Upload
rofik-adnan
View
783
Download
6
Embed Size (px)
Citation preview
Laboratorium Anatomi Laboratorium Anatomi
Fakultas KedokteranFakultas Kedokteran
UnissulaUnissula
20102010
Komposisi Columna VertebralisKomposisi Columna Vertebralis
Columna Vertebralis terdiri dr 33 vertebra,yi :• 7 Vertebra Cervical• 12 Vertebra Thoracal• 5 Vertebra Lumbal• 5 Vertebral Sacral berfusi mjd 1 os.
Sacrum• 4 Vertebra Coccygeal berfusi mjd 1 os.
Coccygis
• Bantalan Fibrocartilago diantara ruas-ruas vertebra DISCUS INTERVERTEBRALIS
Lengkung Cervicalis
Dari apex dens axis - pertengahan VT II
Lordose Cervical
Lengkung Lumbal
Dari pertengahan VT XII – art. sacrovertebralis
Lordose Lumbal
Lengkung Thoracalis
Dari pertengahan VT II – Pertengahan VT XII
Kyphose Thoracalis
Lengkung Sacralis
Dari art. Sacrovertebralis – ujung os. coccygis
Kyphose Sacro coccygealis
Columna VertebralisColumna Vertebralis
• Terletak : di linea mediana posterior
• Ciri-ciri umum vertebra :
• {1} CORPUS VERTEBRA (anterior)
• {2} ARCUS VERTEBRA (posterior), t.d :
• {3} PEDICULUS
• {4} LAMINA
• Processus :{5} PROC. ARTICULARIS, {6} PROC. TRANSVERSUS,{7} PROC. SPINOSUS
• {8} FORAMEN VERTEBRALIS Canalis vertebralis berisi medulla spinalis & LCS
• {9} Facies intervertebralis
1
9
8
3
5
67
42
Ciri – ciri Vertebra CervicalisCiri – ciri Vertebra Cervicalis
1. Proc. Transversus mempunyai foramen transversarium u/ lewat vasa vertebralis
2. Proc. Spinosus kecil & BIFIDA
3. Corpus kecil & lebar
4. Foramen vertebralis besar & berbentuk segitiga
Vertebra Cervicalis I atau AtlasVertebra Cervicalis I atau Atlas• Tidak mempunyai corpus
(berfusi mjd dens axis)
• Tidak mempunyai proc. Spinosus
• Berbentuk seperti cincin
• Mempunyai arcus anterior & posterior
• Dataran luar arcus anterior{1} TUBERCULUM ANTERIUS, Dataran dalam{2} FOVEA DENTIS u/ bersendi dg dens axis
• Dataran luar arcus posterior{3} TUBERCULUM POSTERIUS
1
2
3
Foramen Transversarium
ART. ATLANTOOCCIPITAL : ATLAS DG CONDYLUS OCCIPITALIS
• Axis : sumbu dari VC I dlm gerakan rotasi
• Mempunyai {1} DENS AXIS/DENS EPISTROPHEI
• {2} APEX DENTIS• {3} Facies articularis
posterior
Vertebra Cervicalis II atau AxisVertebra Cervicalis II atau Axis
3
1
2
ART. ATLANTOAXIAL : DENS AXIS DG FOVEA DENTIS
Vertebra Cervicalis VII atau ProminensVertebra Cervicalis VII atau Prominens
• Vertebra prominens karena PROC. SPINOSUS YG PALING MENONJOL
• Proc. Spinosus paling panjang & TDK BIFIDA
• Foramen transversarium kecil
Ciri – ciri Vertebra ThoracalCiri – ciri Vertebra Thoracal
• Corpus berbentuk sedang & berbentuk jantung
• Foramen vertebralis kecil & bulat
• {1} Proc. Spinosus menghadap ke CAUDODORSAL
• {2} FOVEA COSTALIS terdapat pada sisi-sisi corpus u/ bersendi dgn CAPUT COSTAE
• {3} FOVEA COSTALIS PROC. TRANSVERSII bersendi dgn TUBERCULUM COSTAE
Fovea costalis inferior
Fovea costalis superior
Fovea costalis proc. transversii
Proc. spinosus
Caput Costae
Tuberculum Costae
Ciri – ciri Vertebra LumbalCiri – ciri Vertebra Lumbal
• CORPUS PALING BESAR & bentuknya seperti GINJAL
• Proc. Spinosus bentuknya SEGIEMPAT, PIPIH & RATA
• Proc. Transversus panjang & langsing
• Terdapat PROC. MAMILLARIS & PROC. ACCESSORIUS
Os. SternumOs. Sternum
1. Incisura Jugularis
2. Incisura Clavicularis
3. Incisura Costalis I
4. Incisura Costalis II
5. ANGULUS STERNALIS/ANGULUS LUDOVICI (pada dinding Thorax anterior daerah yg paling menonjol, u/ identifikasi costa II)
6. Manubrium sterni
7. Corpus Sterni
8. Proc. Xiphoideus
66
77
88
1122
33
44
55
COSTACOSTA
Terdiri dari 12 pasang
Terbagi menjadi:
1. 7 psg costa vera ( sejati )
2. 3 psg costa spuria ( palsu )
3. 2 psg costa fluctuantes ( melayang )
Ciri Costa:- CAPUT, bersendi dgn fovea costa pada vertebra- TUBERCULUM, bersendi dgn processus
transversus vertebra- SULCUS SUBCOSTAL (INTERCOSTALIS)
• Cingulum membri superior terdiri atas :• Clavicula• Scapula
• Pars libera membri superior terdiri atas :• Humerus• Radius• Ulna• Ossa carpi (ossa
carpalia)• Ossa metacarpi (ossa
metacarpalia)• Ossa digitorum manus
(phalanges)
Ossa Membri SuperiorOssa Membri Superior
Os. ClaviculaOs. Clavicula• Mempunyai 2 ujung :
• EKSTREMITAS STERNALIS (MEDIAL) bentuknya BULAT bersendi dg incisura clavicularis manubrium sterni ART.STERNOCLAVICULARIS
Dekat Ekstremitas sternalis tdpt TUBEROSITAS COSTALIS (u/ melekat lig. Costoclaviculare)
• EKSTREMITAS ACROMIALIS (LATERAL) bentuknya PIPIH bersendi dg Facies Articularis Acromialis os. Scapula ART. ACROMIOCLAVICULARIS
Dekat Ekstremitas acromialis tdpt TUBERCULUM CONOIDEUM (u/ melekat lig. conoideum), LINEA TRAPEZOIDEA (u/ melekat lig. Trapezoideum)
• Mempunyai 2 dataran sendi :• Facies superior (licin)• Facies inferior (kasar)
• Tdpt SULCUS MUSCULI SUBCLAVII (u/ melekat M. subclavii), di dekat sulcus tdpt FORAMEN NUTRICIUM
Membedakan Clavicula kanan & kiri :Facies superior halus/licinFacies inferior kasar2/3 bag. Cembung ke depan / terletak di medial1/3 bag. Cekung / terletak di lateral
Membedakan Clavicula kanan & kiri :Facies superior halus/licinFacies inferior kasar2/3 bag. Cembung ke depan / terletak di medial1/3 bag. Cekung / terletak di lateral
Os. ScapulaOs. Scapula• Tulang pipih terletak di laterodorsal thorax, SETINGGI
COSTA II-VII• Bentuk segitiga. Mempunyai 3 sisi/margo :
• MARGO VERTEBRALIS / MEDIAL (u/ melekat M. serratus anterior pd labium anterius & M. levator scapulae, M. rhomboideus minor et major pd labium posterius)
• Margo vertebralis / medial• MARGO AXILLARIS / LATERAL (u/ melekat otot
M. Teres minor et major)• Pertemuan dari ke-3 sisi membentuk sudut/angulus :
• Angulus superior• Angulus inferior• Angulus lateral
• Tdpt CAVITAS GLENOIDALIS (TUBEROSITAS SUPRAGLENOIDALIS dilekati tendo caput longum M. Biceps brachii, TUBEROSITAS INFRAGLENOIDALIS dilekati tendo caput longum M. Triceps brachii)
• Mempunyai 2 dataran/facies :• Facies Dorsalis
dibagi 2 oleh SPINA SCAPULA mjd FOSSA SUPRASPINATA (dilekati m.supraspinatus) & fossa infraspinata (dilekati m.infraspinatus)
dari spina scapula di medial terdpt TRIGONUM SPINA SCAPULA dan berakhir di lateral melanjut sebagai ACROMION
spina scapula dilekati : M. trapezius &
M. deltoideus akan melanjut ke acromion
• Facies Costalis
Terdpt LINEA MUSCULARIS (dilekati m. subscapularis)
PROC. CORACOIDEUS (dilekati oleh M. Pectoralis minor, M. Coracobrachialis, M. Biceps Brachii caput breve, lig. Coracoclavicularis, lig. Coracoacromialis)
Os. HumerusOs. Humerus1. Epiphysis Proximal• CAPUT HUMERI bersendi dg CAVITAS GLENOIDALIS
scapula ART. HUMERI• Caput humeri ke lateral menyempit COLLUM
ANATOMICUM• COLLUM CHIRURGICUM (sering terjadi fraktur)• Terdpt 2 tonjolan :
• TUBERCULUM MAJUS (DI LATERAL) insersio dari M. Supraspinatus, M. infraspinatus, M. Teres minor
• TUBERCULUM MINUS (DI MEDIAL) dilekati M. subscapularis
• Antara 2 tonjolan tsb terdpt SULCUS INTERTUBERCULARIS (SULCUS MUSCULUS BICAPITIS) dilalui o/ tendo m. biceps brachii caput longum & cab. a. circumflexa humeri anterior
• Tuberculum majus ke distal melanjut sebagai CRISTA TUBERCULI MAJOR (insersio M. Pectoralis major)
• Tuberculum Minus ke distal melanjut sbg CRISTA TUBERCULI MINOR (dilekati M. Latissimus dorsi & M. teres major)
2. Diaphysis
disebut jg corpus humeri
3 Facies :
Facies anteromedial
Facies anterolateral
Facies posterior
3 Margo :
Margo medial
Margo lateral
Margo anterior
Terdpt tonjolan kasar dsbut TUBEROSITAS DELTOIDEA (dilekati M. Deltoideus)
Terdpt SULCUS NERVI RADIALIS/SULCUS SPIRALIS HUMERI dilewati oleh N. Radialis & vasa profunda brachii
3. Epiphysis Distal
# Punya 2 dataran sendi (condylus):• Capitulum Humeri (BERSENDI DG FOVEA CAPITULI
RADII ART. HUMERORADIALIS)• Trochlea Humeri (BERSENDI DG INCISURA
TROCHLEARIS ART. HUMEROULNARIS)
Pada facies ventralis terdapat :• Fossa radialis (MENAMPUNG SEGI DEPAN CAPUT
RADII SAAT FLEXI MAKSIMAL LENGAN BAWAH)• Fossa coronoidea (MENAMPUNG PROC.
CORONOIDEUS SAAT FLEKSI MAKSIMAL LENGAN BAWAH)
# pada bagian dorsal• Fossa Olecrani (MENAMPUNG OLECRANON SAAT
EKSTENSI MAKSIMAL LENGAN BAWAH)• Epicondilus lateral (LANJUTAN DR MARGO
LATERALIS) dan Epicondylus medial (LANJUTAN DR MARGO MEDIALIS)
• Sulcus nervi ulnaris (DILALUI N. ULNARIS)
Art. Cubiti dibentuk oleh……..Art. Cubiti dibentuk oleh……..
1. Art. Humeroradialis• Capitulum Humeri (BERSENDI DG
FOVEA CAPITULI RADII ART. HUMERORADIALIS)
2. Art. Humeroulnaris• Trochlea Humeri (BERSENDI DG
INCISURA TROCHLEARIS ART. HUMEROULNARIS)
3. Art. Radioulnaris proximal• Circumferentia articularis radii (bersendi
dg incisura radialis os ulna Art. Radioulnaris proximal)
Os. RadiusOs. Radius1. Epiphysis proximal - CAPITULUM RADII, terdiri dari: FOVEA CAPITULI RADII &
CIRCUMFERENTIA ARTICULARIS RADII (bersendi dg INCISURA RADIALIS OS ULNA ART. RADIOULNARIS PROXIMAL)
- collum radii2. Diaphysis/Corpus Radii - TUBEROSITAS RADII (dilekati tendo M. biceps
brachii) - foramen nutricium3. Epiphysis Distal - INCISURA ULNARIS, dg circumferentisa articularis
ulnaris ART. RADIOULNARIS DISTAL - Facies articularis carpea , dgn tulang pergelangan
tangan ART. RADIOCARPEA - Processus styloideus
Os. UlnaOs. UlnaBagian: epiphisis proximal, corpus dan epiphisis distal1. Epiphysis Proximal - Incisura trochlearis ulna, bersendi dgn trochlea
humeriART. HUMEROULNARIS - OLECRANON - PROCESSUS CORONOIDEUS ULNA - Incisura radialis, bersendi dg circumferentia articularis
radii ART. RADIOULNARIS PROXIMAL.2. Diaphysis / Corpus - crista interossea - 2 margo: margo volaris dan dorsalis - CRISTA MUSCULI SUPINATOR (u/ melekat M. supinator) - TUBEROSITAS ULNA3. Epiphysis Distal - CAPITULUM ULNA - circumferentia articularis, bersendi dgn incisura ulnaris
radius ART.. RADIOULNARIS DISTAL - Processus styloideus
Ossa ManusOssa ManusTerdiri dari : OSSA CARPALIA OSSA METACARPAL OSSA PHALANGES
1. Ossa Carpalia• Deretan Proximal dari jari pertama sampai jari ke lima:
• Os Scaphoideum• Os Lunatum• Os Triquetrum• Os Pisiforme• Os Trapezium• Os Trapezoideum• Os Capitatum• Os Hamatum
• Ossa metacarpal• Os metacarpal I-V
• Ossa digitorum manus• phalanx proximal I-V, medial II - V, distal I-V
• Pollex (Digiti I)• Index (Digiti II)• Digiti medius (Digiti III)• Digiti anularis (Digiti IV)• Digiti minimi (Digiti V)
Anatomi Klinis : FrakturAnatomi Klinis : Fraktur
FRAKTUR COLLES
•Fraktur Radius 1/3 distal dgn fragmen bag. distal radius tjd
dislokasi ke arah posterior
FRAKTUR SMITH
•Fraktur Radius 1/3 distal dgn fragmen bag. distal radius tjd dislokasi ke arah
anterior
FRAKTUR MONTEGGIA
•Fraktur Ulna 1/3 proksimal dg dislokasi caput radii
FRAKTUR GALEAZZI
•Fraktur Radius 1/3 distal dg dislokasi radioulnar joint (ulna distal)
Ossa Membri inferiorOssa Membri inferiorCinguli Membri inferior : • Os. Coxae dextra et sinistra• Os. Sacrum
Pars Libera Membri inferior :• Os. Femur• Patella• Os.Tibia• Os. Fibula• Ossa Tarsal• Ossis Metatarsal• Phalanx
Os. CoxaeOs. Coxae
• Terdiri atas : OS ILII, OS ISCHII DAN OS PUBIS, yang ketiganya saling bertemu di ACETABULUM
• Acetabulum• LIMBUS ACETABULI (tulang tebal
disekeliling acetabulum)• FOSSA ACETABULI(dasar acetabulum
bag. Kasar)• FACIES LUNATA (dasar acetabulum
bag. yg halus berbentuk tapal kuda)• INCISURA ACETABULI (celah pd
caudal limbus acetabuli)• ART. COXAE : ACETABULUM (FACIES
LUNATA) DG CAPUT FEMORIS
Os. IliiOs. Ilii• Os. Ilii terdiri: CORPUS OSSIS ILII & ALA OSSIS ILII
dipisahkan oleh LINEA ARCUATA/LINEA TERMINALIS pada facies interna dan limbus acetabuli pada facies eksterna
• CRISTA ILIACA (Labium externum, labium internum, labium intermedia)
• Crista iliaca, berakhir di depan sebagai SIAS dan di belakang sebagai SIPS
• SIAI & SIPI• Crista iliaca ke arah pubis EMINENTIO
ILIOPECTINEA• INCISURA ISCHIADICA MAJOR (caudal dari SIPI)• FOSSA ILIACA (sebelah medial os ilii)• Tuberositas iliaca facies auricularis os. Ilii dg facies
auricularis os. Sacrum ART. SACROILIACA• Permukaan DORSAL/FACIES EKSTERNA : Linea
Glutea Inferior, Linea Glutea anterior, Linea Glutea posterior
• Os ischii berbentuk huruf L, mempunyai bagian atas yang lebih tebal disebut CORPUS dan bagian bawah yang lebih tipis, disebut RAMUS
• INCISURA ISCHIADICA MAYOR : cekungan di sebelah atas dan belakang dari acetabulum
• INCISURA ISCHIADICA MINOR : cekungan di bawah incisura ischiadica mayor
• SPINA ISCHIADICA : penonjolan di antara incisura ischiadica mayor dan minor
• TUBER ISCHIADICUM
Os. IschiiOs. Ischii
• Incisura ischiadica mayor FORAMEN ISCHIADICA MAYOR (dengan adanya LIG SACROSPINOSUM)
• FORAMEN ISCHIADICA MAYOR dibagi oleh M. PYRIFORMIS menjadi FORAMEN SUPRAPYRIFORMIS (dilewati oleh v.a.n. gluteus superior) dan FORAMEN INFRAPYRIFORMIS (dilewati oleh v.a.n. gluteus inferior, n. ischiadicus, n. pudendus)
• Incisura ischiadica minor foramen ischiadica minor (dengan adanya lig sacrotuberosum)
• Os pubis dapat dibagi menjadi 3, yaitu : CORPUS, RAMUS SUPERIOR DAN RAMUS INFERIOR
• Corpus ossis pubis & corpus ossis ilii membentuk EMINENTIO ILIOPECTINEA
• PECTEN OSSIS PUBIS (bag. Tajam dari Ramus superior) berakhir sbg TUBERCULUM PUBICUM
• Kedua corpus os pubis bertemu membentuk SYMPHISIS PUBIS
• FORAMEN OBTURATORIUM, pada orang yang masih hidup ditutupi oleh membrana obturatoria
Os. SacrumOs. Sacrum • PROMONTORIUM : pinggir anterior dan atas dari v.
sacral I menonjol ke depan sebagai margo posterior apertura pelvis superior
• BASIS• APEX• CANALIS SACRALIS : bentukan dari foramen
vertebralis• HIATUS SACRALIS : bentukan dari lamina v. sacralis
V dan kadang – kadang v. sacralis IV yang tidak mencapai garis tengah
• FORAMEN SACRALIS : lubang yang terdapat pada sisi anterior maupun posterior os sacrum sebagai tempat lewat dari n sacralis
• CRISTA SACRALIS MEDIANA : berasal dari proc. spinosus
• CRISTA SACRALIS INTERMEDIA : berasal dari proc.articularis
• CRISTA SACRALIS LATERALIS : berasal dari proc.transversus
Os. FemurOs. Femur1. Epiphysis proximal• CAPUT FEMORIS• FOVEA CAPITIS FEMORIS (dilekati lig. Teres
femoris)• Collum Femoris• TROCHANTER MAJOR• TROCHANTER MINOR• Fossa intertrochanterica, crista intertrochanterica
(posterior), linea intertrochanterica (anterior)
2. Diaphysis / Corpus Femoris• Bagian Ventral : licin, bagian DORSAL : terdapat
LINEA ASPERA• Linea aspera (mempunyai labium lateral et medial)• Margo : medial, lateral, posterior• Facies : medial, lateral, anterior
3. Epiphysis Distal• CONDYLUS MEDIALIS (lebih BESAR)• CONDYLUS LATERAL• Epicondylus medial (dilekati lig. Collateral
tibiale)• Epicondylus lateral (dilekati lig. Collateral
fibulare)• FACIES PATELLA (ANTERIOR)• FOSSA INTERCONDYLOIDEA
(POSTERIOR)• Linea intercondyloidea• TUBERCULUM ADDUCTORIUM (dilekati M.
Adductor Magnus)
PatellaPatella
Facies AnteriorFacies Anterior
ApexApex
BasisBasisFacies ArticularisFacies Articularis
Lateral Lateral
(besar)(besar)
MedialMedial
(kecil)(kecil)
Art. Genue dibentuk oleh……..Art. Genue dibentuk oleh……..
1. Art. Femoro patellaris
2. Art. Menisco femoralis
3. Art. Menisco tibialis
Os. TibiaOs. Tibia
• CONDYLUS LATERALIS DAN MEDIALIS• Tuberculum intercondylaris lateral dan
medial• TUBEROSITAS TIBIA• LINEA MUSCULI SOLEI• Facies articularis fibula: ART.
TIBIOFIBULARIS• Incisura fibularis, bersendi dgn fibula:
sindesmosis tibiofibularis• MALLEOLUS MEDIAL
Os. FibulaOs. Fibula
• Caput fibula• Collum fibula• Corpus fibula• Proc. Styloideus• MALEOLUS LATERALIS
Ossa PedisOssa Pedis1. Tulang TARSAL terdiri dari:
• talus, • calcaneus, • cuboid, • navicular, • cuneiformis
• Ossa metacarpal• Os metacarpal I-V
• Ossa digitorum pedis• phalanx proximal I-V, medial II - V,
distal I-V• Digiti I (Hallux)• Digiti II• Digiti III• Digiti IV• Digiti V (minimus)