էջ 4 ›››

Մար դիկ սե փա կա նա տի րու թյան զգաց ման պա կաս ու նենՀարցազրույց ՄԱԿ-ի մշտա կան ներ կա յա ցու ցիչ Դա ֆի նա Գերչևա յի հետ

Մի ջազ գա յին ֆի նան սա կան կա ռույց նե րը, այդ թվում՝ Ար ժույ թի մի ջազ գա յին հիմ­նադ րա մը, կան խա տե սել են հա մաշ խար հա յին տնտե սու թյան ա ճի դան դա ղում, իսկ Եվ րա միու թյան հա մար չեն բա ցա ռել ան գամ ռե ցեսիա յի սցե նա րը: Չ նա յած այդ կան խա տե սում ե րին՝ Հա յաս տա նի ֆի նանս նե րի նա խա րա րու թյու նը չի պատ­րաստ վում փո փո խել 2012թ. պետբ յու ջեն։ Ֆի նանս նե րի նա խա րար Վա չե Գաբ րիել­յա նը ե րեկ հրա վիր ված ա սուլ ի սին հայ տա րա րեց, որ բյու ջեի էա կան վե րա նայ ման անհ րա ժեշ տու թյուն չի տես նում, քա նի որ չնա յած ար տա քին մի ջա վայ րի խնդիր նե­րի առ կա յու թյա նը՝ դրանք կա րող են և չա ռար կա յա նալ։

Վա չե Գաբ րիել ա նը լրագ­րող նե րի հետ հան դի պել էր՝ ներ կա յաց նե լու այս տար վա նա խա րա րու թյան

գե րա կա ուղ ղու թյուն նե րը։ Դ րանք չորսն են. 1) Պե տա­կան ծախ սե րի կա ռա վար­ման արդ յու նա վե տու թյան

բարձ րաց ման նպա տա­կով ծրագ րա յին բյու ջե­տա վոր ման ներդր ման

Է լի տա նե րի շրջապ տույ տի շուրջՍու րեն Մա նուկ ան, տե սա կետ

էջ 2 ›››

Ի՞նչ է պա հանջ-վում լրագ րո ղիցՍո ղո մոն Փա փազ ան, տե սա կետ

էջ 2 ›››

Մինչճգ նա ժա-մա յին՝ ճգնա-ժա մից ա ռաջՌու սաս տա նի տնտե սու-թյու նը վե րա դար ձել է 2008թ. 2-րդ ե ռամս յակ

էջ 8 ›››

Ա մե նաար տա-սո վո րը՝ ֆի նանս նե րի աշ խար հի բո լոր ճգնա ժա մե րիցՋիմ Օ’ Նի լը հի շեց նում է՝ Եվ րո պան դեռ ամ բողջ աշ խար հը չէ

էջ 9 ›››

«Օս կար»-ից խլում են Kodak-ըԸն կե րու թյու նը թատ րո-նից հետ է պա հան ջում իր ա նու նը

էջ 9 ›››

Ճո ճե լով Կու րի սու րըԹուր քիան սպառ նում է գե տի ջրերն ուղ ղել Սև ծով

էջ 10 ›››

Կն քա հայ րեր, փլեյ բոյ ներ, հայ րե նա սեր ներԻշ խա նու թյան են ձգտում մե ծա հա րուստ նե րը

էջ 11 ›››

Գ յում րե ցի նե րը թատ րոն չեն սի րում

էջ 14 ›››

Գինը՝ 100 դրամ

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

էջ 5 ››› էջ 12 ›››

Թանկ փո ղո՞վ

Բան կե րը 2011թ. էա պես մե ծաց րել են վար կա վո րու մը

Ա րոն յա նը չի գնա Բա քու

Նա հու սով է՝ ՖԻԴԵ-ն այլ վայ րում կանց կաց նի Աշ խար հի չեմ պիո նի կոչ ման մրցում ե րը

| № 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ., www.orakarg.am

Չեն հա վա տում հող մե րին վայ րագ

Ֆի նանս նե րի նա խա րա րու թյու նը չի պատ րաստ վում փո փո խել 2012թ. բյու ջեն

Պե տե կա մուտ նե րի կո մի տեն ե րեկ հրա պա րա կել է 2011թ. 1000 խո շոր հար կա տու նե րի ցան կը (էջ 7): Հ պան ցիկ դի տար կու մից երևում է, որ թեև ան ցած տա րի խո շոր հար կա տու նե րը ո րոշ չա փով դուրս են բեր վել ստվե րից, այնու հան դերձ ստվե րը շա րու նա­կում է մեծ մալ: n

Տե՛ս խմբագրականը` էջ 2 ›››

Երբ ստվե րում տաք է

«Օրակարգ»-ի արխիվից

էջ 6 ›››

Տե ղե կաց ված թե րա հա վատ ներՀա յաս տա նում տե ղե կաց ված ներն ա վե լի քիչ են վստա հում կա ռա վա րու թյա նը, քան աշ խար հում

Աշ խար հում տե ղե կաց ված բնակ չու թյան 43%­ն է վստա հում կա ռա վա րու թյա նը, իսկ ընդ հա նուր բնակ չու թյան՝ 38%­ը: Այս պի սի եզ րա հան գում կա փիար ծա ռա յու թյուն ներ մա տու ցող ա մե րիկ ան Edelman ըն կե րու թյան հրա պա րա կած «Վս տա հու թյան բա րո­մետր» հե տա զո տու թյան մեջ: Ն մա նա տիպ մի հե տա զո տու թյուն էլ՝ Սո ցիա լա կան միաս­նու թյան հար ցում (2011 Social Cohesion Survey), Հա յաս տա նում է ի րա կա նաց վել՝ Հե տա­զո տա կան ռե սուրս նե րի կով կաս յան կենտ րո նի (ՀՌԿԿ) և ՄԱԿ­ի Զար գաց ման ծրագ րի կող մից: Ըստ այդմ՝ Հա յաս տա նում կա ռա վա րու թյանն ա վե լի քիչ վստա հում են տե ղե­կաց ված նե րը՝ 32%, քան ընդ հա նուր բնակ չու թյու նը՝ 36%:

Edelman­ի «Վս տա հու թյան բա րո մետր» հե տա զո տու­թյան մեջ նշվում է, որ 2012թ. աշ խար հում կա ռա վա­րու թյուն նե րի նկատմամբ վստա հու թյան ռե կոր դա յին՝

9% ան կում է գրանց վել: Ըն­կե րու թյու նը հար ցում եր է ի րա կա նաց րել աշ խար­հի 25 երկր նե րում ապ րող ընդ հա նուր 25 հազ. բնակ չի և ա ռանձ նաց ված 5,6 հազ.

տե ղե կաց ված բնա կիչ նե րի շրջա նում: Ըստ հե տա զո­տու թյան՝ «տե ղե կաց ված» է հա մար վում լավ կրթված,

Վարքագիծ

էջ 3 ›››

| № 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ.

2 | Տեսանկյուն

Պե տա կան ե կա մուտ նե րի կո մի տեն ե րեկ հրա պա­րա կել է 2011թ. 1000 խո շոր հար կա տու նե րի ցան կը: Ա ռա ջի կա յում «Օ րա կարգ»­ը կանդ րա դառ նա դրան, մինչ այդ բա վա րար վենք հպան ցիկ դի տար կու մով:

Ան ցած տա րի 1000 խո շոր հար կա տու նե րը 11,7%­ով կամ 50,7 մլրդ ­ով ա վե լի շատ հարկ են վճա­րել (483,5 մլրդ)։ Ցան կից երևում է, որ հա վա­քագր ված լրա ցու ցիչ 50,7 մլրդ ­ի 44%­ը կամ 22,3 մլրդ ­ը ա պա հո վել է Զան գե զու րի պղնձա մո­լիբ դե նա յին կոմ բի նա տը (ա վել է վճա րել 17 մլրդ) և «Հայ Ռուս գա զար դ»­ը (ա վել է վճա րել 5,3 մլրդ)։ ԶՊՄԿ­ի վճա րած հար կե րի ծա վա լի ա ճը պայ­մա նա վոր ված է հա մաշ խար հա յին շու կա յում մե­տաղ նե րի գնե րի ա ճով, ո րի արդ յուն քում ա վե լա­ցել են այդ ըն կե րու թյան հան քարդ յու նա հան ման ծա վալ նե րը:

Ու շագ րավ է, որ 1000 ըն կե րու թյուն նե րի վճա րած ուղ ղա կի հար կե րի (ե կամ տա հարկ, շա հու թա հարկ) ծա վա լն ա վե լա ցել է 30,7%­ով կամ 28 մլրդ ­ով՝ կազ մե լով 119,35 մլրդ։ Այս ա ճի արդ յուն քում ո րո­շա կիո րեն բա րե լավ վել է ուղ ղա կի հար կե րի տե սա­կա րար կշի ռն ընդ հա նուր հար կե րում՝ կազ մե լով 24,7%. 2010թ. այդ ցու ցա նի շը կազ մել էր 21%։

Մ յուս կող մից, սա կայն, ու սում ա սի րե լով պետբ­յու ջեի հար կա յին մուտ քե րի կա ռուց ված քը, երևում է, որ թեև 1000 խո շոր հար կա տու նե րն ա պա հո­վել են հար կա յին ե կա մուտ նե րի 74%­ը և ուղ ղա կի հար կե րի 66,4%­ը, նրանք շա րու նա կում են թաքց­նել ուղ ղա կի հար կե րը։ Նույ նիսկ ա ռա ջին հար յուր­յա կի թվե րին նա յե լով՝ ա ռանց հաշ վի չի կա րե լի է տես նել, որ նրանց վճա րած ուղ ղա կի հար կե րը չեն անց նում 10%­ը: Օ րի նակ՝ միև նույն գոր ծա րա րին պատ կա նող «Ա լեքս Գ րիգ», «Լուս Աստղ Շուգր» (շա քա րա վա զի շու կա յի 100­տո կո սա նոց մե նա տեր) ըն կե րու թյուն նե րի վճա րած ընդ հա նուր հար կե րի ըն դա մե նը 5%­ն են կազ մում ուղ ղա կի հար կե րը:

Վա ռե լիք ներկ րող «Սի թի Պետ րոլ Գ րուպ» և «Ֆ­լեշ» ըն կե րու թյուն նե րի վճա րած հար կե րի կա ռուց­ված քում ուղ ղա կի հար կե րի մաս նա բա ժի նը մոտ 4% է: «Մի կա Քոր փո րեյշն» ըն կե րու թյան մոտ այդ ցու ցա նի շը կազ մում է 2%: Այս ցան կը կա րե լի է եր­կար շա րու նա կել:

Բա ցա ռու թյամբ ֆի նան սա կան շու կա յի կա­ռույց նե րի՝ ուղ ղա կի հար կե րն ընդ հա նուր հար կե­րում գե րակշ ռում են միայն այն ըն կե րու թյուն նե­րում, ո րոնք օ տա րերկր յա խո շոր ըն կե րու թյուն նե րի դուստ րեր են՝ «Ղ­ Տե լե կոմ», «Ար մեն Տել», «Օ րանժ Ար մե նիա» և այլն:

Ե թե հաշ վի առ նենք, որ ուղ ղա կի հար կե րի զգա­լի մա սը կազ մում է ե կամ տա հար կը, ստաց վում է, որ թեև ան ցած տա րի խո շոր հար կա տու նե րի շա­

հույթ նե րը ո րոշ չա փով դուրս են բեր վել ստվե րից, այն ու հան դերձ ստվե րը շա րու նա­կում է մեծ մալ: n

Խմբագրական

Խմ բագ րա կա նը չի պայ մա նա վո րում թեր թի այլ հատ ված նե րում նո րու թյուն նե րի ընտ րու թյունն ու լու սա բա նու մը:

2­3­րդ է ջերում հրա պա րակ վող մյուս կար ծիք նե րը կա րող են չհա մընկ նել խմբագ րու թյան դիր քո րոշ մա նը:

Լույս է տեսնում 2011թ. սեպտեմբերի 21­ից:

Հիմադիր և հրատարակիչ՝«Սիվիլիթաս» հիմադրամ, վկայական` 03Ա080303, տրվ. 20.05.08թ.

Հասցե՝ ք. Երևան, Հյուսիսային պողոտայի 1

Հեռ.՝ +37410 500 119, էլ. փոստ՝ info@orakarg.am

Գլխավոր խմբագիր՝ Կարեն Հարությունյան

Թողարկման պատասխանատու՝ Մարատ Յավրումյան

Վաճառք և բաժանորդագրություն՝ +374 10 500119, +374 55 026249

Մեջբերումեր անելիս հղումը «Օրակարգ»­ին պարտադիր է:

Թերթի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական

հեռուս տա ռադիո ընթերցում առանց «Օրակարգ»­ին հղման արգելվում է:

Նյութերը չեն գրախոսվում և հեղինակներին չեն վերադարձվում:

Գովազդների և R տառով հրապարակվող

նյութերի բովանդա կության համար խմբագրությունը

պատասխանատվություն չի կրում:

Տառատեսակը՝ Էդիկ Ղաբուզյանի

Հրատարակության 1­ին տարի

Ստորագրված է տպագրության՝ 02.02.2012թ.

Տպաքանակը՝ 3000

Օրաթերթը տպագրվում է «Տիգրան Մեծ» հրատա րակ չու թյան

տպարանում, ք.Երևան, Արշակունյաց 2:

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

Է լի տա նե րի շրջապ տույ տի շուրջ

Մենք ան խու սա փե լիո րեն մտնում ենք նա խընտ րա­կան շրջա նի հոր ձա նուտ և

ի րա կան, կեն սա կան նշա նա կու թյան խնդիր նե րից տե ղա փոխ վում վե րա­ցա կան և նեղ կու սակ ցա կան լու րե­րի դաշտ: Օ րի նակ՝ վեր ջին օ րե րին ակ տիվ են մե ծա մաս նա կան­հա մա­մաս նա կան ընտ րա կար գի շուրջ վե­ճե րը կամ կու սակ ցա կան ցու ցակ նե­րում ընդգրկ վող ան ձանց ա նուն նե րի շուրջ վար կած նե րը: Այս ա մե նը ստի­պում է մտո րել է լի տա նե րի շրջապ­տույ տի և քա ղա քա կան հա մա կար գի սերն դա փո խու թյան ա վե լի խոր քա­յին հրա մա յա կան նե րի շուրջ:

Վեր նա խա վե րի շրջապ տույտ

19­րդ դա րի վեր ջի ի տա լա ցի սո­ցիո լոգ Վիլֆ րե դո Պա րե տոն (1848­1923) քա ղա քա գի տու թյուն ներ մու ծեց «է լի տա» եզ րը՝ հա սա րա կու թյա նը բա ժա նե լով կա ռա վա րող նե րի (է լի­տա) և կա ռա վար վող նե րի: «Է լի տա­նե րը ծա գում են ստո րին շեր տե րից և պայ քա րի արդ յուն քում զբա ղեց նում ա վե լի բարձր շեր տեր, ծաղ կունք ապ­րում, ա պա այ լա կերպ վում (բա ցա սա­կան ի մաս տով)՝ ըստ պատ մու թյան ու նի վեր սալ կա նոն նե րի»,– գրում

է նա և ա ռա ջար կում սո ցիա լա կան զար գա ցու մը բա ցատ րող «Է լի տա նե­րի շրջապ տույ տի» տե սու թյու նը: Ըստ Պա րե տո յի՝ կան եր կու տե սա կի է լի­տա ներ: «Առ յուծ նե րին» բնո րոշ է կա­ռա վար ման ու ժա յին մե թոդ նե րի կի­րա ռու մը, պահ պա նո ղա կա նու թյու նը: «Աղ վես նե րը» նա խընտ րում են ի րենց իշ խա նու թյու նը պահ պա նել քա րոզ­չու թյամբ, նրանք քա ղա քա կան­ֆի­նան սա կան կոմ բի նա ցիա նե րի, խո­րա ման կու թյան վար պետ ներ են: Ն րանց կա ռա վա րում արդ յու նա վետ է, երբ անհ րա ժեշտ են նո րա րա րնե­րի, դի վա նա գետ նե րի հմտու թյուն­ներ, սա կայն «աղ վես նե րն» ըն դու­նակ չեն բռնու թյան, նույ նիսկ երբ այն անհ րա ժեշտ է: Այդ դեպ քում «աղ վես­նե րին» փո խա րի նե լու է գա լիս «առ­յուծ նե րի» է լի տան, ո րը պատ րաստ է գոր ծել վճռա կան կեր պով:

Պա րե տոն պատ մու թյու նը բնու­թագ րում է իբրև «Է լի տա նե րի գե րեզ­մա նա տուն»: Փոք րա մաս նու թյան մի խումբ պայ քա րում է, գա լիս իշ խա­նու թյան, օգտ վում է իշ խա նու թյու­նից, ան կում է ապ րում և փո խա րին­վում մեկ այլ խմբով: Իսկ է լի տա յի մշտա կան փո փո խու թյու նը և շր ջապ­տույտն անհ րա ժեշտ է զար գաց ման հա մար, քա նի որ նախ կին է լի տա նե­րը կորց նում են այն է ներ գիան, ո րը նրանց օգ նել է հաս նել հա ջո ղու թյան:

Սերն դա փո խու թյունԲա ցի սո ցիա լա կան շա հե րի ներ­

կա յա ցու մից, ծրագ րա յին դրույթ նե րի մշա կու մից, հա սա րա կա կան կար ծի­քի ձևա վո րու մից, իշ խա նու թյան հա­մար պայ քա րից՝ ցան կա ցած քա ղա­քա կան կու սակ ցու թյան գոր ծա ռույթ­նե րից է նաև քա ղա քա կան կադ րե­րի պատ րաս տում ու ներգ րա վու մը քա ղա քա կա նու թյուն:

Արև մուտ քում յու րա քանչ յուր ընտ­րու թյուն ից հե տո տե ղի է ու նե նում

կու սակ ցա կան վեր նա խա վի «թար­մա ցում»: Նույ նիսկ ա մե նաազ դե ցիկ քա ղա քա կան գոր ծիչ նե րը, ան կախ ի րենց հե ղի նա կու թյու նից, հե ռա նում են աս պա րե զից՝ ճա նա պարհ տա լով սե փա կան քա ղա քա կան թի մի նոր ան դամ ե րին: Հաղ թող կու սակ ցու­թյուն նե րում այդ գոր ծըն թա ցը, բնա­կա նա բար, ա վե լի մեղմ ձևով է ըն­թա նում, քան պարտ ված կու սակ ցու­թյան մոտ, սա կայն հա ջորդ ընտ րու­թյուն նե րին ըն դա ռաջ՝ Արև մուտ քում անհ նար է տես նել գրե թե ան փո փոխ քա ղա քա կան թիմ:

Հա յաս տա նում այդ պես չէ. նույն մար դիկ ար դեն եր րորդ­չոր րորդ ան­գամ հայտն վում են ընտ րա կան ցու­ցակ նե րի գլխա վոր տե ղե րում՝ հա­վակ նե լով նո րից մտնել Ազ գա յին ժո­ղով: Ընդ ո րում՝ այս երևույ թը ոչ մի քա ղա քա գի տա կան տրա մա բա նու­թյան չի են թարկ վում, քա նի որ ակն­հայտ է, որ այդ «քա ղա քա կան դի նո­զավ րերն ի րենց աշ խա տան քի արդ­յու նա վե տու թյամբ աչ քի չեն ընկ նում: Ա վե լին՝ շրջա նառ վում են լու րեր, որ քա ղա քա կան դաշտ են փոր ձում վե րա­դարձ նել դեռ 1990­ա կան նե րի սկզբի քա ղա քա կան դե րա կա տար նե րի՝ Խոս­րով Հա րու թյուն յան, Պա րույր Հայ րիկ­յան, Վազ գեն Մա նուկ ան, ո րոնք կա­րող են հայտն վել ՀՀԿ ցու ցա կում:

Այս ա մե նը վկա յում է նոր գա ղա­փար նե րի ու մարդ կանց նկատ մամբ անվս տա հու թյան և նույ նիսկ վա խի, ինչ պես նաև հա մա կար գի քա րա ցա­ծու թյան ու փո փո խու թյուն նե րի գնա­լու ցան կու թյան բա ցա կա յու թյան մա սին: Բա ցի այդ՝ քա ղա քա կան ու­ժե րը փաս տա ցի ըն դու նում են նոր սե րունդ քա ղա քա կան աս պա րեզ բե­րե լու ի րենց ա նըն դու նա կու թյու նը:

Երբ է լի տա նե րի շրջապ տույ տը դան դա ղում է, ըստ Պա րե տո յի, կա­րող է տե ղի ու նե նալ միայն քա ղա­քա կան հե ղա փո խութ յուն: n

Ի՞նչ է պա հանջ վում լրագ րո ղից

Մեր հե ռուս տալ րագ րող նե րը լրիվ խճճվել են նա խա րար նե­

րի որևէ քայ լը բաց չթող նե լու մաս­նա գի տա կան ա նո մա լիա յի մեջ: Ընդ ո րում՝ նրանց աշ խա տան քը որևէ կերպ չի երևում: Զուտ կադ րեր են և ա ռանց ջան քե րի գրված տեքս­տեր, այ սինքն՝ «մա մու լի հա ղոր դագ­րու թյուն ներ»: Հ1­ի «Ա ռա ջին լրատ­վա կա ն»­ը փետր վա րի 1­ին ցու­ցադ րում էր պաշտ պա նու թյան նա­խա րար Սեյ րան Օ հան յա նի այ ցը Վազ գեն Սարգս յա նի ըն տա նի քին: Ա ռան ձին ու շադ րու թյան էր ար ժա­նա ցել նա խա րա րի գրկա խառ նու­թյու նը նախ կին վար չա պե տի եղ բոր՝ Ար մեն Սարգս յա նի հետ: Հի շեց նենք, որ վեր ջինս մե ղադր վում էր Հան րա­յին հե ռուս տաըն կե րու թյան նախ կին տնօ րեն, Հա յաս տա նի հե ռուս տա­ռա դիո խորհր դի նախ կին նա խա գահ Տիգ րան Նաղ դալ ա նի սպա նու թյան հա մար: Ըստ մե ղադ րան քի՝ Տիգ րան Նաղ դալ ա նի սպա նու թյու նը պատ­վի րել էր հենց Ար մեն Սարգս յա նը: Դա տա րանն ա պա ցուց ված հա մա րեց նրա մե ղադ րան քը և դա տա պար տեց 15 տար վա ա զա տազրկ ման:

Ո՞րն է խնդի րը: Սեյ րան Օ հան­յանն ա զատ է գնալ որ տեղ ու զում է և գր կա խառն վել ում հետ ու զում է:

Ի վեր ջո, Վազ գեն Սարգս յա նը և ն րա ըն տա նի քը հա րա զատ են նրան: Ղա­րա բա ղում միա սին գործ են ա րել, հող են ա զա տագ րել: Սեյ րան Օ հան­յա նը կա րող էր այ ցե լել և իր հար­գան քի տուր քը մա տու ցել հո ղի հա­մար կռիվ տված մար դու ըն տա նի­քին: Եվ «Ա ռա ջին լրատ վա կան»­ն էլ ժա մա նակ առ ժա մա նակ կա րող է այ ցե լել Վազ գեն Սարգս յա նի մո­րը, հո րը և փոր ձել պար զել, թե ինչ­պի սի զա վակ է ե ղել նրանց նա հա­տակ տղան, ինչ ման կու թյուն է ու­նե ցել, ինչ գրքեր էր սի րում կար դալ, ինչ հա րա բե րու թյուն ներ ու ներ եղ­բայր նե րի հետ և այլն:

Կա րող էր այ ցե լել նաև Տիգ րան Նաղ դալ ա նի ըն տա նի քին և տես նել նրա մի նու ճար մո րը: Հայ րը՝ «սրտի կաթ ված» ախ տո րոշ մամբ, մա հա­ցավ որ դու սպա նու թյու նից մոտ մեկ տա րի անց: Իսկ Տիգ րան Նաղ դալ ա­նի մայրն այ սօր մի մխի թա րու թյուն ու նի: Նա ա մեն օր նա յում է Հան րա­յին հե ռուս տաըն կե րու թյուն, որն իր որ դին է ա վե րակ նե րից հա վա քել: Այդ կի նը չի քննար կում սո վո րա բար, թե Տիգ րան Նաղ դալ ա նից հե տո ինչ­պի սին է Հան րա յին հե ռուս տաըն կե­րու թյու նը, յու րա քանչ յուրն իր տես­լա կանն է բե րում ի րեն վստահ ված մի ջա վայր: Բայց նրա մտքով էլ չէր անց նի, որ իր որ դու խել քի բե րած

հե ռուս տաըն կե րու թյան ե թե րում կտես նի, թե ինչ պես է պաշտ պա նու­թյան նա խա րա րը գրկա խառն վում նրա սպա նու թյան պատ վի րա տո ւի՝ Ար մեն Սարգս յա նի հետ:

Այդ կադ րից հե տո նա ար դեն չգի­տի՝ ինչ երկ րում է ապ րում: Նա չգի տի բիս մարկ ան «հա վեր ժա կան բա րե­կամ եր և հա վեր ժա կան թշնա մի ներ չեն լի նում, լի նում է հա վեր ժա կան շահ» ա սույ թը: Նա Հ1­ի ե թե րից տե­սավ իր որ դու պե տա կան մա կար դա­կով «վե րա թա ղու մը»: Այ սինքն՝ «վե­րա թա ղում» այն ի մաս տով, որ որ դին ո չինչ չի նշա նա կում: Որ, հնա րա վոր է, ճիշտ են ա րել, որ սպա նել են նրան:

Իսկ ի՞նչ էր պա հանջ վում լրագ րո­ղից՝ է թի կա յի պարզ զգա ցում: Չի կա րե լի ե թեր տալ նա խա րա րի գրկա­խառ նումը սպա նու թյան պատ վի րա­տո ւի հետ, ե թե նույ նիսկ նա Ս պա­րա պե տի եղ բայր է: Է թի կան ա սում է՝ տղե՛րք, նկա րել եք, լավ եք ա րել, ե թե դժվար չէ, մեկ նա բա նեք, թե ինչ մաղ թանք ներ ու նեք այն մայ րե րին, ո րոնք ի րենց որ դի նե րին կորց րել են այս կամ այն հան ցան քի արդ յուն­քում: Է թի կան ա սում է՝ դուք խո սեց­րեք, ու թող ի րենք չխո սեն: Այ լա պես ոչ ոք դեռ պաշ տո նա պես չի հայ տա­րա րել, որ Տիգ րան Նաղ դալ անն ար­ժա նի էր գնդա կի, իսկ Ար մեն Սարգս­յանն էլ մի սպա նութ յան հե րոս է: n

Երբ ստվե րում տաք է

Սո ղո մոն Փա փազ ան

Սու րեն մա նուկ ան

№ 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ. |

3|Օրակարգ

Ֆոտ

ոլու

ր

բարձր ե կա մուտ ու նե ցող և երկ­րի ի րա վի ճա կին հետևող մար դը: Ու սում ա սի րու թյու նից երևում է, որ տե ղե կաց ված բնակ չու թյան մոտ վստա հու թյունն ա վե լի մեծ է, քան ընդ հա նուր բնակ չու թյան: Օ րի նակ՝ ե թե աշ խար հում տե ղե­կաց ված բնակ չու թյան 43%­ն է վստա հում կա ռա վա րու թյուն նե­րին, ա պա ընդ հա նուր բնակ չու­թյան դեպ քում այդ ցու ցա նիշն ա վե լի ցածր է՝ 38%:

Սե փա կան կա ռա վա րու թյանն ա մե նա շա տը վստա հում են Ա րա բա կան Միաց յալ Է մի րու­թյուն նե րում, Չի նաս տա նում և Սին գա պու րում (հարց ված նե րի հա մա պա տաս խա նա բար 78%­ը, 75%­ը և 73%­ը): Կա ռա վա րու­թյանն ա մե նա քի չը վստա հում են Իս պա նիա յում՝ 20%: Կա ռա վա­րու թյան նկատ մամբ վստա հու­թյան ա մե նա մեծ՝ 53% ան կու մը գրանց վել է Բ րա զի լիա յում, որ­տեղ կո ռուպ ցիոն սկան դալ նե րի պատ ճա ռով այդ ցու ցա նի շն ի ջել է մինչև 32%:

Հատ կան շա կան է, որ ե թե հարց ված տե ղե կաց ված ան ձանց 46%­ն է նշել, որ չի վստա հում պաշ տոն յա նե րին, ա պա գոր ծա­րար նե րի խոս քին չի վստա հում ըն դա մե նը 27%­ը:

Աշ խար հում վստա հու­թյունն ա ճել է լրատ վա մի ջոց­նե րի նկատ մամբ: ԶԼՄ­նե րին

վստա հում է տե ղե կաց ված բնակ չու թյան 52%­ը:

Վս տա հու թյու նը բիզ նես մի ջա­վայ րի հան դեպ նվա զել է 3%­ով՝ մինչև 53%: Այս ցու ցա նի շը տա­տան վում է 78%­ից (Ին դո նե զիա) մինչև 28% (Ֆ րան սիա): Բան կե­րի և ֆի նան սա կան հա մա կար գի հան դեպ վստա հու թյունն ար դեն եր կու տա րի է՝ ա մե նա ցածր հո­րի զո նա կա նում է՝ 47%:

Ինչ քա նով են վստա հում հա յաս տան ցի նե րը

ՀՌԿԿ­ի և ՄԱԿ­ի Զար գաց­ման ծրագ րի հե տա զո տու թյան

հա մա ձայն՝ Հա յաս տա նում տե­ղե կաց ված բնակ չու թյունն ա վե­լի քիչ է վստա հում կա ռա վա­րու թյա նը՝ 32%, քան ընդ հա­նուր բնակ չու թյու նը՝ 36%: Որ­պես տե ղե կաց ված՝ ընտր ված է բարձ րա գույն կրթու թյուն ու­նե ցող և ամ սա կան 150 հազ­ից ա վե լի ե կա մուտ ու նե ցող բնակ չու թյու նը:

Հա յաս տա նում լրատ վա մի­ջոց նե րին վստա հում է տե ղե­կաց ված բնակ չու թյան 63%­ը, իսկ ՀԿ­նե րին՝ 42%­ը: Բան կե­րին վստա հում է տե ղե կաց ված բնակ չու թյան 70%­ը (աշ խար հում այս ցու ցա նի շը 47% է): n

Ժան նա Ու լի խան յան

2013թ.՝ ա ռանց թեկ նա ծո ւի«Ա զատ դե մոկ րատ ներ»-ը պայ քա րե լու է խորհր դա րա նա-

կան կա ռա վար ման հա մա կար գի հա մարՆախ կին արտ գործ նա խա­րար, «Ա զատ դե մոկ րատ ներ» կու սակ ցու թյան ան դամ Ա լեք­սանդր Ար զու ման յա նը ե րեկ հայ տա րա րել է, թե մի քա նի շա բա թ հետո պարզ կդառ նա՝ արդ յոք կհա ջող վի «Ժա ռան գու­թյան»­ն ու «Ա զատ դե մոկ րատ­նե ր»­ին նա խընտ րա կան դա­շինք կազ մել (Azatutyun.am):

«Չենք բա ցա ռել ո՛չ մենք, ո՛չ «Ժա ռան գու թյուն»­ը, որ կա րող է նպա տա կա հար մար գտնենք միաս նա կան թի մով հան դես գալ: Որևէ խնդիր չենք տես նում, բայց դեռ քննար կում ե րը գնում են»,– ա սել է նա:

Ար զու ման յա նը նշել է, որ ընտ­րու թյուն նե րը վե րահս կե լու, հնա­րա վոր ընտ րա կեղ ծիք նե րի դեմ պայ քա րե լու հար ցում պատ­րաստ են հա մա գոր ծակ ցել ընդ­դի մա դիր բո լոր քա ղա քա կան ու­ժե րի հետ, սա կայն նա խընտ րա­կան դա շինք կազ մե լը ընդ դի մա­դիր կու սակ ցու թյուն նե րից միայն «Ժա ռան գու թյան» հետ են հնա­րա վոր հա մա րում: ՀՅԴ­ի հետ հա մա գոր ծակ ցու թյու նը հնա րա­վոր չէ գա ղա փա րա կան տար բե­րու թյուն նե րի պատ ճա ռով, ՀԱԿ­ի հետ էլ հնա րա վոր չէ, քա նի որ, Ար զու ման յա նի խոս քով, «նույն գե տը եր կու ան գամ չեն մտնում»:

«Ա զատ դե մոկ րատ ներ»­ի ներ­կա յա ցու ցի չը հա մոզ ված է, որ ինչ պի սի ընտ րու թյուն ներ էլ անց­կաց վեն, հա ջորդ գու մար ման

խորհր դա րա նում նա խոր դից շատ ընդ դի մա դիր կու սակ ցու­թյուն ներ ներ կա յաց ված կլի նեն, և «Ա զատ դե մոկ րատ ներ»­ը, նրա կար ծի քով, ան կաս կած նրանց շար քում է լի նե լու: «Կա ձևա վոր­ված ընդ դի մու թյուն, կա պայ քա­րող ինս տի տու ցիո նալ ընդ դի մու­թյուն, դա ՀԱԿ­ն է, կա «Ժա ռան­գու թյուն»­ը, մենք, կա Դաշ նակ­ցու թյու նը, որն այ սօր պայ քա րում է ընդ դի մա դիր դաշ տում, այն­պես որ այդ ա ռու մով [ընդ դի մա­դիր նե րի ներ կա յաց վա ծու թյու­նը ԱԺ­ում] կար ծում եմ՝ ա վե­լի շատ կլի նի»,– ա սել է նախկին արտգործնախարարը:

Արզումանյանը կողմակից է, որ Հա յաս տանն անց նի կա ռա­վար ման խորհր դա րա նա կան հա­մա կար գի: «Նա խա գա հա կան

հա մա կար գը Հա յաս տա նում չի գոր ծում: Ցան կա ցած մարդ, դառ­նա լով Հա յաս տա նի նման երկ­րի նա խա գահ՝ այ սօր վա օ րենսդ­րու թյամբ, այ սօր վա հա մա կար­գով, ձեռք է բե րում ավ տո րի տար,  տո տա լի տար նկրտում եր և սկ­սում է իր տակ մտցնել ամ բողջ հա մա կար գը: Դա բա ցա ռե լու լա­վա գույն տար բե րա կը, ըստ մեզ, խորհր դա րա նա կան հա մա կար­գին անց նելն է»,– ա սել է նա:

Իբրև կա ռա վար ման խորհր­դա րա նա կան հա մա կար գի կողմ ա կից՝ Ար զու ման յա նը կար ծում է, որ 2013թ. չար ժե ու­նե նալ նա խա գա հի թեկ նա ծու. ե թե լի նի մե կը, ով հայ տա րա­րի, թե գա լիս է կա ռա վար ման հա մա կար գը փո խե լու ծրագ րով, ի րենք նրան կպաշտ պա նեն: n

աշ խար հում տե ղե կաց ված բնակ չու թյան 43%-ն է վստա հում կա ռա վա րու թյա նը, ընդ-

հա նուր բնակ չու թյան՝ 38%-ը, իսկ Հա յաս տա նում կա ռա վա րու թյա նը վստա հում է տե-

ղե կաց ված նե րի 32%-ը և ընդ հա նու րի 36%-ը:

‹‹‹ էջ 1

Տե ղե կաց ված թե րա հա վատ ներ

Ըստ ար զու ման-

յա նի՝ ընտ րու-

թյուն նե րը վե-

րահս կե լու, հնա-

րա վոր ընտ րա-

կեղ ծիք նե րի դեմ

պայ քա րե լու հար-

ցում ի րենք պատ-

րաստ են հա մա-

գոր ծակ ցել ընդ-

դի մա դիր բո լոր

քա ղա քա կան ու-

ժե րի հետ:

Խզ մալ ա նը Ազ նա վու րից խնդրում է երևան յան տուն-թան գա րա նը

«Սար դա րա պատ» նա խա ձեռ­նու թյան ակ տի վիստ, կի նո­ռե ժի սոր Տիգ րան Խզ մալ ա նը նա մա կով դի մել է Շ վեյ ցա րիա­յում ՀՀ ար տա կարգ և լիա զոր դես պան Շառլ Ազ նա վու րին՝ նրան խնդրե լով իր ե րև ան­յան տուն­թան գա րա նը «փո­խան ցել Հա յաս տա նի քա ղա­քա ցիա կան հա սա րա կու թյան կա րիք նե րը հո գա լու հա մար» (Mediamax.am):

Նա մա կում նա գրել է, որ «Սար դա րա պա տ»­ի ա ռա ջար­կը պայ մա նա վոր ված է նրա­նով, որ «քա ղա քա ցիա կան հա­սա րա կու թյան տար բեր շեր տե­րի, նա խա ձեռ նու թյուն նե րի փոր­ձե րը՝ ժո ղովր դին ի րա զե կե լու գո յու թյուն ու նե ցող վտանգ նե­րի մա սին՝ անց կաց նե լով հան­րա յին քննար կում եր, հա վաք­ներ, բախ վում են իշ խա նու թյուն­նե րի կող մից ստեղծ ված ան վերջ խո չըն դոտ նե րի»:

Մաս նա վո րա պես՝ «դահ լիճ ներ չտրա մադ րե լու մի ջո ցով,  ինչ պես նաև իշ խա նու թյան հետ սեր տա­ճած օ լի գարխ նե րին պատ կա նող լրատ վա մի ջոց նե րի ու հե ռուս­տա տե սու թյուն նե րի մի ջո ցով ի րա կա նաց վում է տե ղե կատ վա­կան շրջա փա կում»:

«Առ կա պայ ման նե րում դի­մում եմ Ձեզ՝ խնդրան քով և ա ռա ջար կու թյամբ՝ իշ խա նու­թյուն նե րի կող մից հատ կաց ված Ձեր ան վան տուն­թան գա րա նը

փո խան ցել Հա յաս տա նի քա ղա­քա ցիա կան հա սա րա կու թյան կա րիք նե րի հա մար՝ ա պա հո վե­լով այն տեղ խոս քի և հա վաք­նե րի անց կաց ման սահ մա նադ­րա կան ի րա վունք նե րը ու վե րա­ծե լով այն ի րա կան ա զատ խոսք հնչե լու տա րած քի»,– աս ված է նա մա կում: n

Վա

հրա

մ Բա

ղդա

սարյ

ան/

Ֆոտ

ոլու

ր

Խզ մալ անն ազ նա վու րին գրել է, որ քա-

ղա քա ցիա կան հա սա րա կու թյան տար-

բեր շեր տե րի, նա խա ձեռ նու թյուն նե րի

փոր ձե րը բախ վում են իշ խա նու թյուն նե-

րի կող մից ստեղծ վող ան վերջ խո չըն-

դոտ նե րի:

| № 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ.

4 | Օրակարգ

մար դիկ սե փա կա նա տի րու թյան զգաց ման պա կաս ու նեն

ՄԱԿ­ի Զար գաց ման ծրա գի­րը վեր ջերս Հա յաս տա նում ի րա կա նաց րել է սո ցիա լա կան միաս նու թյան հե տա զո տու­թյուն (social cohesion survey), ո րի նպա տակն է ե ղել պար զել, թե ան հատ նե րը, ըն տա նիք նե­րը կամ հա մայնք նե րը որ քա­նով են հե տաքրքր ված միա­սին ներ դաշ նակ ապ րե լու գա­ղա փա րով: Այս և այլ թե մա նե­րի շուրջ Civilnet.tv­ն զ րու ցել է Հա յաս տա նում ՄԱԿ­ի մշտա­կան ներ կա յա ցու ցիչ Դա ֆի նա Գերչևա յի հետ: Զ րույ ցը կրճա­տում ե րով և խմ բագ րում ե­րով ներ կայ աց ված է ստորև:

- Տի կին Գերչևա, վի ճա-կագ րու թյու նից մենք գի-տենք, որ Հա յաս տա նում ա ճում է հա րուստ նե րի և աղ քատ նե րի միջև ե կա-մուտ նե րի և ծախ սե րի ան-հա վա սա րու թյու նը չա-փող Ջի նի գոր ծա կի ցը: Այս ա ռու մով արդ յոք պե՞տք էր սո ցիա լա կան միաս նու թյան հե տա զո տու թյուն կա տա-րել: Որևէ նոր բան այն տվե՞լ է մեզ:

­Ան շուշտ: Մենք դի տար կում ենք վեր ջին մի քա նի տա րի նե րին ա ճող ան հա վա սա րու թյուն նե րը, հատ կա պես 2008թ. տնտե սա կան ճգնա ժա մից հե տո: Իս կա պես, ա ճում է չքա վո րու թյու նը, մե ծա­նում է անջր պե տը հա րուստ նե­րի և աղ քատ նե րի միջև: Ս րանք հայտ նի փաս տեր են: Սա կայն մեր նպա տակն էր ոչ այն քան պար զել սո ցիա լա կան չներգ­րավ վա ծու թյան կամ չքա վո րու­թյան մա կար դա կը հա սա րա կու­թյան տար բեր խմբե րի միջև, որ­քան տես նել, թե ան հատ նե րը, ըն տա նիք նե րը կամ հա մայնք նե­րը որ քա նով են հե տաքրքր ված միա սին ներ դաշ նակ ապ րե լու գա ղա փա րով:

- Դա կար ծես ոչ այն քան նկա րագ րա կան է, որ քան վե րա բեր մուն քա յին:

­Ի հար կե: Ն ման հե տա զո տու­թյուն ա ռա ջին ան գամ ենք ի րա­կա նաց րել, և ես կցան կա նա­յի ընդգ ծել, որ սա գոր ծըն կե րա­յին նա խա ձեռ նու թյուն է: Մենք աշ խա տել ենք մի շարք հայտ­նի հիմ ադ րամ ե րի, հե տա զո­տա կան կենտ րոն նե րի և կազ­մա կեր պու թյուն նե րի հետ, ո րոնք շատ կա ռու ցո ղա կան ներդ րում են ու նե ցել: Այդ ջան քե րը, կար­ծում եմ, շատ ար ժե քա վոր և օգ­տա կար   կլի նեն ոչ միայն քա ղա­քա կան գոր ծիչ նե րի և պե տա կան պաշ տոն յա նե րի, այլև հա սա րա­կու թյան լայն շեր տե րի հա մար:

- Վե րա բեր մուն քի և սո-ցիալ-տնտե սա կան այս անջր պե տի հետևանք նե րի ըն կալ ման ա ռու մով պա-տաս խա նը ո՞րն է: Արդ յոք որևէ քայլ ա նե լու պատ-րաս տա կա մու թյուն կա՞:

­ Հե տա զո տու թյունն ընդ հա նուր առ մամբ պար զել է, որ երկ րում սո­ցիա լա կան միաս նու թյան շատ մեծ նե րուժ կա, հատ կա պես ան հատ­նե րի, ըն տա նիք նե րի, հա մայնք նե րի

ա ռու մով, ին չը դրա կան է: Դժ բախ­տա բար, այս նե րու ժը շատ վատ է օգ տա գործ վում տնա յին տնտե սու­թյուն նե րից դուրս:

-Իսկ ոչ պաշ տո նա կան կա պե՞ րը:

­ Մարդ կանց մոտ սե փա կա­նա տի րու թյան զգաց ման պա­կաս կա, երբ խոս քը վե րա բե­րում է, օ րի նակ, ընդ հա նուր հան րա յին արդ յունք ստեղ­ծե լու պատ րաս տա կա մու թյա­նը, կամ էլ երբ խոս քը վե րա բե­րում է տե ղա կան պլա նա վոր­ման և ծ րագ րե րի ի րա կա նաց­ման աշ խա տանք նե րին:

-Արդ յոք սա վե րա բե-րո՞ւմ է բո լո րին՝ ան կախ ե կա մուտ նե րից:

­Ա յո՛: Հարց մա նը ամ բողջ հան­րա պե տու թյու նում մաս նակ ցել է 18 տա րե կա նից բարձր 3,2 հազ. մարդ: Սա ու շադ րու թյան ար ժա նի օ րի նակ է: Արդ յունք նե րը վե րա բե­րում են տար բեր խմբե րի՝ նրանց սո ցիա լա կան և ե կամ տա յին կար­գա վի ճա կի ա ռու մով: Այս պի սով՝ սե փա կան պա տե րից դուրս սե­փա կա նա տի րու թյան զգաց ման պա կա սի և ներգ րավ վա ծու թյան պատ րաս տա կա մու թյան ա ռու­մով սա է քիչ թե շատ ընդ հա նուր պատ կե րը: Սա կայն մե դա լի հա­կա ռակ կողմ էլ այն է, որ մար­դիկ գի տակ ցում են փո փո խու­թյան անհ րա ժեշ տու թյու նը, սա­կայն նա խա ձեռ նող չեն: Ն րանք ա սում են. «Ա յո՛, փո փո խու թյուն պետք է, ա յո՛, մենք ու զում ենք բա րե լա վել մեր կար գա վի ճակն ու ապ րե լա կեր պը, սա կայն դա մեկ ու րի շը պետք է ա նի, ոչ թե մենք»:

-Կր կին հարց նեմ՝ արդ յոք մո տե ցու մը նո՞ւյնն է հա-րուստ նե րի և աղ քատ նե-րի մոտ: Տա րի ներ ա ռաջ մի հար ցազ րույ ցի ժա մա-նակ շատ հայտ նի գոր ծա-րար նե րից մե կին, ո րը քա-ղա քա կան մեծ կա պեր ու-ներ, ես հարց րի. «Ձեր այս շքեղ մե քե նան (այն ժա-մա նակ նրա ու նե ցած յոթ մե քե նաներից մե կը) Դուք վա րում եք քա ղա քի քա-րու քանդ փո ղոց նե րով, չէ՞: Ձեր ե րե խան գնում է դպրոց, որ տեղ նրա հետ սո վո րում են ե րե խա ներ,

ո րոնց կո շիկ նե րը ծակ են, չէ՞: Ինչ պե՞ս եք հա մա կերպ-վում այս ա մե նի հետ»: Նա չկա րո ղա ցավ պա տաս խան տալ: Հա րուստ ներն արդ-յոք խո սո՞ւմ էին Ձեզ հետ:

­Ա յո՛, և ն րանք քիչ թե շատ նույն ըն կա լում երն ու նեն: Դա հե տաքր քիր է, քա նի որ նրանց տնտե սա կան և սո ցիա լա կան կար գա վի ճա կը աղ քատ նե րի, կա րի քա վոր նե րի և խո ցե լի խմբե­րի կար գա վի ճա կից տար բեր է:

-Ն րանց մտա ծե լա կեր պը տար բեր է: Ն րանց հույ-սերն էլ են տար բեր:

­ Կար ծես նրանք ևս չէին ցան­կա նում լի նել այս պես ա սած վա րոր դի դե րում, երբ խոս­քը վե րա բե րում էր սո ցիա լա­կան փո փո խու թյուն նե րին ու տրանս ֆոր մա ցիա նե րին:

-Ե կեք մի փոքր խո սենք շրջա կա մի ջա վայ րի մա-սին: Հա յաս տա նում ՄԱԿ-ն ա ջակ ցում է կա յուն զար-գաց ման մի քա նի ծրագ րե-րի, ո րոնք հաշ վի են առ-նում նաև բնա պահ պա նու-թյու նը: Մեզ նման երկր-նե րում ինչ պե՞ս պետք է հա մադր վեն բնա պահ պա-նա կան և տն տե սա կան խնդիր նե րը:

­ Կա յուն զար գաց ման փնտրտուքն ա վե լի քան քառասուն տար վա պատ մու­թյուն ու նի: ՄԱԿ­ի ա ռա ջին բնա­պահ պա նա կան գա գա թա ժո­ղո վը կազ մա կերպ վեց 1972թ. Ս տոկ հոլ մում: Այն ժա մա նակ հար ցադ րու մը հետև յալն էր՝ որ­քա՞ն աճն է ա ռողջ հա մար վում շրջա կա մի ջա վայ րի հա մար: Քն­նարկ ման կենտ րո նում էր զրո­յա կան տնտե սա կան ա ճի մո դե­լը: Պե՞տք է ա ճել, թե՞, ընդ հան­րա պես, պետք չէ: Ակն հայտ է, որ սա լու ծում չէ, քա նի որ աղ քատ և զար գա ցող երկր նե րն ա ճի կա­րիք ու նեին և դեռ ու նեն՝ բնակ­չու թյան կեն սա մա կար դա կը բա­րե լա վե լու հա մար: Ս տոկ հոլ մի գա գա թա ժո ղո վից քսան տա րի անց Ռիո դե Ժա նեյ րո յում ՄԱԿ­ը ևս մեկ գլո բալ գա գա թա ժո­ղով կազ մա կեր պեց: Ն պա տակն էր հաշ տեց նել կա յուն զար գաց­ման ե րեք հիմ աս յու նե րը՝ սո­ցիա լա կան, տնտե սա կան և

բ նա պահ պա նա կան: Այս գա գա­թա ժո ղո վի արդ յուն քը այս պես կոչ ված «Օ րա կարգ 21»­ը կամ «21­րդ դա րի զար գաց ման նա­խա գիծն» էր: Ն պա տակն էր հե­ռա նալ ա վան դա կան ա ճի մո դե­լից և ըն դու նել կա յուն զար գաց­ման մո դե լը: Այ սօր՝ Ռիո յից քսան տա րի անց, մենք դեռ քննար­կում ենք, թե ինչ պես կա րող ենք նա խա ձեռ նել և ի րա կա նաց նել փո փո խու թյու նը:

- Հատ կա պես հա մաշ խար-հա յին տնտե սա կան այս մի ջա վայ րում:

­ Մի գու ցե ճգնա ժա մի կամ առ­կա մար տահ րա վեր նե րի, այդ թվում՝ կլի մա յի փո փո խու թյան և մի շարք այլ հար ցե րի պատ ճա­ռով, ո րոնք գլո բալ խնդիր նե րի շար քում են: Աշ խար հը և ՄԱԿ­ը հաս կա նում են, որ գոր ծե լու ժա­մա նակն է, ժա մա նակն է մեկ այլ շար ժիչ ու ժով փո խել եր կար տա րի ներ ա ճի շար ժիչ հա մար­վող ու ժե րը, ո րոնք չափ վում էին հիմ ա կա նում ըստ տնտե սա կան ցու ցիչ նե րի: Նոր շար ժիչ ու ժը պետք է ու շադ րու թյուն դարձ նի այն պի սի խնդիր նե րի, ինչ պի­սիք են ար դա րու թյու նը, հա վա­սա րու թյունն ու կա յու նու թյու նը:

- Մեր հան րու թյան մեծ մա սը չու նի ռե սուրս ներ,  գի տե լիք, կա րո ղու թյուն ու, կա րե լի է ա սել, բա ռա պա շար: Խո սում ենք զբո սաշր ջու թյան մա-սին՝ շրջա կա մի ջա վայր է: Խո սում ենք գյու ղատն տե-սու թյան զար գաց ման մա-սին՝ շրջա կա մի ջա վայր է: Այն ա մենը, ին չի մա սին խո սում ենք, առնչ վում է բնա պահ պա նու թյա նը:

­Իս կա պես: Կ ցան կա նա յի ընդգ ծել, որ կա յու նու թյու նը բա­ցա ռա պես և ա ռաջ նա հեր թո րեն բնա պահ պա նա կան խնդիր չէ: Դա այն է, թե ինչ պես ենք նա­խընտ րում ապ րել մեր կան քը, քա նի որ ա մեն բան, ինչ ա նում ենք այ սօր, ազ դում է մեր ե րե­խա նե րի և թոռ նե րի վրա: Այս­պի սով՝ ե թե ցան կա նում ենք մեր ե րե խա նե րի հա մար ա պա հո վել կան քի գո նե նույն մա կար դա­կը մոտ ա պա գա յում, ա պա իս­կա պես պետք է լավ մտա ծենք: Ինչ պե՞ս ենք վե րա բեր վում շրջա­կա մի ջա վայ րին և որ քա՞ն ջանք ենք թա փում այս պես կոչ ված բնա պահ պա նա կան ար տա քին խնդիր նե րը մեր ներ քի նը դարձ­նե լու հա մար:

-Իսկ ի՞նչ է նշա նա կում ներ քին դարձ նել բնա-պահ պա նա կան ար տա քին խնդիր նե րը:

­Վ ճա րել այն վնա սի հա մար, որ պատ ճա ռում ենք շրջա կա մի­ջա վայ րին, երբ ար տադ րում ենք մե քե նա ներ կամ է լեկտ րաէ ներ­գիա կամ ցան կա ցած այլ բան: Լիո վին գի տակ ցենք, որ անվ ճար ճաշ չի լի նում, և շր ջա կա մի ջա­վայրն ու նի իր գի նը: n

Զ րու ցեց Սալ բի Ղա զար յա նը

Հար ցազ րույցն ամ բող ջու թյամբ դի տեք Civilnet.tv կայ քում:

«Կա յու նու թյու նը բա ցա ռա պես և ա ռաջ նա հեր թո րեն բնա պահ պա նա կան խնդիր չէ:

դա այն է, թե ինչ պես ենք նա խընտ րում ապ րել մեր կան քը, քա նի որ ա մեն բան, ինչ

ա նում ենք այ սօր, ազ դում է մեր ե րե խա նե րի և թոռ նե րի վրա»,- ա սում է Գերչ ևան:

PanA

RMEN

IAN

№ 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ. |

5|

Թանկ փո ղո՞վԲան կե րը 2011թ. էա պես մե ծաց րել են վար կա վո րու մը

Ան ցած տա րին առևտ րա յին բան կե րը վատ չեն փա կել՝ ստա­նա լով 33 մլրդ ­ի զուտ շա հույթ կամ 2010թ. հա մե մատ՝ 10%­ով ա վե լի։ Վար կա վոր ման ծա վալ ներն ա ճել են 34%­ով, ա վանդ նե­րի ծա վա լը՝ 38%­ով։ Այս մա սին տե ղե կա նում ենք Կենտ րո նա կան բան կի ե րեկ հրա պա րա կած առևտ րա յին բան կե րի ան ցած տար­վա գոր ծու նեու թյան ֆի նան սա կան ցու ցա նիշ նե րից։

ԿԲ­ի հրա պա րակ ման հա մա­ձայն՝ տա րե վեր ջի դրու թյամբ առևտ րա յին բան կե րի կա նո նադ­րա կան կա պի տա լը կազ մել է 226 մլրդ, հաշ վեկշ ռա յին ընդ­հա նուր կա պի տա լը՝ 356 մլրդ։ Առևտ րա յին բան կե րի ընդ հա­նուր պար տա վո րու թյուն նե րը մեկ տար վա ըն թաց քում ա վե լաց վել են 469 մլրդ ­ով (38%­ով)՝ տա­րե վեր ջին կազ մե լով 1,71 տրլն։ Առևտ րա յին բան կե րի շար քում ա մե նա շա տը՝ 47% (197 մլն) ա ճել են պար տա վո րու թյուն նե րը բան կե րի (նե րառ յալ՝ ԿԲ­ի) և այլ ֆի նան սա կան կազ մա կեր պու­թյուն նե րի նկատ մամբ։

Բան կե րի շա հույ թը մինչև հար­կու մը կազ մել է 42,85 մլրդ, իսկ զուտ շա հույ թը՝ 33,183 մլրդ, ին չը նշա նա կում է, որ բան­կե րը վճա րել են 9,67 մլրդ

շա հու թա հարկ։ Հա մե մա տու թյան հա մար նշենք, որ 2010թ. բան­կե րի շա հույ թը մինչև հար կու մը կազ մել էր 38,9 մլրդ, իսկ շուտ շա հույ թը՝ 30,2 մլրդ, այ սինքն՝ բան կե րը վճա րել էին 8,6 մլրդ ­ի հարկ։ Ս տաց վում է, որ 10% շա­հույ թի ա ճի պայ ման նե րում բան­կե րի վճա րած շա հու թա հար կը ա վե լա ցել է 11,6%­ով, ին չը վկա­յում է գե րավ ճար նե րի մա սին։

Ան ցած տար վա վեր ջին առևտ­րա յին բան կե րի վար կա յին պորտ ֆե լը կազ մել է 1,3 տրլն (ա ճը՝ 34%), իսկ ա վանդ նե րի ծա­վա լը՝ 970 մլրդ (ա ճը՝ 38%)։

Դա սա կան տնտե սա գի տու­թյան տե սա կե տից առևտ րա յին բան կե րի վար կա յին պորտ ֆե լի նման ա ճը ան հաս կա նա լի է, քա­նի որ ան ցած տա րի ԿԲ­ն ի րա­կա նաց րել է փո ղի թան կաց ման

քա ղա քա կա նու թյուն։ ԿԲ­ի կոշտ դրա մա վար կա յին քա ղա քա­կա նու թյան ողջ տրա մա բա­նու թյու նն այն էր, որ վե րա ֆի­նան սա վոր ման տո կո սադ րույ­քի բարձ րաց ման մի ջո ցով թան­կաց ներ փո ղը նաև առևտ րա յին բան կե րում։

Բայց առևտ րա յին բան կե րի գոր ծու նեու թյան ֆի նան սա կան ցու ցա նիշ նե րը ցույց են տա լիս, որ վե րա ֆի նան սա վոր ման տո­կո սադ րույ քի և առևտ րա յին բան­կե րի վար կե րի տո կո սադ րույ քի միջև կա պը բա վա կան թույլ է։ Ան ցած տա րի բան կե րի վար կա­յին պորտ ֆե լում դրա մը զի ջել է դիր քե րը։ Թեև տար վա ըն թաց­քում դրա մա յին վար կե րի ծա­վա լն ա վե լա ցել է 23,5%­ով կամ 92 մլրդ ­ով, տնտե սու թյու նը գնա լով դո լա րի զաց վել է։ Ան ցած տար վա ըն թաց քում առևտ րա յին բան կե րի վար կա յին պորտ ֆե­լում դրա մա յին վար կե րի տե սա­կա րար կշի ռը նվա զել է 3,5­տո­կո սա յին կե տով՝ կազ մե լով 39%։ Սա նշա նա կում է, որ մե ծա ցել է դո լա րա յին վար կե րի ծա վա լը։

Ըստ կա ռուց ված քի բան կե­րի վար կա յին պորտ ֆե լի ու սում­նա սի րու թյու նից երևում է, որ առևտ րի ո լոր տի վար կե րի տե­սա կա րար կշի ռը մեկ տար վա ըն թաց քում ա վե լա ցել է 2,5­տո­կո սա յին կե տով։ Հաշ վի առ նե լով հայ կա կան շու կա յի ա ռանձ նա­հատ կու թյու նը՝ ար տար ժու թա­յին ռիս կե րը տնտե սա վա րող նե­րը տե ղա փո խե լու են սպա ռող­նե րի ու սե րին՝ նե րա ռե լով գնե րի մեջ։ Արդ յուն քում նույ նիսկ դրա­մի թու լաց ման պայ ման նե րում ո՛չ բան կե րը, ո՛չ տնտե սա վա րող նե­րը մեծ ռիս կեր չեն կրում։

Մ յուս կող մից՝ վե րա ֆի նան­սա վոր ման տո կո սադ րույ քի

բարձ րա ցու մը նպաս տել է դրա­մա յին ա վանդ նե րի տո կո սադ­րույք նե րի ա ճին (մեկ տար վա ըն­թաց քում ա վանդ նե րի մի ջին տո­կո սադ րույ քն ա վե լա ցել է մոտ 1­տո կո սա յին կե տով՝ կազ մե լով 11%)։ Տո կո սադ րույք նե րի բարձ­րա ցում առևտ րա յին բան կե րում նպաս տել է ա վանդ նե րի ա ճին. դրա մա յին ա վանդ նե րի ծա վա լը ա ճել է 40%­ով կամ 90 մլրդ ­ով, արդ յուն քում ա վանդ նե րի դո լա­րի զա ցիան մի փոքր նա հան ջել է։ Ե թե 2010թ. վեր ջին ա վանդ­նե րի 31%­ը դրա մա յին էր, 2011թ. վեր ջին այդ ցու ցա նի շը կազ մել է 31,8%։ n

Ա.Չ.

առևտ րա յին բան կե րի վար կա յին պորտ ֆե լի 34% ա ճը ան հաս կա նա լի է, քա նի որ ան-

ցած տա րի ԿԲ-ն ի րա կա նաց րել է փո ղի թան կաց ման քա ղա քա կա նու թյուն։

Ծ խա խո տի ու չծխե լու գո վազ դը՝ նույն հար թու թյու նումՀա յաս տա նում սո ցիա լա կան գո վազ դը շփո թում են PR-ի հետ

«Ա մե րիկ ան քա ղա քա ցիա­կան հա սա րա կու թյուն» ա սո­ցիա ցիան 1906թ. գո վազ դա­յին ար շավ սկսեց Նիա գա րա­յի ջրվե ժը վնա սող է լեկտ րա­կա յան նե րի դեմ: Այդ պի սով ա ռա ջա ցավ «սո ցիա լա կան գո վազդ» հաս կա ցու թյու նը: Հա յաս տա նին այս հաս կա ցու­թյու նը խորթ չէ, սա կայն դրա բո վան դա կու թյունն այն քան էլ հստակ չէ:

Ըստ էու թյան՝ ՀՀ Կա ռա վա­րու թյու նը «սո ցիա լա կան գո­վազդ» հաս կա ցու թյան ներ­քո նկա տի ու նի իր գոր ծու նեու­թյան վե րա բեր յալ PR ակ ցիա նե­րը, ին չը, սա կայն, հե ռու է նրա իս կա կան նշա նա կու թյու նից: Որ պես սո ցիա լա կան գո վազդ է դի տարկ վում, օ րի նակ, փետր­վա րի 1­ից սկիզբ ա ռած «Ես գի­տեմ» ակ ցիան, ո րը վե րա բե րում է մի շարք կա ռա վա րա կան գե­րա տես չու թյուն նե րի գոր ծու­նեու թյա նը: Ա վե լորդ չէ նշել, որ գործ նա կա նում ո չինչ չի ար­վել, օ րի նակ, սո ցիա լա կան գո­վազ դի այն պի սի կարևոր ուղ­ղու թյուն նե րի մա սով, ինչ պի սիք են մար դու սահ մա նադ րա կան ի րա վունք նե րի պաշտ պա նու­թյու նը, ա ռող ջու թյան պահ պա­նում ու ա ռողջ ապ րե լա կեր­պը, բնու թյան պահ պա նու թյու­նը և այլն:

«Գո վազ դի մա սին» օ րեն­քում սո ցիա լա կան գո վազ դը գործ նա կա նում հա վա սա րեց­ված է առևտ րա յին գո վազ դին, քա նի որ վճա րո վի ծա ռա յու­թյուն է: Այդ պատ ճա ռով սո­ցիա լա կան գո վազդ նե րը հիմ­նա կա նում պատ րաստ վում և տա րած վում են մի ջազ գա յին

կազ մա կեր պու թյուն նե րի ա ջակ­ցու թյամբ՝ տե ղա յին բնույ թի խնդիր ներ լու ծե լու նպա տա կով, կրում են տա րե րա յին բնույթ և մե ծ մա սամբ ստեղծ վում են մաս նա գի տա կան անհ րա ժեշտ նե րուժ չու նե ցող կազ մա կեր­պու թյուն նե րի կող մից: Ըստ օ րեն քի՝ գո վազ դա կիր կազ մա­կեր պու թյուն նե րը պետք է սո­ցիա լա կան գո վազ դին տրա­մադ րեն ե թե րի (տպագ րա կան մա կե րե սի) ոչ պա կաս, քան 5%­ը, սա կայն գո վազ դա տուն պետք է հո գա բո լոր ծախ սե­րը: Սա կայն քա նի որ պե տա կան բյու ջեում սո ցիա լա կան գո վազ­դի հա մար մի ջոց ներ չեն նա­խա տես վում, այն գործ նա կա­նում չի տա րած վում:

Եվ րո պա յում և ԱՄՆ­ում, որ­տեղ սո ցիա լա կան գո վազդն ու­նի եր կա րամ յա պատ մու թյուն և հիմ ված է հա րուստ փոր­ձի վրա, սո ցիա լա կան գո վազ­դի տա րա ծում ի րա կա նաց­վում է պե տա կան կա ռույց նե րի և հա սա րա կա կան կազ մա կեր­պու թյուն նե րի կող մից, իսկ ո րոշ երկր նե րում այդ ո լորտն ընդ­հան րա պես չի կար գա վոր վում (Մեծ Բ րի տա նիա):

Ընդ ո րում՝ պե տու թյուն նե րը

տար բեր մո տե ցում եր են ցու­ցա բե րում, թե ինչ պես պետք է ֆի նան սա վո րել գո վազ դի տա­րա ծու մը: Կա եր կու հիմ ա կան սկզբունք: Ա ռա ջին՝ գո վազ դա­տուն ֆի նան սա վո րում է և՛ սո­ցիա լա կան գո վազ դի պատ րաս­տու մը, և՛ տա րա ծու մը: Այս դեպ­քում տա րա ծո ղի վրա դրվում է միայն տա րած ման ա ռաջ նա­հեր թու թյան պար տա դիր պայ­մա նը: Երկ րորդ՝ գո վազ դա­տուն ֆի նան սա վո րում է միայն գո վազ դի պատ րաս տու մը, իսկ դրա հե տա գա տա րա ծում ի րա կա նաց վում է անվ ճար:

Ա ռա ջին տար բե րա կը որ դեգ­րել են ԱՄՆ­ը, Մեծ Բ րի տա­նիան, Գեր մա նիան, Ռու սաս­տա նը: Տա րե կան կտրված քով ԱՄՆ­ում միայն CBS­ը ցու ցադ­րում է շուրջ 3000 սո ցիա լա կան սյու ժե: Դ րանց արդ յու նա վե­տու թյու նը գնա հատ վում է հե­տա զո տու թյուն նե րի ի րա կա­նաց ման արդ յուն քում: Օ րի նակ՝ ԱՄՆ­ի Ազ գա յին ու ռուց քա բա­նու թյան ինս տի տու տի հե տա­զո տու թյուն նե րը ցույց են տա­լիս, որ սո ցիա լա կան գո վազ­դի մե թոդ ներն ա վե լի արդ յու­նա վետ են, քան խմբագ րա կան հոդ ված նե րը կամ բրոշ յուր նե րը:

Գեր մա նիա յում ար տա քին գո­վազ դի 70%­ը կազ մում է սո­ցիա լա կան գո վազ դը: Ռու սաս­տա նում, ի տար բե րու թյուն Մեծ Բ րի տա նիա յի և ԱՄՆ­ի, սո ցիա­լա կան գո վազ դի հար ցե րով զբաղ վող ո լոր տը հա մա կար­գող մեկ միաս նա կան մար մին չկա: 2006թ. Ռու սաս տա նում գո վազ դա յին շու կա յի ընդ հա­նուր $2 մլրդ ծա վա լի մեջ սո­ցիա լա կան գո վազ դի նպա տա­կով ծախս վել է $20 մլն դո լար, ին չը կազ մում է 1%:

Երկ րորդ տար բե րա կով ա ռաջ նորդ վում են ԱՊՀ մի շարք երկր ներ՝ Բե լա ռուս, Ուկ րաի նա, Տա ջիկս տան, Մոլ դո վա:

Հա յաս տանն այս ո լոր տում իր ա ռա ջին քայ լե րը սկսել է ան կա­խու թյան ձեռք բե րու մից հե տո, սա կայն շատ խնդիր ներ դեռևս մում են չլուծ ված: Այդ պատ­ճա ռով ա ռաջ նա հերթ խնդիր­նե րի փո խա րեն սո ցիա լա կան գո վազ դը ծա ռա յեց վում է այլ նպա տակ նե րի: n

Ա լեք սանդր Ա րամ յան

Հա յաս տա նում սո ցիա լա կան գո վազ դը ա ռաջ նա հերթ խնդիր նե րի փո խա րեն ծա ռա-

յեց վում է այլ նպա տակ նե րի:

ador

sa.com

Փողեր

| № 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ.

6 | Փողեր

ուղ ղու թյամբ բա րե փո խում ե րի ի րա կա նա ցում: 2) Հար կա յին և մաք սա յին օ րենսդ րու թյան ռազ­մա վա րա կան սկզբունք նե րի վե­րա նա յում: 3. Հան րա յին հատ­վա ծի պե տա կան կա ռա վար չա­կան մար մին նե րում, տե ղա կան ինք նա կա ռա վար ման մար մին­նե րում, պե տա կան և հա մայն­քա յին ոչ առևտ րա յին կազ մա­կեր պու թյուն նե րում ներ քին աու­դի տի հա մա կար գի ներդ րում: 4. Պար տա դիր աու դի տի են թա­կա կազ մա կեր պու թյուն նե րի ֆի­նան սա կան հաշ վետ վու թյուն նե­րի և աու դի տի եզ րա կա ցու թյուն­նե րի հրա պա րա կու մը կա նո նա­կար գե լու ի րա վա կան ակ տե րի նա խագ ծե րի ներ կա յա ցում:

Հուն վա րի վեր ջին ԱՄՀ­ն վե­րա նա յել էր Հա յաս տա նի հիմ­նա կան գոր ծըն կեր երկր նե րի տնտե սա կան ա ճի ցու ցա նիշ նե­րը, այդ թվում՝ եվ րո գո տու, որ­տեղ այս տա րի կան խա տես վում է 0,5% ան կում՝ նա խորդ կան­խա տես ման 1,1% ա ճի փո խա րեն, իսկ Ռու սաս տա նում՝ 3,3% աճ (նախ կի նում կախ նա տես վում էր 4,1% աճ)։ Ռու սաս տա նին և Եվ­րա միու թյա նը բա ժին է ընկ նում

Հա յաս տա նի ար տա հան ման մոտ 65%­ը, իսկ Հա յաս տան կա տար­վող մաս նա վոր փո խան ցում ե րի մոտ 70­80%­ը բա ժին է ընկ նում Ռու սաս տա նին։

«Օ րա կարգ»­ի հար ցին՝ արդ­յոք Ֆի նանս նե րի նա խա րա­րու թյու նը չի՞ պատ րաստ վում նման պայ ման նե րում վե րա նա­յել պետբ յու ջեն, քա նի որ այս

տար վա բյու ջեով նա խա տես­ված 101 մլրդ լ րա ցու ցիչ ե կա­մուտ նե րի զգա լի մա սը (մոտ 70 մլրդ­ը) պետք է ստաց­վի 4,2% տնտե սա կան ա ճի հաշ­վին, Գաբ րիել ա նը պա տաս խա­նեց, որ այս պա հին բյու ջեի էա­կան վե րա նայ ման անհ րա ժեշ­տու թյուն չի տես նում։

«Ի հար կե, կան էա կան

մակ րոտն տե սա կան ռիս կեր, ո րոնք գա լիս են Եվ րա միու թյու­նից և Ռու սաս տա նից, ո րոնք կա­րող են ազ դել Հա յաս տա նի վրա, բայց մյուս կող մից՝ ռու սա կան պաշ տոն յա նե րից մե կը օ րերս տված հար ցազ րույ ցում ա սել է, որ Ռու սաս տա նի հա մար կան­խա տե սում են 4­4,5% տնտե սա­կան աճ»,– ա սաց նա։

Ն րա խոս քով՝ թեև ար տա քին մի ջա վայ րում խնդիր նե ր կան, բայց կա րող են և չա ռար կա յա­նալ։ «Պետբ յու ջեի հուն վար յան կա տա րո ղա կա նը շատ բա վա րար է, տնտե սա կան ա ճի ցու ցա նիշ նե­րը՝ ևս, և այդ տե սա կե տից դեռևս մտա հո գու թյան տե ղիք չկա»,– ա սաց Վա չե Գաբ րիել ա նը։ n

Ար մե նակ Չա տին յան

Չեն հա վա տում հող մե րին վայ րագՖի նանս նե րի նա խա րա րու թյու նը չի պատ րաստ վում փո փո խել 2012թ. բյու ջեն

GLENDALE HILLS

‹‹‹ էջ 1

« Պետբ յու ջեի հուն վար յան կա տա րո ղա կա նը շատ բա վա­րար է, տնտե սա կան ա ճի ցու­ցա նիշ նե րը՝ ևս, և այդ տե սա­կե տից դեռևս մտա հո գու թյան տե ղիք չկա

»

PanA

RMEN

IAN

№ 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ. |

7|Փողեր

Հ/Հ Հարկ վճարողի անվանումը

2011 ֆին. տարվա սկզբից հունվար­դեկտեմբեր ամիսներին հարկ վճարողի կողմից ՀՀ պետական բյուջե վճարված հարկերի ընդհանուր գումարը (հազ. դրամ)

ընդամենը

որից

հարկային մարմինների

կողմից հավաքա­

գրված

մաքսային մարմինների

կողմից հավաքագրված

այդ թվում՝

ուղղակի հարկեր (այդ թվում՝

շահու թահարկ, եկամտահարկ)

անուղղակի հարկեր (այդ թվում՝ ԱԱՀ, ակցիզային հարկ)

հաստատագրված վճարներ (այդ թվում՝ մաքսային սահմանին

վճարված)

այլ հարկեր, տուրքեր և պարտադիր

վճարներ

1 ԶԱՆԳԵԶՈՒՐԻ ՊՂՆՁԱՄՈԼԻԲԴԵՆԱՅԻՆ ԿՈՄԲԻՆԱՏ 29 778 161,9 28 116 069,7 1 662 092,2 15 920 581,2 6 474 992,2 7 382 588,52 ՀԱՅ­ՌՈՒՍԱԿԱՆ ՀԱՅՌՈՒՍԳԱԶԱՐԴ 21 799 881,6 21 365 469,1 434 412,5 1 466 095,0 20 063 081,8 2 776,1 267 928,73 Ղ­ՏԵԼԵԿՈՄ 17 751 611,9 15 051 012,5 2 700 599,4 7 005 000,0 9 335 294,1 1 411 317,74 ԱԼԵՔՍ ԳՐԻԳ 17 715 826,2 3 280 676,7 14 435 149,5 887 316,4 14 238 274,8 1 970,0 2 588 265,15 ԱՐՄԵՆԻԱ ՏԵԼԵՖՈՆ ԿՈՄՊԱՆԻ 12 594 586,5 11 519 847,0 1 074 739,5 4 670 627,1 7 510 969,9 412 989,56 ՍԻԹԻ ՊԵՏՐՈԼ ԳՐՈՒՊ 10 507 804,5 512 293,5 9 995 511,0 369 462,5 9 717 793,2 142 831,0 277 717,87 ՖԼԵՇ 10 398 701,8 584 310,1 9 814 391,7 429 145,0 9 397 954,0 154 656,0 416 946,88 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆ ՑԱՆՑԵՐ 9 647 704,3 9 505 583,4 142 120,9 3 866 377,2 5 600 049,5 181 277,69 ՖԻԼԻՊ ՄՈՐԻՍ ԱՐՄԵՆԻԱ 6 348 895,9 151 474,5 6 197 421,4 96 987,8 61 495,0 6 187 766,4 2 646,7

10 ԱՐՄԵՆԻԱ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՕԴԱՆԱՎԱԿԱՅԱՆՆԵՐ 5 922 509,5 1 479 469,9 4 443 039,6 1 452 380,0 3 577 018,2 7 536,0 885 575,311 ԱՐՍՕՅԼ ՀՁ 4 367 273,7 190 705,0 4 176 568,7 190 350,0 356,0 4 176 561,2 6,412 ԱՎԵՐՍ 4 257 130,3 149 975,1 4 107 155,2 149 965,1 34 591,1 4 064 702,5 7 871,613 ՀԱԷԿ 4 059 156,7 3 813 750,9 245 405,8 1 017 391,3 2 981 789,3 59 976,114 ԳՐԱՆԴ­ՏՈԲԱԿՈ ՀԱՅ­ԿԱՆԱԴ.Հ.Ձ 3 915 364,9 3 915 242,9 122,0 235 800,0 545 026,9 3 132 050,0 2 488,015 ԴԻՆՈ ԳՈԼԴ ՄԱՅՆԻՆԳ ՔԱՄՓՆԻ 3 814 691,5 2 641 006,4 1 173 685,1 1 004 000,0 1 081 380,1 1 729 311,316 ԻՆՏԵՐՆԵՅՇՆԼ ՄԱՍԻՍ ՏԱԲԱԿ 3 589 400,9 3 550 052,3 39 348,6 516 000,0 53 669,0 3 015 933,0 3 798,817 ՉՈՐՍ ԸՆԿԵՐ 3 572 552,1 151 184,0 3 421 368,1 148 184,0 2 641 762,2 782 605,918 ՕՐԱՆԺ ԱՐՄԵՆԻԱ 3 052 154,2 1 603 993,0 1 448 161,2 1 576 350,0 1 418 171,3 57 632,919 ԻՄԷՔՍ ԳՐՈՒՊ 3 020 930,2 308 881,3 2 712 048,9 173 503,8 2 320 218,8 5 304,0 521 903,620 ՌԵՆԿՈ ԱՐՄԷՍՏԵՅՏ 2 928 225,4 1 597 628,9 1 330 596,5 675 674,6 2 005 811,3 17 274,7 229 464,821 ԷՅՉ­ԷՍ­ԲԻ­ՍԻ ԲԱՆԿ ՀԱՅԱՍՏԱՆ 2 919 058,4 2 906 109,7 12 948,7 2 547 113,3 365 945,2 5 999,922 ՍԱՐԳԻՍ­ԿԱՐՈԼԻՆԱ 2 795 067,1 220 255,8 2 574 811,3 220 000,0 2 525 797,6 49 269,423 ԼՈՒՍ ԱՍՏՂ ՇՈՒԳՐ 2 745 423,1 150 615,8 2 594 807,3 140 875,7 2 594 103,3 10 444,124 ԲԱՐՍԻՍ 2 729 533,4 922 201,8 1 807 331,6 311 200,0 2 212 489,4 205 844,025 ՏՐԱՆՍԳԱԶ 2 664 235,0 2 663 803,2 431,8 157 220,4 2 476 347,5 30 667,126 ԿՈԿԱ­ԿՈԼԱ ՀԵԼԼԵՆԻԿ ԲՈԹԼԻՆԳ ՔԱՄ.ԱՐՄԵՆ. 2 660 913,5 876 328,2 1 784 585,3 394 200,0 1 913 483,8 353 229,727 ՏՈՅՈՏԱ ԵՐԵՎԱՆ 2 537 980,6 157 098,3 2 380 882,3 156 300,0 1 662 000,7 780,0 718 899,828 ՄԻԿԱ ՔՈՐՓՈՐԵՅՇՆ 2 487 196,2 242 310,2 2 244 886,0 50 504,2 2 215 572,1 139 567,9 81 552,029 ՍՕՀՕ 2 465 915,9 111 397,0 2 354 518,9 100 597,0 1 820 411,3 544 907,730 ՎՏԲ­ՀԱՅԱՍՏԱՆ ԲԱՆԿ 2 463 640,3 2 458 970,8 4 669,5 2 345 106,7 113 325,1 5 208,531 ԱԳԱՐԱԿԻ ՊՂՆՁԱՄՈԼԻԲԴԵՆԱՅԻՆ ԿՈՄԲԻՆԱՏ 2 418 076,5 1 467 564,1 950 512,4 786 200,0 921 370,0 710 506,532 ԱՌԳԵ ԲԻԶՆԵՍ 2 385 234,3 414 280,0 1 970 954,3 192 900,0 1 881 610,9 420,0 310 303,433 ԱԿԲԱ­ԿՐԵԴԻՏ ԱԳՐԻԿՈԼ ԲԱՆԿ 2 367 037,1 2 333 822,5 33 214,6 2 216 884,3 136 959,4 13 193,434 ԵՎՐՈՊԱ 2 344 606,9 250 259,1 2 094 347,8 151 340,0 2 103 357,3 15 757,3 74 152,335 ՄԻԿՄԵՏԱԼ 2 287 711,8 399 502,7 1 888 209,1 220 940,0 2 062 521,7 310,0 3 940,136 ՄԱՆԱՆԱ ԳՐԵՅՆ 2 256 535,8 175 915,2 2 080 620,6 159 245,0 2 084 399,3 12 891,537 ԵՐԵՎԱՆԻ ԿՈՆՅԱԿԻ ԳՈՐԾԱՐԱՆ 2 059 997,0 1 022 728,1 1 037 268,9 364 142,0 1 407 535,5 5 340,0 282 979,538 ԳՐԱՆԴ ՔԵՆԴԻ ՀԱՅ­ԿԱՆԱԴԱԿԱՆ 2 037 253,9 385 107,2 1 652 146,7 157 100,0 1 686 606,1 7 513,0 186 034,839 ԵՐԵՎԱՆ ՋՈՒՐ 1 931 453,6 1 914 886,2 16 567,4 790 833,0 1 016 025,0 124 595,640 ԱՄԵՐԻԱԲԱՆԿ 1 892 125,3 1 887 614,0 4 511,3 1 707 286,0 181 301,6 3 537,841 ԱԿՆԱՁՈՐ 1 882 301,0 54 390,0 1 827 911,0 49 390,0 1 257 171,5 575 739,542 ԳԵՈ ՊՐՈ ՄԱՅՆԻՆԳ ԳՈԼԴ 1 839 046,0 1 375 482,1 463 563,9 721 539,4 429 616,6 687 890,043 ԴԻՍԹՐԻՄԷՔՍ 1 807 029,5 82 032,8 1 724 996,7 82 032,8 1 724 996,744 ՆԱՏԱԼԻ ՖԱՐՄ 1 731 231,6 320 599,7 1 410 631,9 175 661,4 1 471 181,1 84 389,145 ՄԱՔՍՀՈՒՐ 1 711 074,8 92 086,7 1 618 988,1 63 620,9 1 563 087,2 24 522,3 59 844,546 ԱՐԴՇԻՆԻՆՎԵՍՏԲԱՆԿ 1 662 412,5 1 655 602,7 6 809,8 1 550 728,1 107 322,3 4 362,147 ՍՈՎՌԱՆՈ 1 624 355,7 201 373,5 1 422 982,2 102 265,0 1 396 594,2 125 496,548 ՀԱՐԱՎԿՈՎԿԱՍՅԱՆ ԵՐԿԱԹՈՒՂԻ 1 614 010,9 1 067 779,7 546 231,2 1 042 360,9 561 827,3 9 822,849 ԶԻԳԶԱԳ 1 577 711,5 89 191,1 1 488 520,4 76 640,0 1 103 299,4 397 772,150 ՄԱՍԻՍ ՏՈԲԱԿՈ 1 574 253,9 243 989,5 1 330 264,4 78 200,0 1 449 433,1 4 036,0 42 584,851 ԱԼՖԱ­ՖԱՐՄ 1 532 274,1 504 848,1 1 027 426,0 213 509,8 1 307 023,4 660,0 11 080,952 ԿԱՖԵ ԴՅՈՒ ԲՐԱԶԻԼ 1 502 611,6 147 148,7 1 355 462,9 136 924,8 945 984,3 419 702,553 ՅՈՒՆԻԲԱՆԿ 1 496 674,1 1 487 778,9 8 895,2 1 427 775,3 65 578,5 3 320,454 ՎԻԴԻՍ ԴԻՍԹՐԻԲՅՈՒՇՆ 1 455 842,4 173 575,9 1 282 266,5 168 662,5 4 916,6 1 282 089,5 173,955 ՕՐԻՖԼԵՅՄ ՔՈՍՄԵԹԻՔՍ 1 447 286,9 498 275,8 949 011,1 264 252,6 1 108 962,3 74 072,056 ՌՈՒՍԱԼ ԱՐՄԵՆԱԼ 1 431 424,1 711 534,5 719 889,6 708 327,1 629 582,9 93 514,157 ԱՐՄԵՆԻԱՆ ՔԱՓԸՐ ՓՐՈԳՐԱՄ 1 389 634,9 1 351 792,8 37 842,1 849 500,0 37 842,1 502 292,858 ՔԵԹՐԻՆ ԳՐՈՒՊ 1 388 261,7 63 845,1 1 324 416,6 63 536,2 948 547,8 180,0 375 997,759 ԴԵՐԺԱՎԱ­Ս 1 374 363,4 89 440,3 1 284 923,1 86 827,3 1 214 962,5 2 610,0 69 963,660 ՍԵՄՈՒՐ ԸՆԴ ԿՈ 1 355 991,6 74 204,1 1 281 787,5 73 112,2 1 279 363,9 882,1 2 633,561 ԲԱՐՁՐԱՎՈԼՏ ԷԼԵԿՏՐԱՑԱՆՑԵՐ 1 330 020,3 1 308 324,5 21 695,8 186 928,5 1 117 285,2 25 806,662 ՖՈՒՐՆԻՎՈՒԴ 1 328 352,9 102 607,2 1 225 745,7 85 500,0 1 118 268,0 124 584,963 ԱՐՍՈՒԳՐԻԳ 1 297 839,4 32 511,8 1 265 327,6 32 511,8 869 945,5 395 382,164 ԱՐՄԵՆ ՀԱՄԻԿ ԵՂԲԱՅՐՆԵՐ Հ/Ձ 1 254 655,3 76 417,4 1 178 237,9 55 426,1 874 175,8 325 053,365 ՀԱՐԴ ԼԱՅԹՍ 1 235 018,1 79 978,0 1 155 040,1 55 978,0 30 425,7 1 145 835,0 2 779,466 ԻՆՆ ԸՆԿԵՐ 1 222 757,7 74 792,0 1 147 965,7 72 292,0 869 377,8 281 088,067 ԼԵՌՆԱՄԵՏԱԼՈՒՐԳԻԱՅԻ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏ 1 215 911,9 534 962,8 680 949,1 121 413,7 1 012 163,4 82 334,968 ԱՐԱՔՍ ԹՌՉՆԱՖԱԲՐԻԿԱ 1 208 953,8 57 672,6 1 151 281,2 21 000,0 1 149 570,2 38 383,669 ՀԱՅԲԻԶՆԵՍԲԱՆԿ 1 203 883,8 1 179 808,9 24 074,9 1 109 851,1 84 105,8 9 926,970 ՓՐԻԹԻ ՈՒԵՅ 1 170 603,0 34 609,6 1 135 993,4 32 944,1 789 609,3 1 587,5 346 462,171 ԵՐԵՎԱՆԻ ԳԱՐԵՋՈՒՐ 1 134 633,4 944 810,8 189 822,6 109 968,8 1 004 748,1 2 463,2 17 453,272 ԻՆԵԿՈԲԱՆԿ 1 114 139,9 1 109 493,4 4 646,5 1 098 461,1 11 221,3 4 457,573 ԱԷՐՈՖԼՈՏ­ՌՈՒՍԱՍ.ԱՎԻԱՈՒՂ.ԲԲԸ ՆԵՐԿ.ԵՐԵՎ 1 101 265,2 1 101 218,9 46,3 103 688,9 31,6 997 544,674 ԱԶԻԱ ՍՆԱԲ 1 073 561,3 40 566,6 1 032 994,7 38 366,5 719 363,2 315 831,675 ԱՐԱՐԱՏՑԵՄԵՆՏ 1 054 068,6 915 244,8 138 823,8 564 409,7 429 113,4 60 545,576 ԱՐՄԵՆԻԱ ՎԱՅՆ ԳՈՐԾԱՐԱՆ 1 050 420,1 330 829,0 719 591,1 119 848,2 883 151,8 47 420,277 ԿԼԵՈՊԱՏՐԱ 1 050 258,5 1 030 266,0 19 992,5 16 370,0 14 040,0 988 896,0 30 952,478 ԱԴԱՄԻՈՒՄ 1 045 051,1 98 902,7 946 148,4 19 300,0 1 006 354,5 19 396,679 ՍԻ ԸՆԴ ԷՖ ՔՈ 1 026 308,1 154 454,7 871 853,4 72 803,8 887 601,0 65 903,380 ՊՌՈՇՅԱՆԻ ԿՈՆՅԱԿԻ ԳՈՐԾԱՐԱՆ 1 023 254,5 515 103,6 508 150,9 84 964,1 800 589,7 1 324,0 136 376,781 ԱՐԱՅ 990 218,6 119 586,0 870 632,6 41 858,0 694 136,3 352,4 253 871,982 ԼԻԱ­Կ ԳՐՈՒՊ 970 750,1 54 155,5 916 594,6 49 680,3 833 093,8 87 976,083 ՈՐՈՏԱՆԻ ՀԻԴՐՈԷԼԵԿՏՐԱԿԱՅԱՆՆԵՐԻ ՀԱՄԱԼԻՐ 958 165,0 955 836,8 2 328,2 89 156,0 851 715,2 17 293,884 ՍԼԱՎ ԳՐՈՒՊ 940 416,8 54 118,3 886 298,5 53 118,3 646 569,2 240 729,385 ՄԻՆԱ ՈՒՈՐԼԴ 903 770,4 77 000,0 826 770,4 61 000,0 623 264,7 219 505,786 ԱՐՏԺԱՄ 903 191,1 39 051,5 864 139,6 39 051,5 848 534,9 15 604,787 ԲՋՆԻ ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՋՐԵՐԻ ԳՈՐԾԱՐԱՆ 899 065,7 899 065,7 14 180,7 569 950,1 314 934,988 ՊԵՌՆՈ ՌԻԿԱՐ ԱՐՄԵՆԻԱ 887 948,5 646 400,0 241 548,5 322 800,0 540 471,7 24 676,989 ՎԻԷԼՎԻ ՍԵՆԹՐ 884 607,3 77 893,2 806 714,1 40 889,6 591 509,9 252 207,890 ԲԻ ԵՎ ՋԻ ՖՈՒԴ 884 133,7 23 234,9 860 898,8 20 632,1 593 630,1 269 871,691 ԱՎՇԱՐԻ ԳԻՆՈՒ ԳՈՐԾԱՐԱՆ 883 636,7 779 654,8 103 981,9 71 656,9 767 245,3 44 734,592 ԵՐԵՎԱՆԻ ՋԵՐՄԱԷԼԵԿՏՐԱԿԵՆՏՐՈՆ 870 760,4 825 342,1 45 418,3 175 400,0 620 956,7 74 403,893 ԱՐՄ ԸՆԴ ՄԱՆ 868 705,2 49 348,0 819 357,2 49 348,0 621 455,1 197 902,194 ԱՐՄԵՆԻԱ ՀՅՈՒՐԱՆՈՑԱՅԻՆ ՀԱՄԱԼԻՐ 866 661,8 839 948,8 26 713,0 475 488,1 309 718,7 62 918,1 18 536,995 ՆԱՆԻՍ 864 336,1 55 404,5 808 931,6 53 050,0 611 378,8 199 907,396 ՀՐԱԶԴԱՆՒ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆ 859 632,0 857 673,4 1 958,6 329 582,5 495 927,4 720,0 33 402,297 ՄԵԾ ԱՆԻՎ 819 445,3 307 616,4 511 828,9 69 279,5 678 858,6 299,1 71 008,298 ԷԿԹՐԱՔ ՍԵՐՎԻՍ 815 738,4 788 834,3 26 904,1 498 240,4 313 552,7 3 945,399 ԱՍԷԴԼ 813 471,2 168 022,3 645 448,9 55 750,0 692 074,2 65 646,9

100 ԱՆԵԼԻՔ ԲԱՆԿ 813 346,6 786 603,8 26 742,8 762 460,5 40 964,6 9 921,6

2011թ. 100 խոշոր հարկատուները

| № 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ.

8 | մեծ փողեր

Ցան ցա հե նու թյու նը՝ բիզ նե սի զար գաց ման գոր ծոնAngry Birds-ը վե րա նա յել է բիզ նես ա ռաջնու թյուն նե րը

Rovio-ումՆա խօ րեին Angry Birds խա ղի ար տադ րող ֆին նա կան Rovio Entertainment ըն կե րու թյան ղե կա վար Մի քա յել Հե դը հայ տա րա­րել է, թե ցան ցա հե նու թյա նը միշտ չէ, որ պետք է բա ցա սա կան վե րա բեր վել։ Հե դի կար ծի քով՝ ցան ցա հեն նե րի հե տապն դում ի մաստ չու նի՝ բա ցա ռու թյամբ այն դեպ քե րի, երբ չա րա շահ վում է բրեն դը, կամ ար տո նագր վա ծի ան վան տակ վա ճառ վում է այն­պի սի ար տադ րանք, ո րը կա րող է վնա սել օգ տա տե րե րին։

«Ցան ցա հե նու թյու նը միշտ չէ, որ կա րող է բա ցա սա կան գոր­ծոն լի նել։ Ա վե լին՝ եր բեմ այն կա րող է խթա նել բիզ նե սի զար­գա ցու մը»,– ա սել է Հե դը։ Կան­նում ե րաժշ տա կան ին դուստ­րիա յի ներ կա յա ցու ցիչ նե րի հետ ցան ցա հե նու թյան խնդիր նե­րի քննարկ ման ըն թաց քում Հե դը

ի րա վա պաշ տա պան նե րի ագ րե­սիվ դիր քո րոշ մա նը հա կադ րել է բիզ նե սի վար ման սե փա կան մո­դե լը։ «Մենք կա րող ենք օ րի նակ վերց նել ե րաժշ տա կան ին դուստ­րիա յից, ո րի ներ կա յա ցու ցիչ նե­րը փոր ձում էին տար բեր «սար­սա փե լի» մի ջոց նե րով պայ քա­րել ցան ցա հեն նե րի դեմ։ Սա կայն

մենք ճիշտ ժա մա նա կին հաս կա­ցանք, որ հա ճա խորդ նե րին պի տի վե րա բեր վել ոչ թե որ պես օգ տա­տե րե րի, այլ որ պես երկր պա գու­նե րի։ Հի մա մենք այդ պես ենք աշ­խա տում՝ ա նընդ հատ կրկնե լով՝ որ քան շատ երկր պա գու ներ ու­նենք»,– ա սել է Հե դը։ Ն րա կար ծի­քով՝ «երկր պա գու նե րի բա զա յի» կո րուս տը կհան գեց նի բիզ նե սի տա պալ մա նը, մինչ դեռ դրա ընդ­լայ նու մը կա րող է նպաս տել Angry Birds հա վել վա ծի զար գաց մա նը։

Հե դը, որ պես օ րի նակ, նշել է Ա սիա յում Angry Birds­ի մանր­մունր մի քա նի կրկնօ րի նա կում­նե րը՝ ա նի մաստ հա մա րե լով դա­տա կան պայ քա րը նրանց դեմ։ Ըստ Հե դի՝ կրկնօ րի նա կում ե­րը խթա նում են ար տադ րան քի բնօ րի նա կի տա րա ծու մը՝ նպաս­տե լով բրեն դի ա ռա վել լայն ճա­նաչ մանն ու ֆրան չայզ նե րի ստեղծ մա նը։

Rovio Entertainment­ը ղե կա վա­րը նշել է, որ մտա դիր է զար գաց­նել ոչ միայն Angry Birds խա ղա յին սե րիա լը՝ նա խա տես ված բջջա յին սար քա վո րում ե րի հա մար, այլև ստեղ ծել խա ղի ամ բող ջա կան է կո հա մա կարգ՝ սկսած խա ղա­լիք նե րից մինչև թե մա տիկ զբո­սայ գի նե ր ե րե խա նե րի հա մար։

Ն շենք, որ Angry Birds­ն ա ռա­ջին ան գամ թո ղարկ վել է 2009թ. դեկ տեմ բե րին, այն մշակ վել է

որ պես հա վել ված Apple ըն կե րու­թյան iOS գոր ծա ռնա կան հա մա­կար գե րի հա մար։ Apple­ի է լեկտ­րո նա յին AppStore խա նու թից խա­ղի ա վե լի քան 12 մլն օ րի նակ ներ­բեռ նու մից հե տո ըն կե րու թյու նում ո րո շել են այն տե ղա փո խել նաև Android, Symbian, Windows Phone 7, Blackberry Tablet OS 7 և այլ գոր­ծառ նա կան հա մա կար գե րի վրա։ n

մինչճգ նա ժա մա յին՝ ճգնա ժա մից ա ռաջՌու սաս տա նի տնտե սու թյու նը վե րա դար ձել է 2008թ. 2-րդ ե ռամս յակ

2011թ. վեր ջին ռու սա կան տնտե սու թյու նը հա սել է մինչճգ նա­ժա մա յին մա կար դա կին, հաշ վել են ռու սա կան «Ռե նե սանս կա­պի տալ» ներդ րու մա յին բան կի փոր ձա գետ նե րը՝ հիմք ըն դու նե­լով ՌԴ պե տա կան վի ճա կագ րու թյան դաշ նա յին ծա ռա յու թյան՝ «Ռոսս տատ»­ի օ րերս հրա պա րա կած տվյալ նե րը։ Դ րանց հա մա­ձայն՝ 2011թ. Ռու սաս տա նում ՀՆԱ­ի ա ճը, 2010թ. հա մե մատ, կազ­մել է 4,3%։ Ն շենք, որ 2011թ. հա մար ՀՆԱ­ի ա ճի պաշ տո նա կան կան խա տե սու մը 4,2% էր։

«2011թ. Ռու սաս տա նի ՀՆԱ­ի ծա­վա լը, նախ նա կան տվյալ նե­րի հա մա ձայն, ըն թա ցիկ գնե րով կազ մել է 54 տրլն 369,1 մլրդ ռուբ­լի։ ՀՆԱ­ի ֆի զի կա կան ծա վա լի ին դեք սը 2010թ. հա մե մատ կազ­մել է 104,3%»,– աս ված է «Ռոսս­տատ»­ի հա ղոր դագ րու թյու նում։ Գոր ծա կա լու թյու նը ճշգրտել է նաև ՀՆԱ­ի 2010թ. դի նա մի կա յի գնա հա տա կա նը՝ 4,3% աճ՝ ա վե­լի վաղ հրա պա րակ ված 4%­ի հա մե մատ։

ՀՆԱ­ի ա ճի մինչճգ նա ժա մա­յին պի կը բա ժին է ըն կել 2008թ. 2­րդ ե ռամս յա կին, ո րից մեկ տա­րի անց երկ րի տնտե սու թյու­նը կրկին սկսել է ա ճել, նշում են «Ռե նե սանս»­ի փոր ձա գետ նե րը։

Այս պի սով՝ ճգնա ժա մա յին տա րի­նե րին կորս վա ծը վե րա կանգ նե լու հա մար ռու սա կան ՀՆԱ­ից պա­հանջ վել է ե րեք ու կես տա րի կամ 14 ե ռամս յակ։

Հա մե մա տու թյան հա մար նշենք, որ 1998թ. ճգնա ժա մից հե­տո Ռու սաս տա նի տնտե սու թյու­նը եր կու ան գամ ա վե լի ա րագ էր վե րա կանգն վել՝ ըն դա մե նը 7 ե ռամս յա կում։ Այս ան գամ հիաս­թա փեց րել է ար տա հա նու մը։ Հա­մաշ խար հա յին տնտե սու թյան ծանր դրու թյան պատ ճա ռով ար­տա հա նու մը Ռու սաս տա նում մինչճգ նա ժա մա յին մա կար դա կին է հա սել միայն եր կու տա րի անց։ Հա մե մա տա բար բա րեն պաստ վի ճա կում է գտնվել սպա ռու մը,

ո րը տնա յին տնտե սու թյուն նե­րում զգա լիո րեն քիչ է կրճատ վել և ա վե լի ա րագ հա սել մինչճգ­նա ժա մա յին մա կար դա կին, քան

1998թ. դեպ քում էր։ Ս րան նպաս­տել են տնա յին տնտե սու թյուն­նե րի խնա յո ղու թյուն ներն ու Ռու­սաս տա նի մակ րոտն տե սա կան

արդ յու նա վետ քա ղա քա կա նու­թյու նը, նշել են «Ռե նե սանս»­ում։

Ճգ նա ժա մի նա խա շե մին՝ դե­ֆոլ տից տասը տա րի հե տո, ՌԴ տնտե սու թյան վի ճակն ար մա­տա պես տար բեր էր, վստահ են Ռու սաս տա նում բրի տա նա կան HSBC բան կի փոր ձա գետ նե րը։ Եր­կու այս ճգնա ժա մե րի հիմ ա կան տար բե րու թյունն այն է, որ 1998թ. ճգնա ժա մը ցնցեց միայն զար գա­ցող աշ խար հը, այն չէր սպառ նում զար գա ցած երկր նե րին։ 2008թ.տու ժե ցին բո լո րը և հատ կա պես զար գա ցած տնտե սու թյուն նե րը։ «2008թ. ճգնա ժա մը ցույց տվեց, որ Ռու սաս տանն ա վե լի խո ցե լի է գլո բալ խնդիր նե րի ա ռե րես վե­լիս։ Ուս տի՝ անհ րա ժեշտ է նվա­զեց նել տնտե սու թյան և պե տա­կան ֆի նանս նե րի կախ վա ծու­թյու նը նավ թից»,– վստա հեց նում են HSBC­ի փոր ձա գետ նե րը։

Հա վե լենք, որ ըն թա ցիկ տար­վա հա մար «Ռոսս տատ»­ը Ռու­սաս տա նում կան խա տե սում է տնտե սու թյան ա ճի դան դա ղում մինչև 3,7%։ n

Ռու սաս տա նը

վե րա դար ձել է

մինչճգ նա ժա մա-

յին տա րի ներ։blog

s.ft.com

Էջը պատրաստեց Լիլիթ Միքայելանը

Angry Birds խա ղի ար տադ րող ֆին նա կան Rovio Entertainment ըն կե րու թյան ղե կա վար

մի քա յել Հե դը՝ իր կա տա ղի թռչնակ նե րի հետ։

rovi

o.co

m

№ 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ. |

9|

Բաժ նե տոմ սե րի բումԼա վա գույն տա րես կիզ բը՝ վեր ջին 18 տա րում

Այս տար վա հուն վա րը բաժ­նե տոմ սե րի շու կա նե րի հա մար վեր ջին 18 տա րի նե րի լա վա­գույն տա րես կիզբն էր, գրում է Bloomberg գոր ծա կա լու թյու­նը։ Հուն վա րին 5,8%­ով ա ճել է ա մե րիկ ան Morgan Stanley Capital International­ի կող մից հաշ վարկ վող բաժ նե տոմ սե­րի գլո բալ MSCI All­Country ին­դեք սը։ Սա կայն ա ճի ա մե նատ­պա վո րիչ ցու ցա նիշ ներն ար­ձա նագ րել են բան կա յին ու հան քարդ յու նա հան ման ո լորտ­նե րը, որ տեղ ըն կե րու թյուն նե­րի բաժ նե տոմ սե րը թան կա ցել են 9,3%­ով։

Եվ րո պա կան բոր սա նե րում ցու­ցակ վող ըն կե րու թյու ննե րի շու­կա յա կան ար ժե քը հուն վա րին ա ճել է ընդ հա նուր առ մամբ $3 տրլն ­ով։ Լայն շու կա յի ա մե րիկ­յան S&P 500 ին դեքսն ա ճել է 4,4%­ով, ին չը լա վա գույն ցու ցա­նիշն է 1997­ից ի վեր։ 4%­ի աճ է ար ձա նագ րել եվ րո պա կան Stoxx Europe 600 ին դեք սը։

Ըն կե րու թյուն նե րի շրջա նում ա ճի ա ռա վել բարձր ցու ցա նիշ­ներն ար ձա նագ րել են ա մե րիկ­յան Bank of America­ն՝ 28%, ալ ու­մի նա գոր ծա կան Alcoa և ծ րագ­րա յին ա պա հով ման Microsoft կոր պո րա ցիա նե րը՝ 13%­ա կան յու րա քանչ յու րը։

Հատ կան շա կան է, որ ա մե րիկ­յան ըն կե րու թյուն նե րի ե րեք չոր­րոր դի դեպ քում ան ցած տար վա չոր րորդ ե ռամս յա կի շա հույ թի տվյալ նե րը, ո րոնք հրա պա րակ­վել են այս հուն վա րին, գե րա­զան ցել են շու կա յի սպա սում ե­րը։ Փոր ձա գետ նե րի կան խա տե­սում ե րը գե րա զան ցել են նաև ամ բողջ աշ խար հում ըն կե րու­թյուն նե րի 59%­ի տա րե կան հաշ­վետ վու թյուն նե րի տվյալ նե րը։

Մ յուս կող մից՝ ապ րան քա յին

հար թակ նե րի աճն այդ քան էլ տպա վո րիչ չի ե ղել։ Այս պես՝ հում քա տե սակ նե րը թան կա ցել են մի ջի նը 2,2%­ով՝ վե րա կանգ­նե լով նա խորդ տար վա կորց րած դիր քե րը։ Ա մե նից շատ թան կա­ցել է նարն ջի հյու թի խտան յու­թը՝ պայ մա նա վոր ված ԱՄՆ­ի ներկր ման սահ մա նա փակ մամբ։ Կա յուն աճ են ար ձա նագ րել նաև ար ծա թի գնան շում ե րը, այս մե­տա ղի տրո յա կան ուն ցիան թան­կա ցել է 19%­ով։ n

մեծ փողեր

«Օս կար»-ից խլում են Kodak-ը

Ըն կե րու թյու նը թատ րո նից հետ է պա հան ջում իր ա նու նը

Լու սան կար չա կան ա պա րատ նե­րի, ֆո տո և կի նո ժա պա վեն նե րի ար տադ րու թյամբ զբաղ վող ա մե­րիկ ան Kodak ըն կե րու թյու նը դա­տա կան հայ ցի օգ նու թյամբ փոր­ձում է վե րան վա նել հո լի վուդ­յան հա մա նուն թատ րո նը, որ տեղ անց կաց վում է կի նոաշ խար հի ա մե նա հե ղի նա կա վոր «Օս կար» մրցա նա կա բաշ խու թյու նը, հա­ղոր դում է Reuters­ը։

Թատ րո նը ֆո տո տեխ նի կա­յի ար տադ րո ղի ա նու նը ստա­ցել է 2000թ.՝ շի նու թյան սե փա­կա նա տեր CIM Group­ի և Kodak­ի միջև կնքված պայ մա նագ րի հի­ման վրա։ $75 մլն ­ա նոց այս գոր­ծար քի ժամ ե տը քսան տա րի էր։ Հաշ վի առ նե լով Kodak­ի ներ կա­յիս ֆի նան սա կան խնդիր նե րը՝ ըն­կե րու թյունն այլևս չի կա րող տա­րե կան մոտ $4 մլն վ ճա րել թատ­րո նին՝ այն իր ա նու նով կո չե լու հա մար։ Դա տա կան հայ ցի բա վա­րար ման դեպ քում CIM Group­ը կա­րող է կոր պո րա տիվ այլ ե րաշ խա­վոր փնտրել։

Ա վե լի վաղ տե ղա կան մա մու­լը գրել էր, թե 2013թ. Ա մե րիկ­յան կի նոա կա դե միան մտա դիր է փո խել «Օս կար»­ի անց կաց ման վայ րը՝ օգտ վե լով թատ րո նի հետ կնքված պայ մա նա գի րը տասը

տա րի հե տո խզե լու իր ի րա վուն­քից։ Այ դու հան դերձ, այս ան գամ ևս՝ փետր վա րի 26­ին, օս կար նե­րը Kodak­ում են բաշխ վե լու։

Հի շեց նենք, որ Kodak­ը ֆի նան­սա կան լուրջ խնդիր ներ ու նի. ըն­կե րու թյու նը հուն վա րի վեր ջին հայ­տա րա րեց ժա մա նա կա վոր սնան­կաց ման մա սին։ 2011թ. Kodak­ը կորց րել է շու կա յա կան ար ժե քի 88%­ը, ըն կե րու թյունն այժմ գնա­հատ վում է $162 մլն, պարտ քե րը կազ մում են $6,8 մլրդ՝ ակ տիվն ե րի $5,1 մլրդ ընդ հա նուր ծա վա լի պայ­ման նե րում։ Ն շենք նաև, որ ըն կե­րու թյան շուրջ 1100 ար տո նագ րե րը, ո րոնք հան վել են վա ճառ քի, կա­րող են Kodak­ին $2 մլրդ բե րել։ n

ա մե նաար տա սո վո րը՝ ֆի նանս նե րի աշ խար հի բո լոր ճգնա ժա մե րից

Ջիմ Օ’ Նի լը հի շեց նում է՝ Եվ րո պան դեռ ամ բողջ աշ խար հը չէԵվ րո գո տու ճգնա ժա մի ազ դե ցու թյու նը հա մաշ խար հա յին տնտե­սու թյան վրա գե րագ նա հատ ված է, և մ տա վա խու թյու նը, թե Եվ­րո պան ամ բողջ աշ խարհն իր հետևից ան դունդ է տա նե լու, ան­հիմ է։ Գեր մա նա կան Handelsblatt­ին տված հար ցազ րույ ցում մեկ նա բա նում է ա մե րիկ ան Goldman Sachs Asset Management­ի նա խա գահ և BRIC (Բ րա զի լիա, Ռու սաս տան, Հնդ կաս տան, Չի­նաս տան) տեր մի նի հե ղի նակ Ջիմ Օ’ Նի լը:

-Պրն Օ’ Նիլ, կկա րո ղա նա՞ արդ յոք Եվ րո պան գտնել պարտ քա յին ճգնա ժա մի լուծ ման ե ղա նա կը։

­Ներ կա յիս ճգնա ժա մը ա մե­նաար տա սո վորն է ֆի նանս նե րի աշ խար հում ինձ հան դի պած բո­լոր ճգնա ժա մե րից։ Թե որ ուղ­ղու թյամբ կզար գա նան դեպ­քե րը, բարդ է ա սել։ Սա կայն ըստ իս՝ մենք զգու շո րեն ըն­թա նում ենք սպաս վա ծից շատ ա վե լի լավ արդ յունք ստա նա լու ուղ ղու թյամբ։

-Փոր ձա գետ նե րի մեծ մա սի կար ծի քով՝ Եվ րո պան ներ-կա յում տնտե սա կան ռե ցե-սիա յի շե մին է։

­Մի գու ցե մենք այս ա մե­նին չա փա զանց հո ռե տե սո րեն ենք նա յում։ Մ տա վա խու թյու­նը, որ Եվ րո պան ամ բողջ աշ­խարհն իր հետևից ան դունդ է տա նե լու, իմ կար ծի քով՝ ան հիմ է։ Ինչ­որ տեղ այս ի րա վի ճակն ինձ հի շեց նում է 1997թ. ա սիա­կան ճգնա ժա մը։ Չի նաս տանն

այդ ժա մա նակ հա ջո ղու թյամբ հաղ թա հա րեց ճգնա ժա մը, ին չը կա յու նաց րեց հա մաշ խար հա յին տնտե սու թյու նը։ Հ նա րա վոր է՝ նման կա յու նաց նող գոր ծոն այս ան գամ դառ նա Գեր մա նիան։

­Ինչ պե՞ս եք գնա հա տում Գեր մա նիա յի դե րը եվ րո գո­տու ճգնա ժա մի հար ցում։

­Կանց լեր Ան գե լա Մեր կե­լը մշտա պես մեծ զգու շու թյուն է հան դես բե րել։ Այժմ վստահ կա­րող եմ ա սել, որ դա ճիշտ էր։ Մի գու ցե Գեր մա նիան ի վեր ջո ստա նա այն, ինչ միշտ ցան կա­ցել է՝ հար կա յին և քա ղա քա կան միու թյուն։

­Մի՞ թե վեր ջի նիս այ լընտ­րանք կա։

­Կար ծում եմ՝ ոչ։ Միակ այ­լընտ րան քը կա րող է Եվ րո պա­կան կենտ րո նա կան բան կը լի­նել, ո րը պետք է շա րու նա կի «ա ռա տա ձեռն» մալ։ Դա զգա­լիո րեն կթեթևաց նի շու կա նե րի լար վա ծու թյու նը։

-Որ քա նո՞վ է կարևոր Հու-նաս տա նը եվ րո գո տու հա մար։

­Կար ծում եմ՝ Հու նաս տա նի նշա նա կու թյու նը գլո բալ տնտե­սա կան կոն յունկ տու րա յի հա­մար գե րագ նա հատ ված է։ Ար դեն մի քա նի ա միս է, ինչ շու կա նե­րը դի տար կում են Հու նաս տա նի դե ֆոլ տի հա վա նա կա նու թյու նը։ Տ պա վո րու թյունն այն պի սին է, որ շու կա նե րին Հու նաս տա նի անվ­ճա րու նա կու թյան հստակ ժամ­կետն է հու զում միայն։

-Ն շա նա կու թյուն ու-նի՞ արդ յոք դե ֆոլ տի կա ռա վա րե լիու թյու նը։

­Ա յո՛։ Ան կա ռա վա րե լի դե ֆոլ տի դեպ քում եվ րո պա կան բան կե րը

բարդ ի րա վի ճա կում կհայտն­վեն։ Կար ծում եմ՝ մա յի սի 20­ին Հու նաս տա նը վերջ նա կա նա­պես կլու ծի իր պարտ քե րի վե­րա կա ռուց ման հետ կապ ված բո­լոր խնդիր նե րը։ Պետք է հի շել, որ Եվ րո պան դեռ ամ բողջ աշ­խար հը չէ։ Եվ րո գո տու ճգնա ժա­մի նշա նա կու թյու նը հա մաշ խար­հա յին տնտե սու թյան հա մար գե­րագ նա հատ ված է։

-Ինչ պի սի՞ն կլի նի աշ խար-հը 2020թ.։

­Մինչև 2020թ. BRIC պե տու­թյուն ներն ա ռաջ կանց նեն ԱՄՆ­ից։ Հ նա րա վոր է՝ դա տե ղի ու­նե նա ա ռա ջի կա ե րեք տա րում։ Ես ան գամ պատ րաստ եմ խա­ղադ րույք կա տա րել, որ 2020թ.

Ար ժույ թի մի ջազ գա յին հիմ ադ­րա մի (ԱՄՀ) ղե կա վա րը ազ գու­թյամբ ոչ եվ րո պա ցի կլի նի, իսկ SDR­ով (Special Drawing Rights ­փո խա ռու թյան հա տուկ ի րա­վունք ներ, ԱՄՀ­ն այն հաշ վար­կում է ԱՄՆ­ի դո լա րից, եվ րո­յից, յե նից և ֆունտ ստեռ լին­գից կազմ ված զամբ յու ղի դո լա­րա յին ար ժե քի հիմ քի վրա–խմբ.) կա տար վող հաշ վարկ նե րի ժա­մա նակ կօգ տա գործ վի յո ւա­նը, հնա րա վոր է նաև ռու սա կան ռուբ լին։

-Իսկ որ տե՞ղ կլի նի Եվ-րո պան։ Հետ կմնա՞ այն տնտե սա կան մյուս խո շոր խմբա վո րումն ե րից։

­Դ րա վտան գը կա։ Սա կայն երեսուն տար վա ըն թաց քում ես հաս կա ցել եմ, որ ցան կա­ցած ճգնա ժամ նոր հնա րա վո­րու թյուն ներ է ստեղ ծում, ո րոն­ցից պետք է օգտ վել։ Եվ րո պան պետք է փոխ վի, դառ նա ա վե լի դի նա միկ և ի րա կան ա ռաջ նոր դի հատ կա նիշ ներ դրսևո րի։ Եվ րո­պա ցի քա ղա քա կան գոր ծիչ նե­րը պետք է ի վեր ջո հաս կա նան, որ ի րենք ապ րում են ոչ թե կա­յուն, այլ փո փո խա կան աշ խար­հում։ Ե թե նրանք սա հաս կա նան, ա պա կա րե լի կլի նի պնդել, որ այս ճգնա ժա մը ևս դ րա կան կող­մեր ու ներ։ n

Ջիմ Օ’ Նիլ. «Եվ րո պան պետք է փոխ վի և ա վե լի դի նա միկ դառ նա»։

cbi.o

rg.u

k

Էջը պատրաստեց Տաթև Հովհաննիսյանը

Եվ րո պա կան բոր սա նե րում ցու ցակ ված ըն կե րու թյու ննե րի շու կա յա կան ար ժեքն այս

հուն վա րին ա ճել է $3 տրլն -ով։

articl

es.b

osto

n.co

m altfg.

com

Kodak-ը հրա ժար վում է Kodak-ի հա մար

$4 մլն վ ճա րել։

| № 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ.

10 | աշխարհ

Պա տե րազ մա կան նա խա պատ րաս տու թյունԻ րա նը կրկնա պատ կում է ռազ մա կան ծախ սե րը

Նա խօ րեին Ի րա նի նա խա­գահ Մահ մուդ Ահ մա դի նե ժա դը խորհր դա րա նի քննարկ մանն է ներ կա յաց րել իս լա մա կան օ րա ցույ ցով 1391թ. (սկսվում է 2012թ. մար տին) բյու ջեի նա­խա գի ծը, ո րում նա խա տես վում է ռազ մա կան ծախ սերն ա վե­լաց նել ա վե լի քան եր կու ան­գամ՝ 127%­ով։

Նա խորդ տար վա բյու ջեի հա­մե մատ՝ այս տա րի կա վե լա նան գի տա կան հե տա զո տու թյուն նե­րին, ա ռող ջա պա հա կան հա մա­կար գին, մշա կույ թի և կր թու թյան ո լորտ նե րին հատ կաց վող ֆի­նան սա կան մի ջոց նե րը։ Ի րա նի այս տար վա բյու ջեի ծախ սե րը, ընդ հա նուր առ մամբ, կկազ մեն

$416 մլրդ, ին չը զի ջում է նա­խորդ տար վա բյու ջեի ծախ սա յին մա սին։ Ըստ ի րա նա կան Tehran Times պար բե րա կա նի՝ հստակ չէ՝ ծախ սա յին որ հոդ ված ներն են կրճատ վել։ Բա ցի այդ՝ Թեհ­րա նը մտա դիր է հա ջորդ տա­րի ա վե լաց նել նաև մի ջու կա յին ծրագ րի ֆի նան սա վո րու մը։

Ի րա նի բյու ջեն կազմ վել է՝ հիմք ըն դու նե լով նավ թի՝ $85 մեկ բա րե լի դի մաց գի նը (ներ­կա յում նավ թի մեկ բա րե լը ար­ժե շուրջ $100)։ Բ յու ջեի հիմ­քում դրված է մեկ դո լա րի դի­մաց 11500 ի րա նա կան ռիալ փո խար ժե քը։ Ի րա նի խորհր­դա րա նը բյու ջեի նա խա գի­ծը պետք է քննար կի և անհ րա­ժեշ տու թյան դեպ քում նրա նում

փո փո խու թյուն ներ կա տա րի քառասուն օր վա ըն թաց քում։

Հատ կան շա կան է, որ պաշ տո­նա կան Թեհ րա նը ռազ մա կան ծախ սերն ա վե լաց նում է Ի րան­Արև մուտք հա րա բե րու թյուն նե­րի հեր թա կան սրման պայ ման­նե րում՝ պայ մա նա վոր ված Բր յու­սե լի կող մից ի րա նա կան նավ թի ներկր ման նկատ մամբ էմ բար գո­յի սահ ման մամբ։ Ս րան նա խոր­դել էր ՄԱԳԱՏԷ­ի զե կույ ցի հրա­պա րա կու մը, ո րով հաս տատ վում էր Ի րա նի մի ջու կա յին ծրագ րի առ կա յու թյու նը։ Այս պայ ման նե­րում պաշ տո նա կան Թեհ րա նը, իր հեր թին, սպառ նում է փա կել Հոր մու զի նե ղու ցը։

Ի դեպ՝ ե րեկ իս րա յե լա­կան զանգ վա ծա յին մի շարք

լրատ վա մի ջոց ներ, վկա յա կո չե­լով ի րենց ա նա նուն աղբ յուր նե­րը, հա ղոր դել են, թե հնա րա վոր է՝ այս տար վա հու նի սին Ի րա­նում ռազ մա կան գոր ծո ղու թյուն­ներ սկսվեն։ Ըստ այդ աղբ յուր­նե րի՝ ներ կա յում ըն թա նում են ռազ մա կան գոր ծո ղու թյուն նե րի նա խա պատ րաս տա կան աշ խա­տանք նե րը, իսկ գար նա նը Պար­սից ծո ցում կտե ղա կայ վի ԱՄՆ­ի և Ֆ րան սիա յի ռազ մա ծո վա յին ու ժե րի առն վազն չորս ա վիա­կիր հար վա ծա յին խումբ։ Հու նի­սին տա րա ծաշր ջան կուղևոր վի ա մե րիկ ան ռազ մա ծո վա յին հա­տուկ ծա ռա յու թյուն նե րի SEAL լո­ղա ցող բա զան։ n

Ճո ճե լով Կու րի սու րըԹուր քիան սպառ նում է գե տի ջրերն ուղ ղել Սև ծով

Թուր քա կան ակ տիվ ու նա խա ձեռ նո ղա կան ար տա քին քա ղա քա կան ու ղե գի ծը շա րու նակ վեց նաև 2012թ. սկզ բին։ Բա ցա ռու թյուն չկազ­մեց նաև թուրք­վրա ցա կան ուղ ղու թյու նը։ Թե պետ ա րագ տեմ պե­րով զար գա ցող երկ կողմ հա րա բե րու թյուն նե րին՝ մեր հարևան եր­կու երկր ներն ու նեն մի շարք չլուծ ված խնդիր ներ, ինչ պի սիք են թուրք մես խեթ ցի նե րի, Թուր քիա յում գտնվող քաղ կե դո նա կան ե կե­ղե ցի նե րի հար ցերը։ Վեր ջին տա րի նե րին ա վե լա ցել է Կու րի խնդի­րը, Թուր քիան ցան կա նում է փո խել գե տի հու նը։

Հենց տա րեսկզ բից Թուր քիան կրկին սկսեց խո սել Կուր գե տի վրա հիդ րոէ լեկտ րա կա յան կա ռու­ցե լու մտադ րու թյան մա սին, ո րի հետևան քով կփոխ վի գե տի հունը, և Կու րը կթափ վի ոչ թե Կաս պից, այլ Սև ծով։ Սա ոչ միայն բնա­պահ պա նա կան ա ղե տի կհան­գեց նի, այլև կաթ վա ծա հար կա նի Վ րաս տա նի տնտե սու թյունը։

Կու րի հու նի փո փո խու թյա նը հան գիստ է նա յում պաշ տո նա­կան Բա քուն, թեև գե տը հո սում է նաև Ադր բե ջա նի տա րած քով։ Ընդ ո րում՝ պաշ տո նա կան Ան կա րա յի պնդում ե րը, թե հիդ րոէ լեկտ րա­կա յա նի կա ռու ցու մը կեն սա կան նշա նա կու թյուն ու նի Թուր քիա յի հա մար, գի տակ ցում է նաև վրա­ցա կան կող մը։ Թ բի լի սին փոր ձում է Թուր քիա յին ինչ­որ այ լընտ րանք ա ռա ջար կել։

Վ րա ցա կան կող մը հաս տա տում է, որ եր կու երկր նե րը քննար կել են խնդի րը, և Թ բի լի սին ա ռա ջար կել է հէկը կա ռու ցել Կու րի վրա ցա կան հատ վա ծում, ո րը չի հան գեց նի գե­տի հու նի փո փո խու թյան։ Հուն վա­րի վեր ջին Վ րաս տա նի մայ րա քա­ղաք Թ բի լի սիում տե ղի ու նե ցավ «Թուր քիա­Վ րաս տան. է ներ գե տիկ և կա պի տալ ներդ րում ե րի հար­թակ» խո րագ րով ֆո րու մը՝ նվիր­ված եր կու երկր նե րի է ներ գե տիկ անվ տան գու թյան խնդիր նե րին։

Թ բի լի սիում Թուր քիա յի է ներ­գե տի կա յի և բ նա կան պա շար նե րի նա խա րար Թա ներ Յըլ դը զը, պա­տաս խա նե լով հէկի կա ռուց ման և Կու րի հու նի փո փո խու թյան մա սին հար ցին, հայ տա րա րեց. «Եր կու ան գամ ես Կու րը տե սել եմ Թ բի­լի սիից, և Թուր քիան գի տակ ցում է, թե այն ինչ կարևո րու թյուն ու նի

Վ րաս տա նի հա մար»։ Այ դու հան­դերձ, Յըլ դը զը հար ցը փակ ված չի հա մա րում, բա նակ ցու թյուն նե րը դեռ շա րու նակ վե լու են։

Փաս տո րեն, Կու րի հու նի փո­փո խու թյան հար ցը նոր լծակ է Թուր քիա յի ձեռ քին՝ Վ րաս տա նի վրա ճնշում գոր ծադ րե լու հա մար։ Վեր ջին շրջա նում, չնա յած թուրք­վրա ցա կան տնտե սա կան և ռազ­մա կան հա րա բե րու թյուն նե րի ամ­րապնդ մա նը, վրա ցա կան իշ խա­նու թյուն նե րը զգու շա նում են երկ­րում Թուր քիա յի քա ղա քա կան ազ դե ցու թյան ա ճից։

Վ րա ցա կան կող մը, իր հեր թին, սկսել է բարձ րաց նել Թուր քիա յում

բնակ վող լա զե րի և մահ մե դա կան վրա ցի նե րի խնդի րը։ Այ նու հան­դերձ, վեր ջինս չի վե րած վում այն­պի սի գոր ծո նի, ինչ պի սին Ա ջա րիա­յի կամ Կու րի խնդիրն է Թուր քիա յի ձեռ քում։ Թուր քիան դեռևս կշա րու­նա կի օգ տա գոր ծել Կու րի գոր ծո նը, թեև գե տի հու նի փո փո խու թյու նը գրե թե ա նի րա կա նա նա լի է։

Թուր քա կան BILGESAM ռազ մա­վա րա կան հե տա զո տու թյուն նե­րի կենտ րո նը, անդ րա դառ նա լով թուրք­վրա ցա կան հա րա բե րու­թյուն նե րին, նշում է, որ Թուր քիա­յի հա մար Վ րաս տա նը հեր թա­կան հարևան եր կի րը չէ։ Թուր քա­կան ռազ մա վա րա կան կենտ րո նի

գնա հատ մամբ, տնտե սա կա նից զատ (Բա քու­Թ բի լի սի­ Ջեյ հան նավ թա մուղ, Բա քու­Թ բի լիս­Էրզ­րում գա զա մուղ, Բա քու­Թ բի լի­սի­ Կարս եր կաթ գիծ և այլն–Գ.Ե.), Վ րաս տա նը Թուր քիա յի հա մար ու­նի կարևո րա գույն ստրա տե գիա­կան նշա նա կու թյուն։ Վ րաս տա նի տա րած քով է Թուր քիան կապ հաս­տա տում Ադր բե ջա նի, ինչ պես նաև Մի ջին Ա սիա յի թյուր քա կան պե­տու թյուն նե րի հետ։ Փակ սահ ման­նե րի պայ ման նե րում, ըստ թուր քա­կան ռազ մա վա րա կան կենտ րո նի, Վ րաս տա նը կա մուրջ է նաև Հա­յաս տա նի և Թուր քիա յի միջև։ n

Գոռ Ե րան յան

Ե թե չու նեք վա լեն կաՕ նիշ չեն կոն կոչ է ա նում ցույ ցի չգնալ

Ռու սաս տա նի գլխա վոր սա­նի տա րա կան բժիշ կը «չա­փա զանց ան հանգս տա ցած» է հայ րե նա կից նե րի ա ռող ջու­թյամբ։ Ռոս պոտ րեբ նադ զո­րի (ՌԴ սպա ռող նե րի շա հե րի պաշտ պա նու թյան դաշ նա յին ծա ռա յու թյուն) ղե կա վար Գե­նա դի Օ նիշ չեն կոն մոսկ վա ցի­նե րին խոր հուրդ է տվել չմաս­նակ ցել փետր վա րի 4­ի փո ղո­ցա յին ակ ցիա նե րին և ա ռա վել եր ջա նիկ պե տու թյան կա ռուց­մա նը մաս նակ ցե լու այլ ձև գտ­նել, տե ղե կաց նում է BBC­ն։

«Հա մա պա տաս խան ծա ռա յու­թյուն նե րի տվյալ նե րով՝ շա բաթ օ րը ­18 աս տի ճան սառ նա մա նիք

է սպաս վում։ Մոսկ վա յի հա մար սա շատ ցածր ջեր մաս տի ճան է, ե թե հաշ վի առ նենք ա վան դա­կան խո նա վու թյու նը։ Այդ իսկ պատ ճա ռով, ե թե կան խա տե սու­մը հա մա պա տաս խա նում է ի րա­կա նու թյա նը, ես կտրա կա նա­պես խոր հուրդ չէի տա մաս նակ­ցել այդ ակ ցիա նե րին»,– ա սել է նա՝ հա վե լե լով, որ թեյն ու տաք ըմ պե լիք նե րը ոչ միայն չեն փրկի դրու թյու նը, այլև հնա րա վոր է՝ բա ցա սա կան ազ դե ցու թյուն ու նե նան։

Այ դու հան դերձ, նրանց, ով քեր պատ րաստ վում են մաս նակ ցել ակ ցիա նե րին, Օ նիշ չեն կոն խոր­հուրդ է տվել տաք հագն վել։ «Ե թե գնա լու եք ցույ ցի, գտեք

տա տի կի վա լեն կա նե րը, ո րոնք ցե ցը դեռ չի կե րել, ո րոնք նո­րաձև չեն ու ո րոնք 80­ա կան նե­րին ապ շե ցու ցիչ հարս տու թյան նշան էին, և ցույց ա րեք, որ կող­մում ու զում եք»,– ա սել է նա։

Օնիշչենկոն 2011թ. դեկ տեմ­բե րին էլ էր ռու սաս տան ցի նե­րին խոր հուրդ տվել չմաս նակ­ցել փո ղո ցա յին ակ ցիա նե րին՝ հար բու խից խու սա փե լու հա­մար, բայց ա պարդ յուն. այդ ժա­մա նակ Մոսկ վա յի «Բո լոտ նա­յա» հրա պա րա կի և Սա խա րո վի պո ղո տա յի ցույ ցե րին մաս նակ­ցե ցին տասն յակ հա զա րա վոր ռու սաս տան ցի ներ։

Փետր վա րի 4­ին Մոսկվայում տե ղի է ու նե նա լու մի քա նի

մի ջո ցա ռում։ Ա մե նա զանգ վա­ծա յի նը, ա մե նայն հա վա նա կա­նու թյամբ, կլի նի ընդ դի մու թյան «Հա նուն ար դար ընտ րու թյուն­նե րի» ակ ցիան, ո րը են թադ րում է երթ Բոլ շա յա Յա կի ման կա փո ղո ցով և ցույց «Բո լոտ նա­յա» հրա պա րա կում։ Բա ցի այդ՝ Մոսկ վա յի «Պոկ լոնա յա գո րա»

հատ վա ծում տե ղի է ու նե նա լու զանգ վա ծա յին ցույց՝ ի պաշտ­պա նու թյուն Ռուսաստանի վար չա պետ և նա խա գա հի թեկ­նա ծու Վ լա դի միր Պու տի նի՝ «Մենք կորց նե լու բան ու նենք» կար գա խո սով, ո րը պա տաս­խան է ընդ դի մու թյան բո ղո քի ցույ ցին։ n

Էջը պատրաստեց Լիլիթ Միքայելանը

Ռու սաս տա նի

գլխա վոր սա նի-

տա րա կան բժիշկ

Գե նա դի Օ նիշ չեն-

կոն մոսկ վա ցի նե-

րին խոր հուրդ է

տվել եր ջա նիկ

պե տու թյուն կա-

ռու ցե լու ա վե լի

անվ տանգ տար-

բե րակ գտնել։trib

una.

ge

Ի րա նի խորհր դա րա նը բյու ջեի նա խա գի-

ծը պետք է քննար կի 40 օր վա ըն թաց քում։

blnz

.com

rom

gyum

ri.li

vejo

urna

l.com

Կու րը՝ Թ բի լի-

սիում։

№ 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ. |

11|աշխարհ

Կն քա հայ րեր, փլեյ բոյ ներ, հայ րե նա սեր ներԻշ խա նու թյան են ձգտում մե ծա հա րուստ նե րը

Կա պի տա լը կու տակ ված է, մում է նա խա գահ դառ նալ։ Ռու սաս տա նում ու ԱՄՆ­ում պե տու թյան ղե կա վա րի պաշ­տո նի հա մար պայ քա րում են եր կու մե ծա հա րուստ՝ Մի խա­յիլ Պ րո խո րո վը և Միթ Ռոմ­նին։ Քա ղա քա կան իշ խա նու­թյու նը դա րեր շա րու նակ գե րել է հա ջո ղակ գոր ծա րար նե րին, սա կայն շատ քչե րին է հա ջող­վել չսայ թա քել և տ պա վո րիչ կա րիե րա ա նել, գրում է գեր­մա նա կան Der Spiegel­ը՝ ներ­կա յաց նե լով կա յա ցած բիզ նես­մեն նե րի քա ղա քա կան կա րիե­րան՝ ո ման ցը՝ հա ջող, ո ման ցը՝ ոչ այն քան։

Անց յալ շա բաթ Մի խա յիլ Պ րո­խո րո վը պաշ տո նա պես գրանց­վեց որ պես այս տար վա մար տին Ռու սաս տա նում կա յա նա լիք նա­խա գա հա կան ընտ րու թյուն նե­րի թեկ նա ծու։ Պ րո խո րո վի կա­րո ղու թյու նը €13 մլրդ է։ Էքստ­րի մի ու քիգ­բոք սին գի սի րա հար մի լիար դա տերն այժմ քա ղա քա­կան կա րիե րա է ծրագ րում. ռուս մե ծա հա րուստ նե րի հա մար սա նվազ ռիս կա յին չէ, քան թռիչ քը ուղ ղա թի ռից, և ոչ պա կաս դա­ժան, քան բռնցքա մար տը:

Կա պի տալ կու տա կած մե ծա­հա րուստ ներն իշ խա նու թյան են ձգտում։ Սա կայն փոր ձը ցույց է տա լիս, որ նրանց հա կա ռա կորդ­ներն ա ռի թը բաց չեն թող նում ֆի նան սա կան, քա ղա քա կան կամ էլ անձ նա կան սկան դալ նե­րը ջրի ե րես հա նե լու հա մար։

65­ամ յա Բո րիս Բե րե զովս­կին Ռու սաս տա նում «Կ րեմ լի կնքա հոր» հա մա րում ու ներ, նա 1990­ա կան նե րին ռու սա կան քա­ղա քա կա նու թյան «գորշ կար դի­նալն» էր։ Բե րե զովս կին, ինչ պես

ու րիշ և ոչ մե կը, գի տեր փողն ինչ պես վե րա ծել քա ղա քա կան ազ դե ցու թյան, իշ խա նու թյունն էլ՝ ա ռաս պե լա կան հարս տու­թյան։ 1996թ. նա Բո րիս Ել ցի նին օգ նեց վե րընտր վել նա խա գահ, դար ձավ Ազ գա յին անվ տան գու­թյան խորհր դի քար տու­ղար և Կ րեմ լի անդր­կու լիս յան դեմ քե­րից։ 1999թ. հենց Բ ե ր ե զո վս կ ի ն նպաս տեց Վ լա­դի միր Պու տի­նի իշ խա նու թյան գա լուն, սա կայն շու տով հայտն­վեց ոչ միայն կրեմլ­յան «սև ցու ցա կում»,

այլև Լոն դո նում, որ տեղ մինչ օրս վրեժ է ծրագ րում, իսկ հարս տու­թյու նը քիչ­քիչ սպառ վում է։

Թե ինչ պես կա րող է ֆի նան­սա կան կա րո ղու թյու նը նպաս­տել քա ղա քա կան հա ջող կա­րիե րա յին, վկա յում է նաև Յուլ ա

Տի մո շեն կո յի օ րի նա կը։ Ուկ­րաի նա յի նախ կին վար­

չա պե տը ժա մա նա­կին մի լիո նա վոր դո­լար ներ էր վաս­տա կել գա զա յին գոր ծարք նե րի մի­ջո ցով։ 2004թ. ուկ­րաի նա կան ա վան­

դա կան սանր ված­քով խա րիզ մա տիկ

քա ղա քա կան գոր ծիչն

ար դեն Նարն ջա գույն հե ղա փո­խու թյան ա ռաջ նորդ նե րից էր, հե տո՝ վար չա պետ։ 2010թ. նա պարտ վեց նախ կին նա խա գահ Լեո նիդ Կուչ մա յի դրա ծո Վիկ­տոր Յա նու կո վի չին, ո րը հե­տա գա յում նրա դեմ դա տա կան գոր ծըն թաց նա խա ձեռ նեց: Տի­մո շեն կոն մե ղադր վեց Ռու սաս­տա նի հետ Ուկ րաի նա յի հա­մար իբրև ոչ շա հա վետ գա զա­յին պայ մա նա վոր վա ծու թյուն նե­րի ձեռք բեր ման մեջ։

Ի տար բե րու թյուն Տի մո­շեն կո յի՝ Թաի լան դի նախ­կին վար չա պետ Տակ սին Չի­նա վա տին պաշ տո նան կու­թյու նից հե տո հա ջող վեց խու­սա փել բան տար կու թյու նից։ 62­ամ յա հե ռա հա ղոր դակ ցա յին մագ նա տին, ո րին նախ կի նում պատ կա նում էր բրի տա նա կան «Մանչեսթեր սիթի» ֆուտ բո լա­յին ա կում բը, շատ թաի լանդ ցի­ներ մինչ օրս ոչ միայն պաշ տում են, այլև ազ գա յին հե րոս հա մա­րում։ Անց յալ տա րի նրա քույ­րը հաղ թեց խորհր դա րա նա կան ընտ րու թյուն նե րում և իր խորհր­դա կան նշա նա կեց Դու բա յում ա պաս տա նած եղ բո րը։

Իշ խա նու թյուն տեն չող և կաս­կա ծե լի հե ղի նա կու թյամբ գոր­ծա րա րի ի րա կան մարմ ա վո­րում է Ի տա լիա յի նախ կին վար­չա պետ Սիլ վիո Բեռ լուս կո նին, որն իր ցոփ ու շվայտ կեն սա­կեր պից չհրա ժար վեց նաև վար­չա պե տի պաշ տո նում։ Ու չնա­յած կո ռուպ ցիա յի, մա ֆիա յի հետ են թադր յալ կա պե րի մեջ բո լոր մե ղադ րանք նե րին, երկ­րի տնտե սա կան ա ղե տա լի վի­ճա կին՝ նրան եր կար ժա մա նակ հա ջող վեց իշ խա նու թյան մալ։

Ն յու Յոր քի քա ղա քա պետ Մայքլ Բ լում բեր գին հա ջող­վել է խու սա փել սկան դալ նե­րից։ Bloomberg տե ղե կատ վա­կան գոր ծա կա լու թյան հիմ նա­դի րի կա պի տա լը $18 մլրդ է։ Նա կա րո ղա ցավ կա յու նաց­նել պարտ քե րի մեջ թաղ ված քա ղա քի բյու ջեն, բա րե լա վել հան րակր թու թյան մա կար դա­կը, պայ քա րել հան ցա վո րու­թյան դեմ։

Գեր մա նիա յի դաշ նա յին կանց լեր Ան գե լա Մեր կե լի հա­վա նա կան ի րա վա հա ջորդ էին հա մա րում ազն վա կան տոհ մի ներ կա յա ցու ցիչ Կառլ Թեո դոր ֆոն Գու տեն բեր գին, ո րը կայ­ծակ նա յին ա րա գու թյամբ նվա­ճեց գեր մա նա կան քա ղա քա­կա նու թյու նը՝ դառ նա լով նախ է կո նո մի կա յի նա խա րար, ա պա պաշտ պա նու թյան։ Սա կայն նրա քա ղա քա կան կա րիե րա յի վրա քար գցեց դոկ տո րա կան դի սեր տա ցիան, ո րը, պարզ­վեց, գրա գո ղու թյուն էր:

Ա մե րիկ յան նա խընտ րա կան մրցար շա վը բա ռա ցիո րեն մի­լիոն ներ է կլա նում։ Սա կայն ան գամ ա մե նա ծանր քսա կը մուտք չի ե րաշ խա վո րում Ս պի­տակ տուն։ Դա է վկա յում տե­խաս ցի մի լիար դա տեր Ռոս Պե րո յի օ րի նա կը, ո րը 1992թ. անս պա սե լիո րեն դուրս ե կավ նա խա գա հա կան մրցար շա վից։

Der Spiegel­ի օ րի նակ նե րի շար քում են նաև «չի լիա ցի Բեռ­լուս կո նի» Սե բաս տիան Պի նե­րան ու «եր կա թյա կանց լեր» Բիս մար կի թոռ Կառլ Է դո ւար­դը, ո րի քա ղա քա կան կա րիե­րան կոր ծա նեց իր իսկ ծու լու­թյու նը։ n

Ճգ նա ժա մը սեղ մում է գո տի նե րը

Եվ րո պան կորց նում է իր գլո բալ կշի ռըԵվ րո գո տու պարտ քա յին ճգնա ժամը է՛լ ա վե լի խո ցե լի է դարձ­նում Եվ րո պա յի ա ռանց այդ էլ թույլ ար տա քին քա ղա քա կա նու­թյու նը։ 2011­ը Հին աշ խար հի հա մար նշա նա վոր վեց «ա րա բա կան գար նան» նկատ մամբ ու շա ցած ար ձա գան քով, Չի նաս տա նի հետ դի վա նա գի տա կան հա րա բե րու թյուն նե րում չհա մա կարգ ված գոր­ծո ղու թյուն նե րով, մի ջազ գա յին կարևոր խնդիր նե րում ԱՄՆ­ին են թարկ վա ծու թյամբ։ Ար տա քին հա րա բե րու թյուն նե րի եվ րո պա­կան խորհր դի (The European Council on Foreign Relations, ECFR) զե կույ ցի եզ րա կա ցու թյուն նե րը հրա պա րա կել, նաև մեկ նա բա նել է իս պա նա կան El Pais պար բե րա կա նը։

Ակն հայտ է ար տա քին քա ղա­քա կան հար ցե րում Գեր մա նիա­յի ազ դե ցու թյան մե ծա ցու մը. Բեռ լի նը մի ջազ գա յին տար բեր ֆո րում ե րում ա վե լի ու ա վե­լի ծան րակ շիռ դե րա կա տա­րում է ստանձ նում՝ ի հա մե մատ Լոն դո նի ու Փա րի զի։ Գեր մա­նիան, ա մեն դեպ քում, գոր ծում է ա վե լի շուտ ազ գա յին, քան եվ րո պա կան շա հե րի շրջա նա­կում, ար ձա նագ րում են հա­մաեվ րո պա կան հե տա զո տա­կան այս կենտ րո նի զե կույ ցի հե ղի նակ նե րը։

Եվ րո պա կան ար տա քին քա­ղա քա կան ու ղեգ ծում առ կա տա­րա ձայ նու թյուն ներն ա ռա վել վառ կեր պով ար տա հայտ վում են Չի նաս տա նի հետ հա րա բե րու­թյուն նե րում։ ԵՄ ան դամ 27 պե­տու թյուն նե րը չի նա կան շու կա­յում ներդ րում եր կա տա րե լու և այն գրա վե լու հա մար լուրջ պայ­քար են մղում միմ յանց դեմ։ «Սա կո պիտ սխալ է, Չի նաս տա նի դեպ քում շատ ա վե լի արդ յու նա­վետ կլի նեին միաս նա կան գոր­ծո ղու թյուն նե րը։ Եվ րո պա կան երկր նե րը տե ղի են տվել ի րենց

է գոիս տա կան մղում ե րին՝ Պե­կի նի հետ ամ րապն դե լով երկ­կողմ հա րա բե րու թյուն նե րը»,– աս վում է ECFR զե կույ ցում։

Ինչ վե րա բե րում է Հ յու սի­սա յին Աֆ րի կա յի և Մեր ձա վոր Արևել քի ի րա դար ձու թյուն նե րին եվ րո պա կան ու շա ցած ար ձա­գան քին, ա պա «հյու սի սաֆ րիկ­յան նո րաս տեղծ ժո ղովր դա վա­րու թյուն նե րի, ինչ պես նաև սի­րիա կան ճգնա ժա մի վե րա բեր­յալ ԵՄ­ն չու նի ո՛չ միջ նա ժամ ետ և ո՛չ էլ եր կա րա ժամ ետ հստակ ռազ մա վա րու թյուն»։

Եվ րո պա կան ար տա քին քա­ղա քա կա նու թյան եր րորդ մեծ բաց թո ղում այն է, որ ԱՄՆ­ում ա վե լի հա ճախ են սկսել Եվ րո­պան որ պես «գլխա ցա վանք» դի տար կել։ «Վա շինգ տո նի հա­մար գե րա կա են ար դեն ռազ­մա վա րա կան հե տաքրք րու թյուն­ներն Ա սիա յում՝ ի հա շիվ Եվ րո­պա յի»,– ար ձա նագ րում է ECFR-ի զե կույ ցը։

ԵՄ ար տա քին քա ղա քա կա նու­թյան դրա կան կող մե րից է Ռու­սաս տա նի և Արևել ան Եվ րո­պա յի հետ հա րա բե րու թյուն նե րի բա րե լա վու մը։ Չ նա յած ԵՄ­ Ռու­սաս տան հա րա բե րու թյուն նե­րում լար վա ծու թյան հաղ թա­հար մա նը՝ կապ ված է ներ գա կիր­նե րի մա տա կա րա րում ե րի հետ՝ դրանց ա պա գան դեռևս ա նո­րոշ է, հատ կա պես երբ առ կա է Վ լա դի միր Պու տի նի իշ խա նու­թյան պահ պան ման հե ռան կա­րը։ Հատ կան շա կան է, որ մայր­ցա մա քի արևել քում ու ժե ղա ցել է

Շ վե դիա յի և Լե հաս տա նի ազ դե­ցու թյու նը, ի րենց եր բեմ ի դե րա­կա տա րու մը կորց րել են Ի տա­լիան և Իս պա նիան, գրում է պար բե րա կա նը։ECFR-ի փոր ձա գետ նե րը հա­

մոզ ված են, որ եվ րո յի ճգնա­ժամ ու դրա հետ կապ ված տնտե սա կան խնդիր նե րը թու­լաց նում են Ե վրո պա յի գլո բալ կշի ռը։ Այլ կերպ ա սած՝ կա՛մ Եվ­րո պան կհաղ թա հա րի ճգնա ժա­մը, կա՛մ էլ կշա րու նա կի կորց նել իր ազ դե ցու թյու նը, ամ փո փում է իս պա նա կան El Pais­ը։ n

Պ րո խո րո վի կա րո ղու թյու նը

€13 մլրդ է

Էջը պատրաստեց Սյուզաննա Հովհաննիսյանը

Եվ րո պան կա՛մ կհաղ թա հա րի ճգնա ժա մը, կա՛մ էլ կկորց նի գլո բալ քա ղա քա կան ազ-

դե ցու թյու նը։

patr

iots

tate

sman

.com

ա մե նա հա ջո ղակ

բիզ նես մե նը քա-

ղա քա կան դաշ-

տում ա ռայժմ Ն յու

Յոր քի քա ղա քա-

պետ մայքլ Բ լում-

բերգն է։answ

ers.co

m

| № 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ.

12 |

Հայերը ձայներ են «լցոնում» նաև ֆուտբոլումՍկ սած այն պա հից, ինչ հայ ֆուտ բո լիստ նե րից շա տե րը տե ղա փոխ վե ցին ար տա սահ­ման յան ա կումբ ներ, վեր ջին­նե րիս կայ քերն ու ֆո րում ե­րը պար զա պես հե ղեղ վե ցին աշ խար հի տար բեր ծայ րե րում ապ րող հա յե րի գրա ռում ե­րով, ո րոնք կար դա լիս ա ռա ջա­նում է հետևյալ հարցը՝ որ տե­ղի՞ց այս քան ան գործ և անգ­րա գետ մարդ։

Բա վա կան է «Շախտ յո ր»­ի պաշ տո նա կան կայ քում հրա պա­րակ վի որևէ փոք րիկ լուր Մ խի­թար յա նի կամ, առ հա սա րակ, ա կում բի ցան կա ցած խա ղա ցո ղի մա սին, տար բեր անկ ուն նե րից միան գա մից հայտն վում են հար­յու րա վոր հա յեր և սկ սում են բո­լո րին հա մո զել, որ Հե նոն լա վա­գույնն է:

Բայց հա մո զե լուն էլ ձևեր կան: Heno luchi, Nikto tak ne ig­raet v futbol kak nash Heno կամ Heno siljnee braziljskix obezyan

լա տի նա տառ ռու սե րե նով ար­տա հայ տու թյուն նե րը, հա վա տա­ցեք, ոչ մի բա նով չեն ստի պե­լու ուկ րաի նա ցի նե րին մտա ծե­լու, որ Մ խի թար յանը, ի րոք, լա­վա գույնն է:

Այդ պի սի գրա ռում եր կա­տա րող ներն այն քան ճղճիմ են, որ բո լոր հնա րա վոր մի ջոց նե­րով պար զա պես ոչն չաց նում են ցան կա ցած այ լընտ րան քա յին տար բե րակ: Ե թե որևէ հարց ման մաս նա կից նե րի մեջ ներ կա է Մ խի թար յա նի ա նու նը, ա պա հա­վա տա ցած ե ղեք, որ հենց նա էլ կհաղ թի այդ մրցույ թում, ան կախ նրա նից՝ նա խա ղա ցել է 5 րո պե, թե 90, խփել է 10 գոլ, թե ընդ­հան րա պես գոլ չի խփել:

Բայց Մ խի թար յա նը գո նե ա կում բի ա ռա ջա տար և կարևոր խա ղա ցող նե րից է, և շատ հա­ճախ նրա խա ղը կամ խփած գո լը ի րոք լա վա գույնն է այս կամ այն ժա մա նա կա հատ վա ծում։ Իսկ ինչպե՞ս կվերաբերվեք նրան, որ մի քա նի տա րի ա ռաջ Դո նեց կի

«Մե տա լուր գ»­ի կազ մում 3­4 րո­պե անց կաց նող և ոչն չով աչ քի չընկ նող Ա րա րատ Ա ռա քել ա նը կամ Սամ վել Մել քոն յա նը պար­բե րա բար ճա նաչ վում էին հան­դիպ ման լա վա գույն խա ղա ցող: Ինչ­ինչ, բայց ձայ ներ «լցո նե լու» հար ցում մեզ հա վա սա րը դժվար թե գտնվի աշ խար հում:

Մ խի թար յանն այն ֆուտ բո­լիստն է, որն իր վստահ խա ղով և հա մեստ կեց ված քով վա ղուց է դար ձել նաև ուկ րաի նա ցի երկր­պա գու նե րի սի րե լին։ Սա կայն մեր «երկր պա գու նե րի» այս պի­սի պահ ված քի հետևան քով այդ սե րը շատ շու տով կա րող է վե­րած վել հա կակ րան քի: Բա նը հա սավ նրան, որ «Շախտ յո ր»­ի պաշ տո նա կան կայ քը հեր թա­կան հարց ման ժա մա նակ այս­պես ձևա կեր պեց հար ցը. «Ո՞վ, բա ցի Մ խի թար յա նից, կդառ­նա այս մրցաշր ջա նում «Շախտ­յոր»­ի ա ռա ջին գո լի հե ղի նա­կը»: Իսկ հարց ման մա սին մեկ­նա բա նու թյուն­բա ցատ րու թյան մեջ նշվում էր, որ սա ար վում է այն պատ ճա ռով, որ հայ երկր­պա գու նե րը պար զա պես հնա­րա վո րու թյուն չեն տա լիս մյուս մաս նա կից նե րին ար ժա նա նա լու որևէ մրցա նա կի։

Կա րե լի է միայն հիա նալ ուկ րաի նա կան ա կում բի կայ­քի ղե կա վա րու թյան համ բե­րու թյամբ և հու մո րի զգա ցու­մով։ Բայց ա մե նա զա վեշ տա լին այն է, որ վե րոնշ յալ երկր պա­գու նե րը գտան նաև այս ի րա­վի ճա կից դուրս գա լու ճա նա­պար հը: Նե ղա նա լով կայ քի ղե­կա վա րու թյան «ա նար դա րա ցի»

ո րո շու մից՝ կայ քի հայ այ ցե լու­նե րը ո րո շե ցին վրեժխն դիր լի­նել և տա պա լել քվեար կու թյու­նը: Այդ նպա տա կով նրանք սկսե ցին միաս նա բար քվեար կել թի մի պա հես տա յին խա ղա ցող­նե րից Չի ժո վի օգ տին, ո րը թի­մի հիմ ա կան կազ մում հայտն­վում է նույն քան հա ճախ, որ­քան, օ րի նակ, ուկ րաի նա ցին սե­ղան է նստում ա ռանց իր սի րե լի

«սա լի»: Արդ յուն քում Չի ժովն իր «մո լի» երկր պա գու նե րի շնոր­հիվ կարճ ժա մա նա կում բարձ­րա ցավ ա ռա ջին հո րի զո նա կան:

Գ յուղ կանգ նի, գե րան կկո՞տ­րի: Ո՛չ: Կար ծում եմ՝ ա վե լի տե­ղին կլի նի հի շել «Մի մի նո»­ի հե­րոս նե րից պրո ֆե սոր Խա չիկ ա­նին՝ Ձեզ նման նե րը խայ տա ռա­կում են ռես պուբ լի կան: n

Հայկ Կա րա պետ յան

Սպորտ

Մեկ նար կի են դուրս գա լիս հայ ատ լետ նե րը

Փետր վա րի 5­ին Մոսկ վա յում մեկ նար կող ատ լե տի կա յի մի ջազ­գա յին մրցա շա րում խա ղարկ վե­լու են նաև օ լիմ պիա կան ու ղեգ­րեր: Մր ցա շա րին Հա յաս տա նը կներ կա յաց նեն հե ռա ցատ կորդ­ներ Վար դան Փահլևան յա նը և Ար սեն Սարգս յա նը: Հե ռա ցատ կի

մրցում ե րում վար կա նիշ շնորհ­վե լու է 810 սմ սահ մա նա գի ծը հա տած մար զիկ նե րին: Ս պա սե­լիք նե րը հատ կա պես մեծ են Ար­սեն Սարգս յա նից:

Ա վե լաց նենք, որ փետր վա րի 4­ին Ի րա նի Մա շադ քա ղա քում մեկ նար կող «Արևա ծա գի տասը

օր» ա նու նը կրող մար զա կան մի­ջո ցառ ման շրջա նակ նե րում անց­կաց վե լիք ատ լե տի կա յի մրցում­նե րին ևս ներ կա յաց ված կլի նի Հա յաս տա նը: Մեր եր կի րը կներ­կա յաց նեն միան գա մից 19 ատ­լետ ներ: n

Անդ րա նիկ Գ րի գոր յան

Ա րոն յա նը չի գնա Բա քուՆա հու սով է՝ ՖԻԴԵ-ն այլ վայ րում կանց կաց նի

Աշ խար հի չեմ պիո նի կոչ ման մրցում ե րըՄի ջազ գա յին գրոս մայս տեր

Լևոն Ա րոն յա նը բա ցա ռել է իր մաս նակ ցու թյու նը Աշ խար հի չեմ­պիո նի կոչ ման հա վակ նորդ նե րի մրցում ե րին, ե թե դրանք անց­կաց վեն Ադր բե ջա նում: Այս մա­սին նա հայտ նել է ՖԻԴԵ­ի նա­խա գահ Կիր սան Իլ ում ժի նո վին և ՖԻԴԵ­ի նա խա գա հող խորհր­դի ան դամ ե րին ուղ ղած նա մա­կում: Նա մա կը հե տաքրք րա կան է, ուս տի այն ամ բող ջու թյամբ ներ կա յաց նում ենք ստորև:

«Հար գե լի նա խա գահ և նա­խա գա հող խորհր դի ան դամ եր:

Ինչ պես տե ղե կա ցա ԶԼՄ­նե­րից, Ադր բե ջա նի և Բուլ ղա րիա­յի շախ մա տի ֆե դե րա ցիա նե րը

հայտ են ներ կա յաց րել Աշ խար հի չեմ պիո նի կոչ ման հա վակ նորդ­նե րի մրցում երն այդ երկր նե­րում անց կաց նե լու հա մար: Ցան­կա նում եմ տե ղե կաց նել ձեզ, որ Ադր բե ջա նում տի րող ընդ հա­նուր մթնո լոր տը և տևա կան լար­վա ծու թյու նը մեր երկր նե րի միջև անհ նար է դարձ նում իմ մաս նակ­ցու թյու նը նման հե ղի նա կա վոր մրցում ե րին, ե թե դրանք անց­կաց վեն Ադր բե ջա նում: Այն պի­սի պա տաս խա նա տու և կարևոր մի ջո ցա ռում, ինչ պի սին  Աշ խար­հի չեմ պիո նի կոչ ման հա վակ­նորդ նե րի մրցում է, պա հան­ջում է մտա վոր հանգս տու թյուն և հա տուկ կենտ րո նա ցում: Ոչ մի

հան գա մանք, ե թե այն կապ ված չէ շախ մա տի հետ, չպետք է հետ պա հի գրոս մայս տե րին իր բո լոր հմտու թյուն նե րը ցու ցադ րե լուց: Դժ բախ տա բար, այս պա հին ոչ մի հայ չի կա րող գտնել նպաս­տա վոր և ա դեկ վատ հո գե բա նա­կան մի ջա վայր Ադր բե ջա նում:

Իմ կար ծի քով՝ բո լոր մաս­նա կից նե րի հա մար պետք է ստեղծ վեն հա վա սար պայ ման­ներ, ին չը անհ նա րին կլի նի, ե թե մրցում երն անց կաց վեն Ադր բե­ջա նում: Անվ տան գու թյան ե րաշ­խիք նե րը և այլ կար գի ա ջակ­ցու թյու նը չի կա րող ի րա վունք­նե րի պաշտ պա նու թյան մի ջոց հա մար վել:

Ն կա տի առ նե լով վե րոնշ յալ հան գա մանք նե րը՝ տե ղե կաց­նում եմ ձեզ, որ ես հա ճույ քով կմաս նակ ցեմ Աշ խար հի չեմ պիո­նի կոչ ման հա վակ նոր դի մրցում­նե րին ցան կա ցած այլ երկ րում,

բայց իմ մաս նակ ցու թյու նը Ադր­բե ջա նում բա ցառ վում է»:

Ա րոն յա նը հույս է հայտ նել, որ ՖԻԴԵ­ն հաշ վի կառ նի իր կար­ծի քը մրցում ե րի անց կաց ման վայ րը քննար կե լու ժա մա նակ: n

Հեն րիխ մ խի թար յա նը տո նում է հեր թա կան գո լը։

PanA

RMEN

IAN

№ 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ. |

13|Գովազդ

| № 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ.

14 | մշակույթ

Գ յում րե ցի նե րը թատ րոն չեն սի րումԼևոն մու թաֆ յան

Ար դեն եր կար ժա մա նակ այս քա ղա քում թատ րո նը դուրս է մա ցել հան րա յին հե տաքրք­րու թյու նից և որ դեգ րել գրե թե ինք նա բավ գո յու թյան ձևը։

Տաս նամ յակ ներ շա րու նակ, գրե­թե մի ֆի նման, շրջա նառ վել է այն միտ քը, թե գյում րե ցի նե­րը մո լի թա տե րա պաշտ են, թե թատ րոն հա ճա խե լը գյում րե­ցի նե րի կեն ցա ղի բաղ կա ցու­ցիչ մասն է դար ձել։ Սա կա­րող էր ճշմար տու թյուն հա մար­վել ան ցած դա րի 50­60­ա կան­նե րին, գու ցեև այն տա րի նե րին, երբ թատ րո նում ծնունդ էին առ նում բա ցա ռիկ գե ղար վես­տա կան ար ժեք ներ՝ Խո րեն

Աբ րա համ յա նի, Գ րի գոր Մկրտչ­յա նի, Եր վանդ Ղա զանչ յա նի բե մադ րու թյուն նե րով:

Սա կայն վեր ջին քսան տա­րում՝ հե տա ղետ յան տա րի նե րին, դե պի թատ րոն տա նող ճա նա­պար հը շատ ու շատ գյում րե ցի­ներ հի շում են միայն այն ժա մա­նակ, երբ այս շեն քում տե ղի են ու նե նում տար բեր աստ ղե րի հա­մերգ ներ, ռա բիս եր գի փա ռա տո­ներ ու է լի նման բա ներ։ Մ նա ցած ողջ ժա մա նա կաշր ջա նում թատ­րո նը գրե թե մո ռաց ված՝ կանգ­նած է իր նկուն մե նու թյան մեջ…

«Այ սօր Գ յում րու թատ րո նում շատ լավ դե րա սա նա խումբ կա, տա ղան դա վոր ե րի տա սար դու­թյուն, սե փա կան նկա րա գիրն ու­նե ցող մի ջին սե րունդ: Ցա վոք, ա վագ սերն դի շար քերն են նոս­րա ցել: Մեր թատ րոնն ու նի այն

ա մե նը, ինչն անհ րա ժեշտ է ցան­կա ցած թատ րո նի՝ իր գոր ծու­նեու թյու նը կազ մա կեր պե լու և թատ րոն­հան դի սա տես կապն ամ րապն դե լու հա մար: Սա կայն զար մա նա լի է, որ մենք ցան կա­ցած բե մադ րու թյուն կա րո ղա­նում ենք ներ կա յաց նել ըն դա­մե նը եր կու­ե րեք ան գամ… Մար­դիկ այլ հե տաքրք րու թյուն ու նեն, այլ ձգտում եր…»,– ի րա վի ճա կը մեկ նա բա նում է թատ րո նի գե­ղար վես տա կան ղե կա վար ՀՀ ժո­ղովր դա կան ար տիստ Նի կո լայ Ծա տուր յա նը։ Թատ րո նի տնօ­րեն Գևորգ Խա չատր յա նի հա­մար ի րա կա նու թյու նը մի փոքր այլ է. «Էն պի սի թատ րոն չկա, որ հան դի սա տե սի պա կաս չու նե նա: Դա խնդիր է, ո րը տա րի ներ շա­րու նակ ե ղել է, բայց, հա մե նայն­դեպս, չի կա րե լի բո ղո քել, թե հան դի սա տե սի պա կաս կա: Էն­պես որ՝ գոհ ու շնոր հա կալ ենք մեր գյում րե ցի հան դի սա տե սից»:

Թատ րո նի տնօ րե նի այս բա­ցատ րու թյու նը և հու շու մը, թե 648 հան դի սա տե սի հա մար նա­խա տես ված դահ լի ճում միշտ 200­400 հան դի սա տես է լի­նում՝ ո գեշն չող չէ, ո րով հետև

ե րե կո յան ներ կա յա ցում եր այս­տեղ լի նում են ամ սա կան 4­5 ան գամ, թատ րոնն ա ռա վե լա­պես կենտ րո նա ցած է դպրո ցա­կան նե րի հա մար ներ կա յա ցում­նե րի վրա, ո րոնք էլ ա պա հո վում են հան դի սա տե սա յին ո րո շա­կի քա նակ: Այս աշ խա տաձևն այ­սօր հիմ ո րոշ է դար ձել ոչ միայն Գ յում րու Վար դան Ա ճեմ յա նի ան­վան, այլև մայ րա քա ղա քից դուրս գոր ծող բո լոր թատ րոն նե րի հա­մար։ Ն րանք ստիպ ված են վե­րա փոխ վե լու պա տա նի հան դի­սա տե սի թատ րոն նե րի…

Գ յում րիում, ի հար կե, ո րո շա կի քայ լեր ա նում են հան դի սա տես բե րե լու հա մար։ Նի կո լայ Ծա տուր­յա նը վստա հա բար ա սում է, որ խնդի րը բնավ էլ մարդ կանց սո­ցիա լա կան վի ճա կը չէ, քան զի հա­մերգ նե րի ժա մա նակ, ո րոնց տոմ­սե րի գի նը մի քա նի ան գամ գե­րա զան ցում է թատ րո նի տոմ սե րի­նը, ան գամ հա վել ալ ա թոռ ներ են տե ղադ րում, մի կերպ վե րահս կում մարդ կա յին հոս քը: Ի րենք փոր ձել են խա ղա ցան կա յին հե տաքրք րու­թյուն ներն ընդ լայ նել, դի մել կա­տա կեր գու թյուն նե րի, ազ գա յին դա սա կան եր կե րի։

Ան տա րա կույս, թատ րո­նը պետք է լրջո րեն մտա հոգ վի հան դի սա տե սին դե պի ի րեն բե­րե լու խնդրով, ո րով հետև ողջ Գ յում րիում, բա ցի թատ րո նա­մերձ տա րած քից, մեկ այլ տեղ ազ դա գիր չես տես նի, վա ղուց շրջա նա ռու թյու նից հան վել են տպագր ված ազ դագ րե րը, ո րոնք ա ռան ձին մշա կույթ են ձևա վո­րում։ Ժա մա նակն է, որ հսկա­յա կան դահ լի ճից զատ՝ թատ­րո նը դի մի կա մե րա յին ձևե րին, «բեմ բե մի վրա», «թատ րոն­ճե­մաս րահ» սկզբունք նե րին, ո րոնք շատ թատ րոն նե րում փոր ձարկ­վել և հա ջո ղու թյուն են բե րել:

Ան տա րա կույս, տար վա մեջ 4­5 նոր բե մադ րու թյու նը մեր ժա մա նակ նե րում քիչ է, մա նա­վանդ որ թատ րոնն ու նի բա­վա կան մեծ դե րա սա նա խումբ… Ի հար կե, այս տեղ կա րող են խո­սել ֆի նան սա կան մի ջոց նե րի սղու թյան մա սին, քան զի ցան­կա ցած բե մադ րու թյուն լուրջ ծախ սեր է պա հան ջում: Սա կայն այս հար ցը կա րե լի է լու ծել բե­մադ րա կան սուղ մի ջոց նե րի կի­րառ մամբ, ո րոնք այլ թատ րոն նե­րում ևս առ կա են: n

Փի րուզ և կավ, պող պատ և ոս կիԻ րա նա կան հոգևո րի և ն յու թա կա նի ֆան տաս տիկ աշ խար հը

Այս օ րե րին Ազ գա յին պատ­կե րաս րա հում կա րե լի է տես նել ի րա նա կան ժա մա­նա կա կից կի րա ռա կան ար­վես տի նմուշ ներ, ծա նո թա­նալ ա վան գար դիստ Ա լի Մո­համ ադ Շեյ խիի գոր ծե րին։ «Հա նուն Աստ ծո» խո րա գի րը կրող այս ցու ցադ րու թյու նը նվիր ված է Ի րա նի իս լա մա­կան հե ղա փո խու թյան հաղ­թա նա կի 33­րդ ամ յա կին։

Ի րա նա կան ար վես տը դա րեր շա րու նակ գրե թե հեր մե տի կո­րեն փակ է ե ղել, ին չը, սա կայն, չի խան գա րել, որ ի րան ցի ար­վես տա գետ նե րը սե փա կան ճա­նա պար հը գտնեն մո դեռ նում: Երևան յան ցու ցադ րու թյան զգա­լի մա սը նվիր ված է հենց այդ­պի սի մի ար վես տա գե տի: Գե­ղան կա րիչ Ա լի Մո համադ Շեյ­խիի ստեղ ծա գոր ծու թյուն նե­րում արևել ան միս տի ցիզմ է ու հոգևոր թե մա նե րը: Շեյ խին չի ձգտում կոնկ րե տու թյան և ս տեղ­ծում է իր ֆան տաս տիկ աշ խար­հը, որ տեղ նյու թա կան ա ռար կա­նե րը ստա նում են հա վեր ժա կան և տիե զե րա կան ի մաստ:

Կա պույտ, փի րու զա գույն, ոս­կե գույն և ար ծա թա գույն՝ իս­լա մա նա կան ար վես տին հա­տուկ ցայ տուն ճո խու թյու նը Շեյ­խիի կտավն ե րում հա մադր վում է բնա կան գույ նե րի ու նյու թե­րի հետ՝ հող, կավ, ա վազ: Նոր մե թոդ ներն ու նյու թե րն օգ­նում են նրան նոր շունչ հա ղոր­դել ա վան դա կան ի րա նա կան գե ղան կար չու թյա նը: «Իմ կար­ծի քով՝ ցան կա ցած գե ղան կար, պատ կեր պի տի հանգս տու թյան, խա ղա ղու թյան զգա ցո ղու թյուն պարգևի: Բո լոր նկար նե րում հենց այդ խա ղա ղու թյունն եմ

փոր ձել ար տա հայ տել»,– ա սում է Շեյ խին։

Ցու ցադ րու թյու նում ներ կա­յաց ված կի րա ռա կան ար վես­տի նմուշ նե րը ոչ թե քա նա կով, այլ գե ղեց կու թյամբ են շա հում: Դ րանք ա մե նա քիչն են կրում ժա մա նակ նե րի փո փո խու թյան դրոշ մը։ Մինչ օրս ի րան ցի վար­պետ նե րը նույն տեխ նո լո գիա յին են դի մում, ո րով նա խորդ ներն աշ խա տել են հար յու րամ յակ ներ ա ռաջ։ Մե տաղ ա ծաղ կա ման նե­րը, սկու տեղ նե րը, փայ տե ժա մա­ցույց նե րը, ջնա րա կա պատ ափ­սե ներն ու ա վան դա կան ի րա նա­կան ման րան կար չու թյան մյուս նմուշ նե րը հիաց նում են նրբա­գույն զար դա նախ շե րով և կա­տար ման բարձր մա կար դա կով:

Ն կար չու հի Հ ռիփ սի մե Գ րի­գոր յա նը հա մա րում է, որ կի րա­ռա կան ար վես տում քչե րը կա րող են հա մե մատ վել պար սիկ վար­պետ նե րի հետ: «Ս րանք մա յուն ար ժեք ներ են: Ի րան ցի մշակ­ներն ի րենց ար վես տով ազ գի

պատ կերն են կեր տել պատ մու­թյան մեջ՝ աշ խա տա սեր, բարձ­րա ճա շակ և շատ հմուտ»,– մեկ­նա բա նում է նկար չու հին:

«Հա մա րում եմ, որ պե տու թյուն­նե րի բա րե կա մու թյունն ամ րապն­դե լու լա վա գույն ճա նա պար­հը մշա կու թա յին հա մա գոր ծակ­ցու թյունն է, այն մտեր մաց նում է մարդ կանց»,– ցու ցադ րու թյան մա­սին ա սում է Ի րա նի Ի ս լա մա կան Հան րա պե տու թյան դես պա նա տան նո րան շա նակ մշա կույ թի խորհր­դա կան Մեհ րան Շի րա վան դը։

Ցու ցադ րու թյա նն ընդ հա նուր առ մամբ 86 նմուշ է ներ կա յաց ված, ո րոնց թվում, ցա վոք, չկա ի րա նա­կան կի րա ռա կան ար վես տի թերևս բարձ րա գույն նվա ճում ե րից մե կը՝ գոր գը:

Ն շենք, որ ցու ցա հան դե սը բաց կլի նի մինչև փետր վա րի 7­ը, Ի րա նի հե ղա փո խու թյան տա րե­դար ձին նվիր ված մի ջո ցա ռում ե­րը կշա րու նակ վեն մինչև փետր­վա րի 13­ը: n

Մա րիա Հով սեփ յան

« Դեպի թատրոն տանող ճանապարհը շատ ու շատ գյումրեցիներ հիշում են միայն այն ժամանակ, երբ այս շենքում տեղի են ունենում տարբեր աստղերի համերգներ, ռաբիս երգի փառատոներ »

Գե ղան կա րիչ ա լի մո համ ադ Շեյ խի:

Ն մուշ ներ «Հա-

նուն աստ ծո» խո-

րա գի րը կրող

ցու ցադ րութ յու-

նից։

№ 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ. |

15|

1946թ. ա մե րիկ ան Life ամ սագ րի ա ռա ջին կին լու սան կա րիչ

մարգ րեթ Բորկ-Ո ւայ թը ո րո շեց լու սան կա րել մա հաթ մա Գան-

դիին՝ Հնդ կաս տա նի ան կա խու թյան պայ քա րը խորհր դան շող

իր ճա խա րա կի հետ։ մարգ րե թը, ո րը նախ պի տի սո վո րեր օգտ-

վել ճա խա րա կից ու ֆո տո սե սիա յի ժա մա նակ չպի տի խո սեր

Գան դիի հետ, քա նի որ դա Գան դիի «լռու թյան օ րե րից» էր, ըն-

դա մե նը ե րեք կադ րի թույլտ վու թյուն ստա ցավ՝ Գան դին չէր

սի րում վառ լույս: Վեր ջին այս պայ մա նը քիչ էր մնում տա պա լեր

մարգ րե թի ա ռա քե լու թյու նը։ Հնդ կաս տա նի խո նավ կլի ման և

լու սան կար չի հուզ մուն քը տա պա լե ցին ա ռա ջին եր կու փոր ձե րը,

հա ջող վեց միայն եր րոր դը, որն էլ դար ձավ Գան դիի վեր ջին

լու սան կա րը՝ ար ված իր կեն դա նու թյան օ րոք։

Ար վես տը փո ղեր չի ճա նա չումԵվ րո գո տու պարտ քա յին ճգնա­ժա մը, պարզ վում է, ոչ մի կերպ չի անդ րա դար ձել Christie’s ա ճուր դի տան վրա, այս տեղ 2011թ. ան գամ վա ճառք նե րի աճ են ար ձա նագ րել: Ան ցած տա րի ա ճուր դի այս տու­նը վա ճա ռել է ընդ հա նուր առ մամբ €4,3 մլրդ ­ի ար վես տի գոր ծեր, ին­չը 9%­ով գե րա զան ցում է 2010թ. ցու ցա նի շը:

Լոն դոն յան ա ճուր դի մաս նա­վոր վա ճառք ները 2011թ. ա վե լա­ցել են 44%­ով և կազ մել շուրջ €600 մլն: Ա մե նան շա նա կա­լի ա ճը՝ 22%, գրանց վել է, սա­կայն, հետ պա տե րազմ յան շրջա­նի և ժա մա նա կա կից ար վես­տի վա ճառք նե րում։ Այս պես՝ ան­ցած տա րի վա ճառ վել են ա վե լի քան €879 մլն ­ի հետ պա տե­րազմ յան շրջա նի ար վես տի գոր­ծեր։ €660 մլն (+13%) է կազ մել

ա սիա կան ար վես տի նմուշ նե րի վա ճառ քը:

Տար վա ա մե նա թանկ վա ճառ քը Ռոյ Լիխ տենշ տեյ նի «Ես կա րող եմ տես նել ամ բողջ սեն յա կը…, և այն­տեղ ոչ ոք չկա» կտավն է (1961թ.) ե ղել: 2011թ. նո յեմ բե րի 8­ին Ն յու Յոր քում կա յա ցած ա ճուր դի ժա մա­նակ այն վա ճառ վել է €32 մլն ­ով:

Ն շենք, որ 2007թ. Christie’s ա ճուր դի տու նը վա ճա ռել էր €3,7 մլրդ ­ի ար վես տի գոր ծեր։ 2009թ., սա կայն, վա ճառ քի ծա վալ­նե րը նվա զել էին մինչև €2,5 մլրդ: Չ նա յած հո ռե տե սա կան կան խա­տե սում ե րին՝ ի րա վի ճակն ա վե լի ա րագ շտկվեց, քան ակն կալ վում էր։ 2010թ. Christie’s­ի վա ճառք ներն ա վե լա ցան 50%­ով և կազ մե ցին €3,9 մլրդ՝ պայ մա նա վոր ված հիմ­նա կա նում չի նա ցի գնորդ նե րի հե­տաքրք րու թյան ա ճով։ n

Life

Ար տաս վիր ըստ ցու ցա կիՄեծ Բ րի տա նիան հայտ նի է իր անձրևոտ, մռայլ ու տաղտ կա­լի ե ղա նա կա յին պայ ման նե­րով։ Մի գու ցե սա է պատ ճա­ռը, որ հենց այս տեղ է կազմ­վել բո լոր ժա մա նակ նե րի ա մե­նատ խուր եր գե րի ցան կը:

Ցան կի ա ռա ջին հո րի զո նա­կա նում, ըստ բրի տա նա ցի նե րի, R.E.M. ռոք խմբի Everybody Hurts երգն է, ո րը լսե լիս եր բեմ նույ­նիսկ տղա մար դիկ են տե ղի տա­լիս զգաց մունք նե րին: Երկ րորդ հո րի զո նա կա նում սըր Էլ թոն Ջո­նի Candle In The Wind սինգլն է (1997թ.)՝ նվիր ված Լե դի Դիին։

Ա ռա ջա տար եռ յա կը եզ րա փա կում է Mike and the Mechanics խում բը՝ The Living Years եր գով:

Բ րի տա նա ցի նե րը խոս տո վա­նել են, որ ար տաս վում են նաև Լեո նարդ Կոե նի Hallelujah­ն և դրա զա նա զան քա վըր նե րը,

«Տի տա նիկ» ֆիլ մի սաունդթ­րեք ընտր ված Սե լին Դիո նի My Heart Will Go On­ը, Փ րին սի և Շի­նեյդ Օ’Քո նո րի՝ Nothing Compares To You­ն և Ո ւիթ նի Հ յուս թո նի I Will Always Love You­ն լ սե լուն պես:

«Ար ցուն քա շատ» շար քը փա­կում են Coldplay խմբի Fix You­ն, դա սա կան դար ձած Yesterday­ը՝ լի վեր պուլ ան լե գեն դար քառ յա­կի կա տար մամբ, Հա րի Նիլ սո­նի Without You­ն, Է րիկ Քար մե նի All By Myself­ը, Ֆ րենկ Սի նատ րա­յի My Way­ը, Simon and Garfunkel դուե տի Sound Of Silence և Բիլ Ո ւի զեր սի Aint No Sunshi ne կա­տա րում ե րը։ n

Էջը պատրաստեց Մա րիա Հով սեփ յա նը

Ռոյ Լիխ տենշ տեյն, «Ես կա րող եմ տես նել ամ բողջ սեն յա կը…, և այն տեղ ոչ ոք չկա», 1961թ.:

wor

ld-m

ost-

expe

nsiv

e.co

m

գան դին՝ վեր ջին ան գամ

1946թ., հե ղի նակ՝ Մարգ րեթ Բորկ-Ո ւայթ

| № 16 (85), շաբաթավերջ, փետրվարի 3-5, 2012թ.

16 | ազդագիր 03.02-10.02ԴԻՏԱՐԺԱՆ

\ Ձմ ռան ա նուրջ ներ ֆիլ հար­մո նի կի հետ, սիմ ֆո նիկ հա­

մերգ, Ա րամ Խա չատր յան հա­

մեր գաս րահ, 03.02 / ժ. 19:00

\ Mimomania, Mim Studio թա­

տե րա խումբ, Հ.Թու ման յա նի ան­

վան Պե տա կան տիկ նի կա յին

թատ րոն, 09.02 / ժ. 19:00

\ «Ե թե բո լո րը…», ՀՀ, ՌԴ,

2012, տրա գի կոմ., ռեժ.՝ Ն. Բել­

յաուս կե նե, դեր.՝ Մ. Պո ղոս­

յան, Ե. Շի տո վա, «Մոսկ վա» կ/թ,

Կար միր դ., 03 ­05.02 / ժ. 20:00,

«Նաի րի» կ/թ, 03­05.02 / ժ.

17:00, 21:00

\ Բ րա զի լիա կան կի նո՝ The

Club ա կում բում, Noel – poeta da

vila, (Noel: The Samba Poet), Բ րա­

զի լիա, 2006, դրա մա, ռեժ.՝ Ռ.

վան Ս թեեն, 07.02 / ժ. 19:30

ԹԱՏՐՈՆ n Հ.Թու ման յա նի ան վ.

Պե տա կան տիկ նի կա յին թատ րոն

\ «Կար միր գլխար կը», տիկ. ներկ., 05.02 / ժ. 12:00, 14:00

\ «Մո րա քույ րը Փա րի զից», ե րաժշտ. կա տակ., 04.02 / ժ. 19:00

\ «Սե լա վի», կա տակ., 05.02 / ժ. 19:00

n Ե րաժշ տա կան կա մե­րա յին թատ րոն

\ «Սեք սո ւալ խառ նաշ փոթ հյու րա նո ցում», (18+), 08­09.02, / ժ. 14:00

n Հ.Պա րոն յա նի ան վ. ե րաժշ տա կան կո մե­դիա յի պե տա կան թատ րոն

\ «Տեր, մի թող մեզ ան տեր», կա տակ., 03.02 / ժ. 19:00

n Պե տա կան Կա մե րա­յին Թատ րոն \ «Նա զա՛ր, Նա զա՛ր մինչև

վերջ», ող բերգ., 03.02 / ժ. 19:00 \ «Ինչ տար բե րու թյուն, թե ում

հետ», կա տակ. 04­05. 02 / ժ. 19:00

n Կ.Ս տա նիս լավս կու ան վ. ռու սա կան դրա­մա տի կա կան թատ րոն

\ «Հա մա դա սա րան ցի նե րը», ժամ. մե լոդ րա մա, 03.02 / ժ. 19:00

\ «Ման յակ», տրա գի կոմ., 04.02 / ժ. 19:00

\ «Լուս նա յին հրեշ», մանկ. ներկ., 05.02 / ժ.19:00

\ «Շա հա նե, իմ Շա հա նե», 09.02 / ժ. 19:00

n Խա մա ճիկ նե րի թատ րոն

\ «Կար միր գլխար կը», մանկ. ներկ., 04.02 / ժ. 12:30, 14:00

\ «Ան խելք մար դը», մանկ. ներկ., 05.02 / ժ. 12:30, 14:00

n Հեն րիկ Մալ ա նի անվ. թատ րոն­ստու դիա

\ «Ցե ղի ֆի զիո լո գիան», տրագիկոմ., 06.02/ ժ. 19:00

\ «Սաս տիկ կո մու նիստ ներ», երգիծ. կատակ., 04.02 /ժ. 19:00

\ «Ա մուս նու թյուն», կատակ., 09.02 / ժ. 19:00

n Հա մազ գա յին թատ րոն \ «Մի գա վաթ բա րու թյուն», լի­

րիկ. կա տակ., 03­05.02 / ժ. 19:00

ԱԿՈՒՄԲ n MEZZO Classic House

Club \ Upstairs, փոփ և ջազ, 04.02

/ ժ. 21:30 \ Impression և Ար փի, հա­

մաշխ. հի թեր, 05.02 / ժ. 21:30 \ Nuance, էթ նո ջազ, 06.02 /

ժ. 21:30 \ Imagine, հա մաշխ. հի թեր,

03,07.02 / ժ. 21:30 \ Art Voices, էթ նո ջազ, 08.02

/ ժ. 21:30

n Malkhas Jazz Club \ Fiesta, լա տի նո ջազ, 04.02 /

ժ. 21:00

\ Վա հագն Հայ րա պետ յա­նի ջա զա յին եռ յակ, 05.02 / ժ. 21:00 \ Remino և Forsh, 06.02 / ժ. 21:00 \ Ջա զա յին քառ յակ, 07.02 /

ժ. 21:00 \ Crossroads Blues Band, 08.02

/ ժ. 21:00 \ Jazz Trio, / 09.02 ժ. 21:00 \ Ա մեն օր կես գի շե րից հե տո՝

Malkhas Jazz Trio (Լ.Մալ խաս­յան, Ա րա մո)

ՕՊԵՐԱ, ԲԱԼԵՏ, ՄՅՈՒԶԻՔԼ

n Ա. Ս պեն դիար յա նի ան վ. օ պե րա յի և բա լե­տի ազ գա յին ա կա դե­միա կան թատ րոն

\ «Սա յաթ­ Նո վա», Ա. Հա րու­

թյուն յան, օ պե րա 3 գործ., 07.02

/ ժ. 19:00

n Հ.Պա րոն յա նի ան վ. ե րաժշ տա կան կո մե­դիա յի պե տա կան թատ րոն

\ «Ա տամ ա բույժն Արևել ան», օ պե րետ, 05.02 / ժ. 19:00

ՑՈՒՑԱՀԱՆԴԵՍ n Հա յաս տա նի ազ գա­

յին պատ կե րաս րահ \ «Հա նուն աստ ծո» ի րա նա­

կան կի րա ռա կան ար վես տի ցու ցա հան դես, մինչև 07.02

n Բ յու րոկ րատ գրա խա նութ

\ «Կեն դա նի շունչ», Սի րա նուշ Հա կոբ յա նի գե ղան կար չա կան աշ խա տանք նե րի ան հա տա կան ցու ցա հան դես, 3­18.02

n Հա յաս տա նի նկա­րիչ նե րի միու թյուն

\ «Սուրբ Սարգ սի» տո նին նվիր ված խմբա յին ցու ցա հան­դես, գե ղան կար, 04­12.02

ՖԻԼՄԵՐ n «Նաի րի» կ/թ \ «Միս տեր Փո ֆե րի պինգ վին­

նե րը», ԱՄՆ, կա տակ., ռեժ.՝ Մ. Ս. Ո ւո թերս, դեր.՝ Ջ. Քե րի, Կ. Գու ջի նո, Ա. Լենս բե րի, Օ. Լո­վի բոնդ, Մ. Քե րոլ, 03­05.02 / ժ. 11:00

\ «Ես չգիտեմ, ինչպես է նրա մոտ ստացվում», կատակ., ռեժ.՝ Դ. Մաքգրատ, դեր.՝ Ս.Ջ. Պարկքեր, Փ. Բրոսնան, 03­05.02 / ժ. 13:00

\ «Պրոֆեսիոնալը», մարտ., ռեժ.՝ Գ. Մաքքենդրի, դեր.՝ Ջ. Սթեթհեմ, Ռ. Դե Նիրո, 03­05.02 / ժ. 15:00

\ «Որքա՞ն փեսացու ունես», ԱՄՆ, կատակ., ռեժ.՝ Մ. Մայլոդ, դեր.՝ Ա. Ֆարիս, Ք. Էվանս, Զ. Կուինտո, Է. Սեմբերգ, 03­05.02 / ժ. 19:00

n «Մոսկ վա» կ/թ \ «Էլ վի նը և սկ ու ռիկ նե­

րը 3», ԱՄՆ, ա նիմ. ըն տա նե­կան կա տակ., ռեժ.՝ Մ. Միտ­չել, դեր.՝ Ջ. Լի, Դ. Ք րոս, Ջ. Լոնգ, Կար միր դ., 03,06.02 / ժ. 11:00, 15:00; 04,05.02 / ժ. 11:00, 13:00

\ «Ա լա Բա լա Նի ցա», ՀՀ, կա­տակ., Կար միր դ., 03,06.02 / ժ. 19:00; 04,05.02 / ժ. 15:00, 19:00

\ «Շեր լոք Հոլմս. ստվեր նե րի խա ղը», ԱՄՆ, ար կած., մար­տա ֆիլմ, ռեժ.՝ Գ. Րի չի, դեր.՝ Ռ. Դաու նի, Ջ. Լոու, կար միր

դ., 03, 06.02 / ժ. 12:45, 16:45, 21:00; 04,05.02 / ժ. 16:45, 21:00

\ «Ա մա նո րի նա խօ րեին», ԱՄՆ, կա տակ., ռեժ.՝ Գ. Մար­շալ, դեր.՝ Հ.Բե րի, Ջ. Հիլ, Ջ. Բոն Ջո վի, Կա պույտ դ., 03­06.02 / ժ. 14:00, 18:00

\ «Սա տա նան ներ սում» ԱՄՆ, ֆանտ., սար սափ, ռեժ.՝ Ու. Բ. Բել, դեր.՝ Ֆ. Անդ րա դե, Ս. Քո­ւոր թեր ման, Կա պույտ դ., 04.02 / ժ. 18:00, 22:00; 05­06.02 / ժ. 22:00

\ «Ա ռա ջադ րանքն ա նի րա գոր­ծե լի 4», ԱՄՆ, մար տա ֆիլմ, թրի լեր, ռեժ.՝ Բ.Բըրդ, դեր.՝ Թ. Ք րուզ, Ջ. Րեն ներ, Կա պույտ դ., 03­06.02 / ժ. 11:45

\ «Նո կաուտ», ԱՄՆ, մար տա­ֆիլմ, ռեժ.՝ Է, Ո ւի լեր, դեր.՝ Ս. Օս թին, Դ. Մա ջեր, կա պույտ դահ լիճ, 03­05.02 / ժ.16:00; 06.02 / ժ. 20:00

Հարկավոր է 1­ից 9­ը թվերն այն պես դա սա­վորել դաշտում,

որ յուրաքան­չյուր տո ղում, սյունա կում և

իրար հա րա կից 9 վանդակնե րում

միև նույն թիվը չկրկն վի: Որոշ

վանդակ ներ ար­դեն լրացված են,

դրանց հիման վրա հարկա­

վոր է լրաց նել մյուսները:

A

1 8 2 3 5

4 7 8 3

5 3 1 6

1 6 5 4 8

9 4 3 5

3 7 9 2 1

4 8 9 2

8 1 9 6

9 3 7 5 8

B

8 5 9 2

9 7 8 3

1 7 9

2 6 8

8 1 7 2

7 5 9

7 3 8

8 9 3 4

2 6 5 7

C

6 1

9 3 2 5

8 5 4 9

2 7 8

9 5 1 7

6 2 3

1 2 5 9

7 5 1 4

2 7

Սիվիլիթասը

շնորհակալություն է հայտնում

«Էրնսթ ընդ Յանգ» կազմակերպությանը

ամեն տարի մարզային գրադարաններին

գրքեր նվիրելու

ամանորյա նախաձեռնությանը

մասնակցելու համար

«Ս պի տակ դի մակ» թա տե րա կան

մի ջազ գա յին փա ռա տո նի հաղ­

թող՝ Mim Studio

Դի վա հար կնոջ մա սին ֆիլ մը

վար ձույ թի ա ռա ջին իսկ օ րե րին

$33,7 մլն է վաս տա կել

Ներ կա յա ցու մը խրա տա կան

պատ մու թյուն է ե րի տա սարդ

սի րա հար նե րի, ինչ պես նաև

նրանց ծնող նե րի հա մար