ΟΤΟΕ – Εθνικό Report Οκτώβριος 2011

ΕΛΛΑΔΑ:ΒΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ(% ετήσιες μεταβολές, σταθερές τιμές)

2010 2011 2012

ΑΕΠ -4,5 -5,5 -2,5

Ιδιωτική κατανάλωση -4,5 -6,2 -3,8

Δημόσια κατανάλωση -6,5 -8,0 -7,5

Επενδύσεις -16,5 -12,9 -4,0

Εξαγωγές αγαθών 3,8 3,9 6,4

Εισαγωγές αγαθών -4,8 -6,3 -2,8

Εναρμονισμένος ΔΚΤ 4,7 2,8 0,6

Αποπληθωρισμός ΑΕΠ 2,5 1,4 0,4

Απασχόληση -2,1 -5,3 -1,1

Ποσοστά ανεργίας 11,9 15,2 16,4

Πηγή: Προσχέδιο Προυπολογισμού 2012

Η Ελλάδα στη δίνη επικαλυπτόμενων κρίσεων• Της παγκόσμιας συστημική κρίσης, που εκδηλώνεται με φαύλους

κύκλους υπερχρέωσης-παραγωγικής απαξίωσης και καταστροφής θέσεων εργασίας. (Το overleverage, ως ρυθμιστής μιας ομαλής συμπόρευσης συσσώρευσης-ενεργής ζήτησης, ή μισθών-κατανάλωσης-κερδών, έφτασε στα όριά του).

• Της κρίσης στην αρχιτεκτονική και τη βιωσιμότητα του ευρώ• Της πολλαπλής κρίσης στο εσωτερικό της χώρας (δημοσιονομικής,

χρέους, ανταγωνιστικότητας, μοντέλου ανάπτυξης, αξιοπιστίας πολιτικού συστήματος)

Ο Μηχανισμός Στήριξης ΕΕΤ-ΕΚΤ-ΔΝΤ, μετέτρεψε τη χώρα σε πειραματόζωο εφαρμογής πρωτοφανών πολιτικών λιτότητας,

αποδόμησης του κοινωνικού κράτους, ευρύτατης αναδιανομής εισοδήματος και πλούτου σε βάρος του κόσμου της εργασίας. Αυτές οι πολιτικές την εγκλωβίζουν σ’ ένα φαύλο κύκλο ύφεσης, φτώχυνσης, εκτεταμένης ανεργίας και κοινωνικής όξυνσης.

Την καθιστούν «περιφέρεια της περιφέρειας» μιας ιεραρχικής Ευρωζώνηςυπό Γερμανική ηγεμονία.

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 2007 - 2011 (σε εκατ. Ευρώ) 2007 2008 2009 2010 Ιούνιος

2011

Ενεργητικό 377.497 455.825 482.812 499.804 483.328

Κόστος Εργασίας στο Ενεργητικό 0,96% 0,81% 0,80% 0,79% 0,76%

Κεφαλαιακή Επάρκεια

Δείκτης Κεφ. Επάρκειας 13,3 13,3 13,2 13,8 10,6

Ρευστότητα 9,3 8,7 12,0 12,2 11,0

Λόγος Χορηγήσεων / Καταθέσεις

Ποιότητα χαρτοφυλακίου 101,1 108,3 106,6 114,4 115,8

Δείκτης NPLs 3,5% 6,3% 8,8% 11,9%

Αποδοτικότητα

Λειτουργικά έξοδα / Έσοδα 52,6% 61,0% 57,4% 61,9% 58%

Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος (Ιούνιος 2011)

Κυριότερα προβλήματα των ελληνικών τραπεζών

1. Απόσυρση των καταθέσεων (περίπου 80 δισ. την διετία 2009 – 2011) λόγω κρίσης-αβεβαιότητας για εξελίξεις-φυγής κεφαλαίων.

2. Σημαντικό μερίδιο (55 δισ. περίπου) απαξιούμενων κρατικών ομολόγων στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών

3. Πρόβλημα Ρευστότητας / υψηλή εξάρτηση από την ΕΚΤ αντί του συνήθους διατραπεζικού δανεισμού

4. Αύξηση μη εξυπηρετούμενων δανείων/αύξηση επισφαλειών κατά 35% και λόγω πολιτικών Μνημονίου.

5. Νέες και σοβαρές πιέσεις από PSI και ενδεχόμενο haircut δημόσιου χρέους.

6. Σοβαρές ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης μέσω ΤΧΣ-EFSM, παρά τα πακέτα στήριξης που ήδη τους δόθηκαν από το Δημόσιο, με ακριβοπληρωμένα δανεικά.

ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – Διάρθρωση 20112008 2009 2010 2011

Ελληνικές Εμπορικές τράπεζες 20 20 19 19

Ξένες Τράπεζες 30 29 30 27

Συνεταιριστικές Τράπεζες 16 16 16 16

Ειδικοί Πιστωτικοί Οργανισμοί 1 1 1 1

Σύνολο 67 66 65 62

Πηγή: Ενωση Ελληνικών Τραπεζών

Μετοχική Σύνθεση Τραπεζών: - Θεσμικοί Επενδυτές 45%- Ιδιώτες μέτοχοι 37%- Δημόσιο /Ασφ. Ταμεία 18%

Χρηματιστηριακές εξελίξεις:-15 εμπορικές τράπεζες εισηγμένες στο ΧΑΑ (10 ελληνικές)- Υποχώρηση των τιμών των μετοχών τη διετία 2010-2011Κεφαλαιοποίηση εισηγμένων ελληνικών τραπεζών:

- 28 δισ. Ευρώ (2009)- 14 δισ. Ευρώ (2010)- 8,5 δισ. Ευρώ (Αύγουστος 2011)

Παρουσία Ελληνικών Τραπεζών στο εξωτερικό:

Χώρες Αριθμός τραπεζών Αρθ. Υποκ/των Προσωπικό

Παρουσία ελληνικών τραπεζών 7 6 411 4.859

Ελεγχόμενες τράπεζες του εξωτ. 14 33 3.066 43.184

Πηγή: Ένωση Ελληνικών Τραπεζών

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 2006 - 2011

Απασχόληση στις Εμπορικές Τράπεζες

Ετος 2006 2007 2008 2009 2010 30/6/2011* Μεταβολή

Aριθμός προσωπικού 57751 59600 63560 63581 61409 57.479

Ποσοστιαία μεταβολή - 3,20% 6,64% 0,03% -3,42% -6,40% 0,07%•Αφορά διαφορά μεταξύ 30/6/2010 και 30/6/2011, Πηγή : Ετήσιες Εκθέσεις Τραπεζών

Απασχόληση στα Πιστωτικά Ιδρύματα (εκτός Τράπεζα Ελλάδος)

Ετος 2006 2007 2008 2009 Μεταβολή 2006-2009

Αρ. Προσωπικού 61775 64350 65304 64635

Ποσοστιαία μεταβολή - 4,17% 1,48% -1,02% 4,63%

Πηγή: Ελληνική Ενωση Τραπεζών

Βασικές τάσεις απασχόλησης

• Μειώσεις προσωπικού λόγω δραστικού περιορισμού εργασιών χορηγήσεων-επενδυτικής τραπεζικής.

• Μέχρι σήμερα δεν έχουμε μαζικές απολύσεις.• Η μείωση γίνεται έμμεσα,

- με τη μη αντικατάσταση συνταξιοδοτούμενου προσωπικού- με εθελούσιες προσυνταξιοδοτήσεις (πρόβλημα οι νέοι περιορισμοί της ασφαλιστικής νομοθεσίας)- με περιορισμό προσωπικών θυγατρικών εξωτερικού – εσωτερικού, υπεργολάβων ή δανεικών «εργαζομένων».

• Δεν έχει ακόμα θιγεί ο «σκληρός πυρήνας» της αγοράς εργασίας του κλάδου. Αυτό θα συμβεί, όταν αρχίσουν να υλοποιούνται οι αναμενόμενες αναδιαρθρώσεις-συγχωνεύσεις- εκποιήσεις προβληματικών τραπεζών, λόγω επισφαλειών και PSI.

Γενικές εξελίξεις στις εργασιακές σχέσεις-σύνολο χώρας

Οι επιβαλλόμενες από την τρόϊκα Ε.Ε.-ΔΝΤ-ΕΚΤ δραστικές και πρωτοφανείς παρεμβάσεις σε μισθούς-όρους εργασίας-εργατικό δίκαιο, γίνονται απευθείας από την Κυβέρνηση, χωρίς κοινωνικό διάλογο και με τα συνδικάτα των εργαζομένων και –σε μεγάλο βαθμό- την κοινωνία μαζικά αντίθετα.Κύριος στόχος, η δραστική «εσωτερική υποτίμηση» της Εργασίας και η απαξίωση σημαντικής μερίδας κεφαλαίων και μικρομεσαίων στρωμάτων.

•Νομιμοποίηση «γκρίζων» εργασιακών πρακτικών.

• Κατακόρυφη αύξηση ανεργίας, ασταθών μορφών απασχόλησης, ποσοτικής

ευελιξίας στην εργασία

•Εξαρση ατομικών συμφωνιών παραίτησης από δικαιώματα, υπό την απειλή

της ανεργίας.

•Επιδίωξη σύγκλισης των διαφορετικών κομματιών της αγοράς εργασίας

στο κατώτατο δυνατό επίπεδο.

• Συνεχείς μισθολογικές περικοπές στο Δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα.

• Ευρεία ηλικιακή αναδιάρθρωση προσωπικού (αρνητική ωρίμανση).

• Υποβάθμιση ρόλου Συλλογικών διαπραγματεύσεων σε ΟΛΑ τα επίπεδα.

Νέα πρότυπα:

• «Εργαζόμενοι – λάστιχο», με απεριόριστες υποχρεώσεις,

ελαχιστοποιημένες προσδοκίες και μηδενικά δικαιώματα,

• Εργοδότες με απεριόριστη δικαιοδοσία και σχεδόν μηδενικές

υποχρεώσεις.

• Αυταρχική και βίαιη αναπροσαρμογή μισθών και όρων εργασίας.

• Περιορισμός διαβούλευσης και διαλόγου σε όλα τα επίπεδα,

με ευθεία παρέμβαση της τρόϊκας και του Κράτους στους θεσμούς

κοινωνικού διαλόγου και συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Νέο μοντέλο ανταγωνιστικότητας

Ανταγωνιστικότητα στηριγμένη: • στη δραστική υποβάθμιση μισθών και όρων

εργασίας, με ισοπέδωση προσόντων και ειδικοτήτων.

• στην αποσταθεροποίηση της απασχόλησης• στη βίαιη προσαρμογή των εργαζομένων, με

όχημα το φόβο και την ανασφάλεια.• στις εξαγωγές προϊόντων χαμηλού κόστους

Μπορεί να υπηρετήσει την ανάπτυξη συνθηκών ποιότητας, καινοτομίας, υψηλής

παραγωγικότητας και αειφορίας;

Εργασιακές αλλαγές με ευθείες παρεμβάσεις τρόϊκας-Κυβέρνησης χωρίς κοινωνική συναίνεση και διάλογο:

•Αύξηση ποσοστού ομαδικών απολύσεων (σε 5% από 2,5%)

• Μείωση χρόνου προειδοποίησης απόλυσης στο 1/2 (= ανάλογη μείωση της αποζημίωσης)

• Αύξηση δοκιμαστικής περιόδου πρόσληψης (12 μήνες) και διάρκειας συμβάσεων ορισμένου

χρόνου (3 χρόνια).

• Ηλικιακές διακρίσεις (Νέοι 18 – 25 ετών αμείβονται με το 84% του κατώτατου μισθού της

Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης)+Συμβάσεις μαθητείας νέων 15-18 ετών, με μειωμένο μισθό

και χωρίς εργατικά δικαιώματα.

• Φθηνότερη μερική απασχόληση.

• Φθηνότερη υπερωριακή απασχόληση, ευκολότερη διευθέτηση χρόνου εργασίας.

• Αύξηση δυνατότητας εργοδότη να βάζει σε διαθεσιμότητα εργαζόμενους (9 μήνες το χρόνο)

• (Προωθείται άμεσα) οι Επιχειρησιακές ΣΣΕ να υπερισχύουν σε κάθε περίπτωση των

Κλαδικών για ευκολότερες μειώσεις μισθών-κατάργηση δικαιωμάτων, σε συνδυασμό με

πάγωμα επέκτασης των κλαδικών ΣΣΕ στους μη συμβαλλόμενους εργοδότες, μέχρι και το

2013.

• Απαίτηση τρόϊκας για μείωση και των κατώτατων μισθών της Εθνικής Γενικής Συλλογικής

Σύμβασης Εργασίας, στα επίπεδα της Πορτογαλίας (με τιμές, ωστόσο, και φορολογία

Ελλάδας...)

Διεκδικήσεις της ΟΤΟΕ για τον τραπεζικό κλάδο

• Αποτελεσματική εποπτεία, ρύθμιση και διαφάνεια στο τραπεζικό

σύστημα

• Ανακεφαλαιοποίηση – εξυγίανση – σταθεροποίηση των τραπεζών

• Κατάλληλες ρυθμίσεις για υπερχρεωμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

• Αποκατάσταση της ρευστότητας για να χρηματοδοτείται ομαλά η

πραγματική οικονομία.

• Τραπεζικό σύστημα στην υπηρεσία της ανάπτυξης και του κοινωνικού

συμφέροντος.

Εξαγορές – Συγχωνεύσεις (Ι)1998-2002

- Το διάστημα 1998 – 2002 έγιναν οι σημαντικότερες Ε&Σ (14 εξαγορές – συγχωνεύσεις, με ιδιωτικοποίηση 6 τραπεζών κρατικού ενδιαφέροντος)

- Είχαν σοβαρές συνέπειες στην απασχόληση και στα εργασιακά δικαιώματα (μείωση απασχόλησης κυρίως μέσω εθελούσιων εξόδων, προβλήματα διασφάλισης ασφαλιστικών δικαιωμάτων, προβλήματα στη σύγκλιση των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων στις συγχωνευόμενες τράπεζες- οι πιέσεις στην απασχόληση δεν φάνηκαν, λόγω της ισχυρής ανάπτυξης του κλάδου, την ίδια περίοδο)

2003-2007

- Kυρίως διασυνοριακές εξαγορές από Ελληνικές Τράπεζες σε Βαλκάνια-Τουρκία-Αίγυπτο.

2008 – 2011 Δεν υπήρξαν σημαντικές εγχώριες εξελίξεις, πέραν της απορρόφησης της ιδιωτικής T-Bank από το (κρατικό) Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο/Hellenic Postbank.

Εξαγορές – Συγχωνεύσεις (ΙΙ)

Σήμερα

- Κυβέρνηση και Τράπεζα Ελλάδος πιέζουν για συγχωνεύσεις και εξαγορές για ισχυροποίηση των τραπεζών.

- Νομοθετική πρόβλεψη για μεταβατική κρατικοποίηση των προβληματικών τραπεζών μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), αξιοποίηση bridge banks κλπ.

- Εξαγγέλθηκε η συγχώνευση δυο μεγάλων ιδιωτικών τραπεζών, ALPHA BANK και EUROBANK, με κεφαλαιακή ενίσχυση από εταιρία συμφερόντων του Κατάρ (Paramount).

Θέσεις- Διεκδικήσεις ΟΤΟΕ για εξαγορές-συγχωνεύσεις

• Σε συνθήκες κρίσης, οι Ε&Σ έχουν βαρύτερες συνέπειες για την ανάπτυξη, τους εργαζόμενους και την πελατεία, ειδικά όταν αποβλέπουν σε εξοικονόμηση κόστους και επισφαλειών.

• Ως ελάχιστη βάση, η ΟΤΟΕ διεκδικεί: - Εγκαιρη ενημέρωση και διαβούλευση με τα συνδικάτα- Επιχειρηματικό και κοινωνικό σχέδιο για ομαλή υλοποίηση Ε&Σ.- Ρήτρα και διαδικασίες διασφάλισης απασχόλησης- εργασιακών δικαιωμάτων.- Συντονισμένη και συστηματική συμμετοχή των συνδικάτων, σε όλες τις

φάσεις.

Επίπεδα συλλογικής διαπραγμάτευσηςΚλαδική Σ.Σ.Ε ΟΤΟΕ – Τραπεζών- Ορίζει τους ελάχιστους γενικά υποχρεωτικούς όρους αμοιβής και εργασίας στον

κλάδο.- Μέχρι σήμερα δεν επιτρέπεται σε καμία επιχείρηση του κλάδου να πληρώνει

χαμηλότερες αμοιβές, να εφαρμόζει δυσμενέστερα ωράρια ή να δίνει λιγότερες παροχές – δικαιώματα στους εργαζόμενους, από αυτά που ορίζει η κλαδική Σ.Σ.Ε.

- Επεκτείνεται στο σύνολο του κλάδου, εφόσον οι συμβαλλόμενοι εργοδότες καλύπτουν το 50%+ της απασχόλησης του κλάδου.

Επιχειρησιακές Σ.Σ.Ε- Συνάπτονται, στο σύνολο σχεδόν των Τραπεζών, όπου υπάρχει σωματείο – μέλος

της ΟΤΟΕ.- Συνάπτονται από το πιο αντιπροσωπευτικό επιχειρησιακό σωματείο και τον

αντίστοιχο εργοδότη. Κατά κανόνα ρυθμίζουν πρόσθετα ειδικά επιδόματα και πρόσθετες παροχές, που δεν τα προβλέπουν οι κλαδικές Σ.Σ.Ε.

- Καλύπτουν το σύνολο των εργαζομένων της επιχείρησης – εργοδότη που τις υπογράφει.

- Μέχρι σήμερα, λειτουργούσαν συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά προς την κλαδική Σ.Σ.Ε.

Συλλογικές Διαπραγματεύσεις – Βασικές εξελίξεις 2008 – 2011Ρόλος κοινωνικού διαλόγου (Ι)

- Το 2008 – 2009 υπήρξε σαφής επιδείνωση στις διαδικασίες και στην ουσία του κοινωνικού διαλόγου στον κλάδο.

- Οι εργοδότες ισχυρίζονταν πως δεν υπάρχει εργοδοτική οργάνωση για την διαπραγμάτευση και σύναψη κλαδικής Σ.Σ.Ε με την ΟΤΟΕ.

- Σε επιχειρησιακό επίπεδο, ειδικά σε μεγάλες τράπεζες με ισχυρά σωματεία, διατηρήθηκαν δίαυλοι επικοινωνίας και λειτούργησαν διμερείς επιτροπές για θέματα του προσωπικού.

- Παρά τις αντιδράσεις των εργοδοτών, το 2008 και το 2009 η ΟΤΟΕ πέτυχε ικανοποιητική κλαδική ρύθμιση, με απόφαση της Διαιτησίας.

- Τον Μάρτιο 2010, μπροστά στην έξαρση της κρίσης και ύστερα από διαβουλεύσεις ΟΤΟΕ – Τραπεζιτών βρέθηκε συμβιβαστική λύση για την εργοδοτική εκπροσώπηση, η οποία εντάχθηκε σε νόμο. Παράλληλα, οι τραπεζίτες απέσυραν τις προσφυγές ακύρωσης των αποφάσεων της Διαιτησίας.

Συλλογικές Διαπραγματεύσεις – Βασικές εξελίξεις 2008 – 2011

Ρόλος κοινωνικού διαλόγου (ΙΙ)

- Από τα μέσα του 2010 ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις για τη νέα κλαδική σύμβαση 2010 – 2011, οι οποίες δεν έχουν καταλήξει.

- Μέχρι να καταλήξουν, η προηγούμενη κλαδική ΣΣΕ παραμένει σε ισχύ.- Στο ίδιο διάστημα οι εργοδότες προσπαθούν μέσα από Επιχειρησιακές

Συμβάσεις να μειώσουν επιχειρησιακά δικαιώματα, χωρίς μέχρι σήμερα να θίγεται η κλαδική Σ.Σ.Ε.

- Με το νέο νόμο για επικράτηση ακόμα και δυσμενέστερων επιχειρησιακών ΣΣΕ, θα υπάρξει σοβαρός κίνδυνος για τη διαπραγμάτευση και τα όρια ασφαλείας στον κλάδο.

- ‘Ομως, τα επιχειρησιακά σωματεία γνωρίζουν πως χωρίς κλαδική Σ.Σ.Ε και ΟΤΟΕ δεν υπάρχει κλάδος, ούτε αλληλεγγύη και ασπίδα ασφαλείας για τους εργαζόμενους.

Βασικές διεκδικήσεις ΟΤΟΕ σε εργασιακά θέματα (Ι)

Για την προστασία της Απασχόλησης- Πρόληψη και αποτροπή απολύσεων- Δραστικός περιορισμός ή και απαγόρευση υπερωριών- Αποτροπή μαζικής και ανεξέλεγκτης επιβολής ευέλικτων μορφών

απασχόλησης

Για τις Αμοιβές- Αντιμετώπιση συνεχών πιέσεων κυβέρνησης και εργοδοτών για

μειώσεις αμοιβών, ιδιαίτερα των νέων.- Αποτροπή αντικατάστασης τακτικών αποδοχών από μεταβλητές και

αβέβαιες αποδοχές (bonus, αμοιβές βάσει στόχων)

Βασικές διεκδικήσεις ΟΤΟΕ σε εργασιακά θέματα (ΙΙ)

Για τον κοινωνικό διάλογο και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις- Διασφάλιση ρόλου και σημασίας κλαδικής Σ.Σ.Ε, ως κορυφαίου θεσμού

ασφάλειας.- Αποτροπή επιχειρησιακών συμβάσεων με χειρότερους όρους.- Διασφάλιση σταθερού κλαδικού εργοδοτικού συνομιλητή της ΟΤΟΕ.

Για το χρόνο εργασίας- Τήρηση συμβατικού ωραρίου, αντιμετώπιση συνεχούς επιμήκυνσης

ωραρίων

Για τις Ευέλικτες αμοιβές και τα bonus- Ελαχιστοποίηση, ιδίως για τα ανώτερα στελέχη (πηγή ριψοκίνδυνων

πρακτικών και αθέμιτων συμπεριφορών).- Κατάργηση αμοιβών βάσει ατομικών στόχων (αθέμιτη μετάθεση

επιχειρηματικού ρίσκου στον εργαζόμενο και εργασιακό στρες).

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ της ΟΤΟΕ

Βασικοί στόχοι της ΟΤΟΕ για την επόμενη τριετία είναι:

- Η προστασία της απασχόλησης, των μισθών και των εργασιακών δικαιωμάτων,

με αιχμή την αντιμετώπιση των εξαγορών – συγχωνεύσεων με ή χωρίς την

παρέμβαση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

- Η επίτευξη ουσιαστικού κοινωνικού διαλόγου στον κλάδο

- Η ενότητα δράσης του συνδικαλιστικού κινήματος σε όλους τους χώρους.

- Η στήριξη από την κοινή γνώμη.

- Τραπεζικό σύστημα υγιές, βιώσιμο, με ισχυρό κρατικό πυλώνα, ικανό να

στηρίξει αποφασιστικά την ανάπτυξη.

- Μια Ευρώπη ισχυρή και αλληλέγγυα, που να θέσει ως προτεραιότητα την

απασχόληση, την πραγματική σύγκλιση και την κοινωνική συνοχή.