ISOM - Orientçðanâs karðu starptautiskâ specifikâcija

Starptautiskâ orientçðanâs federâcija (SOF) 2000Radiokatu 20. FI - 00093 SLU, Finland - http://www.orienteering.orgKarðu komiteja Karðu komiteja: Bjorns Pçrðons (Björn Persson) (priekðsçdçtâjs), Andreass Dresens (Andreas Dresen), Sorens Nilsens (S¸ren Nielsen), Kristofers Ðovs (Christopher Shaw), Lazlo Zentai (Laszlo Zentai)

OS karðu starptautiskâs specifikâcijas ISOM 2000 projekta komanda un uzziòu grupa:Jorma Ake, Pats Danlevi (Pat Dunlavey), Lenarts Karlsons (Lennart Karlsson), Flemings Norgards (Flemming N¸rgaard), Hans Steinegers (Hans Steinegger), Knuts-Olafs Sunde (Knut-Olav Sunde), Alekss Tars (Alex Tarr), Hoverds Tveite (Håvard Tveite).

Redaktors:Lazlo Zentai (Laszlo Zentai)

1

Orientçðanâs karðu starptautiskâ specifikâcija

1. IEVADS Orientçðanâs ir pasaulç pazîstams sporta veids. Vienota pieeja OS karðu inter-pretçðanai un zîmçðanai ir bûtiska godîgai sacensîbai un sporta veida izaugsmei nâko-tnç. Orientçðanâs karðu starptautiskâs specifikâcijas mçríis ir nodroðinât karðu speci-fikâciju, kuru var pielâgot daþâda veida apvidiem visâ pasaulç un daþâdiem orientçðanâs sporta paveidiem. Ðî specifikâcija jâlasa kopâ ar Starptautiskâs Orientçðanâs federâcijas (IOF) orientçðanâs pasâkumu noteikumiem. SOF pasâkumos atkâpes ir pieïaujamas vienîgi ar SOF Karðu komitejas (IOF MC) sankciju. Citos pasâkumos ðâdu sankciju jâs-niedz nacionâlajai federâcijai. Turklât, pastâv papildus specifikâcijas citâm orientçðanâs disciplînâm, kuru pamatâ ir O-skrçjiena karðu specifikâcija.

2. VISPÂRÇJÂS PRASÎBAS2.1. Orientçðanâs un karte Orientçðanâs ir sporta veids, kurâ orientierists veic distanci ar kontrolpunktiem (KP) iespçjami îsâkâ laikâ, izmantojot tikai karti un kompasu. Tâpat kâ visos sporta veidos, ir nepiecieðams nodroðinât visiem sportistiem vienâdus sacensîbu apstâkïus. Jo precîzâka ir karte, jo labâk to var veikt un jo lielâka ir iespçja distances plânotâjam izplânot labu un godîgu distanci. No sacensîbu dalîbnieka viedokïa, precîza un salasâma karte ir droðs ceïvedis ceïa izvçlei, un tâ ïauj sacensîbu dalîbniekiem virzîties pa marðrutu, kas izvçlçts atbilstoði savâm orientçðanâs iemaòâm un fiziskajâm spçj âm. Taèu iemaòas ceïa izvçlç zaudç visu nozîmi, ja karte nav patiess apvidus attçls - ja tâ ir neprecîza, novecojusi vai slikti salasâma. Viss, kas kavç virzîties uz priekðu, uzskatâms par bûtisku informâciju: klintis, ûdens, biezokòi. Taku un ceïu tîkls râda, kur caurejamîba un orientçðanâs ir vieglâka. Ðíçrðïu pakâpes detalizçta klasifikâcija vai laba caurejamîbu palîdz sacensîbu dalîbniekam veikt pareizo izvçli. Orientçðanâs, vispirms, nozîmç pârvietoties, lasot karti. Tâdçï precîza karte ir nepiecieðama labai un efektîvai marðruta izvçlei. Ideâlâ gadîjumâ nevienam sacensîbu dalîbniekam nevajadzçtu gût priekðrocîbas vai ciest zaudçjumu kïûdainas kartes dçï. Distances plânotâja mçríis ir distance, kurâ rezultâtu izðíiroðais faktors bûs ori-entçðanâs iemaòas. To var sasniegt vienîgi tad, ja karte ir pietiekami precîza, pilnîga un droða, kâ arî skaidra un salasâma sacensîbu apstâkïos. Jo labâka karte bûs distanèu plânotâjam, jo lielâka iespçja viòam izplânot labas, godîgas distances gan elites spor-tistiem, gan iesâcçjiem. Kontrolpunkti ir vissvarîgâkie distances veidoðanas bloki. Vietu izvçle, markeru novietojums, KP atraðanâs vietu pârbaude un KP izvietoðana sacensîbâs - tas viss uzstâda noteiktas prasîbas kartei. Kartei ir jâsniedz pilnîgs, precîzs un detalizçts apvidus attainojums. Starptautiskos pasâkumos ðim attainojumam jâbût mûsdienîgam, t.i. tam jâatbilst situâcijai uz attiecîgo dienu, no visiem viedokïiem, kas var ietekmçt sacensîbu gala rezultâtu. Ja tas nav atbilstoðs, tas ir jâuzlabo. Karðu zîmçtâja uzdevums ir zinât, kas tiek râdîts kartç un kâ to attçlot. Ilgstoða iesa-

2

istîðanâs sporta veidâ ir svarîga, lai pamatos saprastu orientçðanâs kartes prasîbas: tâs saturu, precizitâtes nepiecieðamîbu, detaïu lîmeni un, galvenokârt, salasâmîbas nepie-cieðamîbu.

2.2. Saturs Orientçðanâs karte ir detalizçta topogrâfiskâ karte, izmantojot pieòemtos apzîmçju-mus. Kartei jâsatur orientieri, kas ir acîmredzami sacensîbu dalîbniekam âtri skrienot apvidû. Tai jâparâda ikviena îpatnîba, kas varçtu ietekmçt kartes lasîðanu vai marðruta izvçli: zemes formas, ieþu îpatnîbas, augsnes virsma, pârvietoðanâs âtrums cauri augu valstij (klasiskâ OS pazîstams kâ caurskrejamîba), cietzemes izmantoðana, hidrogrâfija, apdzîvotas vietas un atseviðías çkas, ceïu un taku tîkls, citas komunikâcijas lînijas un orientieri, kas ir noderîgas no orientçðanâs viedokïa. Zemes virsmas formas ir viens no vissvarîgâkajiem orientçðanâs kartes aspektiem. Pareizu kontûru lietoðana, lai parâdîtu apvidus trîsdimensiju attçlu - formas un augstuma starpîbu - nevar bût pârâk uzsvçrta. Pakâpe, lîdz kurai kâds orientieris ir atpazîstams, meþa atklâtums un apvidus caur-skrienamîba jâòem vçrâ kartes uzmçrîðanas stadijâ. Robeþlînijas starp daþâdiem zemes virsmas veidiem sniedz vçrtîgus atskaites punk-tus kartes lasîtâjam. Ir svarîgi, lai kartç tiktu parâdîti ðie punkti. Orientierista âtrumu un marðruta izvçli apvidû ietekmç daudzi faktori. Tâdçï kartç ir jâbût parâdîtai informâcijai par visiem ðiem faktoriem, klasificçjot zemes ceïus un takas, norâdot, vai purvi, ûdens orientieri, ieþu virsmas un augu valsts ir caurejamas, kâ arî parâdot zemes virsmas raksturîgâs îpaðîbas un atklâtas vietas. Labi redzamâm augu valsts robeþlînijâm arî jâbût parâdîtâm, jo tâs ir noderîgas kartes lasîðanai. Kartei jâparâda orientieri, kuri ir acîmredzami apvidû un kuri ir vçrtîgi no kartes lasîðanas viedokïa. Uzmçrot karti, jâcenðas saglabât kartes skaidrîba un salasâmîba, tas nozîmç, ka minimâlâs dimensijas, kas paredzçtas normâlai redzei, ir jâaizmirst, kad izvçlas vispârinâðanas pakâpi. Kartç jâbût magnçtiskajâm ziemeïu-dienvidu lînijâm un papildus kartç var norâdît vietu nosaukumus un papildus tekstu, lai palîdzçtu sacensîbu dalîbniekam noorientçt karti uz ziemeïiem. Ðim tekstam jâbût rakstîtam virzienâ no rietumiem un austrumiem. Kartes tekstam jâbût izvietotam tâ, lai tas neaizklâtu svarîgus orientierus, bet burtu stilam jâbût vienkârðam. Kartes malâm jâiet paralçli magnçtiskajâm ziemeïu-dienvidu lînijâm. Bultiòas var lietot, lai norâdîtu magnçtiskos ziemeïus.

2.3. Precizitâte Galvenajam noteikumam jâbût tâdam, ka sacensîbu dalîbnieki nedrîkst uztvert nevienu neprecizitâti kartç. Kartes kâ vienota veseluma precizitâte ir atkarîga no mçrîjumu (atraðanâs vietas, augstuma un formas) un zîmçjuma precizitâtes. Atraðanâs vietas precizitâtei orientçðanâs kartç jâbût savienojamai ar atraðanâs vietu, kas iegûta izmantojot kompasu un soïus. Orientierim jâbût novietotam ar pietiekamu precizitâti, lai nodroðinâtu, ka sacensîbu dalîbnieks, izmantojot kompasu un soïus, nemanîs atðíirîbu starp karti un apvidu. Parasti, ja attâlums starp blakusesoðajiem orientieriem atðíiras par mazâk nekâ 5%, tas atbilst precizitâtes prasîbâm.

3

Absolûta augstuma precizitâte orientçðanâs kartç ir maznozîmîga. No otras puses, ir svarîgi, lai kartç bûtu parâdîta iespçjami precîza augstuma starpîba starp blakus esoða-jiem orientieriem. Orientieristam precîzs formas attçlojums ir ïoti svarîgs, jo precîzs, detalizçts un daþreiz pârspîlçts (t.i., vispârinâts, lielâks nekâ mçrogâ) zemes virsmas formu attçlo-jums ir svarîgs priekðnosacîjums kartes lasîðanai. Tomçr daudzu mazu detaïu iekïauðana nedrîkst noslçpt vispârçjâs formas. Zîmçjuma precizitâte ir vissvarîgâkâ ikvienam kartes izmantotâjam, jo tâ ir cieði saistîta ar gatavâs kartes uzticamîbu. Absolûta precizitâte ir svarîga, ja orientçðanâs karti paredzçts izmantot kopâ ar GPS sistçmu vai ar ìeogrâfisku datu râdîtâjiem no citiem avotiem. Ðâdos gadîjumos jâbût iespçjai pârveidot karti par labi zinâmu ìeogrâfiskâs atskaites sistçmu.

2.4. Vispârinâðana un salasâmîba Labs orientçðanâs apvidus satur daudz un daþâdus orientierus. Tie orientieri, kas skrçjçjam sacensîbâs ir vissvarîgâkie, ir jâatlasa un jâuzrâda orientçðanâs kartç. Lai to panâktu tâdâ veidâ, lai karte bûtu salasâma un viegli interpretçjama, jâizmanto kar-togrâfiskais vispârinâjums. Ir divas vispârinâjuma fâzes - selektîvais vispârinâjums un grafiskais vispârinâjums. Selektîvais vispârinâjums ir lçmums par to, kuras detaïas un orientieri jâuzrâda kartç. Ðo lçmumu veicina divi svarîgi apstâkïi - orientiera nozîmîgums no skrçjçja viedokïa un tâ ietekme uz kartes salasâmîbu. Daþreiz ðie divi apstâkïi bûs nesavienojami, taèu nekad nedrîkst mazinât prasîbu, ka kartei jâbût salasâmai, lai uzrâdîtu kartç pârâk daudz sîku detaïu un orientieru. Tâdçï kartes sastâdîðanas stadijâ bûs nepiecieðams pieòemt min-imâlos izmçrus daudzu veidu detaïâm. Ðie minimâlie izmçri katrai kartei var atðíirties, saskaòâ ar apsprieþamo detaïu skaitu. Tomçr konsekvence ir viena no vissvarîgâkajâm orientçðanâs kartes îpaðîbâm. Grafiskais vispârinâjums var lielâ mçrâ ietekmçt kartes salasâmîbu. Ðâdam nolûkam izmanto vienkârðoðanu, pârvietoðanu un pârspîlçðanu. Salasâmîbai nepiecieðams, lai apzîmçjumu izmçrs, lîniju biezums un atstarpe starp lînijâm balstîtos uz normâlas redzes uztveri dienas gaismâ. Izdomâjot apzîmçjumus, tiek òemti vçrâ visi faktori, izòemot attâlumu starp blakusesoðajiem apzîmçjumiem. Vismazâkâ kartç parâdâmâ orientiera izmçrs ir daïçji atkarîgs no apzîmçjuma grafiskajâm îpaðîbâm (formas, izmçra un krâsas) un daïçji no blakusesoðo apzîmçjumu novietojuma. Tieði blakusesoðajiem orientieriem, kuru apzîmçjums aizòem vairâk vietas uz kartes nekâ dabâ, ir svarîgi saglabât pareizu attiecîbu starp ðiem un citiem blakus esoðajiem orientieriem.

3. KARTES APZÎMÇJUMI ORIENTÇÐANÂS SKRÇJIENA DISTANCÇ

3.1. Mçrogs Orientçðanâs kartes mçrogs ir 1:15 000. Apvidus, kuru nevar uzzîmçt mçrogâ 1:7 500 un salasâmi uzrâdît mçrogâ 1:15 000, nav piemçrots starptautiskâm klasiskâs orientçðanâs distancçm. 1:10 000 mçroga kartes var izgatavot sacensîbâm stafetç un îsajâm distancçm. Mçrogs 1:10 000 ir ieteicams vecâkâm vecuma grupâm (45-gadîgo grupai un vecâk-

4

iem), kur smalko lîniju un sîko apzîmçjumu lasîðana var radît problçmas vai jaunâkâm vecuma grupâm (16-gadîgie un jaunâki), kur vçl nav pilnîgi attîstîtas spçjas sareþìîtu karðu lasîðanai. 1:10 000 mçroga kartçm jâbût zîmçtâm ar lînijâm, lîniju rastru un apzîmçjumu izmçriem, kas ir par 50% lielâkas nekâ tie, kurus lieto kartçs ar mçrogu 1:15 000. Tur, kur tas ir praktiski, tie paði punktotie rastri, kurus izmanto kartçs ar mçrogu 1:15 000, dos vissalasâmâko karti un tâdçï ðiem punktotajiem rastriem jâdod priekðroka. Apmâcîbai parasti izmanto mçroga progresiju no 1:2 500 uz 1:5 000 un 1:10 000. Ïoti liela mçroga kartes, kâ piemçram 1:2 500, nepârprotami saturçs papildus detaïas, kâ piemçram spçïu laukuma aprîkojums. Lîniju izmçri ðâdâm kartçm arî ir jâpalielina par 50%. Citus mçrogus var veidot cita veida orientçðanâs distancçm. Praktisku apsvçrumu dçï kartei nevajadzçtu bût lielâkai nekâ nepiecieðams ori-entçðanâs sacensîbâm. Jâizvairâs no kartçm, kas lielâkas par A3 formâtu.

3.2. Attâlums starp augstumlîknçm Attâlums starp augstumlîknçm orientçðanâs kartç ir 5m. Lîdzenâ apvidû var izmantot 2,5 m intervâlu. Nav pieïaujams izmantot daþâdus attâlumus vienâ un tajâ paðâ kartç.

3.3. Kartes apzîmçjumu izmçri Nav pieïautas nekâdas novirzes no ðajâ specifikâcijâ dotajiem izmçriem. Taèu tiek akceptçts, ka drukâðanas tehnoloìijas ierobeþojumu dçï gatavâs kartes izmçri drîkst atðíirties lîdz +/-5%. Ðajâ grâmatâ dotâs dimensijas ir dotas drukâtâ mçrogâ 1:15 000. Visiem lîniju platumiem un apzîmçjumu dimensijâm stingri jâievçro to specifiskais lielums. Jâievçro arî noteiktie minimâlie izmçri. To pamatâ ir gan drukâðanas tehnoloìija, gan salasâmîbas nepiecieðamîba.

MINIMÂLIE IZMÇRI mçrogam 1:15 000 · Attâlums starp divâm vienas krâsas lînijâm, brûnâm vai melnâm: 0,15 mm · Mazâkais attâlums starp divâm zilas krâsas lînijâm: 0,25 mm · Îsâkâ punktotâ lînija: vismaz divi punkti · Îsâkâ raustîtâ lînija: vismaz divas svîtras · Vismazâkais laukums, kas norobeþots ar punktotu lîniju: 1,5 mm (diametrs) ar 5 punktiem · Vismazâkais krâsainais laukumsZila, zaïa, pelçka vai dzeltena 100% krâsa: 0,5 mm²Melns punktots rastrs: 0,5 mm²Zils, zaïð vai dzeltens punktots rastrs: 1,0 mm² Visi orientieri, kas ir mazâki par iepriekðminçtajiem izmçriem ir vai nu jâpalielina vai jâignorç, atkarîbâ no tâ vai tie ir vai nav nozîmîgi orientieristam. Kad orientieri palielina, blakus esoðie orientieri ir jâpârvieto tâ, lai tiktu saglabâtas pareizas attiecîgâs pozîcijas.

RASTRI

5

Augu valsts, atklâtie laukumi, purvi, u.c. tiek attçloti ar punktu vai svîtru rastru.

Ðî tabula uzskaita pieïaujamâs rastru kombinâcijas:3.4. Karðu palielinâjums Kad karte tiek palielinâta lîdz mçrogam 1:10 000 vai lielâkam mçrogam, visas lînijas un apzîmçjumi ir jâpalielina par 150%. Laukumu rastrus, kas veidoti ar sîku punktiòu procentuâlâs attiecîbas nokrâsâm, nevajadzçtu palielinât, kur vien tas ir iespçjams, tie ir rastri ar 60 l/cm (lînijas centimetrâ).

3.5. Drukâðana Orientçðanâs kartei jâbût drukâtai uz laba, ja iespçjams ûdensdroða, papîra (svars 80-120 g/m²). Druka ar tîrâm (Pantone) krâsâm tiek rekomendçta SOF pasâkumiem. Citas drukâðanas metodes drîkst izmantot, ja krâsu un lîniju platuma kvalitâte ir tâda pati kâ tad, ja drukâ ar tîrâm (Pantone) krâsâm. Kartes salasâmîba ir atkarîga no pareizas krâsu izvçles.

3.5.1. Druka ar tîrâm (Pantone) krâsâm Drukai ar tîrâm (Pantone) krâsâm izmanto tîru krâsu. Ikviena Pantone krâsa tiek pagatavota sajaucot vairâkas tipogrâfijas krâsas îpaðâ proporcijâ, lai iegûtu vçlamo krâsu. Krâsas, kas norâdîtas izmantoðanai orientçðanâs kartçs, nosaka Pantone krâsu saderîbas sistçma (PMS - Pantone Matching System). Kartç var bût lîdz 6 krâsâm (neskaitot pârklâjumus). Iespçjami lielâkai karðu standartizçðanai ir paredzçti sekojoði ieteikumi Pantone

6

krâsâm: Krâsa PMS( jeb Pantone krâsu numurs) Melna Sagatavo melnu Brûna 471 Dzeltena 136 Zila 299 Zaïa 361 Pelçka 428 Violeta Purpursarkana Krâsu izskats ir atkarîgs no drukâðanas secîbas. Pantone krâsu drukâ secîbai vien-mçr jâbût ðâdai: 1.dzeltena 2.zaïa 3.pelçka 4.brûna 5.zila 6.melna 7.purpursarkana

3.5.2. Èetru krâsu ofseta druka Èetru krâsu druka ir tradicionâls drukas veids vairumam krâsaino darbu, taèu kartes ir viens no bûtiskâkajiem izòçmumiem, pateicoties prasîbâm pçc ïoti tievâm lînijâm. Èetru krâsu drukas metode izmanto krâsu pievienoðanas modeïa trîs pamatkrâsas: zila (cyan), un dzeltena (yellow). Teorçtiski 100% zilas (cyan), sarkanas (magenta) un dzeltenâs (yellow) krâsas maisîjums rada melnu krâsu, bet patiesîbâ tâ vairâk lîdzinâsies tumði brûnai krâsai. Tâdçï melno krâsu parasti drukâ kâ atseviðíu krâsu. Saskaòâ ar minçto krâsu nosaukumiem (angïu val.) ðo modeli bieþi sauc par CMYK. Lai gan èetru krâsu drukai nepiecieðams mazâk krâsu un tâs ir standarta krâsas, ðî procesa izmantoðanas galvenâ priekðrocîba ir tâ, ka tas ïauj ietvert krâsu fotogrâfijas un pilnkrâsu reklâmas, neprasot papildus izmaksas. Digitâlâs tehnikas izmantoðana èetru krâsu dalîjumu izgatavoðanai tagad ïauj izgata-vot augstas kvalitâtes orientçðanâs kartes, izmantojot èetru krâsu druku. Tâ nav ieteiktâ orientçðanâs karðu izgatavoðanas metode, tâ ir alternatîva. Ðî metode bûs pieòemama tikai tad, kad lîniju kvalitâte, salasâmîba un krâsu izskats bûs tâdâ paðâ kvalitâtç kâ tradicionâlajâ Pantone krâsu drukâ izgatavotajâm kartçm. Tomçr karðu izgatavotâjam jâòem vçrâ ðîs metodes ierobeþojumi un iespçjamâs kïûdas. Îpaða uzmanîba jâpievçrð ïoti smalku lîniju (kontûru) atveidoðanai.

Krâsas

7

Ðajâ tabulâ uzskaitîta CMYK skalas krâsu kombinâciju atbilstîba krâsâm pçc PMS ska-las, kas ieteiktas orientçðanâs kartçm:Rastri Krâsu jaukðanu var izpildît vai nu ar tradicionâliem drukas rastriem vai ar speciâla-jiem rastriem ar nejauði izkârtotiem punktiem, sauktiem arî par stochastic rastriem. Pçdçjais no minçtajiem uzlabos salasâmîbu un padarîs smalkâs lînijas kâ, piemçram, palîgaugstumlîknes lasâmâkas, tâdçï tas ir ïoti ieteicams.

Rastra bieþums Tradicionâlajiem rastriem vçlamais rastra bieþums ir vismaz 60 lînijas/cm. Stochastic rastra bieþums reizçm atðíirsies.

Leòíi Lai izvairîtos no nevçlamiem muâra efektiem tradicionâlajos tipogrâfijas rastros, 4-krâsu orientçðanâs kartçs vienmçr jâizmanto ieteiktâ leòía ievirze. Pareiziem stochastic rastriem punktiòi ir izvietoti pçc nejauðas izvçles, tâtad leòíiem ar to nav sakars un nevçlamie muarç efekti neparâdîsies.Ieteiktie leòíi Krâsa Leòíis Zila (cyan) 15 Sarkana (magenta) 75 Dzeltena (yellow) 0 Melna 45

Drukâðanas secîba Krâsu izskats ir atkarîgs no drukâðanas secîbas. 4-krâsu orientçðanâs kartes ofseta drukâ, drukâðanas secîbai vienmçr jâbût ðâdai:1. dzeltena (yellow), 2. zila (cyan), 3. sarkana (magenta), 4.Melns

Pârklâjumi Izmantojot tradicionâlâs tîras krâsas, Pantone krâsas fiziski tiek drukâtas (klâtas) viena virs otras. To paðu ir iespçjams imitçt ar èetru krâsu drukas tehniku, un tas opti-mizç lasâmîbu un rada krâsas, kas izskatâs ïoti lîdzîgas tradicionâlajai Pantone krâsas drukai. Lai ðo efektu panâktu èetru krâsu ofseta drukâ, nevajag pilnîgi izslçgt (izdzçst / drukât baltu) informâciju, kas ir konkrçtâs Pantone krâsas pamatâ (Pantone krâsu drukas secîba aprakstîta punktâ 3.5.1.), bet krâsas ir jâsajauc, lai izveidotu jaunu krâsu drukâðanai. Pârklâjuma efekta izmantoðana èetru krâsu ofseta drukâ ir ieteicama sekojoðâm krâsâm bez piemaisîjuma:· 100% violeta· 100% melna· 100% brûna· 100% zila· 100% zaïa

8

3.5.3. Alternatîvâs drukâðanas metodes Krâsu kopçtâji, printeri un citas digitâlâs drukas ierîces vçl nav piemçrotas ori-entçðanâs karðu drukâðanai augsta lîmeòa sacensîbâm. Izmantojot ðâda veida aprîko-jumu, ir ïoti grûti panâkt lînijas kvalitâti, salasâmîbu un krâsas, kuras izskatâs kâ tâs, kas drukâtas tradicionâlajâs Pantone krâsu drukas kartçs. Paredzams, ka kompjûtertehnoloìijas nepârtrauktâs attîstîbas rezultâtâ bûs iespç-jams izmantot alternatîvâs drukâðanas metodes nodroðinot kvalitâti, kas ir atbilstoða lielâm sacensîbâm. Vairums drukas iekârtu izmantot 4-krâsu tehniku (CMYK). Ðâdâm iekârtâm tiek iet-eikti tie paði krâsu salikumi, kas tiek ieteikti kâ piemçroti 4-krâsu ofseta drukâðanai, bet krâsas izskats nedaudz atðíirsies atkarîbâ no izmantotâs ierîces un papîra kvalitâtes. Bûs nepiecieðama plaða eksperimentçðana ar daþâdiem krâsu un pustoòu salikum-iem, daþâdas kvalitâtes papîru un citiem mainîgajiem lielumiem, lai sasniegtu kvalitâti, kas ir iespçjami lîdzîga ofseta drukas kvalitâtei. Ðâdi eksperimenti ir jâveic veselai virk-nei iekârtu. Tâdçï ðî specifikâcija nevar sniegt nekâdas vispârîgas rekomendâcijas ðâdu alternatîvo drukas metoþu izmantoðanai.

4. APZÎMÇJUMU SKAIDROJUMS O-SKRÇJIENAM

Karðu orientieru definîcijas un norâdîjumi apzîmçjumu zîmçðanai ir doti zemâk minçtajâs sadaïâs. Apzîmçjumi ir iedalîti 7 kategorijâs:Sauszemes formas (brûna)Ieþi un akmeòi (melna+pelçka)Ûdens un purvs (zila)Augu valsts (zaïa+dzeltena)Cilvçku veidoti orientieri (melna)Tehniskie apzîmçjumi (melna+zila)Distances apzîmçjumi (purpursarkana)

Iegaumç: izmçri tiek norâdîti mm mçrogâ 1:15 000. Visi zîmçjumi tiek veikti mçrogâ 1: 7500 tikai skaidrîbai.

4.1. Zemes virsmas formas Zemes virsmas forma tiek râdîta ar ïoti detalizçtu kontûru palîdzîbu, tam piepalîdz speciâli apzîmçjumi maziem pauguriem, ieplakâm, u.c. To papildina ieþu un klinðu apzîmçjumi melnâ krâsâ. Orientçðanâs apvidus parasti vislabâk tiek attçlots ar 5 m intervâliem starp augstumlîknçm. Jâizvairâs no pârmçrîgas palîgaugstumlîkòu izmantoðanas, jo tas sareþìî karti un sniedz nepareizu priekðstatu par augstuma starpîbâm. Ja apvidus attçloðanai nepie-cieðams daudz palîgaugstumlîkòu, mazâks intervâls starp augstumlîknçm nodroðina salasâmâku alternatîvu. Relatîvâ augstuma atðíirîba starp blakusesoðajiem orientieriem jâattçlo kartç cik vien iespçjami precîzi. Pilnîga augstuma precizitâte ir mazâk svarîga. It pieïaujams nedaudz izmainît augstumlîknes augstumu, ja tas uzlabos orientiera attçlojumu. Ðâda novirze nevar pârsniegt 25% no intervâla starp augstumlîknçm, uzmanîba jâpievçrð

9

blakus esoðajiem orientieriem.101 Augstumlîkne Lînija, kas savieno vienâda augstuma punktus. Standarta attâlums pa vertikâli starp augstumlîknçm ir 5 m. Vismazâkais lîkums augstumlîknç ir 0,25 mm no lîniju centra. Krâsa: brûna

102 Uzsvçrtâ augstumlîkne Katra piektâ augstumlîkne ir jâzîmç ar biezâku lîniju. Tas ir lîdzeklis âtrai augstuma atðíirîbas un apvidus virsmas vispârçjâs formas novçrtçðanai. Tur, kur uzsvçrtâ augs-tumlîkne sakrît ar sîku orientieru apvidu, tâ ir jârâda ar parastu augstumlîkni. Krâsa: brûna

103 Palîgaugstumlîkne Lînija starp augstumlîknçm. Palîgaugstumlîknes lieto, kad ir iespçjams sniegt vairâk informâcijas par apvidus formu. Tâs izmanto tikai tur, kur to nav iespçjams attçlot ar par-astajâm augstumlîknçm. Tikai vienu palîgaugstumlîkni var izmantot starp divâm blakus esoðajâm augstumlîknçm. Krâsa: brûna

104 Kritumrâdis Kritumrâdi var zîmçt augstumlîknes zemâkajâ pusç, piem., gar ieloku vai ieplaku. Tâs izmanto tikai tad, ja ir nepiecieðams precizçt nogâzes virzienu. Krâsa: brûna

105 Absolûtâ augstuma atzîme Absolûtâ augstuma atzîmes var lietot, lai palîdzçtu novçrtçt lielas augstuma atðíirî-bas. Tâs novieto uz uzsvçrtâs augstumlîknes vietâs, kur citi apzîmçjumi netiek aizçnoti. Cipariem jâbût orientçtiem tâ, lai cipara augða atrodas uz augstumlîknes augstâkâs malas. Krâsa: brûna

106 Zemes uzbçrums (krauja, stâvs kritums) Stâvs zemes valnis, uzbçrums nozîmç pçkðòas zemes virskârtas lîmeòa izmaiòas, kuras var skaidri atðíirt no apkârtesoðajiem veidojumiem, piem. grants vai smilðu kar-jeriem, ceïu un dzelzceïu tuneïiem vai uzbçrumiem. Kritumrâþiem jârâda pilns nogâzes apjoms, bet tâs var nelietot, ja divi uzbçrumi atrodas ïoti tuvu lîdzâs. Neðíçrsojami uzbçrumi jâzîmç ar apzîmçjumu 201 (neðíçrsojama klints). Ïoti augstiem zemes uzbçrumiem lîknes platums var bût 0,25 mm. Krâsa: brûna

107 Zemes valnis (uzbçrums) Izteikts zemes valnis. Minimâlais augstums 1 m. Krâsa: brûna

108 Mazs zemes valnis Mazs vai daïçji izpostîts zemes valnis jâparâda ar pârtrauktu lîniju. Minimâlais augs-tums - 0,5 m. Krâsa: brûna

109 Zemes izskalojums, grava Zemes izskalojums vai grava, kas ir pârâk mazs, lai to parâdîtu ar apzîmçjumu 106,

10

tiek parâdîta ar vienu vienîgu lîniju. Lînijas platums atspoguïo ieplakas izmçru. Minimâlais dziïums - 1 m. Lînijas gals ir smails. Krâsa: brûna

110 Mazs izskalojums, ierakums Mazs izskalojums vai daïçji izpostîta erozijas ieplaka vai ierakums. Minimâlais dziïums - 0,5 m. Krâsa: brûna

111 Paugurs Pauguri tiek parâdîti ar augstumlîknçm. Saskatâmu pauguru, kas atrodas starp aug-stumlîknçm, vçl var attçlot ar augstumlîkni, ja novirze no patiesâ augstumlîknes lîmeòa ir mazâka nekâ 25%. Mazâki vai lçzenâki pauguri jâparâda ar palîgaugstumlîknçm. Krâsa: brûna

112 Mazs paugurs (mikropaugurs) Mazs acîmredzams uzkalns vai akmeòains paugurs, kuru nevar iezîmçt atbilstoði mçrogam ar augstumlîkni (uzkalna diametrs mazâks nekâ apm. 5 m). Paugura aug-stumam jâbût vismaz 1 m virs apkârtesoðâs grunts. Apzîmçjums nedrîkst pieskarties augstumlîknei. Krâsa: brûna

113 Iegarens paugurs Mazs acîmredzams iegarens paugurs, kuru nevar attçlot mçrogâ ar augstumlîkni (garums mazâks nekâ 12 m un platums mazâks nekâ 4 m). Paugura augstumam jâbût vismaz 1 m virs apkârtesoðâs grunts. Pauguri, kas lielâki par minçtajiem jâparâda ar augstumlîknçm. Apzîmçjumu nedrîkst zîmçt brîvâ formâ vai tâdâ, ka abi pagarinâto pau-guru apzîmçjumi pârklâjas. Apzîmçjums nedrîkst pieskarties augstumlîknei. Krâsa: brûna

114 Ieplaka Ieplakas parâda ar augstumlîknçm vai palîgaugstumlîknçm un kritumrâþiem. Saskatâmu ieplaku, kas atrodas starp augstumlîknçm, var attçlot ar augstumlîkni, ja novirze no patiesâ agstumlîknes lîmeòa ir mazâka par 25%. Mazâkas vai seklâkas iepla-kas jâparâda ar palîgaugstumlîknçm. Krâsa: brûna

115 Maza ieplaka (mikro ieplaka) Mazas, seklas dabîgas ieplakas vai iedobes (minimâlais diametrs 2 m), kuras nevar parâdît mçrogâ izmantojot augstumlîknes, tiek attçlotas ar pusloku. Minimâlajam dziïu-mam no apkârtesoðâs grunts jâbût 1 m. Atraðanâs vieta ir apzîmçjuma gravitâtes centrâ, kas ir orientçts uz ziemeïiem. Apzîmçjums 116 tiek izmantots cilvçku veidotâm bedrçm. Krâsa: brûna

116 Bedre Bedres un alas ar izteiktâm stâvâm malâm, kuras nevar parâdît mçrogâ ar apzîmçju-mu 106 (minimâlais diametrs 2 m). Minimâlajam dziïumam no apkârtesoðâs grunts jâbût 1m. Atraðanâs vieta ir apzîmçjuma gravitâtes centrâ, kas ir orientçts uz ziemeïiem. Apzîmçjums 116 tiek izmantots cilvçku veidotâm bedrçm. Krâsa: brûna

11

117 Nelîdzens apvidus (izrakòâta vieta) Bedru un pauguru apvidus, kas ir pârâk sareþìîts, lai to detalizçti parâdîtu. Nejauði izkârtotu punktu blîvums var mainîties, saskaòâ ar detaïâm apvidû. Krâsa: brûna

118 Îpaði dabas veidoti zemes virsmas orientieri Ðo apzîmçjumu var izmantot îpaðiem maziem dabas veidotiem zemes virmas orien-tieriem. Kartç jâsniedz apzîmçjuma definîcija (skaidrojums). Krâsa: brûna

4.2. Ieþi un akmeòi

Iegaumç: izmçri tiek norâdîti mm mçrogâ 1:15 000. Visi zîmçjumi tiek veikti mçrogâ 1: 7500 tikai skaidrîbai Ieþi ir îpaða zemes formas kategorija. Ieþu iekïauðana sniedz vçrtîgu informâciju par draudiem un skienamîbu, kâ arî sniedz orientierus kartes lasîðanai un kontrolpunk-tiem. Ieþus apzîmç melnâ krâsâ, lai atðíirtu tos no citiem zemes formas orientieriem. Jâuzmanâs, lai ieþu orientieri, piem. klintis, saskançtu ar to grunts formu un kritumu, kas attçlots ar augstumlîknçm vai palîgaugstumlîknçm.

201 Neðíçrsojama klints Neðíçrsojama klints, karjers, krauja vai zemes uzbçrums (skatît 106) tiek râdîta ar 0,35 mm lîniju un uz leju vçrstiem kritumrâþiem, parâdot tâs pilnu apjomu no augðçjâs lînijas lîdz apakðçjai pamatnei. Stâvâm klinðu ðíautnçm kritumrâþus var nelietot, ja ir maz vietas, piem., ðauras ejas starp klintîm (eja jâzîmç ar platumu vismaz 0,3 mm). Kritumrâþi var sniegties pâri apvidus apzîmçjumam, apzîmçjot detaïu tûlît zem klints ðíautnes. Ja klints ðíautne ieiet tieði ûdenî, padarot to par neðíçrsojamu zem klints gar ûdens malu, krasta lînija netiek zîmçta vai arî kritumrâþiem izteikti jâsniedzas pâri krasta lînijai. Krâsa: melna.

202 Akmens stabi, klintis Neparastu orientieru gadîjumâ, kâ piemçram akmens stabi vai masîvas klintis vai gigantiski akmeòi, akmeòiem jâparâda to formâ bez kritumrâþiem. Krâsa: melna.

203 Pârvarama klints Pârvaramu klinti (minimâlais augstums 1 m) var parâdît bez kritumrâþiem. Ja klints krituma virziens nav saskatâms pçc augstumlîknçm vai lai uzlabotu kartes salasâmîbu, îsus kritumrâþus var iezîmçt krituma virzienâ. Pârvaramâm klintîm, kuras parâdîtas bez kritumrâþiem, lîniju gali var bût noapaïoti, lai uzlabotu kartes salasâmîbu. Krâsa: melna.

204 Akmeòaina bedre Akmeòainas bedres, alas vai raktuvju ðahtas, kuras var radît briesmas skrçjçjam. Atraðanâs vieta ir apzîmçjuma gravitâtes centrs, kas ir orientçts uz ziemeïiem. Krâsa: melna.205 Ala Alu apzîmç ar tâdu paðu apzîmçjumu kâ akmeòainu bedri. Ðajâ gadîjumâ apzîmçju-

12

mam jâbût orientçtam tâ, lai tas ir vçrsts uz nogâzes augðu kâ parâdîts apzîmçjumâ pie ðî apraksta. Apzîmçjuma gravitâtes centrs apzîmç atveri. Krâsa: melna.

206 Akmens Mazs izteikts akmens (minimâlais augstums 1 m.). Katram akmenim, kas ir apzîmçts kartç, apvidû ir jâbût tûlît pat atpazîstamam. Lai spçtu parâdît atðíirîbu starp akmeòiem ar ievçrojamu lieluma daþâdîbu, ir atïauts palielinât ðo apzîmçjumu lîdz 20% (diametrs 0,5 mm). Krâsa: melna.

207 Liels akmens Îpaði liels un izteikts akmens. Milzîgiem akmeòiem jâizmanto apzîmçjums 202.Krâsa: melna.

208 Akmeòains lauks (akmeòu krâvumi) Laukums, kas ir klâts ar tik daudziem akmeòiem, ka tos nevar apzîmçt katru atse-viðíi, tiek apzîmçts ar pçc brîvas izvçles izvietotiem atseviðíiem trîsstûriem, kuru malas ir ðâdâ proporcijâ 8:6:5. Jâizmanto vismaz divi trîsstûri. Pârvietoðanâs âtrums tiek parâdîts ar trîsstûru blîvumu. Lai varçtu parâdît atðíirîbu starp akmeòu krâvumiem ar ievçrojamu akmeòu lieluma atðíirîbu, ir atïauts palielinât trîsstûrus par 20%. Krâsa: melna.

209 Akmeòu kaudze Maza, izteikta akmeòu kaudze, kur akmeòi izvietoti tik cieði kopâ, ka tos nevar apzîmçt kâ atseviðíi stâvoðus. Apzîmçjums ir vienâdmalu trîsstûris, kas orientçts uz ziemeïiem. Lai varçtu parâdît atðíirîbu starp akmeòu kaudzi ar ievçrojamiem akmeòu lielumiem, ir atïauts palielinât ðo apzîmçjumu par 25% (1,0 mm). Krâsa: melna.

210 Akmeòains apvidus Akmeòains vai klinðains apvidus, kas ietekmç pârvietoðanos ir jâparâda kartç. Punktiòi ir jâizvieto pçc nejauðas izvçles ar tâdu blîvumu, kas atbilst akmeòu daudzu-mam. Apzîmçjumam jâizmanto vismaz trîs punktiòi. Krâsa: melna.

211 Atklâts smilðains apvidus Atklâts apvidus, kuru klâj irdenas smiltis vai grants bez augu valsts un kur ir lçna skrieðana. Tur, kur smilðainais apvidus ir atklâts, bet skrieðana ir laba, tas tiek atzîmçts kâ atklâta vieta (401/402).Krâsa: melna 12.5% (22 lînijas centimetrâ) un dzeltena 50% (skat. 403).

212 Klints atsegums Skrienamais klints apvidus, kas ir bez augu valsts, tiek apzîmçts kâ kaila klints. Klints apvidus, kuru klâj zâle, sûnas vai cita veida zema augu valsts, tiek apzîmçts kâ atklâta vieta (401/402). Krâsa: melna 30% (60 lînijas centimetrâ) vai pelçka.

4.3. Ûdens un purvs Iegaumç: izmçri tiek norâdîti mm mçrogâ 1:15 000. Visi zîmçjumi tiek veikti mçrogâ

13

1: 7500 tikai skaidrîbai. Ðî grupa ietver atklâtus ûdeòus un apvidus, kuru augu valsts ir radusies ûdens klât-bûtnes rezultâtâ (purvi, dumbrâji). Klasifikâcija ir svarîga, jo tâ norâda skrçjçjam kavçkïa pakâpi un nodroðina orientieri kartes lasîðanai un kontrolpunktiem. Melna lînija ap ûdens orientieri norâda ka, to nevar ðíçrsot normâlos ûdens apstâkïos. Sausos apvidos orien-tieri, kas iekïauti ðajâ sadaïâ, var saturçt ûdeni daþos gadalaikos.

301 Ezers Lieli ûdens apvidi tiek apzîmçti ar punktotu rastru. Mazi ûdens laukumi jâapzîmç ar tîru 1005 krâsu. Melna krasta lînija norâda, ka orientieri nevar ðíçrsot. Krâsa: zila 50% (60 lînijas centimetrâ), melna.

302 Dîíis Kur ezers vai dîíis ir mazâks par 1 mm² uz drukâtas kartes, melno lîniju nelieto.Krâsa: zila.

303 Ûdens bedre Bedre pildîta ar ûdeni vai apvidus ar ûdeni, kas ir par mazu, lai to parâdîtu mçrogâ. Atraðanâs vieta ir apzîmçjuma gravitâtes centrs, kas ir orientçts uz ziemeïiem. Krâsa: zila.

304 Neðíçrsojama upe Neðíçrsojama upe vai kanâls tiek apzîmçts ar melnâm krasta lînijâm. Krasta lînijas tiek pârtrauktas pie brasla. Krâsa: zila 50% (60 lînijas centimetrâ), melna.

305 Ðíçrsojama upe, strauts, kanâls Ðíçrsojama upe, strauts, kanâls, kas ir vismaz 2 m plata. Ja platums ir lielâks par 5 m, tas jâzîmç atbilstoði mçrogam. Krâsa: zila.

305 Maza ðíçrsojama upe, strauts, kanâls Ðíçrsojama upe, strauts, kanâls (tai skaitâ galvenais meliorâcijas grâvis), kas ir mazâk nekâ 2 m plati. Labâkai kartes salasâmîbai grâvis purvâ jâapzîmç kâ ðíçrsojams (305). Krâsa: zila.

307 Sekls, izzûdoðs grâvis Dabîgs vai mâkslîgi veidots grâvis, kurâ ûdens atrodams tikai neregulâri. Krâsa: zila.

308 Ðaurs purvs (tçrcîte) Purvs vai ûdens strautiòð, kas ir pârâk ðaurs, lai to apzîmçtu ar 310. orientieri (mazâk nekâ apm. 5 m plats). Krâsa: zila

309 Neðíçrsojams purvs Purvs, kas nav ðíçrsojams vai ir bîstams skrçjçjam. Melna lînija ierobeþo apzîmçju-mu. Krâsa: zila, melna.

14

310 Purvs Ðíçrsojams purvs, parasti ar izteiktu robeþu. Apzîmçjums jâkombinç ar augu valsts apzîmçjumiem, lai parâdîtu, cik caurskrienams vai atklâts tas ir. Tur, kur mazs purvs ir jâkombinç ar 403/404 ir atïauts izmantot 401/402, lai uzlabotu salasâmîbu.Krâsa: zila.

311 Neizteikts purvs (pârpurvota vieta) Neizteikts vai sezonas rakstura purvs vai apvidus ar pakâpenisku pâreju no purva uz stingru augsni, kas ir ðíçrsojama. Parasti robeþa ir neskaidra un augu valsts ir lîdzîga tai, kas atrodama apkârtesoðajâ apvidû. Apzîmçjums jâkombinç ar augu valsts apzîmçjum-iem, lai parâdîtu tâ caurskrienamîbu un atklâtumu. Krâsa: zila.

312 Aka Akas un labiekârtoti avoti, kas ir skaidri saredzami apvidû. Krâsa: zila.

313 Avots Avota izteka ar izteiktu ûdens noplûdi. Apzîmçjums ir orientçts uz atklâto lejupteci.Krâsa: zila.

314 Îpaði hidrogrâfiskie objekti Îpaðs mazs hidrogrâfisks objekts. Ðâda orientiera skaidrojumam vienmçr jâbût norâdîtam kartç. Krâsa: zila.

4.4. Veìetâcija Veìetâcijas attçlojums ir svarîgs orientieristam, jo tas ietekmç skrienamîbu un red-zamîbu, un nodroðina orientierus kartes lasîðanai.

KRÂSA Pamatprincips ir sekojoðs:- balta krâsa apzîmç skrienamu meþu;- dzeltena krâsa apzîmç atklâtu apvidu, kas iedalâs vairâkâs kategorijâs;- zaïa krâsa apzîmç meþa un pameþa biezumu saskaòâ ar skrienamîbu un tiek iedalîta vairâkâs kategorijâs.

SKRIENAMÎBA Skrienamîba ir atkarîga no meþa veida (koku/krûmâju un pameþa blîvuma - pap-ardes, kazenâjs, nâtres, utt.), bet netiek òemti vçrâ purvi un akmeòains apvidus, kas tiek apzîmçti ar atseviðíiem apzîmçjumiem. Skrienamîba meþâ iedalâs 4 kategorijâs atbilstoði skrieðanas âtrumam. Ja âtrums tipiskâ atklâtâ skrienamâ meþâ ir, piemçram, 5 min./km, tiek piemçrotas ðâdas proporci-jas:atklâts meþs 80 - 100% 5 - 6:15 min/kmapgrûtinâta skrienamîba 20 - 60% 6:15 - 8:20 min/km

15

grûti skrienams 60 - 80% 8:20 - 25:00 min/km ïoti grûti skrienams 0 - 20% > 25:00 min/km Iegaumç: izmçri tiek norâdîti mm mçrogâ 1:15 000. Visi zîmçjumi tiek veikti mçrogâ 1: 7500 tikai skaidrîbai

401 Atklâts lauks Apstrâdâta zeme, lauki, pïavas, zâlâji, utt. bez kokiem, viegli skrienami. Ja dzeltenie apvidi sâk dominçt, pilnîgi dzeltenas krâsas vietâ var izmantot rastru (75%). Krâsa: dzeltena

402 Pusatklâts lauks ar retiem kokiem Pïavas ar retiem kokiem vai krûmiem, ar zâli vai lîdzîgu apvidus segumu, kas viegli skrienams. Teritorijas, kas ir mazâkas par 10 mm² kartes mçrogâ tiek apzîmçtas kâ atk-lâts apvidus (401). Atseviðíus kokus var pievienot (418, 419, 420). Ja dzeltenâs krâsas teritorijas sâk dominçt, pilnîgi dzeltenâs krâsas vietâ var lietot rastru (75%). Krâsa: dzeltena (20 lînijas centimetrâ).

403 Pârskatâms atklâts lauks ar apgrûtinâtu skrienamîbu Tîrelis, virsâjs, izcirtumi, jauno stâdîjumu apvidi (koki zemâki par apm. 1 m) vai citi pamatâ atklâti apvidi ar nelîdzenu zemes virmu, nekoptu veìetâciju, virsâjiem vai garu zâli. Apzîmçjumu 403 var kombinçt ar apzîmçjumu 407 un 409, lai apzîmçtu apgrûtinâtu skrienamîbu. Krâsa: dzeltena 50% (60 lînijas centimetrâ).

404 Pârskatâms atklâts lauks ar apgrûtinâtu skrienamîbu un retiem kokiem Tur, kur atklâtâ laukâ ir reti koki, baltiem (vai zaïiem) laukumiem jâparâdâs tonî. Ðâdu laukumu var vispârinât izmantojot lielu baltu punktu rakstu dzeltenajâ rastrâ. Laukumi, kas ir mazâki par 16 mm² kartes mçrogâ tiek apzîmçti kâ pusatklâts lauks ar apgrûtinâtu skrienamîbu (403). Atseviðíus kokus var pievienot (418, 419, 420).Krâsa: dzeltena 70% (60 lînijas centimetrâ), balta 48,5% (14,3 lînijas centimetrâ).

405 Meþs: viegli skrienams Tipiski atklâts skrienams meþs, kas raksturîgs attiecîgajam apvidum. Ja neviena meþa daïa nav skrienama, tad baltâ krâsa nedrîkst parâdîties uz kartes. Krâsa: balta.

406 Meþs: ar apgrûtinâtu skrienamîbu Apvidus ar biezi saauguðiem kokiem (slikta redzamîba), kas samazina skrienamîbu lîdz apm. 60-80% no normâlâ âtruma. Krâsa: zaïa 30% (60 lînijas/cm).

407 Pameþs, krûmâjs: ar apgrûtinâtu skrienamîbu Apvidus ar biezu pameþu, bet citâdi labu redzamîbu (kazenâji, virði, zemi krûmi, retinâtas cirsmas un arî nocirsti zari), kas apgrûtina skrienamîbu lîdz apm 60-80% no normâlâ âtruma. Ðo apzîmçjumu nevar kombinçt ar 406 vai 408.Krâsa: zaïa 14,3% (11,9 lînijas/cm).408 Meþs: grûti skrienams Apvidus ar biezi saauguðiem kokiem vai biezokni (slikta redzamîba), kas samazina

16

skrienamîbu lîdz apm. 20-60% no normâlâ âtruma. Krâsa: zaïa 60% (60 lînijas/cm).

409 Pameþs, krûmâjs: grûti skriet Apvidus ar biezu pameþu, bet citâdi labu redzamîbu (kazenâji, virði, zemi krûmi, un arî nocirsti zari), kas samazina skrienamîbu lîdz apm 20-60% no normâlâ âtruma. Ðo apzîmçjumu nevar kombinçt ar 406 vai 408. Krâsa: zaïa 28,6% (23,8 lînijas/cm). 410 Augu valsts: ïoti grûti skrienams, necaurejams Apvidus ar biezu augu valsti (koki vai pameþs), kas ir tik tikko caurejams. Skrieðana samazinâta lîdz apm 0-20% no normâlâ âtruma. Krâsa: zaïa 100%. 411 Meþs, kas skrienams vienâ virzienâKad meþa apvidus nodroðina labu skrieðanu vienâ virzienâ, bet ne tik labu skrieðanu citos virzienos, rastra apzîmçjumâ tiek atstâtas baltas strîpas, lai parâdîtu labâs skrieðanas virzienu. Krâsa: zaïa, balta.

412 Augïu dârzs Zeme, kas apstâdîta ar augïu kokiem vai krûmiem. Punktotâs lînijas var bût saori-entçtas, lai parâdîtu stâdîjumu virzienu. Ja dzeltenâs krâsas laukumi sâk dominçt, pilnî-gas dzeltenâs krâsas vietâ var izmantot rastru (75%). Krâsa: dzeltena un zaïa 25% (2,5 lînijas/cm).

413 Vîna dârzs Zaïâs lînijas var bût saorientçtas, lai parâdîtu stâdîjumu virzienu. Ja dzeltenâs krâsas laukumi sâk dominçt, pilnîgi dzeltenâs krâsas vietâ var izmantot rastru (75%). Krâsa: dzeltena un zaïa 25%.

414 Izteikta kultivâcijas robeþa Ja kultivçtas zemes robeþa netiek apzîmçta ar citiem apzîmçjumiem (þogs, siena, taka, utt.), tâ tiek apzîmçta ar melnu lîniju. Pastâvoðâ robeþa starp daþâda veida kul-tivçtâm zemçm arî tiek apzîmçta ar ðo apzîmçjumu. Krâsa: melna.

415 Kultivçta zeme Kultivçtu zemi, kas atkarîbâ no sezonas var bût liegums augoðâs labîbas dçï, var apzîmçt ar melnu punktotu rastru. Krâsa: dzeltena 100%, melna 5% (12,5 lînijas/cm).

416 Izteikta augu valsts robeþa Izteikta meþa mala vai ïoti izteikta augu valsts robeþa meþâ. Krâsa: melna.

417 Neizteikta augu valsts robeþa Neizteiktas robeþas starp zaïiem, dzelteniem un baltiem laukumiem tiek apzîmçtas bez lînijas. Laukuma mala tiek apzîmçta tikai ar krâsas vai punktotâ rastra maiòu.

418, 419 un 420 Îpaði veìetâcijas objekti

17

Apzîmçjumus 418, 419 un 420 var izmantot îpaðiem maziem veìetâcijas orientier-iem. Katrâ atseviðíâ gadîjumâ apzîmçjuma definîcija jâsniedz kartç. Krâsa: zaïa.

4.5. Cilvçku veidoti orientieri Iegaumç: izmçri tiek norâdîti mm mçrogâ 1:15 000. Visi zîmçjumi tiek veikti mçrogâ 1: 7500 tikai skaidrîbai Ceïu tîkls sniedz skrçjçjam svarîgu informâciju un klasifikâcijai jâbût skaidri iden-tificçjamai uz kartes. Sacensîbu dalîbniekam îpaði svarîga ir mazo taku klasifikâcija. Jârçíinâs ne tikai ar takas platumu, bet arî to, cik acîm redzama taka ir skrçjçjam.Citi cilvçka veidoti orientieri arî ir svarîgi gan kartes lasîðanai, gan kâ kontrolpunkti.

501 Autoceïð, autostrâde Ceïð ar divâm brauktuvçm. Apzîmçjuma platumam jâbût saskaòâ ar mçrogu, bet ne mazâkam par minimâlo platumu. Ârçjâs robeþas lîniju var aizvietot ar apzîmçjumiem 519, 521, 522 vai 524, ja þogs vai siena ir tik tuvu pie autoceïa malas, ka to praktiski nevar parâdît kâ atseviðíu apzîmçjumu. Laukumam starp melnajâm lînijâm jâbût brûnam (50%). Ceïu, kas tiek bûvçts, var apzîmçt ar pârtrauktâm lînijâm.Krâsa: melna un brûna 50% (60 lînijas/cm).

502 Galvenais ceïð Ceïð, kas platâks par 5 m. Apzîmçjuma platumam jâbût saskaòâ ar mçrogu, bet ne mazâkam par minimâlo platumu. Ârçjâs robeþas lîniju var aizvietot ar apzîmçjumiem 519, 521, 522 vai 524, ja þogs vai siena ir tik tuvu pie autoceïa malas, ka to praktiski nevar parâdît kâ atseviðíu apzîmçjumu. Laukumam starp melnajâm lînijâm jâbût brûnam (50%). Ceïu, kas tiek bûvçts var apzîmçt ar pârtrauktâm lînijâm.Krâsa: melna un brûna 50% (60 lînijas/cm). Latvijâ: 50% - cietais segums; 20% - grants segums503 Mazsvarîgâks ceïð3-5 m plats ceïð. Laukumam starp melnajâm lînijâm jâbût brûnam (50%). Ceïu, kas tiek bûvçts var apzîmçt ar pârtrauktâm lînijâm. Krâsa: melna un brûna 50% (60 lînijas/cm). Latvijâ: 50% - cietais segums; 20% - grants segums504 Ceïð Uzturçts ceïð, kas ir piemçrots autotransportam visos gadalaikos. Platums mazâks nekâ 3 m. Krâsa: melna.

505 Izbraucams ceïð Taka vai slikti uzturçts ceïð, kas ir piemçrots tikai lçnai braukðanai. Platums mazâks nekâ 3 m. Krâsa: melna.

506 Taka Liela taka vai vecs ceïð, kas ir skaidri redzams apvidû. Krâsa: melna.

507 Maza taka

18

Maza taka vai (pagaidu) meþa izveðanas ceïð, pa kuru var pârvietoties sacensîbu âtrumâ. Krâsa: melna. 508 Izzûdoða taka Mazâk izteikta maza taka. Krâsa: melna.

509 Ðaura stiga Izteikta stiga, mazâk nekâ apm. 5 m plats. Ðâda stiga ir lineârs pârtraukums meþâ (parasti stâdîjumos), pa kuru neiet izteikta taka. Tur, kur ir izteikta taka, 509. apzîmçjuma vietâ jâlieto 507 vai 508 apzîmçjums. Krâsa: melna. Latvijâ 509.1 Ðaura vizûrstiga Latvijâ 509.2 Izzûdoða,grûti ieraugâma ðaura vizûrstiga Latvijâ 509.3 Meþa izvedceïð Latvijâ 509.4 Meþa izvedceïð,veidots uz zaru klâjuma510 Redzams taku savienojums Kad taku savienojums vai krustojums ir redzams, apzîmçjuma raustîtâs lînijas tiek savienotas krustojumâ. Krâsa: melna.

511 Neizteikts savienojums Kad taku vai ceïu savienojums vai krustojums nav izteikts, apzîmçjuma raustîtâs lînijas netiek savienotas krustojumâ. Krâsa: melna.

512 Kâjnieku tilts Kâjnieku tilts, uz kuru neved taka. Krâsa: melna.

513 Pâreja ar tiltu Taka vai ceïð, kas ðíçrso upi, strautu vai grâvi ar tiltu. Krâsa: melna.

514 Pâreja bez tilta Taka vai ceïð, kas ðíçrso upi, strautu vai grâvi bez tilta. Krâsa: melna.

515 Dzelzceïð Dzelzceïð vai cita veida slieþu ceïð (tramvajiem, vagonetçm, utt.). Krâsa: melna.

516 Elektrolînija Elektrolînija, troðu ceïð vai slçpotâju pacçlçjs. Ðíçrssvîtras norâda balstu tieðo atraðanâs vietu. Krâsa: melna.

517 Galvenâ elektrolînija Galvenâs elektrolînijas jâzîmç ar dubulto lîniju. Atstarpe starp lînijâm var norâdît ele-ktrolînijas apjomu. Krâsa: melna.

518 Tunelis Eja zem ceïiem, dzelzceïiem, utt., kuru var izmantot skrçjçjs. Ðo apzîmçjumu izmanto neskatoties uz to, vai ir vai nav ceïð, kas ved uz tuneli. Krâsa: melna.

19

519 Akmens siena Akmens siena vai ar akmeni pârklâts krasts. Krâsa: melna.

520 Sabrukusi akmens siena Sabrukuðu akmens sienu var apzîmçt ar raustîtu lîniju. Krâsa: melna.

521 Augsta akmens siena Akmens siena, kas augstâka par apm. 1,5 m un kuru nevar ðíçrsot vidusmçra orien-tierists. Krâsa: melna.

522 Þogs Koka vai stiepïu þogs, kas ir zemâks par apm. 1,5 m. Krâsa: melna. Latvijâ 522.1. dzeloòdrâðu þogs. Krâsa: sarkana

523 Sabrucis þogs Sabrukuðu þogu var apzîmçt ar raustîtu lîniju. Krâsa: melna. Latvijâ 523.1. fragmentârs dzeloòdrâðu þogs. Krâsa: sar-kana

524 Augsts þogs Dçïu vai stiepïu þogs, kas ir augstâks par apm. 1,5 m un kuru nevar ðíçrsot vidus-mçra orientierists, piem. brieþu þogs. Krâsa: melna.

525 Pâreja Visâm ejâm, kas iet cauri vai pâri augstiem þogiem vai sienâm jâbût parâdîtâm. Ðo apzîmçjumu var lietot arî vârtiem vai pakâpieniem, kas ved cauri vai pâri akmens sienâm (519) vai þogiem (522) vai cauruïvadiem (534). Krâsa: melna.

526 CeltneCeltne tiek parâdîta atbilstoði tâs plânam apvidû, ciktâl to atïauj mçrogs. Krâsa: melna.

527 Apdzîvota vieta Mâjas un dârzi un citi apbûvçti laukumi. Ir jâparâda ceïi, çkas un citi nozîmîgi orien-tieri, kas atrodas apdzîvotâ vietâ. Ja visas celtnes nevar parâdît, var izmantot alternatîvo apzîmçjumu (melnu svîtru rastru). Krâsa: zaïa 50% (60 lînijas/cm) un dzeltena 100% vai kâ alternatîva melna 32,5% (27 l/cm).

528 Pastâvîgâ lieguma apvidi Apvidi, kuros skrçjçjam vienmçr ir aizliegts atrasties, tiek apzîmçti kâ pastâvîgâ lieguma apvidi. Rastrs ir uzklâts uz parastajiem kartes apzîmçjumiem. Ierobeþojoðo lîniju var zîmçt, ja nav dabisku robeþu (skatît 709).Krâsa: melna vai purpursarkana 33,3% (13,3 lînijas/cm).

529 Cietâ seguma laukums Laukums ar cietu segumu, kuru izmanto maðînu novietoðanai vai citiem nolûkiem.

20

Krâsa: melna un brûna 50% (60 lînijas/cm). Latvijâ: 50% - cietais segums 20% - grants segums

530 Drupas Drupas tiek parâdîtas atbilstoði to plânam apvidû saskaòâ ar mçrogu lîdz vismazâka-jam izmçram, kas parâdîts pretî. Ïoti mazas drupas var zîmçt ar nepârtrauktu lîniju. Krâsa: melna.

531 Ðautuve Ðautuve tiek parâdîta ar speciâlu apzîmçjumu, lai norâdîtu, ka vajadzîga piesardzîba. Pievienotâs celtnes tiek apzîmçtas atseviðíi. Krâsa: melna.

532 Kaps Noteikta kapavieta tiek iezîmçta ar akmeni vai svçtnîcu. Atraðanâs vieta ir gravitâci-jas centrs apzîmçjumam, kas ir orientçts uz ziemeïiem. Kapsçta tiek parâdîta, izmantojot kapa apzîmçjumus, ciktâl to atïauj tâs platîba. Krâsa: melna.

533 Ðíçrsojams cauruïvads Cauruïvads (gâzes, ûdens, naftas, utt.), kas atrodas virs zemes un kuru var ðíçrsot pârkâpjot vai izlienot pa apakðu. Krâsa: melna.

534 Neðíçrsojams cauruïvads Cauruïvads, kuru nevar ðíçrsot. Krâsa: melna.

535 Augsts tornis Augsts tornis vai liels balsts, kas paceïas virs apkârtesoðâ meþa. Atraðanâs vieta ir apzîmçjuma gravitâcijas centrâ. Krâsa: melna.

536 Mazs tornis (medîbu tornis)Acîm redzama ðauðanas platforma vai sçdeklis, vai mazs tornis. Atraðanâs vieta ir apzîmçjuma gravitâcijas centrâ. Krâsa: melna.

537 Piramîdveidîgs akmens krâvums (îpaði kalnos) kâ robeþzîme vai piemiòas zîme Piramidâls akmens krâvums, piemiòas akmens vai robeþakmens (vai trigo-nometriskais punkts daþâs valstîs) vairâk nekâ 0,5 m augsts. Krâsa: melna.

538 Barotava Barotava, kas ir brîvi stâvoða vai uzbûvçta uz koka. Atraðanâs vieta ir apzîmçjuma gravitâcijas centrâ. Kartes uztveres un lasîðanas uzlaboðanai tâs var nelietot.Krâsa: melna.

539, 540 Îpaði cilvçka veidoti objekti Îpaði cilvçka veidoti objekti tiek apzîmçti ar ðiem apzîmçjumiem. Katrâ atseviðíâ

21

gadîjumâ apzîmçjumu definîcijas jânorâda kartç. Krâsa: melna.

4.6. Tehniskie apzîmçjumi Iegaumç: izmçri tiek norâdîti mm mçrogâ 1:15 000. Visi zîmçjumi tiek veikti mçrogâ 1: 7500 tikai skaidrîbai Tehniskie apzîmçjumi ir tâdi apzîmçjumi, kuri ir svarîgi visu veidu topogrâfiskajâm kartçm, ne tikai orientçðanâs kartçm.

601 Magnçtiskâ ziemeïu-dienvidu lînija Magnçtiskâs ziemeïu-dienvidu lînijas ir lînijas, kas atrodas uz kartes un norâda uz magnçtiskajiem ziemeïiem. Atstarpei starp tâm uz kartes jâbût 33,33 mm, kas atbilst 500m apvidû mçrogâ 1 :15 000. Kartçm ar citiem mçrogiem lîniju izvietojumam jâbût ar intervâlu, kas atbilst apaïam skaitam metros (piem. 50m, 100m, 250m, 500m), bet attâlumam starp tâm kartç jâbût no 20 mm lîdz 40 mm. Ziemeïu lînijas var bût pârtrauktas tur, kur tâs aizsedz mazus orientierus, tâdus kâ akmeòi, pauguri, klintis, strautu satekas, taku gali, utt. Apvidos ar ïoti nedaudziem ûdens orientieriem, var izmantot zilas lînijas. Krâsa: melna (zila).

602 Krâsu reìistrâcijas zîmes Vismaz trîs krâsu reìistrâcijas zîmes jânovieto kartes râmî nesimetriskâ pozîcijâ. Bez tam, jâbût iespçjamai arî krâsu pârbaudei. Krâsa: visas drukâtâs krâsas.

603 Augstuma atzîme Vietas augstumi tiek izmantotas aptuvenam augstuma starpîbas novçrtçjumam. Augstums tiek norâdîts lîdz tuvâkajam metram. Cipari ir orientçti uz ziemeïiem. Ûdens lîmeòi tiek doti bez punkta. Krâsa: melna.

4.7. Informatîvie apzîmçjumi kartç Iegaumç: izmçri tiek norâdîti mm mçrogâ 1:15 000. Visi zîmçjumi tiek veikti mçrogâ 1: 7500 tikai skaidrîbai Distancçm jâbût uzdrukâtâm vismaz elites grupâm. Citâm grupâm tâs var iezîmçt ar roku.Izmçrs uz kartes drukâjamiem apzîmçjumiem ir dots kartçm ar mçrogu 1 : 15 000. Ðo apzîmçjumu izmçriem 1:10 000 mçroga kartçs jâbût tâdiem paðiem kâ 1 : 15 000 mçroga kartçs. Taèu daudzu vecumu grupu sacensîbâm, kurâs izmanto gan 1 : 10 000, gan 1 : 15 000 mçroga kartes, apzîmçjumi izmçram 1 : 10 000 mçroga kartçs drîkst bût par 150% lielâki nekâ 1 : 15 000 mçroga kartçs.

701 Starts Starts vai karðu izsniegðanas punkts (ja tas neatrodas startâ) tiek apzîmçts ar vienâdmalu trîsstûri, kas ir vçrsts pirmâ kontrolpunkta virzienâ. Trîsstûra centrs parâda precîzu starta atraðanâs vietu. Krâsa: purpursarkana.

702 Kontrolpunkts (KP) Kontrolpunkti tiek apzîmçti ar apïiem. Apïa centrs norâda uz precîzu orientiera atraðanâs vietu. Apïa lînija var bût pârtraukta, lai parâdîtu svarîgu detaïu.

22

Krâsa: purpursarkana.

703 Kontrolpunkts numurs Kontrolpunktu numuri tiek novietoti tuvu kontrolpunkta aplim tâdâ veidâ, lai tas neaizsegtu svarîgas detaïas. Numuri ir orientçti uz ziemeïiem. Krâsa: purpursarkana.704 Lînija Tur, kur KP ir jâapmeklç noteiktâ secîbâ, starts, KP un finiðs tiek savienoti ar taisnâm lînijâm. Lînijas jâpârtrauc, lai parâdîtu svarîgu detaïu. Krâsa: purpursarkana.

705 Apzîmçtie posmi Apzîmçtie posmi kartç tiek apzîmçti ar raustîtu lîniju. Krâsa: purpursarkana.

706 Finiðs Finiðs tiek apzîmçts ar diviem koncentriskiem apïiem. Krâsa: purpursarkana.

707 Neðíçrsojama robeþa Robeþa, kuru nav atïauts ðíçrsot. Krâsa: purpursarkana.

708 Pâreja Pârejas punkts cauri vai pâri sienai vai þogam, pâri ceïam vai dzelzceïam, vai cauri tunelim vai lieguma teritorijai uz kartes tiek apzîmçts ar divâm uz âru izliektâm lînijâm.Krâsa: purpursarkana.

709 Lieguma teritorija Lieguma teritorija, skatît arî apzîmçjumu 528, tiek parâdîta ar vertikâlâm strîpâm. Ja nav dabiskas robeþas, robeþu var iezîmçt sekojoði:- nepârtraukta lînija norâda, ka apvidû robeþa ir nomaríçta bez pârtraukumiem (ar lentu, utml.);- pârtraukta lînija norâda, ka apvidû robeþa ir nomaríçta ar pârtraukumiem;- tas, ka nav nekâdas lînijas norâda, ka apvidû nav nekâda maríçjuma.Krâsa: purpursarkana.

710 Bîstama teritorija Teritorija, kas ir bîstama sacensîbu dalîbniekam, tiek apzîmçta ar ðíçrssvîtrotâm diagonâlâm lînijâm. Krâsa: purpursarkana.

711 Aizliegts marðruts Marðruts, kas ir lieguma statusâ, ir apzîmçts ar krustiòiem. Krâsa: purpursarkana.

712 Pirmâs palîdzîbas punkts Pirmâs palîdzîbas punkta atraðanâs vieta. Krâsa: purpursarkana.

713 Dzirdinâðanas punkts Dzirdinâðanas punkta atraðanâs vieta, kura nav pie kontrolpunkta.Krâsa: purpursarkana.

23

24

5 ORIENTÇÐANÂS SLÇPOJUMA KARTES SPECIFIKÂCIJA

5.1 Vispârçjâ daïa O-slçpojuma kartes pamatâ ir orientçðanâs skrçjiena karðu specifikâciju. Taèu, lai apmierinâtu specifikâs prasîbas, kuras kartçm uzliek O-slçpojums, ir nepiecieðamas noteiktas atkâpes un papildinâjumi salîdzinâjumâ ar orientçðanâs skrçjiena kartçm. Ðajâ nodaïâ ir aprakstîti ðie specifiskie nosacîjumi un apzîmçjumi. Atkâpes no ðîs specifikâcijas ir pieïaujamas tikai ar valsts ziemas orientçðanâs komitejas sankciju. Starptautiskiem pasâkumiem, sankcijai jâbût no SOF Ziemas ori-entçðanâs komitejas. Pilnîgas klasiskâs orientçðanâs kartes drîkst izmantot priekð orientçðanâs uz slçpçm visos lîmeòos, ja tumði zaïais (apzîmçjums 410) tiek aizvietots ar gaiði zaïo (apzîmçjums 406). Starptautiskiem pasâkumiem nepiecieðama atïauja no SOF ziemas orientçðanâs komitejas.

5.2 Saturs Ziemas orientçðanâs jeb O-slçpojums ir sports, kurâ orientierists izmanto karti, lai ar slçpçm virzîtos pa taku un ceïu tîklu un apmeklçtu vairâkus KP. Ziemas orientçðanâs laikâ tiek pârbaudîtas sacensîbu dalîbnieka slçpoðanas un orientçðanâs iemaòas tâdâ veidâ, ka orientçðanâs iemaòas kïûst par izðíiroðo elementu. O-slçpojums notiek uz ceïu tîkla, un kâ galveno elementu kompleksu ietver ceïa izvçles problçmas, ieskaitot augstuma starpîbas noteikðanu. Skaidrs, ka kartei jâkon-centrçjas uz ðo orientieru skaidru attçloðanu. Kartei arî jâbût salasâmai, kad slçpo lielâ âtrumâ. Tas nozîmç, ka kartç jâizlaiþ liela daïa detaïu “brîvajâ” apvidû, lai izceltu ceïu tîklu un vienkârðotu apvidus formu attçloðanu. Kartç nepiecieðams parâdît tikai detaïas, kas ietekmç a) ceïa izvçli un b) virzîðanos un atraðanâs vietas noteikðanu. Lai panâktu godîgumu ceïa izvçlç, nepiecieðams ieviest papildus apzîmçjumus. Ðie apzîmçjumi raksturo ceïu kvalitâti un platumu.

5.3 Mçrogs Kartes mçrogam jâbût 1 : 15 000 vai 1 : 10 000. Citâdu mçrogu var izmantot, taèu tad jâsaòem SOF ziemas orientçðanâs komitejas atïauja SOF sankcionçtos O-slçpojuma pasâkumos un valsts ziemas orientçðanâs komitejas atïauja citiem pasâkumiem. Palielinâðana mçrogâ ir devusi iespçju izveidot blîvâku un vieglâk lasâmu ceïu tîklu. Turklât ir samazinâjusies kïûdas iespçja, jo krustojumu formas un ceïu novirzes leòíus var korekti uzzîmçt kartç. 5.4 Augstumlîknes Attâlums starp augstumlîknçm ir 5 m. Citâdâku attâlumu (2,5 m vai 10 m) var lietot, taèu tad jâsaòem SOF ziemas orientçðanâs komitejas atïauja SOF sankcionçtiem zie-mas orientçðanâs pasâkumiem un valsts ziemas orientçðanâs komitejas atïauja citiem pasâkumiem.

5.5. Drukâðana un pavairoðana Ziemas orientçðanâs kartes bieþi tiek atjaunotas îsi pirms sacensîbâm. Ceïu tîklu

25

var izlabot daþas dienas pirms pasâkuma. Tâdçï ziemas orientçðanâs kartçm labi piemçrotas ir jaunâs drukas metodes, kâ digitâlais ofsets, krâsu kopçðana, utt.. Tomçr SOF pasâkumiem, tâdiem kâ pasaules èempionâts vai pasaules kauss, joprojâm tiek rekomendçta Pantone krâsu ofseta metode. Izmantojot alternatîvâs drukâðanas metodes, ir svarîgi pârliecinâties, ka pârklâjumu efekts starp zaïo un melno tiek saglabâts. Noteikums ir tâds, ka tad, ja uzdrukâ zaïu ceïu uz melnas takas, takai jâbût redzamai cauri zaïai krâsai, nevis pilnîgi izdzçstai. Drukâjot ofsetâ, zaïâ ir pçdçjâ krâsa (“pârklâjums”) un ðis efekts tiek panâkts automâtiski, taèu, izmantojot digitâlâs metodes, ðo efektu jâkontrolç ar programmatisko nodroðinâjumu. Lûdzu skatiet ðajâ izdevumâ arî sadaïu 3.4 Drukâðana.

5.6 Ieteicamie apzîmçjumi

5.6.1. O-skrçjiena apzîmçjumu izmantoðana Sekojoðus O-skrçjiena karðu specifikâcijas apzîmçjumus iesaka O-slçpojuma kartçm: Zemes virsmas formasZemes virsmas apveidi, reljefs tiek râdîti ar augstumlîkòu palîdzîbu. Lai saglabâtu kartes lasâmîbu, slçpojot ar lielu âtrumu, augstumlîknes var bût vispârinâtâkas salîdzinâjumâ ar O-skrçjiena kartçm. Palîgaugstumlîknes nav jâlieto. 101 augstumlîkne, 102 uzsvçrtâ augstumlîkne, 104 kritumrâdis, 105 absolûtâ augstuma atzîme, 106 zemes uzbçrums, krauja; 109 zemes izskalojums, grava, 111 paugurs, 114 ieplaka. Ieþi un akmeòiIeþi un akmeòi iespçjams neietekmçs ceïa izvçli, bet ar savâm ievçrojamâm formâm tie var kalpot kâ noderîgi objekti, lai virzîtos uz mçríi un noteiktu atraðanâs vietu. Kartç var uzrâdît ðos orientierus, ja tie ir redzami sacensîbu dalîbniekam, kad apvidu klâj sniegs.201 Neðíçrsojama klints, 202 Akmens stabi / klintis, 206 Akmens, 207 Liels akmens, 208 Akmeòains lauks, 209 Akmeòu kaudze Ûdens un purvsÐî orientieru grupa ir svarîga sacensîbu dalîbniekam ne tikai, lai virzîtos uz mçríi un noteiktu atraðanâs vietu, tâ palîdz izskaidrot augstuma attiecîbas (kur ir “uz augðu” un kur ir “uz leju”) kartçs ar sareþìîtâm augstumlîknçm.301 Ezers, 304 Neðíçrsojama upe, 305 Ðíçrsojama upe, strauts, kanâls; 306 Maza ðíçrsojama upe, strauts, kanâls; 309 Neðíçrsojams purvs, 310 Purvs. Atklâts lauks un augu valstsAugu valsts attçlojums ir svarîgs sacensîbu dalîbniekam galvenokârt, lai virzîtos uz mçríi, bet to var izmantot ceïu izvçlei, gadîjumos, kad sacensîbu dalîbnieks izvçlas izmantot “îsâko ceïu” brîvâ apvidû. Lai neizbojâtu zaïo taku salasâmîbu, visi augu valsts rastri jâzîmç ar apzîmçjumu 406 Meþs: ar apgrûtinâtu skrienamîbu.401 Atklâts lauks, 402 Pusatklâts lauks ar retiem kokiem, 403 Pârskatâms atklâts lauks ar apgrûtinâtu skrienamîbu, 404 Pârskatâms atklâts lauks ar apgrûtinâtu skrienamîbu un retiem kokiem, 405 Atklâts meþs, 406 Meþs: lauks ar apgrûtinâtu skrienamîbu, 412 Augïu dârzs, 413 Vîna dârzs, 414 Izteikta kultivâcijas robeþa, 416 Izteikta augu valsts robeþa, 418, 419 Îpaðie veìetâcijas objekti. Cilvçka veidoti orientieri

26

501 Autoceïð, autostrâde, 502 Galvenais ceïð, 503 Mazsvarîgâks ceïð, 504 Ceïð, 505 Izbraucams ceïð, 506 Taka, 507 Maza taka (nav redzama, kad pârklâta ar sniegu), 509 Ðaura stiga, 515 Dzelzceïð, 516 Elektrolînija, 517 Galvenâ elektrolînija, 518 Tunelis, 519 Akmens siena, 521 Augsta akmens siena, 522 Þogs, 524 Augsts þogs, 525 Pâreja, 526 Celtne, 527 Apdzîvota vieta, 529 Cietâ seguma laukums, 532 Ðautuve, 534 Neðíçrsojams cauruïvads, 536 Augsts tornis, 540,541 Îpaði cilvçka veidoti objekti.

5.6.2. Disciplînas specifiskie apzîmçjumi Sekojoði apzîmçjumi tiek ieviesti O-slçpojuma kartçm. Trases (ðpûres) uzdruka Slçpoðanas traðu tîkls tiek apzîmçts ar zaïiem apzîmçjumiem priekð trases platuma. Ja trase iet pa taku, zaïâ krâsa tiek uzlikta virsû uz takas. Apzîmçjumi tiek zîmçti ar kon-centrçtu un skaidri redzamu zaïâs krâsas toni (PMS 354 tiek ieteikts). Atklâtie slçpojamie zemes ceïi tiek parâdîti tikai ar melno krâsu. (Ceïi, kur sniegs ir notîrîts, bet kuri joprojâm ir slçpojami tiek parâdîti ar melno krâsu.) Iegaumç: izmçri tiek norâdîti mm mçrogâ 1:15 000. Visi zîmçjumi tiek veikti mçrogâ 1: 7500 tikai skaidrîbai Ja ceïð, kas uzdrukâts ar melnu, nav atklâts, bet uz tâ ir slçpoðanas sliedes, gar ceïu ir jâuzdrukâ zaïa trase. Marðruts vai ceïð, kas ir liegumâ tiek apzîmçts ar vispârçjo apzîmçjumu 711 Aizliegts marðruts, nodrukâts purpursarkanâ krâsâ. Visi savienojumi un krustojumi jâzîmç ar nepârtrauktu lîniju, lai precizçtu krustojuma tieðo atraðanâs vietu. Ðis nosacîjums attiecas arî uz punktotâm trasçm.

801 Trase (ðpûre) > 2m Trase, kas platâka par 2,0 m. Krâsa: zaïa.Ðaurâku lîniju var izmantot teritorijâs ar ïoti blîvu traðu tîklu.

802 Trase (ðpûre) 1 - 2 m 1-2 m plata trase. Krâsa: zaïa.Ðaurâku lîniju var izmantot teritorijâs ar ïoti blîvu traðu tîklu.

803 Trase (ðpûre) 0,8 - 1m Ðaura, mîksta, lîkumaina trase ar platumu 0,8 - 1 m. Ðos apzîmçjumus izmanto arî sareþìîtu nogâþu apzîmçðanai. Krâsa: zaïa.Ðaurâku lîniju var izmantot teritorijâs ar ïoti blîvu traðu tîklu.

804 Ar sniegu pârklâts ceïð Ceïð kartç, kas sacensîbu laikâ ir pârklâts ar sniegu. Apzîmçjums ir ðíçrssvîtru pâri ceïam. Apzîmçjumu var izmantot arî uz zaïâ trases apzîmçjuma, lai parâdîtu, ka trase nav atklâta. Krâsa: zaïa.

805 Smilðains vai bezsniega ceïð Ceïð kartç, kas sacensîbu laikâ ir smilðains vai bez sniega, tiek apzîmçts ar v-simbolu rindu pâri ceïam. Krâsa: zaïa.

27

806 Sagatavotas teritorijas Sagatavotas slaloma nogâzes vai lîdzîgas teritorijas. Krâsa: zaïa.

6 VELOORIENTÇÐANÂS KARTES SPECIFIKÂCIJA

6.1 Vispârçjâ daïa Veloorientçðanâs kartes pamatâ ir orientçðanâs skrçjiena karðu specifikâciju. Taèu, lai apmierinâtu specifikâs prasîbas, kuras kartçm uzliek veloorientçðanâs, ir nepiecieða-mas noteiktas atkâpes un papildinâjumi salîdzinâjumâ ar orientçðanâs skrçjiena kartçm. Ðajâ nodaïâ ir aprakstîti ðie specifiskie nosacîjumi un apzîmçjumi.

6.2 Saturs Veloorientçðanâs ir sports, kurâ riteòbraucçjs izmanto karti, lai orientçtos ceïu un taku tîklâ, lai apmeklçtu vairâkus KP. Sacensîbu dalîbniekam vienmçr jâatrodas uz ceïa vai takas, viòam nav atïauta brîva pârvietoðanâs apvidû. Ðis noteikums ir bûtisks kartes prasîbâm. Veloorientçðanâs notiek ceïu un taku tîklâ, un kâ galveno elementu ietver ceïa izvçles problçmas, ieskaitot augstuma starpîbas noteikðanu. Ir saprotams, ka kartei jâkoncen-trçjas uz ðo orientieru skaidru attçloðanu. Kartei arî jâbût salasâmai, braucot lielâ âtrumâ. Tas nozîmç, ka kartç nav jâattçlo “brîvajâ” apvidû esoðie daudzie sîkie orientieri, lai izceltu ceïu un taku tîklu un vienkârðotu apvidus formu attçloðanu. Kartç jâattçlo tikai tâs detaïas, kas ietekmç a) ceïa izvçli un b) virzîðanos un atraðanâs vietas noteikðanu. Lai panâktu godîgumu ceïa izvçlç, nepiecieðams ieviest papildus apzîmçjumus. Ðie apzîmçjumi raksturo ceïu un taku kvalitâti un platumu.

6.3 Mçrogs un kartes izmçrs Veloorientçðanâs karðu mçrogs ir no 1 : 10 000 lîdz 1 : 30 000. Kartes mçrogâ 1 : 10 000 var izgatavot îsâkâm distancçm, bet 1:30 000 mçroga kartes ir piemçrotas garâm distancçm. Kartes lapas izmçrs nedrîkst pârsniegt 300 x 300 mm. Neatkarîgi no mçroga, kartçm jâbût zîmçtâm ar lînijâm, lîniju rastriem un apzîmçjumu izmçriem kâ tas noteikts 1:15 000 mçroga kartçm. Tas ir îpaði svarîgi, jo lîniju platumi sniedz informâciju par ðo ceïu un taku klasifikâciju.

6.4 Attâlums starp augstumlîknes Attâlums starp augstumlîknçm veloorientçðanâs kartçm ir 5 m. Ïoti kalnainos apvi-dos var izmantot 10 m attâlumu starp augstumlîknçm. Iegaumç: visâ kartç jâizmanto viens un tas pats attâlums starp augstumlîknçm.

6.5 Drukâðana un pavairoðana Lai arî jaunas drukâðanas metodes, kâ, piemçram, digitâlais ofsets, krâsu kopçðana, utt., strauji attîstâs, tradicionâlâ ofseta metode joprojâm nodroðina visaugstâko kvalitâti detalizçtu karðu drukâðanai. SOF pasâkumiem, tâdiem kâ pasaules èempionâts vai pasaules kauss, tiek rekomendçta ðî metode. Taèu, ja alternatîvâs drukâðanas metodes raþo tâdas paðas kvalitâtes kartes, kâ tradicionâlâ Pantone krâsu ofseta druka, tâs tiks akceptçtas.

28

Mazâkâm sacensîbâm iespçjams bûs nepiecieðams mazâks karðu skaits un ðâdam nolûkam jaunâs un lçtâkâs drukas metodes ir labi piemçrotas. Lûdzu skatiet ðajâ izdevumâ arî sadaïu 3.4 Drukâðana.

6.6 Ieteicamie apzîmçjumi

6.6.1. O-skrçjiena apzîmçjumu izmantoðana Sekojoðus O-skrçjiena karðu specifikâcijas apzîmçjumus iesaka veloorientçðanâs kartçm: Zemes virsmas formasZemes virsmas apveidi, reljefs tiek râdîti ar augstumlîkòu palîdzîbu. Lai saglabâtu lasâmîbu kartçm ar mçrogu 1 : 30 000, braucot ar lielu âtrumu, augstumlîknes var bût vispârinâtâkas salîdzinâjumâ ar O-skrçjiena kartçm. Palîgaugstumlîknes nav jâlieto. 101 augstumlîkne, 102 uzsvçrtâ augstumlîkne, 104 kritumrâdis, 105 absolûtâ augstuma atzîme, 106 zemes uzbçrums, krauja 109 zemes izskalojums, grava, 111 paugurs, 114 ieplaka. Ieþi un akmeòiIeþi un akmeòi iespçjams neietekmçs ceïa izvçli, bet ar savâm ievçrojamâm formâm tie var kalpot kâ noderîgi objekti, virzoties uz mçríi un nosakot atraðanâs vietu. Kartç var uzrâdît ðos orientierus, ja tie ir redzami sacensîbu dalîbniekam.201 Neðíçrsojama klints, 202 Akmens stabi, klintis, 207 Liels akmens, 208 Akmeòains lauks, 209 Akmeòu kaudze, 211 Atklâts smilðains apvidus, 212 Klints atsegums. Ûdens un purvsÐî orientieru grupa ir svarîga sacensîbu dalîbniekam ne tikai, lai virzîtos uz mçríi un noteiktu atraðanâs vietu, tâ palîdz noteikt augstumu (kur ir “uz augðu” un kur ir “uz leju”) kartçs ar sareþìîtâm augstumlîknçm.301 Ezers, 304 Neðíçrsojama upe, 305 Ðíçrsojama upe, strauts, kanâls, 306 Maza ðíçrsojama upe, strauts, kanâls, 307 Sekls, izzûdoðs grâvis, 309 Neðíçrsojams purvs, 310 Purvs, 314 Îpaðs hidrogrâfisks objekts. Atklâts lauks un veìetâcijaVeìetâcijas attçlojums ir svarîgs sacensîbu dalîbniekam tikai, lai virzîtos uz mçríi, nevis lai izvçlçtos marðrutu. Piemçram, ja meþs ir biezs vienâ takas pusç un rets otrâ , tas sniedz informâciju priekð virzîðanâs uz mçríi un atraðanâs vietas noteikðanas. Nav nepiecieðams klasificçt meþu, lai mainîtu “âtrumu” kâ tas ir O-skrçjiena kartçs, tas ir svarîgi tikai redzamîbai. Lai izpildîtu kartes iespçjami augstas salasâmîbas prasîbas, 30% zaïâ krâsa, kuru izmanto apzîmçjumam 406 Meþs: ar apgrûtinâtu skrieðanu, tiek vçrtçta kâ optimâla. Jâatzîmç, ka apzîmçjumus 414 un 416 (kultivâcijas robeþas) ieteicams nelietot, jo tie var radît neskaidrîbas ar daþiem apzîmçjumiem, kurus izmanto ceïiem un takâm. 401 Atklâts lauks, 402 Pusatklâts lauks ar retiem kokiem, 403 Pârskatâms atklâts lauks ar apgrûtinâtu skrienamîbu, 404 403 Pârskatâms atklâts lauks ar apgrûtinâtu skrienamîbu un retiem kokiem, 405 Atklâts meþs, 406 Meþs: ar apgrûtinâtu skrienamîbu, 412 Augïu dârzs, 413 Vîna dârzs, 415 Kultivçta zeme, 418, 419, 420 Îpaðie veìetâcijas objekti. Cilvçka veidoti orientieriKâ iepriekð minçts, ceïu un taku tîkls nodroðina bûtisku informâciju sacensîbu dalîb-

29

niekam. Tâ kâ ðî tîkla detalizçtai klasifikâcijai ir ieviests jauns apzîmçjumu komplekts, sekojoði apzîmçjumi, kurus lieto O-skrçjiena kartçs, netiek lietoti. 501 Autoceïð, autostrâde, 502 Galvenais ceïð, 503 Mazsvarîgâks ceïð, 515 Dzelzceïð, 516 Elektrolînija, 517 Galvenâ elektrolînija, 518 Tunelis, 521 Augsta akmens siena, 524 Augsts þogs, 525 Pâreja, 526 Celtne, 527 Apdzîvota vieta, 529 Cieta seguma laukums, 531 Ðautuve, 534 Neðíçrsojams cauruïvads, 536 Augsts tornis, 540, 541 Îpaði cilvçka veidoti objekti.

6.6.2. Disciplînas specifiskie apzîmçjumi Sekojoði apzîmçjumi tiek ieviesti veloorientçðanâs kartçm.

Ceïu un taku klasifikâcija Veloorientçðanâs pieprasa divu veidu klasifikâciju ceïiem un takâm pçc ðâdiem râdîtâjiem: a. âtrums (vai “braukðana”) un b. platums.Vislabâk lietot trîs âtruma klases un divas platuma klases, kas dotas visâs seðâs kombinâcijâs. Iegaumç: izmçri tiek norâdîti mm mçrogâ 1:15 000. Visi zîmçjumi tiek veikti mçrogâ 1: 7500 tikai skaidrîbai “Braukðanas” klasifikâcijaTiek piedâvâta triju lîmeòu klasifikâcija: VIEGLA. LÇNA. APGRÛTINÂTA. Platuma klasifikâcijaDivu lîmeòu platums tiek piedâvâts: VAIRÂK NEK 1,5 m PLATS (saukts “CEÏД) Satiksmes lîdzekïu ceïðVar izmantot èetru riteòu transporta lîdzekïi, automaðînas, traktori, meþniecîbasVienmçr iespçjams apdzît vai sastapt ceïâ citus riteòbraucçjus MAZÂK NEK 1,5 m PLATS (saukts “TAKA”)Pârâk ðaura èetru riteòu transporta lîdzekïiem.Tûristu taka

811 Ceïð: viegla braukðana Ceïð ar uzlabotu segumu vismaz 1,5 m plats. Meþa ceïð vai labi uzturçts ceïð bez ðíçrðïiem. Krâsa: melna.

812 Taka: viegla braukðana Labi uzturçta taka, kas ðaurâka par 1,5 m. Gluda, tîra taka bez izskalojumiem un ðíçrðïiem. Krâsa: melna.

813 Ceïð: lçna braukðanaVismaz 1,5 m plats ceïð. Netiek bieþi izmantots, ar grambâm, zâli, slapjð, dubïains vai smilðains. Iespçjamas akmeòainas virsmas. Grûtâk mît pedâïus, braukðana palçninâta.Krâsa: melna.

814 Taka: lçna braukðana

30

Taka, kas ðaurâka par 1,5 m, iet cauri sareþìîtam apvidum, ar akmeòainu vai slîpu virsmu. Citas raksturîgâs pazîmes kâ 813 apzîmçjumam. Krâsa: melna.

815 Ceïð: apgrûtinâta braukðana Reti izmantojams ceïð, vismaz 1,5 m plats, ar ðíçrðïiem, tâdiem kâ saknes vai akmeòaini pakâpieni. Daudz ðíçrðïu, akmeòu, izskalojumu, dubïu, slidens vai smilðains. Ïoti lçna vai pat neiespçjama braukðana. Daþviet nepiecieðams riteni nest. Krâsa: melna.

816 Taka: apgrûtinâta braukðana Taka, kas ðaurâka par 1,5 m, iet cauri sareþìîtam apvidum. Kalnu takas ar daudziem ðíçrðïiem. Citas raksturîgâs pazîmes kâ 815 apzîmçjumam. Krâsa: melna.

7 ORIENTÇÐANÂS TAKU DISTANCÇS (OTD) KARTES SPECIFIKÂCIJA

Karðu komiteja vçlas pateikties Braienam Pârkeram (Brian Parker), Lielbritânija, par viòa vçrtîgajiem komentâriem un sadarbîbu minçtâs Orientçðanâs karðu starptautiskâs specifikâcijas sadaïas sastâdîðanâ.

7.1 Vispârçjâ daïa Kartes priekð orientçðanâs sportistiem ar ierobeþotâm kustîbâm un îpaðâm vajadzîbâm balstâs uz orientçðanâs skrçjiena karðu specifikâciju un parasti tâs ir O-skrçjiena karðu uzlabotâs versijas. Lai gan labojumi ir svarîgi, to skaits un apjoms parasti nav liels. OTD nepiecieðams, lai karti un apvidu interpretçtu (skaidrotu) sacensîbu dalîbnieks, kas atrodas uz ceïiem, takâm un maríçtos etapos (kurus sauc “maríçtie posmi”). Sacensîbu dalîbniekiem nav atïauts atrasties apvidû ârpus maríçjuma un no tâ izriet vairâki nosacîjumi kartçm, kas paredzçtas orientieristiem ar ierobeþotâm kustîbâm un îpaðâm vajadzîbâm. Sacensîbu apvidus ir apvidus blakus maríçtiem posmiem, parasti 50 m robeþâs. Koncentrçðanâs uz ðo samçrâ samazinâto teritoriju, salîdzinot ar OS skrçjienu, noved pie daudz detalizçtâkas apvidus attçloðanas un palielinâta kartes mçroga. Kartei pilnîgi jâattçlo apvidus tâ, kâ tas redzams no maríçtiem posmiem. Orientierus, kas nav redzami var izlaist, îpaði, ja to parâdîðana pasliktinâs redzamo orientieru attçloðanu. Skrienamîbas koncepciju nevar attiecinât uz OTD. Tie O-skrçjiena apzîmçjumi un apraksti, kas attiecas uz apvidus caurejamîbu un skrienamîbu ârpus maríçtâs trases, tiek koriìçti, lai attçlotu apvidus izskatu un pârredzamîbu. OTD nodroðina sacensîbas dalîbniekiem ar ierobeþotâm kustîbâm un îpaðâm vajadzîbâm. Kartç nepiecieðams parâdît maríçto posmu daþâdo grûtîbas pakâpju eta-pus, kas parâda grûtîbas pakâpi sacensîbu dalîbniekiem ar ierobeþotâm kustîbâm. Ðim nolûkam ir ieviesti speciâli apzîmçjumi.

7.2 Saturs

31

Izòemot variantus, kas doti sekojoðajâs rindkopâs, specifikâcija OTD kartçm ir tâda pati kâ O-skrçjiena kartçm.

7.3 Mçrogs Starptautiskâm OTD sacensîbâs kartes mçrogs ir 1 : 5 000. Apzîmçjumu, lîniju un lîniju rastra izmçri ir par 100% lielâki nekâ tie, kurus izmanto O-skrçjiena kartçm ar mçrogu 1:15 000.

7.4 Attâlums starp augstumlîknçm Attâlumam starp augstumlîknçm OTD kartçm tiek piemçroti tie paði noteikumi, kas paredzçti O-skrçjiena kartçm.

7.5 Drukâðana un pavairoðana OTD kartes parasti tiek izgatavotas nelielâ skaitâ. Tâ kâ ðîs kartes izmanto apzîmçju-mus, kas ir palielinâti par 100%, jaunas un lçtâkas 4-krâsu drukas metodes, tâdas kâ digitâlâ krâsu druka, krâsu kopçðana un digitâlâ ofseta druka, ir labi piemçrotas. Lûdzu skatiet ðajâ izdevumâ arî sadaïu 3.4 Drukâðana.

7.6 Ieteicamie apzîmçjumi

7.6.1. O-skrçjiena apzîmçjumu izmantoðana Tiek izmantoti apzîmçjumi no O-skrçjiena kartçm ar mçrogu 1:15 000, kas doti mçrogâ 1 : 5 000 un palielinâti par 100%, kopâ ar sekojoðiem labojumiem. Galvenie labojumi Apzîmçjumi 406 un 407 netiek lietoti, apzîmçjumi 405 un 408 - 410 tiek uzzîmçti no jauna.

405 Meþs: laba redzamîba Parasti atklâts meþs ar labu apvidus orientieru redzamîbu no maríçtâm trasçm.

408 Meþs: pasliktinâta redzamîba Teritorijas ar biezâkiem kokiem kâ rezultâtâ ievçrojami pasliktinâs redzamîba un tas neïauj izmantot attâlâkos apvidus orientierus par KP atraðanâs vietâm.

409 Pameþs: pasliktinâta redzamîba Teritorijas ar blîvâku un augstâku pameþu, kas ievçrojami pasliktina redzamîbu un neïauj izmantot zemâkos apvidus orientierus par KP atraðanâs vietâm. 410 Augu valsts: ïoti pasliktinâta redzamîba Teritorijas ar ïoti bieziem kokiem vai blîvu pameþu, kas ïoti pasliktina redzamîbu.

Mazâk bûtiski labojumi Zemâk minçti no jauna aprakstîtie O-skrçjiena karðu apzîmçjumi, kas attçlo apvidus izskatu nevis skrienamîbu:201 Galvenâ klints

32

203 Mazsvarîgâka klints208 Izteikts akmeòu lauks (akmeòu krâvums)210 Izteikts akmeòains apvidus212 Izteikts klints atsegums304 Upe305 Upe, strauts, kanâls 306 Maza upe, strauts, kanâls309 Saredzams purvs Ïoti izteikta purva teritorija, kas ir identificçjama pçc augu valsts un brîva ûdens (vai kailas zemes sausuma apstâkïos). Melno lîniju, kas ieskauj purvu, var nelietot.310 Purvs Izteikta purva teritorija, kas identificçjama pçc augu valsts.401 Izteikts atklâts lauks402 Izteikts pusatklâts lauks ar retiem kokiem403 Izteikts pârskatâms atklâts lauks ar apgrûtinâtu skrienamîbu404 Izteikts pârskatâms atklâts lauks ar apgrûtinâtu skrienamîbu un retiem kok-iem

7.6.2. Disciplînas specifiskie apzîmçjumi Divi jauni apzîmçjumi tiek ieviesti, lai norâdîtu OTD maríçto posmu izbraukðanas iespçjas.

831 Izbraucams posms Dabas vai cilvçka veidots posms vai smaga maríçtâs trases daïa, kas ir izbraucama sacensîbu dalîbniekiem ar ierobeþotâm kustîbâm un îpaðâm vajadzîbâm, kam tiek snieg-ta aprûpe vai palîdzîba. Apzîmçjums ir ðíçrssvîtra pâri maríçtâ posma apzîmçjumam. Krâsa: melna.

832 Neizbraucams posmsPosms vai maríçtâ posma daïa, kura iespçjams nav izbraucama sacensîbu dalîbniekiem ar ierobeþotâm kustîbâm un îpaðâm vajadzîbâm, pat tad, ja viòiem tiek sniegta palîdzîba. Apzîmçjums ir ðíçrssvîtra pâri maríçtâ posma apzîmçjumam. Krâsa: melna.

8. VADOÐIE NORÂDÎJUMI PARKA ORIENTÇÐANÂS KARÐU SAGATAVOÐANAI

8.1 Vispârçjâ daïa Parka orientçðanâs disciplîna joprojâm stipri attîstâs. Tas apgrûtina noteiktu stand-artu radîðanu, jo tâda rîcîba varçtu kaitçt tâlâkai attîstîbai. Tâdçï tika izvçlçts apzîmçjums “vadoðie norâdîjumi”, kas nozîmç, ka tos nav jâuzskata par kâdu ievieðamo stand-artu, vienkârði tâdçï, ka karðu zîmçðanai pilsçtas un parka vidç bieþi nepiecieðama improvizâcija un kompromiss. “Vadoðie norâdîjumi” norâda uz vismazâko kopçjo domi-nanti, tâdçjâdi pârliecinoties, ka tiek saglabâti noteikti kartogrâfijas pamatnoteikumi un valoda (terminoloìija).

8.2 Saturs

33

Parka orientçðanâs karðu pamatâ ir O-skrçjiena karðu specifikâcija.Tâpat kâ tradicionâlajâ karðu zîmçðanâ, kartç jâbût atlasîtiem un attçlotiem orientieriem, kas ir visnozîmîgâkie skrçjçjam sacensîbu âtrumâ. Ir svarîgi saprast, ka lielâku mçrogu nevajadzçtu uzskatît par attaisnojumu kartes “pârpludinâðanai” ar detaïâm. Skrieðanas âtrums parasti ir tik liels, ka sacensîbu dalîbnieks tâ vai citâdi neievçro sîkâs detaïas.

8.3 Mçrogs Ieteicamais mçrogs ir 1 : 5 000.

8.4 Attâlums starp augstumlîknesIeteicamais attâlums starp augstumlîknçm ir 2, 2,5 vai 5 m. Tam jâbût vienam un tâdam paðam visâ kartç. Parki un pilsçtas bieþi ir relatîvi lçzeni, karðu zîmçtâjam jâcenðas izvairîties no augtumlîkòu “vajâðanas” (meklçðanas dabâ bez îpaðas vajadzîbas). Ja par pamatmateriâlu tiek izmantota pilsçtas pamatkarte (vai kaut kas lîdzîgs), kurâ bieþi ir 1 m attâlums starp augstumlîknçm, katra otrâ augstumlîkne ir jâizòem, lai izveidotu 2 m vertikâlo attâlumu starp augstumlîknçm.

8.5 Drukâðana un pavairoðanaÐâda veida kartes, kas bieþi tiek izgatavotas mazâkâ skaitâ, ir labi piemçrotas 4-krâsu drukai un krâsu kopijâm. Rezultâti ir îpaði labi, kad apzîmçjumi tiek palielinâti par 150%. Lûdzu skatiet ðajâ izdevumâ arî sadaïu 3.4 Drukâðana.

8.6. Ieteicamie apzîmçjumi

8.6.1. O-skrçjiena apzîmçjumu izmantoðana Visi O-skrçjiena karðu specifikâcijas apzîmçjumi ir izmantojami parka orientçðanâs kartçs.

Îpaðie orientieri Parku un pilsçtu karðu lielais mçrogs rosina uz papildus “liela mçroga” apzîmçjum-iem, tâdiem kâ gaismas stabi, soliòi, utt. Tas varçtu bût interesanti mâcîbu kartçm, tâdâm kâ skolas kartes, un kâ sâkumâ minçts karðu zîmçtâjam jâbût noteiktai brîvîbas pakâpei ðajâ ziòâ. Taèu sacensîbu kartçm interese par ðâda veida orientieriem ir ïoti ierobeþota. Parasti apzîmçjumi, kas ir noteikti tradicionâlâm O-skrçjiena kartçm apmierina lielâko daïu vajadzîbu. Ja “îpaðie orientieri” (apzîmçjumi “x” vai “o”) tiek izmantoti, to skaidroju-mam vienmçr jâbût kartç.

Pastâvîgs liegums Ikviens var paredzçt, ka parkos un pilsçtâs atradîsies vairâkas teritorijas, kurâs ir pastâvîgs orientçðanâs liegums. Piemçri ir apstâdîtas puíu dobes utt., kas bieþi kalpo par barjerâm (piem. gar ceïu) un var ietekmçt marðruta izvçli, ja tâs nevar ðíçrsot. Var strîdçties par to, vai kartes lietotâjam vadoties no veselâ saprâta pozîcijâm vajadzçtu zinât, ka ðâdas teritorijas nedrîkst ðíçrsot. Taèu labas gribas dçï ir svarîgi tâs atzîmçt kartç. Jâizmanto apzîmçjumu 527 - apdzîvota vieta (dzeltens 100% / zaïð 50%).

34

Ziemeïu - dienvidu lînijas Parku un pilsçtu kartçs ir daudz melnâs krâsas, tâdçï jâizvairâs no melnu ziemeïu - dienvidu lîniju izmantoðanas. Krâsa: zila. Lînijas platums 0,25 mm. Kartes apzîmçjumu izmçri Parka orientçðanâs kartes jâzîmç ar lînijâm, lîniju rastru un apzîmçjumiem, kuru izmçri ir par 50% lielâki nekâ apzîmçjumi, kurus izmanto O-skrçjiena kartçm ar mçrogu 1 : 15 000.

8.6.2. Disciplînas specifiskie apzîmçjumi Ðî sadaïa apraksta papildinâjumus un novirzes no O-skrçjiena karðu specifikâcijas. Ir divu veidu novirzes, proti, kartogrâfiskâs novirzes (apzîmçjumi) un novirzes orientieru definîcijâs.

Çku apzîmçjumi un “ðíçrsoðana” Çkas ir ïoti bûtisks apzîmçjums parka un pilsçtas orientçðanâs kartçs. Parastâs OS kartçs izmanto 100% melno krâsu, lai tâs attçlotu, bet kartçm ar daudzâm celtnçm, tas padara melno par dominçjoðo krâsu, kâ rezultâtâ iegûstam ïoti “neinteresantu” karti. Celtnçm tiek ieteikts gaiðâks tonis. Bez tam ir ïoti svarîgi saòemt informâciju par ðo celtòu “ðíçrsoðanas” iespçjâm. Tas tiek panâkts ar vçl gaiðâku pelçkâs krâsas toni. Tas rada arî iespçju attçlot orientierus “zem jumta”. Iegaumç: visi zîmçjumi ir dubultâ drukas mçrogâ tikai skaidrîbai.

851 Celtne Celtne tiek parâdîta atbilstoði tâs formai apvidû tiktâl, cik to atïauj mçrogs. Celtnes, kas ir mazâkas par 1 mm² kartç jâzîmç 100% melnas. Krâsa: melna 50%, min. 0,5 x 0,5 mm.

852 Celtnes ðíçrsoðana Celtnes ðíçrsoðana nozîmç, ka ir iespçjams izskriet cauri çkai vai zem tâs jumta vai lîdzîgi, bez durvju vai vârtu atvçrðanas. Tâ tiek parâdîta atbilstoði celtnes formai apvidû tiktâl, cik to atïauj mçrogs. Krâsa: melna 30%, min. 0,5 x 0,5 mm.

853 Celtnes kontûra (apveids) Melna lînija aptver çkas vai ðíçrsojamas celtnes kontûru (apveidu). To var arî izmantot, lai parâdîtu celtnei raksturîgâs struktûras vai saredzamo celtnes augstumu starpîbu. Krâsa: melna.

Ceïi un kâpnes Ðâda veida kartçs iespçjamas to ceïu un celiòu salasâmîbas problçmas, kuru apzîmçjumi ir lîdzîgi daudziem cita veida melnas krâsas lineâriem apzîmçjumiem. Lai no tâ izvairîtos, apzîmçjuma minimâlais platums (mazsvarîgâks ceïð) ir izmainîts uz 2 m, tâ lai to var izmantot visu veidu ceïiem. Ceïiem un satiksmes lîdzekïu trasçm, kas ðaurâkas par 2 m, jâizmanto apzîmçjums 505 (izbraucams ceïð). Apzîmçjumu 504 (ceïð)

35

36