Dr. Öğr. Üyesi Hasan DemirkanEge Üniversitesi Bitki Koruma Bölüm Fitopatoloji Ana Bilim Dalı

Organİk Tarımda Yabancı Ot Mücadelesİnde

Yenİ Bİr Yaklaşım: Malçlama

1.GİRİŞ

Günümüzde konvansiyonel tarım alanlarında, yabancı ot mücadelesi amacıyla; artan iş gücü fiyatlarının da etkisiyle, kolay uygulanabilmesi ve çabuk sonuç vermesi gibi özelliklerinden dolayı daha çok kimyasal mücadele metotları tercih edilmektedir.

Ancak bu uygulamalar yapılırken herbisitlerin sık ve hatalı kullanıldığı gözlenmektedir. Bunun sonucunda ise, insan ve hayvan sağlığı tehdit edilmekte, yabancı ot türleri herbisitlere karşı zamanla dayanıklılık kazanmakta, ekonomik zararlı olmayan türler zamanla dominant hale geçmekte, hedef dışı organizmalar zarar görmekte, biyolojik çeşitlilik azalmakta, kültür bitkilerinde fitotoksiteler oluşabilmekte ve benzeri birçok olumsuzluk ortaya çıkmaktadır. Bu olumsuzlukları en aza indirmek için etkili, etkili olduğu kadarda agroekosisteme en az zarar veren yöntemlerin belirlenerek, uygulanması gerekmektedir. Kimyasal mücadeleye alternatif bu yöntemlerden biri malçlama’dır.

2. MALÇLAMA

Malçlama; en kısa tanımıyla “toprak yüzeyinin ışık geçirmeyen bir materyalle örtülmesi”dir. Tanımından da anlaşılacağı üzere, toprak yüzeyi ışık geçirmeyen bir materyalle örtülü olduğu için yabancı ot tohumları çimlenip toprak yüzeyine çıksa dahi fotosentez yapamadıkları için yaşamlarını devam ettirememektedirler. Bu bakımdan malçlama, ilaç kullanılmadan gerçekleştirilen en başarılı yabancı ot kontrol yöntemlerinden biridir. Malçlama amacıyla

günümüzde daha çok siyah naylon (polietilen) örtüler kullanılmakla birlikte, organik ve inorganik pek çok materyal malçlama amacıyla kullanılabilir (Kitiş,2011).

Malçlamanın, yabancı otları başarıyla kontrol etmesinin yanı sıra, topraktan buharlaşma yoluyla su kaybını azalttığı (Asiegbu, 1991), toprak sıcaklığını muhafaza ettiği (Brault et al., 2002), toprağı dona karşı koruduğu (Barrales-Dominguez ve Alejo-Santiago, 2002), su ve rüzgar erozyonu ile toprağın taşınmasını engellediği (Liang et al., 2002), topraktaki yarayışlı besin maddesi ve organik madde miktarını artırdığı (Bhella, 1988), bitkilerde kök sistemi gelişimini hızlandırdığı ve artırdığı (Wien et al., 1993), meyve kalitesini yükselttiği (Estes et al., 1985), erkenci ve toplam verimi artırdığı ( Abak ve Pakyürek, 1992) belirlenmiştir. Tüm bu özellikleri ile malçlama hem başarılı bir yabancı ot kontrol yöntemi, hem de önemli bir bitkisel üretim bileşeni olarak karşımıza çıkmaktadır.

MALÇLAMADA KULLANILAN MATERYALLERBitkilerde toksik etki yapmayan hemen hemen bütün organik ve inorganik materyaller malç olarak kullanılabilir. Bazı malç materyalleri tek başlarına kullanılırken, bazıları da birlikte kullanılabilir. Malç materyalleri başlıca iki gruba ayrılır:

2.1.1. Organik malç materyalleriÇok kullanılan ve kolaylıkla elde edilebilen materyaller saman, kuru ot, yapraklar, ot kırpıntıları, testere talaşı, odun

www.apexnonwovens.comTarımsal Alandaki Çözüm Ortağınız

Gözenekli yapısından dolayı naylon malç örtülere göre aşağıdabelirtilen avantajlara sahiptir. Hava giriş ve çıkışına izin verir dolayısıyla toprağın hava almasını sağlar. Bitkinin kök çevresinde oksijensiz ortam oluşmaz. Örtü altında hastalık yapan patojenleri ve mantarları önler. Daha dayanıklıdır ve çok yıllık bitkilerde kullanılır Arazide uygulanması ve toplanması daha kolaydır. Yabancı otlar ile ilaçsız mücadele sunar.Toprağın sıcaklığını muhafaza eder ve dona karşı korur.Meyve kalitesini yükseltir.Erkencilik sağlar

APEX AGRO

APEX AGRO Malç Örtülerinin Faydaları:

APEX TEKNİK TEKSTİL VE SAĞLIK ÜRÜNLERİ SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ

UZMAN GÖRÜŞÜ TTTARIMTÜRK

94 www.tarimturk.com.tr

www.apexnonwovens.comTarımsal Alandaki Çözüm Ortağınız

Gözenekli yapısından dolayı naylon malç örtülere göre aşağıdabelirtilen avantajlara sahiptir. Hava giriş ve çıkışına izin verir dolayısıyla toprağın hava almasını sağlar. Bitkinin kök çevresinde oksijensiz ortam oluşmaz. Örtü altında hastalık yapan patojenleri ve mantarları önler. Daha dayanıklıdır ve çok yıllık bitkilerde kullanılır Arazide uygulanması ve toplanması daha kolaydır. Yabancı otlar ile ilaçsız mücadele sunar.Toprağın sıcaklığını muhafaza eder ve dona karşı korur.Meyve kalitesini yükseltir.Erkencilik sağlar

APEX AGRO

APEX AGRO Malç Örtülerinin Faydaları:

APEX TEKNİK TEKSTİL VE SAĞLIK ÜRÜNLERİ SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ

Şekil 2. Bağ’da sıra üzerinin samanla kaplanması

Şekil 1. Turunçgilde saman kullanımı

Şekil 3. Bahçe düzenlenmesinde kullanılan organik malç materyalleri

Şekil 4. Beyaz plastik malçın sıra üzerine uygulanması

kırıntıları, ufalanmış ağaç kabukları, mısır koçanı, yerfıstığı kabuğu, pirinç kabuğu, şeker kamışı artığı, ayçiçeği kabuğu ve kurutulmuş bataklık yosunları (turba) gibi materyallerdir (Anonymous, 2005). Bu materyaller sezon sonunda ya işlenerek toprağa karıştırılır ya da toprak yüzeyinde bırakılır.

2.1.2. İnorganik Malç MateryalleriPolietilen ve polivinilklorür (PVC) gibi çeşitli plastik materyaller ve yabancı otun gelişmesini engelleyen treillis (kumaş, yün vb. dokunmuş zemin örtüsü), ponza bu amaçla kullanılabilir. Plastik materyaller siyah, beyaz, şeffaf, kırmızı ve çeşitli renklerde olmaktadır (Swiader et al., 1992).PE örtülerin bu olumsuzluklarını bertaraf edecek, malç tekstili adı verilen yeni örtü malzemeleri üretilmektedir. Polipropilenden imal edilen malç tekstillerinin en büyük özelliği gözenekli bir yapıya sahip olmaları ve dolayısıyla hava ve suyun giriş çıkışına izin vermeleridir. Bu sayede toprak havasız kalmamakta ve bitkinin kök çevresinde anaerobik ortam oluşmamaktadır. İkinci önemli özelliği ise, dayanımının yüksek olmasıdır. Örneğin PE örtüler bir ya da iki yıl kullanılabilirken, malç tekstilleri kalınlığına bağlı olarak 4-5 yıl değiştirilmeden kullanılabilmektedir. Çünkü bu ürünlerin prosesinde yüksek mukavemet özelliğine sahip kompozit malzemeler kullanılmaktadır. Bu sayede özellikle meyve bahçeleri gibi çok yıllık kültürlerde bu materyal değiştirilmeden uzun süreli kullanılabilmektedir. Konvansiyonel PE örtülere önemli bir alternatif olan malç tekstillerinin arazide uygulanması ve toplanması da naylon örtülere göre daha kolay olmaktadır (Kitiş, 2009).

3. Malçın Araziye Uygulanması

Malç, ilkbaharda toprak ısındıktan hemen sonraki dönemde uygulanırsa iyi sonuç alınır. Bir malcın, yabancı ot mücadelesinde başarılı olabilmesi için yabancı otlara gelen güneş ışığını tamamen engellemesi gerekmektedir. Saman, kuru ot, yapraklar, ot kırpıntıları, testere talaşı, odun kırıntıları, ufalanmış ağaç kabukları, mısır koçanı, yerfıstığı kabuğu, pirinç kabuğu, şeker kamışı artığı, ayçiçeği kabuğu gibi organik malçların güneş ışığını engellemeleri için en az 10 cm ya da daha kalın bir tabaka halinde kullanılmalıdır. Malç malzemelerini sıra aralarına ve sıra üzerlerine örterken kültür bitkisini örtmemeye mutlaka dikkat edilmelidir. Malçlama, damla sulama veya yağmurlama sulama yapılan arazilerde daha başarılı olmaktadır.

Organik malçlar zamanla ayrışarak toprağa karışırlar, bu durumda kalınlıkları, kullanılan materyal çeşidine bağlı olarak, değişik oranlarda azalır. Böyle durumlarda malç ilavesi yapılmalıdır. En yaygın kullanılan plastik malç rengi siyahtır. Plastik malçlar genelde sıra üzerlerine yerleştirilir ve kenarları hava almayacak şekilde toprak ile kaplanır. Malç uygulaması

sırasında, dikkat edilmesi gereken bazı püf noktaları vardır. Bunlar; març materyalleri uygulanmadan önce, alanın yabancı otlardan temizlenmiş olması gerekmektedir (Ertekin, 1997).

Malçın, fide dikiminden sonra veya tohumlar çimlenip toprak yüzeyine çıktıktan yaklaşık 10 cm boya eriştiğinde uygulanması en iyi olanıdır. Meyve ağaçları için kök çevresine serilerek uygulanabilir. (Küçükyumuk ve Kelen, 2006).

4. Sonuç ve Öneriler

a. Organik tarımda malç kullanımı ile, yabancı ot kontrolü (özellikle tek yıllık çimensiler) büyük oranda sağlanmaktadır. Ancak kanyaş, ayrık gibi çok yıllık yabancı otlara karşı etkisi yüksek oranda değildir. Bunun yanında, topraktaki su kaybını önler, toprağın yapısını iyileştirir, topraktaki mikroorganizma faaliyetini artırır ve erozyonu önler.b. Bunların yanında; kültür bitkisinin vejetasyonu boyunca hiç toprak işleme yapılmayacağı için paradan ve zamandan tasarruf edilmektedir.c. Malçlama çilek, hıyar, domates, marul, lahana, patates, biber, karpuz kavun, turunçgiller (portakal, mandalin), elma ve diğer bir çok kültür bitkisinde başarıyla uygulanmaktadır. Ayrıca süs bitkilerinin diplerine de malç materyali (ponza) konularak hem yabancı otların çıkması engellenmekte, hem de güzel bir görüntü ortaya çıkmaktadır.d. Yakın zamanda değişik malç materyalleri de devreye girerek, organik tarım yetiştiriciliğinde en önemli sorunlardan birisi olan yabancı ot kontrolünde büyük mesafeler alınacaktır.

SEKTÖRDEN TTTARIMTÜRK

96 www.tarimturk.com.tr