôM n=ÏeÜ ãã ∩⊆∪  

5. Gaafa bineensi alaa dirree qiyaamaatti wali qabame.

# sŒ Î) uρ Þ¸θ ãm âθ ø9 $# ôN u ų ãm ∩∈∪  

6. Gaafa Baharrii duniyaarraa qabsiifamee balbale.

# sŒ Î) uρ â‘$ ys Î7 ø9 $# ôN t Édf ß™ ∩∉∪  

7. Gaafa lubbuun akka wal fakkaattuun wali qindeeyfamte.

# sŒ Î) uρ â¨θ à ‘Ζ9$# ôM y_ Íiρ ã— ∩∠∪  

Page 65: Or tafseer 3am_wa_tabarak

8. Gaafa intalti xiqqoon jirtuu awwaalamtee dirree qiyaamatti gaafatamte.

# sŒ Î) uρ äο yŠ… â™ öθ yϑ ø9 $# ôM n=Í× ß™ ∩∇∪  

9. Dilii maal daleeydee ajjeefamte. Äd“ r'Î/ 5= /Ρ sŒ ôM n=ÏG è% ∩®∪  

10. Gaafa galmeen banamtee bal’ifamte. # sŒ Î) uρ ß# ßs Á9 $# ôN u ų èΣ ∩⊇⊃∪  

11. Gaafa Samiin bakka amma jirturraa deemsifamte.

# sŒ Î) uρ â™ !$ uΚ ¡¡9 $# ôM sÜ Ï± ä. ∩⊇⊇∪  

12. Gaafa ibiddi jahannam qabsiifamte. # sŒ Î) uρ ãΛ⎧ Ås pg ø: $# ôN t Ïiè ß™ ∩⊇⊄∪  

13. Gaafa jannanni Rabbii warra jannataatiif dhiheefamte.

# sŒ Î) uρ èπ ¨Ζ pg ø: $# ôM x Ï9 ø— é& ∩⊇⊂∪  

14. Gaafas lubbuun namaa hundi ni beeyti, waan duniyaarratti dalayde hunda.

ôM uΗÍ> tã Ó§ ø tΡ !$ ¨Β ôN u |Ø ôm r& ∩⊇⊆∪  

15. Urjii guyyaa dhokhattuun khakhadhe. Iξ sù ãΝ Å¡ ø% é& ħ ¨Ζ èƒø: $$ Î/ ∩⊇∈∪  

16. Urjii guyyaa dhokhattee, halkan ifa baatee deemtuuniis khakhadhe.

Í‘# uθ pg ø: $# ħ ¨Ψ ä3 ø9 $# ∩⊇∉∪  

17. Dukkana halkaniitiiniis khakhadhe. È≅ ø‹ ©9$# uρ # sŒ Î) }§ yè ó¡ tã ∩⊇∠∪  

18. Ifa subiitiiniis (ifa bariisaaniis) khakhadhe.

Ëx ö6 Á9 $#uρ # sŒ Î) }§ ¤ uΖ s? ∩⊇∇∪  

19. Qur’aana khana Jibriil Rabbi biratti kabajaa guddaa qabuutu sirra qara’a, yaa ergamaa Rabbii.

… çμ ¯Ρ Î) ãΑ öθ s) s9 5Αθ ß™ u‘ 5ΟƒÌ x. ∩⊇®∪  

20. Jibriil sanuu kha humna jabaa qabu, Rabbii arshii uume biratti khabajaa qaba.

“ ÏŒ >ο §θ è% y‰Ζ Ïã “ ÏŒ ĸ ö yè ø9 $# &⎦⎫ Å3 tΒ ∩⊄⊃∪

Page 66: Or tafseer 3am_wa_tabarak

21. Warri samii ajaja isaa godhan, ergaa Rabbiirratti amanamaadha.

8í$ sÜ •Β §Ν rO &⎦⎫ÏΒ r& ∩⊄⊇∪  

22. Ergamaan nuti isinitti ergine, maraataa khatahe waa hin taane.

$ tΒ uρ / ä3 ç6 Ïm$ |¹ 5βθ ãΖ ôf yϑ Î/ ∩⊄⊄∪  

23. Ergamaan Rabbii dhugumaan Jibriil Samii gama bahaarratti arge.

ô‰ s) s9 uρ çν# u™ u‘ È, èù W{ $$Î/ È⎦⎫ Î7 çR ùQ$# ∩⊄⊂∪  

24. Ergamaan Rabbii qur’aana nubiraa isinitti fidu khana kheeysatti nama doynummaadhaan hamatamuu miti.

$ tΒ uρ uθ èδ ’ n? tã É= ø‹ tó ø9 $# &⎦⎫ÏΨ ŸÒ Î/ ∩⊄⊆∪  

25. Quraanni kun qaraatii sheeyxaanni irra qara’uu miti.

$ tΒ uρ uθ èδ ÉΑ öθ s) Î/ 9⎯≈ sÜ ø‹ x© 5ΟŠ Å_ §‘ ∩⊄∈∪  

26. Qur’aana Rabbii dhistanii eeysa deemtan.

t⎦ ø⎪ r' sù tβθ ç7 yδ õ‹ s? ∩⊄∉∪  

27. Qur’aanni Rabbii khun, gorsa Aalamaa malee waa hin taane.

÷β Î) uθ èδ ω Î) Ö ø. ÏŒ t⎦⎫ ÏΗs>≈ yèù=Ïj9 ∩⊄∠∪  

28. Isinirraa namni fadhe kharaa qaceelloo haa qabatu.

⎯ yϑ Ï9 u™ !$ x© öΝ ä3Ζ ÏΒ β r& tΛ⎧ É) tG ó¡ o„ ∩⊄∇∪  

29. Fedhii teeysaniin waan takkallee dalaguu hin dandeeysan, yoo Rabbiin Aalamaa isiniin fadhe malee.

$ tΒ uρ tβρ â™ !$ t± n@ Hω Î) β r& u™ !$ t± o„ ª! $# > u‘

š⎥⎫Ïϑ n=≈ yè ø9 $# ∩⊄®∪  

Page 67: Or tafseer 3am_wa_tabarak

82. Suuraa A l -In f ix aar

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Gaafa Samiin ajaja Rabbiitiin

babbaqeeyxe. # sŒ Î) â™ !$ yϑ ¡¡9 $# ôN t sÜ xΡ $# ∩⊇∪  

2. Gaafa urjiin samiidhaa harcaate. # sŒ Î) uρ Ü= Ï.#uθ s3 ø9 $# ôN u sY tGΡ $# ∩⊄∪  

3. Gaafa Baharri lamaan wali gadhiifamee, hadhaawaa fii mi’aawaan wali makhame.

# sŒ Î) uρ â‘$ ys Î7 ø9 $# ôN t Édf èù ∩⊂∪  

4. Gaafa qabriin garagalfamtee, warri qabrii kheeysa awwaalame qabrii khaafame.

# sŒ Î) uρ â‘θ ç7 à) ø9 $# ôN u ÏY ÷è ç/ ∩⊆∪  

5. Luubuun namaa hundi ni beeyti, waan duraan daleeydee dabarfattee fii waan if booda dhiisteellee.

ôM yϑ Î=tã Ó§ ø tΡ $ ¨Β ôM tΒ £‰ s%

ôN t ¨z r& uρ ∩∈∪  

6. Yaa ilma namaa maaltu sidage obsa Rabbii arjaatin.

$ pκ š‰ r' ¯≈ tƒ ß⎯≈ |¡Ρ M} $# $ tΒ x8 ¡ xî y7 În/ t Î/

ÉΟƒÌ x6 ø9 $# ∩∉∪  

7. Rabbiin sanuu kha si uume, uumaa khe wal qixxeesse olsidhaabee sidiriirse.

“ Ï% ©! $# y7 s) n=yz y71 §θ |¡ sù y7 s9 y‰ yè sù ∩∠∪

8. Rabbiin bifa fadheerratti si uume. þ’ Îû Äd“ r& ;ο u‘θ ß¹ $ ¨Β u™ !$ x© š t7 ©. u‘ ∩∇∪  

9. Haa dhoorgaman, dhugaa guyyaa galataa kijibsiistan.

ξ x. ö≅ t/ tβθ ç/ Éj‹ s3 è? È⎦⎪ Ïe$! $$ Î/ ∩®∪  

Page 68: Or tafseer 3am_wa_tabarak

10. Malaay’ikaa dalagaa teeysan tiisitu isinirrra goone.

¨β Î) uρ öΝ ä3 ø‹ n=tæ t⎦⎫Ïà Ï≈ptm: ∩⊇⊃∪  

11. Malaay’ikonni sanuu Rabbi biratti kabajaa qaban, dalagaa teeysan ni barreeysan.

$ YΒ# t Ï. t⎦⎫Î6 ÏF≈ x. ∩⊇⊇∪  

12. Dalagaa teeysan hunda ni beekhan. tβθ çΗs> ôè tƒ $ tΒ tβθ è=yè ø s? ∩⊇⊄∪  

13. Warri dalagaa gaarii dalage qananii jannataa kheeysa qubatan.

¨β Î) u‘# t ö/ F{ $# ’ Å∀ s9 5ΟŠ Ïè tΡ ∩⊇⊂∪  

14. Ummanni Kaafiraa ibidda jahannam kheeysa qubatan.

¨β Î) uρ u‘$£∨ à ø9 $# ’ Å∀ s9 5ΟŠ Ïtrb ∩⊇⊆∪  

15. Ibidda san guyyaa galataa seenan. $ pκ tΞ öθ n=óÁ tƒ tΠ öθ tƒ È⎦⎪ Ïd‰9 $# ∩⊇∈∪  

16. Ummani Kaafiraa san, zalaalam ibidda jahannamirraa kha fagaatan waa hin taane.

$ tΒ uρ öΝ èδ $ pκ ÷] tã t⎦⎫Î6 Í← !$ tó Î/ ∩⊇∉∪  

17. Maaltu sibeeysise waan guyyaan galataa tahe?

!$ tΒ uρ y71 u‘ ÷Š r& $ tΒ ãΠ öθ tƒ È⎦⎪ Ïd‰9 $# ∩⊇∠∪  

18. Ammallee maaltu sibeeysise waan guyyaa galataa tahe?

§Ν èO !$ tΒ y71u‘ ÷Š r& $ tΒ ãΠ öθ tƒ É⎥⎪ Ïe$! $# ∩⊇∇∪

 19. Guyyaa nam tokkolleen humaa walii

hin goone, amrii guyyaa sanii Rabbumaa harkaa qaba.

tΠ öθ tƒ Ÿω à7 Î=ôϑ s? Ó§ ø tΡ <§ ø uΖ Ïj9 $ \↔ ø‹ x© (

ã øΒ F{ $# uρ 7‹ Í× tΒ öθ tƒ °! ∩⊇®∪  

Page 69: Or tafseer 3am_wa_tabarak

83.Suuraa A l -Mux af f i f i in

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Azaaba jabaa isaanii jira, warra

Saffarrii fii Miizaana kheeysatti haqa namaa muran.

×≅ ÷ƒ uρ t⎦⎫Ï Ïe sÜ ßϑ ù=Ïj9 ∩⊇∪

2. Yoo namarraa Saffaratan, Saffarrii ni guutatan.

t⎦⎪ Ï% ©! $# #sŒ Î) (#θ ä9$ tG ø. $# ’ n? tã Ĩ$Ζ9$#

tβθ èù öθ tG ó¡ o„ ∩⊄∪  

3. Yoo namaa saffaran takka namaa miizaanaan, haqa namaa ni irrisan.

# sŒ Î) uρ öΝ èδθ ä9$ x. ρ r& öΝ èδθ çΡ y— ¨ρ

tβρ ç Å£ øƒä† ∩⊂∪  

4. Ormi san hin beekhanii guyyaa qiyaamaa qabrii khaafamnee gaafatamnaa?

Ÿω r& ⎯ Ýà tƒ y7 Í× ¯≈s9 'ρ é& Ν åκ ¨Ξ r& tβθ èOθ ãè ö6 ¨Β ∩⊆∪ 

5. Guyyaa jabaa san (Guyyaa Qiyaamaa). BΘ öθ u‹ Ï9 8Λ⎧ Ïà tã ∩∈∪  

6. Guyyaa ilmi namaa fuula Rabbii aalamaa dhaabbatu.

tΠ öθ tƒ ãΠθ à) tƒ â¨$Ζ9$# Éb> t Ï9 t⎦⎫ÏΗs>≈ yè ø9 $# ∩∉∪

 7. Badiirraa haa dhoorgaman, galmeen

warra dalagaa hongoo dalagee dachii torbani galti.

Hξ x. ¨β Î) |=≈tG Ï. Í 

‘$ ¤f à ø9 $# ’ Å∀ s9 &⎦⎫ Éi∨ Å™ ∩∠∪  

8. Maaltu si beeysise waan sijjiin taate. !$ tΒ uρ y71 u‘ ÷Š r& $ tΒ ×⎦⎫ Ång¾ ∩∇∪  

Page 70: Or tafseer 3am_wa_tabarak

9. Galmee Sumuda qabu kha torban dachi galu.

Ò=≈tG Ï. ×Πθ è% ó £Δ ∩®∪

10. Azaaba jabaa isaanii jira,warra guyyaa qiyaamaa Diin Rabbii kijibsiisuuf.

×≅ ÷ƒ uρ 7‹ Í× tΒ öθ tƒ t⎦⎫Î/ Éj‹ s3 Þϑ ù=Ïj9 ∩⊇⊃∪  

11. Warra guyyaa galataa kijibsiisuuf. t⎦⎪ Ï% ©! $# tβθ ç/ Éj‹ s3 ムÇΠ öθ u‹ Î/ È⎦⎪ Ïe$! $# ∩⊇⊇∪  

12. Namni guyyaa galataa kijibsiisu waan jiru, nama badii dalaguu kheeysa daangaa tarkaanfate malee, dilaawaa kha tahe malee.

$ tΒ uρ Ü> Éj‹ s3 ムÿ⎯ Ïμ Î/ ω Î) ‘≅ ä. >‰ tG ÷è ãΒ

AΟŠ ÏO r& ∩⊇⊄∪  

13. Yoo irra qara’amte, aayaanni qur’aana kheenyaa, qur’aanaan ni ja’a kijiba warra duraa ja’an.

# sŒ Î) 4’ n? ÷G è? Ïμ ø‹ n=tã $ uΖ çF≈ tƒ#u™ tΑ$s% ç ÏÜ≈ y™ r&

t⎦⎫ Ï9 ¨ρ F{ $# ∩⊇⊂∪  

14. Qur’aana kijibsiisurraa haa dhoorgaman, dhugaa qalbi isaanii hagoogame dilili isaan dalaganii jecha.

ξ x. ( 2ö≅ t/ tβ# u‘ 4’ n? tã Ν Íκ Í5θ è=è% $ ¨Β (#θ çΡ% x.

tβθ ç6 Å¡ õ3 tƒ ∩⊇⊆∪  

15. Haa dhoorgaman umanni Kaafiraa sun guyyaa qiyaamaa Rabbii hin argan.

Hξ x. öΝ åκ ¨ΞÎ) ⎯ tã öΝ Íκ Íh5 §‘ 7‹ Í× tΒ öθ tƒ

tβθ ç/θ àf ós pR °Q ∩⊇∈∪  

16. Eegasii isaan ibidda jahannam seenan. §Ν èO öΝ åκ ¨Ξ Î) (#θ ä9$ |Á s9 ËΛ⎧ Ås pg ø: $# ∩⊇∉∪  

17. Eegasii ummata Kaafiraatin ni ja’ama, kunoo ibiddi isiin duniyaarraa dhugomsu diddanii kijibsiistan khana.

§Ν èO ãΑ$ s) ム# x‹≈ yδ “ Ï% ©! $# Λ ä⎢Ψ ä. ⎯ Ïμ Î/

tβθ ç/ Éj‹ s3 è? ∩⊇∠∪  

18. Haa dhoorgaman, galmeen warra dalagaa gaarii dalagee, jannata Rabbiitti gala.

Hξ x. ¨β Î) |=≈tG Ï. Í‘# t ö/ F{ $#

’ Å∀ s9 š⎥⎫ ÍhŠ Ïk=Ïæ ∩⊇∇∪  

Page 71: Or tafseer 3am_wa_tabarak

19. Maaltu si beeysise waan iliyyiin taate. !$ tΒ uρ y71 u‘ ÷Š r& $ tΒ tβθ •‹ Ïk= Ïã ∩⊇®∪  

20. Galmee Sumuda qabu kha jannata Rabbi galu.

Ò=≈tG Ï. ×Πθ è% ó £Δ ∩⊄⊃∪  

21. Malaay’kaan akkaa Rabbii dhihaatu kha argan.

çν ߉ pκ ô¶ tƒ tβθ ç/ § s) çR ùQ$# ∩⊄⊇∪  

22. Warri dalagaa gaarii dalage, qananii jannataa kheeysa qubatan.

¨β Î) u‘# t ö/ F{ $# ’ Å∀ s9 AΟ‹ Ïè tΡ ∩⊄⊄∪  

23. Sireelee jannataarraa waan Rabbiin isaanii khanne laalan.

’ n? tã Å7 Í← !# u‘ F{ $# tβρ ã ÝàΖ tƒ ∩⊄⊂∪  

24. Fuula ummata mu’uminaarraa ni beeyta, ifa qananii jannataa.

ß∃ Í ÷è s? ’ Îû óΟ Îγ Ïδθ ã_ ãρ nο u ôØ tΡ

ÉΟŠ Ïè ¨Ζ9$# ∩⊄⊆∪  

25. Ni obaafaman farshoo qulqulluu warra jannataarraa.

tβ öθ s) ó¡ ç„ ⎯ ÏΒ 9,‹ Ïm §‘ BΘθ çG ÷‚ ¨Β ∩⊄∈∪  

26. Booddeen farshoo warra jannataa, akka miskiitti urgaawaa, qananii jannata argachuuf warri wal dorgamu, haa wal dorgamu.

… çμ ßϑ≈ tF Åz Ô7 ó¡ ÏΒ 4 ’ Îû uρ y7 Ï9≡ sŒ

ħ sù$ uΖ oK u‹ ù=sù tβθ Ý¡ Ï≈oΨ tG ßϑ ø9 $# ∩⊄∉∪  

27. Farshoo warra jannataa san, Tasniim irraa areeramaaf.

… çμ ã_# z–ÉΔ uρ ⎯ ÏΒ AΟŠÏ⊥ ó¡ n@ ∩⊄∠∪  

28. Warra akkaan rabbi dhihaatu, laga jannataarraa dhuga.

$ YΖ øŠ tã Ü> u ô³ o„ $ pκ Í5 šχθ ç/ § s) ßϑ ø9 $# ∩⊄∇∪  

29. Ummanni Kaafiraa duniyaarratti ni tahan, ummata mu’uminarratti qishnaadha koflan.

¨β Î) š⎥⎪Ï% ©! $# (#θ ãΒ t ô_ r& (#θ çΡ% x. z⎯ ÏΒ

t⎦⎪ Ï% ©! $# (#θ ãΖ tΒ# u™ tβθ ä3 ys ôÒ tƒ ∩⊄®∪  

30. Yoo ummanni mu’uminaa ummata kaafiraa bira dabran, ijaan arabsan.

# sŒ Î) uρ (#ρ ” tΒ öΝ Íκ Í5 tβρ â“ tΒ$ tó tG tƒ ∩⊂⊃∪  

Page 72: Or tafseer 3am_wa_tabarak

31. Hoggaa ummanni Kaafiraa gama warra isaanii deebi’an, boonaa deebi’an.

# sŒ Î) uρ (# þθ ç7 n=s)Ρ $# #’ n< Î) ÞΟ Îγ Î= ÷δ r& (#θ ç7 n=s)Ρ $#

t⎦⎫ Îγ Å3 sù ∩⊂⊇∪  

32. Yoo ummanni Kaafiraa ummata mu’iminaa argan, ummanni Kaafiraa ni ja’an ormi san jallaadha.

# sŒ Î) uρ öΝ èδ ÷ρ r& u‘ (#þθ ä9$ s% ¨β Î) Ï™Iω àσ ¯≈ yδ

tβθ —9 !$ ŸÒ s9 ∩⊂⊄∪  

33. Ummata Kaafiraa ummata mu’uminaatti waa hin ergine, dalagaa isaanii tiisaa janneenii.

!$ tΒ uρ (#θ è= Å™ ö‘ é& öΝ Íκ ö n=tã t⎦⎫ Ïà Ï≈ym ∩⊂⊂∪  

34. Guyyaa qiyaamaa ummanni mu’uminaa ummata Kaafiraati qishnaadha koflan.

tΠ öθ u‹ ø9$$ sù t⎦⎪ Ï% ©! $# (#θ ãΖ tΒ# u™ z⎯ ÏΒ Í‘$ ¤ ä3 ø9 $#

tβθ ä3 ys ôÒ tƒ ∩⊂⊆∪  

35. Sireelee jannataarraa, Kaafira qixaaxamu laalan.

’ n? tã Å7 Í← !# u‘ F{ $# tβρ ã ÝàΖ tƒ ∩⊂∈∪  

36. Ummanni Kaafiraa guyyaa qiyaamaa galata wahi galfamanii, waan duniyaarra dalagan malee.

ö≅ yδ z> Èhθ èO â‘$ ¤ ä3 ø9 $# $ tΒ (#θ çΡ% x.

tβθ è=yè ø tƒ ∩⊂∉∪  

Page 73: Or tafseer 3am_wa_tabarak

84. Suuraa A l -Insh iqaaq

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Gaafa Samiin ajaja Rabbiitiin

babbaqeeyxe. # sŒ Î) â™ !$ uΚ ¡¡9 $# ôM ¤) t±Σ $# ∩⊇∪  

2. Rabbii isii uume caqaste, dhugaa isiiti amrii Rabbii isii caqasuun.

ôM tΡ ÏŒ r& uρ $ pκ Íh5 t Ï9 ôM ¤) ãm uρ ∩⊄∪  

3. Gaafa dachiin addaan dhifamtee ballifamte.

# sŒ Î) uρ ÞÚ ö‘ F{ $# ôN £‰ ãΒ ∩⊂∪  

4. Waan garaa isii kheeysatti awwaalame ifirraa darbitee, irraa qulqulooyte.

ôM s) ø9 r& uρ $ tΒ $ pκ Ïù ôM ¯=sƒrB uρ ∩⊆∪  

5. Rabbi isii uume caqaste, dhugaa isiiti amrii Rabbii isii caqasuun.

ôM tΡ ÏŒ r& uρ $ pκ Íh5 t Ï9 ôM ¤) ãm uρ ∩∈∪  

6. Yaa ilma namaa ati dalagaa tee oofu jirta, dalagaa tee waliin gama Rabbii deemu jirta, eega duutee dalgaa tee waliin fuula Rabbii dhaabachuuf teeysa.

$ yγ •ƒr' ¯≈ tƒ ß⎯≈ |¡ΡM} $# y7 ¨ΡÎ) îy ÏŠ% x. 4’ n< Î) y7 În/ u‘

% [n ô‰ x. ÏμŠ É)≈n=ßϑ sù ∩∉∪  

7. Namni khanname, kitaaba dalagaa isaa, harka mirgaatin.

$ ¨Β r' sù ô⎯ tΒ š† ÎAρ é& …çμ t7≈ tG Ï.

⎯ Ïμ ÏΨŠ Ïϑ u‹ Î/ ∩∠∪  

8. Gaafii laaftuu gafatamuuf taa’a. t∃ öθ |¡ sù Ü= y™$ ptä† $ \/$ |¡ Ïm # Z Å¡ o„ ∩∇∪  

9. Gama warra isaa khan jannataa kheeysa jiraniitti deebi’a, haala gammadaa taheen.

Ü= Î=s)Ζ tƒ uρ #’ n< Î) ⎯ Ï& Î# ÷δ r& # Y‘ρ ç ô£ tΒ ∩®∪  

Page 74: Or tafseer 3am_wa_tabarak

10. Namni khanname Kitaaba dalagaa isaa gama duubaatin.

$ ¨Β r& uρ ô⎯ tΒ u’ ÎAρ é& … çμ t7≈ tG Ï. u™ !# u‘ uρ

⎯ Íν Ì ôγ sß ∩⊇⊃∪  

11. Halaakha ifi khadhata. t∃ öθ |¡ sù (#θ ãã ô‰ tƒ #Y‘θ ç6èO ∩⊇⊇∪  

12. Ibidda seena. 4’ n? óÁ tƒ uρ #· Ïè y™ ∩⊇⊄∪  

13. Duniyaarratti warra isaa waliin gamachu kheeysa kha ibaadaa Rabbirraa dagamu tahe.

… çμ ¯ΡÎ) tβ% x. þ’ Îû ⎯ Ï& Î# ÷δ r& # ·‘ρ ç ô£ tΒ ∩⊇⊂∪  

14. Eega du’ee gama Rabbii khan deebine sahe?

… çμ ¯ΡÎ) £⎯ sß β r& ⎯ ©9 u‘θ çts† ∩⊇⊆∪  

15. Dhugaa Rabbiin dalagaa isaa kha argu tahe.

#’ n? t/ ¨β Î) … çμ −/ u‘ tβ% x. ⎯ Ïμ Î/ # Z ÅÁ t/ ∩⊇∈∪  

16. Diimina yeroo Maghribaatiin khakhadhe.

Iξ sù ãΝ Å¡ ø% é& È, x ¤±9 $$ Î/ ∩⊇∉∪  

17. Ammallee halkaniifii waan inni waliqabeen khakhadhe.

È≅ ø‹ ©9 $# uρ $ tΒ uρ t, y™ uρ ∩⊇∠∪  

18. Hoggaa ji’ini guddatee akkaan ifuuniis khakhadhe.

Ì yϑ s) ø9 $# uρ # sŒ Î) t, |¡ ¯@ $# ∩⊇∇∪  

19. Haala tokkorraa gama haala tokko dabartan.

¨⎦ ã⎤ x.÷ tI s9 $ ¸) t7 sÛ ⎯ tã 9, t7 sÛ ∩⊇®∪  

20. Maaliif ummanni Kaafiraa Qur’aanatti amanuu dhaban.

$ yϑ sù öΝ çλ m; Ÿω tβθ ãΖ ÏΒ ÷σ ム∩⊄⊃∪  

21. Hoggaa Qur’aanni isaanirraa qara’ame sujuuda hin bu’an.

# sŒ Î) uρ x— Ì è% ãΝ Íκ ö n=tã ãβ# u™ ö à) ø9 $# Ÿω

tβρ ߉ àf ó¡ o„ ) ∩⊄⊇∪  

22. Dhugaa ummanni Kaafiraa Qur’aana Rabbii kijibsiisuu kheeysa jiran.

È≅ t/ t⎦⎪ Ï% ©! $# (#ρ ã x x. šχθ ç/ Éj‹ s3 ム∩⊄⊄∪  

Page 75: Or tafseer 3am_wa_tabarak

23. Rabbiin ni beekha waan ummanni Kaafiraa qomatti yaadan.

ª! $# uρ ãΝ n= ÷æ r& $ yϑ Î/ šχθ ããθ ム∩⊄⊂∪  

24. Himiif yaa ergamaa Rabbii azaaba laaleessaa isaanii jira.

Ν èδ ÷ Åe³ t7 sù A># x‹ yè Î/ AΟŠÏ9 r& ∩⊄⊆∪  

25. Warra Rabbii dhugoomsee dalgaa gaarii dalage malee, galata addaan hin cinnee isaaniif jira.

ω Î) t⎦⎪ Ï% ©! $# (#θ ãΖ tΒ# u™ (#θ è= Ïϑ tã uρ

ÏM≈ ys Î=≈ ¢Á9 $# öΝ çλ m; í ô_ r& ç 

ö xî ¥βθ ãΨ ôϑ tΒ ∩⊄∈∪  

84. Suuraa A l -Buru j

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Samii Urjii qabduun khakhadhe. Ï™ !$ uΚ ¡¡9 $# uρ ÏN#sŒ Ælρ ç ã9 ø9 $# ∩⊇∪

2. Guyyaa qiyaamaatiin khakhadhe. ÏΘ öθ u‹ ø9 $# uρ ÏŠθ ãã öθ pR ùQ$# ∩⊄∪

3. Guyyaa Jimmataatiin khakhadhe,

guyyaa Arafaatiin khakhadhe.

7‰ Ïδ$x© uρ 7Šθ åκ ô¶ tΒ uρ ∩⊂∪

4. Abaarsa fuudhan, warri ummata mu’uminaatiif boolla qote.

Ÿ≅ ÏF è% Ü=≈ptõ¾ r& ÏŠρ ߉ ÷{ W{ $# ∩⊆∪

5. Warra boolla qotee, ibidda itti qabsiise.

Í‘$ ¨Ζ9 $# ÏN#sŒ ÏŠθ è% uθ ø9 $# ∩∈∪

Page 76: Or tafseer 3am_wa_tabarak

6. Ummanni kaafiraa san, naannawa ibiddaa tattaa’an. øŒ Î) ö/ ãφ $ pκ ö n=tæ ׊θ ãè è% ∩∉∪

7. Ummanni kaafiraa, waan ummata

mu’uminaarra dalagan ijaan laalan.

öΝ èδ uρ 4’ n? tã $ tΒ tβθ è=yè ø tƒ t⎦⎫ ÏΖ ÏΒ ÷σ ßϑ ø9 $$ Î/ 

׊θ åκ à− ∩∠∪

8. Ummanni kaafiraa san, ummata mu’uminaa waan biraatiif haluu irraan baane, waan isaan Rabbii dhugoomsaniif malee, Rabbii jabaa waa hunda injifatu, Rabbiin waa hunda kheeysatti faarfamaadha.

$ tΒ uρ (#θ ßϑ s) tΡ öΝ åκ ÷] ÏΒ Hω Î) β r& (#θ ãΖ ÏΒ ÷σ ム«! $$ Î/

Í“ƒ Í• yè ø9 $# ω‹ Ïϑ ptø: $# ∩∇∪  

9. Rabbiin sanuu mootummaan Samii fii

dachii kha isaa kha tahe, Rabbiin waan

hunda quba qaba.

“ Ï% ©! $# … çμ s9 Û ù=ãΒ ÏN≡ uθ≈yϑ ¡¡9 $#

Ú ö‘ F{ $# uρ 4 ª! $# uρ 4’ n? tã Èe≅ ä. &™ ó© x«

 Íκy− ∩®∪  

10. Warri dhiira mu’uminaatii fii dubartii mu’uminaa, boolla ibiddaatti guban, amantii isaanirraa garagalchuudhaaf, eegasii badii sanirraa hin towbatin azaaba jahannamii isaanii jira,

ammallee azaaba isaan kheeysa gubataniitu isaanii jira.

χ Î) t⎦⎪ Ï% ©! $# (#θ ãΨ tG sù t⎦⎫ÏΖ ÏΒ ÷σ ßϑ ø9 $#

ÏM≈ oΨ ÏΒ ÷σßϑ ø9 $# uρ §Ν èO óΟ s9 (#θ ç/θ çG tƒ óΟ ßγ n=sù 

Ü># x‹ tã tΛ ©⎝ yγ y_ öΝ çλ m; uρ Ü># x‹ tã 

È,ƒÍ pt ø: $# ∩⊇⊃∪  

Page 77: Or tafseer 3am_wa_tabarak

11. Warri Rabbii dhugoomsee dalagaa gaarii dalage, jannataatu isaanii jira, kha laggeen kheeysa yaa’an san argachuun milkii gurguddoorraahi.

¨β Î) t⎦⎪ Ï% ©! $# (#θ ãΖ tΒ# u™ (#θ è=ÏΗxå uρ ÏM≈ys Î=≈ ¢Á9 $#

öΝ çλ m; ×M≈ ¨Ζ y_ “ Ì øg rB ⎯ ÏΒ $ pκ ÉJ øtrB ã≈ pκ ÷ΞF{ $#

4 y7 Ï9≡ sŒ ã—öθ x ø9 $# ç Î6 s3 ø9 $# ∩⊇⊇∪  

12. Qabiinsi Rabbii kheetii jabaadha. ¨β Î) |· ôÜ t/ y7 În/ u‘  ω t± s9 ∩⊇⊄∪  

13. Rabbiin kha uumaa waa hundaa jalqabe isa, kha deebi’ee aakhiraa khaasulleen isa.

… çμ ¯ΡÎ) uθ èδ ä— Ï‰ ö7 ム߉‹ Ïè ãƒuρ ∩⊇⊂∪  

14. Rabbiin nama gama isaa deebi’ee araarama barbaaduuf araaramaadha, kha gabroottan isaa jaalatu.

uθ èδ uρ â‘θ à tó ø9 $# ߊρ ߊ uθ ø9 $# ∩⊇⊆∪

 

15. Rabbiin abbaa arshii guddoo kha tahe.

ρ èŒ Ä¸ ö yè ø9 $# ߉Š Éf pR ùQ$# ∩⊇∈∪

 16. Rabbiin waan fadhe dalaga.

×Α$è sù $ yϑ Ïj9 ߉ƒÌ ム∩⊇∉∪  

17. Dhageeysee yaa ergamaa Rabbii, oduu waraana kaafiraa. ö≅ yδ y79 s? r& ß]ƒ ω ym ÏŠθ ãΖ èg ø: $# ∩⊇∠∪  

18. Waraanni sanuu waraana Fir’oonaa fii waraana ummata Samuud kha tahe. tβ öθ tã ö Ïù yŠθ ßϑ rO uρ ∩⊇∇∪

 19. Dhugaa ummanni kaafiraa diin

kijibsiisuu kheeysa jiran.

È≅ t/ t⎦⎪ Ï% ©! $# (#ρ ã x x. ’ Îû 5=ƒÉ‹ õ3 s? ∩⊇®∪

Page 78: Or tafseer 3am_wa_tabarak

20. Rabbiin ummata kaafiraa duraa duuba isaanii marsee jira. ª! $# uρ ⎯ ÏΒ Ν Íκ É″ !# u‘ uρ 8ÝŠ Ït’Χ ∩⊄⊃∪

(haala isaanii akkaan beekha)

 

21. Dhugaa Qur’aanni khun guddaa khabajamaadha.

ö≅ t/ uθ èδ ×β# u™ ö è% Ó‰‹ Åg ¤Χ ∩⊄⊇∪

 22. Qur’aana khana Lowhil

Mahfuuziirraa sitti buufne. ’ Îû 8y öθ s9 ¤âθ à øt¤Χ ∩⊄⊄∪  

Suuraa A l -Taar iq

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 

1. Samii fii Urjii Xaariq ja’amtuun khakhadhe.

Ï™ !$ uΚ ¡¡9 $# uρ É− Í‘$ ©Ü9 $# uρ ∩⊇∪

2. Maaltu si beeysise, waan Xaariq taate.

  !$ tΒ uρ y71 u‘ ÷Š r& $ tΒ ä− Í‘$ ©Ü9 $# ∩⊄∪

3. Urjii akkaan iftu. ãΝ ôf ¨Ψ9 $# Ü= Ï%$ ¨W9$# ∩⊂∪

4. Lubbuun hundi waa hin taane

Maalaaykaan isii tiiysitu isii bira β Î) ‘≅ ä. <§ ø tΡ $ ®R °Q $ pκ ö n= tæ Ôá Ïù% tn ∩⊆∪

Page 79: Or tafseer 3am_wa_tabarak

jiraattu malee.

 

5. Ilmi namaa mee if haalaalu, waan irraa uumame.

Ì ÝàΨ u‹ ù=sù ß⎯≈ |¡ΡM} $# §Ν ÏΒ t, Î=äz ∩∈∪

6. Ilmi namaa ni uumame, bishaan hoggaa

bahu utaalurraa.

t, Î= äz ⎯ ÏΒ &™ !$ ¨Β 9, Ïù#yŠ ∩∉∪

7. Bishaan sanuu nibaha duyda

dhiiraarraa baha, qoma dubartiirraa baha.

ßl ã øƒs† .⎯ ÏΒ È⎦ ÷⎫ t/ É= ù= Á9$#

É= Í← !# u ©I9 $# uρ ∩∠∪

8. Rabbiin nama du’e deebisee khaasuratti dandayaadha. … çμ ¯ΡÎ) 4’ n? tã ⎯ Ïμ Ïè ô_ u‘ Ö‘ ÏŠ$ s) s9 ∩∇∪

9. Guyyaan san, guyyaa sirriin (iccitii)

ilma namaa dirree baatu.

tΠ öθ tƒ ’ n? ö7 è? ã Í← !# u œ£9 $# ∩®∪

10. Guyyaan san, guyyaa ilmi namaa

humna azaaba Rabbii ifirraa deebisuun hin qabne, ammallee namni isaa dirmatee azaaba Rabbii jalaa isa baasu hin jiru.

$ yϑ sù … çμ s9 ⎯ ÏΒ ;ο §θ è% Ÿω uρ 9 ÅÀ$ tΡ ∩⊇⊃∪

11. Samii Rooba daddeebistee roobduun khakhadhe.

Ï™ !$ uΚ ¡¡9 $# uρ ÏN#sŒ Æì ô_ §9 $# ∩⊇⊇∪

 

12. Dachii midhaanirraa babbaqeeyxee, midhaan magarsituun khakhadhe.

ÇÚ ö‘ F{ $# uρ ÏN#sŒ Æí ô‰ ¢Á9 $# ∩⊇⊄∪

Page 80: Or tafseer 3am_wa_tabarak

13. Qur’aanni khun jecha haqaa fi baaxil addaan baasuu.

… çμ ¯ΡÎ) ×Α öθ s) s9 ×≅ óÁ sù ∩⊇⊂∪

14. Qur’aanni khun waan taphaatii miti.

$ tΒ uρ uθ èδ ÉΑ ÷“ oλ ù; $$ Î/ ∩⊇⊆∪

15. Ummanni kaafiraa diin Rabbii

dhaamsuuf mala baasan.

öΝ åκ ¨ΞÎ) tβρ ߉Š Å3 tƒ # Y‰ ø‹ x. ∩⊇∈∪

16. Aniis isaan balleesuudhaaf malaan

baasa. (Rabbiin mala isaan malu baasa kha makhluuqatti hin fakkaanne).

߉‹ Ï. r& uρ #Y‰ ø‹ x. ∩⊇∉∪

17. Itti hin jarjarin, ummata kaafiraa yeroo gabaabduu takka qabiif.

È≅ Îdγ yϑ sù t⎦⎪ Í Ï≈ s3 ø9 $# öΝ ßγ ù=Îγ øΒ r&

# J‰ ÷ƒuρ â‘ ∩⊇∠∪

Page 81: Or tafseer 3am_wa_tabarak

87. Suuraa A l -A ’a laa

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 

1. Qulqulleessi yaa ergamaa Rabbii, maqaa Rabbii kheetii kha oltahe.

Ëx Îm7 y™ zΟ ó™ $# y7 În/ u‘ ’ n? ôã F{ $# ∩⊇∪

2. Rabbiin sanuu kha waan hunda uumee

wal qixxeeysee bareeche. “ Ï% ©! $# t, n=y{ 3“ §θ |¡ sù ∩⊄∪

3. Rabbiin azali dabarse, waan uume

hunda, waan uumee fiitti qaceelche. “ Ï% ©! $# uρ u‘ £‰ s% 3“ y‰ yγ sù ∩⊂∪

4. Rabbiin kha waan horiin dheedu magarse.

ü“ Ï% ©! $# uρ yl t ÷z r& 4© tç ö pR ùQ$# ∩⊆∪

5. Eegasii meeyra sanuu ni godhe,

goggooyse hooreeysee gurraachoomse, haala isaa jijjiire.

… ã& s# yè y∨ sù ¹™!$ sW äî 3“ uθ ôm r& ∩∈∪

6. Wiliidha Qur’aana si qaraasisna, yaa

ergamaa Rabbii, hin irraanfattu. š è Î ø) ãΖ y™ Ÿξ sù #© |¤Ψ s? ∩∉∪

7. Waan Rabbiin si irraanfachiisu fadhe malee, Rabbiin ni beekha, waan olfuudhanii dubbatanii fi waan dhooysanillee.

ω Î) $ tΒ u™ !$ x© ª! $# 4 … çμ ¯ΡÎ) ÞΟ n= ÷è tƒ 

t ôγ yf ø9 $# $ tΒ uρ 4’ s∀ ÷‚ tƒ ∩∠∪

8. Siilaaffisne yaa ergamaa Rabbii, shari’aa laaftuu dalagaan isii namatti hin ulfaanne.

x8 ç Åc£ uŠ çΡ uρ 3“ u ô£ ã ù=Ï9 ∩∇∪

Page 82: Or tafseer 3am_wa_tabarak

9. Gorsi; yaa ergamaa Rabbii yoo gorsi isaan fayyadee gorfaman. ö Ïj. x‹ sù β Î) ÏM yè x ¯Ρ 3“ t ø. Ïe%! $# ∩®∪  

10. Wiliidha gorfamuuf taa’a, namni Rabbi isaa sodaatu. ã ©. ¤‹ u‹ y™ ⎯ tΒ 4© y øƒs† ∩⊇⊃∪

11. Gorsarraa fagaachuuf taa’a hongaawaan khasaaramaan. $ pκ â: ¨Ζ yf tG tƒ uρ ’ s+ ô© F{ $# ∩⊇⊇∪

12. Kha ibidda guddaa Rabbiin ni seenta ja’een, gorsarraa ni fagaata. “ Ï% ©! $# ’ n? óÁ tƒ u‘$ ¨Ζ9 $# 3“ u ö9 ä3 ø9 $# ∩⊇⊄∪

13. Ibidda kheeysa du’ee, laalaa ibiddaa duraa hara hin baafatu, jiruu gaarillee hin jiraatu.

§Ν èO Ÿω ßNθ ßϑ tƒ $ pκ Ïù Ÿω uρ 4© z øts† ∩⊇⊂∪

14. Dhugaa milkaawe, namni lubbu isaa ibiddaarraa qulqulleeyse. ô‰ s% yx n=øù r& ⎯ tΒ 4’ ª1 t“ s? ∩⊇⊆∪

15. Maqaa Rabbii isaa dhawee (Allaahu Akbar) ja’e salaata shanan salaate. t x. sŒ uρ zΟ ó™ $# ⎯ Ïμ În/ u‘ 4’ ©? |Á sù ∩⊇∈∪

16. Dhugaa ni filittan, yaa ilmaan namaa jiruu duniyaadhaa. ö≅ t/ tβρ ã ÏO ÷σ è? n

ο 4θ uŠ ys ø9 $# $ u‹ ÷Ρ ‘‰9 $# ∩⊇∉∪

17. Aakhiraan irra caaltuudha, zalaalam haftuudha. äο t Åz Fψ $# uρ × ö yz #’ s+ ö/ r& uρ ∩⊇∠∪

18. Qur’aanni kun kitaaba duraa kheeysa jira. ¨β Î) # x‹≈ yδ ’ Å∀ s9 É# ßs Á9 $# 4’ n<ρ W{ $# ∩⊇∇∪

19. Kitaabni sanuu, kitaaba Nabi Ibrahimi fi kitaaba Nabi Mussaa (nagayaa fi Rahmanni isaanirratti haa jiraatu.)

É# çt ྠtΛ⎧ Ïδ≡ t ö/ Î) 4© y›θ ãΒ uρ ∩⊇®∪

Page 83: Or tafseer 3am_wa_tabarak

Suuraa A l -Ghaash iyaa

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 

1. Dhageeysee yaa ergamaa Rabbii, oduu hagoyduu guyyaa qiyaamaa.

ö≅ yδ y79 s? r& ß]ƒÏ‰ ym Ïπ u‹ ϱ≈ tóø9 $# ∩⊇∪

2. Fuulli ummata kaafiraa guyyaa

qiyaamaa xiqqaattuudha. ×νθ ã_ ãρ >‹ Í× tΒ öθ tƒ îπ yè ϱ≈ yz ∩⊄∪

3. Duniyaarratti dilii daleeyduudha, aakhiratti cinqamtuudha.

×' s# ÏΒ% tæ ×π t6 Ϲ$ ¯Ρ ∩⊂∪

4. Ni seenti, ibidda akkaan nama gubdu

seenti. 4’ n? óÁ s? #·‘$ tΡ Zπ u‹ ÏΒ% tn ∩⊆∪  

5. Ni obaafamti laga akkaan danfaa taheerraa. 4’ s+ ó¡ è@ ô⎯ ÏΒ A⎦ ÷⎫ tã 7π u‹ ÏΡ# u™ ∩∈∪

6. Isaaniif waa hin jiru nyaanni, nyaata fokkotaa warra jahannam malee. }§ øŠ ©9 öΝ çλ m; îΠ$yè sÛ ω Î) ⎯ ÏΒ 8ìƒÎ ŸÑ ∩∉∪

7. Namallee hin gabbisu, beelallee nama hin baasu. ω ß⎯ Ïϑ ó¡ ç„ Ÿω uρ © Í_ øóム⎯ ÏΒ 8íθ ã_ ∩∠∪

8. Fuulli ummata mu’uminaa guyyaa qiyaamaa san qananooytuudha. ×νθ ã_ ãρ 7‹ Í× tΒ öθ tƒ ×π uΗ¿å$ ¯Ρ ∩∇∪

9. Dalagaa isiidhaa jaalattuu dha. $ pκ È ÷è |¡ Ïj9 ×π u‹ ÅÊ# u‘ ∩®∪

10. Jannata darajaa isii olfuudhamtuu kheeysa qubatan. ’ Îû >π ¨Ζ y_ 7π u‹ Ï9% tæ ∩⊇⊃∪

Page 84: Or tafseer 3am_wa_tabarak

11. Jannata kheeysatti waan hamtuu hin dhageeysu. ω ßì yϑ ó¡ n@ $ pκ Ïù Zπ u‹ Éó≈ s9 ∩⊇⊇∪  

12. Jannata kheeysatti laga yaa’uutu isaanii jira. $ pκ Ïù ×⎦ ÷⎫ tã ×π tƒÍ‘% y ∩⊇⊄∪

13. Jannata kheeysa Sireelee olfuudhamtuu taatee isaanii jira. $ pκ Ïù Ö‘ ç ß  ×π tãθ èù ö ¨Β ∩⊇⊂∪

14. Weelkaalee khaayamtuu taatee isaanii jira. Ò># uθ ø. r& uρ ×π tãθ àÊ öθ ¨Β ∩⊇⊆∪

15. Ammallee Makhaddaalee (Boraatii) saffiin khaayamtuu taateetu isaanii jira. ä− Í‘$ oÿ sς uρ ×π sùθ à óÁ tΒ ∩⊇∈∪

16. Afaa jannataa afatmuu taateetu isaanii

jira. ’ Î1#u‘ y— uρ îπ rOθ èV ö7 tΒ ∩⊇∉∪

17. Hin laalalanii, gaala akkataa Rabbiin itti uume. Ÿξ sù r& tβρ ã ÝàΨ tƒ ’ n< Î) È≅ Î/ M} $# y# ø‹ Ÿ2

ôM s) Î= äz ∩⊇∠∪

18. Samii hin laalani, akkaataa Rabbiin utubaa malee olfuudhee uume. ’ n< Î) uρ Ï™ !$ uΚ ¡¡9 $# y# ø‹ Ÿ2 ôM yè Ïùâ‘ ∩⊇∇∪

19. Gaarran hin laalanii, akkaataa Rabbiin dachiirra dhaabe. ’ n< Î) uρ ÉΑ$ t6Åg ø: $# y# ø‹ x. ôM t6 ÅÁ çΡ ∩⊇®∪  

20. Ammallee dachii hin laalanii, akkaataa Rabbiin itti ballise. ’ n< Î) uρ ÇÚ ö‘ F{ $# y# ø‹ x. ôM ys ÏÜ ß™ ∩⊄⊃∪  

21. Gorsi yaa ergamaa Rabbii, ati wanni sirra jiru gorsuudha. ö Ïj. x‹ sù !$ yϑ ¯Ρ Î) |MΡ r& Ö Åe2 x‹ ãΒ ∩⊄⊇∪  

22. Iimaana isaan kheeysatti dirqii dhaan itti uumuu hin dandeeysu. |M ó¡ ©9 Ο Îγ ø‹ n=tæ @ ÏÜ øŠ |Á ßϑ Î/ ∩⊄⊄∪  

23. Haataatu namni Islaamummaarraa garagale kafare. ω Î) ⎯ tΒ 4’ ¯< uθ s? t x x. uρ ∩⊄⊂∪  

Page 85: Or tafseer 3am_wa_tabarak

24. Rabbiin azaaba guddaan isa azzaba. çμ ç/ Éj‹ yè ã‹ sù ª! $# z># x‹ yè ø9 $# u y9 ø. F{ $# ∩⊄⊆∪  

25. Eega du’aanii deebiin saanii gama kheenya. ¨β Î) !$ uΖ ø‹ s9 Î) öΝ åκ u5$ tƒ Î) ∩⊄∈∪  

26. Dalagaa isaanii hundarraa isaan gaafachuun nurra jirti. §Ν èO ¨β Î) $ uΖ øŠ n=tã Ν åκ u5$ |¡ Ïm ∩⊄∉∪

 

89. Suuraa A l -Fa j r

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Ifa Subiitiin khakhadhe. Ì ôf x ø9 $# uρ ∩⊇∪

2. Ammallee khurnan Zul hijjaatiin khakhadhe

@Α$ u‹ s9 uρ 9 ô³ tã ∩⊄∪

3. Lama lamaan khakhadhe, takka

takkaan khakhadhe. Æì ø ¤±9 $# uρ Ì ø? uθ ø9 $# uρ ∩⊂∪

4. Ammallee deeminsa halkaniitiin khakhadhe.

È≅ ø‹ ©9$# uρ # sŒ Î) Î ô£ o„ ∩⊆∪

5. Waan dabarsine khana kheessatti, khakhuun hin taanee, nama aylii kheeysaa qabuuf.

ö≅ yδ ’ Îû y7 Ï9≡ sŒ ×Λ | s% “ Ï% Îk! @ øgÉo ∩∈∪

6. Beeytee yaa ergamaa Rabbii, waan Rabbiin khee ummata Aadirratti dalage.

öΝ s9 r& t s? y# ø‹ x. Ÿ≅ yè sù y7 •/ u‘ >Š$yè Î/ ∩∉∪

Page 86: Or tafseer 3am_wa_tabarak

7. Irama ja’aman, orma akkaan dhadheeraa humna qaban. tΠ u‘ Î) ÏN# sŒ ÏŠ$ yϑ Ïè ø9 $# ∩∠∪

8. Ummata akka isaanii, jabeenya kheessatti, takkaa Rabbiin dachirratti hin umne.

© ÉL©9 $# öΝ s9 ÷, n= øƒä† $ yγ è= ÷W ÏΒ ’ Îû ω≈ n=Î6ø9 $# ∩∇∪

9. Ummata Samuudillee beeytee akka Rabbiin isaan godhe, orma jabeenya kheeysa dhagaa uree, mana godhatee kheeysa galu.

yŠθ ßϑ rO uρ t⎦⎪ Ï% ©! $# (#θ ç/%y t ÷‚ ¢Á9 $#

ÏŠ#uθ ø9 $$ Î/ ∩®∪

 10. Fir’oownallee beeytee akka

Rabbiin isa godhe, kha dhawaa afuriin nama rakkisu (azzabu).

tβ öθ tã ö Ïù uρ “ ÏŒ ÏŠ$s? ÷ρ F{ $# ∩⊇⊃∪

11. Ummanni san, warra biyya kheessatti badii dalagu kheeysa dangaa tarkaanfatan.

t⎦⎪ Ï% ©! $# (#öθ tó sÛ ’ Îû ω≈ n=Î6 ø9 $# ∩⊇⊇∪

12. Dachii kheeysatti hamtuu dalaguu heddummeeysan. (#ρ ã sVø. r' sù $ pκ Ïù yŠ$ |¡ x ø9 $# ∩⊇⊄∪

13. Rabbiin khee itti buuse azaaba gosa gosaa. ¡= |Á sù óΟ Îγ øŠ n=tæ y7 •/ u‘ xÞ öθ y™

A># x‹ tã ∩⊇⊂∪

14. Rabbiin khee tiiysaadha, dalagaa gabroottan isaa. ¨β Î) y7 −/ u‘ ÏŠ$ |¹ ö Ïϑ ø9 $$ Î7 s9 ∩⊇⊆∪

15. Ilmi namaa yoo Rabbiin isa laaluudhaaf isa guddisee tola isaa oole, ilmi namaa ni ja’a Rabbii khiyyaa na

$ ¨Β r' sù ß⎯≈ |¡Ρ M} $# # sŒ Î) $ tΒ çμ9 n= tG ö/ $#

… çμ š/ u‘ …çμ tΒ t ø. r' sù … çμ yϑ ¨è tΡ uρ ãΑθ à) uŠ sù ú 

Page 87: Or tafseer 3am_wa_tabarak

guddise ja’ee dhaadatan. † În1 u‘ Ç⎯ tΒ t ø. r& ∩⊇∈∪

16. Yoo Rabbiin isin laaluudhaaf

Rizqii harka xiqqeeyse, ilmi namaa ni ja’a Rabbii khiyyaa na xiqqeeyse ja’a.

!$ ¨Β r& uρ # sŒ Î) $ tΒ çμ9 n=tG ö/ $# u‘ y‰ s) sù Ïμ ø‹ n=tã … çμ s% ø—Í‘

ãΑθ à) uŠ sù þ’ În1 u‘ Ç⎯ oΨ≈ yδ r& ∩⊇∉∪

17. Akka isin yaaddanii miti, yataamaahu hin kabajan. ξ x. ( ≅ t/ ω tβθ ãΒ Ì õ3 è? zΟ‹ÏK u‹ ø9$# ∩⊇∠∪

18. Wal hin khakhaastan, miskiina nyaachisuu kheeysatti. Ÿω uρ šχθ ‘Ò ¯≈ ptrB 4’ n? tã ÏΘ$ yè sÛ 

È⎦⎫Å3 ó¡ Ïϑ ø9 $# ∩⊇∇∪

19. Ni nyaattan horii dhaalaa, akkaan nyaatinsa jabaa. šχθ è= à2 ù' s? uρ y # u —I9 $#

Wξ ò2 r& $ tϑ ©9 ∩⊇®∪

20. Ni jaalattan duniyaa jaalala jabduu jaalattan. šχθ ™7 ÏtéB uρ tΑ$ yϑ ø9 $# $ {7 ãm $ tϑ y_ ∩⊄⊃∪

21. Dhorgamaa gaafa dachiin

akkaan sossoote. Hξ x. # sŒ Î) ÏM ©. ߊ Ù⇓ ö‘ F{ $#

% y. yŠ % y. yŠ ∩⊄⊇∪

22. Rabbiin khee ni dhufa dirree qiyaamaa, dhufinsa isaan male dhufa, Malaaykaanilleen ni dhufti, saffii (hiriira) galanii.

u™ !% y uρ y7 •/ u‘ à7 n=yϑ ø9 $# uρ $ y |¹ $ y |¹ ∩⊄⊄∪

Page 88: Or tafseer 3am_wa_tabarak

23. Ni fidan gaafa qiyaamaa san jahannam, gaafa qiyaamaa san ilmi namaa niyaadata dalagaa isaa, mee gorfamuun akkamitti isaaf taati kha duniyaaatti hin gorfamin.

u™ ü“ (% É` uρ ¥‹ Í× tΒ öθ tƒ zΟ ¨Ψ yγ pg ¿2 4 7‹ Í× tΒ öθ tƒ

ã 2 x‹ tG tƒ ß⎯≈ |¡Ρ M} $# 4’ ¯Τr& uρ ã 

& s! 2” t ø. Ïe%! $# ∩⊄⊂∪

24. Ilmi namaa ni ja’a yaa sheenaatoo, osoon aakhiraa tiyyaaf kheeyrii dalagadhee dabarafadhe.

ãΑθ à) tƒ © Í_ tG øŠ n=≈ tƒ àM øΒ £‰ s% ’ ÎA$ u‹ pt Î: ∩⊄⊆∪

25. Gaafa qiyaamaa san nam tokkolleen nama akka Rabbitti nama isa balleeyse, nama azzabbu waa hin jiru.

7‹ Í× tΒ öθ u‹ sù ω Ü> Éj‹ yè ムÿ… çμ t/# x‹ tã Ó‰ tn r& ∩⊄∈∪

26. Ammallee, nam tokkoolleen kha akka hidhaa Rabbiin nama hidhu waa hin jiru.

Ÿω uρ ß, ÏOθ ムÿ… çμ s%$ rO uρ Ó‰ tn r& ∩⊄∉∪

27. Yaa lubbuu Rabbii dhugoomsitee, ta waan isii yaachisu duraa nagaya baate.

$ pκ çJ −ƒ r' ¯≈ tƒ ߧ ø ¨Ζ9$# èπ ¨Ζ Í× yϑ ôÜ ßϑ ø9 $# ∩⊄∠∪

28. Deebi’i, gama Rabbii kheetii, waan Rabbiin siif khanne jaalattuu haala taateen, jaalatamtuu haala taateen Rabbii biratti.

û© Éë Å_ ö‘ $# 4’ n< Î) Å7 În/ u‘ Zπ uŠ ÅÊ# u‘ Zπ ¨Š ÅÊ ó £Δ ∩⊄∇∪

29. Seeni gabroottan kiyyatti ida’ami. ’ Í? ä{ ÷Š $$ sù ’ Îû “ ω≈ t6 Ïã ∩⊄®∪

30. Jannata kiyyallee seeni. ’ Í? ä{ ÷Š $# uρ © ÉL¨Ζ y_ ∩⊂⊃∪

Page 89: Or tafseer 3am_wa_tabarak

90. Suuraa A l -Ba lad

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Makkaa kabajamtuu taateen

khakhadhe. Iω ãΝ Å¡ ø% é& # x‹≈ pκ Í5 Ï$ s# t7 ø9 $# ∩⊇∪

2. Qubachuuf teessa Kaafira Makkaa cabsitee (S.A.W).

  |MΡ r& uρ B≅ Ïn # x‹≈ pκ Í5 Ï$ s# t7 ø9 $# ∩⊄∪

3. Aadamii fii hortee isaatiin khakhadhe.

7$ Î!# uρ uρ $ tΒ uρ t$ s! uρ ∩⊂∪

4. Dhugaa ilma namaa ni uumne mashaqqaaf. ô‰ s) s9 $ uΖ ø) n=yz z⎯≈ |¡Σ M} $# ’ Îû >‰ t6 x. ∩⊆∪

5. Ilmi namaa ni sehaa? Kha nam tokkolleen isa dandeenye sehaa? Ü= |¡ øts† r& β r& ⎯ ©9 u‘ ω ø) tƒ Ïμ ø‹ n=tã

Ó‰ tn r& ∩∈∪

6. Ilmi namaa, horii hedduun baase ja’a. ãΑθ à) tƒ àM õ3 n= ÷δ r& Zω$ tΒ #‰ t7 —9 ∩∉∪

7. Ilmi namaa ni sehaa? kha nam tokkoolleen isa hin garre? Ü= |¡ øts† r& β r& öΝ ©9 ÿ… çν t tƒ î‰ tn r& ∩∠∪

8. Isaaf hin uumnee ija lamaan? óΟ s9 r& ≅ yè øg wΥ … ã& ©! È⎦ ÷⎫ uΖ øŠ tã ∩∇∪

Page 90: Or tafseer 3am_wa_tabarak

9. Arraba fii hidhii lamaan. $ ZΡ$ |¡ Ï9 uρ É⎥ ÷⎫ tG x x© uρ ∩®∪

10. Addaan baasneef, kharaa kheeyriitii fii kharaa sharriidhaa. çμ≈ oΨ ÷ƒy‰ yδ uρ È⎦ ø⎪ y‰ ô∨ ¨Ζ9$# ∩⊇⊃∪

11. Ilmi namaa, maa kharaa azaabaa jalaa ittiin bahu deemuu dhabe? Ÿξ sù zΝ ys tF ø% $# sπ t7 s) yè ø9 $# ∩⊇⊇∪

12. Maaltu si beeysise, waan aqabaan taate. !$ tΒ uρ y71 u‘ ÷Š r& $ tΒ èπ t7 s) yè ø9 $# ∩⊇⊄∪

13. Gabra bilisoomsuu. ’7 sù >π t6 s% u‘ ∩⊇⊂∪

14. Yookhaa, beelawaa nyaachisuu, guyyaa akkaan beelti jabduun jirtu. ÷ρ r& ÒΟ≈yè ôÛ Î) ’ Îû 5Θ öθ tƒ “ ÏŒ 7π t7 tó ó¡ tΒ ∩⊇⊆∪

15. Yataamaa aanaa ifii nyaachisuu. $ VϑŠ ÏK tƒ # sŒ >π t/ t ø) tΒ ∩⊇∈∪

16. Takkaa miskiina harkaan lafa qabate nyaachisuu. ÷ρ r& $ YΖŠ Å3 ó¡ ÏΒ # sŒ 7π t/ u øI tΒ ∩⊇∉∪

17. Dalagaa kheeyrii dalaguu waliin warra Rabbi dhugoomse, ammallee warra ibaadarratti obsa walii dhaaman, ammalle warra Rahmata walii dhaaman.

¢Ο èO tβ% x. z⎯ ÏΒ t⎦⎪ Ï% ©! $# (#θ ãΖ tΒ# u™ (# öθ |¹# uθ s?uρ

Î ö9 ¢Á9 $$ Î/ (# öθ |¹# uθ s? uρ Ïπ uΗxq ö uΚ ø9 $$ Î/ ∩⊇∠∪

18. Isaan warra galmee isaanii harka Mirgaatiin fudhatan. y7 Í× ¯≈ s9 'ρ é& Ü=≈ ptõ¾ r& Ïπ uΖ yϑ ø‹ pR ùQ$# ∩⊇∇∪

19. Warri Rabbi kafaree, aayaata kheenya dide, isaan warra galmee saanii harka bitaatiin fudhatan.

t⎦⎪ Ï% ©! $# uρ (#ρ ã x x. $ uΖ ÏG≈ tƒ$ t↔ Î/ öΝ èδ

Ü=≈ys ô¹ r& Ïπ yϑ t↔ ô± yϑ ø9 $# ∩⊇®∪

20. Isaan warra ibidda seenee, hulaan ibiddaa isaanitti cufamtu. öΝ Íκ ö n=tã Ö‘$ tΡ 8ο y‰ |¹ ÷σ •Β ∩⊄⊃∪

Page 91: Or tafseer 3am_wa_tabarak

91. Suuraa Ash-Sham s

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Aduu fii Ifa isiitiin khakhadhe. ħ ÷Κ ¤±9 $# uρ $ yγ8 ptéÏ uρ ∩⊇∪  

 2. Ji’a aduu jala deemuun khakhadhe. Ì yϑ s) ø9 $# uρ # sŒ Î) $ yγ9 n=s? ∩⊄∪  

 3. Ifaa guyyaatiin khakhadhe. Í‘$ pκ ¨]9 $# uρ # sŒ Î) $ yγ9 ¯=y_ ∩⊂∪  

 4. Halkan hoggaa dukkana isaatiin

dachii hagoogeen khakhadhe. È≅ ø‹ ©9$# uρ # sŒ Î) $ yγ8 t± øó tƒ ∩⊆∪  

 5. Rabbii samii uumee dhaabeen

khakhadhe. Ï™ !$ uΚ ¡¡9 $# uρ $ tΒ uρ $ yγ9 t⊥ t/ ∩∈∪  

 6. Rabbii dachii balliseen khakhadhe. ÇÚ ö‘ F{ $# uρ $ tΒ uρ $ yγ8 ys sÛ ∩∉∪  

 7. Rabbi lubbuu uumeen khakhadhe. <§ ø tΡ uρ $ tΒ uρ $ yγ1§θ y™ ∩∠∪  

 8. Ni beeysise, dalagaa kharaa sharrii

fii dalagaa kharaa kheeyriidhaa. x$ yγ yϑ oλ ù; r' sù $ yδ u‘θ ègé $ yγ1 uθ ø) s? uρ ∩∇∪  

 9. Dhugaa milkaawe, namni lubbuu

isaa ibaadaan qulqulleesse. ô‰ s% yx n=øù r& ⎯ tΒ $ yγ8 ©. y— ∩®∪  

 

Page 92: Or tafseer 3am_wa_tabarak

10. Dhugaa hongaawe (khasaare) namni lubbuu isaa diliin jallise.

ô‰ s% uρ z>% s{ ⎯ tΒ $ yγ9¢™ yŠ ∩⊇⊃∪  

 11. Ummanni Samuud Nabi Saalih ni

kijibsiisan, sababa jallina isaaniitiin. ôM t/ ¤‹ x. ߊθ ßϑ rO !$ yγ1uθ øó sÜ Î/ ∩⊇⊇∪  

 12. Itti lafaa kha’e, hongawaan ummata

isaanii. ÏŒ Î) y] yè t7 /Ρ $# $ yγ8 s) ô© r& ∩⊇⊄∪  

 13. Ergamaan Rabbii isaaniin ja’e,

gaalattii Rabbii qooda guyyaa isii haa dhuydu dhiisaa.

tΑ$ s) sù öΝ çλ m; ãΑθ ß™ u‘ «! $# sπ s%$ tΡ « 

! $# $ yγ≈ uŠ ø) ß™ uρ ∩⊇⊂∪  

 14. Nabi Saalih ni kijibsiisan, gaalattii

ni qalan, Rabbiin isaanii isaan balleesse, Sababaa dilii isaaniitiin isaan balleessuu kheeysatti wal qixxeeyse.

çνθ ç/ ¤‹ s3 sù $ yδρã s) yè sù tΠ y‰ øΒ y‰ sù óΟ Îγ øŠ n=tæ

Ο ßγ š/ u‘ öΝ Îγ Î6 /Ρ x‹ Î/ $ yγ1§θ |¡ sù ∩⊇⊆∪  

 

15. Rabbiin booddee waan balleessee hin sodaatu.

Ÿω uρ ß∃$sƒs† $ yγ≈ t6 ø) ãã ∩⊇∈∪

 

92. Suuraa A l -Lay l

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Halkan hoggaa inni dachii

dukkaneessuun khakhadhe. È≅ ø‹ ©9$# uρ # sŒ Î) 4© y øó tƒ ∩⊇∪  

 2. Ifa guyyaatiin khakhadhe. Í‘$ pκ ¨]9 $# uρ # sŒ Î) 4’ ©? pg rB ∩⊄∪  

 

Page 93: Or tafseer 3am_wa_tabarak

3. Rabbii dhiiraa fii dhalaa uumeen khakhadhe.

$ tΒ uρ t, n=y{ t x. ©%! $# #© s\Ρ W{ $# uρ ∩⊂∪  

 4. Dalagaan teeysan wal dhabdi. ¨β Î) ö/ ä3 u‹ ÷è y™ 4© ®L t± s9 ∩⊆∪  

 5. Namni horii isaa kharaa Rabbii

kheessa kannate, Rabbii isaa sodaate.

$ ¨Β r' sù ô⎯ tΒ 4‘ sÜ ôã r& 4’ s+ ¨? $# uρ ∩∈∪  

 

6. Jannata Rabbii dhugoomse. Çs− £‰ |¹ uρ 4© o_ó¡ çtø: $$ Î/ ∩∉∪  

  

7. Kharaa kheeyrii jannataa isaa laaffisna.

… çν ç Åc£ u ãΨ |¡ sù 3“ u ô£ ã ù=Ï9 ∩∠∪  

 8. Namni horii isaa kharaa Rabbii

kheessa baasurraa doynoome, ibaadaa Rabbirraa duroome.

$ ¨Β r& uρ .⎯ tΒ Ÿ≅ σr2 4© o_ øó tG ó™ $# uρ ∩∇∪  

 

9. Jannata Rabbii kijibsiise. z> ¤‹ x. uρ 4© o_ ó¡ çtø: $$ Î/ ∩®∪  

 10. Kharaa sharriidhaa isaa laaffisna. … çν ç Åc£ u ãΨ |¡ sù 3“ u ô£ ãèù=Ï9 ∩⊇⊃∪  

 11. Horiin isaa maal isaa fayyada,

yeroo inni ibidda khufee halaakame. $ tΒ uρ © Í_øó ムçμ ÷Ζ tã ÿ… ã& è!$ tΒ # sŒ Î) #“ ¨Š t s? ∩⊇⊇∪

 12. Kharaa qaceelloo addaan baasuun

nurra jirti. ¨β Î) $ oΨ ø‹ n=tã 3“ y‰ ßγ ù=s9 ∩⊇⊄∪  

 13. Amrii duniyaa aakhiraa numaa

harkaa qaba. ¨β Î) uρ $ uΖ s9 nο t Åz Eζ s9 4’ n<ρ W{ $# uρ ∩⊇⊂∪  

 

Page 94: Or tafseer 3am_wa_tabarak

14. Isin sodaachisne, ibidda qabsiifamtuu taateen.

ö/ ä3 è? ö‘ x‹Ρ r' sù # Y‘$ tΡ 4‘ ©à n=s? ∩⊇⊆∪  

 15. Namni ibidda san seenu waan jiru,

hongawaa khasaaramaa malee. Ÿω !$ yγ9n=óÁ tƒ ω Î) ’ s+ ô© F{ $# ∩⊇∈∪  

 16. Inni sanuu kha diin Rabbii

kijibsiise, Iimaanarraa garagale. “ Ï% ©! $# z> ¤‹ x. 4’ ¯< uθ s? uρ ∩⊇∉∪  

 17. Ibidda sanirraa fageefamuuf taa’a,

namni Rabbii isaa sodaate. $ pκ â: ¨Ζ yf ã‹ y™ uρ ’ s+ ø? F{ $# ∩⊇∠∪  

 18. Kha horii isaa kharaa Rabbii

kheessa kannate, lubbuu isaa qulqulleessudhaaf.

“ Ï% ©! $# ’ ÎA ÷σ ム… ã& s!$ tΒ 4’ ª1 u” tI tƒ ∩⊇∇∪  

 

19. Galata biraa qaban galchuudhaaf, khan khanate waan taane.

$ tΒ uρ >‰ tn L{ … çν y‰Ψ Ïã ⎯ ÏΒ 7π yϑ ÷è ÏoΡ

#“ t“øg éB ∩⊇®∪  

 20. Fuula Rabbii oltahe barbaadaaf yoo

taate malee. ω Î) u™ !$ tó ÏG ö/ $# Ïμ ô` uρ Ïμ În/ u‘ 4’ n? ôã F{ $# ∩⊄⊃∪  

 21. Wiliidha jaalachuuf ta’a, waan

Rabbiin aakhiratti isaa khannu. t∃ öθ |¡ s9 uρ 4© yÌ ö tƒ ∩⊄⊇∪  

 

Page 95: Or tafseer 3am_wa_tabarak

93. Suuraa Ad-Duhaa

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Yeroo duhaatiin khakhadhe. 4© y∏ ‘Ò9 $# uρ ∩⊇∪  

2. Dukkana halkaniitiin khakhadhe. È≅ ø‹ ©9$# uρ # sŒ Î) 4© y√ y™ ∩⊄∪  

3. Rabbiin khee waa sin dhiisne, yaa ergamaa Rabbii, eega si jaalatee sillee hin jibbine.

$ tΒ y7 tã ¨Š uρ y7 •/ u‘ $ tΒ uρ 4’ n? s% ∩⊂∪  

4. Ganda aakhiraatu siif caala duniyaa dhumturra, yaa ergamaa Rabbii.

äο t Åz Eζ s9 uρ × ö y{ y7 ©9 z⎯ ÏΒ 4’ n<ρ W{ $# ∩⊆∪  

5. Wiliidha Rabbiin khee sii khannuu taa’a, aakhirattii waan si jaalachiisaa.

t∃ öθ |¡ s9 uρ y‹ ÏÜ ÷è ムy7 •/ u‘ #© yÌ ÷ tI sù ∩∈∪

 

6. Sii yataamaa abbaa hin qabne si argee nama si guddisu siin goonee?

öΝ s9 r& x8 ô‰ Ég s† $ VϑŠ ÏK tƒ 3“ uρ$ t↔ sù ∩∉∪  

7. Sii Shari’aa hin beeyne si argee kharaa shari’aa Islaamaa sin qaceelchinee?

x8 y‰ y uρ uρ ~ω !$ |Ê 3“ y‰ yγ sù ∩∠∪  

8. Sii hiyyeessaa humna hin qabne si argee ilma namaarraa sin duroomsinee?

x8 y‰ y uρ uρ Wξ Í← !% tæ 4© o_øî r' sù ∩∇∪  

9. Joollee yataamaa abbaa hin qabne hin miidhin.

$ ¨Β r' sù zΟŠ ÏKuŠ ø9$# Ÿξ sù ö yγ ø) s? ∩®∪  

Page 96: Or tafseer 3am_wa_tabarak

10. Nama khadhataa, sitti haajame oofaa irra hin babaasin.

$ ¨Β r& uρ Ÿ≅ Í← !$ ¡¡9 $# Ÿξ sù ö pκ ÷] s? ∩⊇⊃∪  

11. Tola Rabbiin sii oole odeeysi.

$ ¨Β r& uρ Ïπ yϑ ÷è ÏΖ Î/ y7 În/ u‘ ô^ Ïd‰ y⇔ sù ∩⊇⊇∪

 

94. Suuraa Ash-sharh

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Dhugaa qoma khee Iimaanaan sii

ballisne, yaa ergamaa Rabbii. óΟ s9 r& ÷y u ô³ nΣ y7 s9 x8 u‘ ô‰ |¹ ∩⊇∪  

2. Ba’aa sirraa lafa kheenye, yaa ergamaa Rabbii.

$ uΖ ÷è |Ê uρ uρ šΖ tã x8 u‘ ø— Íρ ∩⊄∪  

3. Ba’aan sanuu kha duyda kheetitti ulfaate.

ü“ Ï% ©! $# uÙ s)Ρ r& x8 t ôγ sß ∩⊂∪  

4. Faaruu tee duniyaa akhiratti sii olfuune, yaa ergamaa Rabbii.

$ uΖ ÷è sù u‘ uρ y7 s9 x8 t ø. ÏŒ ∩⊆∪  

5. Eega rakkootii balloo dhufa. ¨β Î* sù yì tΒ Î ô£ ãè ø9 $# # · ô£ ç„ ∩∈∪  

6. Amallee eega rakkootii ballootu dhufa. ¨β Î) yì tΒ Î ô£ ãè ø9 $# # Z ô£ ç„ ∩∉∪  

7. Yaroo hujii da’awaarraa raawwatte, ibaadaa Rabbii kheeysa jajjabaadhu.

# sŒ Î* sù |M øî t sù ó= |ÁΡ$$ sù ∩∠∪  

8. Rahmata Rabbii kheetii khajeeli.

4’ n< Î) uρ y7 În/ u‘ = xî ö‘ $$ sù ∩∇∪  

Page 97: Or tafseer 3am_wa_tabarak

94. Suuraa A l -T i in

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Tiin fi Zeeytunaan khakhadhe. È⎦⎫ÏnG9 $# uρ Èβθ çG ÷ƒ ¨“9 $# uρ ∩⊇∪

 2. Gaara Xuurisiinaa ja’amuuniis

khakhadhe. Í‘θ èÛ uρ t⎦⎫ ÏΖ Å™ ∩⊄∪

 3. Biyya Makkaa nagaya taateeniis

khakhadhe. # x‹≈ yδ uρ Ï$ s# t7 ø9 $# Â⎥⎫ÏΒ F{ $# ∩⊂∪  

4. Dhugaa ilma namaa bifa bareedaarratti uumne.

ô‰ s) s9 $ uΖ ø) n=y{ z⎯≈ |¡Σ M} $# þ’ Îû Ç⎯ |¡ ôm r&

5ΟƒÈθ ø) s? ∩⊆∪  

5. Eegasii darajaa irraa gaditti isa deebisne.

¢Ο èO çμ≈ tΡ ÷Š yŠ u‘ Ÿ≅ x ó™ r& t⎦, Î#Ï≈ y™ ∩∈∪  

6. Warra Rabbii dhugoomsee dalagaa gaarii dalage malee, galata addaan hin cinne isaanii jira.

ω Î) t⎦⎪ Ï% ©! $# (#θ ãΖ tΒ# u™ (#θ è=ÏΗxå uρ ÏM≈ ys Î=≈ ¢Á9 $#

óΟ ßγ n=sù í ô_ r& ç ö xî 5βθ ãΨ øÿ xΕ ∩∉∪

 7. Sababaa maaliin guyyaa galataa

kijibsiista, yaa ilma namaa. $ yϑ sù y7 ç/ Éj‹ s3 ム߉ ÷è t/ È⎦⎪ Ïe$! $$ Î/ ∩∠∪

 8. Rabbiin kha akkaan murtii godhu hin

taanee? jidduu gabroottan isaa guyyaa qiyaamaa.

}§ øŠ s9 r& ª! $# È/ s3 ôm r' Î/ t⎦⎫ ÉΚ Å3≈ ptø: $# ∩∇∪

 

Page 98: Or tafseer 3am_wa_tabarak

96. Suuraa A l -‘A laq

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Maqaa Rabbii kheetii kan waan hunda

uume dhawii qara’i yaa ergamaa Rabbii.

ù& t ø% $# ÉΟ ó™ $$ Î/ y7 În/ u‘ “ Ï% ©! $# t, n=y{ ∩⊇∪  

2. Rabbii sanuu, kha dhiiga ititaarraa ilma namaa uume.

t, n=y{ z⎯≈ |¡Σ M} $# ô⎯ ÏΒ @, n= tã ∩⊄∪  

3. Qara’i yaa ergamaa Rabbii, Rabbiin khee arjaadha.

ù& t ø% $# y7 š/ u‘ uρ ãΠ t ø. F{ $# ∩⊂∪  

4. Rabbiin sanuu, kha qalamaan barruu ilma namaa barsiise.

“ Ï% ©! $# zΟ ¯=tæ ÉΟ n=s) ø9 $$ Î/ ∩⊆∪  

5. Waan duraan hin beyne, Rabbiin ilma namaa barsiise.

zΟ ¯=tæ z⎯≈ |¡Σ M} $# $ tΒ óΟ s9 ÷Λ s> ÷è tƒ ∩∈∪  

6. Dhugaa ilmi namaa badii kheessa daangaa tarkaanfate.

Hξ x. ¨β Î) z⎯≈ |¡Σ M} $# #© xö ôÜ uŠ s9 ∩∉∪  

7. Durummaa ifiratti arguudhaan. β r& çν# u™§‘ #© o_ øó tG ó™ $# ∩∠∪  

8. Deebiin kee gama Rabbiiti, yaa ilma namaa.

¨β Î) 4’ n< Î) y7 În/ u‘ #© të ô_ ”9 $# ∩∇∪  

Page 99: Or tafseer 3am_wa_tabarak

9. Mee naa odeeysi, yaa ergamaa Rabbii, namticha nama dhoorgu.

|M ÷ƒ u™ u‘ r& “ Ï% ©! $# 4‘ sS ÷Ζ tƒ ∩®∪  

10. Gabricha Rabbii yaroo salaatu. # ´‰ ö7 tã # sŒ Î) #’ ©? |¹ ∩⊇⊃∪  

11. Mee naa odeeysi, gabrichummaan Rabbii kha ati dhorgitu san, yoo qaceelorra jiraate.

|M ÷ƒ u™ u‘ r& β Î) tβ% x. ’ n? tã #“ y‰ çλ ù; $# ∩⊇⊇∪

 

12. Takkaa sodaa Rabbiitti nama ajajee ÷ρ r& t tΒ r& #“ uθ ø) −G9 $$ Î/ ∩⊇⊄∪  

13. Mee naa odeeysi yoo Qur’aana kijibsiisee, Iimaanaarraa gara gale.

|M ÷ƒ u™ u‘ r& β Î) z> ¤‹ x. #’ ¯< uθ s? uρ ∩⊇⊂∪  

14. Rabbiin na argaa hin beekhuu? óΟ s9 r& Λ s> ÷è tƒ ¨β r' Î/ ©! $# 3“ t tƒ ∩⊇⊆∪  

15. Badiirraa haa dhoorgamu, yoo badiirraa dhorgamuu baate, Adda isaa jabeeysinee qabna.

ξ x. ⎦ Í. s! óΟ ©9 Ïμ tG⊥ tƒ $ Jè x ó¡ oΨ s9

Ïπ uŠ Ϲ$Ζ9 $$ Î/ ∩⊇∈∪  

16. Sammuun isaa kijibduu, dilooytuu dha.

7π uŠ Ϲ$ tΡ >π t/É‹≈ x. 7π y∞ ÏÛ% s{ ∩⊇∉∪  

17. Haa yaammatu nama isaa tumsu. äí ô‰ u‹ ù=sù … çμ tƒ ÏŠ$tΡ ∩⊇∠∪

 18. Nutiis malaaykaa jajjaboo ni

yaamanna. äí ô‰ uΖ y™ sπ u‹ ÏΡ$ t/ ¨“9 $# ∩⊇∇∪

 19. Haa dhoorgamu, tole jattee amrii isaa

hin godhin, yaa ergamaa Rabbii, sujuudi, ibaadaan Rabbi dhihaadhu.

ξ x. Ÿω çμ ÷è ÏÜ è? ô‰ ß∨ ó™ $# uρ

> Î tI ø% $# uρ ) ∩⊇®∪

 

Page 100: Or tafseer 3am_wa_tabarak

97. Suuraa A l -Qadr

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Qur’aana kana, halkan leylatul qadri

darajaa qabu keessa buufne. !$ ¯ΡÎ) çμ≈ oΨ ø9 t“Ρ r& ’ Îû Ï' s# ø‹ s9 Í‘ ô‰ s) ø9 $# ∩⊇∪

 2. Maaltu si beeysise waan leylatul

qadriin taate. !$ tΒ uρ y71 u‘ ÷Š r& $ tΒ ä' s# ø‹ s9 Í‘ ô‰ s) ø9 $# ∩⊄∪  

3. Halkan leylatul qadrii san dalagaan gaariin keessa dalagamte, Ibaadaa ji’a kum tokko caalti.

ä' s# ø‹ s9 Í‘ô‰ s) ø9 $# × ö y{ ô⎯ ÏiΒ É# ø9 r& 9 öκ y− ∩⊂∪

 

4. Mala’ikonninii fi Jibril, halkan leylatul qadrii san, warra dachitti gad bu’an iznii(fadhii) Rabbittiin amrii waa hundatiin.

ãΑ ¨” t∴ s? èπ s3 Í× ¯≈ n=yϑ ø9 $# ßyρ ”9 $# uρ $ pκ Ïù Èβ øŒ Î* Î/

Ν Íκ Íh5 u‘ ⎯ ÏiΒ Èe≅ ä. 9 öΔ r& ∩⊆∪

 5. Halkan leylatul qadrii san, halkan

nagayaati, hamma barihutti.

íΟ≈n=y™ }‘ Ïδ 4© ®L ym Æì n=ôÜ tΒ Ì ôf x ø9 $# ∩∈∪

 

Page 101: Or tafseer 3am_wa_tabarak

98. Suuraa A l -Bayy inah

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Ummanni kaafiraafi mushrikoonni

karaa isaanii ka gad dhiisan waa hin taane hamma ragaan isaani dhufutti.

óΟ s9 Ç⎯ ä3 tƒ t⎦⎪ Ï% ©! $# (#ρ ã x x. ô⎯ ÏΒ È≅ ÷δ r&

É=≈tG Å3 ø9 $# t⎦⎫ Ï. Î ô³ ßϑ ø9 $# uρ t⎦⎫Åj3 xΖ ãΒ 4© ®L ym

ãΝ åκ u Ï? ù' s? èπ uΖ Éi t7 ø9 $# ∩⊇∪  

2. Ragaan san ergamaa Rabbii biraa tahe, Qur’aana waa hundarraa qulqulluu tahe isaanirratti qara’a

×Αθ ß™ u‘ z⎯ ÏiΒ «! $# (#θ è= ÷G tƒ $ Z çtà¾

Zο t £γ sÜ •Β ∩⊄∪  

3. Qur’aana kana keessa heera Rabbii qaceelaatu jira.

$ pκ Ïù Ò= çG ä. ×π yϑ Íh‹ s% ∩⊂∪  

4. Warri kitaaba keennaman Yahuudaafii Nasaaraan, ka addaan bahan waa hin taane, eega shari’aan isaanii addaan baatee itti dhufte malee.

$ tΒ uρ s− § x s? t⎦⎪ Ï% ©! $# (#θ è?ρ é& |=≈tG Å3 ø9 $# ω Î)

.⎯ ÏΒ Ï‰ ÷è t/ $ tΒ ãΝ åκ øE u™ !% y èπ uΖ Éi t7 ø9 $# ∩⊆∪  

5. Yahuudaafii Nasaaraan kitaaba isaanii keessatti waa hin ajajamne akka Diin Rabbiif qulqulleessan malee. Amanti baaxil dhiisanii gama Islamummaa akka goran, Salaata Salaatuufii Zakaa baafachutti ajajaman, amantiin qaceelloon ka dubbannee dabarsine kana.

!$ tΒ uρ (# ÿρ â ÉΔ é& ω Î) (#ρ ߉ ç6÷è u‹ Ï9 ©! $# t⎦⎫ ÅÁ Î=øƒèΧ

ã& s! t⎦⎪ Ïe$! $# u™ !$ x uΖ ãm (#θ ßϑ‹ É) ãƒuρ nο 4θ n=¢Á9 $#

(#θ è? ÷σムuρ nο 4θ x. ¨“9 $# 4 y7 Ï9≡ sŒ uρ ß⎯ƒ ÏŠ

Ïπ yϑ ÍhŠ s) ø9 $# ∩∈∪  

Page 102: Or tafseer 3am_wa_tabarak

6. Warri Rabbi kafareefii mushrikoonni ibidda jahannam zalaalam keessa ta’an, isaan irra hamaa waan Rabbiin uumeeti.

¨β Î) t⎦⎪ Ï% ©! $# (#ρ ã x x. ô⎯ ÏΒ È≅ ÷δ r& É=≈tG Å3 ø9 $#

t⎦⎫ Ï.Î ô³ ßϑ ø9 $# uρ ’ Îû Í‘$ tΡ zΟ ¨Ψ yγ y_ t⎦⎪ Ï$ Î#≈yz

!$ pκ Ïù 4 y7 Í× ¯≈ s9 'ρ é& öΝ èδ • Ÿ° Ïπ −ƒÎ y9 ø9 $# ∩∉∪

 7. Warri Rabbii dhugoomsee, dalagaa

gaarii dalage, isaan irra caalaa waan

Rabbiin uumeeti.

χ Î) t⎦⎪ Ï% ©! $# (#θ ãΖ tΒ# u™ (#θ è=ÏΗxå uρ

ÏM≈ ys Î=≈ ¢Á9 $# y7 Í× ¯≈s9 'ρ é& ö/ ãφ ç ö y{

Ïπ −ƒÎ y9 ø9 $# ∩∠∪  

8. Galanni isaanii Rabbiin bira isaanii jira, Jannata teessuma ka laggeen keessa yaa’uutu isaanii jira, zalaalam keessa taa’uudhaan qananaawan, Rabbiin dalagaa isaanirraa jaalate, isaanilleen waan Rabbiin jannata keessatti isaanii kanne, jaalatan, galata san argachuun nama Rabbii isaa sodaateefi.

ôΜ èδ äτ !# t“ y_ y‰Ζ Ïã öΝ Íκ Íh5 u‘ àM≈¨Ζ y_ 5β ô‰ tã

“ Ì øg rB ⎯ ÏΒ $ uη ÏG øtrB ã≈ pκ ÷Ξ F{ $# t⎦⎪ Ï$ Î#≈yz

!$ pκ Ïù # Y‰ t/ r& ( z© ÅÌ §‘ ª! $# öΝ åκ ÷] tã (#θ àÊ u‘ uρ

çμ ÷Ζ tã 4 y7 Ï9≡ sŒ ô⎯ yϑ Ï9 z© Å´ yz … çμ −/ u‘ ∩∇∪

 

99. Suuraa Az-Za lza lah

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Gaafa dachiin, akkaan sossoote,

sossoohiinsa jabaa. # sŒ Î) ÏM s9 Ì“ ø9 ã— ÞÚ ö‘ F{ $# $ oλ m;# t“ ø9 Η ∩⊇∪  

2. Gaafa dachiin, ifirraa waan garaa isii keessaa awwaalame baaftu.

ÏM y_ t ÷z r& uρ ÞÚ ö‘ F{ $# $ yγ s9$ s) øO r& ∩⊄∪  

Page 103: Or tafseer 3am_wa_tabarak

3. Ilmi namaa maal taatee dachiin sossoote ja’a.

tΑ$ s% uρ ß⎯≈ |¡Ρ M} $# $ tΒ $ oλ m; ∩⊂∪  

4. Guyyaa qiyaamaa san, dachiin oduu isii odeeysiti.

7‹ Í× tΒ öθ tƒ ß^ Ïd‰ ptéB $ yδ u‘$ t7 ÷z r& ∩⊆∪  

5. Rabbiitu isii beeysise, tanaafuu odeeysite.

¨β r' Î/ š −/ u‘ 4© yr ÷ρ r& $ yγ s9 ∩∈∪  

6. Guyyaa qiyaamaa san, ilmi namaa bakka gaafiitii ni dacha’an jama’aa jam’aan namuu akka galata dalagaa ifii arguuf.

7‹ Í≥ tΒ öθ tƒ ①߉ óÁ tƒ â¨$ ¨Ψ9$# $ Y?$tG ô© r& (# ÷ρ u ã Ïj9

öΝ ßγ n=≈ yϑ ôã r& ∩∉∪  

7. Namni hamma firii xaafii kheeyrii dalage, guyyaa qiyaamaa sawaaba(galata) isaa ni arga.

⎯ yϑ sù ö≅ yϑ ÷è tƒ tΑ$s) ÷W ÏΒ >ο §‘ sŒ # \ ø‹ yz

… çν t tƒ ∩∠∪  

8. Namni hamma firii xaafii badii dalage, guyyaa qiyaamaa galata badii isaa ni arga.

⎯ tΒ uρ ö≅ yϑ ÷è tƒ tΑ$s) ÷W ÏΒ ;ο §‘ sŒ # v x© 

… çν t tƒ ∩∇∪  

100. Suuraa A l -‘Ad iyaat

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Faradoo hafuura darbaa, adawwitti

guluftuun khakhadhe. ÏM≈ tƒÏ‰≈ yè ø9 $# uρ $ \⇔ ÷6 |Ê ∩⊇∪  

2. Faradoo miila isiirraa qaanqeen faca’uun khakhadhe.

ÏM≈ tƒÍ‘θ ßϑ ø9 $$ sù % Zn ô‰ s% ∩⊄∪  

Page 104: Or tafseer 3am_wa_tabarak

3. Faradoo adawwitti ganamfattuun khakhadhe.

ÏN≡u Éó èR ùQ$$ sù $ \⇔ ÷6 ß¹ ∩⊂∪  

4. Faradoo adawwitti dhukkee kaastuun khakhadhe.

tβ ö rO r' sù ⎯ Ïμ Î/ $ \è ø) tΡ ∩⊆∪  

5. Faradoo jama’aa Kaafiraa walakkaa seentuun khakhadhe.

z⎯ ôÜ y™ uθ sù ⎯ Ïμ Î/ $ ºèøΗsd ∩∈∪  

6. Ilmi namaa tola Rabbiin isaa oole, ni khaada.

¨β Î) z⎯≈ |¡Σ M} $# ⎯ Ïμ În/ t Ï9 ׊θ ãΖ s3 s9 ∩∉∪  

7. Akka inni khaadaa tahe, Ifittuu raga bahaadha.

… çμ ¯ΡÎ) uρ 4’ n? tã y7 Ï9≡ sŒ Ó‰‹ Íκy¶ s9 ∩∠∪

 8. Ilmi namaa horii akkaan jaalata. … çμ ¯ΡÎ) uρ Éb= ßs Ï9 Î ö sƒ ø: $#  ω t± s9 ∩∇∪

 9. Ilmi namaa hin beeku, yaroo qabriin

garagalfamtu. * Ÿξ sù r& ãΝ n=÷è tƒ # sŒ Î) u ÏY ÷èç/ $ tΒ

’ Îû Í‘θ ç7 à) ø9 $# ∩®∪

 10. Waan isaan qomatti yaadan guyyaa

qiyaamaa san Rabbiin dirree duraa baasa.

Ÿ≅ Å_Á ãm uρ $ tΒ ’ Îû Í‘ρ߉ Á9 $# ∩⊇⊃∪  

11. Rabbiin haala isanii guyyaa qiyaamaa san akkaan beeka.

¨β Î) Ν åκ ®5 u‘ öΝ Íκ Í5 7‹ Í× tΒ öθ tƒ 7 Î6 y‚ ©9 ∩⊇⊇∪  

Page 105: Or tafseer 3am_wa_tabarak

101. Suuraa A l -Qaar i ’ah

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Maqaa guyyaa qiyamaati. èπ tã Í‘$ s) ø9 $# ∩⊇∪  

2. Maali isiin $ tΒ èπ tã Í‘$ s) ø9 $# ∩⊄∪  

3. Maaltu sibeeysise waan qaari’aan taate. !$ tΒ uρ y71 u‘ ÷Š r& $ tΒ èπ tã Í‘$ s) ø9 $# ∩⊂∪  

4. Guyyaan qiyaamaa san guyyaa ilmi namaa qabrii khaafamee akka billaachaa faca’u.

tΠ öθ tƒ ãβθ ä3 tƒ â¨$ ¨Ψ9 $# ĸ# t x ø9 $$ Ÿ2

Ï^θ èZ÷6 yϑ ø9 $# ∩⊆∪  

5. Guyyaan qiyaamaa san guyyaa gaarran akka suufaa carqaawe tahan.

ãβθ ä3 s? uρ ãΑ$ t6Éf ø9 $# Ç⎯ ôγ Ïè ø9 $$ Ÿ2

Â\θ àΖ yϑ ø9 $# ∩∈∪  

6. Namni guyyaa qiyaamaa Miizaanni kheeyrii isaa ulfaate,

$ ¨Β r' sù ∅ tΒ ôM n= à) rO … çμ ãΖƒ Η≡ uθ tΒ ∩∉∪

 7. Jiruu jaalatamtuu isa gamachiiftu

keessa jiraata. uθ ßγ sù ’ Îû 7π t±Š Ïã 7π uŠ ÅÊ# §‘ ∩∠∪

 8. Namni guyyaa qiyaamaa Miizaanni

kheeyrii isa duraa xiqqaate, sharriin isaa guddatte,

$ ¨Β r& uρ ô⎯ tΒ ôM ¤ yz …çμ ãΖƒÎ—≡ uθ tΒ ∩∇∪  

9. Haati isaa ibidda jahannami. … çμ •Β é' sù ×π tƒ Íρ$ yδ ∩®∪  

Page 106: Or tafseer 3am_wa_tabarak

10. Maaltu si beysise waan haawiyaan taate.

!$ tΒ uρ y71 u‘ ÷Š r& $ tΒ ÷μ u‹ Ïδ ∩⊇⊃∪  

11. Ibidda haalaan nama gubdu. î‘$ tΡ 8π uŠ ÏΒ% tn ∩⊇⊇∪  

99. Suuraa At -Tak aat hur

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Horii heddummeefattanii waliin

dhaadachuun, Ibaadaa Rabbiirraa isin shaakhala yaa ilma namaa.

ãΝ ä39 yγ ø9 r& ã èO% s3 −G9 $# ∩⊇∪  

2. Hamma duutanii Qabrii seentanitti. 4© ®L ym ãΛ än ö‘ã— t Î/$ s) yϑ ø9 $# ∩⊄∪  

3. Haala khana dhiisaa, wiliidha beekhuuf jiraattan, waan isini dhufaa taa’aa.

ξ x. š’ ôθ y™ tβθ ßϑ n= ÷è s? ∩⊂∪  

4. Ammallee haala khana dhiisaa, wiliidha beekhuuf jiraattan, waan isini dhufaa ta’aa.

§Ν èO ξ x. t∃ ôθ y™ tβθ ßϑ n=÷è s? ∩⊆∪  

5. Haala kanarraa dhoorkamaa, osoo beeytanii ilmii dhugaadhaa.

ξ x. öθ s9 tβθ ßϑ n=÷è s? zΝ ù= Ïæ È⎦⎫É) u‹ ø9 $# ∩∈∪

 6. Wallaahi ijuma teessaniin, ibidda

jahannamaa arguuf teessan. χ ãρ u tI s9 zΟŠ Ås pgø: $# ∩∉∪  

7. Guyyaa qiyaamaa ibidda jahannam ija dhugaatiin arguuf teessan.

¢Ο èO $ pκ ¨Ξ ãρ u tI s9 š⎥ ÷⎫ tã È⎦⎫ É) u‹ ø9$# ∩∠∪  

8. Eegasii guyyaa qiyaamaa, nigaafatamtan qananii Rabbiin isiniif khanneerraa. ¢Ο èO £⎯ è=t↔ ó¡ çF s9 >‹ Í≥ tΒ öθ tƒ Ç⎯ tã ÉΟŠÏè ¨Ζ9 $# ∩∇∪

 

Page 107: Or tafseer 3am_wa_tabarak

103. Suuraa A l -Asr

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Yaroo Asritiin khakhadhe. Î óÇ yè ø9 $# uρ ∩⊇∪  

2. Ilmi namaa khasaaraa kheessa jira. ¨β Î) z⎯≈ |¡Σ M} $# ’ Å∀ s9 A ô£ äz ∩⊄∪  

3. Warra Rabbii dhugoomsee dalagaa gaarii dalage malee, warra kharaa haqaa walii dhaame malee, warra yoo musiibaan nama buute obsa walii dhaamu malee, khaan khasaaraa keessa jira.

ω Î) t⎦⎪ Ï% ©! $# (#θ ãΖ tΒ# u™ (#θ è=Ïϑ tã uρ

ÏM≈ ys Î=≈ ¢Á9 $# (# öθ |¹# uθ s?uρ Èd, ys ø9 $$ Î/

(# öθ |¹# uθ s? uρ Î ö9 ¢Á9 $$ Î/ ∩⊂∪  

104. Suuraa A l -Hum azah

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Azaaba jabaa isaanii jira, nama nama

hamatuufii nama nama eybeessu hundaaf.

×≅ ÷ƒ uρ Èe≅ à6 Ïj9 ;ο t“ yϑ èδ >ο t“ yϑ —9 ∩⊇∪

 

2. Kha horii wali qabee olkaaye, haqa Rabbii irraa hin basiniif azaaba jabaa isaaf jira. “ Ï% ©! $# yì uΗsd Zω$ tΒ …çν yŠ £‰ tã uρ ∩⊄∪

 

Page 108: Or tafseer 3am_wa_tabarak

3. Horiin isaa khazalaalam, isa tursiisu sahee?

Ü= |¡ øt s† ¨β r& ÿ… ã& s!$ tΒ …çν t$ s# ÷{ r& ∩⊂∪  

4. Akka inni yaadee miti, darbamuuf ta’a ibidda huxaamaa ja’amutti.

ξ x. ( ¨β x‹ t6.⊥ ㊠s9 ’ Îû Ïπ yϑ sÜ çt ø: $# ∩⊆∪  

5. Maaltu si beeysise waan huxamaan taate.

!$ tΒ uρ y71 u‘ ÷Š r& $ tΒ èπ yϑ sÜ çtø: $# ∩∈∪  

6. Ibidda Rabbii qabsiifamtuu. â‘$ tΡ «! $# äο y‰ s%θ ßϑ ø9 $# ∩∉∪  

7. Ibiddi san kha laalaan isii onneedhaan nama baatu.

© ÉL ©9 $# ßì Î=©Ü s? ’ n? tã Íο y‰ Ï↔ øù F{ $# ∩∠∪  

8. Ibiddi san warra ibiddaaratti cufamti. $ pκ ¨Ξ Î) Ν Íκ ö n= tã ×ο y‰ |¹ ÷σ •Β ∩∇∪

 9. Utubaa ibiddaatiin hidhaan hidhaman. ’ Îû 7‰ uΗ xå ¥ο yŠ £‰ yϑ •Β ∩®∪  

105. Suuraa A l -Fi i l

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Beeytee yaa ergamaa Rabbii, waan

Rabbiin khee isaanirra dalage, warra Arbaan Ka’abaa diiguuf ka’e.

óΟ s9 r& t s? y# ø‹ x. Ÿ≅ yè sù y7 •/ u‘ É=≈ ptõ¾ r'Î/

È≅‹ Ï ø9 $# ∩⊇∪  

2. Rabbiin mala isaan kha’aniif dhabama duraa hin goonee?

óΟ s9 r& ö≅ yè øg s† ö/ èφ y‰ øŠ x. ’ Îû 9≅‹ Î=ôÒ s? ∩⊄∪  

Page 109: Or tafseer 3am_wa_tabarak

3. Rabbiin shinbirroo jama’a jama’aan (tuuta tuutaan) itti erge.

Ÿ≅ y™ ö‘ r& uρ öΝ Íκ ö n=tã # · ö sÛ Ÿ≅‹ Î/$ t/ r& ∩⊂∪  

4. Dhagaa ibidda jahannamirraa taheen isaan darbatti.

Ν Îγ‹ÏΒ ö s? ;ο u‘$ y∨ Ït¿2 ⎯ ÏiΒ 9≅Š Åd∨ Å™ ∩⊆∪  

5. Akka baala horiin nyaadhamee, faltii tahe isaan godhe.

öΝ ßγ n= yè pg m 7# óÁ yè x. ¥Αθ à2 ù' ¨Β ∩∈∪  

 

106. Suuraa A l -Qureeysh

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Waan Qureeyshiin barattee, aadaaf

qabdurraa. É#≈n=ƒ \} C· ÷ƒ t è% ∩⊇∪  

2. Aadaa isaanirraa Caamsaa fii Bona shammadaaf biyya keessa deeman.

öΝ Îγ Ï≈ s9⎯ Î) s' s# ôm Í‘ Ï™!$ tG Ïe±9 $# É# ø‹ ¢Á9 $# uρ

∩⊄∪  

3. Rabbii beeytii (Ka’abaa) khanaa, haa gabbaran.

(#ρ ߉ ç6÷è u‹ ù=sù ¡> u‘ # x‹≈ yδ ÏM ø t7 ø9 $# ∩⊂∪  

4. Rabbiin sanuu, akka isaan hin beelooyne isaan nyaachise, waan isaan sodaatan duraa nagaya isaan baase.

ü” Ï% ©! $# Ο ßγ yϑ yè ôÛ r& ⎯ ÏiΒ 8íθ ã_

Ν ßγ oΨ tΒ# u™ uρ ô⎯ ÏiΒ ¤∃ öθ yz ∩⊆∪  

Page 110: Or tafseer 3am_wa_tabarak

107. Suuraa Maa’un

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Beytee yaa ergamaa Rabbii, namtichi

nama guyyaa galataa kijibsiise.

|M ÷ƒ u™ u‘ r& “ Ï% ©! $# Ü> Éj‹ s3 ムÉ⎥⎪ Ïe$! $$Î/ ∩⊇∪

 

2. Namtichi san nama joollee yataamaa horii isaanii dhorkatu.

š Ï9≡ x‹ sù ” Ï% ©! $# ‘í ߉ tƒ zΟŠ ÏKuŠ ø9$# ∩⊄∪

 

3. Miskiina nyaachisaa ja'ee nama hin kha khaasu.

Ÿω uρ Ù çts† 4’ n? tã ÏΘ$yè sÛ

È⎦⎫Å3 ó¡ Ïϑ ø9 $# ∩⊂∪  

4. Azaaba jabaa isaaniif jira, warra salaatuf.

×≅ ÷ƒ uθ sù š⎥,Íj# |Á ßϑ ù=Ïj9 ∩⊆∪  

5. Ummanni sun, warra salaata isaanirraa dagamanii, dantaa dhaban (shuruuxaaafii arkaanaafii waajibarraa)

t⎦⎪ Ï% ©! $# öΝ èδ ⎯ tã öΝ Íκ ÍE Ÿξ |¹ tβθ èδ$ y™ ∩∈∪

 

6. Warra salaata isaanii nama garsiifachuuf salaatu, azaaba jabaatu isaaniif jira.

t⎦⎪ Ï% ©! $# öΝ èδ šχρ â™ !# t ム∩∉∪  

7. Warra waan ollaan waliif ergisu, ollaa dhorkatullee azaabaa isaaniif jira.

tβθ ãè uΖ ôϑ tƒ uρ tβθ ãã$ yϑ ø9 $# ∩∠∪  

Page 111: Or tafseer 3am_wa_tabarak

108. Suuraa A l -K ow t har

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Nuti sii khannine yaa ergamaa Rabbii,

Laga Kowsar ja’amu. !$ ¯ΡÎ) š≈ oΨ ø‹ sÜ ôã r& t rO öθ s3 ø9 $# ∩⊇∪

2. Rabbii kheetiif salaati, Rabbiif qali. Èe≅ |Á sù y7 În/ t Ï9 ö pt ùΥ $# uρ ∩⊄∪

 3. Namni si jibbu san isuma khayrii

hundarraa cite. χ Î) š t∞ ÏΡ$ x© uθ èδ ç tI ö/ F{ $# ∩⊂∪  

109. Suuraa A l -K aaf i ruun

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Ja’iin yaa ergamaa Rabbii, yaa warra

Rabbitti kafartan. ö≅ è% $ pκ š‰ r' ¯≈ tƒ šχρ ã Ï≈x6 ø9 $# ∩⊇∪  

2. Waan isin Rabbii gadi gabbartan hin gabbaru.

Iω ߉ ç6ôã r& $ tΒ tβρ ߉ ç7 ÷è s? ∩⊄∪  

3. Isiniis Rabbiin ani gabbaru hin gabbartan.

Iω uρ óΟ çFΡr& tβρ ߉ Î7≈tã !$ tΒ ß‰ ç7 ôã r& ∩⊂∪  

Page 112: Or tafseer 3am_wa_tabarak

4. Ani kha gabbaru waa hin taane waan isin Rabbii gadi gabbartan.

Iω uρ O$ tΡ r& Ó‰ Î/% tæ $ ¨Β ÷Λ –n‰ t6 tã ∩⊆∪

 5. Isiniis Rabbiin ani gabbaru hin

gabbartan. Iω uρ óΟ çFΡr& tβρ ߉ Î7≈tã !$ tΒ ß‰ ç6 ôã r& ∩∈∪

6. Amantii Kufrii isinii jira, yaa ummata kaafiraa, aniis amantii Islaamaa naaf jira.

ö/ ä3 s9 ö/ ä3 ãΨƒÏŠ u’ Í< uρ È⎦⎪ ÏŠ ∩∉∪  

 

109. Suuraa A l -Nasr i

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#  

1. Hoggaa tumsi Rabbii sii dhufee, Kaafira Makkaa cabsite, yaa ergamaa Rabbii.

# sŒ Î) u™ !$ y_ ã óÁ tΡ «! $# ßx ÷G x ø9 $# uρ ∩⊇∪  

2. Ilma namaa ni garta, isaanii islaamummaa seenan, murna murnaan (Jam’a Jam’aan)

|M ÷ƒ r&u‘ uρ } $ ¨Ψ9 $# šχθ è= ä{ ô‰ tƒ ’ Îû Ç⎯ƒ ÏŠ

«! $# % [`# uθ øù r& ∩⊄∪  

3. Rabbii khee qulqulleessi, waan isaan hin malle hundarraa, araarama isaa kharadhu, Rabbiin towbaa namaa kha akkaan qeebalu tahe.

ôx Îm7 |¡ sù ω ôϑ pt¿2 y7 În/ u‘ çν ö Ï øó tG ó™ $# uρ 4 … çμ ¯ΡÎ)

tβ% Ÿ2 $ R/#§θ s? ∩⊂∪  

Page 113: Or tafseer 3am_wa_tabarak

111. Suuraa A l -Masad

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Harki Abbaa Lahab khasaaramte,

mataan isaatu halaakhame ôM ¬7 s? !# y‰ tƒ ’ Î1 r& 5= yγ s9 ¡= s? uρ ∩⊇∪  

2. Ibidda Rabbii isaarraa hin deebifne, horiin inni wali qabe, ilmaan isaalleen isa hin fayyanne.

!$ tΒ 4© o_ øî r& çμ ÷Ψ tã … ã& è!$ tΒ

$ tΒ uρ |= |¡ Ÿ2 ∩⊄∪  

3. Wiliidha Ibidda balbalaa seenuu ta’a. 4’ n? óÁ u‹ y™ # Y‘$ tΡ |N#sŒ 5= oλ m; ∩⊂∪  

4. Jaartiin isaa, isaa waliin Ibidda Jahannamaa seenti, Mukha Qoree qabu baadhattee kharaa ergamaan Rabbii deemurra guurti.

… çμ è? r&t øΒ $# uρ s' s!$ £ϑ ym É= sÜ ys ø9 $# ∩⊆∪  

5. Haada Ibidda jahanamirraa tolfameetu, Morma isii kaayama.

’ Îû $ yδ ω‹ Å_ ×≅ ö7 ym ⎯ ÏiΒ ¤‰ |¡ ¨Β ∩∈∪

 

Page 114: Or tafseer 3am_wa_tabarak

112. Suuraa A l -Ik h laas

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Rabbiin tokko ja’iin yaa ergamaa

Rabbii, ummata kaafiraatiin. ö≅ è% uθ èδ ª! $# î‰ ym r& ∩⊇∪  

2. Rabbii ilmi namaa hundi itti haajamu. ª! $# ߉ yϑ ¢Á9 $# ∩⊄∪  

3. Rabbiin hin dhalu hin dhalatus. öΝ s9 ô$ Î# tƒ öΝ s9 uρ ô‰ s9θ ム∩⊂∪  

4. Rabbiin tokkicha waa hunda keessatti fakkii hin qabne.

öΝ s9 uρ ⎯ ä3 tƒ … ã& ©! # ·θ à à2 7‰ ym r& ∩⊆∪  

85. Suura t A l -A ’laa 113. Suuraa A l -Fa laq

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Rabbii ifa bariisaa uumeeniin

maganfadha, ja’iin yaa ergamaa Rabbii.ö≅ è% èŒθ ãã r& Éb> t Î/ È, n=x ø9 $# ∩⊇∪  

2. Hamtuu waan Rabbiin umeerraahin Rabbi maganfadha, ja’iin yaa ergamaa Rabbii.

⎯ ÏΒ Îh Ÿ° $ tΒ t, n=y{ ∩⊄∪  

3. Hamtuu dukkana halkanirraa yaroo dukkanaawe, Rabbi maganfadha, Ja’iin yaa ergamaa Rabbii.

⎯ ÏΒ uρ Îh Ÿ° @, Å™% yñ # sŒ Î) |= s% uρ ∩⊂∪  

Page 115: Or tafseer 3am_wa_tabarak

4. Hamtuu waa itti tuttufanii gugudunfanirraahin Rabbi maganfadha ja’iin yaa ergamaa Rabbii.

⎯ ÏΒ uρ Ìh x© ÏM≈ sV≈¤ ¨Ζ9 $# † Îû ω s) ãèø9 $# ∩⊆∪

5. Hamtuu nama nama hasadurraa hin Rabbi maganfadha, ja’iin yaa ergamaa Rabbii.

⎯ ÏΒ uρ Ìh x© >‰ Å™% tn # sŒ Î) y‰ |¡ ym ∩∈∪  

 

 

114. Suuraa An-Naas

Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $#

 1. Rabbii ilma namaa uumeeniin

maganfadha, ja’iin yaa ergamaa Rabbii.ö≅ è% èŒθ ãã r& Éb> t Î/ Ĩ$ ¨Ψ9 $# ∩⊇∪  

2. Mootii ilma namaa taheeniin maganfadha, ja’iin yaa ergamaa Rabbii.

Å7 Î=tΒ Ä¨$ ¨Ψ9 $# ∩⊄∪

3. Rabbii ilma namaa taheeniin maganfadha, ja’iin yaa ergamaa Rabbii.

Ïμ≈ s9 Î) Ĩ$Ψ9 $# ∩⊂∪  

4. Hamtuu sheyxaanni na waswaasurraahiin Rabbi maganfadha ja’iin yaa ergamaa Rabbii.

⎯ ÏΒ Ìh x© Ĩ# uθ ó™ uθ ø9 $# Ĩ$ ¨Ψ sƒø: $# ∩⊆∪  

5. Sheeyxaanni sanuu kha qoma ilma

namaa seenee nama waswaasu.

“ Ï% ©! $# ⨠Èθ ó™ uθ ム† Îû Í‘ρ ߉ ß¹

ÄZ$Ψ9 $# ∩∈∪  

6. Sheeyxaana Jinnii tii fi sheeyxaana ilma namaarraa tahan.

z⎯ ÏΒ Ïπ ¨Ψ Éf ø9 $# Ĩ$Ψ9 $# uρ ∩∉∪  

Page 116: Or tafseer 3am_wa_tabarak

114. Suuraa Faat ihaa

Rabbiittiin maganfadha, shayxaana) أعوذ با? من الشيطان الرجيم

Rahmata Rabbiirraa darbamaa taherraa)

1. Maqaa Rabbiitiniin Jalqaba, Maqaan isaa Rahmaan kan tahe, maqaan isaa Rahiim kan tahe.

ÉΟ ó¡ Î0 «! $# Ç⎯≈ uΗ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $# ∩⊇∪

 

2. Faaruun bareedduun guutuu taate ta Rabbii Aalamaati.

߉ ôϑ ys ø9 $# ¬! Å_U u‘ š⎥⎫Ïϑ n=≈ yè ø9 $# ∩⊄∪  

 

3. Rabbiin sanuu Rahmaani, Isa ka waa hunda wal gahe, Maqaan isaa Rahmanii fi Rahiim ka tahe.

Ç⎯≈ uΗ÷q §9 $# ÉΟŠ Ïm §9 $# ∩⊂∪

4. Rabbiin sanuu Mootii guyyaa galataa ka tahe.

Å7 Î=≈ tΒ ÏΘ öθ tƒ É⎥⎪ Ïe$! $# ∩⊆∪

5. Yaa Rabbi Suma qofa gabbarra, suma qofa gargaarsifanna, waa hunda keessatti.

x‚$−ƒ Î) ߉ ç7 ÷è tΡ y‚$−ƒÎ) uρ Ú⎥⎫Ïè tG ó¡ nΣ ∩∈∪

6. Yaa Rabbi kharaa diriiraa qaceelaa nu qaceelchi.

$ tΡ Ï‰ ÷δ $# xÞ≡ u Å_Ç9 $# tΛ⎧ É) tG ó¡ ßϑ ø9 $# ∩∉∪

Page 117: Or tafseer 3am_wa_tabarak

7. Karaan qaceelaan san karaa warra ati tola olteefi ka tahe, Anbiyoota fi Siddiiqoota, Shuhadaa fi Saalihtoota, karaa isaanii nu qaceelchi, karaa yahuudaan itti dalantte kan tahin, karaa nasaaraa warra jallate kan tahin.

xÞ≡ u ÅÀ t⎦⎪ Ï% ©! $# |M ôϑ yè ÷Ρ r& öΝ Îγ ø‹ n= tã Î ö xî

ÅUθ àÒ øó yϑ ø9 $# óΟ Îγ ø‹ n= tæ Ÿω uρ t⎦⎫ Ïj9 !$ Ò9 $# ∩∠∪  

 

(Aamiin) yaa Rabbi narraa qeebali

آمين

بســــــم هللا الرحمن الرحيم

Maqaa Allaahaatiniin eegala, akkaan nahaa, [Muslima qofaaf]

rifata kan tahe.

الرحمن

Ar-Rahmaan:- Kan namaaf nahee adunyaaratti nama qananiisu, Muslimaa fii

kaafiraas akka isaan malutti kan nahuufi ykn rifatuuf

jechuudha.

الرحيم

Ar-Rahiim :- Kan ganda irraa boodaatti ykn aakhiraatti warra amane qofaaf

Rifatu amallee kan akkaan Muslima qofaaf rifatee jannata

isaan naqu jechuudha.