Ouditkunde AUD105

Ouditkunde

a k a d e m i aj o u o o p , a f r i k a a n s e l e e r t u i s t e

w w w. a k a d e m i a . a c . z a

© Kopiereg 2012Onder redaksie van Paul JN Steyn, BA (PU vir CHO), THOD (POK), DEd (Unisa).’n Publikasie van Kraal-Uitgewers. Alle regte voorbehou.

Adres: H/v D.F. Malan- & Eendrachtstraat, Kloofsig, Pretoria

Posadres: Posbus 11760, Centurion, 0046

E-pos: [email protected]

Webtuiste: www.kraaluitgewers.co.za

Gedruk en gebind deur Aksent Media, tel: 082 445 4513

Eerste druk 2012

ISBN: 978-1-920568-22-1

Geen gedeelte van hierdie boek mag sonder die skriftelike toestemming van die uitgewers gereproduseer of in enige

vorm of deur enige middel weergegee word nie, hetsy elektronies of deur fotokopiëring, plaat- of bandopnames,

vermikrofilming of enige ander stelsel van inligtingsbewaring nie. Enige ongemagtigde weergawe van hierdie werk

sal as ’n skending van kopiereg beskou word en die dader sal aanspreeklik gehou word onder siviele asook strafreg.

AUD105 Ouditkunde

©akademia (MSW) Bladsy 1

InhoudsopgaweInhoudsopgaweInhoudsopgaweInhoudsopgawe

ProgramoorsigProgramoorsigProgramoorsigProgramoorsig ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................6666

InleidingInleidingInleidingInleiding .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 7777

Woordomskrywing vir evalueringWoordomskrywing vir evalueringWoordomskrywing vir evalueringWoordomskrywing vir evaluering ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 9999

StudieStudieStudieStudie----eenheid 1: Die wese van ouditeenheid 1: Die wese van ouditeenheid 1: Die wese van ouditeenheid 1: Die wese van oudit .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 11111111

1.1 Studie-eenheid leeruitkomstes ................................................................................ 11

1.2 Verrykende bronne .................................................................................................... 12

1.3 Hoe kan jy jou begrip verbeter? ............................................................................... 12

1.4 Inleiding ....................................................................................................................... 13

1.5 Die wese van ŉ eksterne oudit ................................................................................ 14

1.5.1 Funksies van eksterne oudit .................................................................................... 14

1.5.2 ŉ Voorbeeld van die funksies van eksterne oudit ................................................. 14

1.5.3 Wanneer vind oudits plaas? ..................................................................................... 15

1.5.4 Belangrikheid van eksterne oudits .......................................................................... 15

1.5.5 Kenmerke van eksterne oudits ................................................................................ 15

1.5.6 Voordele van ŉ eksterne oudit ................................................................................. 16

1.5.7 Eksterne oudit en korporatiewe beheer .................................................................. 16

1.6 Hoekom vind ŉ eksterne oudit plaas? .................................................................... 18

1.6.1 Verhoging van beleggersvertroue ........................................................................... 19

1.6.2 Verhoging van reguleerdersvertroue ...................................................................... 19

1.6.3 Voorbeeld van die verhouding tussen ŉ reguleerder en eksterne oudit............ 20

1.6.4 Hulp aan Regeringsagentskappe ............................................................................ 21

1.6.5 Hulp aan interne oudit ............................................................................................... 21

1.6.6 Voorbeeld van dienste aangebied deur ŉ eksterne ouditfirma ........................... 22

1.7 Die verhouding tussen rekeningkundige dienste en eksterne oudit .................. 23

1.7.1 Rekeningkundige dienste ......................................................................................... 24

1.7.2 Ouditdienste ................................................................................................................ 25

1.7.3 Voorbeeld van verhouding tussen ŉ bank en interne oudit ................................. 28

1.8 Die ouditeur se verantwoordelikhede ..................................................................... 29

1.8.1 Onafhanklike, derde-party ondersoeke .................................................................. 30

1.8.2 Verskaf objektiewe menings .................................................................................... 30

1.8.3 Kennis van die sakeonderneming ........................................................................... 30

1.8.4 Identifisering van ongerymdhede ............................................................................ 30

AUD105 Ouditkunde


1.8.5 Regulatoriese verantwoordelikheid ......................................................................... 31

1.9 Die onderneming se rol tydens ŉ eksterne oudit .................................................. 31

1.9.1 Gevallestudie .............................................................................................................. 32

1.10 Samevatting ................................................................................................................ 34

1.11 Selfevaluering ............................................................................................................. 35

StudieStudieStudieStudie----eenheid 2: Algemene ouditbeginselseenheid 2: Algemene ouditbeginselseenheid 2: Algemene ouditbeginselseenheid 2: Algemene ouditbeginsels ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 37373737




2.4 Inleiding ....................................................................................................................... 40

2.5 Interne beheer en gehalteversekering .................................................................... 41

2.5.1 Wie is verantwoordelik vir interne beheer? ............................................................ 44

2.5.2 Elemente van interne beheer ................................................................................... 45

2.5.3 Interne beheer in rekeningkunde ............................................................................. 56

2.5.4 Gehalteversekering ................................................................................................... 60

2.6 Toepaslike ouditbewyse............................................................................................ 62

2.7 Ouditbewyse besluite ................................................................................................ 64

2.8 Tipes ouditbewyse ..................................................................................................... 65

2.9 Ouditdokumentasie .................................................................................................... 66

2.10 Ouditsteekproewe ...................................................................................................... 66

2.10.1 Die bevolking .............................................................................................................. 67

2.10.2 Basis van selektering ................................................................................................ 68

2.10.3 Steekproefmetodes ................................................................................................... 68

2.11 Ouditeurshulpmiddels ............................................................................................... 70

2.12 Programmatuur evaluasie ........................................................................................ 71

2.13 Samevatting ................................................................................................................ 72

2.14 Selfevaluering ............................................................................................................. 73

StudieStudieStudieStudie----eenheid 3: Die ouditproseseenheid 3: Die ouditproseseenheid 3: Die ouditproseseenheid 3: Die ouditproses ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 75757575




3.4 Inleiding ....................................................................................................................... 77

3.5 Ouditdoelwitte ............................................................................................................. 79

3.5.1 Algemene vereistes ................................................................................................... 79

AUD105 Ouditkunde


3.5.2 Beginsels in die daarstelling van ouditdoelwitte .................................................... 93

3.6 Die ouditproses .......................................................................................................... 95

3.6.1 Die prosesse in ŉ eksterne oudit ............................................................................. 95

3.6.2 Stappe in die ouditproses ......................................................................................... 97

3.7 Ouditdokumentasie .................................................................................................. 102

3.7.1 Vereistes vir voldoende ouditdokumentasie ........................................................ 102

3.7.2 Dokumentering van betekenisvolle ouditbevindings of kwessies ..................... 103

3.7.3 Ontwikkel bewaringsprosedures ............................................................................ 103

3.8 Ouditbewyse ............................................................................................................. 104

3.8.1 Relevansie ................................................................................................................ 104

3.8.2 Objektiwiteit ............................................................................................................... 104

3.8.3 Dokumentasie ........................................................................................................... 105

3.8.4 Derde-party bewyse (externality) .......................................................................... 105

3.8.5 Steekproefgrootte .................................................................................................... 105

3.8.6 Steekproefmetode ................................................................................................... 105

3.8.7 Bekragtiging .............................................................................................................. 105

3.8.8 Tydigheid ................................................................................................................... 105

3.8.9 Gesaghebbende getuienis...................................................................................... 105

3.8.10 Direktheid .................................................................................................................. 105

3.8.11 Toereikendheid van die kontrole ........................................................................... 106

3.9 Vermindering van risiko .......................................................................................... 106

3.9.1 Doel ............................................................................................................................ 107

3.9.2 Toepassing van die plan ......................................................................................... 107

3.9.3 Inhoud ........................................................................................................................ 107

3.9.4 Benadering ................................................................................................................ 107

3.9.5 Ander oorwegings .................................................................................................... 108

3.10 Samevatting .............................................................................................................. 111

3.11 Selfevaluering ........................................................................................................... 112

StudieStudieStudieStudie----eenheid 4: Die ouditverslageenheid 4: Die ouditverslageenheid 4: Die ouditverslageenheid 4: Die ouditverslag ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 113113113113

4.1 Studie-eenheid leeruitkomstes .............................................................................. 113

4.2 Verrykende bronne .................................................................................................. 114

4.3 Hoe kan jy jou begrip verbeter? ............................................................................. 114

4.4 Inleiding ..................................................................................................................... 115

4.5 Die saamstel van ŉ ouditverslag ........................................................................... 118

4.5.1 Rol van die ouditeur in die ouditverslag ............................................................... 118

AUD105 Ouditkunde


4.5.2 Tipes ouditverslae .................................................................................................... 119

4.5.3 Belangrike aspekte in die saamstel van die verslag ........................................... 121

4.6 Die rol van die rekeningkundige personeel .......................................................... 126

4.6.1 Voorbereiding van die rekords ............................................................................... 126

4.6.2 Verslagdoeningsfase van die oudit ....................................................................... 126

4.6.3 Finansiële openbaarmaking ................................................................................... 127

4.6.4 Opsporing van wanvoorstellings ............................................................................ 128

4.7 Ouditmenings ........................................................................................................... 129

4.7.1 Wesenlike wanvoorstellings ................................................................................... 129

4.7.2 Ouditstandaarde ....................................................................................................... 129

4.8 Die ouditverslag ....................................................................................................... 130

4.8.1 Die ongekwalifiseerde ouditverslag ...................................................................... 130

4.8.2 Gekwalifiseerde verslae .......................................................................................... 132

4.9 Voorbeelde van ouditverslae.................................................................................. 133

4.9.1 Standaard ouditverslae ........................................................................................... 133

4.9.2 Gekwalifiseerde ouditverslae ................................................................................. 135

4.9.3 Negatiewe ouditverslae ........................................................................................... 137

4.9.4 Weerhoudingsverslae ............................................................................................. 138

4.10 Opvolging van ouditnavrae ..................................................................................... 139

4.10.1 Die opvolgprosedures vir ouditverslae ................................................................. 140

4.10.2 Monitering en verslagdoening oor implementering van aanbevelings ............ 141

4.11 Samevatting .............................................................................................................. 144

4.12 Selfevaluering ........................................................................................................... 145

StudieStudieStudieStudie----eenheid 5: Die rol van interne ouditeenheid 5: Die rol van interne ouditeenheid 5: Die rol van interne ouditeenheid 5: Die rol van interne oudit .................................................................................................................................................................................................................................................................................... 147147147147

5.1 Studie-eenheid leeruitkomstes .............................................................................. 147

5.2 Verrykende bronne .................................................................................................. 148

5.3 Hoe kan jy jou begrip verbeter? ............................................................................. 148

5.4 Inleiding ..................................................................................................................... 149

5.5 Die rol van interne oudit .......................................................................................... 151

5.5.1 Doelwitte van interne oudit ..................................................................................... 151

5.5.2 Objektiwiteit ............................................................................................................... 152

5.5.3 Ander belangrike aspekte wat in ag geneem moet word tydens interne oudit 152

5.5.4 Die interne ouditproses ........................................................................................... 154

5.6 Die verhouding tussen interne oudit en rekeningkundige personeel ............... 159

5.6.1 Wat is rekeningkunde? ........................................................................................... 159

AUD105 Ouditkunde


5.6.2 Die rekeningkundige siklus ..................................................................................... 160

5.7 Verhouding tussen interne oudit en eksterne oudit ............................................ 168

5.7.1 Die aard van die werksverhouding ........................................................................ 168

5.7.2 Gereelde vergaderings ........................................................................................... 168

5.7.3 Werkswyses .............................................................................................................. 168

5.7.4 Samewerking ............................................................................................................ 172

5.8 Samevatting .............................................................................................................. 174

5.9 Selfevaluering ........................................................................................................... 175

Terminologie in EngelsTerminologie in EngelsTerminologie in EngelsTerminologie in Engels ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 176176176176

BronnelysBronnelysBronnelysBronnelys ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 178178178178

SelfevalueringsriglyneSelfevalueringsriglyneSelfevalueringsriglyneSelfevalueringsriglyne ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 181181181181

AUD105 Ouditkunde


ProgramoorsigProgramoorsigProgramoorsigProgramoorsig

Hoër Sertifikaat in Rekeningkunde

Finansiële Rekeningkunde

Studie-eenheid 1: Inleiding tot Finansiële

Rekeningkunde

Studie-eenheid 2: Bedryfsinkomste

Studie-eenheid 3: Bedryfsuitgawes

Studie-eenheid 4: Finansiële

verslagdoening

Studie-eenheid 5: Regsaspekte van

Finansiële Rekeningkunde

Bedryfsinligting-stelsels

Studie-eenheid 1: Inleiding tot

bedryfsinligting-stelsels

Studie-eenheid 2: Apparatuur en programmatuur

Studie-eenheid 3: Inligtingsbestuur

Studie-eenheid 4: Eindgebruik-dienslewering

Studie-eenheid 5: Die inligtings-tegnologie-

departement

Koste Rekening-kunde

Studie-eenheid 1: Inleiding tot koste

rekeningkunde

Studie-eenheid 2: Standaard koste rekeningkunde

Studie-eenheid 3: Proses koste

rekeningkundige stelsel

Studie-eenheid 4: Koste rekeningkunde in diensverskaffings-

ondernemings

Studie-eenheid 5: Bestuursbesluit-neming en koste-

analise

Ekonomie

Studie-eenheid 1: Inleiding tot ekonomie

Studie-eenheid 2: Ekonomiese

prestasiemeting

Studie-eenheid 3: Die monetêre

sektor

Studie-eenheid 4: Die openbare

sektor

Studie-eenheid 5: Die buitelandse

sektor

Belasting


belasting

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op

maatskappy inkomste en winste

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Studie-eenheid 4: Werknemers-

belasting

Studie-eenheid 5: Regsvereistes -

Inkomstebelasting

Sake-berekeninge


Sakeberekeninge

Studie-eenheid 2: Basiese

berekeninge

Studie-eenheid 3: Koste en Inkomste

Studie-eenheid 4: Eenvoudige en

saamgestelde rente berekeninge

Studie-eenheid 5: Belegging, lenings

en aandele

Studie-eenheid 1: Kliëntediens en

etiek

Ouditkunde

Studie-eenheid 1: Die wese van

oudit

Studie-eenheid 2: Algemene

ouditbeginsels

Studie-eenheid 3: Die ouditproses

Studie-eenheid 4: Die ouditverslag

Studie-eenheid 5: Die rol van interne

oudit

Kliëntediens en Etiek

Studie-eenheid 2: Kliënte en

kliëntebehoeftes

Studie-eenheid 3: Kliëntediens

Studie-eenheid 4: Etiese gedrag in die

onderneming

Studie-eenheid 5: Etiese gedrag teenoor kliënte

AUD105 Ouditkunde


InleidingInleidingInleidingInleiding

ŉ Oudit is ŉ rekeningkundige proses waar die finansiële rekords van ŉ sakeonderneming of

individu besigtig word om seker te maak dat dit akkuraat is. Daar is twee primêre tipes oudit,

naamlik: interne oudits en eksterne oudits. Ongeag die tipe oudit, moet dit aanvaar word dat

ŉ oudit gedoen sal word sonder enige vooroordeel. In die geval van ŉ interne oudit, kan dit

moeilik wees, omdat ŉ interne oudit uitgevoer word deur die rekeningkundige personeel van

die betrokke onderneming.

Interne oudits word gewoonlik uitgevoer op ŉ gereelde basis deur groot sakeondernemings

om te verseker dat hul finansies in orde is en, indien die maatskappy se aandele in die

openbaar verhandel, dat ouditverslae beskikbaar sal wees vir inspeksie deur aandeelhouers.

ŉ Eksterne oudit word uitgevoer deur ŉ neutrale derde party, soos ŉ professionele

rekeningkundige firma wat spesialiseer in oudits. In beide gevalle, sal al die finansiële

rekords van ŉ onderneming soos grootboeke, bankstate, betaalstaat, belastinginligting,

interne finansiële verslae, amptelik gepubliseerde verslae, rekeninge betaalbaar en

rekeninge ontvangbaar, ondersoek word. Tydens die oudit word die rekords geïnspekteer vir

enige verskille of afwykings en as ŉ fout gevind word, moet dit aangespreek en reggestel

word.

Verder mag ander kwessies as rekeningkundige foute aan die lig kom tydens ŉ interne of

eksterne oudit. Sakeondernemings wat finansieel swaarkry mag verkies om ongesonde

finansiële besluite te neem in ŉ poging om die onderneming te red. Hierdie besluite kan aan

die lig gebring word deur ŉ oudit. Soms kan ŉ oudit aan die lig bring dat ŉ onderneming op

die randjie van bankrotskap is weens growwe misbruik van fondse deur ŉ personeellid, soos

in die geval van sommige Amerikaanse korporasies (Enron en Worldcom), in die vroeë een-

en-twintigste eeu.

In hierdie vak gaan daar gekonsentreer word op die algemene beginsels van oudit, die

ouditproses, die ouditverslag en die spesifieke rol van die interne ouditafdeling.

(Aangepas uit: http://www.wisegeek.com/what-is-an-audit.htm)

AUD105 Ouditkunde


Vakleeruitkomste

Kennis en begrip

Na voltooiing van die vak OUDITKUNDE sal jy in staat wees om jou kennis en begrip te

demonstreer van:

• Die wese van oudit

• Algemene ouditbeginsels

• Die ouditproses

• Die ouditverslag

• Die rol van interne oudit in ŉ sakeonderneming

Vaardighede

Jy sal ook in staat wees om:

• Die verhouding tussen rekeningkunde en oudit te verduidelik.

• Die terminologie van ouditeurs te gebruik.

• Ouditdoelwitte saam te stel.

• ŉ Ouditverslag te analiseer.

• Die verhouding tussen interne en eksterne oudit te verduidelik.

AUD105 Ouditkunde


Woordomskrywing Woordomskrywing Woordomskrywing Woordomskrywing virvirvirvir evalueringevalueringevalueringevaluering

In die afdeling oor selfevaluering, asook in die werkopdragte sal daar van jou verwag word

om sekere take te verrig. Dit is belangrik dat jy presies weet wat van jou verwag word. Die

woordelys hieronder sal jou hiermee help.

Werkwoord Omskrywing

Wanneer daar van jou

verwag word om te:

Moet jy die volgende doen:

Lys Lys die name/items wat bymekaar hoort.

Identifiseer Eien (ken uit) en selekteer die regte antwoorde.

Verduidelik Ondersoek die moontlikhede, oorweeg en skryf dan jou

antwoord (verklaring/verduideliking) neer.

Beskryf Omskryf die konsep of woorde duidelik.

Kategoriseer/

klassifiseer

Bepaal tot watter klas, groep of afdeling bepaalde

items/voorwerpe behoort.

Analiseer Om iets te ontleed.

Evalueer Bepaal die waarde van ŉ stelling/stelsel/beleid/ens.

Toepas Pas die teoretiese beginsels toe in ŉ praktiese probleem.

Hersien Evalueer, verbeter en/of wysig ŉ beleid/dokument/

stelsel/ens.

AUD105 Ouditkunde


Notas

AUD105 Ouditkunde


StudStudStudStudieieieie----eenheid 1eenheid 1eenheid 1eenheid 1: : : : Die wese van ouditDie wese van ouditDie wese van ouditDie wese van oudit

1.1 Studie-eenheid leeruitkomstes

Kennis en begrip

Na voltooiing van Studie-eenheid 1 sal jy in staat wees om jou kennis en begrip van die

volgende te demonstreer:

• Die wese van eksterne oudit

• Hoekom eksterne oudit plaasvind in ondernemings

• Rekeningkundige dienste en eksterne oudit

• Die ouditeur se verantwoordelikhede

• Die rol wat die onderneming tydens ŉ eksterne oudit

Vaardighede


• Die wese van oudit te beskryf.

• Te verduidelik hoekom dit belangrik is dat ondernemings geoudit word.

• Die verband tussen Rekeningkunde en Ouditkunde te beskryf.

• Die ouditeur se verantwoordelikhede te kategoriseer.

• Die rol van die onderneming in die ouditproses te verduidelik.

AUD105 Ouditkunde


1.2 Verrykende bronne

• http://www.adb.org/Documents/Periodicals/GB/GovernanceBrief05.pdf

• http://www.aksenate.org/elton/Auditor_at_work.jpg

• http://www.allbestarticles.com/accounting/tasks-of-accountants.html

• http://www.associatedcontent.com/article/196337/accounting_auditing_and_assuranc

e_services_pg2.html?cat=3

• http://www.ehow.com/about_4894466_what-external-audit.html#ixzz1G6FsqtMY

• http://www.ehow.com/list_6537056_purposes-external-audit.html#ixzz1G6dld61O

• http://www.technology.wv.gov/security/ITAudit/Pages/AuditorandClientResponsibilitie

s.aspx

• http://www.wisegeek.com/what-does-an-external-auditor-do.htm

• http://www.wisegeek.com/what-is-an-audit.htm.

1.3 Hoe kan jy jou begrip verbeter?

Jy moet seker maak dat jy die volgende terminologie verstaan:

Sleutelwoord Omskrywing

Eksterne oudit ŉ Eksterne oudit is in wese ŉ uitdrukking van ŉ mening deur ŉ

onafhanklike persoon met die nodige kwalifikasies, op die

werk van ander persone wat verantwoordelik is vir die hou van

finansiële rekords en die voorbereiding van finansiële state.

Rekeningkunde Rekeningkunde is die meting, openbaarmaking of verskaffing

van die versekering oor finansiële inligting wat help dat

bestuurders, beleggers, belastingowerhede en ander

besluitnemers besluite kan neem.

Algemene

boekhouding

Algemene boekhouding is die byhou van die finansiële

rekords van alle vorme van sakeondernemings.

Rekenmeesters Rekenmeesters verrig die dag-tot-dag take met betrekking tot

die rekeninge en die uitvoering van die finansiële strategie.

AUD105 Ouditkunde


1.4 Inleiding

ŉ Eksterne oudit is in wese ŉ uitdrukking van ŉ mening deur ŉ onafhanklike persoon met die

nodige kwalifikasies, op die werk van ander persone wat verantwoordelik is vir die hou van

finansiële rekords en die voorbereiding van finansiële state. In alle ondernemings in die

openbare of private sektor berus die verantwoordelikheid vir die akkurate teboekstelling van

transaksies en die voorbereiding van finansiële state, in ooreenstemming met toepaslike

rekeningkundige beleid, by die bestuur van sodanige onderneming.

Sodanige verantwoordelikhede sluit in die hou van rekeningkundige rekords en handhawing

van interne beheermaatreëls; die voorkoming van bedrog en foute; en die beveiliging van

bates. Die ouditeur moet die state, rekords en beheerstelsels ondersoek wat nodig is om hul

mening te vorm.

In die private sektor word oudits onderneem in ooreenstemming met die professionele

standaarde neergelê deur die professionele liggaam waaraan die ouditeur behoort en met

inagneming van die toepaslike wetgewing, regulasies en waar toepaslik die bepalings van

die ouditaanstelling. In Suid-Afrika is die liggaam die Suid-Afrikaanse Instituut van

Geoktrooieerde Rekenmeesters.

(Aangepas uit: http://www.adb.org/Documents/Periodicals/GB/GovernanceBrief05.pdf)

(Bron: http://www.aksenate.org/elton/Auditor_at_work.jpg)

AUD105 Ouditkunde


1.5 Die wese van ŉ eksterne oudit

ŉ Eksterne oudit kan gesien word as ŉ hersiening van die finansiële state of verslae van ŉ

onderneming, gewoonlik ŉ regering of besigheid, deur iemand wat nie geaffilieer is met die

betrokke onderneming nie. Eksterne oudits speel ŉ belangrike rol in die finansiële oorsig van

sakeondernemings en regerings omdat dit uitgevoer word deur onafhanklike individue en

bied derhalwe ŉ onbevooroordeelde mening. Eksterne oudits word oor die algemeen

uitgevoer met gereelde tussenposes deur ondernemings – gewoonlik jaarliks.

1.5.1 Funksies van eksterne oudit

Eksterne oudits word uitgevoer om te bevestig dat die finansiële state van ŉ entiteit korrek

aangebied is. Eksterne oudits is ŉ onafhanklike oorsig van finansiële dokumente wat aan die

ouditeur voorgelê is. Vir ŉ sakeonderneming in die private sektor sal ŉ eksterne oudit tipies

die hersiening van die onderneming se kwartaallikse of maandelikse finansiële verslae

insluit, asook verklarings oor inkomste en uitgawes om te verseker dat hulle korrek en reg

gerapporteer is. Verder sal ŉ eksterne oudit ŉ hersiening van die begroting, die toekenning

van fondse en die werklike uitgawes insluit ten einde te verseker dat die begrote inkomste

en uitgawes korrek opgestel is en gebruik word.

1.5.2 ŉ Voorbeeld van die funksies van eksterne oudit

Ter illustrasie van die funksies van ŉ ouditeursfirma word die volgende uittreksel vanaf die

webblad van die The National Council of Voluntary Organisations gegee:

Voorbeeld 1.1

Die eksterne ouditeur kan swakhede in die interne kontrole prosedures ontdek wat ŉ invloed

op die rekeninge kan hê. Die ouditeur behoort hierdie swakhede te rapporteer aan die

trustees.

Die primêre doel van hierdie verslag aan die bestuur, is om:

• Die ouditeur in staat te stel om kommentaar te kan lewer op die rekeningkundige

rekords, stelsels en kontroles, soos byvoorbeeld die swakhede in kredietbeheer, die

versoening van grootboeke en die instandhouding van subsidie goedkeurings.

• Die bestuur en trustees van finansiële statistieke te voorsien wat gebruik kan word

om die prestasie van ŉ liefdadigheidsorganisasie te beoordeel, soos byvoorbeeld die

AUD105 Ouditkunde


reserwes uitgedruk in die aantal weke se besteding, of totale personeelkostes

uitgedruk as ŉ verhouding van die totale hulpbronne bestee.

• Enige aangeleentheid wat moontlik toekomstige oudits mag raak, te kommunikeer,

soos byvoorbeeld nuwe rekeningkundige standaarde. Die verslag aan trustees en

bestuur moet aandui watter veranderinge gemaak moet word aan stelsels in

situasies waar daar geen ander kompenserende kontroles is nie.

Die ouditeur moet seker maak dat die voorgestelde wysigings wel plaasvind.

(Bron: http://www.ncvo-vol.org.uk/advice-support/funding-finance/role-of-external-auditors)

1.5.3 Wanneer vind oudits plaas?

Eksterne oudits word gewoonlik een keer per jaar aan die einde van die onderneming of

regering se fiskale jaar uitgevoer. Dit word uitgevoer nadat die entiteit se rekeningkundige

personeel ŉ finansiële jaarverslag voorberei het.

1.5.4 Belangrikheid van eksterne oudits

Omdat eksterne oudits uitgevoer word deur onafhanklike ouditeure, verteenwoordig dit ŉ

onbevooroordeelde siening van ŉ onderneming se finansiële welstand. In die private sektor

is eksterne oudits waardevol vir aandeelhouers wat dan ŉ onafhanklike evaluering van die

onderneming se finansiële vermoë kan maak, ten einde die omvang van beleggings in die

sakeonderneming te bepaal.

1.5.5 Kenmerke van eksterne oudits

ŉ Eksterne oudit sal ŉ verslag waarin die ouditeur se bevindings vervat is, insluit. Dit is oor

die algemeen ŉ opsomming van die algemene geldigheid van die finansiële state en

dokumente soos aangebied deur die onderneming. Indien die eksterne ouditeur verskille

vind tussen die state wat deur die onderneming saamgestel is en sy eie bevindinge, word dit

opgeneem in die verslag.

Die verslag sluit ook dikwels finansiële voorstelle in met die doel om die algehele finansiële

posisie van en rekeningkundige praktyke binne die onderneming te verbeter.

ŉ Belangrike aspek van ŉ eksterne oudit is die slotsom waartoe die ouditeur gekom het. ŉ

Bevredigende slotsom is dat daar onbevooroordeelde bewyse is dat die onderneming alle

AUD105 Ouditkunde


finansiële data korrek gerapporteer het, terwyl ŉ negatiewe gevolgtrekking ŉ gevaarteken vir

die bestaande rekeningkundige praktyke in die onderneming is.

Die rol van ŉ eksterne ouditeur is oor die algemeen nie om bedrog of belastingontduiking te

ondersoek nie, maar eerder om te verseker dat die finansiële dokumente wat deur ŉ

onderneming geproduseer is, ŉ akkurate weerspieëling van sy finansiële posisie is.

Eksterne ouditeure is nie in diens van ŉ reguleerder of enige regeringsagentskap nie. Hulle

is oor die algemeen gesertifiseerde openbare rekenmeesters wat deur die onderneming

gehuur word.

(Aangepas vanuit: http://www.ehow.com/about_4894466_what-external-

audit.html#ixzz1G6FsqtMY)

1.5.6 Voordele van ŉ eksterne oudit

Die volgende is die korttermyn en die langtermyn voordele van eksterne oudit:

� Korttermynvoordele

Sakeondernemings kan onmiddellike voordele put uit ŉ eksterne oudit. Die grootste voordeel

is dat enige proses of operasionele tekortkoming wat deur die ouditeur gevind is, gou

reggestel of verbeter kan word. Omdat ondernemings staatmaak op hul finansiële state vir

belastingdoeleindes, is die korrektheid daarvan van groot belang, aangesien foutiewe syfers

kan lei tot belastingboetes en rente.

� Langtermynvoordele

Die langtermynvoordele van eksterne oudits en waar ŉ bevredigende verslag gegee

word, sluit in dat die bestuur en die Raad van Direkteure versekering ontvang dat die

rekeningkundige kontroles en prosesse wat gebruik word effektief is.

(Aangepas vanuit: http://www.ehow.com/facts_5571172_advantages-external-

audit.html#ixzz1H85lnJNG)

1.5.7 Eksterne oudit en korporatiewe beheer

Die vier pilare van korporatiewe beheer bestaan uit die raad van direkteure, interne

ouditeure, die bestuur en eksterne ouditeure. Na die bekendstelling van die federale

wetgewing kragtens die Sarbanes-Oxley Wet, is die rol van eksterne ouditeure in

korporatiewe beheer internasionaal meer belangrik as ooit.

AUD105 Ouditkunde


� Korporatiewe beheer

Die konsep van korporatiewe bestuur verteenwoordig ŉ kombinasie van aktiwiteite, reëls,

prosesse en riglyne wat verseker dat die onderneming se hulpbronne, strategieë en

regulasies gebruik word op die mees kostedoeltreffende manier en in ooreenstemming met

die onderneming se missie – dus om die doelwitte van die onderneming te bereik. Dit is

belangrik omdat hierdie stel reëls aandeelhouers en belanghebbendes in staat stel om die

onderneming se vordering na doelwitbereiking te evalueer.

Effektiewe korporatiewe bestuur is dus van groot belang vir aandeelhouers en ander

belanghebbendes, aangesien dit van die bestuur verwag word om die onderneming tot

winsgewendheid te bestuur. Aan die ander kant kan besluite wat geneem word, net om die

aandeelhouers te bevoordeel, die maatskappy tot bankrotskap dryf. Korporatiewe bestuur

hou die balans tussen hierdie twee opponerende kragte.

Hieronder is ŉ voorbeeld van ŉ korporatiewe bestuurstruktuur.

Figuur 1.1: Korporatiewe bestuur

(Bron:

http://www.crowehorwathsurvey.com/Crowe/ServicesProvided/RiskConsulting/images/OldC

orporateGovernanceChart.jpg)

AUD105 Ouditkunde


� Hoekom word eksterne ouditeure gebruik?

Daar word vereis dat openbare maatskappye die geldigheidsbevestiging van hulle finansiële

verslae van ŉ onafhanklike, derde-party verkry. Dit is om te verseker dat die bestuur van die

maatskappy nie beleggers bedrieg nie. Eksterne ouditeure se funksie in hierdie derde-party

rol is om sodanige bevestigings uit te voer.

� Proses en benadering

Eksterne ouditeure bevorder korporatiewe bestuur deur seker te maak dat die onderneming

se verslae akkuraat is, en ŉ gepaste redelike weerspieëling van die onderneming se status

is. Indien daar in die proses enigiets ontdek word wat na bedrog lyk, moet dit aan die

bestuur gerapporteer word. Die eksterne ouditeur moet dit ernstig oorweeg om die oudit te

laat vaar, indien die bestuur die probleem ignoreer of probeer om dit te bedek. Maar dit is nie

die eksterne ouditeur se rol om die bedrog-ondersoeker per se te wees nie.

Die eksterne ouditeur sal ook ŉ onderneming ondersoek om te verseker dat die stelsels

volgens die interne beheermaatreëls werk.

� Druk op die eksterne ouditeure

Omdat die eksterne ouditeur se verslae die sleutel is tot die evaluering van openbare

maatskappye se prestasies, het die owerhede gevoel dat dit nodig is om die onafhanklikheid

van die eksterne ouditeure te beskerm. Elke maatskappy moet ŉ ouditkomitee hê,

losstaande van die bestuur van ŉ maatskappy, wat dan verantwoordelik is vir die beheer en

behoud van eksterne ouditeure. Dit verbreek die direkte verslagdoening aan die bestuur en

beheer die verhouding met die eksterne ouditeur.

(Aangepas vanuit: http://www.ehow.com/about_6302822_role-external-auditor-corporate-

governance.html#ixzz1H89GRGV0)

1.6 Hoekom vind ŉ eksterne oudit plaas?

ŉ Eksterne oudit sluit ook dikwels ŉ evaluering van ŉ onderneming se bedrywighede,

bestuur en interne beheer in. Hierdie gedeelte word gewoonlik uitgevoer deur eksterne

ouditeure van openbare ouditeursfirmas. Die primêre doel van hierdie deel van die eksterne

oudit is om ŉ onafhanklike en onbevooroordeelde aanslag van ŉ onderneming se interne

beheer en finansiële welstand te verskaf.

AUD105 Ouditkunde


Die ander redes hoekom ŉ eksterne oudit moet plaasvind, is soos volg:

1.6.1 Verhoging van beleggersvertroue

Beleggers bestudeer ouditverslae wat deur eksterne ouditeure opgestel is. Beleggers neem

beleggingsbesluite gebaseer op hierdie inligting, byvoorbeeld om aandele te koop of te

verkoop. Beleggers maak staat op die eksterne ouditeur om interne prosedures te

kontroleer, die metodologieë wat gebruik word in die voorbereiding van finansiële state te

verifieer en ŉ objektiewe mening van die onderneming se bedrywighede te gee.

Beleggers kan ook ouditverslae bestudeer om te bepaal hoe die onderneming se senior

bestuurders pligte uitvoer en hoe die bestuurders se optrede die onderneming se reputasie,

mededingendheid en winsgewendheid beïnvloed.

1.6.2 Verhoging van reguleerdersvertroue

Reguleerders bestudeer eksterne ouditverslae om ŉ onderneming se nakoming van die

industriestandaarde en -beginsels te evalueer, byvoorbeeld maatskappye wat op

effektebeurse genoteer is, moet geouditeerde finansiële inligting voorlê aan die betrokke

effektebeurse. Dit is die geval vir al die maatskappye wat op die Johannesburgse

Effektebeurs genoteer is. Net so moet ander finansiële instellings, soos banke jaarliks

verslae aan die Suid-Afrikaanse Reserwebank lewer.

Suid-Afrikaanse

Reserwebank

Bron:

http://farm1.static.flickr.com/22

5/503429462_f9ffe17183.jpg

AUD105 Ouditkunde


1.6.3 Voorbeeld van die verhouding tussen ŉ reguleerder en eksterne oudit

Ter illustrasie van die verhouding tussen ŉ reguleerder en eksterne oudit, word die volgende

uittreksel vanaf die webblad van die Bank of International Settlements (BIS) gegee:

Voorbeeld 1.2

1. Banktoesighouers (reguleerders) stel daarin belangstel om te weet dat al die werk wat

uitgevoer word deur eksterne ouditeure, wel uitgevoer word deur ouditeure wat:

• behoorlik gelisensieer is en ŉ goeie reputasie het;

• oor tersaaklike professionele ondervinding en bevoegdheid beskik;

• onderhewig is aan ŉ gehalteversekeringsprogram;

• onafhanklik van die bank geouditeer word;

• objektief en onpartydig is; en

• voldoen aan enige ander toepaslike etiese vereistes.

2. Die banktoesighouer is hoofsaaklik gemoeid met die handhawing van die stabiliteit van

die bankstelsel en die bevordering van die veiligheid en gesondheid van die individuele

banke ten einde die belange van die deposante te beskerm. Daarom monitor die

toesighouer die huidige en toekomstige lewensvatbaarheid van banke deur gebruik te

maak van finansiële state in die beoordeling van hulle toestand en prestasie.

Daarteenoor, is die eksterne ouditeur hoofsaaklik betrokke by die verslagdoening oor die

bank se finansiële state – óf aan die bank se aandeelhouers óf aan die Raad van

Direkteure.

3. Die bank se bestuur is gemoeid met die handhawing van ŉ gesonde stelsel van interne

beheer as ŉ grondslag vir ŉ veilige en verstandige bestuur van die bank se sake.

Die eksterne ouditeur is gemoeid met die evaluering van interne beheer.

4. Die banktoesighouer moet tevrede wees dat elke bank voldoende rekords (opgestel in

ooreenstemming met konsekwente rekeningkundige beleid en praktyke) hou,

waarvolgens die toesighouer die finansiële toestand van die bank en die

winsgewendheid van die onderneming kan beoordeel. Die bank moet op ŉ gereelde

AUD105 Ouditkunde


basis finansiële state publiseer of beskikbaar stel wat sy finansiële toestand weerspieël.

5. Die eksterne ouditeur is gemoeid met die vraag of voldoende en genoegsame

betroubare rekeningkundige rekords bygehou word, ten einde die entiteit in staat te stel

om finansiële state voor te berei wat nie wesenlike wanvoorstellings bevat nie.

Bron: http://www.bis.org/publ/bcbs87.pdf

1.6.4 Hulp aan Regeringsagentskappe

Regeringsagentskappe gebruik verslae wat

deur eksterne ouditeure opgestel is om

kennis van ŉ onderneming se bedrywighede

in te win en die nakoming van wette te

verseker.

Regeringsagentskappe gebruik ook ouditinligting as ŉ basis vir navrae of ondersoeke. So

kan die Suid-Afrikaanse Finansiële Diensteraad ouditinligting gebruik om ŉ binne

handelsondersoek by ŉ onderneming te doen. In die versekeringsbedryf kan kommissarisse,

byvoorbeeld ouditinligting gebruik om navraag te doen oor ŉ versekeringsmaatskappy se

praktyke en die nakoming van die staat se versekeringswette.

1.6.5 Hulp aan interne oudit

Eksterne ouditverslae help ŉ onderneming se senior bestuur om die toereikendheid en

doeltreffendheid van die bestaande interne beheermaatreëls te evalueer. Die interne

ouditafdeling maak ook staat op eksterne ouditverslae om interne oudits te beplan, te

hersien en jaarliks ouditprogramme uit te voer. So kan die departement in ŉ onderneming

wat verantwoordelik is om die nakoming van die onderneming se standaarde, reëls en/of

regulasies te kontroleer, ouditinligting van die eksterne ouditeure gebruik om op sekere

areas te fokus, byvoorbeeld waar etiese kwessies geïdentifiseer is.

Eksterne ouditverslae word ook opgeneem in die firma se ouditkomiteeverslag wat aan die

Raad van Direkteure voorgelê word (Aangepas vanuit:

http://www.ehow.com/list_6537056_purposes-external-audit.html#ixzz1G6dld61O).

Finansiële Diensteraad

Bron:

http://www.fsb.co.za/images/

fsblogo.jpg

AUD105 Ouditkunde


1.6.6 Voorbeeld van dienste aangebied deur ŉ eksterne ouditfirma

Ter illustrasie van die tipiese eksterne dienste wat ŉ ouditfirma aanbied, word die volgende

uittreksel vanuit die Ernst & Young webblad gegee:

Voorbeeld 1.3

Creating the right climate for your business success

We are 141,000 talented people with a shared way of working and commitment to quality.

This allows us to put together a team that can give you the seamless service you need,

wherever you are in the world.

We provide global services in four main areas:

Assurance, Tax, Transactions and Advisory as well as Strategic Growth Markets. Through

these services, we can help you retain the confidence of investors, manage your risk,

strengthen your controls and achieve your potential.

Assurance

Around the world, the journey to success is governed by increasingly complex and

broadening regulatory requirements and stakeholder demands. Strong independent

assurance provides critical information for investors and other stakeholders, a robust and

clear perspective to audit committees and timely and constructive input to management.

Tax

A successful tax function delivers a strong reporting foundation and sustainable planning to

help the business achieve its growth potential. You need tax strategies aligned with your

business drivers, built on effective compliance and open, transparent reporting. So we create

highly networked teams who can advise on planning, compliance and reporting and

maintaining good relationships with the tax authorities.

Transactions

How organizations manage their capital today will define their competitive position tomorrow.

We offer integrated, objective advisory services that are designed to help you make better

decisions about how you strategically manage capital and transactions.

AUD105 Ouditkunde


Advisory

Today’s achievement is tomorrow’s expectation. But as targets increase, so do risks. We

help your business to make and sustain improvements, while responding more quickly to

change.

Strategic Growth Markets

As the undisputed leader guiding Russell 3000 companies, IPO-bound companies and

Forbes’ largest private enterprises, Ernst & Young provides critical, timely guidance through

our Americas Strategic Growth Markets practice.

(Bron: http://www.ey.com/US/en/Services)

Praktiese oefening 1.1

1. Doen verdere navorsing oor die dienste wat eksterne ouditfirmas aanbied deur ander

eksterne ouditfirmas se webblaaie te besoek.

2. Vergelyk die dienste wat hulle aanbied met die dienste hierbo in die voorbeeld.

3. Identifiseer enige addisionele dienste wat aangebied word.

4. Identifiseer enige wysigings in die dienste wat aangebied word.

1.7 Die verhouding tussen rekeningkundige dienste en eksterne oudit

Daar is ŉ definitiewe verhouding tussen rekeningkundige dienste en eksterne oudit.

(Bron: http://www.justice.gov/oig/employment/images/auditor_img1.jpg)

AUD105 Ouditkunde


Rekenmeesters verrig die dag-tot-dag take met betrekking tot die rekeninge en die

uitvoering van die finansiële strategie. Aan die einde van die finansiële tydperk, lewer die

rekenmeester finansiële state, asook ŉ kort verslag van die finansiële prestasie gedurende

die tydperk. Die ouditeur gaan die akkuraatheid van die finansiële state na om te verseker

dat daar geen wesenlike wanvoorstelling in die finansiële state is nie.

Die verhouding tussen rekeningkundige en ouditeur kan vergelyk word met die verhouding

tussen ŉ skrywer en ŉ redakteur. Soos die skrywer, skep die rekenmeester die materiaal –

in hierdie geval finansiële state en verslae. Soos die redakteur, bestudeer die ouditeur die

state en verslae en stel veranderinge en verbeteringe voor wat gemaak moet word ten einde

aan die betroubaarheids- en geloofwaardigheidvereistes van die onderneming en buite-

agentskappe te voldoen. Gerusstellingsdienste neem dinge ŉ stap verder deur die

evaluering van die state en verslae om te verseker dat dit aan die relevante en

tydigheidsvereistes voldoen.

(Aangepas vanuit:

http://www.associatedcontent.com/article/196337/accounting_auditing_and_assurance_servi

ces_pg2.html?cat=3)

1.7.1 Rekeningkundige dienste

Rekeningkunde is die meting, openbaarmaking of verskaffing van versekering oor finansiële

inligting wat bestuurders, beleggers, belastingowerhede en ander besluitnemers help om

besluite te neem. Ten einde die daaglikse werksaamhede vlot te laat verloop, is dit

noodsaaklik vir die bestuur van ŉ onderneming om oor ŉ behoorlike rekeningkundige stelsel

te beskik.

Die take van rekeningkundige dienste sluit onder andere die volgende in:

� Algemene boekhouding

Algemene boekhouding is die handhawing van die finansiële rekords van alle vorme van

sakeondernemings. Rekenmeesters is verantwoordelik om standaard finansiële verslae en

dokumente te skep en om ondersteuning te bied met die indiening van die bankrekeninge

van die onderneming; die formulering van ŉ stelsel vir betalings aan kliënte; en salarisse van

werknemers.

AUD105 Ouditkunde


� Belastingbeplanning

ŉ Rekenmeester moet ook aan die onderneming omvattende leiding gee t.o.v.

belastingbeplanning ten einde die maksimum belastingvrystelling te verseker. Dit is ook

belangrik om te voldoen aan die regering se reëls en regulasies wanneer die onderneming

gestig word.

� Algemene finansiële konsultasie diens

ŉ Rekenmeester kan ook kundige advies bied oor die doeltreffende bestuur van die

onderneming se kontantvloei, prysbeheer, relevante finansiële opsies en bestuur van

voorraad.

� Tegnologie

ŉ Rekenmeester moet in staat wees om nuttige en praktiese raad oor relevante

rekeningkundige en finansiële programmatuur en sake-oplossings te gee, ten einde die

onderneming in staat te stel om op die hoogte te bly met die eise en uitdagings van die

onderneming en om mededingend te wees met die meer dominante spelers in die bedryf.

(Aangepas vanuit: http://www.allbestarticles.com/accounting/tasks-of-accountants.html)

1.7.2 Ouditdienste

Ouditdienste behels die evaluering van die betroubaarheid en geloofwaardigheid van

finansiële inligting, asook die stelsels en prosesse wat die inligting beskikbaarstel.

Voorbeelde van ouditdienste sluit dienste in, wat deur die interne ouditpersoneel en die

eksterne ouditmaatskappy gelewer word, soos die bepaling van die betroubaarheid en

geloofwaardigheid van rekeningkundige verslae en finansiële state en die beoordeling van

risikobeheer op verskeie gebiede.

Ter illustrasie van die dienste wat ŉ interne ouditdepartement aan ŉ onderneming bied, word

die volgende uittreksel gegee:

AUD105 Ouditkunde


Voorbeeld 1.4

Die rolle en verantwoordelikhede van die interne ouditfunksie word soos volg

opgesom:

• Evalueer en bied redelike versekering dat risikobestuur, beheer en bestuurstelsels

funksioneer soos bedoel, wat die onderneming in staat sal stel om die doelwitte en

doelstellings te bereik.

• Doen verslag aan die ouditkomitee oor sake rakende risikobestuur en

tekortkominge in interne beheermaatreëls en bied aanbevelings vir die verbetering

van die onderneming se bedrywighede in terme van beide doeltreffendheid van

stelsels en doeltreffende prestasie.

• Evalueer inligtingsekuriteit en verwante blootstellings.

• Evalueer regulatoriese nakomingsprogram in oorleg met regsverteenwoordiging.

• Evalueer die onderneming se gereedheid in die geval van bedryfsonderbrekings.

• Hou kanale oop vir kommunikasie met die bestuur en die ouditkomitee.

• Moet betrokke raak in voortgesette opleiding en ontwikkeling van personeel.

• Moet ondersteuning bied aan die onderneming se anti-bedrog programme.

Verslagdoeningstruktuur van die interne ouditfunksie

• Bestaande korporatiewe bestuursregulasies spreek nie die interaksie tussen die

ouditkomitee en die interne ouditfunksie, of die verantwoordelikhede van die

funksie aan nie. Tradisioneel het die interne ouditeur aan óf die Hoof Finansiële

Beampte óf die Hoof Risiko Beampte rapporteer.

• Vandag kan die interne ouditeur egter direk verslag doen aan die ouditkomitee, of

die ouditkomitee sal ŉ rol in die aanstelling, evaluering en vergoeding van die Hoof

Oudit Beampte speel. Die ouditkomitee se toenemende rol met betrekking tot

interne oudit in ŉ onderneming, dra daartoe by om die interne ouditeur se

"onafhanklikheid" en objektiwiteit te verseker.

AUD105 Ouditkunde


• Die verhouding tussen die ouditkomitee en die interne ouditfunksie moet duidelik

omskryf word in die ouditkomitee se handves.

(Aangepas vanuit:

http://www.deloitte.com/view/en_CN/cn/services/corporategovernance/internalcontrol/inter

nalauditrolesandresponsibilities/index.htm)


1. Doen navorsing oor die dienste wat die rekeningkundige afdelings van ondernemings

aanbied deur die webblaaie van ondernemings te besoek.

2. Vergelyk rekeningkundige dienste wat verrig word met mekaar.

3. Identifiseer enige twee ondernemings wat rekeningkundige dienste aan ander

sakeondernemings verskaf op ŉ kontraktuele basis.

4. Vergelyk hierdie ondernemings se rekeningkundige dienste met dié wat intern deur

ondernemings self gedoen word.

Die volgende is ŉ uittreksel vanuit ŉ gevallestudie waar die verhouding tussen interne en

eksterne oudit ondersoek word:

Gevallestudie 1.1

Verhouding tussen interne oudit en eksterne oudit

Hierdie evaluering is onderneem van twee groepe, naamlik:

• Die eerste groep is verteenwoordig deur interne ouditeure, en

• die tweede groep is gevorm deur die interne ouditeure wat direk met eksterne

ouditeure werk.

Beide groepe is gevra om die algehele prestasie van hul onderneming se eksterne

ouditeure en hulle verhouding met die eksterne ouditeur te evalueer. Resultate wat verkry

is deur middel van hierdie evaluering, is soos volg:

• Twee-en-negentig persent van die interne ouditdirekteure is van mening dat

AUD105 Ouditkunde


eksterne ouditeure ten volle gebruik maak van die kundigheid van die interne

ouditpersoneel.

• Vyftig persent van die interne ouditdirekteure het waargeneem dat die verhouding

tussen interne oudit en eksterne oudit "uitstekend" is, terwyl 31% hierdie

verhouding as "goed" beskryf.

• Slegs 39% van die interne ouditeure is van mening dat die eksterne ouditeure hul

kundigheid ten volle benut.

• Die meerderheid van die interne ouditdirekteure het gerapporteer dat hulle toegang

tot die verslag van die eksterne ouditeure wil hê voor voorlegging daarvan aan die

Raad van Direkteure.

• ŉ Ander uitkomste van die studie was dat enkele eksterne ouditeure nie die bydrae

van interne ouditeure erken nie.

• Interne ouditeure is van mening dat hulle meer as een derde van die eksterne oudit

se werk verrig.

(Bron: http://business.ezinemark.com/the-internal-audit-versus-external-audit-in-details-

169ade89a45.html#ixzz1Gqqi65Dm)

Beantwoord die volgende vrae oor die gevallestudie hierbo:

1. Daar is ŉ redelike meningsverskil tussen die interne ouditpersoneel en die

direkteure van interne oudit oor die benutting van interne ouditpersoneel tydens ŉ

eksterne oudit. Wat is na u mening die redes hiervoor?

2. Hoekom dink u word die bydrae van interne ouditeure nie erken deur die eksterne

ouditeure nie?

1.7.3 Voorbeeld van verhouding tussen ŉ bank en interne oudit

Ter illustrasie van die verhouding tussen ŉ bank en interne oudit word die volgende

uittreksel vanaf die webblad van die Bank of International Settlements (BIS) gegee:

AUD105 Ouditkunde


Voorbeeld 1.5

Die BIS Interne Ouditverslag doen ŉ beroep op banke dat daar ŉ permanente en

onafhanklike interne ouditfunksie in alle banke moet wees en stel ŉ aantal basiese

beginsels voor waarop interne oudit gebaseer moet word.

As vertrekpunt, beklemtoon die verslag die verantwoordelikhede van die Raad van

Direkteure en seniorbestuur t.o.v. van interne beheermaatreëls, risiko-evaluering en die

nakoming van wette en regulasies. Die belangrikheid van interne ouditeure se

onafhanklikheid word ook beklemtoon.

Elke bank behoort ŉ interne oudithandves te hê wat deur die senior bestuur goedgekeur is

en wat bevestig is deur die Raad van Direkteure. Hierdie handves is daarop gemik om die

gesag van die interne ouditfunksie te verbeter. Omdat die bedrywighede van die moderne

banke toenemend kompleks is, moet interne ouditeure voldoende professionele

bevoegdhede hê en risiko-gefokusde benaderings toepas in hulle werk.

Banktoesighouers behoort dus periodieke konsultasies met elke bank se interne ouditeure

te hê om die risiko-areas te identifiseer en die bestaande maatreëls te bespreek.

(Aangepas vanuit: http://www.bis.org/publ/bcbs92.htm)

1.8 Die ouditeur se verantwoordelikhede

(Bron: http://1.bp.blogspot.com/_bGlGEvgsnmo/auditor.jpg)

AUD105 Ouditkunde


Die ouditeur se verantwoordelikhede is soos volg:

1.8.1 Onafhanklike, derde-party ondersoeke

ŉ Eksterne ouditeur verrig onafhanklike, derde-party ondersoeke na al die finansiële rekords

van ŉ onderneming. Die ouditeur evalueer alle rekeningkundige, betaalstaat en aankope

rekords, asook enige dokumente wat verband hou met beleggings, aandele of lenings. Die

ouditeur se taak is om ŉ akkurate, onbevooroordeelde ontleding van die onderneming se

finansiële toestand te doen.

1.8.2 Verskaf objektiewe menings

Die objektiwiteit van ŉ eksterne ouditeur is noodsaaklik om suksesvol te wees. Geen

verbintenis met die onderneming mag toegelaat word nie. Dit beteken dat die ouditeur nie ŉ

vriend of familielid van enige eienaar, bestuurder of werknemer mag wees nie. Die ouditeur

mag nie voorraad in die onderneming of enige geldelike belang in enige van die filiale hê nie.

Sakeondernemings is dikwels afhanklik van ŉ eksterne ouditeur om die finansiële regter en

jurie te wees. Sy/haar bevindings het ŉ sterk invloed op die maatskappy se reputasie in

beide die private en openbare sektore. Om gevolgtrekkings te maak oor bates, skuld en

belastingverantwoordelikhede en betalings wat nie met die maatskappyrekords ooreenstem

nie, kan ernstige gevolge hê.

1.8.3 Kennis van die sakeonderneming

Om eerlik en billik te wees, moet ŉ eksterne ouditeur homself vergewis van die aard van die

bedryf. Byvoorbeeld diensnywerhede en verbruikersgoedere ondernemings verskil wesenlik

t.o.v. hulle verskillende uitgawes en uiteenlopende metodes vir die berekening van winste en

verliese. Ten einde opbouende en akkurate gevolgtrekkings te maak, is dit belangrik dat die

ouditeur kennis dra van hierdie verskille.

1.8.4 Identifisering van ongerymdhede

Indien ŉ eksterne ouditeur ongerymdhede vind, moet dit in die verslag aangeteken en

gerapporteer word. Dit kan verband hou met rekeningkundige metodes, interne

beheermaatreëls of die wyses waarop uitgawes aangeteken word.

AUD105 Ouditkunde


1.8.5 Regulatoriese verantwoordelikheid

In sommige gevalle word ŉ eksterne ouditeur se dienste benodig deur ŉ regulerende

agentskap of aandeelhouers wat twyfel oor die akkuraatheid van ŉ onderneming se

finansiële status. As die ouditeur bewyse vind wat die vermoedens ondersteun, is die

ouditeur daartoe verbind om die saak te rapporteer. Die onderneming word gewoonlik die

geleentheid gebied om die posisie skriftelik of mondelings te verdedig.

(Aangepas vanuit: http://www.wisegeek.com/what-does-an-external-auditor-do.htm)

1.9 Die onderneming se rol tydens ŉ eksterne oudit

Die ouditeur benodig bepaalde dokumentasie van die kliënt ten einde ŉ suksesvolle oudit te

kan uitvoer.

Hier is voorbeelde van wat die kliënt kan doen om die ouditproses te help:

• Skeduleer die personeel vir die ouditaktiwiteite, soos onderhoude, waarneming, ens.

• Voorsien ŉ veilige werkplek.

• Stel die ouditeur in kennis van alle tersaaklike data, rekords, en tegnologie-

hulpbronne wat beskikbaar is.

• Hersien voorlopige bevindinge en lewer kommentaar daarop.

• Indien daar interne beheerprobleme is, moet die ouditeur daarvan kennis neem.

• Tensy anders onderhandel, kan alle relevante inligting aan ouditeure elektronies

beskikbaar gemaak word.

• Bestudeer die ouditprogram en vra vrae as dit nie duidelik is waarom sekere

aktiwiteite in- of uitgesluit is nie.

• Wees proaktief in die monitering en verslagdoening oor die vordering van die

regstellende aksies.

• Verskaf betyds ŉ geskrewe antwoord op die kwessies in die verslag, asook wie

verantwoordelik sal wees vir die uitvoering van die regstellende aksies en wanneer

dit voltooi sal wees.

(Aangepas vanuit:

http://www.technology.wv.gov/security/ITAudit/Pages/AuditorandClientResponsibilities.aspx

AUD105 Ouditkunde



1. Doen navorsing om te bepaal op welke ander wyses die onderneming ŉ rol kan

speel in die eksterne oudit.

2. Bepaal die spesifieke rolle wat die volgende personeel kan speel:

a. Topbestuur

b. Bestuurders van die afdelings of eenhede wat geoudit word

c. Rekeningkundige personeel

d. Interne ouditpersoneel

1.9.1 Gevallestudie

Die volgende is ŉ uittreksel vanuit ŉ gevallestudie oor die voorbereiding vir ŉ eksterne oudit

soos dit deur die Universiteit van Birmingham gedoen word. Die voorbereidingsdokument is

deur die eksterne ouditfirma geformuleer.

Gevallestudie 1.2

UNIVERSITY OF BIRMINGHAM

Preparing for an Audit

The following steps offer some advice on preparing for an audit. This guidance is designed

to make our audit process run more smoothly, minimise the amount of time we are on-site,

limit the disruption to your operations and increase the likelihood of our work providing

reliable outcomes. The information outlined below gives some guidance on the steps that

you can take before we start the audit:

• Assemble appropriate and current background information about your unit that you

think might help us with the review. As a general guide, our work is focussed upon

the aims and objectives identified in your strategic plans; so copies of the plan will

be helpful. Other information might typically include any key procedures or policies,

organisation charts and financial information such as budgets and sample

management reports. Copies of these documents are particularly helpful, although

AUD105 Ouditkunde


we recognise that many parts of the University now hold such information on their

web sites – where this is the case, providing the relevant site address is useful for

us. As part of our responsibility for assessing how well the University’s risks are

being managed we will also need access to the quarterly risk monitoring returns

(the ‘traffic light’ system) that you maintain.

• It is also useful if you can make us aware of, or provide us with the information of

any other reviews or inspections that have taken place in your unit.

• Prior to starting an audit we always hold a planning meeting with you to identify the

scope of the audit. This meeting covers the key areas of service and provision for

your unit within the context of any strategic plans that you may have. We use a

planning pro-forma to help us structure this meeting. Download a copy of the

planning pro-forma in advance of the meeting to help you prepare.

• If your area has been audited in the past, it is worth reviewing the last audit report

that we did. A standard feature of our approach is to review the progress of past

recommendations. Recommendations that were graded as fundamental or

significant in previous reports will always be revisited.

• Identify an ‘audit contact’ officer who can act as a liaison person to work with us.

This member of staff should be responsible for ensuring that we have access to

records and files or any other resources we need to complete our reviews as well

as directing us to the appropriate colleagues who can help us complete specific

areas of our review. This officer normally acts as our main point of contact as the

audit progresses so that we can continue to keep you informed of how the work is

going. Contact officers often find it useful to schedule meetings with us periodically

throughout the audit to stay in touch with how we are progressing. We have found

that this is a good way to facilitate communication, resolve issues on a timely basis,

and correct any misunderstandings.

• At the planning meeting, you may want to consider which staff should be present.

In particular, we often find it helpful for someone at the meeting to provide us with

an overview of the unit’s work.

• Tell your staff about the audit. As part of our planning we provide a scope letter that

outlines in broad terms the work that we will be doing. Most units find it useful to

distribute a copy of this letter to their staff so that they know to expect us to be

AUD105 Ouditkunde


around the unit and have an idea of the type of work we will be undertaking. It also

helps those staff that we need to contact, identify the sort of records and

information that they need to have available when we meet with them.

• Please note that these are only general steps recommended to prepare for an

audit. We recognise that specific steps and information requests that are unique to

your unit will be identified and communicated to you as part of the initial contact

and planning meeting with us.

• Finally, please ask us if you have any doubts or queries about the work that we will

be doing or are planning to do.

(Bron: http://www.internalaudit.bham.ac.uk/audit/prep.shtml)


1. Hoe lank voor die oudit moet daar met die beplanning begin word?

2. Op watter ander maniere as wat hierbo genoem is, kan u die inhoud van die oudit

met u personeel kommunikeer?

3. Watter ander algemene stappe in die ouditproses sal u kan byvoeg tot die stappe

wat reeds hierbo genoem is?

4. Het die eksterne ouditeure toegang tot al die onderneming se dokumentasie?

5. Hoe sal u verseker dat die ouditeure inligting as vertroulik beskou en hanteer?

1.10 Samevatting

Eksterne oudits is oudits van die finansiële rekords van ŉ kliënt wat deur ŉ onafhanklike

rekenmeester of rekeningkundige firma uitgevoer word. ŉ Eksterne oudit kan gedoen word

op die finansiële rekords van ŉ individu, sakeonderneming, nie-winsgewende organisasie,

regering of enige ander soort regsentiteit. Oudits van hierdie aard kan versoek word deur ŉ

regulerende agentskap, ŉ individu, sakeonderneming of organisasie, as ŉ manier om te

verseker dat standaard rekeningkundige praktyke gevolg word.

AUD105 Ouditkunde


1.11 Selfevaluering

Aktiwiteit 1

U is die skakelbeampte wat optree as die skakel tussen u onderneming en die eksterne

ouditeure. U moet die produksie afdeling in u onderneming voorberei vir ŉ eksterne oudit

deur ŉ opleidingsessie te skeduleer met die personeel van die produksie afdeling.

Beantwoord die volgende vrae in dié verband – verwys telkens na die bogemelde konteks:

1. Hoe gaan u ŉ eksterne oudit aan die personeel definieer?

2. Hoe sal u die belangrikheid van eksterne oudits beskryf?

3. Wat is die primêre doel van ŉ eksterne oudit?

4. Hoe help die eksterne oudit die interne ouditafdeling?

5. Beskryf voorbeelde van wat die produksie afdeling kan doen om die ouditproses te help.

Gebruik praktiese voorbeelde in u antwoorde.

AUD105 Ouditkunde


Notas

AUD105 Ouditkunde


StudStudStudStudieieieie----eenheid 2eenheid 2eenheid 2eenheid 2:::: Algemene Algemene Algemene Algemene oooouditbeginselsuditbeginselsuditbeginselsuditbeginsels


Kennis en begrip



• Ouditterminologie

• Interne beheer en gehalteversekering

• Toepaslike ouditbewyse

• Ouditbewyse besluite

• Tipes ouditbewyse

• Ouditdokumentasie

• Ouditsteekproewe

• Ouditeurshulpmiddels

• Programmatuur evaluasie

Vaardighede


• Ouditterminologie te beskryf en aan te wend.

• Deel te neem aan die proses van interne beheer en gehalteversekering.

• Die konsep van voldoende, toepaslike ouditbewyse te beskryf binne ŉ bepaalde

konteks.

• Die beginsels van ouditsteekproefneming te beskryf binne ŉ bepaalde konteks.

• Die gereedskap in die ouditeur se gereedskapskas te evalueer.

AUD105 Ouditkunde



• http://3.bp.blogspot.com/_FgzIskiv2qY/S6qhM7sra4I/AAAAAAAAAHw/-

BYaLMmUwBA/s1600/auditor.gif

• http://accounting.smartpros.com/x6645.xml

• http://ccba.jsu.edu/ccba/.../jzanzig_Auditing%20Ch%207%20Lecture.ppt

• http://findarticles.com/p/articles/mi_m4153/is_4_60/ai_106863368/pg_8/?tag=conten

t;col1

• http://ultranet.stdoms.ac.nz/DataStore/Pages/PAGE_2750/Docs/Documents/BankSt

atementChequing.png

• http://www.auditsample.com/

• http://www.evritesoftware.co.uk/images/Bank-Reconciliation.jpg

• http://www.finexgroup.ca/images/diagram_internal_control.png

• http://www.k-state.edu/internalaudit/intcontr.html

• http://www.wisegeek.com/what-is-audit-evidence.htm

• http://www.wisegeek.com/what-is-quality-assurance.htm




Analitiese proses Analitiese proses is ŉ vergelyking van die finansiële state met ŉ

ouditeur se verwagting.

Beheeromgewing Beheeromgewing is die houding, bewustheid, en aksies van die

direksie, bestuur, eienaars en ander oor die belangrikheid van

beheer.

Bekendmaking Bekendmaking is die onthulling van inligting.

Gekwalifiseerde

ouditmening Accountant's or auditor's opinion of a financial statement for

which some limitations existed, such as an inability to gather

certain information or a significant upcoming event which may or

may not occur - opposite of unqualified opinion

(http://www.investorwords.com/3987/qualified_opinion.html#ixzz1LSeuiP5U)

AUD105 Ouditkunde


Interne beheer

swakheid

Interne beheer swakheid is ŉ defek in die ontwerp of werking van

interne kontroles.

Kontrolerisiko Kontrolerisiko is die risiko dat wesenlike foute in transaksies nie

voorkom of opgespoor word nie.

Ongekwalifiseerde

ouditmening Auditor's opinion of a financial statement, given without any

reservations. Such an opinion basically states that the auditor

feels the company followed all accounting rules appropriately

and that the financial reports are an accurate representation of

the company's financial condition. opposite of qualified opinion.

(http://www.investorwords.com/5175/unqualified_opinion.html#ixzz1LSdhoELU)

Ooreengekome

prosedures

Ooreengekome prosedures is ŉ aanstelling waar die kliënt

prosedures bepaal en die rekenmeester onderneem om die

prosedures uit te voer.

Ouditaanpassing Ouditaanpassing is ŉ voorgestelde regstelling van die finansiële

state wat die ouditprosedures dalk nie opgespoor het nie.

Ouditbeplanning Ouditbeplanning is die ontwikkeling van ŉ algemene strategie vir

die oudit.

Rekeningkundige

beginsels

Rekeningkundige beginsels is alternatiewe maniere van

rapportering en openbaarmaking van inligting in finansiële state

en verwante voetnote.

Rekeningkundige

data

Rekeningkundige data sluit joernale, grootboeke en ander

rekords, soos sigblaaie (spreadsheets) in, wat ondersteuning

bied vir finansiële state.

Steekproefgrootte Steekproefgrootte is die getal van die bevolkingsitems wat

gekies word as verteenwoordigend van die totale bevolking.

Toets van die

kontrole

Toets van die kontrole is waar ouditeure die ontwerp van die

kontrole evalueer.

Tussentydse

finansiële inligting

Tussentydse finansiële inligting is die finansiële state van ŉ

tydperk minder as ŉ volle jaar.

AUD105 Ouditkunde


Tussentydse

ouditprosedures

Tussentydse ouditprosedures word uitgevoer gedurende die jaar

onder oudit, voor die jaareinde.

Veldwerk Veldwerk is die uitvoer van ouditprosedures buite die ouditeur se

kantoor.

Voorkomende

beheer

Voorkomende beheer is beheer wat ontwerp is om ŉ onbeplande

gebeurtenis te vermy.

Wanvoorstelling Wanvoorstelling beteken verkeerd of vals – onwaar inligting op

finansiële state.

Werkspapiere Werkspapiere is die rekords wat die ouditeur hou van die

prosedures wat toegepas word, toetse wat uitgevoer word en

inligting wat verkry is.

Wesenlikheid Wesenlikheid is inligting wat belangrik genoeg is om ŉ belegger

se besluit te verander.

(Aangepas vanuit: http://accounting.smartpros.com/x6645.xml)

2.4 Inleiding

Oudit is die versameling en evaluering van bewyse oor inligting om te bepaal en verslag te

doen oor die mate van ooreenstemming tussen die inligting en die gevestigde kriteria.

Ouditering moet gedoen word deur ŉ bevoegde en onafhanklike persoon. Daar moet

inligting in aanvaarbare formaat wees wat deur die ouditeur geëvalueer kan word.

Die algemene beginsels vir ouditeringstandaarde is basiese aannames, konsekwente

aannames, logiese beginsels en vereistes wat help in die ontwikkeling van Suid-Afrikaanse

Ouditstandaarde en wat die ouditeure help in die vorming van menings en verslae, veral in

gevalle waar geen spesifieke standaarde van toepassing is nie.

Verder het ouditeure gereeld toegang tot kommersiële, politieke of veiligheidsinligting wat

sensitief is van aard. Die ouditeur moet die nodige professionele sorg uitoefen om sodanige

inligting te verseker, behoorlik te beskerm en moet dus prosedures en kontroles in plek hê

om die fisiese veiligheid van die werkspapiere te verseker.

Vir finansiële oudits sal die ouditeur, byvoorbeeld evaluasies doen op die kontroles wat in

plek is om die entiteit se bates en ander waardevolle hulpbronne te beskerm en sal ook

AUD105 Ouditkunde


toetse doen om te sien of behoorlike en volledige rekeningkundige rekords gehou word. Dit

kan gedoen word deur deur-stap toetse waar ŉ transaksie gevolg word van die begin van die

transaksie tot die afhandeling daarvan om te bepaal of daar enige gebreke in die

rekordhouding en opname van transaksies is.

In hierdie studie-eenheid word gekonsentreer op die terminologie wat deur ouditeure gebruik

word, interne beheer en gehalteversekering, die konsep van voldoende, toepaslike

ouditbewyse, die beginsels van ouditsteekproefneming, en die evaluasie van ŉ ouditeur se

gereedskap.

(Bron: http://3.bp.blogspot.com/_FgzIskiv2qY/S6qhM7sra4I/AAAAAAAAAHw/-

BYaLMmUwBA/s1600/auditor.gif)

2.5 Interne beheer en gehalteversekering

In rekeningkunde en ouditkunde word interne beheer gedefinieer as ŉ proses wat in werking

gestel word deur ŉ onderneming se struktuur, werksvloei, mense en deur die ontwerp van

die bestuursinligtingstelsels om te help om die onderneming se spesifieke doelstellings te

bereik.

Interne beheermaatreëls is ŉ integrale deel van enige onderneming se finansiële en

sakebeleid en prosedures. Interne beheermaatreëls bestaan uit al die maatreëls wat deur

die onderneming ingestel is met die volgende doelwitte:

• Die beskerming van hulpbronne teen afval, bedrog, en ondoeltreffendheid;

AUD105 Ouditkunde


• die versekering van akkuraatheid en betroubaarheid in rekeningkunde en ander data;

• die nakoming van die beleidsbepalings van die onderneming; en

• die evaluering van die vlak van prestasie in al die afdelings van die onderneming.

Interne beheermaatreëls is bloot goeie sakepraktyke.

Die volgende is die voordele wat toereikende interne beheermaatreëls bied:

• Begrip van interne beheermaatreëls is van kritieke belang in enige onderneming.

• Dit verminder die risiko van bedrog en wanvoorstellings op finansiële state of

wanaanwending van bates en fondse.

• Bevordering van ŉ kultuur en omgewing van integriteit, lojaliteit en hoë etiese

waardes.

• Effektiewe interne beheer is een van die fondamente wat noodsaaklik is vir die

uitbreiding van ŉ onderneming om sy potensiaal ten volle te bereik.

• ŉ Sterk interne beheerstruktuur sal tot meer vertroue lei by die onderneming se

kliënte, aandeelhouers, bankiers, en rekenmeesters.

• Handhawing van ŉ hoë mate van vertroue en die akkuraatheid van die finansiële

verslagdoening.

• Verbetering van verouderde en ondoeltreffende prosesse.

Die onderstaande figuur is ŉ voorbeeld van die interne kontroleproses

AUD105 Ouditkunde


Figuur 2.1: Voorbeeld van die interne kontroleproses

(Bron: http://www.finexgroup.ca/images/diagram_internal_control.png)


1. Doen navorsing om te bepaal wat die ander voordele van effektiewe interne

beheermaatreëls is.

2. Doen navorsing om te bepaal wat die nadele van oneffektiewe beheermaatreëls is.

Riglyn: Tik die trefwoorde in Google soek enjin om addisionele inligting te bekom.

AUD105 Ouditkunde


2.5.1 Wie is verantwoordelik vir interne beheer?

(Bron: http://farm4.static.flickr.com/3078/2586310670_491026ac82.jpg)

Almal binne die onderneming het ŉ rol in interne beheer. Die rolle wissel na gelang van die

vlak van verantwoordelikheid en die aard van die betrokkenheid van die individu.

Die volgende persone is verantwoordelik:

• Die Raad van Direkteure en senior bestuurders is oorhoofs verantwoordelik vir

interne beheer.

• Bestuurders en toesighoudende personeel is verantwoordelik vir die uitvoering

van beheer, beleid en prosedures op hul vlak binne ŉ spesifieke afdeling.

• Elke individu binne ŉ afdeling moet bewus wees van behoorlike interne

beheermaatreëls wat verband hou met hul spesifieke werk.

Die rol van interne oudit is om die toereikendheid en doeltreffendheid van die interne

beheermaatreëls te ondersoek en aanbevelings te maak oor hoe om beheer te verbeter.

Interne oudit moet onafhanklik en objektief bly en is nie primêr verantwoordelikheid vir die

daarstelling en instandhouding van interne beheer nie.

AUD105 Ouditkunde


Interne ouditfunksies kan waarde toevoeg tot ŉ onderneming se interne beheerstelsel deur ŉ

sistematiese, gedissiplineerde benadering tot die evaluering van risiko’s en deur die maak

van aanbevelings om risikobestuur meer doeltreffend te maak. Die interne ouditeur moet

fokus op die verbetering van die interne beheerstruktuur en bevordering van beter

korporatiewe bestuur.

Die rol van die interne ouditeur in die verband, behels die volgende:

• Evaluering van die effektiwiteit en doeltreffendheid van die beheerstelsels.

• Aanbeveling van nuwe beheerstelsel waar nodig of die staking van onnodige

beheermaatreëls.

• Die gebruik van beheerraamwerke.

• Die ontwikkeling van self-evalueringsmaatreëls t.o.v. beheer.

Die interne ouditeur se evaluasie van interne beheer impliseer:

• die bepaling van die betekenis en die sensitiwiteit van die risiko waarvoor beheer

geëvalueer word;

• die beoordeling van die kwesbaarheid van hulpbronne deur misbruik, versuim om

doelwitte te bereik met betrekking tot etiek, ekonomie, doeltreffendheid en

effektiwiteit, of versuim om te voldoen aan aanspreeklikheidsverpligtinge en nie-

nakoming van wette en regulasies;

• die identifisering en begrip van die ontwerp en bedryf van relevante beheer;

• die bepaling van die mate van beheerdoeltreffendheid deur middel van toetsing van

die kontrole;

• die beoordeling van die toereikendheid van die beheerontwerp; en verslagdoening

oor die interne beheerevaluering en bespreking van die nodige regstellende aksies.

2.5.2 Elemente van interne beheer

Interne beheermaatreëls is ŉ stelsel wat bestaan uit spesifieke beleidsbepalings en

prosedures wat ontwerp is om bestuur te voorsien van ŉ redelike versekering dat die

doelstellings en doelwitte bereik sal word.

AUD105 Ouditkunde


Interne beheerstelsels werk op verskillende vlakke van doeltreffendheid. Dit bepaal of ŉ

bepaalde interne beheerstelsel doeltreffend is en of die vyf komponente: beheeromgewing,

risiko-evaluering, beheeraktiwiteite, inligting en kommunikasie, en monitering teenwoordig is

en funksioneer. Doeltreffende beheer verskaf redelike gerusstelling oor die vervulling van

gevestigde doelwitte.

Figuur 2.2: Die elemente van interne beheer

(Bron: Outeur, 2011)

� Die beheeromgewing

Die beheeromgewing, soos vasgestel deur die onderneming se administrasie, gee die toon

aan binne ŉ onderneming en beïnvloed die beheerbewussyn van die mense. Die bestuur

van elke departement of area van aktiwiteit stel ŉ interne beheeromgewing daar. Dit vorm

die grondslag vir die dissipline en struktuur in al die ander komponente van interne beheer.

Beheeromgewingsfaktore sluit die volgende in:

• integriteit en etiese waardes;

• die verbintenis tot bevoegdheid;

• leierskapfilosofie en bestuurstyl;

Elemente

van

beheer

Beheer-

omgewing

Risiko-

evaluering

Beheer-

aktiwiteite

Inligting en

kommunikasie

Monitering

AUD105 Ouditkunde


• die wyse waarop die bestuur gesag en verantwoordelikheid toeken, mense

organiseer en ontwikkel; en

• beleidsbepalings en prosedures.

Die volgende beeld die beheeromgewing uit:

Figuur 2.3: Voorbeeld van die beheeromgewing

(Bron: http://www.halharris.com/241/Ch08ControlThreats.jpg)

� Risiko-evaluering

Elke onderneming het ŉ verskeidenheid van risiko's komende van eksterne en interne

bronne wat geëvalueer moet word. ŉ Voorwaarde vir risiko-evaluering is die daarstelling van

doelwitte. Risiko-evaluering is die identifisering en ontleding van die betrokke risiko's t.o.v.

die bereiking van die doelwitte.

Dit vorm ook ŉ basis vir die bepaling van hoe om die risiko's te hanteer. Omdat ekonomiese,

regulatoriese en operasionele omstandighede sal voortgaan om te verander, is meganismes

nodig om risiko's verbonde aan verandering te identifiseer en te hanteer.

Doelwitte moet daargestel word voor die bestuurders die nodige stappe neem om risiko's te

bestuur. Doelwitte het betrekking op die doeltreffendheid en effektiwiteit van die

bedrywighede, insluitende die prestasie- en finansiële doelwitte.

Finansiële verslagdoeningsdoelwitte het betrekking op die voorbereiding van ŉ betroubare

gepubliseerde finansiële state, insluitende die voorkoming van bedrieglike finansiële

AUD105 Ouditkunde


verslagdoening. Nakoming van doelwitte het betrekking op wette en regulasies wat die

minimum standaarde van gedrag bepaal.

Die proses van identifisering en ontleding van risiko is ŉ deurlopende proses en is ŉ kritieke

komponent van ŉ effektiewe interne beheerstelsel. Aandag moet fokus op die risiko's op alle

vlakke en die nodige aksies moet geneem word om dit te beheer. Nadat risiko's

geïdentifiseer is, moet dit geëvalueer word.

Die volgende is stappe in die risiko-evalueringsproses:

• Formuleer ŉ risiko-evalueringstrategie

Bepaal ŉ risiko-evalueringstrategie wat die beste by die behoeftes van die onderneming

sal pas. Elke omgewing het spesiale behoeftes om te oorweeg by die ontwikkeling van

risiko-evaluering. Identifiseer en spreek hierdie behoeftes aan om voorsiening te maak

vir ŉ meer akkurate en gedetailleerde risiko-evaluering.

• Formulering van die strategiese plan

Maak risiko-evaluering deel van die onderneming se strategiese plan. Dit is die beste om

ŉ span personeellede, wat alle fasette en funksies van die onderneming ken, deel van

die span te maak wat ŉ risiko-evaluering uitvoer.

• Beplan die risiko-evaluering

Skeduleer voldoende tyd om te verseker dat die risiko-evaluering deeglik beplan,

gedokumenteer en behoorlik uitgevoer word. Sluit die evaluering in die jaarlikse

organisatoriese onderhoudsroetine in. Vestig spesifieke prosedures en standaarde ten

opsigte van verwagtinge rondom die taak.

• Identifiseer risiko's of gevare

Definieer die onderneming se risiko's deur die meting van die grootte van die potensiële

verlies en die waarskynlikheid dat die verlies kan voorkom.

• Dokumenteer bevindings

Teken bevindings aan en implementeer voorsorgmaatreëls en voorkomende maatreëls

om die onderneming se risiko-faktore te beheer.

AUD105 Ouditkunde


• Ontleed die resultate

Dis belangrik om te verstaan dat die uitvoer van ŉ risikobepaling moeilik is en dat foute

maklik gemaak kan word. Sodra die risiko geïdentifiseer en geëvalueer is, kan die

ontleding van die resultate ŉ groot uitdaging wees.

(Aangepas vanuit: http://www.ehow.com/how_2154600_do-risk-

assessment.html#ixzz1H9XNh275)

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ risiko-evaluering:

Figuur 2.4: Voorbeeld van ŉ risiko-evaluering

(Bron: http://how-to-do-it.net/how-to/wp-content/uploads/How-to-do-it-risk-assessment.gif)

Interne beheerstelsels verander oor tyd. Die manier waarop beheer toegepas word, kan

verander. Effektiewe prosedures kan minder doeltreffend word as gevolg van die aankoms

van nuwe personeel, wissellende doeltreffendheid t.o.v. opleiding en toesighouding, tyd en

hulpbronne beperkings, of bykomende druk. Omstandighede waarvoor die interne

beheerstelsel oorspronklik ontwerp is, kan verander. As gevolg van die veranderende

omstandighede, moet bestuur bepaal of die interne beheerstelsel steeds relevant is en in

staat is om nuwe risiko's aan te spreek.

� Beheeraktiwiteite

Beheeraktiwiteite is die beleidsrigting en prosedures wat help verseker dat die bestuur wel

die riglyne uitgevoer. Dit help om te verseker dat die nodige stappe gedoen word om risiko's

aan te spreek om die onderneming se doelwitte te bereik. Beheeraktiwiteite kom dwarsdeur

die onderneming voor, op alle vlakke en in alle funksies.

AUD105 Ouditkunde


Dit sluit ŉ verskeidenheid aktiwiteite in soos:

• goedkeurings

• magtigings

• verifikasie

• rekonsiliasies

• evaluering van die onderneming se prestasie

• die sekerheid van bates

• die skeiding van pligte

Beheeraktiwiteite behels gewoonlik twee elemente:

• ŉ beleidformulering van wat gedoen moet word, en

• prosedures om die beleid uit te voer.

Die volgende is ŉ gevallestudie van die beheermaatreëls wat deur die internasionale firma

HUSQVARNA ingestel is:

Gevallestudie 2.1

• Beheeraktiwiteite

Beheeraktiwiteite is om foute en afwykings te voorkom, te identifiseer en te korrigeer.

Husqvarna omskryf interne beheerstandaarde, dit wil sê hulle spesifiseer die

beheeraktiwiteite wat in elke sakeproses ingesluit word, ten einde te verseker dat daar ŉ

eenvormige vlak van interne beheer oor finansiële verslagdoening in die Groep is.

Beheeraktiwiteite is opgeneem in Husqvarna se prosesse vir rekeningkundige en finansiële

verslagdoening en sluit prosedures vir goedkeuring in, versoening van die bankbalanse en

-rekeninge, analise van die resultate, skeiding van pligte, outomatiese kontrolediens in IT-

stelsels en beheer van die basiese IT-omgewing.

• Beheer

Elke bedryfseenheid het ŉ kontroleur wie se verantwoordelikhede insluit om te verseker dat

die eenheid se interne beheermaatreëls voldoen aan die Groepstandaarde, asook die

nakoming van die Groep se riglyne en beginsels soos uiteengesit in Husqvarna se

Rekeningkunde Handboek.

AUD105 Ouditkunde


Die kontroleur is ook verantwoordelik om te verseker dat die finansiële inligting korrek en

volledig is en gelewer word. Daarbenewens het kontroleurs op sektorvlak en groepvlak

ooreenstemmende verantwoordelikhede.

• Verteenwoordiger

ŉ Verteenwoordiger word aangestel deur Husqvarna in elke land waar die Groep

bedryfsfiliale het. Hierdie beampte se pligte sluit in: die beskerming van die belange van die

Groep se eienaars, sowel as die identifisering van en verslagdoening oor risiko's in sulke

gebiede, soos byvoorbeeld fiskale regulasies en ander wetlike aspekte.

• Brief van verteenwoordiging

Sedert 2007 het Husqvarna ŉ stelsel vir die bekragtiging van die finale rekeninge,

waarvolgens elke maatskappyhoof en die kontroleurs van verskeie

verslagdoeningseenhede ŉ brief van verteenwoordiging teken wat bevestig dat die

finansiële verslag ŉ ware en akkurate beeld bied van die eenhede se finansiële posisie en

dat dit opgestel is in ooreenstemming met die Groep se rekeningkundige standaarde.

• Groepsbestuur

Die maandelikse vergaderings van groepsbestuur sluit ŉ oorsig van die maandelikse

resultate vir die groep in, sowel as opgedateerde voorsuitskattings, planne en strategiese

kwessies.

• Self-evaluering

Elke operasionele eenheid lê ŉ jaarlikse kontrole self-evalueringsverslag voor oor die status

van sy area van verantwoordelikheid wat onderhewig is aan interne beheer. Die kontrole

self-evalueringsverslag word onderteken deur die kontroleur. Hierdie evaluering word

gebaseer op ŉ omvattende vraelys wat ontwerp is om die mate van nakoming van

gedefinieerde vereistes te meet. Die eenheid meet sy eie voldoeningsbeampte. Die

resultate van die kontrole self-evaluering is saamgestel op Groepvlak vir die evaluering van

beheerroetines, en word aan die Ouditkomitee gerapporteer.

• Prosedures met betrekking tot verkrygings

Husqvarna het riglyne en roetines ontwerp om te verseker dat die bedrywighede akkuraat

ontleed is in terme van finansiële, operasionele en omgewingsvereistes. Verkrygings word

AUD105 Ouditkunde


geëvalueer in 12- en 24-maande intervalle ná die transaksie. Evaluerings word

gerapporteer aan die Ouditkomitee en die Raad.

(Aangepas vanuit:

http://corporate.husqvarna.com/?p=cg&s=internal_control_and_risk_management&t=contro

l_activities&afw_lang=en)


1. Is die beheeraktiwiteite genoegsaam in die geval van HUSQVARNA?

2. Watter ander beheeraktiwiteite kan bygevoeg word?

3. Wat is die voordele en nadele van die kontrole selfevaluering?

4. Is daar ŉ groter rol vir Groepbestuur in die geval van HUSQVARNA?

• Komponente van die beheeraktiwiteit

Interne beheermaatreëls maak staat op die beginsel van gewigte en teengewigte in die

werkplek. Die volgende is komponente van die beheeraktiwiteit:

o Personeel

Personeel moet bevoeg en betroubaar wees, met duidelik-gevestigde strukture van

gesag en verantwoordelikheid wat gedokumenteer is in geskrewe posbeskrywings en

prosedurehandleidings. Organogramme bied ŉ visuele voorstelling van die

gesagstrukture aan en periodieke opdaterings van posbeskrywings verseker dat

werknemers bewus is van wat van hulle verwag word.

o Magtigingsprosedures

Magtigingsprosedures moet ŉ deeglike oorsig van ondersteunende inligting bied.

Goedkeuring of magtigingsverantwoordelikhede moet in ooreenstemming wees met

die aard en omvang van die saketransaksies en met die onderneming se beleid.

o Skeiding van pligte

Die volgende is ŉ voorbeeld van die skeiding van pligte:

AUD105 Ouditkunde


Figuur 2.5: Skeiding van pligte

(Bron: http://www.pwc.com/en_SG/sg/advisory/assets/sap2.gif)

Skeiding van pligte verminder die waarskynlikheid van foute en onreëlmatighede. ŉ

Individu mag byvoorbeeld nie verantwoordelikheid wees vir meer as een van die

volgende drie transaksiekomponente nie, naamlik magtiging, bewaring, en

rekordhouding.

Wanneer die werk van een werknemer gekontroleer word deur ŉ ander, en wanneer

die verantwoordelikheid vir die bewaring van bates afsonderlik hanteer word van die

verantwoordelikheid vir die handhawing van die rekords met betrekking tot daardie

bates, vind daar skeiding van pligte plaas. Dit dra daartoe by dat foute makliker en

tydig ontdek word en dit beperk wanpraktyke.

Die volgende is ŉ voorbeeld van die skeiding van pligte soos dit deur die Universiteit

van Kalifornia in Los Angelas (UCLA) toegepas word:

Voorbeeld 2.1

Skeiding van pligte (proaktief en reaktief)

Skeiding van pligte is van kritieke belang vir effektiewe interne beheer, want dit

verminder die risiko van foute en ongemagtigde aksies. Dit help om bedrog te bestry

deur die ontmoediging van sameswering. Oor die algemeen behoort die volgende

AUD105 Ouditkunde


funksies geskei te word:

• Goedkeuring

• Rekeningkunde

• Batebewaring

As hierdie aktiwiteite nie geskei kan word nie, is ŉ gedetailleerde evaluering van

verwante aktiwiteite op ŉ gereelde basis nodig as teenvoeter teen onreëlmatighede.

By UCLA is die volgende voorbeelde van die skeiding van pligte:

• Die persoon wat die aankoop van goedere of dienste doen, moet nie die

persoon wees wat die aankoop goedkeur nie.

• Die persoon wat die aankoop van goedere of dienste goedkeur, moet nie die

persoon wees wat die maandelikse finansiële verslae nagaan nie.

• Die persoon wat die aankoop van goedere of dienste goedkeur, mag nie tjeks

uitreik nie.

• Die persoon wat die tjeks ontvang, moet nie die persoon wees wat die

deposito maak nie.

• Die persoon wat tjeks ontvang, moet nie die persoon wees wat die rekeninge

ontvangbaar rekords hou nie.

Geen een persoon mag:

• ŉ transaksie inisieer; en

• ŉ transaksie goedkeur; en

• ŉ transaksie te boek stel; en

• bates hanteer; en

• verslae beoordeel nie.

Let wel: Ten minste twee pare oë is nodig vir ŉ transaksie.

(Bron: http://map.ais.ucla.edu/portal/site/UCLA/menuitem)

AUD105 Ouditkunde


o Fisiese beperkings

Fisiese beperkings is die belangrikste tipe beskermende maatreël vir die beveiliging

van die onderneming se bates, prosesse en data.

o Dokumentasie en rekordbewaring

Dokumentasie en rekordbewaring is bedoel om redelike versekering te gee dat alle

inligting en transaksies van waarde, akkuraat aangeteken is en bewaar word. Rekords

moet onderhou en beheer word in ooreenstemming met die gevestigde

bewaringstydperk en behoorlik bestuur word in ooreenstemming met gevestigde

prosedures.

o Monitering

Monitering is noodsaaklik om te bevestig dat beheer behoorlik funksioneer.

Rekonsiliasies en uitsonderingsverslae kan hierdie soort van inligting verskaf.

� Inligting en kommunikasie

Relevante inligting moet geïdentifiseer, vasgelê en gekommunikeer word in ŉ vorm en

tydsraamwerk wat mense in staat sal stel om hulle verantwoordelikhede na te kom.

Effektiewe kommunikasie moet plaasvind in die onderneming. Alle personeel moet ŉ

duidelike boodskap van topbestuur kry dat beheerverantwoordelikhede ernstig opgeneem

moet word.

� Monitering

Die volgende is ŉ voorbeeld van monitering as een van die elemente van beheer:

AUD105 Ouditkunde


Figuur 2.6: Monitering

(Bron: http://blog.mon.itor.us/wp-content/uploads/2006/07/ExternalMonitoring.jpg)

Interne beheerstelsels moet gemoniteer word. Hierdie is ŉ proses wat die kwaliteit van die

stelsel se werkverrigting oor die verloop van tyd evalueer. Die omvang en frekwensie van

afsonderlike evaluasies hang hoofsaaklik af van ŉ evaluering van risiko's en die

doeltreffendheid van deurlopende moniteringsprosedures. Interne beheer tekortkominge

moet opwaarts gerapporteer word as ernstige aangeleenthede waaraan bestuur aandag

moet gee.


Doen navorsing oor die verskillende maniere waarop monitering kan plaasvind.

2.5.3 Interne beheer in rekeningkunde

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ eenvoudige rekeningkundige departement:

AUD105 Ouditkunde


Figuur 2.7: Eenvoudige rekeningkundige departement

(Bron: http://www.window.state.tx.us/tspr/tyler/ex8-11.gif)

Die volgende is ŉ voorbeeld van interne beheer in rekeningkunde:

Figuur 2.8: Interne beheer

(Bron: http://www.emeraldinsight.com/content_images/fig/0510190807001.png)

Assistant Superintendent Business Services

Director

Budget & Accounting

Accountant

Coordinator

CashierBookkeepers

(4)

Payroll Clerks

(2)

AUD105 Ouditkunde


Daar is talle statutêre vereistes wat nagekom word deur sakeondernemings wêreldwyd.

Rekeningkundige standaarde en interne beheermaatreëls in rekeningkunde is van die

noodsaaklike vereistes wat ondernemings nie net help in die bestuur van hulle finansies nie,

maar dit help ondernemings ook om tred te hou met laste, regte en tariewe.

Die wette met betrekking tot interne beheer in die openbare korporasies en maatskappye is

veral streng a.g.v. die feit dat openbare geld en rente beskerm moet word met behulp van

sodanige beheer en nakoming van die beheermaatreëls.

Die interne beheermaatreëls in rekeningkunde is ook onderhewig aan ŉ jaarlikse interne

beheermaatreël oudit, wat deur gemagtigde en gesertifiseerde geoktrooieerde

rekenmeesters uitgevoer word.

Die volgende is ŉ lys van faktore wat die behoefte aan interne beheermaatreëls in

rekeningkunde verduidelik:

• Dit is noodsaaklik vir enige onderneming om rekord te hou van alle rekeningkundige

rekords en finansiële state wat afgehandel en geverifieer is deur die onderneming in

ŉ finansiële jaar. Hierdie soort van beheer behoort te verseker dat die onderneming

finansies nie misbruik word nie.

• Interne beheer word ook verlang om tydige betaling van laste en belastings te

verseker. Hierdie beheermaatreëls is nodig om die reputasie en kredietwaardigheid

van die onderneming te handhaaf.

• Interne beheer is nodig om bedrog en kriminele aktiwiteite te verminder in die

korporatiewe wêreld.

• Die regering en agentskappe van die regering kan finansiële rekords van die

onderneming sonder enige kennisgewing aanvra. Die interne beheermaatreëls in

rekeningkunde dra daartoe by dat ŉ onderneming se finansiële rekords vinnig

produseer kan word.

• Die interne beheermaatreëls in rekeningkunde is ook nodig om die doeltreffendheid

en doelmatigheid van finansies en finansiële bestuur te verhoog.

AUD105 Ouditkunde



Doen navorsing oor ander faktore wat die behoefte aan interne beheermaatreëls in

rekeningkunde verduidelik.

Daar is verskeie maatreëls wat deur ŉ onderneming geïmplementeer kan word om interne

beheermaatreëls in rekeningkunde te verseker.

� Skeiding van pligte

Daar is verskeie funksies wat plaasvind in die rekeninge afdeling van ŉ onderneming, wat

met die hulp van interne beheermaatreëls gekontroleer word. Skeiding van pligte is ŉ beleid

waar twee verskillende mense die rekeninge en fisiese werking van bates hanteer. Die

dubbelinskrywingstelsel is ŉ belangrike instrument vir so ŉ proses.

� Transaksionele toestemming

Transaksionele toestemming beteken dat al die transaksies gemagtig is en interne beheer

ook geïmplementeer is. Dit beteken dat, tydens koop- en verkooptransaksies, werknemers

binne bepaalde limiete moet optree en dit onder geen omstandighede mag oorskry nie.

� Dokumentasie en rekords

Daar is verskeie ander dokumentasie en rekords wat in die onderneming se rekenaarstelsels

gestoor word met die hulp van rekeningkundige programmatuur. Hierdie stelsels verseker

eenvoudiger funksies, makliker verifikasie en betroubaarder oudits.

� Onafhanklike verifikasies

Interne of eksterne ouditeure van die onderneming kan oudits en verrassingskontrolering

binne die onderneming doen ten einde te verseker dat die interne beheermaatreëls

doeltreffend werk.

(Aangepas vanuit: http://www.buzzle.com/articles/internal-controls-in-accounting.html)

AUD105 Ouditkunde



Doen navorsing om ander elemente van beleid te identifiseer wat deur ondernemings

geïmplementeer kan word ten einde interne beheermaatreëls t.o.v. die rekeningkundige

funksie te verseker.

2.5.4 Gehalteversekering

Die volgende is ŉ voorbeeld van gehalteversekering:

Figuur 2.9: Voorbeeld van gehalteversekeringsiklus

(Bron: http://www.a1technology.com/images/qualityassurance.JPG)

Gehalteversekering is die proses van verifikasie om te bepaal of produkte of dienste voldoen

aan die kliënt se verwagtinge. Gehalteversekering is ŉ proses-gedrewe benadering met

spesifieke stappe om doelwitte te definieer en te bereik.

Die vier gehalteversekeringstappe is soos volg:

AUD105 Ouditkunde


Figuur 2.10: Gehalteversekeringstappe


• Beplan: Bepaal doelwitte en prosesse wat nodig is om die gewenste resultate te

lewer.

• Doen: Implementeer die proses wat ontwikkel is.

• Kontroleer: Moniteer en evalueer die geïmplementeerde proses deur die toets van

die resultate teen die voorafbepaalde doelwitte.

• Stel in werking: Implementeer die aksies wat nodig is vir die verbetering, indien die

resultate veranderinge vereis.

Die stappe hierbo is ŉ doeltreffende metode vir die monitering van kwaliteit-versekering,

want dit ontleed bestaande voorwaardes en metodes wat gebruik word om die produk of

diens aan kliënte te voorsien. Die doel is om te verseker dat uitnemendheid inherent aan

elke komponent van die proses is. Gehalteversekering help ook om te bepaal of die stappe

wat gevolg word om die produk of diens te lewer, geskik is vir die bepaalde tyd en

omstandighede.

Gehalteversekering dek ŉ wye spektrum van aktiwiteite en om gehalteversekering werklik

effektief te maak, word daar vereis dat daar werklik in diepte na elk van die stappe gekyk

word. So kan beplanning, byvoorbeeld die volgende insluit:

• ondersoek na die gehalte van die grondstowwe wat gebruik word tydens die

vervaardigingsproses,

• die werklike vervaardigingsproses, of

• die inspeksieprosesse wat gebruik word.

Beplan

Doen

Kontroleer

Stel in

werking

AUD105 Ouditkunde


Die ander drie stappe moet ook deeglik oorweeg word.

(Aangepas vanuit: http://www.wisegeek.com/what-is-quality-assurance.htm)

2.6 Toepaslike ouditbewyse


Wat is verkeerd in hierdie voorstelling van toepaslike ouditbewyse?

(Bron: http://www.4gaccounts.com/wp-content/uploads/2010/11/working-papers.jpg)

Ouditbewyse is bewysstukke wat gedurende die loop van ŉ finansiële oudit versamel word.

Bewyse wat versamel word tydens ŉ oudit kan verskillende vorme aanneem wat voldoende

bewyse verskaf aan die ouditeur om ŉ finale oordeel te maak.

Hierdie bewyse moet ook noukeurig beheer word, want dit kan potensieel vertroulike

materiaal wees. Toegang tot hierdie getuienis moet dus beperk word tot mense wat

gemagtig is om die ondersoek te doen. Toegang is ook beperk om te verhoed dat daar

inmenging met die getuienis is wat die oudit onder verdenking kan plaas.

In ŉ oudit word finansiële rekords en praktyke in oënskou geneem. Mense kan oudits doen

vir ŉ wye verskeidenheid van redes. Intern gebruik ondernemings ouditering om te verseker

dat al hul praktyke wettig is. Ouditering kan ook gedoen word om te bepaal of ŉ

onderneming se finansiële inligting akkuraat is. Indien daar foute gevind word tydens ŉ oudit

moet dit reggemaak word.

AUD105 Ouditkunde


Ouditbewyse kan ook in twee breë kategorieë verdeel word, naamlik: intern en ekstern. ŉ

Voorbeeld van interne ouditbewyse is dalk iets soos ŉ tjekboekregister. Eksterne bewyse

sluit aspekte soos bankstate in.

Versameling van bewyse sluit in:

• die bymekaar maak van dokumente,

• die waarneming van praktyke binne ŉ onderneming, en

• die voer van onderhoude met werknemers, en

• die boekstawing van inligting.

(Aangepas vanuit: http://www.wisegeek.com/what-is-audit-evidence.htm)

Die onderstaande figuur is ŉ voorbeeld van ŉ interne ouditbewys, naamlik ŉ

bankrekonsiliasie.

Figuur 2.11: Bankrekonsiliasie

(Bron: http://www.evritesoftware.co.uk/images/Bank-Reconciliation.jpg)

Figuur 2.12 hieronder is ŉ voorbeeld van ŉ eksterne ouditbewys, naamlik ŉ bankstaat.

AUD105 Ouditkunde


Figuur 2.12: Bankstaat

(Bron:

http://ultranet.stdoms.ac.nz/DataStore/Pages/PAGE_2750/Docs/Documents/BankStatement

Chequing.png)

2.7 Ouditbewyse besluite

Alvorens die ouditbewyse versamel word, moet die volgende besluite geneem word:

• Ouditprosedures wat gebruik gaan word. Tydens voorligting aan werknemers

moet die spesifieke prosedures uitgespel word wat tydens die oudit gebruik gaan

word.

• Toetsbevolkingsgrootte (test population size). Hoeveel items getoets moet word

vir elke ouditproses.

• Itemkeuse. Watter items uit die toetsbevolking gekies moet word.

AUD105 Ouditkunde


• Tydsberekening. Watter tydperk ter sprake gaan wees. Tydsberekening kan wissel

van vroeg in die rekenpligtige tydperk tot lank nadat dit verby is.

2.8 Tipes ouditbewyse

Die volgende is tipiese ouditbewyse wat deur ouditeure versamel word:

� Fisiese ondersoek

Die inspeksie of tel van tasbare bates deur die ouditeur.

� Bevestigings

Die ontvangs van ŉ skriftelike of mondelinge reaksie van ŉ onafhanklike derde party. Die

kliënt versoek dat die derde party direk aan die betrokke bestuurslid rapporteer.

� Dokumentasie

Dit is dokumente wat steun aan ŉ aangetekende transaksie of bedrag verleen. Dit kan

interne en eksterne dokumente wees.

� Analitiese prosedures

Oudits bestudeer verhoudings tussen data. Daar kan ongewone skommelinge plaasvind

wanneer beduidende verskille nie verwag word, of wanneer beduidende verskille verwag

word, maar dan nie bestaan nie. Analitiese prosedures word dan ingespan om die

skommelinge te probeer verklaar.

� Navrae by die kliënt

Die ouditeur verkry inligting van die kliënt in antwoord op vrae. Alhoewel die bewyse verkry

word deur navrae, kan dit nie beskou word as afdoende bewyse nie en mag dit

bevooroordeeld wees in die kliënt se guns.

� Heruitvoering

Heruitvoering behels die herkontrole van ŉ gedeelte van die berekeninge en oordrag van

inligting.

� Herkontrole

Herkontrole van berekeninge bestaan uit die toets van sodanige berekeninge vir wiskundige

akkuraatheid.

AUD105 Ouditkunde


� Herkontrole van oordrag van inligting

Herkontrole van oordrag van inligting behels die bevestiging dat die inligting konsekwent is

in die rekeningkundige rekords.

� Waarneming

Die ouditeur bekyk die fisiese aktiwiteite van die kliënt. Dit verskil van fisiese ondersoek,

want fisiese ondersoek tel bates, terwyl waarneming fokus op die kliënt se aktiwiteite.

2.9 Ouditdokumentasie

Ouditdokumentasie is die primêre rekord van ouditprosedures wat toegepas word, bewyse

wat verkry is, en gevolgtrekkings wat gemaak is deur die ouditeur. Die ouditdokumentasie is

die ouditeur se eiendom, nie dié van kliënte nie.

In die meeste gevalle, kan ŉ ouditeur nie die inligting in die werkspapiere openbaar maak

sonder die kliënt se toestemming nie.

(Aangepas vanuit:http://ccba.jsu.edu/ccba/.../jzanzig_Auditing%20Ch%207%20Lecture.ppt)


1. Doen navorsing oor die versameling van ouditbewyse.

2. Noem ten minste vyf (5) metodes om dit te doen.

2.10 Ouditsteekproewe

Daar is baie definisies van steekproewe, maar oor die algemeen behels steekproewe die

kies van individuele items uit ŉ bevolking ten einde ŉ gevolgtrekking oor die bevolking as

geheel te kan maak.

In ŉ oudit word steekproefprosedures gebruik, want dit is nie prakties om elke enkele item in

ŉ bevolking te ondersoek nie. So kan die ouditeur ŉ ouditvoorbeeld van nie-bedryfsbates

kies en oudit vir hulle bestaan, toestand en waarde. Dit sou nie prakties vir die ouditeur wees

om elke enkele bate op die boeke te oudit nie.

AUD105 Ouditkunde


Figuur 2.13 hieronder is ŉ skematiese voorstelling van ŉ steekproef.

Figuur 2.13: ŉ Steekproef

(Bron: http://www.variation.com/techlib/as-9_files/as-9-9.gif)

2.10.1 Die bevolking

Die bevolking is al die items wat ook die eienskap het wat jy wil verstaan. In die geval van

die bevolking, is die ouditsteekproef gewoonlik maklik om te definieer, bv. al die bates op die

bateregister, al die verkope gedurende die tydperk onder oorsig, ens.

Daar kan egter geleenthede wees waar ŉ steekproef gedoen moet word oor ŉ verloop van

tyd en waar die bevolking dalk meer moeilik is om te definieer, byvoorbeeld ŉ ondersoek na

ŉ oproepsentrum se wagtye op verskillende tye van die dag. In hierdie gevalle is die fokus

dan op diskrete waarnemings of tydperke.

Hieronder is ŉ voorbeeld van ŉ ouditbevolking.

AUD105 Ouditkunde


Figuur 2.14: Voorbeeld van ŉ ouditbevolking

(Bron: http://www.jebcl.co m/tut_2.htm)

2.10.2 Basis van selektering

Die grondslag vir die keuse van ŉ ouditsteekproef, is die lys van items waaruit die

ouditsteekproef gekies word. Dit word die steekproefraamwerk genoem. Die

steekproefraamwerk mag identies wees aan die bevolking, maar dit is nie altyd die geval nie.

Byvoorbeeld as ŉ interne ouditafdeling ondersoek doen na kliënte se tevredenheidsvlakke in

ŉ winkel, sou dit onmoontlik wees om al die kliënte wat by daardie winkel gekoop het, te

identifiseer. Daarom kan ŉ gepaste steekproefraamwerk al die kliënte op ŉ spesifieke datum

wees.

2.10.3 Steekproefmetodes

Die volgende steekproefmetodes word gebruik:

AUD105 Ouditkunde


� Sistematiese steekproewe

Sistematiese steekproefneming is ŉ statistiese steekproefnemingsmetode waar elke nde

item uit die bevolking gekies word om die ouditsteekproef te vorm. Die steekproefraamwerk

(of bevolking) moet gekies word deur van sistematiese steekproefneming gebruik te maak.

So kan die ouditeur, byvoorbeeld elke tiende transaksie ondersoek.

� Monetêre eenheid steekproef

Dit is ŉ metode van steekproefneming wat die verskillende grootte van elke item binne die

bevolking in ag neem by die kies van die steekproefgrootte. Die steekproefgrootte word

bereken op grond van die bevolking self en risiko-faktore soos wesenlikheid, verwagte foute

en vereiste betroubaarheidsvlak. So kan die ouditeur, byvoorbeeld elke tiende transaksie

waarvan die waarde groter as R 100 000.00 is ondersoek.

� Ewekansige steekproef

By die ewekansige steekproefnemingsbenadering het elke item binne die

steekproefraamwerk ŉ gelyke kans om gekies te word. Die steekproefraamwerk is nie

verdeel of in groepe nie. Daarbenewens het enige twee items in die bevolking dieselfde kans

om gekies te word as enige ander twee items (en dieselfde vir enige 3 items, 4 items, ens.)

Die keuse van een item het geen impak op die waarskynlikheid van enige ander item wat

gekies word nie.

Ewekansige steekproefneming kan kwesbaar wees vir ŉ steekproefnemingsfout. Dit is

wanneer die ouditsteekproef nie verteenwoordigend van die bevolking is nie. Byvoorbeeld,

indien 10 balle uit ŉ sak getrek word wat 50 rooi en 50 blou balle het, is daar ŉ kans dat 10

blou balle getrek word, en dit kan lei tot ŉ gevolgtrekking dat die sak slegs blou balle bevat.

� Gerieflikheidsteekproef

ŉ Gerieflikheidsteekproef is ŉ nie-waarskynlikheid steekproefneming waar die steekproef

deel is van die bevolking wat byderhand is. Naamlik die steekproef is gekies, want dit is

gerieflik en geredelik beskikbaar. Gerieflikheidsteekproef is ook bekend as "gryp steekproef"

of "geleentheidsteekproef". In die oorgrote meerderheid van gevalle, kan ŉ ouditeur nie

gevolgtrekkings maak oor die totale bevolking van ŉ gerieflikheidsteekproefbenadering nie,

want dit is waarskynlik nie verteenwoordigend van die bevolking nie. So sal die ouditeur,

byvoorbeeld transaksies ondersoek wat by hoofkantoor gegenereer is eerder as net die

transaksies wat by ŉ streekkantoor gegenereer is.

(Aangepas vanuit:http://www.auditsample.com/)

AUD105 Ouditkunde


2.11 Ouditeurshulpmiddels

Figuur 2.15: Ouditeurshulpmiddels

(Bron: http://www.laubrass.com/images/Audit-report-how-it-work.jpg)

Die ouditeur kan nie meer sonder die nodige programmatuur ŉ doeltreffende oudittaak verrig

nie, maar dit is nodig om te bepaal watter programmatuur aan die vereistes sal voldoen.

Omdat daar ŉ steeds groeiende verskeidenheid van ouditprogrammatuur beskikbaar is, wat

teen die gebruik van meerdoelige programmatuur opgeweeg moet word, kan dit ŉ groot

uitdaging wees om die regte keuse te maak.

Die volgende is kriteria wat die ouditeur kan aanwend by die keuse van programmatuur:

� Behoeftebepaling

Ervare inligtingstegnologie ouditeure sê ŉ onderneming se spesifieke behoeftes moet die

keuse van ouditprogrammatuur lei. Ouditbestuurders maak soms die fout om te dink dat

algemene programmatuur wat in die mark beskikbaar is, hulle probleme sal oplos. Volgens

die kenners gebruik ouditeure dikwels nie ouditprogrammatuur korrek nie, omdat hulle die

verkeerde gereedskap kies vir die werk.

AUD105 Ouditkunde


� Die ouditmissie, -doelwitte en -prioriteite

Korporatiewe en risikobestuurskwessies het aan interne ouditeure nuwe

verantwoordelikhede gegee. Ouditeure moet saam met senior bestuur en die korporatiewe

raad werk om te bepaal hoe ouditprogrammatuur hulle sal help om hulle

verantwoordelikhede na te kom. Ouditeure het ook nodig om te weet hoeveel vryheid

bestuur hulle sal gee om die verskillende tipes oudits uit te voer met programmatuur wat die

proses kan fasiliteer.

� Die tipes en omvang van die oudits

Vrae met betrekking tot die oudit wat beantwoord moet word, is soos volg:

• Wat is die doel van die oudit?

• Watter soort vrae sal ouditeure vra?

• Wat is hulle grense?

� Die tegnologiese omgewing

Die belangrikste vraag wat gevra moet word is: Watter tipes apparatuur, programmatuur,

sagteware en netwerkstelsels het die onderneming in plek? Ouditgereedskap moet pas in

die bestaande omgewing. Sommige ondernemings se stelsels soos databasisse mag

ingeboude instrumente hê wat ouditeure kan gebruik om die ouditdata wat hulle nodig het te

bekom. Ouditeure kan ook gebruik maak van programmatuur soos sigblaaie (spreadsheets)

en databasisse vir ouditdoeleindes.

2.12 Programmatuur evaluasie

Ongeag die benadering, moet ouditprogrammatuuur geëvalueer word op grond van hul

vermoë om gedefinieerde behoeftes en vereistes aan te spreek. Oor die algemeen moet

ondernemings hul keuse van programmatuur weeg teen kriteria soos:

• vermoëns en funksies,

• gemak van gebruik,

• diensbenodigdhede,

• verskaffer reputasie en kundigheid, en

• die koste.

(Aangepas vanuit:

http://findarticles.com/p/articles/mi_m4153/is_4_60/ai_106863368/pg_8/?tag=content;col1)

AUD105 Ouditkunde


2.13 Samevatting

Integriteit is die belangrikste beginsel van oudit. Die ouditeur moet eerlik en opreg in sy

benadering wees. Diskresie, objektiwiteit en lojaliteit moet te alle tye bo verdenking wees.

Takt is ook ŉ belangrike eienskap. Die ouditeur kan nie toelaat dat vooroordele die doel van

die oudit in die wiele ry nie.

Onafhanklikheid is ŉ beginsel van oudit. Die ouditeur moet ŉ onpartydige houding handhaaf.

Vertroulikheid is ook ŉ beginsel van ouditering. Die ouditeur moet geheimhouding van

inligting in die loop van sy werk handhaaf. Die ouditeur kan nie enige inligting bekend maak

aan ŉ derde party sonder toestemming nie.

Uit die aard van die saak is dit belangrik dat die ouditeur oor die nodige vaardighede beskik

om ouditwerk te kan doen.

AUD105 Ouditkunde


2.14 Selfevaluering

Aktiwiteit 2

U is pas aangestel as die interne ouditeur van ABC Ltd. U is aangesê om ŉ

aanbieding aan die Reguleerder van Finansiële Instellings te maak oor die interne

ouditfunksie van u sakeonderneming. Verduidelik die volgende aan die reguleerder:

1. Wie is verantwoordelik vir interne beheer?

2. Noem vier (4) steekproefmetodes wat gebruik kan word en maak ŉ keuse wat

sal werk vir die onderneming. Gee ook die redes vir jou keuse.

3. Noem die kriteria waarteen programmatuur vir die onderneming geëvalueer

word.

4. Noem en bespreek die vier gehalteversekeringstappe wat in die onderneming

gedoen word.

5. Wat is beheerrisiko en hoe pas die onderneming dit toe?

AUD105 Ouditkunde


Notas

AUD105 Ouditkunde


StudStudStudStudieieieie----eenheideenheideenheideenheid 3: 3: 3: 3: Die Die Die Die oooouditprosesuditprosesuditprosesuditproses


Kennis en begrip



• Ouditdoelwitte

• Die ouditproses

• Ouditdokumentasie

• Ouditbewyse

• Vermindering van risiko

Vaardighede


• Die stappe in die ouditproses te identifiseer.

• Die proses om ouditdoelwitte te formuleer te beskryf.

• Die vereistes van ouditdokumentasie te formuleer.

• Die vereistes van ouditbewyse te formuleer.

• Risiko’s te evalueer en deel te neem aan die bekamping van risiko’s.

AUD105 Ouditkunde



• http://findarticles.com/p/articles/mi_m4153/is_n4_v55/ai_21119269/pg_2/?tag=conte

nt;col1

• http://www.dellamenechella.com/goal_setting_steps.htm

• http://www.ehow.com/about_7413584_define-external-audit.html#ixzz1GDbLDNyK

• http://www.ehow.com/info_7916316_goals-objectives-independent-audit-

process.html#ixzz1GDeqTN5l

• http://www.journalofaccountancy.com/Issues/2002/Apr/TheNewAuditDocumentation

Requirements.htm

• http://www.upenn.edu/audit/oacp/images/audit/audit-process.jpg




Ouditproses Die ouditproses is ŉ volgorde van die stappe wat gevolg word

deur die ouditeur in die nagaan van ŉ kliënt se rekords.

Openingsvergadering Tydens hierdie vergadering sal die omvang van die oudit

bespreek word.

Sluitingsvergadering ŉ Sluitingsvergadering sal gehou word sodat alle betrokke

partye die ouditverslag kan bespreek.

Opvolgaksies Opvolgaksies word uitgevoer ooreenkomstig ŉ verwagte

datum van voltooiing, sodat ooreengekome regstellende

stappe geïmplementeer kan word.

Die doel van die

onafhanklike

ouditproses

Die doel van die onafhanklike ouditproses is vir ŉ derde party

om ŉ onderneming se finansiële state te bestudeer en te

verifieer as akkuraat en betroubaar.

Ouditdokumentasie Ouditdokumentasie (werkspapiere) is die dokumente wat dien

as die rekord van al die ouditbewyse wat verkry is gedurende

die ouditering van die finansiële state, interne

AUD105 Ouditkunde


bestuursouditering, inligtingstelselsouditering en ondersoeke.

Vermindering van

risiko

Vermindering van die risiko dek pogings wat geneem word om

die waarskynlikheid of gevolge van ŉ bedreiging te verminder.

3.4 Inleiding

Die ouditproses is ŉ volgorde van die stappe wat gevolg word deur die ouditeur in die

nagaan van ŉ kliënt se rekords. Die ouditproses kan wissel na gelang van die aard van die

aanstelling, sy doelstellings en die tipe van ouditversekering wat verlang word.

Die proses behels die begrip van die spesifieke kliënt se omgewing, die uitvoering van die

ouditprosedures en toetse, beoordeling van die ouditresultate en die kommunikasie van die

resultate aan belanghebbende partye.

ŉ Eksterne oudit het ŉ gedefinieerde omvang. Die bestuur van die onderneming besluit

watter finansiële rekords om aan die eksterne ouditeur beskikbaar te stel. Bestuur moet die

eksterne ouditeur van genoeg inligting voorsien vir die ouditeur om ŉ ingeligte oordeel te

maak oor die akkuraatheid van die finansiële rekords of anders sal die eksterne ouditeur die

beskikbaarheid van voldoende inligting rapporteer.

ŉ Eksterne oudit vergelyk die onderneming se finansiële rekords met die bewyse wat die

ouditeur versamel het by die onderneming. Die ouditeur tel, byvoorbeeld die voorraad in die

pakhuis en vergelyk die telling met die onderneming se inventarisrekords.

Die eksterne ouditeur gaan die onderneming se bankstate na en vergelyk dit met die

onderneming se rekords van sy kontant voorhande. Die ouditeur moet ook saamstem met

die onderneming se kwitansies vir die aankope van die items wat in sy pakhuis is.

Hoewel die onderneming die eksterne ouditeur huur, is die eksterne ouditeur ŉ onafhanklike

kontrakteur wat ŉ onafhanklike mening moet verskaf. Talle private sakeondernemings en

openbare instellings roteer die ouditeursfirma na ŉ aantal jare. Die eksterne ouditeur wat die

oudit verrig word betaal deur die geouditeerde onderneming.

Hierdie studie-eenheid fokus spesifiek op hierdie ouditproses.

(Aangepas vanuit: http://www.ehow.com/about_7413584_define-external-

audit.html#ixzz1GDbLDNyK)

AUD105 Ouditkunde


Figuur 3.1: Voorbeeld van ŉ ouditproses

(Bron: http://www.upenn.edu/audit/oacp/images/audit/audit-process.jpg)

AUD105 Ouditkunde


3.5 Ouditdoelwitte

Die doel van die onafhanklike ouditproses is vir ŉ derde party om ŉ onderneming se

finansiële state te bestudeer en te verifieer as akkuraat en betroubaar.

3.5.1 Algemene vereistes

Alvorens die doelwitte opgestel word, is daar ŉ aantal algemene vereistes waaraan daar

voldoen moet word, naamlik:

� Ouditeursonafhanklikheid

Die doel van die onafhanklike ouditproses is om seker te maak dat die ouditeur nie loon

inkomste ontvang van die onderneming, wat dalk sy oordeel kan belemmer nie.

� Ouditeursfirma onafhanklikheid

Die doel is om die ouditeursfirma te verhoed om voordeel te trek uit die advies wat dit aan

die onderneming bied.

Daar is drie tipes van onafhanklikheid, naamlik:

• Programmeringsonafhanklikheid

Programmeringsonafhanklikheid beskerm die ouditeur se vermoë om die mees geskikte

strategie en programmatuur vir die uitvoer van ŉ oudit te kies. Ouditeure moet vry wees

om ŉ taak te benader op so ŉ manier dat hulle die beste resultate sal kry.

• Ondersoekende onafhanklikheid

Terwyl ontwikkelingsonafhanklikheid ouditeure se vermoë beskerm om toepaslike

strategieë te kies, beskerm ondersoekende onafhanklikheid die ouditeur se vermoë om

die strategieë te implementeer, in watter wyse hulle nodig mag ag. Ouditeure moet

onbeperkte toegang hê tot alle inligting van die onderneming.

• Verslagdoeningsonafhanklikheid

Verslagdoeningsonafhanklikheid beskerm die ouditeure se vermoë om te kies wat aan

die publiek openbaar gemaak word. As ŉ maatskappy se direkteure opsetlik misleidende

rekeningkundige inligting aan aandeelhouers gee, sal hulle waarskynlik poog om die

ouditeure te verhoed om dit bekend te maak.

AUD105 Ouditkunde


� Ouditkomitee

(Bron: http://www.independentaudit.com/media/uploaded_images/fitforpurpose.jpg)

Die onafhanklike ouditproses bepaal ook die verantwoordelikhede van die onderneming se

bestuur. Die onderneming kies ŉ ouditkomitee, wat verantwoordelik is vir die huur van die

ouditeur en die monitering van die ouditeur. Dit is die ouditkomitee se verantwoordelikheid

om seker te maak dat die ouditeur ŉ onafhanklike kontrakteur is.

Die ouditkomitee definieer ook die omvang van die oudit, wat bepaal tot watter finansiële

rekords die ouditeur toegang het.

Die volgende is ŉ uittreksel uit die Ouditkomitee Handves soos onderskryf deur die

Association of Public Pension Fund Auditors (APPFA):

AUD105 Ouditkunde


Voorbeeld 3.1

Endorsed by the Association of Public Pension Fund Auditors (APPFA)

The following Example Audit Committee Charter captures many of the best practices used

at the present time, July of 2003. Of course, no example charter encompasses all

activities that might be appropriate to a particular audit committee, nor will all activities

identified in an example charter be relevant to every committee. Accordingly, this example

charter may be tailored to each committee's needs and governing rules. Moreover, as

applicable laws, rules and customs change, the audit committee charter should be

updated.

Endorsement by the Association of Public Pension Fund Auditors (APPFA) means that this

document is intended as a starting point of reference and as a guide to public pension

systems in formulating and/or revising their own charters. To the extent that a public

pension fund has unique circumstances, different applications and modifications of the

example passages may be desirable.

Audit Committee Charter

PURPOSE

The purpose of this Example Audit Committee Charter is to assist the Board of Directors in

fulfilling its fiduciary oversight responsibilities for the:

(1) Financial Reporting Process,

(2) System of Risk Management,

(3) System of Internal Control,

(4) Internal Audit Process,

(5) External Audit of the Financial Statements,

(6) Engagements with Other External Audit Firms,

(7) Organization's Processes for Monitoring Compliance with Laws and

Regulations and the Ethics Policy, Code of Conduct and Fraud Policy,

(8) Special Investigations and Whistleblower Mechanism, and

AUD105 Ouditkunde


(9) Audit Committee Management and Reporting Responsibilities.

AUTHORITY

The audit committee has authority to conduct or authorize investigations into any matters

within its scope of responsibility. It is empowered to perform the following functions, which

are numbered according the purposes listed above:

(1) Financial Reporting Process

• Oversee the reporting of all financial information.

• Resolve any disagreements between management, the external auditor and/or the

internal auditor regarding financial reporting.

(2) System of Risk Management

• Provide the policy and framework for an effective system of risk management, and

provide the mechanisms for periodic assessment of the system of risk

management, including risks of the information systems, and risks of business

relationships with significant vendors and consultants.

• Oversee all consultants and experts that make recommendations concerning the

risk management structure and internal control structure.

(3) System of Internal Control

• Provide the policy and framework for an effective system of internal controls, and

provide the mechanisms for periodic assessment of the system of internal controls,

including information systems, and internal control over purchases from significant

vendors and consultants.

• Ensure that contracts with external service providers contain appropriate record-

keeping and audit language.

• Seek any information it requires from employees-all of whom are directed to

cooperate with the committee's requests, or the requests of internal or external

parties working for the audit committee. These parties include the internal auditors,

all external auditors, consultants, investigators and any other specialists working for

AUD105 Ouditkunde


the audit committee.

(4) Internal Audit Process

• Appoint, compensate, and oversee the work of the Chief Audit Executive and

oversee the work of the internal audit unit.

• Serve as the primary liaison and provide the appropriate forum for handling all

matters related to audits, examinations, investigations or inquiries of the State

Auditor and other appropriate State or Federal agencies.

(5) External Audit of the Financial Statements

• Appoint, compensate, and oversee the work of the certified public accounting firm

employed by the organization to audit the financial statements.

• Pre-approve all auditing, other attest and non-audit services performed by the

external financial statement audit firm.

(6) Engagements with Other External Audit Firms

• Appoint, compensate, and oversee the work of any other certified public accounting

firm employed by the organization to perform any audits or agreed-upon-

procedures other than the audit of the financial statements.

(7) Organization’s Processes for Monitoring Compliance with Laws and Regulations

and the Ethics Policy, Code of Conduct and Fraud Policy

• Provide the policy and framework for compliance with laws and regulations, and

provide the mechanisms for periodic assessment of compliance, including

compliance by significant vendors and consultants.

• Communicate with the Board regarding the organization’s policy on ethics, code of

conduct and fraud policy as it relates to internal control, financial reporting and all

auditing activities.

(8) Special Investigations and Whistleblower Mechanism

• Retain independent counsel, accountants, or other specialists to advise the

committee or assist in the conduct of an investigation.

AUD105 Ouditkunde


• Ensure creation of and maintenance of an appropriate whistleblower mechanism for

reporting of financial statement fraud and other fraud and inappropriate activities.

(9) Audit Committee Management and Reporting Responsibilities

• Receive and review reports on all public disclosures related to the purpose,

authority and responsibilities of the Audit Committee. Consider having a Disclosure

Subcommittee for this purpose.

• Report to the Board on the activities, findings and recommendations of the Audit

Committee.

(1 – 9) Comprehensive Communication Responsibility

• Meet with the organization’s officers, external auditors, internal auditors, outside

counsel and/or specialists, as necessary.

COMPOSITION

The audit committee will consist of at least three and no more than seven members of the

Board of Directors. The Board or its nominating committee will appoint committee

members and the committee chair.

Each committee member will be both independent and financially literate. At least one

member shall be designated as the ‘financial expert’, as defined by applicable legislation

and regulation.

MEETINGS

The committee will meet at least four times a year, with authority to convene additional

meetings, as circumstances require. All committee members are expected to attend each

meeting, in person or via tele- or video-conference. Meeting notices will be provided to

interested parties in conformance with applicable laws, regulations, customs and practices.

The committee will invite members of management, external auditors, internal auditors

and/or others to attend meetings and provide pertinent information, as necessary. It will

hold private meetings with auditors {Subject to open meeting laws} and executive sessions

as provided by law. Meeting agendas will be prepared and provided in advance to

members, along with appropriate briefing materials. Minutes will be prepared.

AUD105 Ouditkunde


RESPONSIBILITIES

The committee will carry out the following responsibilities:

(1) Financial Reporting Process

• Obtain information and training to enhance the committee members’ expertise in

financial reporting standards and processes so that the committee may adequately

oversee financial reporting.

• Review significant accounting and reporting issues, including complex or unusual

transactions and highly judgmental areas, and recent professional and regulatory

pronouncements, and understand their impact on the financial statements.

• Review with management, the external auditors, and the internal auditors the

results of the audit, including any difficulties encountered.

• Review all significant adjustments proposed by the external financial statement

auditor and by the internal auditor.

• Review all significant suggestions for improved financial reporting made by the

external financial statement auditor and by the internal auditor.

• Review with the General Counsel the status of legal matters that may have an

effect on the financial statements.

• Review the annual financial statements, and consider whether they are complete,

consistent with information known to committee members, and reflect appropriate

accounting principles.

• Review other sections of the annual report and related regulatory filings before

release and consider the accuracy and completeness of the information.

• Review with management and the external auditors all matters required to be

communicated to the committee under generally accepted auditing Standards.

• Understand how management develops interim financial information, and the

nature and extent of internal and external auditor involvement.

• Review interim financial reports with management and the external auditors before

AUD105 Ouditkunde


filing with regulators, and consider whether they are complete and consistent with

the information known to committee members.

• Review the statement of management responsibility for and the assessment of the

effectiveness of the internal control structure and procedures of the organization for

financial reporting. Review the attestation on this management assertion by the

financial statement auditor as part of the financial statement audit engagement.

(2) System of Risk Management

• Obtain information about, training in and an understanding of risk management in

order to acquire the knowledge necessary to adequately oversee the risk

management process.

• Ensure that the organization has a comprehensive policy on risk management.

• Consider the effectiveness of the organization's risk management system, including

risks of information technology systems.

• Consider the risks of business relationships with significant vendors and

consultants.

• Reviews management’s reports on management’s self-assessment of risks and the

mitigations of these risks.

• Understand the scope of internal auditor’s and external auditor’s review of risk

management over financial reporting.

• Understand the scope of internal auditor’s review of risk management over all other

processes, and obtain reports on significant findings and recommendations,

together with management's responses.

• Understand the scope of any other external auditor’s or consultant’s review of risk

management.

• Hire outside experts and consultants in risk management as necessary.

AUD105 Ouditkunde


(3) System of Internal Control

• Obtain information about, training in and an understanding of internal control in

order to acquire the knowledge necessary to adequately oversee the internal

control process.

• Ensure that the organization has a comprehensive policy on internal control and

compliance.

• Review periodically the policy on ethics, code of conduct and fraud policy.

• Consider the effectiveness of the organization's internal control system, including

information technology security and control.

• Consider any internal controls required because of business relationships with

significant vendors and consultants.

• Understand the scope of internal auditor’s and external auditor’s review of internal

control over financial reporting, and obtain reports on significant findings and

recommendations, together with management's responses.

• Understand the scope of internal auditor’s review of internal control over all other

processes, and obtain reports on significant findings and recommendations,

together with management's responses.

• Review the role of the internal auditor’s involvement in the corporate governance

process, including corporate governance documentation and training.

• Ensure that contracts with external service providers contain appropriate record-

keeping and audit language.

• Direct employees to cooperate with the committee's requests, or the requests of

internal or external parties working for the audit committee. These parties include

the internal auditors, all external auditors, consultants, investigators and any other

specialists working for the audit committee.

AUD105 Ouditkunde


(4) Internal Audit Process

• Obtain the information and training needed to enhance the committee members’

understanding of the role of internal audits so that the committee may adequately

oversee the internal audit function.

• Oversee the selection process for the chief audit executive.

• Assure and maintain, through the organizational structure of the organization and

by other means, the independence of the internal audit process.

• Ensure that internal auditors have access to all documents, information and

systems in the organization.

• Ensure there are no unjustified restrictions or limitations placed on the Chief Audit

Executive and internal audit staff.

• Review with management and the Chief Audit Executive the charter, objectives,

plans, activities, staffing, budget, qualifications, and organizational structure of the

internal audit function.

• Receive and review all internal audit reports and management letters.

• Review the responsiveness and timeliness of management’s follow-up activities

pertaining to any reported findings and recommendations.

• Receive periodic notices of advisory and consulting activities by internal auditors.

• Review and concur in the appointment, replacement, or dismissal of the Chief Audit

Executive, if allowed by state law.

• Review the performance of the Chief Audit Executive periodically.

• Review the effectiveness of the internal audit function, including compliance with

The Institute of Internal Auditors' Standards for the Professional Practice of Internal

Auditing.

• On a regular basis, meet separately with the Chief Audit Executive to discuss any

matters that the committee or internal audit believes should be discussed privately

{Subject to open meeting laws}.

AUD105 Ouditkunde


• Delegate to the Chief Audit Executive the management of the contract for the

external financial statement auditor, and the management of the contracts for any

other certified public accountants.

• Designate the Chief Audit Executive as the primary point of contact for handling all

matters related to audits, examinations, investigations or inquiries of the State

Auditor and other appropriate State or Federal agencies.

(5) External Audit of the Financial Statements


understanding of the purpose of the financial statements audit and the role of

external financial statement auditor so that the committee may adequately oversee

the financial statement audit function.

• Review the external auditor’s proposed audit scope and approach, including

coordination of audit effort with internal audit.

• Review the performance of the external financial statement audit firm, and exercise

final approval on the request for proposal for, and the appointment, retention or

discharge of the audit firm. Obtain input from the Chief Audit Executive,

management and other parties as appropriate.

• Define the services that the external financial statement auditor is allowed to

perform and the services that are prohibited.

• Pre-approve all services to be performed by the external financial statement

auditor.

• Review the independence of the external financial statement audit firm by obtaining

statements from the auditors on relationships between the audit firm and the

organization, including any non-audit services, and discussing these relationships

with the audit firm. Obtain from management a listing of all services provided by

the external audit firm. Obtain information from the Chief Audit Executive and other

sources as necessary.

• Review and approve the audited financial statements, associated management

letter, attestation on the effectiveness of the internal control structure and

AUD105 Ouditkunde


procedures for financial reporting, other required auditor communications, and all

other auditor reports and communications relating to the financial statements.

• Review and approve all other reports and communications made by the external

financial statement auditor.

• Review the responsiveness and timeliness of management’s follow-up activities

pertaining to any reported findings and recommendations.

• On a regular basis, meet separately with the external financial statement audit firm

to discuss any matters that the committee or auditors believe should be discussed

privately {Subject to open meeting laws}.

• Provide guidelines and mechanisms so that no member of the audit committee or

organization staff shall improperly influence the auditors or the firm engaged to

perform audit services.

• Ensure production of a report of all costs of and payments to the external financial

statement auditor. The listing should separately disclose the costs of the financial

statement audit, other attest projects, agreed-upon-procedures and any non-audit

services provided.

(6) Engagements with Other External Audit Firms


understanding of the role of the other external audit firm(s) so that the committee

may adequately oversee their function(s).

• Review the other external audit firm’s (firms’) proposed audit or agreed-upon-

procedures scope and approach, including coordination of effort with internal audit.

• Review the performance of the other external audit firm(s), and exercise final

approval on the request for proposal for, and the appointment, retention or

discharge of these audit firm(s).

• Pre-approve the scope all services to be performed by the other external auditor.

• Review the independence of the other external audit firm(s) by obtaining

statements from the audit firm(s) on relationships between these audit firm(s) and

the organization, including any non-audit or non-attest services, and discussing the

AUD105 Ouditkunde


relationships with the audit firm(s). Obtain from management a listing of all

services provided by the other external audit firm(s). Obtain information from the

Chief Audit Executive and other sources as necessary.

• Review and approve the reports of the audits and/or agreed-upon-procedures.

• Provide a forum for follow up of findings from the audit reports or agreed-upon-

procedures.

• Meet separately with the other external audit firm(s) on a regular basis to discuss

any matters that the committee or staff of the audit firm(s) believes should be

discussed privately {Subject to open meeting laws}.

• Ensure production of a report of all costs of and payments to other external audit

firm(s). The listing should separately disclose the costs of any audit, other attest

projects, agreed-upon-procedures and any non-audit services provided.

(7) Organization’s Processes for Monitoring Compliance

• Review the effectiveness of the system for monitoring compliance with laws and

regulations and the results of management's investigation and follow-up (including

disciplinary action) of any instances of noncompliance.

• Review the findings of any examinations by regulatory agencies, and any auditor

observations, including investigations of misconduct and fraud.

• Review the process for communicating to all affected parties the ethics policy, code

of conduct and fraud policy to organization personnel, and for monitoring

compliance therewith.

• Obtain regular updates from management and organization legal counsel regarding

compliance matters.

• Monitor changes and proposed changes in laws, regulations and rules affecting the

organization.

(8) Special Investigations and Whistleblower Mechanism

• Institute and oversee special investigations as needed.

AUD105 Ouditkunde


• Provide an appropriate confidential mechanism for whistleblowers to provide

information on potentially fraudulent financial reporting or breaches of internal

control to the audit committee.

(9) Audit Committee Management and Reporting Responsibilities

• Regularly report to the Board of Directors about all committee activities, issues, and

related recommendations.

• Perform other activities related to this charter as requested by the Board of

Directors, and report to the Board.

• Provide an open avenue of communication between internal audit, the external

financial statement auditors, other external auditors, management and the Board of

Directors.

• Review any other reports that the organization issues that relate to audit committee

responsibilities.

• Confirm annually that all responsibilities outlined in this charter have been carried

out. Report annually to the Board, members, retirees and beneficiaries, describing

the committee's composition, responsibilities and how they were discharged, and

any other information required by rule, including approval of non-audit services.

• Evaluate the committee's and individual member’s performance on a regular basis,

and report to the Board.

• Review and assess the adequacy of the committee charter annually, requesting

Board approval for proposed changes, and ensure appropriate disclosure as may

be required by law or regulation.

(Bron: www.appfa.org/audit-com-charter.doc)

� Kostedoeltreffendheid

Die onafhanklike ouditproses moet dit moontlik maak om genoegsame akkurate inligting te

bekom sonder om die onderneming se sakebedrywighede te belemmer of sonder dat

AUD105 Ouditkunde


buitensporige koste aangegaan word. Die ouditeur moet self bepaal hoeveel tyd hy sal

spandeer aan die oudit.

(Aangepas vanuit: http://www.ehow.com/info_7916316_goals-objectives-independent-audit-

process.html#ixzz1GDeqTN5l)

3.5.2 Beginsels in die daarstelling van ouditdoelwitte

Toepassing van die volgende beginsels sal die ouditeur help om ouditdoelwitte te stel:

Figuur 3.2: Stappe in die daarstelling van ouditdoelwitte


Besluit wat bereik moet word

Bepaal ŉ sperdatum vir bereiking van die doelstelling

Voorraadopname

Oorkom struikelblokke

Versamel inligting

Aksieplan

Daaglikse optrede

AUD105 Ouditkunde


� Besluit wat bereik moet word

Die doel moet baie spesifiek wees, bv. as ŉ steekproef gedoen moet word, hoeveel

afdelings moet ingesluit word?

� Bepaal ŉ sperdatum vir bereiking van die doelstelling

Die doel moet ŉ sperdatum hê. Voor daar ŉ datum is, bly dit ŉ droom.

� Geloofwaardigheid

Die ouditeur moet voel dat die doel realisties is. As die ouditeur glo dit is onmoontlik om te

bereik, sal hy nooit die optrede wat nodig is uitvoer om die doel ŉ werklikheid te maak nie.

� Voorraadopname

Hoe ver is die oudit? Die ouditeur moet bepaal hoe ver die ouditproses gevorder het.

� Oorkom struikelblokke

Is daar iets wat dit moeilik maak om die doel te bereik? Deur bewus te wees van die

moontlike struikelblokke kan die ouditeur planne maak om dit te oorkom.

� Versamel inligting

Watter kennis moet nog verkry word? Moet daar nuwe komponente ondersoek word?

� Aksieplan

Die ouditeur moet ŉ aksieplan ontwikkel met die spesifieke stappe wat nodig sal wees om

die doel te bereik. In die opstel van die aksieplan moet hy by die bereiking van die doelwit

begin en terug werk.

� Daaglikse optrede

Daaglikse optrede is nodig om die doelwitte te bereik. Die beste doel in die wêreld sal

onbereik bly as daar nie daadwerklike aksie geneem word nie.

(Aangepas vanuit: http://www.dellamenechella.com/goal_setting_steps.htm)

AUD105 Ouditkunde


3.6 Die ouditproses

Die ouditproses behels ŉ aantal prosesse.

3.6.1 Die prosesse in ŉ eksterne oudit

Hierdie prosesse kan diagrammaties soos volg voorgestel word:

Figuur 3.3: Prosesse in eksterne oudit


Eksterne oudits is in wese evaluerings van een of ander aspek van ŉ onderneming se

bedrywighede. Die oudit kan fokus op die struktuur en welstand van die onderneming se

finansies, asook die wetlike en etiese nakoming van wetlike en industriële standaarde, waar

daar gekyk word na die nakoming van operasionele prosedures, of die nakoming van

prosedures en regulasies t.o.v. die menslike hulpbronne in die onderneming.

Vergaderings

Navorsing

Versamel inligting

Lees die inligting

Stel ŉ lys van vrae op

Organiseer die data

Assesseer die data

AUD105 Ouditkunde


ŉ Eksterne oudit word altyd uitgevoer deur ŉ party wat nie ŉ persoonlike of finansiële belang

in die onderneming of sy bedrywighede het nie. Ongeag die tipe eksterne oudit wat ter

sprake is, is daar ŉ paar belangrike prosesse wat altyd uitgevoer word:

� Vergaderings

Vergaderings met die onderneming se bestuur en/of bestuurders om die grense van die

oudit te definieer, moet plaasvind. Indien die oudit hoofsaaklik gefokus is op finansies, sal dit

ŉ vergadering met die Hoof Finansiële Beampte van die onderneming, sowel as die sleutel

rekeningkundige personeel vereis.

In ander gevalle, kan die menslike hulpbronne personeel betrokke wees of werknemers wat

toesig hou oor die dag-tot-dag bedrywighede van die produksievloer.

� Navorsing

Mediaverslae en ander internet bronne wat relevant mag wees tot die ouditproses, behoort

nagevors te word. Dit is veral nuttig wanneer die uitvoer van oudits verband hou met

kwessies anders as rekeningkunde, aangesien belangrike inligting na vore kan kom wat

relevant vir die finansiële oudit kan wees.

� Inligting versamel

Relevante dokumente en data word versameling. Dit beteken toegang moet verkry word tot

dokumente en enige elektroniese stelsels wat gebruik word om die relevante inligting te

stoor. Die data kan kom van liasseerkabinette, interne elektroniese stelsels, of wat vir

beveiliging by ŉ afgeleë bediener gestoor word.

� Die lees van die inligting

Alle relevante data moet gelees word. Dit sluit in harde kopieë sowel as elektroniese lêers.

Die ouditeur moet homself vergewis van die tipe dokumentasie ter sprake, ten einde ŉ

begrip te vorm waarna gekyk moet word, asook waar om die nodige te vind.

� ŉ Lys vrae

ŉ Lys vrae wat ter sprake gekom het tydens die lees van die data, word gewoonlik opgestel

en aan die onderneming voorgelê. Die vrae is veronderstel om die gapings wat in die

hersiene data gevind is, te vul.

AUD105 Ouditkunde



1. Doen navorsing oor die tipiese vrae wat deur ŉ ouditeur gevra sal word tydens die

oudit van finansiële state.

2. Stel ŉ lys van vyf (5) tipiese vrae op, wat deur ŉ ouditeur gevra kan word.

� Organisering van die data

Die data en die antwoorde op die vrae word georganiseer. Alle insette word gekombineer in

ŉ formaat wat maklik verwerkbaar is en wat met die spoedige afhandeling van die

ouditproses kan help.

� Evaluering van die data

Dit behels dat die areas waar die onderneming voorskrifte nakom, geïdentifiseer word,

asook die areas waar die onderneming in gebreke is om prosedures en voorskrifte na te

kom.

(Aangepas vanuit: http://www.ehow.com/how_4424247_perform-external-

audit.html#ixzz1GDaSvw1k)

3.6.2 Stappe in die ouditproses

Die ouditproses bestaan oor die algemeen uit 10 stappe soos hieronder uiteengesit:

AUD105 Ouditkunde


Figuur 3.4: Stappe in die ouditproses


� Stap 1: Kennisgewing

Eerstens sal die bestuurder ŉ brief ontvang oor die komende oudit. Die ouditeur sal die

bestuurder van ŉ voorlopige lys voorsien van die dokumentasie (bv. organisasiestruktuur,

finansiële state, ens.) wat hy/sy benodig om die onderneming beter te leer ken, alvorens die

beplanning vir die oudit kan begin.

Kennisgewing BeplanningOpenings-

vergadering

VeldwerkKommunikasieVerslag opstel

BestuursresponsSluitings-

vergaderingVerslag-

verspreiding

Opvolgaksies

AUD105 Ouditkunde


� Stap 2: Beplanning

Na die hersiening van die inligting, sal die ouditeur die plan saamstel en ŉ risiko werkswinkel

hou om hoofsaaklik sleutelrisiko's te identifiseer, risiko-bewustheid te verhoog, ŉ ouditplan te

ontwerp, en ŉ agenda vir ŉ openingsvergadering daar te stel.

� Stap 3: Openingsvergadering

Die openingsvergadering moet senior bestuur en enige administratiewe personeel insluit wat

in die oudit betrokke gaan wees. Tydens hierdie vergadering sal die omvang van die oudit

bespreek word. Die bestuur moet vry voel om die ouditeure te vra om veral areas, waaroor

daar kommer bestaan, te oudit. Die tydsduur van die oudit sal bepaal word, en in die

vergadering word enige potensiële tydsberekeningskwessies (bv. vakansies, sperdatums)

wat die oudit mag beïnvloed, bespreek.


1. Doen navorsing oor die inhoud van ŉ tipiese openingsvergadering.

2. Stel ŉ kort agenda op vir ŉ tipiese openingsvergadering.

� Stap 4: Veldwerk

Na afloop van die openingsvergadering, sal die ouditeur die ouditplan finaliseer en begin met

die veldwerk. Veldwerk bestaan gewoonlik uit die volgende:

• Onderhoude met die personeel.

• Die hersiening van prosedurehandleidings.

• Op hoogte kom met die ondernemingsprosesse.

• Evaluering van die nakoming van toepaslike beleidsbepalings, prosedures, wette en

regulasies.

• Die evaluering van die toereikendheid van interne beheermaatreëls.

AUD105 Ouditkunde


� Stap 5: Kommunikasie

Deur die hele proses sal die ouditeur die bestuur op die hoogte hou; hulle ŉ geleentheid gee

om kwessies te bespreek en in kennis stel van moontlike oplossings.

� Stap 6: Verslagopstel

Na afloop van die veldwerk sal die ouditeur ŉ verslag opstel. Die verslag bestaan uit

verskeie afdelings en sluit in:

• die verspreiding lys;

• die opvolgdatum;

• ŉ algemene oorsig van die afdeling/onderneming;

• die omvang van die oudit;

• die algemene gevolgtrekkings; en

• gedetailleerde beskrywing van die bevindings, kommentaar en aanbevole

oplossings.

Die bestuur moet die konsepverslag noukeurig lees om seker te maak daar is geen foute

nie. As ŉ fout gemaak is, stel die ouditeur dit dadelik reg, voordat die finale verslag uitgereik

word.

� Stap 7: Bestuursrespons

Sodra die verslag gefinaliseer is, sal die ouditeure versoek dat die bestuur terugvoer gee oor

die kwessies in die verslag. Die bestuur se reaksie bestaan gewoonlik uit die volgende 3

komponente:

• Of bestuur saamstem met die probleme wat uitgewys is of nie.

• Beplanning van bestuursoptrede om die kwessies aan te spreek en probleme op te

los.

• Die verwagte datum van voltooiing van die aksies.

AUD105 Ouditkunde


� Stap 8: Sluitingsvergadering

ŉ Sluitingsvergadering sal gehou word sodat alle betrokke partye die ouditverslag kan

bespreek. Dit is ŉ geleentheid om te bespreek hoe die oudit verloop het en of daar enige

oorblywende kwessies is.


1. Doen navorsing oor die inhoud van ŉ tipiese sluitingsvergadering.

2. Stel ŉ kort agenda op vir sodanige sluitingsvergadering.

� Stap 9: Verslagverspreiding

Die verslag word dan versprei aan die bestuur, interne oudit en die onderneming se eksterne

ouditeure. ŉ Ouditvraelys word ook versprei om terugvoer te vra oor die pas-voltooide oudit.

� Stap 10: Opvolgaksies

Opvolgaksies word uitgevoer deur die probleme een vir een aan te spreek met in agneming

van die verwagte datum van voltooiing, sodat ooreengekome regstellende stappe betyds

geïmplementeer kan word. Die doel van die opvolgaksies is om te bevestig dat die

ooreengekome regstellende aksies geïmplementeer word.

Die ouditeur sal met die personeel onderhoude voer, toetse doen, of nuwe prosedures

hersien om die verifikasie uit te voer. Bestuur sal dan in ŉ brief van die ouditeur aandui of die

kwessies bevredigend reggemaak is en of verdere optrede nodig is.

Indien verdere regstellende aksie nodig is, sal die ouditeur dit beskryf. Anders, sal die

kwessie as opgelos gerapporteer word.

(Aangepas vanuit: http://www.audit.cornell.edu/audit.html)

AUD105 Ouditkunde


3.7 Ouditdokumentasie

(Bron: http://iisolutions.com.au/wp-content/uploads/2009/03/audit-documentation-img.jpg)

Ouditdokumentasie (werkspapiere) is die rekord van al die ouditbewyse wat verkry is

gedurende die ouditering van die finansiële state, interne bestuursouditering,

inligtingstelselsouditering, en ondersoeke. Ouditdokumentasie word gebruik om die

ouditwerk wat gedoen is te ondersteun ten einde sekerheid te verskaf dat die oudit uitgevoer

is in ooreenstemming met die toepaslike ouditstandaarde.

Ouditdokumentasie toon dat die oudit:

• goed beplan was;

• goed uitgevoer was;

• onder voldoende toesig was;

• die toepaslike ondersoek onderneem het; en

• dat daar voldoende bewyse is om die ouditmening te ondersteun.

3.7.1 Vereistes vir voldoende ouditdokumentasie

Die dokumentasie moet voldoende wees om die ouditspan in staat te stel om die getuienis

wat ingewin is te verstaan en moet die aard, tydsberekening, omvang en die resultate van

die ouditeringsprosedures wat uitgevoer is, insluit.

AUD105 Ouditkunde


Die ouditeur moet die volgende faktore oorweeg in die bepaling van die aard en omvang van

dokumentasie vir ŉ spesifieke ouditgebied of -prosedure:

• Risiko van wesenlike wanvoorstellings wat verband hou met die bewering, of die

rekening, of tipe transaksies.

• Mate van beslissing wat die ouditeur toepas in die uitvoering van die werk en die

evaluering van die resultate.

• Aard van die ouditproses.

• Die belangrikheid van die bewyse wat die ouditeur uit die dokumentasie kan verkry.

• Aard en omvang van uitsonderings wat die ouditeur identifiseer.

• Die behoefte om die gevolgtrekking of die basis vir ŉ gevolgtrekking deur die

ouditeur, te dokumenteer.

(Aangepas vanuit:

http://www.journalofaccountancy.com/Issues/2002/Apr/TheNewAuditDocumentationReq

uirements.htm)

3.7.2 Dokumentering van betekenisvolle ouditbevindings of kwessies

Daar word van die ouditeur vereis om sekere ouditbevindings of kwessies wat volgens sy

mening belangrik is, te dokumenteer. Dit sluit die volgende in:

• Aangeleenthede wat belangrik is en kwessies rakende die toepaslike seleksie,

toepassing en konsekwentheid van die rekeningkundige beginsels met betrekking tot

die finansiële state en verwante openbaarmakings.

• Resultate van ouditprosedures wat daarop dui dat die finansiële state of

openbaarmakings wesenlik wanvoorgestel word of dat die ouditprosedures

aansienlik verander moet word.

• Omstandighede wat veroorsaak dat die ouditeur beduidende probleme ondervind

met die toepassing van ouditprosedures wat hy of sy nodig ag.

• Ander bevindinge wat kan lei tot wysiging van die ouditeur se verslag.

3.7.3 Ontwikkel bewaringsprosedures

Die ouditeur is die eienaar van die ouditdokumentasie. Die ouditeur het nodig om vas te stel

wat die prosedures is om dokumentasie lank genoeg te bewaar sodat daar aan die

vereistes van sy of haar praktyk voldoen word, asook enige ander toepaslike regs- of

regulerende vereistes.

AUD105 Ouditkunde


3.8 Ouditbewyse

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ ouditbewys – ŉ kwitansie:

Figuur 3.6: Kwitansie

(Bron: http://thegogreenblog.com/wp-content/uploads/2008/12/bank-of-america-receipt.jpg)

Ouditeure baseer gevolgtrekkings oor stelsels en inligting op bewyse. Elke ouditeur moet

kwaliteit bewyse kan aanbied. Die volgende is die vereistes waaraan ouditbewyse moet

voldoen:

3.8.1 Relevansie

Bewyse moet relevant wees tot die betrokke ouditgevolgtrekkings, anders is dit nie geldig

nie.

3.8.2 Objektiwiteit

Objektiewe bewyse is gewoonlik meer oortuigend as subjektiewe bewyse. Byvoorbeeld ŉ

fisiese voorraadopname is gewoonlik meer oortuigend as ŉ skatting deur die bestuur.

AUD105 Ouditkunde


3.8.3 Dokumentasie

Gedokumenteerde bewyse is meer oortuigend as ongedokumenteerde bewyse.

3.8.4 Derde-party bewyse (externality)

Derde-party bewyse is oor die algemeen meer oortuigend as die bewyse verskaf deur die

onderneming wat geoudit word. Byvoorbeeld, ŉ onafhanklike laboratorium se verslag oor die

kwaliteit van ŉ produk, is gewoonlik meer oortuigend as die onderneming se verslag oor die

kwaliteit van die produk.

3.8.5 Steekproefgrootte

Groter monsters is oor die algemeen meer oortuigend as kleiner monsters. Die ouditering

van 75 fakture bied meer oortuigende bewyse dat die rekeningstelsel in die onderneming

behoorlik werk, as wanneer net 15 fakture geoudit word.

3.8.6 Steekproefmetode

Statistiese monsters is gewoonlik meer oortuigend as nie-statistiese monsters. Statisties

ewekansige monsters help om monsternemingsvooroordeel te vermy, en omdat dit

gebaseer is op die wette van waarskynlikheid, laat statistiese monsters ouditeure toe om hul

vlak van vertroue in die monsterresultate te kwantifiseer.

3.8.7 Bekragtiging

Bekragtigde bewyse is gewoonlik meer oortuigend as onbekragtigde bewyse. Bekragtigde

bewyse is dieselfde of soortgelyk aan bewyse verkry van twee of meer onafhanklike bronne.

3.8.8 Tydigheid

Tydige bewyse is meer oortuigend as bewyse verkry na ŉ verloop van tyd.

3.8.9 Gesaghebbende getuienis

Gesaghebbende getuienis is gewoonlik meer oortuigend as nie-gesaghebbende getuienis.

3.8.10 Direktheid

Direkte bewyse is gewoonlik meer oortuigend as indirekte bewyse. Byvoorbeeld ŉ fisiese

voorraadopname is oor die algemeen meer oortuigend as ŉ bestaande

voorraadstelselrekord vir die bepaling van die voorraad op hande.

AUD105 Ouditkunde


3.8.11 Toereikendheid van die kontrole

Bewyse van goeie beheer en ŉ betroubare stelsel is gewoonlik meer oortuigend as die

bewyse van swak beheer of ŉ twyfelagtige stelsel.

(Aangepas vanuit:

http://findarticles.com/p/articles/mi_m4153/is_n4_v55/ai_21119269/pg_2/?tag=content;col1)

3.9 Vermindering van risiko

(Bron: http://www.riskmitigationassoc.com/images/RM2-2.jpg)

Vermindering van die risiko behels die pogings wat aangewend word om die waarskynlikheid

of gevolge van ŉ bedreiging te verminder. Dit kan wissel van fisiese maatreëls

(beskermende heinings) tot finansiële maatreëls (stoor van kontant, versekering).


1. Doen navorsing oor fisiese maatreëls wat ŉ onderneming kan instel om risiko te

verminder. Lys vyf (5) sodanige fisiese maatreëls.

2. Doen navorsing oor finansiële maatreëls wat ŉ onderneming kan instel om risiko te

AUD105 Ouditkunde


verminder. Lys vyf (5) sodanige finansiële maatreëls.

Die volgende is die komponente van ŉ tipiese risiko verminderingsplan:

3.9.1 Doel

Die risiko verminderingsplan (ook soms genoem ŉ risiko reaksieplan) kommunikeer hoe

spesifieke risiko's hanteer sal word en die stappe wat die personeel moet volg. Dit bied aan

die bestuur leiding oor watter stappe gevolg moet word om risiko’s te verminder.

3.9.2 Toepassing van die plan

Die oorspronklike aktiwiteitslys in die plan word gereeld aangepas in die projek

bestuursprogrammatuur. Die plan kan ook spesifieke snellers identifiseer wat gebeurtenisse

is wat as waarskuwing kan dien, as daar ŉ dreigende risiko is wat spesifieke aksies sal

noodsaak.

3.9.3 Inhoud

Die risikoplan lys spesifieke aksies wat geneem moet word om die risiko’s te verminder. Die

plan lys ook die name van die persone wat verantwoordelik is vir die uitvoering van die

aksies. Die plan is ŉ evolusionêre dokument wat inligting vaslê oor die uitkomste van die

risikostrategieë vir toekomstige verwysing.

Dit kan ontwikkel word in ŉ tabelformaat, in ŉ sigblad of geïntegreer word in die

projekbestuurprogrammatuur. Laasgenoemde is veral effektief wanneer risiko's

geïdentifiseer word wat verband hou met spesifieke take binne die werksverdelingstruktuur.

Die plan kan leiding insluit oor hoe om risikogevallestudies te skryf, sowel as hoe om

strategiese of reaksiestellings te skryf.

3.9.4 Benadering

In die definisie van risiko response of risiko verminderingstrategieë word vier basiese

benaderings erken, naamlik: vermyding, aanvaarding, vermindering, en oordrag.

� Vermyding

Om omstandighede te vermy wat toelaat dat die risiko teenwoordig is, gewoonlik deur die

weglating van die projek of die taak.

AUD105 Ouditkunde


� Aanvaarding

Om te erken die risiko's bestaan, maar geen voorkomende aksie te neem om dit op te los

nie, behalwe vir die moontlike ontwikkeling van noodplanne.

� Vermindering

Om die waarskynlikheid dat risiko's kan ontstaan te verminder of die impak van die risiko te

voorkom.

� Oordrag

Om die oordrag van die risiko (in sy geheel of gedeeltelik) na ŉ ander organisasie, individu,

of entiteit te doen, byvoorbeeld deur versekering uit te neem.

3.9.5 Ander oorwegings

As die vermindering van die risiko of die risiko reaksieplan afsonderlik gehou word van die

bestuursprojekplan as ŉ geheel, is die gevaar dat die plan altyd afsonderlik sal funksioneer.

Ideaal gesproke moet dit geïntegreer word met ander projekplandokumentasie om te

verseker dat dit deel van die projekbeplanning is.

Gevallestudie 3.6

DIONACH

Spesialis informasie sekuriteitsmaatskappy

Hierdie is ŉ gevallestudie van Dionach oor die uitvoering van ŉ netwerksekuriteitsoudit op

ŉ versekeringsmaatskappy in die Verenigde Koninkryk. Die oudit bestaan uit ŉ interne

veiligheidsoudit en ŉ eksterne sekuriteitsoudit. Van die inligting is weggelaat om

vertroulikheid te handhaaf.

Agtergrond

Die verskeringsmaatskappy doen baie van sy sake aanlyn, en het gevoel dat ŉ

onafhanklike siening van hul interne en eksterne netwerksekuriteit nodig was. Die

maatkskappy het Dionach gekies vir die ouditering. Dionach het ŉ eksterne penetrasie

toets asook ŉ ter plaatse oudit uitgevoer.

AUD105 Ouditkunde


Interne oudit

Drie Dionach konsultante het die oudit uitgevoer, en een van hulle is aangewys as die

hoof-ouditeur. Hierdie ouditeur het geskakel met die maatskappy se inligting-sekuriteit

beampte (ISO).

Die ISO het ŉ onderhoud gereël om die ouditeure ŉ oorsig oor die netwerk, bedieners en

die Local Area Network (LAN) te gee. Personeel met die nodige kennis is ook betrek.

Daar is ŉ netwerk diagram geskep. Afskrifte van die bestaande netwerkdiagramme en die

sekuriteitsbeleid is ook verskaf.

Die hoof-ouditeur het personeel aangewys om die web-bedieners, databasisbedieners en

domeinbeheerders te moniteer. Antivirusprogrammatuur, e-pos, netwerk topologie en

fisiese sekuriteit is ook areas wat ondersoek is.

Deurgaans en soos nodig, is die personeel wat verantwoordelik is vir die verskillende

gebiede ondervra. Die hoofdoel was om alle tegniese aspekte in die sisteem te

ondersoek en dit te vergelyk met die beste praktyke.

Aan die einde van die evaluering het die hoof-ouditeur ŉ vergadering belê met die ISO en

is ŉ aanvanklike mondelinge verslag van die bevindinge voorsien. Die ouditspan se taak

was dan om die finale verslag voor te lê.

Verslag

Die verslag is ŉ omvattende, gedetailleerde verslag met ŉ opsomming en ŉ gedeelte vir

die eksterne en interne oudit. Daar was uiteindelik ŉ tegniese opsomming van

gevolgtrekkings.

Die opsomming het eerstens gespesifiseer dat die sekuriteit van die netwerk ŉ medium-

risiko verteenwoordig. Die meeste elemente van die netwerk is veilig, en die onlangse

bekendstelling van ŉ groepsveiligheidsbeleid versterk en verbeter sekuriteitsbewustheid.

Die uitvoerende opsomming het ook die volgende sake gelys:

• Die eksterne sekuriteitsrisiko is laag, hoewel een van die konfigurasies nie

verhoed dat uitgaande verbindings kwesbaar is nie.

• Hoewel e-pos en bediener anti-virusprogrammatuur in plek is, is die individuele

AUD105 Ouditkunde


gebruikerwerkstasies nie beskerm nie. Dus as ŉ virus of wurm sy weg vind na die

interne netwerk, sou dit ongehinderd versprei.

• Daar was geen inbraakopsporingstelsel (IDS) in plek nie.

ŉ Domein gebruikerswagwoord evaluering het getoon dat baie gebruikers eenvoudige

wagwoorde het, t.s.v die feit dat die veiligheidsbeleid leiding verskaf oor die formulering

van sterk wagwoorde. Daar was geen meganisme om die skepping van sterk wagwoorde

af te dwing nie.Die eksterne ouditverslag lys die eksterne toetsresultate in detail, met ŉ

tegniese opsomming van kwessies en aanbevelings.

Die interne ouditafdeling lys die geouditeerde, goeie sekuriteitspraktyke, asook die

gebiede waar sekuriteit kan verbeter soos antivirusbeskerming, fisiese sekuriteit, inligting-

sekuriteit, die moontlikheid van wireless connectivity, databasis bedieners, firewall

konfigurasies en omtreksekuriteit .

Die interne ouditafdeling se ouditbevindings sluit diagramme en tabelle in, soos die

netwerk topologie.

Ten slotte, het die verslag ŉ opsomming van gevolgtrekkings met kwessies gelys in

volgorde van risiko, met die mees kritieke aspekte wat eerste gelys is.

Aanbeveling

Die verslag is aan die maatkskappy voorgelê wat dit aanvaar het en daarna voortgegaan

het om die aanbevelings te prioritiseer om die risiko’s uit te skakel of te verminder.

(Bron: www.dionach.com)

Lees die bogenoemde gevallestudie en beantwoord die vrae:

1. Dink u dat hierdie oudit volledig uitgevoer is?

2. Indien nie, watter aanbevelings sou u nog kan maak?

AUD105 Ouditkunde


3.10 Samevatting

Jaarliks bied die ouditeur ŉ ouditplan aan die onderneming wat alle oudits vir die komende

jaar insluit. Dit kan ook ŉ risiko-evalueringsplan insluit wat saam met die ander ouditplanne

die grondslag vorm vir ŉ oorhoofse strategiese ouditplan. Die mees suksesvolle

ouditprojekte is dié waarin die ouditspan en onderneming hulself as konsultant en kliënt

beskou.

Begrip en die toepassing van hierdie rolverdeling kan lei tot ŉ meer konstruktiewe

werksverhouding en verbeterde sakebedrywighede in die onderneming. Hoewel elke oudit

uniek is, is daar tog ooreenkomste te vinde, omdat daar ŉ paar algmeen-aanvaarde

beginsels is wat vir elke oudit geld.

AUD105 Ouditkunde


3.11 Selfevaluering

Aktiwiteit 3

U is die dosent in Ouditkunde aan Akademia Konkordia. U moet ŉ lesing aanbied oor

die ouditproses. Beantwoord die volgende vrae ter voorbereiding van u aanbieding.

1. Verduidelik die begrip “ouditproses”.

2. Noem die prosesse wat tydens die ouditproses plaasvind.

3. Noem vyf aksies waaruit veldwerk bestaan.

4. Noem die faktore wat die ouditeur moet oorweeg in die bepaling van die aard en

omvang van dokumentasie vir ŉ spesifieke ouditgebied of -prosedure.

5. In die definisie van risiko response of risiko verminderingstrategieë word vier

basiese benaderings erken. Noem hierdie benaderings.

AUD105 Ouditkunde


StudStudStudStudieieieie----eenheideenheideenheideenheid 4: 4: 4: 4: Die ouditverslagDie ouditverslagDie ouditverslagDie ouditverslag


Kennis en begrip



• Die saamstel van ŉ ouditverslag

• Die rol van die rekeningkundige personeel

• Ouditmenings

• Die ouditverslag en die verskillende tipe verslae

• Opvolging van ouditnavrae

Vaardighede


• Die proses van die opstel van ŉ ouditverslag te formuleer.

• Die rol van die rekeningkundige personeel in die samestelling van die ouditverslag

te beskryf.

• Die afdelings in die ouditverslag te identifiseer en deel te neem aan die opstelling

van ŉ ouditverslag.

• Die tipes en die impak van die verskillende ouditmenings te analiseer.

• Die rol van die rekeningkundige personeel in die oplossing van ŉ eksterne

ouditnavrae te skets.

AUD105 Ouditkunde



• http://www.accaglobal.com/archive/sa_oldarticles/50113

• http://www.associatedcontent.com/article/196441/the_standard_unqualified_audit_re

port_pg3.html?cat=37


port_pg3.html?cat=3

• http://www.ceapred.org.np/images/audit_report.gif

• http://www.ehow.com/about_5070237_types-audit-reports.html#ixzz1GYZTX6Yr

• http://www.googobits.com/articles/p0-1551-what-to-look-for-in-an-audit-opinion.html

• http://www.shb.scot.nhs.uk/healthcare/support/clinicalgovernance/documents/AuditG

uide09.pdf

• http://www4.ncsu.edu/unity/users/b/buckless/www/audrpt450.htm




Ouditverslag Die ouditverslag is ŉ formele mening uitgereik deur ŉ

onafhanklike eksterne ouditeur na die uitvoering van ŉ eksterne

oudit of evaluering van ŉ wettige onderneming of afdeling in die

onderneming.

Ongekwalifiseerde

verslag

Die ongekwalifiseerde verslag is die suiwerste vorm van die

ouditverslag wat beteken dat die ouditeur in staat is om al die

nodige finansiële inligting te bekom en dat die inligting voldoen

aan die vereistes van AARP (Algemeen Aanvaarde

Rekeningkundige Prosedures).

AUD105 Ouditkunde


Gekwalifiseerde verslag ŉ Gekwalifiseerde verslag word gegee wanneer die ouditeure

nie in staat was om ten volle tevredenheid te verkry oor alle

aspekte van die onderneming se finansiële status nie.

Negatiewe verslag ŉ Negatiewe verslag dui daarop dat die ouditeur nie

volledige insae in die onderneming se rekords gehad het

nie en dat die prosesse nie in ooreenstemming met AARP

is nie; of wanneer die finansiële rekords vervals of op ander

maniere foutief is.

Weerhoudingsverslag Die weerhoudingsverslag word net uitgereik wanneer die

ouditeure nie in staat is om hul werk te verrig nie.

Voldoende

openbaarmaking

Voldoende openbaarmaking van alle bevindinge t.o.v. die

finansiële state is nodig vir die ouditeure om ŉ

ongekwalifiseerde mening oor die finansiële state uit te reik.

Ouditmening Die ouditmening is die verklaring aan die einde van die

finansiële state, waarin die onafhanklike ouditeure, op grond

van die oudit, ŉ mening uitspreek oor die finansiële state van

die onderneming; die onderneming se finansiële posisie en die

resultate van sy bedrywighede vir die periode waaroor

gerapporteer is.

Houerkorporasie

(holder corporation) en

filiale

ŉ Maatskappy (houer) wat die eienaar is van voldoende

aandele van ŉ ander maatskappy (filiaal) om sodoende die

bestuur en werksaamhede van sodanige maatskappy te kan

beheer.

4.4 Inleiding

Die ouditverslag is ŉ formele mening uitgereik deur ŉ onafhanklike eksterne ouditeur na die

uitvoering van ŉ eksterne oudit of evaluering van ŉ wettige onderneming of afdeling in die

onderneming. Die verslag word uitgereik aan ŉ individu, ŉ groep persone, ŉ onderneming, ŉ

AUD105 Ouditkunde


regering, of selfs aan die algemene publiek as ŉ diens aan die gebruiker wat hom/haar in

staat sal stel om besluite te maak gebaseer op die resultate van die oudit.

ŉ Ouditeur se verslag word as ŉ noodsaaklike hulpmiddel beskou wanneer daar finansiële

inligting aan die gebruikers voorsien word. Baie ondernemings maak staat op

ouditeursverslae om finansiële inligting te voorsien aan voornemende beleggers, om lenings

te bekom, en om hulle openbare beeld te verbeter.

Daar word selfs gesê dat finansiële inligting sonder die stawende getuienis van ŉ ouditeur se

verslag vir beleggingsdoeleindes in werklikheid waardeloos is. Dit is egter belangrik om

daarop te let dat die ouditeur se verslag oor die finansiële state van ŉ maatskappy nie

gesien moet word as aanwysing om in die maatskappy te belê, al dan nie. Die verslag is

slegs ŉ mening oor die vraag of die inligting korrek is en vry is van wesenlike

wanvoorstellings.

Die ouditeur kan ook bykomende inligting by die verslag voeg soos nodig, sonder om die

algemene mening van die verslag te verander. Gewoonlik word hierdie bykomende inligting

ná die meningsparagraaf ingesluit, hoewel sommige omstandighede vereis dat die

bykomende inligting ingesluit word in paragrawe voor die meningsparagraaf.

In hierdie studie-eenheid word daar aandag gegee aan die samestelling van ŉ ouditverslag,

die komponente daarvan en die rolspelers in die samestelling van ŉ ouditverslag. Hieronder

is ŉ voorbeeld van ŉ tipiese ouditverslag.

AUD105 Ouditkunde


Voorbeeld 4.1: ŉ Tipiese ouditverslag

(Bron: http://www.ceapred.org.np/images/audit_report.gif)

AUD105 Ouditkunde


4.5 Die saamstel van ŉ ouditverslag

Indien al die feite met betrekking tot finansiële transaksies altyd behoorlik en akkuraat

aangeteken sou word en indien die eienaars en bestuurders van sakeondernemings altyd

heeltemal eerlik sou wees in hul rekeningkundige praktyke en rekordhouding, sou daar min

nodigheid vir onafhanklike ouditering wees. Die realiteit van die sake-omgewing noodsaak

egter die dienste van ouditeure.

Talle sakeondernemings het interne ouditeure – dit hang grootliks af van die grootte en aard

van die onderneming. Interne ouditeure se verantwoordelikhede en funksies is soortgelyk

aan dié van ŉ onafhanklike ouditeur. Hulle moet ook voldoen aan die beginsels van

onpartydigheid en onafhanklikheid.

4.5.1 Rol van die ouditeur in die ouditverslag

(Bron: http://wheatoncollege.edu/sga/files/2010/09/audit.jpg)

In teenstelling met sommige menings, is ŉ gesertifiseerde rekenmeestersverslag nie ŉ

sertifisering nie, maar bloot ŉ mening – die rekenmeester is gesertifiseer en nie die

finansiële state nie. Dit is dus nie ŉ waarborg nie.

AUD105 Ouditkunde


In sy professionele hoedanigheid gee die rekenmeester uitdrukking aan ŉ onafhanklike

oordeel. Die verslag sê byvoorbeeld, dat behoorlike rekeningkundige beginsels toegepas

word deur die bestuur. Natuurlik kan ŉ paar van die items op die finansiële state nie

onderwerp word aan presiese meting nie.

Om uitdrukking te gee aan ŉ onafhanklike en kundige mening oor die korrektheid van die

finansiële state van ŉ maatskappy, al dan nie, is die belangrikste en waardevolste diens wat

die ouditeur aan die publiek kan lewer.

Die ouditeure se standaardverslag sê dat die oudit in ooreenstemming met die algemeen

aanvaarde ouditstandaarde uitgevoer is en dat die kliënt se finansiële state aangebied word

in ooreenstemming met algemeen aanvaarde rekeningkundige beginsels.

Indien daar tekortkominge in die kliënt se finansiële state of beperkinge in die ouditeure se

oudit is; of as daar ander ongewone omstandighede is waaroor die lesers van die finansiële

state ingelig behoort te word, kan die ouditeure nie die standaardverslag uitreik nie.

4.5.2 Tipes ouditverslae

Daar is vier primêre soorte ouditverslae, naamlik:

• Ongekwalifiseerde verslag

• Gekwalifiseerde verslag

• Negatiewe verslag

• Weerhoudingsverslag

Die ouditeur se verslagkeuse word grootliks bepaal deur hoe toeganklik die onderneming se

inligting is en hoe duidelik die finansiële rekords is. Kyk na voorbeelde van die verskillende

tipes ouditverslae onder Par. 4.9.

Ongekwalifiseerde verslae word gegee wanneer die ouditeure in staat is om al die data wat

nodig is in die korrekte formaat te bekom. Gekwalifiseerde verslae word uitgereik wanneer

daar dele van finansiële rekords ontbreek, of indien die rekords nie voldoen aan behoorlike

standaarde nie. Negatiewe menings word gemaak wanneer die onderneming se finansiële

situasie heeltemal onbetroubaar of onbekend is en die ouditeur nie in staat is om die oudit te

voltooi nie. Die weerhoudingsverslag word net uitgereik wanneer die ouditeure nie in staat is

om hul werk te verrig nie.

AUD105 Ouditkunde


� Ongekwalifiseerde verslae

Die ongekwalifiseerde verslag is die suiwerste vorm van die ouditverslag wat beteken dat die

ouditeur in staat is om al die nodige finansiële inligting te bekom en dat die inligting voldoen

aan die vereistes van AARP (Algemeen Aanvaarde Rekeningkundige Prosedures). Dit maak

dit baie maklik vir die rekenmeester om die oudit uit te voer. Daar is egter verskeie

kwalifikasies wat die ouditeure moet noem, byvoorbeeld of ander rekenmeesters buiten die

skrywer gewerk het aan die oudit en of daar kommer is oor die onderneming se finansiële

status.

Daar is drie spesifieke omstandighede wat sal verhoed dat eksterne ouditeure ŉ

ongekwalifiseerde verslag sal uitreik, naamlik:

• omvangbeperking;

• afwyking van AARP; en

• die gebrek aan onafhanklikheid van die ouditeur.

Omvangbeperking beteken die onvermoë om voldoende bewyse in te samel. Afwyking van

AARP beteken dat daar ŉ afwyking van die algemeen aanvaarde rekeningkundige beginsels

is wat ŉ invloed op die finansiële state het. Gebrek aan onafhanklikheid van die ouditeur

verwys na die feit dat die ouditeur nie onafhanklik is van die onderneming wat geoudit word

nie.

� Gekwalifiseerde verslae

ŉ Gekwalifiseerde verslag word gegee wanneer die ouditeure nie in staat was om ten volle

bevrediging te kry oor alle aspekte van die onderneming se finansiële status nie. Spesifieke

rekords kan ontbreek, of sekere dele van die inligting mag nie aan AARP voldoen nie. In

sommige gevalle kan die ouditeur in staat wees om data te bekom, maar kan dit nie ten volle

bevestig nie. Al hierdie probleme word gedokumenteer en maak die ouditeur se evaluasie

meer negatief.

� Negatiewe verslag

ŉ Negatiewe verslag dui daarop dat die ouditeur nie volledige insae in die onderneming se

rekords gehad het nie en dat die prosesse nie in ooreenstemming met AARP is nie; of

wanneer die finansiële rekords vervals of op een of ander manier foutief is. Die ouditeure

voeg paragrawe in, wat hierdie probleme verduidelik, asook hoekom die rekords nie aan

AARP standaarde voldoen nie.

AUD105 Ouditkunde


� Weerhoudingsverslag

Die weerhoudingsverslag word net uitgereik wanneer die ouditeure nie in staat is om hul

werk te verrig nie. Wanneer daar nie genoeg tyd of inligting beskikbaar is nie, word ŉ

weerhoudingsverslag uitgereik. Dit gebeur egter min in die praktyk. Gewoonlik sal ŉ ouditeur

slegs hierdie verslag uitreik as die onderneming weier om spesifieke inligting te verskaf of

indien die ouditeursfirma en die onderneming die ouditkontrakooreenkoms verbreek.

Daar is ander kwessies wat ouditeure in oorweging moet neem wanneer hulle verslag doen

oor die stand van die onderneming. Indien die onderneming ondersoek word vir ŉ spesifieke

misdaad, of indien die onderneming in die mark is om verkoop te word, of om ontbind te

word binne die volgende jaar, sal die ouditeure dit in aanmerking neem en die verslag

dienooreenkomstig opstel.

(Aangepas vanuit: http://www.ehow.com/about_5070237_types-audit-

reports.html#ixzz1GYZTX6Yr)


1. Doen navorsing oor die moontlike oorsake waaronder ŉ ouditeur ŉ

weerhoudingsverslag sal uitreik.

2. Kyk of u sulke gevalle kan opspoor waar hierdie tipe verslag wel uitgereik is.

4.5.3 Belangrike aspekte in die saamstel van die verslag

Die ouditverslag weerspieël die uitslag van die ouditwerk. Om dié rede is dit een van die

belangrikste komponente van die ouditproses. Dit is die resultaat van die oudit wat aan die

bestuur voorgelê word en in sommige gevalle kan dit die enigste produk van die ouditwerk

wees wat die bestuur ontvang.

Die saamstel van ŉ effektiewe ouditverslag begin met ŉ duidelike omskrywing van hoe die

verslag beskou, gebruik en uitgevoer moet word.

Ouditverslae het drie belangrike doelwitte:

AUD105 Ouditkunde


• Om inligting te verskaf: Die ouditverslag kommunikeer die resultate van die oudit

aan die bestuur.

• Om te oorreed: Die ouditverslag moet die bestuur oortuig dat die kommentaar geldig

is.

• Om te motiveer: Die ouditverslag moet die bestuur motiveer om gepaste optrede te

neem.

Die volgende aspekte is belangrik in die voorbereiding van die verslag:

� Identifiseer die gehoor

Om die gehoor te identifiseer, is dit belangrik om die volgende te oorweeg:

• Wie gaan die verslag lees?

Pas die inhoud en styl aan volgens die teikengroep. Selfs al sou die lesers waarskynlik

die vakterminologie (veral afkortings en akronieme) sal verstaan, bly dit goeie praktyk

om hierdie terme ten volle te omskryf.

• Wat word met die verslag beoog?

Is die verslag aanbevelings vir veranderings, of vra dit aksies wat uitgevoer moet word in

die lig van die ouditresultate?

• Onthou dat die verslag ŉ amptelike rekord van die ouditprojek is

Die bestuur sal waarskynlik weer na die verslag wil terugverwys, veral in die geval van ŉ

volgende oudit. Dit is dus belangrik om die verslag so duidelik en verstaanbaar moontlik

aan te bied.


1. Wie is die tipiese teikengroep vir ŉ ouditverslag in ŉ onderneming?

2. Wie is die tipiese teikengroep vir ŉ ouditverslag buite die onderneming?

3. Wie is die teikengroep wat toegang tot ŉ ouditverslag mag hê?

AUD105 Ouditkunde


� Beplan die voorkoms van die verslag

Eerste indrukke tel. Die verslag moet professioneel lyk en toeganklik wees – iets wat mense

graag sal wil lees. Gebruik kleure en lettertipes sinvol, maar behou konsekwentheid in die

aanbieding.

Dis ŉ goeie idee om die verslag in ŉ omslag te bind. Goeie kwaliteit omslae is goedkoop en

kan maklik verkry word. Verskaf genoeg kopieë van die verslag aan die onderneming. Dit is

altyd ŉ goeie idee om meer kopieë te produseer as wat nodig is, in geval van iemand wat

buite rekening gelaat is.

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ templaat wat gebruik word vir ŉ ouditverslag:

Voorbeeld 4.2

INDEPENDENT AUDIT REPORT

To the members of (ENTER NAME OF OWNER OF AGENCY) and the Trustees of

the Travel Compensation Fund and the International Air Transport Association (if

applicable)

SCOPE

We have audited the financial report of (ENTER NAME OF OWNER OF AGENCY) being a

special purpose financial report comprising the Balance Sheet, Income Statement,

Accompanying Notes and Director’s Declaration for the year ended [ENTER FINANCIAL

YEAR END] as set out on pages [ENTER PAGE NUMBERS OF FINANCIAL REPORT]

The company's directors are responsible for the financial report and they have determined

that the accounting policies used and described in Note 1 to the financial statements and

the accounting disclosures contained therein are appropriate to the requirements of the

Corporations Act 2001 as it applies to large corporations and the needs of the members,

the Trustees of the Travel Compensation Fund and, if applicable, the International Air

Transport Association.

We have conducted an independent audit of the financial report in order to express an

opinion on it to the members of the company, the Trustees of the Travel Compensation

Fund and, if applicable, the International Air Transport Association.

AUD105 Ouditkunde


The financial report has been prepared for distribution to members of the company, the

Trustees of the Travel Compensation Fund and, if applicable, the International Air

Transport Association for the purpose of fulfilling the directors' financial reporting

requirements under the Corporations Act 2001 as it applies to large corporations, the

Trustees of the Travel Compensation Fund and, if applicable, the International Air

Transport Association.

We disclaim any assumption of responsibility for any reliance on this report or on the

financial report prepared as a special purpose financial report to which it relates, to any

person other than the members of the company, the Trustees of the Travel Compensation

Fund and, if applicable, the International Air Transport Association, or for any purpose

other than that for which it was prepared.

Our audit has been conducted in accordance with Australian Auditing Standards to provide

reasonable assurance as to whether the financial report is free of material misstatement.

Our procedures included examination, on a test basis, of evidence supporting the amounts

and other disclosures in the financial report and the evaluation of significant accounting

estimates. These procedures have been undertaken to form an opinion whether, in all

material respects, the financial report is presented fairly in accordance with the accounting

standards and other mandatory professional reporting and statutory requirements so as to

present a view which is consistent with our understanding of the company's financial

position and performance as represented by the results of its operations.

The audit opinion expressed in this report has been formed on the above basis.

AUDIT OPINION

In our opinion, the financial report of …………………………………………………….. for the

year ended on …….. is in accordance with

a) The Corporations Act 2001, including:

i. giving a true and fair view of the company's financial position as at

ii. and of its performance for the year ended on that date; and

iii. complying with Accounting Standards and the Corporations Regulations

2001, and

AUD105 Ouditkunde


b) other mandatory professional reporting requirements.

Date: Reg No:

Auditor:

Firm:

Address:

Signature:

(Bron:

http://www.google.co.za/search?sourceid=navclient&aq=4&oq=auditing+report&ie=UTF-

8&rlz=1T4ADFA_en___ZA386&q=auditing+report+example)

� Gebruik bondige taal

Elke woord in die verslag moet iets beteken. ŉ Gewone verslag is ŉ mengsel van vertelling,

beskrywing en argument, maar ŉ ouditverslag moet hoofsaaklik beskrywend (feitelik) van

aard wees. Die werklike resultate van die oudit is dus gewoonlik feitelik.

� Struktuur van die verslag

Die verslag moet leesbaar wees en logies vloei. Die woorde moet sin maak en verstaanbaar

wees. Gebruik opskrifte en paragrawe om die struktuur duidelik na vore te bring. Die bladsye

moet ook genommer word.

ŉ Goed-gestruktureerde ouditverslag sal die volgende insluit:

• Voorblad

• Agtergrond

• Doelwitte

• Standaarde

• Metodologie

• Resultate

• Gevolgtrekkings

• Aanbevelings

• Aksieplan

• Bylaes

(Aangepas vanuit:

http://www.associatedcontent.com/article/196441/the_standard_unqualified_audit_report_pg

3.html?cat=37)

AUD105 Ouditkunde


4.6 Die rol van die rekeningkundige personeel

Die rol van die rekeningkundige personeel is soos volg:

4.6.1 Voorbereiding van die rekords

Die bestuur van ŉ onderneming, met behulp van die rekeningkundige personeel, is

verantwoordelik vir die handhawing van toereikende rekeningkundige rekords en vir die

voorbereiding van behoorlike finansiële state vir die gebruik deur aandeelhouers en

krediteure. Selfs al is die finansiële state soms saamgestel en geproduseer in die ouditeur

se kantoor, lê die primêre verantwoordelikheid vir die state by die bestuur.

4.6.2 Verslagdoeningsfase van die oudit

Die rapporteringsfase van ŉ oudit begin wanneer die onafhanklike ouditeure die veldwerk

voltooi het en die voorgestelde veranderinge aanvaar en opgeneem is deur die kliënt. Voor

die skryf van die verslag, moet die ouditeure die kliënt se voorbereide finansiële state vir

vorm en inhoud nagaan.

Die finansiële state wat deur die rekeningkundige personeel voorberei word en waaroor die

onafhanklike ouditeure gewoonlik verslag doen, is die balansstaat, die inkomstestaat, die

staat van behoue-inkomste, en die verklaring van kontantvloei. Dikwels kombineer die

rekeningkundige personeel die verklaring van behoue-inkomste met die inkomstestaat.

Finansiële state word deur die rekeningkundige personeel aangebied in ŉ vorm waar die

huidige jaar met die vorige jaar vergelyk kan word en dit word vergesel deur verduidelikende

notas. Die finansiële state vir ŉ houermaatskappy (holder corporation) is gewoonlik

gekonsolideer met dié van die filiale.

AUD105 Ouditkunde


Figuur 4.1: Voorbeeld van ŉ gekonsolideerde balansstaat

(Bron: http://www.ghd.com/annualreview/2008/images/financelarge.jpg)

4.6.3 Finansiële openbaarmaking

Die doel van aantekeninge by die finansiële state is om voldoende openbaarmaking moontlik

te maak, wanneer die inligting in die finansiële state onvoldoende is vir die doel. Alhoewel

die finansiële state opgestel word deur die rekeningkundige personeel, help die onafhanklike

ouditeure oor die algemeen met die opstel van die notas.

Voldoende openbaarmaking in die aantekeninge by die finansiële state word benodig deur

die ouditeure om ŉ ongekwalifiseerde mening oor die finansiële state uit te reik.

Bekendmakingsvereistes wat ŉ deel uitmaak van die basiese finansiële state, sluit die

bekendmaking van die rekeningkundige beleid, rekeningkundige veranderinge,

verliesgebeurlikhede, verhurings- en pensioeninligting in.

AUD105 Ouditkunde



1. Doen navorsing oor hoe finansiële inligting openbaar gemaak word.

2. Doen navorsing oor wanneer finansiële inligting openbaar gemaak word.

3. Doen navorsing oor wanneer finansiële inligting nie openbaar gemaak word nie.

Die volgende is ŉ voorbeeld van finansiële state met aantekeninge:

Figuur 4.2: ŉ Voorbeeld van finansiële state met aantekeninge

(Bron: http://i.investopedia.com/inv/articles/site/FinancialStatement2.gif)

4.6.4 Opsporing van wanvoorstellings

Algemeen aanvaarde rekeningkundige beginsels vereis dat die finansiële state soos deur

die rekeningkundige personeel opgestel is, vry van wesenlike wanvoorstellings is. Die

ouditeure het ŉ verantwoordelikheid om die verskillende tipes van wesenlike

wanvoorstellings, insluitende foute, ongerymdhede en diegene wat dit veroorsaak het, op te

AUD105 Ouditkunde


spoor. Die oudit is ontwerp om redelike gerusstelling aan die bestuur te bied dat foute en

onreëlmatighede in die finansiële state opgespoor sal word.

(Aangepas vanuit:

http://www.shb.scot.nhs.uk/healthcare/support/clinicalgovernance/documents/AuditGuide09.

pdf)

4.7 Ouditmenings

Die ouditmening is die verklaring wat verskyn aan die einde van die finansiële state, waarin

die onafhanklike ouditeure (op grond van die oudit) ŉ mening uitspreek oor die finansiële

state van die onderneming, sy finansiële posisie en die resultate van sy bedrywighede vir die

periode gerapporteer. Die ouditmening moet voldoen aan gestandaardiseerde bewoording

wat oor die algemeen baie soortgelyk is vir alle openbare maatskappye, al kan die menings

wat uitgespreek word, verskillend wees.

4.7.1 Wesenlike wanvoorstellings

Eerstens sal die ouditmening die verslagdoenende onderneming identifiseer, asook die

finansiële state wat aangebied word en die tydperk(e) wat deur die state verteenwoordig

word. Die verslag maak ook gewoonlik verwysing na die feit dat die finansiële state die

verantwoordelikheid van die bestuur is, wat beteken dat die ouditeure nie die state voorberei

nie, maar bloot ŉ mening gee oor die redelikheid van die state. Die mening word oor die

algemeen geïnterpreteer dat die finansiële state vry is van wesenlike wanvoorstellings, wat

die leser se vertroue in die inligting wat in die state is, kan versterk.

4.7.2 Ouditstandaarde

Die mening maak verwysing na die toepaslike ouditstandaarde wat toegepas word. Hierdie

deel van die mening sal kortliks die volgende beskryf:

• Wat die standaarde vereis.

• Die handhawing van redelike sekerheid.

• Ondersoekbewyse op ŉ toetsgrondslag.

• Beoordeling van die rekeningkundige beginsels wat gebruik is en beduidende

beramings wat deur die bestuur gemaak is.

• Die evaluering van die volledige state.

AUD105 Ouditkunde


Die ouditeure sal dan verklaar dat die oudit “ŉ redelike grondslag" vir die mening is.

Die volgende aanhaling verwys na die ouditstandaarde soos dit in Suid-Afrika toegepas

word:

Ouditstandaarde soos dit in Suid-Afrika toegepas word

Onder die Maatskappye Wet, is openbare maatskappye verplig om geouditeer te word.

Ander sakeondernemings kan kies om geouditeer te word, of kan kies dat finansiële state

onafhanklik nagegaan word.

Volgens die Oudit Professie Wet, moet oudits uitgevoer word in ooreenstemming met die

Suid-Afrikaanse Ouditstandaarde soos deur die Onafhanklike Regulerende Raad vir

Ouditeure (Independent Regulatory Board for Auditors – IRBA) voorgestel, voorheen die

Openbare Rekenmeesters- en Ouditeursraad (OROR).

In Omsendbrief B.1/2004, uitgereik deur die OROR, word Suid-Afrikaanse

Ouditstandaarde (SAOSe) gebaseer op die basiese beginsels van die International

Standards on Auditing (ISAs) uitgereik deur die International Auditing and Assurance

Standards Board (IAASB) van die Internasionale Federasie van Rekenmeesters

(International Federation of Accountants - IFAC).

(Aangepas vanuit: http://www.estandardsforum.org/south-africa/standards/international-

standards-on-auditing)

4.8 Die ouditverslag

Daar is beduidende verskille tussen die verskillende ouditverslae wat soos volg is:

4.8.1 Die ongekwalifiseerde ouditverslag

Die sewe komponente van ŉ standaard ongekwalifiseerde ouditverslag is:

• die titel,

• die ontvanger,

• inleidende paragraaf,

• omvangsparagraaf,

• meningsparagraaf,

• naam van die ouditeur, en

AUD105 Ouditkunde


• die datum van die verslag.

Hier volg ŉ beskrywing van die inhoud van elke komponent:

� Titel

Openbare maatskappyverslae moet begin met ŉ titel wat verwys na die "Onafhanklike

geregistreerde openbare rekeningkundige firma". Verslae vir nie-openbare maatskappye kan

ook titels soos "Onafhanklike Ouditeure Verslag, of " Verslag van die Onafhanklike Ouditeur”

hê.

� Ontvanger

Die individu, groep, onderneming, raad van direkteure, en/of aandeelhouers wat die dienste

van die ouditeur bekom het, moet vermeld word.

� Inleidende paragraaf

In hierdie paragraaf moet drie dinge vermeld word: watter finansiële state gedek word deur

die verslag; dat die state die verantwoordelikheid van die bestuur is; en dat die ouditeur ŉ

verantwoordelikheid het om ŉ mening uit te spreek.

� Omvangsparagraaf

Hierdie paragraaf vermeld wat die oudit behels. In die omvangsparagraaf vir openbare

maatskappye en nie-openbare maatskappye moet vermeld word dat die oudit in

ooreenstemming met spesifieke standaarde uitgevoer is.

Die omvangsparagraaf moet ook aandui dat die oudit slegs redelike versekering gee dat die

finansiële state geen wesenlike wanvoorstellings bevat nie.

� Adviesparagraaf

Hierdie paragraaf bevat die ouditeur se mening ten opsigte van die redelikheid van die

finansiële state, gebaseer op bewyse wat deur middel van die oudit ingewin is.

� Naam van die ouditeur

Dit is die naam van die ouditeursfirma wat die oudit uitgevoer het, tesame met ŉ handleiding

of skriftelike ondertekening van die ouditeur.

AUD105 Ouditkunde


� Datum van die verslag

Die datum waarop die ouditeur alle belangrike ouditeringsprosedures voltooi het.

(Aangepas vanuit:

http://www.associatedcontent.com/article/196441/the_standard_unqualified_audit_report_pg

3.html?cat=3)

4.8.2 Gekwalifiseerde verslae

Gekwalifiseerde verslae volg min of meer dieselfde volgorde as dié van die

ongekwalifiseerde verslae, maar die inhoud van die paragrawe verskil aansienlik van

mekaar.

Die volgende is menings wat by gekwalifiseerde verslae ingesluit kan word:

� Fundamentele kwalifikasie

Fundamentele kwalifikasie beteken dat die saak ernstig verwronge is en dat die finansiële

state die belange groepe mislei.

� ŉ Uitsonderingskwalifikasie

ŉ Uitsonderingskwalifikasie sal gegee word wanneer die saak wesenlik is, maar nie ŉ

fundamentele onsekerheid of meningsverskil is nie. ŉ Voorbeeld van ŉ onsekerheid sal die

vernietiging van ŉ deel van die kliënt se rekeningkundige rekords wees, wat daartoe lei dat

die ouditeure beperkte toegang tot die rekords het, deurdat ouditbewyse nie beskikbaar is

nie.

ŉ Voorbeeld van ŉ meningsverskil kan ŉ versuim deur ŉ kliënt wees om ŉ redelike

waardeverminderingsbeleid toe te pas op bepaalde vaste bates.

� ŉ Negatiewe kwalifikasie

ŉ Negatiewe kwalifikasie kan aandui dat die finansiële state nie ŉ ware en redelike

weergawe gee nie en/of nie voldoen aan algemeen aanvaarde ouditbeginsels nie. Dit kan

dan aanleiding gee tot ŉ fundamentele meningsverskil.

AUD105 Ouditkunde


� Weerhoudingskwalifikasie

ŉ Weerhoudingskwalifikasie sal gegee word in die geval van ŉ fundamentele onsekerheid en

die ouditeure verslag sal aandui dat ŉ mening nie gegee kan word nie. Dit is ŉ baie

onbevredigende toedrag van sake vir gebruikers.

(Aangepas vanuit: http://www.accaglobal.com/archive/sa_oldarticles/50113)

4.9 Voorbeelde van ouditverslae

Die volgende is voorbeelde van die verkillende tipes ouditverslae:

4.9.1 Standaard ouditverslae

Voorbeeld van ŉ standaard ouditverslag:

Voorbeeld 4.3

Independent auditor's report

To the stockholders of abc company

We have audited the accompanying balance sheet of ABC Corporation as of December

31, 19x4, and the related statement of income, retained earnings and cash flows for the

year then ended. These financial statements are the responsibility of the company's

management. Our responsibility is to express an opinion on these statements base on our

audit.

We conducted our audit in accordance with generally accepted auditing standards. Those

standards require that we plan and perform the audit to obtain reasonable assurance about

whether the financial statements are free of material misstatement. An audit includes

examining, on a test basis, evidence supporting the amounts and disclosures in the

financial statements. An audit includes assessing the accounting principles used and

significant estimates made by management, as well as evaluating the overall financial

statement presentation. We believe that our audit provides a reasonable basis for our

opinion.

In our opinion, the financial statements referred to above present fairly, in all material

respects, the financial position of ABC Corporation as of December 31, 19x4, and the

results of its operations and its cash flows for the year then ended in conformity with

AUD105 Ouditkunde


generally accepted accounting principles.

(Verwerk uit: http://www4.ncsu.edu/unity/users/b/buckless/www/audrpt450.htm)

� Toevoeging tot ŉ ongekwalifiseerde verslag

Die volgende is ŉ voorbeeld van toevoegings wat tot ŉ ongekwalifiseerde verslag gemaak

kan word, waar daar ander ouditeure betrokke is:

Voorbeeld 4.4

Shared responsibility

Introductory paragraph

... We did not audit the financial statements of def company a wholly owned subsidiary,

which statements reflect total assets of 2,500,000 as of december 31, 19x4 and total

revenues of 6,500,000 for the year then ended. Those statements were audited by other

auditors whose report has been furnished to us, and our opinion, insofar as it relates to

the amounts included for def company, is based solely on the report of the other

auditors.

Scope paragraph

... We believe that our audit and the report of other auditors provide a reasonable basis

for our opinion.

Opinion paragraph

in our opinion, based on our audit and the report of other auditors, the consolidated

financial statements referred to above ...


� Toevoeging tot ŉ ongekwalifiseerde ouditverslag

Hierdie verduidelikende paragraaf word gebruik as die ouditeur van mening is dat die

ouditkliënt vir ten minste een jaar nie voort sal gaan nie.

AUD105 Ouditkunde


Voorbeeld 4.5

Going concern

Explanatory paragraph

The accompanying financial statements have been prepared assuming that abc company

will continue as a going concern. As discussed in note y to the financial statements, abc

company has suffered recurring losses from operations and has net capital deficiency

that raises substantial doubt about the company's ability to continue as a going concern.

Management's plans in regard to these matters are also describe in note y. The financial

statements do not include any adjustments that might result form the outcome of this

uncertainty.


4.9.2 Gekwalifiseerde ouditverslae

Die volgende is voorbeelde van ŉ ouditverslag wat kwalifikasies bevat:

Voorbeeld 4.6

Gekwalifiseerde ouditverslag

INDEPENDENT AUDITORS’ REPORT TO THE MEMBERS OF ABC BERHAD

Report on the Financial Statements

We have audited the financial statements of ABC BERHAD, which comprise the balance

sheets as at 30 June 2009 of the Group and of the Company, and the income

statements, statement of changes in equity and cash flow statements of the Group and of

the Company for the year then ended, and a summary of significant accounting policies

and other explanatory notes, as set out on Pages XX to XX.

Directors’ Responsibility for the Financial Statements

The Directors of the Company are responsible for the preparation and fair presentation of

AUD105 Ouditkunde


these financial statements in accordance with Financial Reporting Standards and the

Companies Act, 1965 in Malaysia. This responsibility includes: designing, implementing

and maintaining internal control relevant to the preparation and fair presentation of

financial statements that are free from material misstatement, whether due to fraud or

error; selecting and applying appropriate accounting policies; and making accounting

estimates that are reasonable in the circumstances.

Auditors’ Responsibility

Our responsibility is to express an opinion on these financial statements based on our

audit. Except as described in the Basis for Qualified Opinion paragraph below, we

conducted our audit in accordance with approved standards on auditing in Malaysia.

Those standards require that we comply with ethical requirements and plan and perform

the audit to obtain reasonable assurance whether the financial statements are free from

material misstatement. An audit involves performing procedures to obtain audit evidence

about the amounts and disclosures in the financial statements. The procedures selected

depend on our judgment, including the assessment of risks of material misstatement of

the financial statements, whether due to fraud or error.

In making those risk assessments, we consider internal control relevant to the

Company’s preparation and fair presentation of the financial statements in order to

design audit procedures that are appropriate in the circumstances, but not for the

purpose of expressing an opinion on the effectiveness of the Company’s internal control.

An audit also includes evaluating the appropriateness of accounting policies used and

the reasonableness of accounting estimates made by the directors, as well as evaluating

the overall presentation of the financial statements.We believe that the audit evidence we

have obtained is sufficient and appropriate to provide a basis for our audit opinion.

Basis for Qualified Opinion

A major portion of the financial records of a branch have been destroyed by fire. As a

result, the Company is unable to re-produce the financial statements of this branch and

hence no such financial statements were made available to us for our audit. The current

year financial statements of the Group and of the Company have excluded this branch.

Therefore, our audit of the Group and of the Company excludes this branch and we do

not consider the financial effect of this branch on the financial statements of the Group

and of the Company.

AUD105 Ouditkunde


The financial statements of the Group were prepared based on the financial statements

of the Company and all of its subsidiaries. However, for this purpose unaudited financial

statements of two foreign subsidiaries, DEF Pte. Ltd. and GHI Ltd. were used. At the

date of this report, the auditors of these two subsidiaries have not completed the audit

and hence have not replied to our Group Audit Questionnaire and have refused our

request to review their audit work papers which we intend to rely upon to express our

opinion as to whether we are satisfied that the financial statements of the subsidiaries

that have been consolidated with the financial statements of the Company are in form

and content appropriate and proper for the purposes of the preparation of the

consolidated financial statements. The directors have given us written assurance that

they do not expect significant and material differences between the unaudited financial

statements and the audited financial statements to be issued later upon completion of

audit of these two subsidiaries. As a result, we wish to report that the Group’s financial

statements are subject to changes that may be of significant and material in nature,

depending on the outcome of the audit of the financial statements of these two foreign

subsidiaries.

Qualified Opinion

In our opinion, except for the effects of the adjustments on the financial statements, if

any, as mentioned in the preceeding paragraph, the financial statements have been

properly drawn up in accordance with Financial Reporting Standards and the Companies

Act, 1965 in Malaysia so as to give a true and fair view of the financial position of the

Group and of the Company as at 30 June 2009 and of their financial performance and

the cash flows for the financial year then ended.

(Bron: http://www.accountingcrashcourse.com/2009/11/13/sample-disclosure-auditors-

report-with-qualified-audit-opinion-13-november-2009/)

4.9.3 Negatiewe ouditverslae

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ negatiewe ouditverslag:

AUD105 Ouditkunde


Voorbeeld 4.7

Negatiewe ouditverslag


As discussed in Note X to the financial statements, the company carries its property,

plant, and equipment accounts at appraisal values, and provides depreciation on the

basis of such values. Generally accepted accounting principles require that property,

plant, and equipment be stated at an amount not in excess of cost, reduced by

depreciation based on such amount.

Because of this departure, as of December 31, 19x4 inventories have been increased by

$450,000 by inclusion in manufacturing overhead of depreciation in excess of that based

on cost; property, plant, and equipment, less accumulated depreciation is carried at

$12,500,000 in excess of an amount based on cost; resulting on an increase in retained

earnings of $450,000 and appraisal surplus of $12,500,000. For the year ended

December 31, 19x4 cost of goods sold has been increased by $350,000 because of the

effects of the depreciation accounting referred to above, resulting in an decrease in net

income of $117,000.

Opinion paragraph

In our opinion, because of the effects of the matter discussed in the preceding paragraph,

the financial statements referred to above do not present fairly, in all material respects,

the financial position of ABC Corporation as of December 31, 19x4, and the results of its

operations and its cash flows for the year then ended in conformity with generally

accepted accounting principles.


4.9.4 Weerhoudingsverslae

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ weerhoudingsverslag:

AUD105 Ouditkunde


Voorbeeld 4.8

Disclaimer – scope limitation

Introductory paragraph

We were engaged to audit ...


We did not observe the taking of the physical inventory as of December 31, 19x4 or

19x3, since those dates were prior to our appointment as auditors for the company, and

we were unable to satisfy ourselves regarding inventory quantities by means of other

auditing procedures. The December 31, 19x4 and 19x3 inventory amounts enter into the

determination of net income and cash flows for the year ended December 31, 19x4.

Opinion paragraph

Since the company did not take physical inventories and we were unable to apply other

auditing procedures to satisfy ourselves as to inventory quantities, the scope of our work

was not sufficient to enable us to express, and we do not express, an opinion on these

financial statements.

Disclaimer – lack of independence

We are not independent with respect to abc corporation, and the accompanying balance

sheet as of December 31, 19x4, and the related statements of income, retained earnings

and cash flows for the year then ended were not audited by us. Accordingly, we do not

express an opinion on them.


4.10 Opvolging van ouditnavrae

Die volgende is riglyne vir opvolging van ouditnavrae en die neem van regstellende aksies:

AUD105 Ouditkunde


4.10.1 Die opvolgprosedures vir ouditverslae

Die opvolgprosedures vir ouditverslae is soos volg:

• Ouditeure werk ten nouste saam met verantwoordelike bestuurders tydens die

veldwerkfase van die oudit. Om dié rede moet die verantwoordelike bestuurders

bewus wees van die bevindings en bekommernisse. Gewoonlik word ŉ informele

veldwerk voltooiingsvergadering, of voorafvergadering uitgevoer word.

• Na voltooiing van ŉ oudit, kry die verantwoordelike bestuurder ŉ afskrif van die

voorlopige verslag. Indien die bestuurder glo dat die vorige besprekings en

hersiening van die ontwerpverslag genoeg inligting verskaf het vir ŉ antwoord, kan

die hy/sy nie verder verantwoordelik gehou word nie.

• Sodra die ouditeur ŉ konsepverslag vrystel, het die verantwoordelike bestuurder ŉ

aantal werksdae om ŉ skriftelike antwoord te gee op die voorlopige bevindinge en

aanbevelings. Die reaksie moet duidelik en bondige wees en behoort een van die

volgende aan te dui:

o Die verantwoordelike bestuurder stem saam met die bevindinge en

aanbevelings; of

o die verantwoordelike bestuurder stem saam met die bevindinge, maar mag

versoek om addisionele tyd te kry om navorsing na ŉ alternatiewe

regstellende aksie te doen; of

o die verantwoordelike bestuurder stem saam met die bevindinge en

aanbevelings, maar verkies om die risiko te loop om nie die aanbevole aksie

te neem nie. As ŉ verantwoordelike bestuurder hierdie keuse maak, moet

topbestuur op die hoogte gebring word van hierdie besluit. Die ouditeure sal

egter voortgaan om te onderhandel met die verantwoordelike bestuurder om

die aanbevole optrede aan te moedig; of

o indien die verantwoordelike bestuurder nie saamstem met die bevindinge of

aanbevelings nie, moet die topbestuur goedkeuring verleen aan die “nie-

saamstem-nie” besluit.

• In reaksie op die aanbeveling moet die verantwoordelike bestuurder die impak op

hulpbronne, programbeperkinge, koördinering, en enige ander faktore in ag neem,

ten einde te bepaal wat die invloed sal wees op die onderneming se vermoë om

produktief te kan funksioneer tydens die regstellende aksies.

AUD105 Ouditkunde


• Wanneer die reaksie ontvang is, kan ŉ opsomming van die antwoord opgeneem

word in die teks van die finale verslag. Die antwoord, in sy geheel, is ingesluit as ŉ

bylaag tot die verslag. In die geval waar "nie-saamstem-nie", die reaksie is, kan die

ouditeur ŉ "ouditeur se verweer" insluit om te verduidelik wat die standpunt is, ter

ondersteuning van die voltooiing van die regstellende aksie.

4.10.2 Monitering en verslagdoening oor implementering van aanbevelings

Die volgende aksies is ter sprake:

• Die ouditeur moniteer die implementering van die bestuur se reaksie op

aanbevelings wat gemaak is in die ouditverslae.

• Verantwoordelike bestuurders moet halfjaarliks ŉ statusverslag opstel van die

regstellende aksies wat geneem is t.o.v. die aanbevelings. Vir aanbevelings wat nie

ten volle geïmplementeer is nie, moet die reaksie ŉ verwagte voltooiingsdatum

datum insluit.

Wanneer daar verslag gedoen word oor aanbevelings wat ten volle geïmplementeer

is, moet die datum van voltooiing en die aksies wat geneem is om die aanbevelings

te implementeer, aangetoon word.

• Die ouditeur kan vereis dat voldoende dokumentasie voorgelê word as bewys dat

regstellende aksies voltooi is. Indien die dokumentasie, na die mening van die

ouditeur, nie die implementering van die aanbevelings ondersteun nie, sal die

aanbeveling "oop" bly totdat die ouditeure met die verantwoordelike bestuurder kan

ontmoet om die kwessies aan te spreek.

Die volgende is ŉ gevallestudie van ŉ sekuriteitsoudit wat gedoen is:

Gevallestudie 4.1

Die UNIX stelseloudit

Hierdie verslag bied die resultate aan van ŉ gedetailleerde sekuriteitsoudit van UNIX

stelsels wat deel uitmaak van ŉ fiktiewe maatskappy. Dit beskryf kwesbaarhede en stel ŉ

prioriteitslys voor vir die aanspreek van hierdie kwesbaarhede. Enige ooreenkoms met ŉ

werklike maatskappy of elektroniese omgewing is bloot toevallig. Hierdie dokument

voldoen aan SANS GIAC UNIX Security Administrator (GCUX) sertifisering vereistes.

AUD105 Ouditkunde


Projekdoelwitte Die doel van hierdie dokument is om voorsiening te maak vir ŉ sekuriteitsbeoordeling van

die rekenaarstelsels waartoe die publiek toegang het. Ons opdrag in hierdie oudit was om

ŉ plan vir die verbetering van sekuriteitspraktyke te definieer en uit te voer.

As gevolg van beperkings t.o.v. tyd en begroting, het ons ons studie gefokus op die

tekortkominge in die ontwerp en implementering van stelsels wat toeganklik is via die

internet, met die aanname dat die ander aspekte van die infrastruktuur ondersoek sal word

in die daaropvolgende opnames.

Hierdie dokument bied ons bevindinge met betrekking tot die veiligheid van die organisasie

se UNIX-gebaseerde bedieners wat DNS, Web-, en posdienste voorsien. Ons het die

bedryfstelsel, derde-party programmatuur en konfigurasie kwesbaarhede verken, probleme

met administratiewe en stelselonderhoudspraktyke geskets, en vraagstukke met

betrekking tot die organisasie se sekuriteitsbeleid beskryf.

Ten slotte het ons ŉ prioriteitslys saamgestel, asook maniere aanbeveel om die probleme

te ondersoek en aan te spreek.

Opsomming van bevindinge

Ons bevindinge en aanbevelings fokus op sekuriteitsaspekte van die organisasie se twee

kritieke bedieners waartoe toegang verkry word via die internet.

• Ons grootste bekommernis is dat ŉ groot aantal van die pakkette wat op hierdie

stelsels geïnstalleer is, verouderd is. Hierdie verouderde programmatuur bevat

algemeen bekende kwesbaarhede wat uitgebuit kan word om ongemagtigde

toegang tot die bedieners te verkry.

• Behalwe die identifisering van hierdie risiko vir kritieke hulpbronne, dui dit daarop

dat GIAC Enterprises nie voldoende aandag skenk aan die beplanning en begroting

vir die instandhouding en opdatering van die stelsels om betroubaarheid en

veiligheid van hul bedrywighede te verseker nie.

• Daar is ook ŉ duidelike gebrek aan ŉ deeglik-gedokumenteerde sekuriteitsbeleid en

-prosedures t.o.v.operasionele kwessies wat verband hou met die veiligheid van die

organisasie se stelsels.

AUD105 Ouditkunde


• Hantering van inligtingsekuriteit is ŉ proses wat voortdurende aandag verg, en ons

sou graag wou sien dat meer hulpbronne aan die opspoor van onreëlmatighede

toegewys word. ŉ Onreëlmatigheid, binne hierdie konteks, verwys na ŉ

gebeurtenis, kwaadwillig of nie, wat ŉ negatiewe invloed kan hê op die prestasie of

beskikbaarheid van ŉ rekenaarhulpbron.

• Die organisasie beskik tans nie oor ŉ manier om die monitering van die

"gesondheid" van die kritieke stelsels outomaties te kan doen nie.

• So kan ongemagtige toegangsbeheerstelsels gebruik word om kritieke netwerke en

stelsels te moniteer vir potensieel skadelike aktiwiteit sodat bestuurders betyds kan

reageer op enige derglike gebeurlikhede voordat dit kritieke mates aanneem.

• Daarbenewens was die netwerkinfrastruktuur by die organisasie se korporatiewe

kantoor nie ontwerp om die omgewing in veiligheidsones te segmenteer nie, wat

sou kon verhoed dat ŉ “aanvaller” ŉ verdere segment sou kon infiltreer, indien

enige van die segmente gekompromitteer is.

• Ons was ook bekommerd oor sommige van die rugsteunpraktyke by GIAC

Enterprises. Die rugsteunmeganismes word nooit getoets nie en word ook in die

korporatiewe kantoor gestoor en nie in ŉ lokaliteit buite die organisasie nie. In die

geval van enige ramp (natuur- of andersins) sal die organisasie nie in staat wees

om sy data te herwin, sodat daar met die bedrywighede voortgegaan kan word nie.

(Aangepas vanuit: http://zeltser.com/auditing-unix-systems/)

Lees die bogenoemde gevallestudie en beantwoord die volgende vrae:

1. Dink u dat die oudit volledig uitgevoer is?

2. Gee redes vir u antwoord in 1 hierbo.

3. Watter ander voorstelle sal u maak as u die ouditeur is? Noem tenminste drie(3).

AUD105 Ouditkunde


4.11 Samevatting

Die ouditverslag is die ouditeur se belangrikste sigbare produk. Ouditverslae is die formele

wyse van kommunikasie aan die bestuur oor die bestaan van ŉ probleem. Hoewel daar

verskeie maniere is om ŉ verslag te ontwikkel, moet die formaat konsekwent bly.

Senior bestuur lees die ouditverslag en maak aanbevelings; die lynbestuur gebruik die

verslag om die veranderinge aan te bring; en ouditspanne gebruik die rekords van die vorige

ouditverslae as riglyne en voorbeelde in die daaropvolgende oudits.

As gevolg van die belangrike rol wat die ouditverslag speel, wil ouditeure graag hê dat dit

korrek en aanskoulik aangebied word. Deur te begin by die basiese aspek van ouditering, nl.

hoe om ŉ individuele ouditprobleem aan te meld, kan ouditeure verslae skep wat duidelik,

sinvol en nuttig is.

AUD105 Ouditkunde


4.12 Selfevaluering

Aktiwiteit 4

U is die dosent in Ouditkunde aan Akademia. U moet ŉ lesing aanbied oor die

verskillende ouditmenings en -verslae. Beantwoord die volgende vrae ter voorbereiding

van u aanbieding.

1. Beskryf kortliks ŉ ouditverslag.

2. Beskryf kortliks ŉ ouditmening.

3. Noem die vier primêre soorte ouditverslae.

4. Ouditverslae het drie belangrike doelwitte. Noem hierdie drie.

5. Gee die sewe komponente van ŉ standaard ongekwalifiseerde ouditverslag.

AUD105 Ouditkunde


Notas

AUD105 Ouditkunde


StudStudStudStudieieieie----eenheideenheideenheideenheid 5: 5: 5: 5: Die rol van interne ouditDie rol van interne ouditDie rol van interne ouditDie rol van interne oudit


Kennis en begrip



• Die rol van interne oudit

• Die verhouding van interne oudit en die rekeningkundige personeel

• Opvolgaksies na ŉ interne oudit

• Verhouding tussen interne oudit en eksterne oudit

Vaardighede


• Die voordele van interne ouditering in die onderneming te identifiseer.

• Die rol van interne ouditering in die onderneming te beskryf.

• Die verwantskap tussen interne oudit en die rekeningkundige personeel te kan

ondersoek en beskryf.

• Die rol van die rekeningkundige personeel in die oplossing van enige interne

ouditnavrae te beskryf.

• Die verhouding tussen interne oudit en eksterne oudit te ontleed.

AUD105 Ouditkunde



• http://4smart.net/blog/wp-content/uploads/internal-audit-report-format-in-india.gif

• http://cnx.org/content/m31824/latest/

• http://financial-education.com/wp-content/uploads/2007/07/balancesheet.jpg

• http://findarticles.com/p/articles/mi_m4153/is_4_56/ai_57476555/pg_5/

• http://forum.cpafinder.com/read/1-the_accounting_cycle_-1.html

• http://simplestudies.com/difference-accounting-auditing.html

• http://www.audit.cornell.edu/faq.html

• http://www.auditnet.org/process.htm

• http://www.best-practice.com/best-practice-in-accounting/the-accounting-process/

• http://www.businesstown.com/accounting/basic-statements.asp

• http://www.dfat.gov.au/dept/annual_reports/06_07/_lib/img/fins/income_statement.gif

• http://www.ehow.com/info_7803211_audit-followup-process.html#ixzz1Gfl7q5PG

• http://www.facilitatedcontrols.com/internal-auditing/spiacoso.shtml

• http://www.mia.org.my/handbook/guide/IAG/IAG.htmhttp://www3.imperial.ac.uk/secre

tariat/governance/internalaudit/




Interne oudit Interne oudit is ŉ onafhanklike, objektiewe gerusstellings- en

adviserende aktiwiteit wat ontwerp is om waarde toe te voeg

en ŉ onderneming se bedrywighede te verbeter.

Rol van die interne

ouditeur

Die interne ouditeur se rol sluit die monitering, evaluering, en

ontleding van organisatoriese risiko’s en beheer in, asook die

hersiening en bevestiging van inligting en monitering van die

nakoming van beleidsbepalings, prosedures en wette.

Die doel van

interne oudit

Die doel van interne oudit is om operasionele doeltreffendheid

te verbeter, beskerming teen risiko's te verleen en die

integriteit van interne beheer in stand te hou.

AUD105 Ouditkunde


Veldwerk Die veldwerk konsentreer op transaksietoetse en informele

kommunikasie.

Rekeningkunde Rekeningkunde is die proses van identifisering, meting, en

kommunikering van ekonomiese inligting aan verskeie

gebruikers.

Proefbalans ŉ Proefbalans is ŉ lys van saldo’s en totale wat opgestel word

om te bepaal of die debietkant en kredietkant gelyk is aan

mekaar om sodoende te kontroleer of die

dubbelinskrywingsbeginsel vir elke transaksie toegepas is.

5.4 Inleiding

Interne oudit is ŉ onafhanklike, objektiewe gerusstellings- en adviserende aktiwiteit ontwerp

om waarde toe te voeg en ŉ onderneming se bedrywighede te verbeter. Dit kan daartoe

bydrae dat ŉ onderneming sy doelwitte bereik deurdat ŉ sistematiese en gedissiplineerde

benadering en die verbetering van die doeltreffendheid van risikobestuur, beheer en

bestuursprosesse voorgestel word.

Interne ouditeure se rolle sluit in die monitering, evaluering en ontleding van organisatoriese

risiko en beheer, asook die hersiening en bevestiging van inligting en monitering van die

nakoming van beleidsbepalings, prosedures en wette.

Interne oudit werk in vennootskap met die bestuur. Interne ouditeure gee aan die

ouditkomitee en die uitvoerende bestuur die versekering dat risiko's verminder is en dat die

onderneming se korporatiewe bestuur sterk en doeltreffend is. As daar ruimte vir verbetering

is, sal die interne ouditeure aanbevelings doen vir die verbetering van prosesse, beleid en

prosedures.

Interne ouditeure is belas met die ondersoek en die evaluering van die beleid, prosedures en

stelsels wat in plek is; om die betroubaarheid en integriteit van inligting te verseker; die

nakoming van beleid, planne, wette, en regulasies te moniteer; die beveiliging van bates te

verseker; en dat die ekonomiese en doeltreffende gebruik van hulpbronne plaasvind. Hulle

rol is om ŉ onafhanklike beoordeling en evaluering van die doeltreffendheid van hierdie

beheer uit te voer.

Interne oudit ontwikkel en implementeer nie prosedures nie en neem ook nie aan enige

aktiwiteite deel wat hulle onafhanklikheid in die gedrang kan bring nie. Die klem op

AUD105 Ouditkunde


onafhanklikheid verminder nie die noue werksverhouding en behoefte aan kommunikasie

tussen interne oudit en ander funksies van die onderneming nie.

Die doel van interne oudit en die doelwitte van die onderneming is dieselfde – om

operasionele doeltreffendheid te verbeter; beskerming teen risiko's te verleen en die

integriteit van interne beheer in stand te hou. Interne oudit is egter nie veronderstel om aan

die bestuur te vertel hoe om die werk beter te doen nie.

In hierdie studie-eenheid word daar gefokus op die rol van interne oudit in die onderneming,

die verhouding met rekeningkundige personeel en eksterne oudit, asook die opvolgaksies na

ŉ interne oudit plaasgevind het.

(Aangepas vanuit: http://www.audit.cornell.edu/faq.html;

http://www3.imperial.ac.uk/secretariat/governance/internalaudit/)

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ interne ouditproses:

Figuur 5.1: ŉ Interne ouditproses

9Bron: http://4smart.net/blog/wp-content/uploads/internal-audit-report-format-in-india.gif)

AUD105 Ouditkunde


5.5 Die rol van interne oudit

Elke suksesvolle oudit is gebaseer op goeie beplanning asook ŉ gunstige konstruktiewe

atmosfeer; betrokkenheid van die onderneming se personeel en kommunikasie tussen die

onderneming en die interne ouditeur.

Die volgende bespreking poog om die belangrike aspekte in die interne ouditproses te

verduidelik.

5.5.1 Doelwitte van interne oudit

Daar is vyf moontlike doelwitte wat ŉ interne oudit kan hê, naamlik:

• Om te bepaal of beheer oor finansiële en bedryfsbeleid aan die bestuur die redelike

versekering bied dat die finansiële en bedryfsdata akkuraat en betroubaar is;

• om te bepaal of beheer oor die nakoming van beleidsbepalings, prosedures, planne,

wette en regulasies wel plaasvind, sodat bestuur die redelike versekering kan hê dat

dit wel gebeur (d.w.s., dat die nakoming van die prosedures, wette en regulasies

behoorlik beplan, georganiseer en gerig word);

• om te bepaal of beheer oor bates met redelike sekerheid bestaan en dat bates

beskerm is teen verliese as gevolg van diefstal, brand, onbehoorlike of onwettige

aktiwiteite, of blootstelling aan die elemente (d.w.s., die aktiwiteite wat verband hou

met bateverkryging, -opname, -stoor);

• om te bepaal of die hulpbronne doeltreffend en ekonomies aangewend word (d.w.s.,

dat die onderneming op die mees kostedoeltreffende manier te werk gaan). Die doel

is dan om te bepaal of operasionele standaarde gevestig is ten einde ekonomie van

skaal en doeltreffendheid te bereik (d.w.s., dat die aktiwiteite behoorlik beplan en

uitgevoer word); en of operasionele standaarde verstaan en nagekom word; of

afwykings van operasionele standaarde geïdentifiseer, geëvalueer en

gekommunikeer word aan diegene wat effektiewe regstellende aksies kan neem; en

• om te bepaal of beheer oor bedryfsaktiwiteite en programme behoorlik uitgevoer

word en of die resultate van bedrywighede in ooreenstemming met voorafbepaalde

teikens en doelwitte is (d.w.s., of aktiwiteite beplan, georganiseer en gerig is op

doelwitbereiking). Daarom moet bepaal word of die doelwitte en doelstellings wat

deur bestuur ingestel is, voldoende en doeltreffend verwoord en gekommunikeer is;

of die verlangde vlak van resultate behaal is; of faktore wat bevredigende prestasie

AUD105 Ouditkunde


inhibeer geïdentifiseer, geëvalueer, en beheer word; en of bestuur se alternatiewe

planne van aksie die gewenste resultate het.

(Aangepas vanuit: http://www.facilitatedcontrols.com/internal-auditing/spiacoso.shtml)

5.5.2 Objektiwiteit

ŉ Belangrike aspek wat die rol van die interne ouditeur beïnvloed, is die objektiwiteit van die

interne ouditeur. Die volgende is riglyne in dié verband:

• Ten spyte van die feit dat die interne ouditeur in diens van die onderneming

is, moet daar geen botsing van belange wees nie. Derglike botsing van

belange kan wees wanneer die ouditeur professioneel of persoonlik betrokke

is by die onderneming, of wanneer hy/sy geldelike of ander belange in die

onderneming het wat aan die oudit onderwerp word.

• Die interne ouditeur moet vry wees van enige noemenswaardige invloede wat

die werk beperk of verander of oorheers of ŉ beduidende invloed het op die

inhoud van die interne ouditverslag.

• Indien die interne ouditeur gesag of verantwoordelikheid het oor ŉ bepaalde

aktiwiteit, moet hy/sy nie toelaat dat sy/haar objektiwiteit benadeel word

wanneer ŉ oudit plaasvind nie.

• Die interne ouditeure moet geraadpleeg word oor belangrike voorgestelde

veranderinge in die interne beheerstelsel en die implementering van nuwe

stelsels en aanbevelings wat oor die beheerstandaarde gemaak word.

• ŉ Interne ouditeur behoort normaalweg nie ouditpligte te onderneem nie,

maar waar dit in buitengewone omstandighede wel plaasvind, moet die

bestuur kennis neem dat dit gedoen word as deel van die interne

ouditfunksies.

5.5.3 Ander belangrike aspekte wat in ag geneem moet word tydens interne

oudit

Die volgende is riglyne in die verband:

AUD105 Ouditkunde


� Onafhanklikheid

Onafhanklikheid en objektiwiteit loop hand aan hand. Die interne ouditeur behoort

onafhanklik te kan funksioneer wat hom in staat sal stel om sy/haar pligte behoorlik

te kan uitvoer.

� Personeel en opleiding

Die interne ouditeenheid moet oor personeel met die nodige kwalifikasies en

ondervinding beskik om die ouditafdeling se doelwitte te kan bereik. Interne ouditeure

moet behoorlik opgelei word om spesifieke verantwoordelikhede na te kom.

� Verhoudings

Die interne ouditeur moet poog om wedersydse begrip te bevorder en om

konstruktiewe werksverhoudinge met die bestuur, eksterne ouditeure en die

ouditkomitee te bou.

� Verantwoordelikheid

Die interne ouditeur moet verantwoordelikheid neem vir die vervulling van bepaalde

verantwoordelikhede en pligte.

� Beplanning, beheer en opnames

Die interne ouditeur behoort voldoende beplanning te doen, beheer uit te oefen en

alle werk te boekstaaf.

� Die evaluering van die interne beheerstelsel

Die interne ouditeur moet die onderneming se interne beheerstelsel evalueer ten

einde verslag te kan doen oor die toereikendheid en doeltreffendheid daarvan.

� Bewysstukke

Die interne ouditeur behoort voldoende, toepaslike en betroubare getuienis te

versamel waarop aanbevelings gebaseer kan word.

� Verslagdoening en opvolgaksies

Die interne ouditeur moet seker maak dat bevindings, gevolgtrekkings en

aanbevelings wat voortspruit uit interne ouditaktiwiteite stiptelik gekommunikeer word

AUD105 Ouditkunde


aan die toepaslike vlak van bestuur en moet aktief poog om oplossings te bekom.

Die interne ouditeur moet verseker dat reëlings getref word om ouditaanbevelings te

moniteer en op te volg.

(Aangepas vanuit: http://www.mia.org.my/handbook/guide/IAG/IAG.htm)

5.5.4 Die interne ouditproses

Hoewel elke interne ouditprojek uniek is, is daar sekere ooreenkomste in die meeste oudits.

So bestaan alle oudits uit vier fases, naamlik:

• Beplanning

• Veldwerk

• Ouditverslag

• Opvolghersiening

Betrokkenheid deur al die rolspelers is van kritieke belang by elke stadium van die

ouditproses. Een van die belangrikste doelwitte is om so min as moontlik tyd te mors en om

die ontwrigting van die bedryfsaktiwiteite tot die minimum te beperk.

Skematies kan die proses soos volg voorgestel word:

AUD105 Ouditkunde


Figuur 5.2: Die interne ouditproses


Beplanning

• Aankondigingsbrief

• Aanvanklike vergadering

• Voorlopige opname

• Interne beheer oorsig

• Ouditprogram

Veldwerk

• Transaksie toetsing

• Advies en informele kommunikasie

• Ouditopsomming

• Werkspapiere

Ouditverslag

• Bespreking

• Sluitingsvergadering

• Formele konsep

• Finale verslag

• Onderneming se reaksie

• Onderneming se kommentaar

Opvolg

• Opvolgoorsig

• Opvolgverslag

AUD105 Ouditkunde


� Beplanning

Tydens die beplanningsgedeelte van die oudit, stel die ouditeur die onderneming in kennis

van die oudit; bespreek die omvang en doelwitte van die oudit in ŉ formele vergadering met

die bestuur; versamel inligting oor belangrike prosesse; evalueer bestaande

beheermaatreëls; en beplan die oorblywende ouditstappe.

• Aankondigingsbrief

Die onderneming word op die hoogte van die oudit gebring deur ŉ aankondigings- of

betrokkenheidsbrief van die hoof van die interne ouditafdeling. Hierdie brief omskryf die

omvang en doelwitte van die oudit, die ouditeure toegewys aan die projek en ander

relevante inligting.

• Aanvanklike vergadering

Gedurende hierdie aanvanklike vergadering, beskryf die onderneming die afdeling of

stelsel wat hersien word, die beskikbare hulpbronne (personeel, fasiliteite, toerusting,

fondse), en ander relevante inligting.

Die interne ouditeur vergader met die senior beampte wat verantwoordelik is vir die

afdeling wat geoudit word, asook met ander betrokke personeellede. Dit is belangrik dat

die onderneming die areas identifiseer wat ondersoek moet word.

• Voorlopige opname

Tydens hierdie fase versamel die ouditeur relevante inligting in oor die afdeling, volgens

die inligting verkry in die algemene oorsig. Die ouditeur praat met sleutelpersoneel en

ondersoek verslae, lêers en ander bronne van inligting.

• Interne beheer oorsig

Die ouditeur sal die eenheid se interne beheerstruktuur in oënskou neem. Deur dit te

doen, sal die ouditeur gebruik maak van ŉ verskeidenheid van instrumente en tegnieke

om inligting in te samel en te ontleed. Die hersiening van interne beheermaatreëls, help

die ouditeur om die area waar die grootste risiko bestaan, te identifiseer.

• Ouditprogram

Voorbereiding van die ouditprogram sluit die voorlopige oorsigfase in. Hierdie program

beskryf die veldwerk wat nodig is om die ouditdoelwitte te bereik.

AUD105 Ouditkunde


� Veldwerk

Die veldwerk konsentreer op transaksietoetse en informele kommunikasie. Dit is tydens

hierdie fase wat die ouditeur bepaal of die beheermaatreëls wat tydens die voorlopige oorsig

van die bedryfstelsel beskryf is, wel deur die onderneming toegepas word. Die

veldwerkstadium word afgesluit met ŉ lys van belangrike bevindinge waaroor die ouditeur

verslag sal doen tydens die oudit.

• Transaksietoetsing

Na voltooiing van die voorlopige oorsig, voer die ouditeur die prosedures uit wat in die

ouditprogram beskryf is. Hierdie prosedures toets gewoonlik die interne beheermaatreëls

en die akkuraatheid en juistheid van die transaksies. Verskeie tegnieke, insluitend

steekproefneming, word gebruik tydens die veldwerkfase.

• Advies en informele kommunikasie

Soos die veldwerk vorder, moet die ouditeur enige beduidende bevindinge met die

onderneming se bestuur bespreek. Gewoonlik is hierdie kommunikasie mondeling. Meer

komplekse situasies, word op skrif in memo's of e-posse deur die ouditeur

gekommunikeer. Die rede hiervoor is dat daar geen verrassings vir die bestuur van die

onderneming moet wees nie.

• Ouditopsomming

By voltooiing van die veldwerk, gee die ouditeur ŉ opsomming van die ouditbevindings,

gevolgtrekkings en aanbevelings wat nodig is vir die ouditverslagbespreking.

• Werkspapiere

Werkspapiere is ŉ belangrike instrument van die ouditprofessie. Dit bied ondersteuning

aan die ouditmening en bring die onderneming se rekeningkundige en finansiële rekords

by die ouditeur se mening uit. Dit is omvattend en verrig baie funksies.

Aan die einde van die veldwerk, skryf die ouditeur die verslag.

� Ouditverslag

Die hoofproduk is die finale verslag waarin die ouditeur se mening uitgespreek word. Verder

bied dit die ouditbevindings en aanbevelings vir verbeterings aan, vir verdere bespreking. Dit

fasiliteer kommunikasie om te verseker dat die aanbevelings wat in die finale verslag is,

AUD105 Ouditkunde


prakties uitvoerbaar is. Interne oudit bespreek die konsep met die onderneming voor die

uitreiking van die finale verslag.

• Bespreking

Die ouditbestuur bestudeer die ouditwerkspapiere deeglik en bespreek dit voordat dit

aan die onderneming vir kommentaar gestuur word.

• Sluitingsvergadering

Wanneer die ouditbestuur die konsepverslag goedgekeur het, vergader interne oudit met

die afdeling se bestuurspan om die ontwerp, ten opsigte van die bevindinge en

aanbevelings te bespreek. Tydens hierdie vergadering lewer die onderneming

kommentaar op die konsep en “stem saam” of “stem nie saam nie” met die

ouditbevindings.

• Formele konsep

Die ouditeur berei dan ŉ formele verslag voor, met inagneming van enige wysigings wat

voortspruit uit die sluitingsvergadering en ander besprekings. Wanneer die veranderinge

deur die ouditbestuur en die bestuur van die onderneming aangebring is, word die finale

verslag uitgereik.

• Finale verslag

Interne oudit druk en versprei die finale verslag aan die onderneming se bestuur en

ander betrokke lede van die onderneming. Hierdie verslag is hoofsaaklik vir interne

gebruik deur die onderneming se bestuur. Die goedkeuring van die hoof van die interne

ouditafdeling is nodig vir die vrystelling van die verslag buite die onderneming.

• Onderneming se reaksie

Die onderneming het die geleentheid om te reageer op die ouditbevindings voor die

uitreiking van die finale verslag. Maar as die onderneming besluit om te reageer nadat

die verslag uitgereik is, moet die onderneming skriftelik reageer op die verslag se

bevindings en aanbevelings.

Die onderneming moet verduidelik hoe die probleme opgelos sal word en moet ook ŉ

tydskedule vir die uitvoering van die aanbevelings insluit. In sommige gevalle kan

bestuurders verkies om nie ŉ ouditaanbeveling te implementeer of ouditbevindinge te

AUD105 Ouditkunde


aanvaar nie. Die onderneming moet dan aan al die ontvangers van die finale verslag ŉ

rede verskaf vir hierdie besluit.

• Onderneming se kommentaar

Ten slotte, as deel van interne oudit se self-evalueringsprogram, word die onderneming

gevra om kommentaar te lewer op interne oudit se prestasie. Hierdie terugvoer is

belangrik en kan veranderinge in ouditprosedures tot gevolg hê.

� Opvolgoudit

Binne ongeveer ŉ jaar van die finale verslag, sal interne oudit ŉ opvolgoudit uitvoer om die

uitvoering van die bevindinge te kontroleer.

• Opvolgoorsig

In die opvolgoorsig word die onderneming se opvolgaksies geëvalueer om te verseker

dat die gewenste resultate behaal is. Alle onopgeloste bevindinge sal in die

opvolgverslag bespreek word.

• Opvolgverslag

Die oudit sal afsluit met ŉ opvolgverslag waarin die aksies wat geneem is deur die

onderneming, weer geoudit word. Onopgeloste bevindinge sal ook weer aangespreek

word in die opvolgverslag. Daar word weer verwys na die oorspronklike

ouditaanbevelings, die onderneming se reaksie daarop, en die huidige stand van sake. ŉ

Bespreking van die onopgeloste bevindinge word gesirkuleer aan die onderneming

voordat die opvolgverslag uitgereik word.

(Aangepas vanuit: http://www.auditnet.org/process.htm)

5.6 Die verhouding tussen interne oudit en rekeningkundige personeel

5.6.1 Wat is rekeningkunde?

Rekeningkunde is die proses van identifisering, meting, en kommunikering van ekonomiese

inligting aan verskeie gebruikers.

Die hoofdoel van rekeningkunde is om ŉ onderneming te voorsien van duidelike,

omvattende en betroubare inligting oor die ekonomiese aktiwiteite en status van die bates en

laste.

AUD105 Ouditkunde


Hierdie inligting word aangebied in die vorm van rekeningkundige verslae soos die

balansstaat, inkomstestaat, staat van veranderinge in ekwiteit (ook genoem

aandeelhouersekwiteitsverklaring), en die verklaring van kontantvloei (ook genoem die

kontantvloeistaat).

Deur middel van rekeningkundige verslae, is dit moontlik om (die lys is nie volledig nie):

• ŉ begrip te vorm van en die herverdeling van die interne hulpbronne in die

onderneming te administreer ten einde die onderneming se finansiële stabiliteit te

verseker;

• die winsgewendheid van die onderneming se ekonomiese aktiwiteite te hersien;

• ŉ begrip te vorm van die onderneming se kontantinvloei en -uitvloei; en

• om te bepaal in hoe ŉ mate die onderneming se ekonomiese aktiwiteite aan die

regering se wette en ander regulasies voldoen.

Interne gebruikers van rekeningkundige verslae is die bestuurders, eienaars en werknemers.

Eksterne gebruikers van rekeningkundige verslae is beleggers, krediteure, en die regering.

(Bron: http://simplestudies.com/difference-accounting-auditing.html)

5.6.2 Die rekeningkundige siklus

Die rekeningkundige siklus gee struktuur aan rekeningkunde of boekhouding en volg agt

basiese stappe. Hierdie stappe word in die onderstaande figuur grafies aangetoon:

AUD105 Ouditkunde


Figuur 5.3: Die rekeningkundige siklus


Die volgende bied meer besonderhede oor die stappe in die rekeningkundige siklus:

� Transaksies

Die hele proses begin met transaksies. Dit sluit verkope, uitgawes, aankope, of enige ander

aktiwiteit in, wat die uitruil van die onderneming se bates behels; die betaling van ŉ skuld; of

die betaling van of uitbetaling van geld aan die onderneming se eienaars.

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ transaksienota:

Transaksies

Joernaalinskrywings

Teboekstelling

Proefbalans

Werksblaaie

Aanpassings-

inskrywings

Finansiële state

Sluitingsinskrywings

AUD105 Ouditkunde


Figuur 5.4: Voorbeeld van ŉ transaksienota

(Bron: http://www.invoiceplace.com/blog/wp-content/uploads/2007/08/invoice-place-manage-

invoices-create-a-invoice-with-template-option.gif)

� Joernaalinskrywings

Transaksies word gelys in joernale. Joernale is ŉ rekord (in chronologiese volgorde) van die

transaksies soos hierbo beskryf. Joernale, ook beter bekend as die oorspronklike

inskrywings in die onderneming se boeke, is die heel eerste plek waar ŉ transaksie in die

onderneming se rekords voorkom.

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ transaksiejoernaal:

AUD105 Ouditkunde


Figuur 5.5: Voorbeeld van ŉ transaksiejoernaal

(Bron: http://www.entreskills.org/content/Images/chap9fig2.jpg)

� Teboekstelling

Transaksies moet teboekgestel word in die onderneming se boeke. Die algemene grootboek

is ŉ opsomming van al die onderneming se rekeninge wat die rekeninge opmaak.

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ algemene grootboek:

Figuur 5.6: Voorbeeld van ŉ algemene grootboek

(Bron: http://img.brothersoft.com/screenshots/softimage/s/smart_general_ledger-172660-3.jpeg)

AUD105 Ouditkunde


� Proefbalans

Die rekeningkundige tydperk het ŉ einde. Aan die einde van die tydperk, wat ŉ maand of

kwartaal of jaar kan wees, stel die boekhouer ŉ proefbalans op.

ŉ Proefbalans is ŉ lys van saldo’s en totale wat opgestel word om te bepaal of die debietkant

en kredietkant gelyk is aanmekaar om sodoende te kontroleer of die


Alhoewel die proefbalans aandui dat daar vir elke debietinskrywing ŉ kredietinskrywing

gemaak is, is daar sekere foute wat nie deur die proefbalans uitgewys sal word nie. ŉ

Proefbalans wat balanseer kan dus nie in alle gevalle as bewys van korrektheid aanvaar

word nie.

Die tabel hieronder is ŉ voorbeeld van ŉ proefbalans:

PROEFBALANS VAN RANDOM WINKELS OP 30 JUNIE 2003

Dt. Kt.

Balansstaatafdeling

Kapitaal B1 199 322

Onttrekkings B2 15 000

Grond en geboue B3 105 000

Voertuie B4 28 000

Toerusting B5 32 125

Handelsvoorraad B6 45 310

Debiteurekontrole B7 12 180

Bank B8 11 754

Wisselgeld B9 600

Kleinkas B10 250

Krediteurekontrole B11 15 994

Nominale rekeninge-afdeling

Verkope N1 350 000

AUD105 Ouditkunde


Koste van verkope N2 250 000

Eiendomsbelasting N3 4 210

Versekering N4 3 850

Water en elektrisiteit N5 4 952

Telefoon N6 4 810

Skryfbehoeftes N7 2 750

Herstelwerk N8 5 325

Lone N9 18 000

Salarisse N10 26 000

Huurinkomste N11 4 800

Totale 570 116 570 116

Tabel 5.1: ŉ Proefbalans

Bron: http://cnx.org/content/m31824/latest/

� Werksblaaie

Werkblaaie is die ruggraat van alle rekeningkundige stelsels. Dit is nie ongewoon vir die

proefbalans om aan te toon dat die rekeninge of boeke nie balanseer nie. Die werkblad sit

die finansiële inligting uiteen in ŉ formaat wat dit maklik maak vir die boekhouer of

rekenmeester om foute te soek.

Hierdie foute moet reggestel word. Hierdie veranderinge of regstellings word aanpassings

genoem. Aanpassings word aangeteken op ŉ werkblad. Aanpassings word ook gemaak aan

sekere rekeninge. Tipiese rekeninge wat aanpassings het, is

waardeverminderingsrekeninge. Nadat alle verbeterings en aanpassings gemaak is, kan die

proefbalans weer aandui of die rekeninge is in balans.

� Aanpassingsinskrywings

Aanpassing van joernaalinskrywings word gedoen soos dit benodig word. Aanpassing van

inskrywings kom nadat die proefbalansproses voltooi is.

� Finansiële state

Voorbeelde van finansiële state is die balansstaat en inkomstestaat.

AUD105 Ouditkunde


ŉ Balansstaat verskaf ŉ prentjie van ŉ sakeonderneming se finansiële toestand op ŉ

gegewe tyd, gewoonlik aan die einde van die rekenpligtige tydperk. ŉ Balansstaat bestaan

uit bates, laste en eienaars of aandeelhouers se ekwiteit.

ŉ Bate is enigiets wat die onderneming besit wat geldwaarde het. Laste is die eise van

skuldeisers teen die bates van die onderneming.

ŉ Inkomstestaat, andersins bekend as ŉ wins- en verliesrekening, is ŉ opsomming van ŉ

onderneming se wins of verlies gedurende ŉ gegewe periode van tyd, soos ŉ maand, drie

maande, of een jaar.

Die inkomstestaat bevat alle inkomstes vir ŉ onderneming gedurende hierdie gegewe

tydperk, sowel as die bedryfskoste vir die onderneming.

(Aangepas vanuit: http://www.businesstown.com/accounting/basic-statements.asp)

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ balansstaat:

Tabel 5.2: ŉ Balansstaat

(Bron: http://financial-education.com/wp-content/uploads/2007/07/balancesheet.jpg)

AUD105 Ouditkunde


Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ inkomstestaat:

Tabel 5.3: ŉ Inkomstestaat

(Bron: http://www.dfat.gov.au/dept/annual_reports/06_07/_lib/img/fins/income_statement.gif)

� Sluitingsinskrywings

Sluitingsinskrywings is nie so finaal soos wat dit klink nie. Die rekenmeester of boekhouer

"sluit die boeke" vir die bedryfsaktiwiteite rekeninge (inkomste en uitgawes rekeninge) aan

die einde van die rekeningkundige siklus.

AUD105 Ouditkunde


Na hierdie "afrekening" word alles omgeskakel in terme van wins of verlies en die siklus

begin weer van voor af. Die rekeninge, soos die inkomste en uitgawes rekeninge, begin die

siklus dan met ŉ nulbalans.

(Aangepas vanuit: http://forum.cpafinder.com/read/1-the_accounting_cycle_-1.html)

5.7 Verhouding tussen interne oudit en eksterne oudit

Die verhouding tussen interne en eksterne oudit word grootliks bepaal deur die

uiteenlopenheid van die onderskeie rolle. Eksterne oudit kan gesien word as ŉ onafhanklike

evalueringsfunksie wat deur die onderneming gekontrakteer word en die interne ouditeure is

direkte werknemers. Die eksterne ouditeur het gewoonlik ŉ statutêre verantwoordelikheid

om ŉ onafhanklike mening uit te spreek oor die finansiële state en rentmeesterskap van die

onderneming.

5.7.1 Die aard van die werksverhouding

Die werksverhouding moet een van wedersydse respek en erkenning wees wat kan lei tot ŉ

verbetering in die prestasie van die onderneming. Onnodige struweling oor werksverdeling

en verantwoordelikhede moet ten alle koste vermy word. Die eksterne en interne ouditeure

moet mekaar se werksaamhede vertrou en hul onderskeie verantwoordelikhede, sterkpunte

en spesiale vermoëns respekteer.

Die interne en eksterne ouditeure moet onderling konsulteer en oorweeg of hul wedersyds

van mekaar se werk kan gebruik. Die interne ouditeur het nie outomaties ŉ reg van toegang

tot die rekords van die eksterne ouditeur nie. Die eksterne ouditeur, daarenteen, sal

gewoonlik toegang tot alle rekords kan bekom.

5.7.2 Gereelde vergaderings

Gereelde vergaderings moet gehou word tussen die interne en eksterne ouditeure waar

gesamentlike ouditbeplanning, prioriteitsbepaling, bespreking van die omvang en

ouditbevindinge en die uitruil van inligting kan plaasvind. Die voordele van gesamentlike

opleidingsprogramme en gesamentlike ouditwerk moet ook oorweeg word.

5.7.3 Werkswyses

Nie die interne of eksterne ouditeur wil werk onnodig dupliseer, onnodig tyd vermors, of geld

onnodig spandeer nie. Interne ouditeure moet ŉ pro-aktiewe rol speel in hoe die werk van

beide die interne en eksterne ouditeure gekoördineer en produktief benut kan word.

AUD105 Ouditkunde


Onderlinge begrip vir mekaar se professionele verantwoordelikhede en uitdagings kan

bydrae tot die opbou van ŉ verhouding wat tot voordeel van die onderneming kan wees.

Die volgende aspekte kan ŉ rol speel in die verhouding tussen die interne en eksterne

ouditeur:

� Ooreenkomste en oorvleuelings in die werksaamhede van interne en eksterne ouditeure

Daar is heelwat ooreenkomste tussen interne en eksterne oudit wat die werksverhouding

tussen hulle kan beïnvloed:

• Beide die eksterne en interne ouditeur voer toetsroetines uit.

• Beide die interne ouditeur en die eksterne ouditeur sal besorgd wees oor die

uitvoering van prosedures, of as daar onkunde bestaan oor die belangrikheid om aan

die prosedures te voldoen.

• Beide se werksaamhede is gebaseer op ŉ professionele dissipline en die

handhawing van professionele standaarde.

• Beide verkies daadwerklike samewerking tussen die twee funksies.

• Beide is intiem betrokke by die onderneming se stelsels van interne beheer.

• Albei is betrokke by die voorkoming van foute en wanvoorstellings wat die finale

rekeninge beïnvloed.

• Beide produseer formele ouditverslae oor hul aktiwiteite.

Daar is sekere aktiwiteite wat oorvleuel. Beide eksterne en interne ouditeure is

verantwoordelik vir die evaluering van:

• die betroubaarheid en integriteit van die finansiële inligting;

• stelsels wat daarop gemik is om die nakoming van wette en regulasies t.o.v. die

finansiële state te verseker;

• metodes wat daarop gerig is om die beveiliging van bates en verifikasie van die

bestaan van bates te verseker; en

• die evaluering van interne beheermaatreëls t.o.v. van die finansiële state.

AUD105 Ouditkunde


� Ouditbewyse

Die volgende is belangrike aspekte rakende ouditbewyse wat die werksverhouding tussen

interne en eksterne ouditeure kan beïnvloed:

• Bevoegdheid van die interne ouditeure

Sodra die eksterne ouditeure tevrede is met die bevoegdhede van die interne ouditeure,

kan hulle die ouditbewyse wat aangebied is deur die interne ouditeure vertrou en word

hulle toegelaat om die werk van interne ouditeure te gebruik.

Hoe meer bevoeg die interne ouditeure is, hoe meer geredelik sal die eksterne ouditeure

bereid wees om hul werk te gebruik om die eksterne oudit uit te voer.

• Toegelate veranderings

Eksterne ouditeure word toegelaat om ŉ paar veranderinge met betrekking tot die aard,

tydsberekening en omvang van hulle eie risiko-beoordelingsprosedures, beheer van

werk, en substantiewe toetsing aan te bring.

• Evaluering en toetsing

Daar kan ŉ beduidende vermindering of uitskakeling van die eksterne ouditeure se werk

wees, indien hulle kan staatmaak op die evaluerings- en toetsingsprosedures van die

interne ouditeure, hoewel hulle nooit die beheer oor evaluerings- en toetsprosedures laat

vaar nie.

In werklikheid word eksterne ouditeure toegelaat om in die meeste areas van die oudit

staat te maak op die werk van interne ouditeure. Moontlike uitsonderings mag keuring en

evaluering van die kontrole van die finansiële state insluit, asook gebiede waar daar ŉ

hoë risiko is vir wesenlike wanvoorstellings in die finansiële state of areas wat volgens

die ouditeur se oordeel hoogs subjektiewe is.

o Direkte hulp

Eksterne ouditeure word ook toegelaat om "direkte hulp" van die interne ouditeure te

verkry. In dergelike gevalle, sal interne ouditeure spesifieke ouditprosedures uitvoer

wat vereis word in die eksterne ouditprogramme. As sodanig word interne ouditeure as

lede van die eksterne ouditspan gesien.

AUD105 Ouditkunde


o Objektiwiteit van die interne ouditeur

Die objektiwiteit van die interne oudit moet ŉ top prioriteit vir enige onderneming wees

as hulle die voordeel wil geniet van interne en eksterne oudits.

Die volgende is belangrike voordele wat die onderneming kan geniet, indien die interne

ouditpersoneel objektief kan staan in hulle werksaamhede:

� Die interne ouditpersoneel kan ŉ betekenisvolle bydrae maak tot die bereiking

van organisasie doelwitte oor ŉ wye verskeidenheid van gebiede.

� Eksterne ouditeure sal in staat wees om interne ouditeure se werk te kan gebruik,

wat ŉ aansienlike besparing aan eksterne ouditfooie kan meebring.

� Die onderneming

Interne ouditeure wat intiem vertroud is met die onderneming se werksaamhede, is in ŉ

ideale posisie om inligting oor die bedrywighede agter die finansiële state te verskaf. Dit kan

ook meebring dat daar minder en selfs geen misverstande kan ontstaan tussen die bestuur

en die eksterne ouditeure oor die toepassing van rekeningkundige beginsels nie. Insig in die

onderneming se werksaamhede sal uiteraard ook daartoe bydrae dat die eksterne ouditeure

meer waardevolle aanbevelings kan maak.

Hoofde van interne ouditafdelings moet alles in hulle vermoë doen om eksterne

ouditvertroue te verhoog. Indien daar ŉ begrip is vir die professionele verantwoordelikhede

van die eksterne ouditeure, kan die interne ouditbestuur toesien dat hulle ouditpersoneel ten

volle benut word tydens die eksterne oudit.

Tydens hierdie "bemarkingspoging" kan interne ouditbestuur die eksterne ouditeure bewus

maak van beplande interne ouditaksies wat moontlik relevant kan wees vir die eksterne

oudit. Interne ouditbestuur kan ook die behoeftes van die eksterne ouditeure in ag neem

wanneer die interne ouditprogramme ontwikkel word.

� Gebruik van eksterne ouditresultate

Interne ouditeure moet poog om die resultate van eksterne ouditeure te gebruik om interne

ouditdoelwitte te bereik. Om dit wel te kan doen, moet die interne ouditeure pro-aktief en

kreatief daarvoor beplan in die interne ouditplan, nog voordat die eksterne ouditeure met hul

veldwerk begin.

AUD105 Ouditkunde


5.7.4 Samewerking

Interne ouditeure kan die volgende stappe neem om samewerking met eksterne ouditeure te

bevorder:

• Gereelde vergaderings om aangeleenthede van onderlinge belang te bespreek.

• Verskaf redelike toegang tot die ouditprogramme en werkspapiere.

• Ruil ouditverslae en bestuursbriewe uit.

• Poog om die oudittegnieke, metodes en terminologie wat gebruik word deur die

eksterne ouditeure te verstaan.

• Verskaf voldoende inligting aan die eksterne ouditeure om die interne

ouditwerksaamhede behoorlik te kan evalueer.

• Bekom inligting oor moontlike wanpraktyke, onwettige aktiwiteite of meningsverskille

met die bestuur, ten einde dit aan die Raad van Direkteure te kommunikeer.

• Verskaf aan die eksterne ouditeure die nodige interne ouditverslae en

daaropvolgende interne ouditopvolgaksies.

(Aangepas vanuit: http://findarticles.com/p/articles/mi_m4153/is_4_56/ai_57476555/pg_5/)

Gevallestudie 5.1

Die volgende skets die sleutelaktiwiteite van ABC Maatskappy t.o.v. doelwitbereiking

en wat geraak word deur interne en eksterne oudits.

AUD105 Ouditkunde


1. Finansiële stelsels kan geoudit word deur die eksterne ouditeur. Die interne ouditeur

sal ook hierdie stelsels dek as deel van die oudit beplan.

2. Algemene risikobestuursreëlings is die belangrikste fokuspunt van die interne

ouditeur.

3. Die finale rekeninge is die belangrikste fokuspunt van die eksterne ouditeur wat

daarop ingestel is om vas te stel of die data wat in die rekeninge aangebied word ŉ

ware en redelike weergawe van die finansiële bedrywighede van die onderneming is.

• Dit eksterne ouditeur se fokus is in werklikheid heeltemal anders as dié van die

interne ouditeur in terme van doelstellings en die omvang van die werk binne die

onderneming.

• Eksterne oudit is ŉ wetlike vereiste vir beperkte maatskappye en die meeste

openbare maatskappye, terwyl interne oudit nie afgedwing word op private

maatskappye nie, maar slegs in sekere dele van die openbare sektor.

• Interne oudit het die taak om ondersoeke te loods na bedrog, terwyl die eksterne

ouditeur sal wil sien dat die sake opgelos word. Die eksterne ouditeur is hoofsaaklik

gemoeid met die wesenlikheid van die finale rekeninge.

• Interne ouditeure is gemoeid met al die onderneming se bedrywighede, terwyl die

eksterne ouditeure hoofsaaklik te doen het met die finansiële stelsels wat ŉ invloed

het op die finale rekeninge.

• Interne oudit kan belas word met die ontwikkeling van waarde-vir-geld inisiatiewe

wat besparings kan meebring en/of doeltreffendheid binne die onderneming kan

verhoog. Dit geld ook vir sommige eksterne ouditeure in die openbare sektor.

• Die interne ouditeur hersien stelsels van interne beheer in teenstelling met die

eksterne ouditeur wat wil bepaal of hierdie beheermaatreëls ŉ verminderde

hoeveelheid toetsing sal toelaat.

• Interne ouditwerk vir en namens die onderneming, terwyl die eksterne ouditeur in

diens is van ŉ derde party, die aandeelhouers.

• Die interne oudit se werksaamhede vind deurlopend deur die jaar plaas, terwyl die

eksterne oudit se betrokkenheid meestal ŉ jaareinde proses is, hoewel sommige

AUD105 Ouditkunde


van die aktiwiteite tog deur die jaar kan geskied.

(Bron: http://accounting-financial-tax.com/2008/08/differences-and-similarities-of-internal-

auditor-v-external-auditor/)

Lees die bogenoemde gevallestudie en beantwoord die volgende vrae:

1. In watter ander sleutelaktiwiteite van die onderneming se aktiwiteite kan interne en

eksterne oudit ŉ rol speel?

2. Bestaan daar werklik ŉ verskil in die werksaamhede van interne en eksterne ouditeure

in die praktyk?

3. Sal u die eksterne ouditeure van u onderneming toelaat om konsultasiewerk by u

onderneming te doen?

4. Gee redes vir u antwoord in 3 hierbo.

5.8 Samevatting

Tydens elke fase in die ouditproses – voorlopige oorsig, veldwerk, ouditverslae en opvolg –

het die onderneming die geleentheid om deel te neem. Daar is geen twyfel nie dat die

ouditproses die beste verloop as die onderneming se bestuur en die interne ouditafdeling ŉ

gunstige werksverhouding het, wat gebaseer is op duidelike en volgehoue kommunikasie.

Talle ondernemings brei hierdie werksverhouding uit om meer aktiwiteite as bloot oudits in te

sluit. So kan die interne ouditafdeling se begrip vir die onderneming se bedryfsaktiwiteite

toeneem as hulle saam aan ŉ projek werk. Hierdie beter begrip van die onderneming se

bedrywighede kan daartoe lei dat interne oudit die onderneming kan help met die evaluering

van hul sakebedrywighede wat hulle dan in staat sal stel om voorstelle te maak vir verdere

veranderinge of wysigings wat tot voordeel van die onderneming sal wees.

AUD105 Ouditkunde


5.9 Selfevaluering

Aktiwiteit 5

1. Verduidelik die verskil tussen die funksies van interne oudit en dié van die

rekeningkundige afdeling van ŉ onderneming.

2. Bespreek die vyf moontlike doelwitte wat ŉ interne oudit kan hê.

3. Gee die vier algemene stappe in die interne ouditproses.

4. Bespreek die belangrikste voordele wat objektiewe interne ouditpersoneel vir ŉ

onderneming inhou.

5. Wat is ŉ proefbalans?

AUD105 Ouditkunde


Terminologie in EngelsTerminologie in EngelsTerminologie in EngelsTerminologie in Engels

Afrikaans Engels

Algemene boekhouding General bookkeeping

Analitiese prosedure Analytical procedure

Beheeromgewing Control environment

Bekendmaking Publication

Die doel van die onafhanklike ouditproses The purpose of the independent audit

process

Eksterne oudit External audit

Gerusstellingsdienste Assurance services

Gekwalifiseerde oudit Qualified audit

Interne beheer swakheid Internal control weakness

Binnehandelondersoek Insider trading probe

Kontrolerisiko Control Risk

Ongekwalifiseerde ouditmening Unqualified audit opinion

Ooreengekome prosedures Agreed procedures

Openingsvergadering Opening meeting

Opvolgaksies Follow-up actions

Ouditaanpassing Audit adjustment

Ouditbeplanning Audit planning

Ouditdokumentasie Audit documentation

Ouditproses Audit process

AUD105 Ouditkunde


Rekeningkunde Accountancy

Rekeningkundige beginsels Accounting principles

Rekeningkundige data Accounting data

Rekenmeesters Accountants

Sluitingsvergadering Closing meeting

Steekproefgrootte Sample size

Toets van die kontrole Test of controls

Tussentydse ouditprosedures Interim audit procedures

Tussentydse finansiële inligting Interim financial information

Tussentydse ouditprosedures Interim audit procedures

Veldwerk Fieldwork

Vermindering van risiko Reducing risk

Voorkomende beheer Preventative control

Wanvoorstelling Misrepresentation

Werkspapiere Working papers

Wesenlikheid Essentiality/Materially

AUD105 Ouditkunde


BronnelysBronnelysBronnelysBronnelys

• http://3.bp.blogspot.com/_FgzIskiv2qY/S6qhM7sra4I/AAAAAAAAAHw/-

BYaLMmUwBA/s1600/auditor.gif

• http://4smart.net/blog/wp-content/uploads/internal-audit-report-format-in-india.gif

• http://accounting.smartpros.com/x6645.xml

• http://business.ezinemark.com/the-internal-audit-versus-external-audit-in-details-

169ade89a45.html#ixzz1Gqqi65Dm

• http://ccba.jsu.edu/ccba/.../jzanzig_Auditing%20Ch%207%20Lecture.ppt

• http://cnx.org/content/m31824/latest/

• http://corporate.husqvarna.com/?p=cg&s=internal_control_and_risk_management&t=

control_activities&afw_lang=en

• http://financial-education.com/wp-content/uploads/2007/07/balancesheet.jpg

• http://findarticles.com/p/articles/mi_m4153/is_4_56/ai_57476555/pg_5/

• http://findarticles.com/p/articles/mi_m4153/is_4_60/ai_106863368/pg_8/?tag=content

;col1

• http://findarticles.com/p/articles/mi_m4153/is_n4_v55/ai_21119269/pg_2/?tag=conte

nt;col1

• http://forum.cpafinder.com/read/1-the_accounting_cycle_-1.html

• http://map.ais.ucla.edu/portal/site/UCLA/menuitem

• http://simplestudies.com/difference-accounting-auditing.html

• http://ultranet.stdoms.ac.nz/DataStore/Pages/PAGE_2750/Docs/Documents/BankSta

tementChequing.png

• http://www.accaglobal.com/archive/sa_oldarticles/50113

• http://www.adb.org/Documents/Periodicals/GB/GovernanceBrief05.pdf

• http://www.aksenate.org/elton/Auditor_at_work.jpg

• http://www.allbestarticles.com/accounting/tasks-of-accountants.html

• http://www.associatedcontent.com/article/196337/accounting_auditing_and_assuranc

e_services_pg2.html?cat=3


port_pg3.html?cat=37


port_pg3.html?cat=3

• http://www.audit.cornell.edu/faq.html

• http://www.auditnet.org/process.htm

• http://www.auditsample.com/

AUD105 Ouditkunde


• http://www.best-practice.com/best-practice-in-accounting/the-accounting-process/

• http://www.bis.org/publ/bcbs87.pdf

• http://www.bis.org/publ/bcbs92.htm

• http://www.businesstown.com/accounting/basic-statements.asp

• http://www.buzzle.com/articles/internal-controls-in-accounting.html

• http://www.ceapred.org.np/images/audit_report.gif

• http://www.crowehorwathsurvey.com/Crowe/ServicesProvided/RiskConsulting/image

s/OldCorporateGovernanceChart.jpg

• http://www.dellamenechella.com/goal_setting_steps.htm

• http://www.deloitte.com/view/en_CN/cn/services/corporategovernance/internalcontrol

/internalauditrolesandresponsibilities/index.htm

• http://www.dfat.gov.au/dept/annual_reports/06_07/_lib/img/fins/income_statement.gif

• http://www.ehow.com/about_4894466_what-external-audit.html#ixzz1G6FsqtMY

• http://www.ehow.com/about_5070237_types-audit-reports.html#ixzz1GYZTX6Yr

• http://www.ehow.com/about_6302822_role-external-auditor-corporate-

governance.html#ixzz1H89GRGV0

• http://www.ehow.com/about_7413584_define-external-audit.html#ixzz1GDbLDNyK

• http://www.ehow.com/facts_5571172_advantages-external-

audit.html#ixzz1H85lnJNG)

• http://www.ehow.com/how_2154600_do-risk-assessment.html#ixzz1H9XNh275

• http://www.ehow.com/info_7803211_audit-followup-process.html#ixzz1Gfl7q5PG

• http://www.ehow.com/info_7916316_goals-objectives-independent-audit-

process.html#ixzz1GDeqTN5l

• http://www.ehow.com/list_6537056_purposes-external-audit.html#ixzz1G6dld61O

• http://www.evritesoftware.co.uk/images/Bank-Reconciliation.jpg

• http://www.ey.com/US/en/Services

• http://www.facilitatedcontrols.com/internal-auditing/spiacoso.shtml

• http://www.finexgroup.ca/images/diagram_internal_control.png

• http://www.googobits.com/articles/p0-1551-what-to-look-for-in-an-audit-opinion.html

• http://www.internalaudit.bham.ac.uk/audit/prep.shtml

• http://www.jebcl.com/tut_2.htm

• http://www.journalofaccountancy.com/Issues/2002/Apr/TheNewAuditDocumentation

Requirements.htm

• http://www.k-state.edu/internalaudit/intcontr.html

AUD105 Ouditkunde


• http://www.mia.org.my/handbook/guide/IAG/IAG.htmhttp://www.shb.scot.nhs.uk/healt

hcare/support/clinicalgovernance/documents/AuditGuide09.pdf

• http://www.ncvo-vol.org.uk/advice-support/funding-finance/role-of-external-auditors

• http://www.technology.wv.gov/security/ITAudit/Pages/AuditorandClientResponsibilitie

s.aspx

• http://www.upenn.edu/audit/oacp/images/audit/audit-process.jpg

• http://www.variation.com/techlib/as-9_files/as-9-9.gif

• http://www.wisegeek.com/what-does-an-external-auditor-do.htm

• http://www.wisegeek.com/what-is-an-audit.htm.

• http://www.wisegeek.com/what-is-audit-evidence.htm

• http://www.wisegeek.com/what-is-quality-assurance.htm

• http://www3.imperial.ac.uk/secretariat/governance/internalaudit/

• http://www4.ncsu.edu/unity/users/b/buckless/www/audrpt450.htm

AUD105 Ouditkunde


SelfevalueringsriglyneSelfevalueringsriglyneSelfevalueringsriglyneSelfevalueringsriglyne

Riglyne: Aktiwiteit 1

U is die skakelbeampte van u sakeonderneming wat optree as die skakel tussen u

onderneming en die eksterne ouditeure. U moet die produksieafdeling in u

onderneming voorberei vir ŉ eksterne oudit deur ŉ opleidingsessie te skeduleer met

die personeel van die produksie afdeling.

Beantwoord die volgende vrae in die verband – verwys telkens na die bogemelde konteks:

1. Hoe gaan u ŉ eksterne oudit aan die personeel definieer?

ŉ Eksterne oudit is in wese ŉ uitdrukking van ŉ mening deur ŉ persoon, wat oor die nodige

kwalifikasies beskik, op die werk van ander persone wat verantwoordelik is vir die hou van

finansiële rekords en die voorbereiding van finansiële state. Lig die personeel in wie die

eksterne ouditeure is en dat hulle bekende en betroubare eksterne ouditeure is.

2. Hoe sal u die belangrikheid van eksterne oudits beskryf?

Omdat eksterne oudits uitgevoer word deur onafhanklike ouditeure, verteenwoordig dit ŉ

onbevooroordeelde siening van ŉ onderneming se finansiële welstand. In die private sektor,

is eksterne oudits waardevol vir aandeelhouers vir hulle onafhanklike evaluering van die

onderneming se finansiële vermoë en kan dit ook gebruik word om die omvang van

beleggings in die onderneming te bepaal. Verduidelik aan die personeel hoekom dit

belangrik is vir die bepaalde onderneming om eksterne oudits te doen.

3. Wat is die primêre doel van ŉ eksterne oudit?

Die primêre doel van die eksterne oudit is om ŉ onafhanklike en onbevooroordeelde aanslag

van ŉ organisasie se interne beheer en finansiële welstand te verskaf.

4. Hoe help die eksterne oudit die interne ouditafdeling?

AUD105 Ouditkunde


Die interne ouditafdeling maak ook staat op eksterne ouditverslae om interne oudits te

beplan, te hersien en jaarlikse ouditprogramme uit te voer. Verduidelik aan die personeel

watter voordele dit vir hulle inhou.

5. Beskryf voorbeelde van wat die produksieafdeling kan doen om die ouditproses te

help. Gebruik praktiese voorbeelde in u antwoorde.

Die volgende is tipiese voorbeelde:

• Skeduleer personeel vir die ouditaktiwiteite soos onderhoude, waarneming, ens;

• bied ŉ veilige werkplek;

• maak die tersaaklike data, rekords, en tegnologie hulpbronne wat beskikbaar is aan

die ouditeur(s) bekend;

• hersien voorlopige bevindinge en lewer kommentaar daarop;

• deel interne beheerprobleme met die ouditeur;

• tensy anders onderhandel, verskaf alle relevante inligting aan ouditeure elektronies;

• bestudeer die ouditprogram en vra vrae as jy nie verstaan waarom sekere aktiwiteite

ingesluit of uitgesluit is nie;

• wees proaktief in die monitering en verslagdoening oor die vordering van die

regstellende aksies; en

• verskaf ŉ geskrewe antwoord op ŉ tydige wyse oor die kwessies in die verslag,

asook wie verantwoordelik sal wees vir die uitvoering van die regstellende aksies en

wanneer dit sal voltooi word.


U is pas aangestel as die interne ouditeur van ABC Ltd. U is aangesê om ŉ

aanbieding aan die Reguleerder van Finansiële Instellings te maak oor die interne

ouditfunksie van u sakeonderneming. Verduidelik die volgende aan die reguleerder:

1. Wie is verantwoordelik vir interne beheer?

• Die Raad van Direkteure en senior bestuurders is oorhoofs verantwoordelik vir

AUD105 Ouditkunde


interne beheer en die daarstel van beheerbeleid en prosedures.

• Bestuurders en toesighoudende personeel is verantwoordelik dat beheerbeleid

en prosedures binne hul spesifieke afdelings in besonderhede uitgevoer word.

• Elke individu binne ŉ onderneming moet bewus wees van behoorlike interne

beheerprosedures wat verband hou met hulle spesifieke werk.

2. Noem vier (4) steekproef metodes wat gebruik word.

• Sistematiese steekproewe

• Monetêre eenheid steekproef

• Ewekansige steekproef

• Gerieflikheidsteekproef

3. Noem die kriteria waarteen programmatuur geëvalueer moet word.

• vermoëns en funksies,

• gemak van gebruik,

• diensbenodigdhede,

• verskaffer reputasie en kundigheid, en

• die koste.

4. Noem en bespreek die vier gehalteversekeringstappe.

• Beplan: Bepaal doelwitte en prosesse wat nodig is om die gewenste resultate te

lewer.

• Doen: Implementeer die proses wat ontwikkel is.

• Kontroleer: Moniteer en evalueer die geïmplementeerde proses deur die toets

van die resultate teen die voorafbepaalde doelwitte.

• Stel in werking: Implementeer die aksies wat nodig is vir die verbetering, indien

die resultate veranderinge vereis.

5. Wat is kontrolerisiko?

Kontrolerisiko is die risiko dat wesenlike foute in ŉ balans- of klas transaksies nie

verhoed of opgespoor sal word nie.

AUD105 Ouditkunde




ouditproses. Beantwoord die volgende vrae ter voorbereiding van u aanbieding.

1. Verduidelik die begrip “ouditproses”.

Die ouditproses is ŉ volgorde van die stappe wat gevolg word deur die ouditeur in die

nagaan van ŉ kliënt se rekords.

2. Noem die prosesse wat tydens die ouditproses plaasvind.

• Vergaderings

• Navorsing

• Inligtingsversameling

• Die lees van die inligting

• Stel ŉ lys vrae op

• Organisering van die data

• Evaluering van die data

3. Noem vyf aksies waaruit “veldwerk” bestaan.

• Onderhoude met die personeel.

• Die hersiening van prosedurehandleidings.

• Op die hoogte kom met die prosesse in die onderneming.

• Evaluering van die nakoming van toepaslike beleidsbepalings, prosedures, wette

en regulasies.

• Die beoordeling van die toereikendheid van interne beheermaatreëls.

AUD105 Ouditkunde


4. Noem die faktore wat die ouditeur moet oorweeg in die bepaling van die aard en

omvang van dokumentasie vir ŉ spesifieke ouditgebied of -prosedure.

• Risiko van wesenlike wanvoorstellings wat verband hou met die bewering, of die

rekening, of tipe transaksies.

• Mate van beslissing wat die ouditeur toepas in die uitvoering van die werk en die

evaluering van die resultate.

• Aard van die ouditproses.

• Die belangrikheid van die bewyse wat die ouditeur uit die dokumentasie kan verkry.

• Aard en omvang van uitsonderings wat die ouditeur identifiseer.

• Die behoefte om die gevolgtrekking of die basis vir ŉ gevolgtrekking deur die

ouditeur, te dokumenteer.

5. In die definisie van risikoresponse of risiko verminderingstrategieë word vier

basiese benaderings erken. Noem hierdie benaderings.

• Vermyding

• Aanvaarding

• Vermindering

• Oordrag



verskillende ouditmenings en -verslae. Beantwoord die volgende vrae ter

voorbereiding van u aanbieding.

1. Beskryf kortliks ŉ ouditverslag.

Die ouditverslag is ŉ formele mening uitgereik deur ŉ onafhanklike eksterne ouditeur as

gevolg van eksterne oudit of evaluering uitgevoer op ŉ wettige entiteit of onderverdeling

daarvan.

2. Beskryf kortliks ŉ ouditmening.

AUD105 Ouditkunde


Die ouditmening is die verklaring wat verskyn aan die einde van die finansiële state, waarin

die onafhanklike ouditeure, op grond van die oudit, ŉ mening uitspreek oor die finansiële

state van die onderneming; die onderneming se finansiële posisie en die resultate van sy

bedrywighede vir die periode gerapporteer.

3. Noem die vier primêre soorte ouditverslae.

• Ongekwalifiseerde verslae

• Gekwalifiseerde verslae

• Negatiewe verslae

• Weerhoudingsverslae

4. Ouditverslae het drie belangrike doelwitte. Noem hierdie drie.

Ouditverslae het drie belangrike doelwitte:

• Om inligting te verskaf: Die ouditverslag kommunikeer die resultate van die oudit

aan die bestuur.

• Om te oorreed: Die ouditverslag moet die bestuur oortuig dat die kommentaar

geldig is.

• Om te motiveer: Die ouditverslag moet die bestuur motiveer om gepaste optrede

te neem.

5. Gee die sewe komponente van ŉ standaard ongekwalifiseerde ouditverslag.

• Die titel,

• die ontvanger,

• inleidende paragraaf,

• omvangsparagraaf,

• meningsparagraaf,

• naam van die ouditeur, en

• die datum van die verslag.

AUD105 Ouditkunde



1. Verduidelik die verskil tussen die funksies van interne oudit en dié van die

rekeningkundige afdeling van ŉ onderneming.

Interne oudit is ŉ onafhanklike, objektiewe gerusstellings- en adviserende funksie wat

ontwerp word om waarde toe te voeg en ŉ onderneming se bedrywighede te verbeter.

Rekeningkunde is die proses van identifisering, meting, en kommunikering van

ekonomiese inligting aan verskeie gebruikers.

2. Bespreek die vyf moontlike doelwitte wat ŉ interne oudit kan hê.

Daar is vyf moontlike doelwitte wat ŉ interne oudit kan hê, naamlik:

• Om te bepaal of beheer oor finansiële en bedryfsbeleid aan die bestuur die redelike

versekering bied dat die finansiële en bedryfsdata akkuraat en betroubaar is;

• om te bepaal of beheer oor die nakoming van beleidsbepalings, prosedures,

planne, wette en regulasies wel plaasvind, sodat bestuur die redelike versekering

kan hê dat dit wel gebeur (d.w.s., dat die nakoming van die prosedures, wette en

regulasies behoorlik beplan, georganiseer en gerig word);

• om te bepaal of beheer oor bates met redelike sekerheid bestaan en dat bates

beskerm is teen verliese as gevolg van diefstal, brand, onbehoorlike of onwettige

aktiwiteite, of blootstelling aan die elemente (d.w.s., die aktiwiteite wat verband hou

met bateverkryging, -opname, -stoor);

• om te bepaal of die hulpbronne doeltreffend en ekonomies aangewend word

(d.w.s., dat die onderneming op die mees kostedoeltreffende manier te werk gaan).

Die doel is dan om te bepaal of operasionele standaarde gevestig is ten einde

ekonomie van skaal en doeltreffendheid te bereik (d.w.s., dat die aktiwiteite

behoorlik beplan en uitgevoer word); en of operasionele standaarde verstaan en

nagekom word; of afwykings van operasionele standaarde geïdentifiseer,

geëvalueer en gekommunikeer word aan diegene wat effektiewe regstellende

aksies kan neem; en

• om te bepaal of beheer oor bedryfsaktiwiteite en programme behoorlik uitgevoer

AUD105 Ouditkunde


word en of die resultate van bedrywighede in ooreenstemming met voorafbepaalde

teikens en doelwitte is (d.w.s., of aktiwiteite beplan, georganiseer en gerig is op

doelwitbereiking). Daarom moet bepaal word of die doelwitte en doelstellings wat

deur bestuur ingestel is, voldoende en doeltreffend verwoord en gekommunikeer is;

of die verlangde vlak van resultate behaal is; of faktore wat bevredigende prestasie

inhibeer geïdentifiseer, geëvalueer, en beheer word; en of bestuur se alternatiewe

planne van aksie die gewenste resultate het.

3. Gee die vier algemene stappe in die interne ouditproses.

• Beplanning

• Veldwerk

• Ouditverslag

• Opvolg

4. Bespreek die belangrikste voordele wat objektiewe interne ouditpersoneel vir ŉ

onderneming inhou.

Die volgende is belangrike voordele wat die onderneming kan geniet, indien die interne

ouditpersoneel objektief kan staan in hulle werksaamhede:

• Die interne ouditpersoneel kan ŉ betekenisvolle bydrae maak tot die bereiking

van organisatoriese doelwitte oor ŉ wye verskeidenheid van gebiede.

• Eksterne ouditeure sal in staat wees om interne ouditeure se werk te kan

gebruik, wat ŉ aansienlike besparing aan eksterne ouditfooie kan meebring.

5. Wat is ŉ proefbalans?

ŉ Proefbalans is ŉ lys van saldo’s en totale wat opgestel word om te bepaal of die

debietkant en kredietkant gelyk is aanmekaar om sodoende te kontroleer of die


www. a k a d e m i a . a c . z a

Oudit is ’n rekeningkundige proses waar die finansiëlerekords van ’n sakeonderneming of individu besigtig wordom seker te maak dat dit akkuraat is. Daar is twee primêre

tipes oudit, naamlik interne oudits en eksterne oudits. Ongeag dietipe oudit, moet dit aanvaar word dat ’n oudit sonder enige voor -oordeel gedoen sal word. In die geval van ’n interne oudit, kan ditmoeilik wees, omdat ’n interne oudit deur die rekeningkundigepersoneel van die betrokke onderneming uitgevoer word. Interneoudits word gewoonlik op ’n gereelde grondslag deur groot sake -ondernemings uitgevoer om te verseker dat hul finansies in orde isen, indien die maatskappy se aandele in die openbaar verhandel, datouditverslae beskikbaar sal wees vir inspeksie deur aandeelhouers.

’n Eksterne oudit word uitgevoer deur ’n neutrale derde party, soos’n professionele rekeningkundige firma wat in oudits spesialiseer.In albei gevalle sal al die finansiële rekords van ’n onderneming soosgrootboeke, bankstate, betaalstaat, belastinginligting, internefinansiële verslae, amptelik gepubliseerde verslae, rekeninge betaal -baar en rekeninge ontvangbaar, ondersoek word. Tydens die ouditword die rekords geïnspekteer vir enige verskille of afwykings enas ’n fout gevind word, moet dit hanteer en reggestel word.

Verder mag ander kwessies as rekenkundige foute tydens ’n interneof eksterne oudit aan die lig kom. Sakeondernemings wat finansieelswaarkry, mag verkies om ongesonde finansiële besluite te neemin ’n poging om die onderneming te red. Hierdie besluite kan deur’n oudit aan die lig gebring word. Soms kan ’n oudit aan die lig bringdat ’n onderneming op die randjie van bankrotskap is weensgrowwe misbruik van fondse deur ’n personeellid, soos die gevalwas met die Amerikaanse korporasies Enron en Worldcom.

In hierdie studiegids word gefokus op die algemene beginsels vanoudit, die ouditproses, die ouditverslag en die spesifieke rol van dieinterne ouditafdeling.

’n

a k a d e m i aj o u o o p , a f r i k a a n s e l e e r t u i s t e