28
F‹YATI: 1 YTL (KDV DAH‹L) • MAYIS-HAZ‹RAN 2009 F‹YATI: 1 YTL (KDV DAH‹L) • MAYIS-HAZ‹RAN 2009 FGIHRUEATKLYQJVCZSBfgkyl ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹

ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

  • Upload
    tranbao

  • View
    219

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

F‹YATI : 1 YTL (KDV DAH‹L) • MAYIS-HAZ‹RAN 2009F‹YATI : 1 YTL (KDV DAH‹L) • MAYIS-HAZ‹RAN 2009

FGIHRUEATKLYQJVCZSBfgkyl

ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹

Page 2: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

Editör’den..

Sevgili çocuklar,Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile di¤er taraftan

tatil planlar›n›n yap›ld›¤› bu günlerde bizlerde farkl› bir heyecan›n içerisindeyiz.Ülkemizde ormanlar›n korunmas›, gelifltirilmesi ve iflletilmesinden sorumlu

olan Orman Genel Müdürlü¤ü’nün bu y›l 170 inci kurulufl y›l›n› kutluyoruz.170 y›l önce Osmanl› döneminde, yaln›zca ekonomik gerekçelerle kurulan ve

hizmetleri s›n›rl› ölçüde olan Orman Müdürlü¤ü, bu gün Orman GenelMüdürlü¤ü olarak ülkemizin dört bir yan›nda kurulu teflkilatlar›yla hizmetiniyürütmektedir.

Orman Genel Müdürlü¤ü günümüzde ulaflt›¤› ekonomik, teknolojik ve bilim-sel seviye ile yetiflmifl insan gücü sayesinde baflta komflu ülkeler olmak üzereBalkanlar, Ortado¤u ve Orta Asya ülkelerine yard›m eder konuma gelmifltir.

Gördü¤ünüz gibi çocuklar, geçmiflten ilham alarak bilimin ›fl›¤›nda iyi çal›fl›r,geliflmeleri iyi takip eder ve ayak uydurursak her zaman güçlü oluruz, önde olu-ruz.

Sizlerde milletimizin köklü geçmiflinden güç alarak derslerinize iyi çal›fl›r,ö¤retmenleriniz ve ailelerinizin ö¤ütlerini iyi dinler ve yerine getirirseniz, bilgilive iyi yetiflmifl insanlar olarak ülkemize katk›da bulunmufl olursunuz.

Unutmayal›m ki bilgi güçtür. Bilgili insan güçlü insand›r. Bilgili insanlar›noluflturdu¤u ülke de güçlü bir ülke olacakt›r.

Bu duygu ve düflüncelerle hepinizi sevgiyle kucakl›yor, iyi karneler ve iyitatiller diliyorum.

B‹LGE S‹NCAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .GEY‹K SAYFASIB‹LGE S‹NCAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PAPATYA SAYFASIB‹LGE S‹NCAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PALAMUT SAYFASIB‹LGE S‹NCAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .N‹LÜFER SAYFASIB‹LGE S‹NCAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .KARDELEN SAYFASIM‹N‹ ANS‹KLOPED‹ (KELEBEK) . . . . . . . . . . . . . . . .AYI SAYFASIM‹N‹ ANS‹KLOPED‹ (OKAL‹PTUS) . . . . . . . . . . . .Ç‹LEK SAYFASIED‹RNE KENT ORMANI . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TAVfiAN SAYFASIED‹RNE KENT ORMANI . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LEYLEK SAYFASIBUNLARI B‹L‹YOR MUSUNUZ? . . . . . . . . . . . . . . . .DAL SAYFASIBUNLARI B‹L‹YOR MUSUNUZ? . . . . . . . . . . . . . . . . .F‹L SAYFASIGEÇM‹fiTEN GÜNÜMÜZE ORMANCILIK . . . . . .GÜNEfi SAYFASIGEÇM‹fiTEN GÜNÜMÜZE ORMANCILIK . . . . .KARTAL SAYFASIB‹LEL‹M VE Ö⁄RENEL‹M (KUfi GÖZLEM‹) . .KESTANE SAYFASIB‹LEL‹M VE Ö⁄RENEL‹M (KUfi GÖZLEM‹) . . . .ASLAN SAYFASIYÖRELER‹M‹Z (E⁄‹RD‹R) . . . . . . . . . . . . . . . . .T‹MSAH SAYFASIYÖRELER‹M‹Z (E⁄‹RD‹R) . . . . . . . . . . . . . .GERGEDAN SAYFASIMASAL (KURTLA KUZUCUK) . . . . . . . . . .A⁄AÇKAKAN SAYFASIMASAL (KURTLA KUZUCUK) . . . . . . . . . . . . . .PEL‹KAN SAYFASIGÖNDERD‹KLER‹N‹Z . . . . . . . . . . . . . . . . .DA⁄ KEÇ‹S‹ SAYFASIGÖNDERD‹KLER‹N‹Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .KAYIN SAYFASIGÖNDERD‹KLER‹N‹Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .MANTAR SAYFASIGÖNDERD‹KLER‹N‹Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ÇAM SAYFASIGÖNDERD‹KLER‹N‹Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .MAYMUN SAYFASIBULMACA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .KANGURU SAYFASI

Osman KahveciOrman Genel Müdürü

Page 3: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

Yazan ve Çizen:Sait K›ran

“ORMANCILIKTA 170 YIL”

Ormanda güzel bir yaz günü.. Gökyüzü p›r›l p›r›l, dereler fl›r›l fl›r›l, kufllar c›v›l c›v›ld›.. A¤açlarda bütün renkler sanki dans ediyordu.. B›d›k ile B›zd›k, Bilge Sincap’›n ça¤r›s› üzerine,

sözleflilen yere zaman geçirmeden gelirler...

GEY‹K SAYFASI

‹fiTE GELD‹K B‹LGE S‹NCAP.GEL‹N BAKALIM

YAVRULARIM.

fiÖYLE YANIBAfiIMA OTURUN. B‹ZE ANLATACA⁄IN ÖNEML‹fiEY NED‹R B‹LGE S‹NCAP ?.

Page 4: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

PAPATYA SAYFASI

BÜTÜN BU ORMANLARIN BÖYLE OLMASINI VE SÜREKL‹L‹⁄‹N‹ B‹Z K‹ME BORÇLUYUZ !?.

TAB‹‹ K‹ ORMANCILARAB‹LGE S‹NCAP.

ORMANLARIN KORUNMASINI, ORMAN YANGINI ÇIKTI⁄INDA CANI PAHASINA SÖNDÜRMEY‹ K‹M YAPAR !?.

TAB‹‹ K‹ ORMANCILARB‹LGE S‹NCAP.

EROZYONLA MÜCADELEY‹, F‹DAN D‹KMEY‹, ORMANLARIDÜZENLEMEY‹, ORMAN KÖYLÜSÜNE KATKIYI K‹M YAPAR !?.

TAB‹‹ K‹ ORMANCILARB‹LGE S‹NCAP.

Page 5: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

PALAMUT SAYFASI

B‹Z BÜTÜN BUNLARI ZATENB‹L‹YORUZ B‹LGE S‹NCAP..

ÖYLE ‹SE ASIL KONUMUZA GELEL‹M... fi‹MD‹, B‹LMED‹⁄‹N‹Z B‹R fiEY SÖYLEYEY‹M ÇOCUKLAR..

AAA... ÇOK MERAKLANDIM..NEYM‹fi ?!

HERfiEY‹M‹Z‹ BORÇLU OLDU⁄UMUZ ORMANCILAR, 4 HAZ‹RAN’DA 170. YILLARINI KUTLADILAR...

HAYD‹ ÇABUK SÖYLEB‹LGE S‹NCAP ?!

ORMANCILIKTA 170 YIL MI ?!

VAAAY... D‹LE KOLAY.. 170 YIL.

SEN‹N NEREDEN HABER‹N OLDU B‹LGE S‹NCAP ?!

B‹LGE S‹NCAP HER fiEY‹B‹L‹R AKILLIM...

Page 6: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

N‹LÜFER SAYFASI

OSMANLI DÖNEM‹NDEDEVLET‹N SAH‹B‹ OLAN

PAD‹fiAH, ORMANLARIN DASAH‹B‹YM‹fi...

ORMANLARI DA ‹STED‹⁄‹G‹B‹ KULLANIRMIfi...

...TANZ‹MAT FERMANI‹LE B‹RL‹KTE 1839

TAR‹H‹NDE ‹LK DEFA“‹STANBUL ORMAN

MÜDÜRLÜ⁄Ü” KURULMUfi... BAfiINA DA

AHMED fiÜKRÜ BEYGET‹R‹LM‹fi...

BU TAR‹HTEN SONRA YURT DIfiINDAN UZMANLAR GET‹R‹LM‹fi VE ZAMANLA ORMANCILIK ‹LE ‹LG‹L‹ DÜZENLEMELER YAPILMIfi... ‹LK ORMAN OKULU KURULMUfi VE

ELEMANLAR YET‹fiT‹R‹LMEYE BAfiLANMIfi...

Page 7: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

CUMHUR‹YET‹N KURULMASI ‹LE B‹RL‹KTE YURT DIfiINDAN K‹TAPLAR GET‹R‹LEREK TERCÜMEED‹LM‹fi VE ORMANCILIK ‹LE ‹LG‹L‹ K‹TAPLAR YAZILMIfi... BÖYLECE GERÇEK ANLAMDA

B‹L‹MSEL VE ÇA⁄DAfi ORMANCILIK ÇALIfiMALARI BAfiLAMIfi OLDU...

BUGÜNE KADAR DÖNEM‹N ‹HT‹YAÇLARINA GÖRE ORMANCILIK KANUNLARI YEN‹LENM‹fi VE GEL‹fiT‹R‹LM‹fiT‹R... BU BAYRAK YARIfiINDA, HER YEN‹ GELEN ORMANCI,

ORMANCILI⁄IN GEL‹fiT‹R‹LMES‹ ‹Ç‹N GECES‹N‹ GÜNDÜZÜNE KATARAK ÇALIfiMAKTADIR...

BittiKARDELEN SAYFASI

ÇOK DUYGULANDIMB‹LGE S‹NCAP...

BEN‹M DE BO⁄AZIMDÜ⁄ÜMLEND‹...

EE.. O ZAMANB‹ZE DE :

BU GÜNE KADARTÜRK

ORMANCILI⁄INAEME⁄‹

GEÇENLER‹ VE BU ORTAMI

SA⁄LAYANLARI,fiÜKRAN VEM‹NNETLE

ANMAK DÜfiMEZ M‹ ?!...

Page 8: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

M ‹ N ‹ A N S ‹ K L O P E D ‹

Kelebekler 170 bin dolay›nda türü olan,renk renk, desen desen narin kanatlar›, ya-rarl› ya da zararl› birbirinden ilginç örnekleriy-le en tan›nm›fl ve dikkati çeken böceklerden-dir. Kelebekler böceklerin en genifl tak›mla-r›ndan birini oluflturur. Bu tak›ma verilen Le-pidoptera ad› "pul kanatl›lar" anlam›na gelir.Gerçekten kelebeklerin göz al›c› renk ve de-senleri yaln›z kanatlar›n› de¤il tüm gövdeleri-ni örten, dokunuldu¤unda da¤›lan, küçük to-zumsu pullardan oluflur.

Kelebekler gövde yap›lar› ve davran›fllar›-na bak›larak iki grup alt›nda toplan›r. Genel-likle gündüzleri uçuflan yaklafl›k 17 bin türünyer ald›¤› grup gündüz kelebekleri; geceleriuçuflan öbür türlerin yer ald›¤› grup gece ke-lebekleri ad›yla tan›n›r. Ama uçma zaman›,bu iki grup aras›ndaki tek ve kesin ayr›m de-¤ildir. Özellikle tropik bölgelerde alacakaran-l›k basarken ya da gecenin ilerleyen saatle-rinde uçan gündüz kelebeklerine rastlan›r.Genellikle gece kelebeklerinin gövdesi daha

kal›n, renkleri daha so-luktur. Duyargalar gecekelebeklerinde tüylü,gündüz kelebeklerindetopuz uçludur. Gecekelebeklerinin ayn›yandaki ön ve arka ka-natlar› bir tutunma k›l›y-la birbirine kenetlenmifltir. Bir kelebe¤in duruflunabakmak onun hangi gruptan oldu¤unu anlaman›nen iyi yoludur. Dinlenen bir gündüz kelebe¤i ka-natlar›n› ya s›rt›n›n üstünde dik tutar ya da güne-flin alt›nda a¤›r a¤›r aç›p kapayarak yelpazelenir.Gece kelebekleriyse kanatlar›n› gövdesini örtecekbiçimde katlar ya da yatay biçiminde iki yana uza-n›r.

En iri kelebekler tropik bölgelerdeki nemli or-manlarda yaflar. Kanatlar›n›n bir uçtan öbür ucaaç›kl›¤› 30 santimetreyi bulan bu kelebekleri ilkgören bat›l› gezginler büyük flaflk›nl›¤a düflmüfl,koleksiyon için saçma dolu tüfeklerle kufl gibi vu-rup toplam›fllard›r

Haz›rlayan:fiener FAKIO⁄LU

AYI SAYFASI Kaynak: AnaBritannica

Page 9: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

Ç‹LEK SAYFASI

M ‹ N ‹ A N S ‹ K L O P E D ‹

Anayurdu Avustralya ve komflu tak›madalar olan büyüka¤aç. Türkiye'de batakl›klar›n kurutulmas›nda kullan›ld›¤› içinhalk aras›nda s›tma a¤ac› da denir.

Okaliptüsün 600'den fazla türü ve pek çok do¤al ya da ya-pay melezi vard›r. Baz› türlerin yüksekli¤i 100 m'yi aflabilir.(1880'de kesilmifl olan bir okaliptüsün 114 m yüksekli¤inde ol-du¤u söylenir.)

Okaliptüsün do¤al yetiflme alan› çok genifltir ve bu a¤aççok de¤iflik çevre koflullar›nda bulunur: ›l›man ve tropikal iklim-ler, nemli bölgeler ya da kurak bölgeler, deniz kenar› ya dada¤l›k bölgeler, vb. Bu nedenle, türleri aras›nda çok de¤iflikkarakterler (türler aras› de¤iflkenlik), ve ayn› türün içinde bilebölgelere göre çok farkl› tipler (tür içi de¤iflkenlik) bulunur. Bu-na göre yaln›zca türü seçmek yetmez, dikim yap›lacak bölge-deki özel koflullara uyum sa¤layabilecek bitkileri verecek to-humlar›n seçimine de özen göstermek gerekir.

Okaliptüs çabuk büyüyen bir a¤açt›r, hatta türlerin ço¤u ço-tuktan da sürgün verir, bu nedenle k›sa devreli baltal›k olarakifllenmeye elverifllidir. Hastal›klara karfl› az duyarl›d›r ve elve-riflli koflullar içinde bulundu¤unda verimlili¤i yüksektir. Bu nite-likleri nedeniyle bugün bütün dünyada a¤açland›rma için seçi-len a¤açlar›n en çok kullan›lanlar›ndan biridir. A¤açland›rma-da en çok kullan›lan yerler flunlard›r: Brezilya, Güney Afrika,Madagaskar, Kuzey Afrika, iber yar›madas›. Okaliptüsün Avru-pa'ya XVIII. yy.'›n sonunda girdi¤i san›lmaktad›r, ilk okaliptüsbüyük bir olas›l›kla, Kaptan Cook'un arkadafllar›ndan TobiasFourneaux taraf›ndan 1774'e do¤ru bir Avustralya seferindendönüflte ‹ngiltere'ye getirilmifltir. Napoleon, 1810'da Malmai-son'da, Guichenot taraf›ndan dikilen a¤açlardan (E. globulus)toplanan yapraklar› suda kaynatt›rarak içerdi. Fakat bu a¤aç-lar so¤u¤a dayanamad›, ve Avrupa' da ancak Akdeniz bölge-sinde dikilenler geliflebildi: ispanya, Portekiz, ‹talya, Korsika(özellikle E. globulus). Halen Fransa' da so¤u¤a dayan›kl› tür-lerin yetifltirilmesine çal›fl›lmaktad›r: E. gunnii, E. coccifera, E.dalrympleana. Türkiye'de okaliptüs ilk.defa 1885 y›l›nda Ada-na-Mersin demiryolu istasyonlar›na dikilmek üzere, bu yolu ya-pan Frans›z flirketi taraf›ndan getirilmifltir. As›l orman a¤ac›olarak da 1939'da Tarsus yak›n›ndaki Karabucak batakl›¤›n›kurutmak için kullan›lm›fl, burada 855 hektarl›k güzel ve verim-li bir orman yarat›lm›flt›r.

Okaliptüsün odunu yapacak odun (biçme ve soyma) olarakkullan›labilir, ama daha çok hizmet ve sanayi odunu olarak kul-lan›lmaktad›r: s›r›k, direk, maden dire¤i ve iflleme odunu (yon-ga levha ve k⤛t hamuru). Parfümcülükte, afla¤›daki üç oka-liptüs türünden elde edilen esanslar kullan›l›r.

Okaliptüsün (E. globulus) gölgede kurutulan yapraklar› halkhekimli¤inde infusyon halinde peklik verici, antiseptik ve bal-gam söktürücü olarak kullan›l›r ve fleker hastal›¤›na, ishalekarfl› da etkilidir.

Kaynak: Temel Britannica

Haz›rlayan:fiener FAKIO⁄LU

Page 10: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

v Mevki

Edirne ‹li, Karaa¤aç yolu üzerinde, Meriç Nehri kenar›nda,Sö¤ütlük mevkiindedir. Edirne flehir merkezine 2 km.mesafede olup 20,0 ha. büyüklü¤ündedir.

i Flora

Edirne Kent Orman›’n›n asli a¤aç türü karakavak’t›r.Bununla birlikte ceviz, dut, erik, karaa¤aç, gladiçya,akçaa¤aç, diflbudak, mürver, akasya ve mefle a¤açlar›bulunmaktad›r. Alt tabakada ise sarmafl›k, bö¤ürtlen veçeflitli çay›r otlar› yer almaktad›r.

G E Z E L ‹ M - T A N I Y A L I M

TAVfiAN SAYFASI

EdirneKent Orman›EdirneKent Orman›

Karaa¤aç Yolu

Meriç Nehri

2 km Edirne

Page 11: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

o Fauna

Yörede Sincap, tavflan, fare, kertenkele, tilki,a¤açkakan, karga, serçe gibi hayvanlarbar›nmaktad›r.

� Do¤al ve Yapay Kaynaklar

Edirne Kent Orman›; otopark, çocuk oyunalanlar›, oturma gruplar› ve yürürüfl parkuru, k›r kahvesi ve çim alan› gibi fonksiyonel alanlar›içerir. Girifl kap›s› ve bekçi Kulübesi, tuvalet,tan›t›m levhalar›, çeflme gibi yap› elemanlar›n›bar›nd›r›r.

� Çevreye Katk›s›

Bu Kent Orman› ile yaklafl›k olarak30 ton karbon depolanmaktabu da atmosferdeki 110 tonkarbondioksite karfl›l›k gelmektedir.

G E Z E L ‹ M - T A N I Y A L I M

LEYLEK SAYFASI

Page 12: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

BUNLARIB‹L‹YOR MUSUNUZ ?

BUNLARIB‹L‹YOR MUSUNUZ ?Haz›rlayan:

Levent KIRAN

DAL SAYFASI

Duygusal Zekâ Nedir?Duygusal zekâ, dört alanda duygularla ak›l yürü-

tebilme kapasitesi olarak tan›mlan›r; duygular› alg›-lamada, düflünceye katmada, anlamada ve duygu-larla bafla ç›kmada. Duygusal zekâ, standart zekây-la iliflkili, ancak ondan ba¤›ms›zd›r. Popüler yaz›ndas›k olarak rastlad›¤›m›z, çok duygusal insanlar›n ya-flamda daha avantajl› olduklar› görüflüyse, en az›n-dan flimdilik(!) bilimsel bulgularla örtüflmüyor.

Limon neden ekflidir? Limon ve di¤er turunçgiller (portakal, mandalina,

vs.) yüksek miktarda sitrik asit içerirler. Sitrik asit, ge-nel asit özelli¤i olarak (kimyasal yap›s›n›n bir sonucuolarak) ekflidir. Dolay›s›yla, bu asidi içeren meyvelerde ekflidir. Ekfli tad›n tek nedeni tabii ki sitrik asit de-¤ildir. Yap›s›nda asetik asit (sirke) ve tartarik asit (fla-rap) gibi maddeler içeren ço¤u madde ekflidir.

Kimyada ayr›ca, genel olarak, asitler ekfli bazlar daac›ms› tatlar›yla karakterizedir.

Kas›rgalar nas›l olufluyor?

Kas›rgan›n oluflumu s›ras›nda önce büyük bir havakütlesi ›s›narak yükselir, yükselirken de ayn› bir girda-b›n flekline benzer flekilde k›vr›lmaya bafllar. (Fakatsuyun aksine hava yukar› do¤ru gider.) Kas›rgalar tro-pikal f›rt›nalard›r.Yükselen nemli s›cak hava, yükseldik-çe so¤umaya bafllar, bu s›rada su buhar› yo¤unlaflarakbuluta dönüflür ve ya¤mur olarak yeryüzüne düfler. Buyo¤unlaflma ifllemi s›ras›nda ›s› enerjisi ortaya ç›kar.Tropik f›rt›nalar genellikle yaz sonuna do¤ru ya da son-baharda, okyanuslar›n kuzey yar›mkürede en s›cak ol-duklar› dönemde oluflurlar. Bir kas›rga ya¤muru b›rak-t›¤› zaman, tüm tropik nemini yani onu besleyen yak›t›kaybetmifl olur. Bu yüzden kara üzerinde kas›rgalarçabucak zay›flar.

Bitkilerin yapraklar› ya¤mur ve çiy gibi iklim olaylar›sonucunda ›slan›rlar ve ço¤u bitki de bu ›slanmalardanyararlanarak yapraklar›ndan su emebilir. Bu durum,yapraklar›n su kayb› nedeniyle pörsümesini önler vebitkinin su gereksiniminin küçük bir bölümünü karfl›lar.

A¤açlar;köklerinin yan› s›ra yapraklar›ndan da su al›r m›?

Page 13: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

F‹L SAYFASI‰

Ay Neden Yuvarlakt›r? Yeterince büyük gökcisimleri (ki Ay bunlara dahil, toz-

lardan bafllay›p giderek büyüyen cisimlerin (Örne¤in,buz, moloz, kaya, asteroid, küçük uydular vb) çarp›fl›pbirleflmeleriyle oluflurlar ve kütleçekiminin her yönde et-ki yapmas›yla küre biçimini al›rlar. Ay da, milyarlarca y›lönce Mars kütlesinde bir gökcisminin Dünyam›za çarp-mas›yla uzaya saç›lan buharlaflm›fl kaya, toz ve moloz-lar›n zaman içinde kütleçekim etkileriyle toplanms›ylaolufltu¤undan, küre biçimli görünümü alm›flt›r.

Kutuplarda yaflayanhayvanlar›n renkleri

neden beyazd›r? Canl›lar öncelikli olarak bulunduklar› ortama

uyumlu renklerde olurlar. S›cak ve nemli yerlerde ya-flayan memeli ve kufllar, serin ve kurak yerlerde ya-flayan akrabalar›na göre daha koyu renkli olma e¤i-liminde olurlar. Bu özellik kuzey enlemlerinden tropi-kal enlemlere gidildikçe memeli ve kufllarda aç›k birflekilde görülür. Nedeniyse, düflük s›cakl›larda renkmaddesi olan melanin oluflumunun engellenmesi.Bu hem avlanmada hem de avc›dan saklanmadaçok ifle yarar. Bunun yan›nda bu durum her zamanböyle de¤ildir. Karfl› cinsi etkilemek isteyen baz›canl›lar çok renklilik gösterirler.

Kaynak:http://www.biltek.tubitak.gov.tr/merak_ettikleriniz/

Do¤adaki mantar›n zehirli mi yoksa

zehirsiz mi oldu¤ununas›l ay›rt edebiliriz? Zehirli ve zehirsiz mantarlar bahçede, ormanda

bir a¤aç alt›nda ço¤unlukla yan yana geliflirler ve ba-z›lar› birbirine neredeyse t›pat›p denebilecek kadarçok benzer. Bu nedenle d›fl görünüfllerine bakarak"bu zehirli, bu zehirsiz mantar" demek oldukça zorhatta olanaks›z bir durum. Bu ay›r›m›, bu konudae¤itim alm›fl bir uzman ancak ay›rt edebilir; mantar-lar› iyi tan›mayanlarsa bu ayr›m› yapamazlar.

Do¤du¤umuzda sahip oldu¤umuz kemik say›s›300'ün üzerindedir. Geliflim s›ras›nda bu kemiklerdenbir k›sm› birbiriyle birleflti¤i için yetiflkin vücudundaki ke-miklerin say›s› daha aza iner. Kifliden kifliye de¤iflebil-mekle birlikte, bu say› 206 olarak kabul ediliyor.

Vücudumuzda kaç kemik vard›r?

Page 14: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

GÜNEfi SAYFASI

CUMHUR‹YET ÖNCES‹ ORMANCILI⁄IMIZ

Ülkemizin ormanc›l›k tarihi 19 uncu yüzy›l›nbafllar›na yani Osmanl› devletine kadar uzan-maktad›r. 1839 y›l›nda ilk ‘Orman Müdürlü¤ü’kurulmadan önce ormanlara “Cibali Mubaha”yani herkesin istifadesine aç›k bir kaynak olarakbak›l›yordu. Yükselme devri ile birlikte yani 15inci yüzy›lda güçlü bir donanmaya olan ihtiyaçormanlar›n önemini artt›rm›fl ve ormanlar›n birk›sm› padiflah ferman› ile korumaya al›narak do-nanman›n emrine verilmifltir.

19 uncu yüzy›l›n bafllar›nda ilan edilen Tanzi-mat Ferman› ile birlikte yap›lan yenilik çal›flmala-r›n›n bafl›nda ormanlar›n›n daha verimli kullan›l-mas› ve ormanc›l›k hizmetlerinin takibine yönelikolarak Orman Müdürlü¤ünün kurulmas› olmufl-tur.

Daha sonra 1857 y›l›nda teknik ve bilimselmanada ormanc›l›k hizmeti yürütmek amac›ylabu günkü Orman Fakültesinin temelini oluflturanilk ‘Orman Okulu’ kurulmufltur.

Ülkemizde teknik ve ekonomik ormanc›-l›k uygulamalar›na güç kazand›racak ele-manlar›n yetifltirilmesine bafllang›ç teflkileden 1857 y›l›ndan cumhuriyet döneminekadar günün ve flartlar›n dikte ettirdi¤i ka-nunnameler, fetvalar, buyrultular, nizamna-me ve talimatnameler ç›kar›lm›fl ancak CibaliMubaha yani herkesin istifadesine aç›k anla-y›fl› bir türlü de¤ifltirilememifltir.

CUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ORMANCILI⁄IMIZ

ATATÜRK’ün 1922 y›l›nda Meclis aç›l›flkonuflmas›ndaki ‘Gerek ziraat ve gerekmemleketin servet ve s›hhati umumiyesinoktas› nazar›ndan ehemmiyeti muhakkakolan ormanlar›m›z› asri tedbir ile hüsnühal-de bulundurmak, tevsi etmek ve azami faidetemin eylemek esas düsturlar›m›zdan biri-dir’ talimatlar›, ormanc›l›k hizmetlerimizingeliflmesinde büyük bir esas teflkil etmifltir.

GeçmifltenGünümüzeOrmanc›l›k

Page 15: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

1937 y›l›nda ç›kar›lan 3204 say›l› kanunla Ta-r›m Bakanl›¤› bünyesinde Orman Umum Müdür-lü¤ü kurulmufl ve ayn› y›l yürürlü¤e konan 3116say›l› Orman Kanunu ile de bu günkü ormanc›l›¤›-m›z›n temeli at›lm›fl ve bu suretle teknik ve bilim-sel ormanc›l›k hizmetlerinin orman mühendislerieliyle yürütülmesinin kap›lar› aç›lm›flt›r. Di¤erdevletlerin anayasalar›nda pek görünmeyen flekliile ormanc›l›¤›m›z› milli öneme kavuflturan hü-kümlere 1961 tarihli Anayasas›nda da yer verile-rek, devlet ormanlar›n korunmas› ve ormanl›k sa-halar›n geniflletilmesi için gerekli kanunlar› koy-man›n devletin hüküm ve tasarrufu alt›nda oldu-¤unu hükme ba¤lam›fl bulunmaktad›r.

Gördü¤ünüz gibi sevgili çocuklar, orman teflki-lat›n›n bu gün sahip oldu¤u bilgi birikimini 170y›ll›k tarihi geçmiflinde yaflad›¤› çeflitli evrelerdenedindi¤i tecrübelerden oluflturmufltur.

Orman Genel Müdürlü¤ünün bu gün ulaflt›¤›seviyeye bak›ld›¤›nda, bilgiyi ve teknolojiyi uygu-lama ve kullanma konular›nda Ulasal ve Uluslara-ras› yar›flmalarda ald›¤› birincilik ödüllerinin ya-

n›nda, Akdeniz Ülkeleri aras›nda orman yang›nla-r›yla mücadelede en baflar›l› Ülke konumuna erifl-mesi, komflu ülkeler baflta olmak üzere birçok ül-keye bilgi ve teknoloji deste¤i sa¤lar konuma gel-di¤i görülmektedir.

170 y›ld›r ülkemizin, insanlar›m›z›n ve orman-c›l›¤›m›z›n hizmetinde olan orman teflkilat› bu gu-ruru Merkezde ve Bölge Teflkilatlar›nda çeflitli et-kinliklerle kutlamaktad›r.

KARTAL SAYFASIf

Page 16: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

Kufl gözlemcili¤i nedir?Kufl gözlemcili¤i, yaban hayat gözlemcili¤i

türleri aras›nda en yayg›n oland›r. Bunun enönemli nedeni kufllar›n cezbedici özellikleri olsagerek. Kufllar›n birçok türü var. Her mevsim ül-kemize de¤iflik türler gelip gözlerimizi flenlendi-rir. De¤iflik mevsimlerde örtündükleri de¤ifliktüylerle bize adeta bir moda gösterisi yaparlar.Hele sesleri, c›v›l c›v›ld›r. ‹lkbahar sabah›ndabülbülün keyifli ötüflünü, fl›r›l fl›r›l akan bir dere-nin kenar›nda dinlemekten daha keyifli ne olabi-lir? Kufllar›n insanlara çekici gelmesinin çokönemli bir nedeni daha var. Bizim yapamad›¤›-m›z bir fleyi yap›yorlar: Uçuyorlar... Bir mart›n›nkanad›na tak›l›p süzülmeyi hangimiz istemez?Gökdo¤an›n aerodinamik özelliklerini yans›tabi-lecek, onun gibi uçufl manevralar› yapabilecekbir uça¤›n hayalini kurmak bile mümkün de¤il.

Nas›l kufl gözlemcisi olurum?Her fley kufllar› sevmekle bafll›yor. ‹nsan

sevdi¤ini merak da ediyor. Yolunu gözler olu-yor, sesini duymad›¤›nda kendini huzursuz his-sediyor. Sevgi, peflinde ö¤renme merak›n› geti-riyor. Ne zaman gelirler, ne zaman giderler, ne-relerde beslenir, bar›n›r, ürerler, ne yerler? Ö¤-renmenin hemen ard›ndan da koruma iste¤i ge-liyor. Kendinize, bu güzelliklerin yok olmamas›

için ne yapabilirim, diye sormaya bafll›yorsu-nuz. Gözlemcilikle bafllayan u¤rafl, do¤a koru-mac›l›¤a uzan›yor.

‹nsanlar›n pek ço¤u çevrelerindeki birkaçkufl türünü, örne¤in serçeleri, kumrular›, karga-lar›, mart›lar› tan›r. Ama kanlar›na gözlemcilikgirdi mi, bir de bakarlar ki hemen yan› bafllar›n-da baflka güzel kufllar da varm›fl: Saka, keten-kuflu, ispinoz, florya, iskete... Tan›d›klar›n› san-d›klar› kufllar sadece göründükleri kadar de¤il-mifl. Örne¤in yurdumuzda sekiz de¤iflik tür ser-çe, dokuz de¤iflik tür baykufl, on de¤iflik tür kar-ga varm›fl. Mart›lar›n ise o kadar çok türü var-m›fl ki... Hele bütün kufllar bahar geldi¤inde ge-linliklerini ve damatl›klar›n› giyip en güzel sesle-riyle dü¤ün flark›lar› söylemeye bafllad›¤›ndaonlar› dinlemenin keyfi baflka hiç bir fleye de¤i-flilmezmifl.

Kufl gözlemcisi olmak için öyle çok fley ge-rekmiyor. Temel donan›ma zaten sahibiz: Dik-katli bir çift göz ve kulak yeterli. Bir kez kufllar›n

B‹LEL‹M VE Ö⁄RENEL‹MB‹LEL‹M VE Ö⁄RENEL‹M

KESTANE SAYFASI

KUfi GÖZLEMC‹L‹⁄‹

Page 17: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

fark›na varmaya bafllad›n›z m›, arkas› da geli-yor. Her yerde bizimle birlikte olduklar›n› farkediyorsunuz. Pencerenizden d›flar›ya bakarakda kufl gözlemi yapabilirsiniz. Hele göç dönem-lerinde binlerce kufltan oluflan kalabal›k sürüle-re bile rastlayabilirsiniz. Çevrenizdeki bahçeler-de, parklarda, koruluklarda, derelerde, göllerde,ormanlarda pek çok kufl görebilirsiniz. Orman-larda çok say›da ötücü kufl bulunur. Ama a¤aç-lar yo¤un, ›fl›k yetersiz oldu¤undan oralardakufllar› görmek zor olabilir. Kufllar kendilerinidaha çok sesleriyle belli eder. Seslerini dinle-dikçe hangi sesin, hangi ötüflün ne anlama gel-di¤ini de anlars›n›z: Alarm m›, kur mu, alan ko-ruma m›... Bozk›rlar bar›nd›rd›klar› eflsiz yaflamnedeniyle eflsiz alanlard›r. Baflka hiçbir alandagöremeyece¤iniz canl› türleri bar›nd›r›rlar. Bu-ralardaki kufllar gerek renkleri, gerekse üstünkamuflaj yetenekleriyle gözünüzden kolaycakaçabilir. Hele sulak alanlara, ormanlara do¤ruuzan›verdiniz mi çeflitlilik birden artar. Bu kez,

bu güzellikleri biraz daha uzaktan ama daha ay-r›nt›l› izleyebilmek için gözlerinize biraz yard›mgerekir. Kolayl›kla bir dürbün edinebilir ve böyle-ce bu güzelleri hiç rahats›z etmeden, uzaktangözlemleyebilirsiniz. Çok daha uzaktan izlemekiçin ise bir teleskop gerekebilir.

Kufl gözlemi s›ras›ndanelere dikkat edilmeli?Kufl gözlem arazilerinde kendinizi korumaya

özen göstermelisiniz. Giysileriniz k›fl›n üflütme-yecek, yaz›n terletmeyecek özellikte olmal›.Ayakkab›lar›n›z uzun yürüyüfller s›ras›nda sizirahats›z etmeyecek türden olmal›d›r. Kocamanbir flapka k›fl›n ya¤murdan, yaz›n güneflten ko-runman›za yard›mc› olur. Yaz›n vücudunuzunaç›kta kalan bölgelerine günefl kremi sürmeyi,yürüyüfller s›ras›nda bolca su içmeyi de unut-maman›zda yarar var elbette.

Gözlem s›ras›nda ilk ve de¤iflmez kural flu-dur: Kesinlikle zarar verme. Öncelik her zamando¤an›nd›r. Bir anlamda, gözlem yapmak içinolsa bile orada bulunuyor olmak, do¤aya müda-haledir. Bu müdahalenin, olabildi¤ince az zarar-la gerçekleflmesine özen gösterilmelidir. Hiçbirgözlem, bir canl›n›n bar›nmas›ndan, beslenme-sinden, üremesinden daha önemli de¤ildir. Göz-lem s›ras›nda do¤al yaflam›n döngüsüne engelolunmas›, ciddi zararlara yol açabilir.

ASLAN SAYFASIt

FOTO⁄RAFCILI⁄I

Kaynak:www.biltek.tubitak.gov.tr

Page 18: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

Isparta ili s›n›rlar›nda yer alan E¤irdir,her mevsim ve günün her saatinde renk de-¤ifltiren E¤irdir Gölü, tapusu E¤irdir halk›taraf›ndan Yüce Önder Atatürk'e verilenCan adas›, Türk Silahl›kuvvetlerinin Da¤ Ko-mando Okulu, dünyadaefline az rastlanan Kas-nak Meflesi ve S›¤la Or-manlar›, Türkiye'nin enönde gelen Kemik Hasta-l›klar› Hastanesi, elmas›ve sadece E¤ridir'de gö-rülen Apollon Kelebe¤i iletarih ve do¤a zengini birilçedir.

Tarihçe

E¤irdir kentinin Lidya'n›n son hükümdar›Kroisos (M.Ö.560-547) taraf›ndan kuruldu-¤u ve ilk ad›n›n da "Krozos" oldu¤u san›l-maktad›r. fiehrin iç kalesi de Lidyal›lar tara-f›ndan yapt›r›lm›flt›r.Romal›lar döneminde

ilçe Prostanna diye an›lm›flt›r. Yörede ilkTürk yerlefliminin 1071'den birkaç y›l son-ra gerçekleflti¤i san›lmaktad›r. AnadoluSelçuklu hükümdar› III. K›l›çaslan 1204

y›l›nda çevredeki flehirlerile birlikte, E¤ridir'i de Sel-çuklu egemenli¤i alt›naalm›flt›r. Selçuklular, say-fiye yeri olarak kulland›k-lar› E¤ridir'e do¤al güzel-liklerinden dolay› Cenne-tâbad ismini vermifllerdir.1391'de E¤irdir ve yöresiOsmanl› egemenli¤inegirmifltir. Daha sonra Ti-mur ve Karaman o¤ullar›idaresine de giren E¤irdir,Sultan II. Murat zaman›n-da 1423'te tam olarak Os-

manl› topraklar›na kat›lm›flt›r. Tanzi-mat'tan sonra ise Konya Vilayeti HamitSanca¤›na ba¤l› bir kaza olmufltur. Cum-huriyetin kurulmas›ndan sonra da E¤irdir,ilçe statüsünü korumufltur.

Haz›rlayan:Levent KIRAN

YÖRELER‹M‹ZYÖRELER‹M‹Z

T‹MSAH SAYFASIA

Page 19: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

Gezilecek Yerler

E¤irdir Kalesi: E¤irdir ilçesinde göledo¤ru uzanan yar›mada üzerinde iç ve d›flkale vard›r. D›fl kalenin yaln›z temellerikalm›flt›r. ‹ç kale ise bugün hala ayaktad›r.Yar›m aday› kuzey-güney do¤rultusundakeser. M.Ö. 4. Yüzy›lda yap›ld›¤› tahminedilmektedir. Roma ve Bizans dönemlerin-de çeflitli tamirler görmüfltür. En son Ha-mito¤ullar› devrinde tamir görmüfl ve Ti-mur'un E¤irdir'i istilas› s›ras›nda tahripedilmifltir.

E¤irdir Kervansaray›: E¤irdir ilçesiyeni mahallede bulunan kervansaray Kon-ya-Antalya yolu üzerindedir. Avlu ve kapa-l› mekan olmak üzere iki kesimden mey-dana gelmifltir. Kervansaray 1237 y›l›ndayap›lm›flt›r. Bugün avluda birkaç yolcuodas›n›n temel izleri kalm›flt›r.

E¤irdir Gölü: 517 km2 yüzölçümü ileTürkiye'nin 4. Büyük gölü olan E¤irdir Gö-lü deniz seviyesinden 1000 metre yüksek-likte, Sultan Karakufl da¤lar›n›n aras›nda ilalan›n›n ortas›nda yer almaktad›r. Kuzey-de kalan ve daha küçük olan k›sm›na Hoy-ran Gölü, güneyde kalan k›sm›na E¤irdirGölü denilmektedir. Her iki bölüm HoyranBo¤az› ile birbirine ba¤lan›r. Göl E¤irdir il-çesinin üzerinde bulundu¤u yar›m adan›nbir uzant›s› gibi iki küçük adadan biri CanAda di¤eri Yeflil Ada (Nis)'d›r. Son zaman-lardan sular›n azalmas›yla bu adalar E¤ir-dir'e ba¤lanm›flt›r.

Yeflilada: E¤irdir flehir merkezine 1.5km. uzakl›kta olan Yeflilada, 9 hektar alanüzerinde tafl temelli ahflap evleri, dar so-kaklar› ve küçük bal›kç› bar›na¤› ile otantiközelli¤ini korumaktad›r. Eskiden halk ara-s›nda N‹S olarak bilinen Yeflilada, ev pan-siyonculu¤unun yayg›nl›¤› ve bal›k lokan-talar› ile dikkat çeker. Adada ayr›ca H›ris-tiyanlarca kutsal say›lan Ayastefanos kili-sesi yer almaktad›r.

Canada: E¤irdir ile Yeflilada aras›ndayer alan 7000 m2 büyüklü¤ünde sevimlibir adac›kt›r. Yap›laflma yoktur. Sadecepiknik alan› olarak düzenlenmifltir. AdaAtatürk'ün E¤irdir'i ziyareti s›ras›nda 1 fiu-bat 1933 tarihli Belediye Encümen Karar›ile kendisine hediye edilmifltir.

Sportif Faaliyetler

E¤irdir Gölü, su kaya¤›, su alt› dal›fl,yelken gibi pek çok su sporlar›na elveriflli-dir. Gölde bal›kç›l›k yap›lmaktad›r. E¤irdir'içevreleyen da¤larda trekking, da¤c›l›k veyamaç paraflütü yap›lmaktad›r.

GERGEDAN SAYFASIU Kaynak: www.kultur.gov.tr

Page 20: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

A⁄AÇKAKAN SAYFASI

"Amaan, ne olacak can›m! Gitti¤im yoldan geridönersem kaybolmam," diye düflünüyordu. Çoba-na ve köpe¤e bakt›. Onlar da dayanamam›fl uyku-ya dalm›fllard›. Karar›n› kesinlefltirdi; minik ad›mlarladerenin oldu¤u yöne yürüdü. Dere küçük bir tepe-nin ard›ndayd›. Kuzucuk kimi zaman her nas›lsauçuflan birkaç kelebe¤in arkas›ndan kofluyor, kimizaman durup bir a¤aca sürtünerek s›rt›n› kafl›yordu.

Böyle ne kadar gitti belli de¤il. Ama arkas›nabakt›¤›nda art›k ne sürüyü, ne çoban›, ne de köpe-¤i görebiliyordu. Birden yolu kaybetti¤i kan›s›na ka-p›ld›. Geri dönmeyi düflündü¤ü s›rada, akarsuyunkokusu geldi burnuna. Susuzlu¤u an›msad›; susuzlu-¤u dayan›lamayacak derecedeydi. "Gidip kanakana su içeyim, sonra dönerim," dedi kendi kendi-sine. Zaten birkaç ad›m at›p da çal›l›klar› dönüncedereyle karfl›laflt›, ince bacaklar›yla yavafl yavaflderenin k›y›s›na indi. Su da serin serin ak›yor, mis gi-bi kokuyordu. E¤ilip içmeye bafllad›. Sonra tamoradan çekilecekken, kendi yans›mas›n›n yan›n dadaha önce hiç görmedi¤i bir yarat›¤›n yans›mas›n›-da gördü. Yarat›¤›n öyle korkunç bir görüntüsü var-d› ki, kuzucu¤un ürkmedi¤ini söylesek yalan olur;ama buna karfl›n yerinden k›p›rdayamad› kuzucuk:

• Ben seni tan›m›yorum, kimsin sen? diye sordu?Kurt keskin difllerini göstererek s›r›tt›. Nas›l olsa kuzu-cuk elindeydi. Biraz e¤lenmek istedi:

• Bana kurt derler, dedi. Difllerim öyle keskindir ki.• Peki neden böyle keskindir?

kurtla kuzucuk

Masallar›Masallar›

Kuzucuk bu dünyaya geldi¤inde öylememnundu ki... Her gün annesinin pefline ta-k›larak otla¤a gidiyor, orada karn›n› doyuru-yor, sonra da arkadafllar›yla koflmaca oynu-yordu. Annesinin, sürüden ayr›lmamas› içinyapt›¤› uyar›lar› biraz da gereksiz buluyordu.Ne tehlike vard› ki. iflte her yan yemyeflildi.Çimenler sanki onun karn›n› t›ka basa doyur-mas› için böylesine gürlefliyorlar, a¤açlar se-rin gölgelerini sanki onun altlar›nda ö¤le uy-kusunu uyumas› için sal›yorlard›, hem yak›narkadafllar› çoban köpe¤i de vard›. Bir tehli-ke sezdi¤i zaman kulaklar›n› diker kendileri-ne:

• Hey kuzular, hadi bakal›m sürüye dö-nün! Çok uzaklaflt›n›z! diye havlard›.

Bundan dolay› da, kuzucu¤un keyfine di-yecek yoktu.

Bir gün yine otla¤a gitmifllerdi. Kuuzucukönce karn›n doyurdu, sonra da her zamankigibi arkadafllar›yla oynamaya dald›. Uzun birsüre güle oynafla e¤lendikten sonra, kuzula-r›n her biri annesinin yan›na çekilerek uyuma-ya gitti. Nas›l gitmesinler ki; hava öylesine s›-cakt› ki, çekirgeler bile ortada görünmüyor-du. Bizim kuzucuk çok susam›flt›; yaln›z kal›n-ca o da annesinin yan›na gitti. Ama annesiöyle derin uykudayd› ki, yak›ndaki dereyekendi bafl›na gidip su içmeye karar verdi.

LA FONTEN

kurtla kuzucuk

Page 21: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

• Senin gibi kuzucuklar› kolay yemek için!• Ya gözlerin neden böyle alev gibi?• Senin gibi kuzucuklar› hemen görmek

için! Kuzucuk flaflk›nd›:• Peki sen neden bizim gibi ot yemiyorsun

ki? O zaman ne keskin difllere gereksinmenolur, ne de alevli gözlere... Ot her yerde öyle-sine bol ki! dedi.

• Bu tats›z tuzsuz otlar yenir mi... diye s›r›tt›kurt, mis gibi kuzular dururken?

• ‹yi de ben sana ne yapt›m ki beni yiye-ceksin?

• Ne yapmad›n ki!• ?????• Biraz önce tam su içmeye e¤ilmifltim ki,

suyumu buland›rd›n!• Ama ben suyun afla¤› taraf›ndayd›m,

senin suyunu buland›ramam ki!Kurt bu yalan›n tutmad›¤›n› anlad›. Bu ku-

zucuk da çok ak›ll›ya benziyordu. Böyle ak›ll›bir kuzuyla e¤lenmekte çok zevkliydi do¤ru-su:

• Neyse, dedi, asl›nda su buland›rmak bü-yük bir suç de¤il.

• ????• As›l suçun ne biliyor musun? Sen var ya

sen, geçen y›l yaramazl›k yap›p uykumu böl-müfltün. Bir kurdun uykusunu bölmek ne de-mektir, bilir misin? iflte bu, a¤›r cezal›k suç...

Kuzu gülümsedi:• Yoo, dedi, yanl›fl›n var. Ben alt› ayl›k bir

kuzuyum. Geçen y›l dünyada yoktum bile!nas›l senin suyunu band›r›r›m?

• Ne yani flimdi ben sana yalan m› söylü-yorum? Demek bana yalanc› diyorsun. Al ifl-te sana a¤›r cezal›k

bir suç daha!Kuzucuk korkmaya bafllam›flt›. Sürüden ha-

bersiz ayr›ld›¤›na öyle piflman oldu ki.Kurt konuflmas›n› sürdürdü:• Diyelim ki sen do¤ru söylüyorsun; ben ya-

n›l›yorum. O zaman benim dedi¤im kuzu se-nin baband›... ne fark eder ki; o da kuzu sende kuzu!

Kuzucuk, çekine çekine bu suçlamaya dakarfl› ç›kt›:

• Ama, benim babam da, annem de da-ha yedi ay önce sat›n al›nm›fllar. Yani geçensene onlar da burada de¤ildiler ki!

Kurt art›k e¤lenmiyor, öfkeleniyordu. Neukala bir kuzuya çatm›flt› böyle! Onu nas›l ol-sa yiyecekti, ama bu tart›flmada da üstüngelmeyi istedi:

• Bana baksana sen, dedi, beni geçen y›l birkuzu rahats›z etmiflti. Bu sen de¤ilsen annen ba-ban de¤ilse, o halde baflka herhagi bir kuzudur.Ama kuzudur iflte! Kim olursa olsun cezas›n› sençekeceksin. fiimdi yiyece¤im seni. Beni bundankimse al›koyamaz. Buna ne diyeceksin baka-l›m?

Kuzu üzgün ve piflman gözlerle kurda bak›-yor, söyleyecek birfley bulam›yordu. Gözleri yafl-lanla doluydu. Kurdun kendisini yemeye kararl›oldu¤unu anlam›flt›. Kurt, hiç acele etmeden,a¤›r a¤›r ona yaklaflmaya bafllad›. Arada bir h›r-l›yor, keskin difllerini gösteriyordu. Kuzucuk göz-lerini kapad›. Biri az sonra kendisine çekece¤iflölenin zevkinden, öteki can kokusundan dola-y› kendilerinden geçmifllerdi.

Birden, gök gürültüsüne benzer bir havlamaduyuldu.

Kurt da kuzucuk da yerlerinden s›çrad›lar.Çoban köpe¤i uyanm›fl, kuzular› saym›fl, birinineksik oldu¤unu görünce kuzucu¤un izini sürerekburaya dek gelmiflti. Köpek:

• Çabuk uzaklafl o kuzunun yan›ndan, diyehayk›rd›. Kurt korkusunu yenmeye çal›flarak:

• Uzaklaflmazsam ne olur? diye diklendi.Köpek yan›t vermedi, yaln›zca difllerini gös-

terdi. ‹ki hayvan öylece, k›p›rdamadan, dik dikbakarak birbirlerini süzdüler. Köpe¤in kurdungücünü falan .düflündü¤ü yoktu. Tek amac›, neolursa olsun zavall› kuzucu¤u kurtarmakt›. Kurtsagücünün yetip yetemeyece¤ini anlamak içinköpe¤i tart›yordu. Köpe¤in iri kaslar›na, öfkeylesallanan kuyru¤una, kendisininkinden çok kes-kin oldu¤u görünen difllerine bakt›. Onunla da-laflmay› göze alamad›; flimdi bu iflten nas›l s›yr›-laca¤›m düflünmeye bafllad›. Ya uzaklafl›rkenköpek üzerine atlar da difllerini ensesine geçirir-se? Bu nedenle bütün bedeni kat›laflm›flt›; k›p›r-dayam›yordu. Ama köpek:

• Defol buradan! diye öyle bir kükredi ki, kurtyerinden s›çrayarak f›rlad› gitti.

Köpek kuzuya:• Yapt›¤›n› be¤endin mi? Az daha bu cana-

vara yem oluyordun. Allahtan zaman›nda yetifl-tim, dedi.

Kuzucuk bafl›n› e¤di. köpekle birlikte sürüyedöndüler. Zavall› annesi üzgün üzgün meliyor-du. Onlar›n geldiklerini görünce:

• Yavrum! diye kofltu.Kuzucuk annesine kavuflmaktan, köpek de

görevini yapm›fl olmaktan dolay› mutluydu.

PEL‹KAN SAYFASI

Page 22: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

DA⁄ KEÇ‹S‹ SAYFASI

G Ö N D E R D ‹ K L E R ‹ N ‹ Z

Orman ve do¤a ile ilgili fliirlerini ve resimlerini bizimle paylaflan arkadafllar›m›z›n eserlerini yay›nl›yoruz. Haydi sizin de resimlerinizi bekliyoruz...

Türker ERDEMAnayasa ‹.Ö.O6/C KARABÜK

Öykü Su ÖNCÜL

Gülen MüharremPako¤lu

‹lkö¤retim Okulu3-B S›n›f›ANKARA

Page 23: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

KAYIN SAYFASI

G Ö N D E R D ‹ K L E R ‹ N ‹ Z

Hazan ERDEMAnayasa

‹lkö¤retim Okulu4-A S›n›f›

KARABÜK

Nazl› S›laKOfiUMCUYörük Ali Efe

‹lkö¤retim Okulu1-A S›n›f›

AYDIN

Page 24: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

G Ö N D E R D ‹ K L E R ‹ N ‹ Z

Bugün can›m her zamankinden çok s›k›l›yor. Nas›l s›k›lmas›n, nerede oldu¤umu an-lamamak için aptal olmal›y›m. ‹ki gündür bu karanl›k ve tozlu yerde k›p›rdamadan du-ruyorum. Neyse ki, gözlerim karanl›¤a iyice al›flt› da yan›mdakilerle arada s›rada sohbetederek oyalan›yorum.

Önümde arkamda, yan›mda, bir sürü fley var. Kimi bir torba içinde s›k›flm›fl umars›z,kimi yald›zl› parlak ka¤›tlara sar›lm›fl gururlu, kimi tek bafl›na bir köfleye at›lm›fl a¤la-makl›, kimi de miskin kediler gibi bütün gün s›k›nt›dan uyukluyordu.

Karfliki rafta iki flemsiye, yan yana uzanm›fl, hareketsiz durmaktan uyuflmufl kollar›-n› esnetecek yer ar›yorlar. Onlar›n hemen yan› bafl›nda bir çift eldiven, bofl parmaklar›-n› raftan afla¤› uzatm›fl "ellerim nerede, ellerim nerede?" der gibi bak›n›yor, en üsttekirafta da inanmayacaks›n›z ama, bir çift takma difl, tüm bu manzaraya çok komikmifl gi-bi s›r›t›yor, bir yandan da mahcup mahcup, a¤z›n› ar›yordu.

Raflar, yerler karmakar›fl›k, bir y›¤›n fley sa¤a sola at›lm›fl, ço¤unun üzeri toz içindey-di. Y›llard›r paketlerin üzerinde biriken tozlar, onlar› so¤uktan korumaya çal›flan kal›nbir battaniye gibi sarm›flt›. Ben buraya geleli çok olmam›flt›, ama kim bilebilirdi di¤erle-rinin bu sessiz kuytuda ne kadar zamand›r, böyle umutsuz beklefltiklerini.

Nefes alacak tek bir pencere bile yoktu. Sonsuz ve derin bir karanl›¤›n içindeymifl gi-bi suskundu her fley. Rutubet ve küf kokusundan bay›lmak üzereyken, kap›n›n d›fl›ndanbir ses geldi. Kilidin içinde dönen anahtar ve aç›lan kap›dan süzülen puslu ›fl›k, günefl-le birlikte odaya dolan flark› gibi geldi bana. Ellerinde paketler olan iki kifli, gülüflüp ko-

C‹MR‹N‹N CÜZDANI

MANTAR SAYFASI

Page 25: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

ÇAM SAYFASIi

G Ö N D E R D ‹ K L E R ‹ N ‹ Z

nuflarak içeri girdiler. Biri elindekileri b›rakmadan dirse¤i ile duvardaki dü¤meye doku-narak ›fl›¤› yakt›. Oh! Art›k her yeri rahatça görebiliyordum. Öbürü kuca¤›ndakileri kal-d›r›p att›. At›lan naylon torbalardan biri yan› bafl›ma düfltü. Düflerken, ne oldu¤unu an-layamad›¤›m siyah bir fley yüz üstü yere kapakland›. Siyah deriden giysisi, ›fl›kta p›r›l p›-r›l parl›yordu. Adamlar beni fark ederler, ya da özellikle ararlar diye bofluna heveslen-miflim. Ifl›¤› kapat›p, geldikleri gibi gülüflerek çekip gittiler.

Yine o toz kokan rutubet, karanl›k ve kaderine boyun e¤mifl, suskun y›¤›nla bafl baflakalm›flt›m. Hiç de¤ilse yeni bir komflu gelmiflti, can s›k›nt›s› ile ona döndüm:

— Merhaba kardefl, buraya ilk kez mi geliyorsun?— Merhaba, evet ilk geliflim,— Seni de sahibin benim gibi düflürmüfl olmal›,— Yok, benim sahibim beni eline almazd› ki düflürsün, beni çald›lar, içimi boflaltt›k-

tan sonra da bir duvar›n üzerine b›rakt›lar— Yaa! Desene sahibin Harpagon'dan betermifl— Harpagon mu, o da kim?— Hani flu Moliere'in cimrisi can›m— Valla Harpagon'u, Moliere'i bilmem ama, benimki gerçekten çok cimriydi.— Demek o yüzden eskimedin, böyle yepyeni duruyorsun.— Nas›l eskiyeyim, bir kez bile beni eline almad› ki, sanki içimde akrep vard›. Ya sen,

sen nas›l düfltün buraya?— Benim bafl›ma gelmeyen kalmad›, bu kaç›nc› bir bilsen. Beni bulan çok kifli kimlik-

ten sahibime ulafl›p, teslim etti.— Ya, demek böyle insanlar da var hayatta.— Olmaz m›. Beni bulup ona getirenlere yüklü bir ödül verirdi. Gerçekten eli çok

aç›k, yard›m etmeyi, harcamay› seven biriydi. Muhtaç, fakir insanlar› bulur, onlara gizligizli, ad›n› duyurmadan yard›m ederdi. "Yard›m etmenin yüceli¤i gizlili¤indedir," derdi.Asl›nda çok zengin biri de¤ildi ama, gönlü zengindi, yoksullara yard›m eder, okuyankimsesiz çocuklara burs verirdi. Sokak çocuklar›na çok ac›rd›, yolda gördü mü, hemenbeni eline al›r, saymadan, içimde ne varsa da¤›t›rd›. O yüzden, cebine koyarken düflü-rüp kaybetti.

— Benim sahibimse seninkinin tam tersi biriymifl. Desteleyip desteleyip saklamay›,bankaya yat›rmay› pek severdi. Çald›r›nca nas›l dövünmüfltür kim bilir, oh olsun! Pintiherif!

Benim yeni komflu konufltukça cofltu, cofltukça ba¤›rd›, ça¤›rd›, sahibine küfretti. Bu-radan kurtulamad›ktan sonra, ne yarar› olacakt› ki küfretmenin.

Art›k tek umudum flu kap›n›n tekrar aç›lmas› ve çevresine yard›m etmekten mutlulukduyan, eli aç›k, fukara babas› cömert sahibime yeniden kavuflmam. Dilerim beni aray›pbulur da, flu üzerinde "Kay›p Eflya Ambar›" yazan kap› yeniden aç›l›r, yeniden sahibimino ›fl›kl›, havadar cebine kavuflur, yard›m etmenin o anlat›lmaz güzelli¤ini, onunla yeni-den yaflar›m.

Hülya fi‹MfiEKAnkara/2007

Page 26: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

G Ö N D E R D ‹ K L E R ‹ N ‹ Z

Bir a¤aç demekTemiz hava demekBir a¤aç demekDergi, gazete, kitap demekBir a¤aç demekYa¤mur, su demekBir a¤aç demekGelecek güzel günler demekBir a¤aç demekBir hayvana ev demekBir a¤aç demekOrman› sevmek demek

Ozan Emre KOÇAK

ORMAN

DefneULUHAN

Ulubatl› Hasan‹lkö¤retim Okulu

ANKARA

MAYMUN SAYFASIm

Page 27: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

KANGURU SAYFASIK

B‹LMECE - BULMACA

Bu say›m›zda yine afla¤›da isimleri verilen baz› ünlü flairlerimizi soldan sa¤a, sa¤dan sola, afla¤›dan yukar›ya, yukar›dan afla¤›ya ve her iki yönde çapraz olarakbulman›z› istiyoruz. Do¤ru çözerek bize ulaflt›ran ilk befl kifliye sürpriz arma¤an›m›z var. Haydi bakal›m kolay gelsin, hem e¤lenelim hem ö¤renelim.

1-Sabahattin Ali 2- Rifat Ilgaz 3- Ruhi Su 4- Ahmed Arif 5- Ahmet Haflim 6- Cahit Külebi 7- Mehmet AkifErsoy 8- Edip Cansever 9- Orhan Veli (Kan›k) 10- ‹lhan Berk 11- Bedri Rahmi (Eyübo¤lu) 12- Dertli 13-Attila ‹lhan 14- Cemal Süreyya 15-Baki 16- Faruk Nafiz (Çaml›bel) 17- Hasan Hüseyin 18- Ziya Osman

(Saba) 19-Metin Alt›ok 20- Can Yücel 21- Nedim 22- Naz›m Hikmet (Ran)

Sürpriz Ödüllü Bulmaca Haz›rlayan: Hülya fi‹MfiEK

K‹TAP ÖDÜLLÜ fiA‹RLER BULMACASI

Page 28: ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹ - ogm.gov.tr · Editör’den.. Sevgili çocuklar, Havalar›n ›s›nmaya bafllad›¤› ve bir taraftan karne heyecan› ile

S‹NCAP ORMAN ÇOCUK DERG‹S‹’nin OGM ad›na Sahibi: Abdullah BÜBERSorumlu Yay›n Yönetmeni: Hüseyin Sop ● Yazar-Çizer Ekibi: Sait K›ran, fiener Fak›o¤lu,

Hülya fiimflek, Levent K›ran, Mertcan Aytemiz, Hasan U. Ünverdi ● Bu dergi iki ayda bir Orman GenelMüdürlü¤ü'nce Bas›n ve Ahlak Yasas›na uygun olarak yay›nlanmaktad›r.

● Grafik Organizasyon: Esta Tan›t›m Ltd. (0312) 212 06 96● Bask›: Orman Genel Müdürlü¤ü Matbaas›

● Haberleflme Adresi: Orman Genel Müdürlü¤ü, E¤itim Dairesi Baflkanl›¤› 1 No’lu Bina 06560 Gazi / ANKARA Tel: (0312) 296 41 33 - 296 41 34 Faks: (0312) 296 41 36

● E-Posta Adresimiz: [email protected] (fiiirler, öykü ve an›lar bu adrese gönderilsin)

‹nternet adresimiz:www.ogm.gov.tr

S‹NCAP DERG‹S‹N‹ OKUYUN.. OKUTUN.. ABONE OLUN.. SAH‹P ÇIKIN...NASIL ABONE OLUNACAK ?Orman Genel Müdürlü¤ü’nün T.C. Ziraat Bankas› Atatürk Orman Çiftli¤i fiubesindeki 6288169-5001No’lu hesab›nay›ll›k abonelik bedeli olan 5 YTL. yat›r›lacak, banka dekontu ile birlikte abonenin aç›k adresi afla¤›daki adrese gönderilecektir.

ADRES:Orman Genel Müdürlü¤ü, E¤itim Dairesi Baflkanl›¤›, 1 no’lu Bina 06560 Gazi/Ankara

Dikkat !Arkadafllar›m›z›n ço¤u Sincap Dergisi'nde sorulan

bilmece ve bulmacalar› cevaplamak için derginin

o sayfas›n› keserek bize gönderiyorlar.

Sak›n ha !Daha önceki say›lar›m›zda belirtmifltik. Derginizi

y›rtmay›n, parçalamay›n. Bize gönderece¤iniz

sayfan›n›n fotokopisini çekin ve cevaplar›n›z› onun

üzerinde belirtin. Dergi sayfas›n› keserek bize

gönderen arkadafllar›m›z, cevab› do¤ru bilseler

dahi hediyelerini alamazlar...

Mar

t-Ni

san

2009

Say

›s›n

daki

Bulm

acan

›n C

evab