Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
KAPAK
OYUN VE FİZİKİ ETKİNLİKLER DERSİ ETKİNLİK KILAVUZU
(İLKOKUL 1-4. SINIFLAR)
T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Temel Eğitim Genel Müdürlüğü
T.C.MİLLîEĞİTİMBAKANLIĞI
TemelEğitimGenelMüdürlüğü
OYUNVEFİZİKİETKİNLİKLERDERSİETKİNLİKKILAVUZU(İLKOKUL1-4.SINIFLAR)
OyunveFizikiEtkinliklerDersiEtkinlikKılavuzuHazırlamaKomisyonu
ProgramDanışmanları
Prof.Dr.MustafaLeventİnce,OrtaDoğuTeknikÜniversitesi,EğitimFakültesi,BedenEğitimiveSporBölümü
Doç.Dr.A.DilşadMirzeoğlu,SakaryaÜniversitesi,BedenEğitimiveSporÖğretmenliğiBölümü
Dr.FigenAltay,HacettepeÜniversitesi,SporBilimleriFakültesi
KomisyonÜyeleri
SongülKoçer,ProjeKoordinatörü,TemelEğitimGenelMüdürlüğüTemsilcisi
AhsenAkgün,SınıfÖğretmeni
EsraÜnal,SınıfÖğretmeni
HaticeÇebi,BedenEğitimiÖğretmeni
ZaferÜnal,ÖlçmeveDeğerlendirmeUzmanı
Grafik/Tasarım:SamedBaşer
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl.
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar?
Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın; Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın
Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.
Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na’şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet; Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif Ersoy
GENÇLİĞE HİTABE
Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,
ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en
kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek
isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti
müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın
vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok
namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek
düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili
olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün
tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil
işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere,
memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet
içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini,
müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde
harap ve bîtap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen,
Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret,
damarlarındaki asil kanda mevcuttur.
Mustafa Kemal Atatürk
7
İçindekiler
1.Giriş.....................................................................................................................................................8
2.Kazanımlar........................................................................................................................................13
1.Sınıf................................................................................................................................................13
2.Sınıf................................................................................................................................................14
3.Sınıf................................................................................................................................................15
4.Sınıf................................................................................................................................................16
3.ÖlçmeveDeğerlendirme..................................................................................................................17
EKLER.....................................................................................................................................................18
EK1.SınıflaraGöreKazanımlar,EtkinliklerveAçıklamaları..........................................................19
EK2.ÖlçmeAraçlarıÖrnekleri.......................................................................................................53
Kaynakça...............................................................................................................................................88
8
1.Giriş
Oyunvefizikietkinlikleröğrencilerinbütüncüleğitimindeönemlibirpotansiyelesahiptir.Öğrencileroyunvefizikietkinliklerekatılırkenfiziksel,duygusal,sosyalvezihinselözelliklerinigeliştirme ve bunlara bağlı sağlığını iyileştirme fırsatlarını elde etmektedir. Bu nedenle,öğrencilerinoyunvefizikietkinlikleredüzenlikatılımalışkanlığıgeliştirmelerivebunlarabağlıbilgi birikimini edinmeleri, temel eğitimin önemli hedeflerinden biridir. İlkokul düzeyinde,oyun ve fiziki etkinliklere katılımdan özellikle hareket yetkinliği ve aktif ve sağlıklı hayatalışkanlıklarınınaltyapısınınoluşturulmasıbeklenir(Şekil1).
Şekil 1- Oyun ve Fiziki Etkinlikler Dersi Öğretim Programı’nın Genel Yapısı
Hareket yetkinliği içerisinde üç temel unsur öne çıkmaktadır. Bunlardan birincisi, temelhareket becerileri olarak isimlendirilen öğrencinin bir noktadan başka bir noktaya yerdeğiştirirken,hareketederkenveyaolduğuyerdevücutdengesinisağlarkenveherhangibirnesneyikontrolederkengerekliolanhareketbecerileridir(Şekil2).
Bu becerilerin gelişimi bedenin hareket potansiyelinin daha etkili kullanılmasınısağlamaktadır.Hareketyetkinliğiiçindekiikinciunsurisehareketbecerileriileilgilikavramlarınöğrenilmesidir(Şekil3).Bukavramlarınöğrenilmesi,öğrencininbedeninnasılhareketettiğinianlamasıveilgilibilgibirikiminikullanmasıaçısındanönemlidir.
9
Günümüzde, hareket yetkinliği geliştirmede temel hareket becerileri ve kavramlarınınyanındaüçüncübirunsurolarak,uygunstratejileri/taktiklerigeliştirmevekullanmabecerisideönem kazanmaya başlamıştır. Buradaki stratejiler ve taktiklerden kasıt öğrencinin oyun vefiziki etkinliklerdedaha etkili olabilmek için problem çözmebecerilerini kullanarak, kendisiveya takımı adına en uygun yöntemleri belirleyebilmesi ve etkinlikler sırasındakullanabilmesidir. Bu becerinin ilkokul düzeyinde ele alınmaya başlanmasındaki amaç,ortaokulveliseçağlarındaöğrencilerdegelişenhareketbecerileri ilebirlikte,giderekönemiartandahakarmaşıkoyunstratejilerivetaktikleriiçinbiraltyapıoluşturmaktır.
Sağlığınkorunmasıvegeliştirilmesindeoyunvefizikietkinliğinönemigiderekdahabelirginhalegelmektedir.Öğrencilerinsağlıklarınıkorumalarıiçingündeenazbirsaatoyunvefizikietkinliklere katılıma ihtiyaç duydukları bilimsel çalışmalarla ortaya konulmuştur. Budoğrultuda öğrencilerin oyun ve fiziki etkinliklere istekle, düzenli katılım alışkanlığıgeliştirmeleriönemlidir.Düzenlikatılımiçinönemliunsurlardanbirisiise,öğrencininoyunvefizikietkinliklerekatılırkeneğlenmesivebukatılımınkendisinegetirdiğifaydalarısomutolarakanlamasıvegörmesidir.Bunedenle,aktifvesağlıklıhayatkavramlarıveilkelerininöğrencilertarafındananlaşılması,bunlarıyaşamlarındaeğlenerekuygulamalarıiçinoyunvefizikietkinlikönemli bir araçtır. Oyun ve danslarla ilgili kültürel mirasımız da aktif hayatın önemliboyutlarındanbiridir.Öğrencilertarafındanbumirasınanlaşılmasıveyaşanması,özellikleMillîbayramlar,belirligünvehaftalarınkutlamalarındakullanılmalarıgeneleğitimamaçlarımızaulaşmadaönemlikatkısağlayacaktır.
Oyunve fizikietkinliklerinhareketyetkinliğiveaktifvesağlıklıhayatalışkanlıklarınaetkisürecindegözdenkaçırılmamasıgerekenbirdiğerboyut,öğrencilerinhayatbecerileriolarakisimlendirilen öz yönetim, sosyal ve düşünme becerilerini geliştirme için yarattığı eğitimfırsatlarıdır. Bunlar içinde kendini tanıma, bireysel ve sosyal sorumluluk, adil oyun, gruplaçalışma,iletişim,gözlem,hedefbelirleme,uygulama,değerlendirme,yansıtmavb.becerilersayılabilir.
Oyun ve fiziki etkinlikler dersi öğretim programı yukarıda açıklanan eğitim öncelikleridoğrultusunda hazırlanmıştır (Şekil 1). Oyun ve fiziki etkinlikler dersi ilkokul 1-4. sınıflardaokuyan öğrencilerin oyun oynama, fiziki etkinliklere katılma ve bu süreçlerde bedensel,zihinsel, kişisel,duygusal ve sosyalbecerilerini geliştirmelerinekatkı sağlayacak tümeğitimsüreçlerini içerir. Bu eğitim sürecinde öğrencilerin yaş düzeyi, hazırbulunuşlukları, ilgileri,beklentileri, yöresel özellikler gibi etkenlerin dikkate alınması öngörülür.Ders, öğrencilerinyaşınavefizikselözelliklerineuygunfizikseletkinliklerekatılacağıveoyunoynayacağışekildeplanlanır.
Öğretimprogramındaöğrencilerinsınıfdüzeylerinegörekazanımlarınayolgöstericiolanveaşağıdasunulandokuzanaamaç(programçıktısı)tanımlanmıştır.
1. Temelvebirleştirilmişhareketbecerilerini,basitkurallıoyunvefizikietkinliklerdeetkiliveözgüvenlekullanır.
2. Hareketbecerileriileilgilikavramlarıkullanır.
10
3. Oyunvehareketstratejilerinivetaktiklerinikullanır.4. Sağlıklı olmak ve fiziksel uygunluğunu geliştirmek için oyun ve fiziki etkinlik
kavramlarıylailkeleriniaçıklar.5. Sağlıklıolmakvefizikseluygunluğunugeliştirmekiçinoyunvefizikietkinliklereistekle
düzenliolarakkatılır.6. Oyunve fizikietkinlikdersinde,kültürelbirikimimizvedeğerlerimizle ilgili aşağıdaki
amaçlaraulaşılır:a. Kültürümüzevebaşkakültürlereaitgelenekseloyunlariledanslarıtanırveuygular.b. Bayram,kutlamavetörenlereisteyerekkatılır.
7. Oyun ve fiziki etkinliklerde kendini tanıma, bireysel sorumluluk, kendine güven vezamanyönetimibecerilerinigeliştirir.
8. Oyunve fizikietkinliklerde iletişimbecerileri, işbirliği,adiloyun,sosyal sorumluluk,liderlik,doğayaduyarlılıkvefarklılıklarasaygıözelliklerinigeliştirir.
9. Oyun ve fiziki etkinliklerdeki deneyimlerini problem çözme, hedef belirleme, planyapmavb.süreçlerdekullanır.
Oyun ve Fiziki Etkinliker Dersi Etkinlik Kılavuzu yukarıda tanımlanan dokuz amaçdoğrultusunda sınıf düzeylerine göre üretilen kazanımların anlaşılması ve bunlara uygunetkinlikveölçmearacıtasarlamadaöğretmenlereyolgöstericiolmasıiçinhazırlanmıştır.
11
Şekil 2- Temel Hareket Becerileri
12
Şekil 3- Temel Hareket Kavramları
13
2.Kazanımlar
Öğretimprogramamaçları,çıktılarıveyaşaözgügelişimözelliklerindenyolaçıkarakoyunvefizikietkinliklerilkokul1-4.sınıflariçinbelirlenenkazanımlaraşağıdasunulmuştur.KazanımlariçinörneketkinliklerveaçıklamalariseEK’1deverilmiştir.
1.Sınıf
O.1.1.1.1.Yerdeğiştirmehareketleriniyapar.
O.1.1.1.2.Dengelemehareketleriniyapar.
O.1.1.1.3.Nesnekontrolügerektirenhareketleriyapar.
O.1.1.1.4.İkivedahafazlahareketbecerisiniiçerenbasitkurallıoyunlaroynar.O.1.1.1.5.Ritimvemüzikeşliğindehareketeder.
O.1.1.2.1.Vücutbölümlerininhareketlerinitanımlar.
O.1.1.2.2.Kişiselvegenelalanınıfarkeder.
O.1.1.2.3.Verilenbirdizihareketi,temelhareketbecerigruplarındanuygunolanlailişkilendirir.O.1.1.2.4.Oyunubelirlenenkurallaragöreoynar.
O.1.1.3.1.Temelhareketleriyaparkendengesinisağlamakiçinstratejilergeliştirir.
O.1.1.3.2.Oyundakullanılanbasitstratejileritanımlar.O.1.2.1.1.Oyunvefizikietkinlikleredüzenliolarakkatılır.
O.1.2.1.2.Sınıfdışındaoyunlaroynar.
O.1.2.2.1.Sağlıkileoyunvefizikietkinliklerarasındailişkiyiaçıklar.
O.1.2.2.2.Oyunvefizikietkinliklerekatılırkenvücudundameydanagelendeğişiklikleriaçıklar.O.1.2.2.3.Oyunavefizikietkinliklerekatılırkensağlığınıkorumakvegüvenliğiiçindikkatetmesi
gerekenunsurlarısöyler.
O.1.2.2.4.Oyunvefizikietkinliklerekatılırkendengelivedüzenlibeslenmealışkanlığısergiler.
O.1.2.2.5.Oyunvefizikietkinliklerekatılırkentemizlikalışkanlıklarısergiler.O.1.2.2.6.Güvenlialanlardaoynar.
O.1.2.2.7.Oyunvefizikietkinliklersırasındaçeşitliiletişimbecerilerigösterir.
O.1.2.2.8.Oyunvefizikietkinliklerdebireyselgüçvebecerilerinfarklıolabileceğiniaçıklar.
O.1.2.3.1.Bayram,kutlamavetörenlerekatılır.O.1.2.3.2.Kültürümüzeaitbasitritimlihalkdanslarıadımlarınıyapar.
O.1.2.3.3.Gelenekselçocukoyunlarınıoynar.
14
2.Sınıf
O.2.1.1.1.Yerdeğiştirmehareketleriniartanbirdoğruluklayapar.
O.2.1.1.2.Yerdeğiştirmehareketlerinivücut,alanfarkındalığıvehareketilişkilerinikullanarakyapar.
O.2.1.1.3.Dengelemehareketleriniartanbirdoğruluklayapar.
O.2.1.1.4.Dengelemehareketlerinivücut,alanfarkındalığıvehareketilişkilerinikullanarakyapar.
O.2.1.1.5.Nesnekontrolügerektirenhareketleriartanbirdoğruluklayapar.O.2.1.1.6.Nesnekontrolügerekenhareketlerialan,eforfarkındalığıvehareketilişkilerini
kullanarakyapar.
O.2.1.1.7.İkivedahafazlahareketbecerisinibirleştirerekartandoğruluklauygular.O.2.1.1.8.Verilenritimvemüziğeuygundanseder.
O.2.1.1.9.Temelvebirleştirilmişhareketbecerileriniiçerenbasitkurallıoyunlaroynar.
O.2.1.2.1.Temelhareketbecerileriniuygularkenhareketintekniğineaitözelliklerisöyler.
O.2.1.2.2.Vücutbölümlerininhareketleriniaçıklar.O.2.1.2.3.Eforkavramınagörevücudununnasılhareketedeceğiniaçıklar.
O.2.1.3.1.Oyundabasitstratejilerivetaktiklerikullanır.
O.2.2.1.1.Çevresindekiimkânlarıkullanarakoyunvefizikietkinlikleredüzenliolarakkatılır.
O.2.2.1.2.Fizikseluygunluğunudestekleyicioyunvefizikietkinliklerekatılır.O.2.2.2.1.Sağlıklıolmakiçinoyunlaravefizikietkinliklerenedenkatılmasıgerektiğiniaçıklar.
O.2.2.2.2.Fizikseluygunluğuoluşturankavramlarıaçıklar.
O.2.2.2.3.Oyunvefizikietkinliklerilefizikseluygunlukkavramlarıarasındailişkikurar.
O.2.2.2.4.Oyunvefizikietkinliklerekatılırkensağlığınıkorumakiçindikkatetmesigerekenunsurlarıaçıklar.
O.2.2.2.5.Oyunvefizikietkinliğekatılırkenkendisiiçingüvenlikriskioluşturanunsurlarıaçıklar.
O.2.2.2.6.Oyunvefizikietkinliklerdegüvenlikriskioluşturmayandavranışlarsergiler.O.2.2.2.7.Oyunvefizikietkinliklerdekendisivebaşkalarıarasındakibenzerlikvefarklılıklarıaçıklar.
O.2.2.2.8.Oyunvefizikietkinliklerdebireyselfarklılıklarakarşıduyarlılıkgösterir.
O.2.2.2.9.Oyunvefizikietkinliklerdeişbirliğinedayalıdavranışlargösterir.
O.2.2.2.10.Doğadaoyunvefizikietkinliklerekatılırkençevreyeduyarlıkgösterir.O.2.2.3.1.Bayram,kutlamavetörenlereisteklekatılır.
O.2.2.3.2.Kültürümüzeaitbasitritimlidansadımlarınıyapar.
O.2.2.3.3.Gelenekselçocukoyunlarınıoynar.
15
3.Sınıf
O.3.1.1.1.Yerdeğiştirmehareketleriniartançeviklikleyapar.
O.3.1.1.2.Yerdeğiştirmehareketlerinivücut,alanfarkındalığıvehareketilişkilerinikullanarakartanbirdoğruluklayapar.
O.3.1.1.3.Çeşitlinesnelerinüzerindedengelemehareketleriniyapar.
O.3.1.1.4.Dengelemehareketlerinivücut,alanfarkındalığıvehareketilişkilerinikullanarakartan
birdoğruluklayapar.O.3.1.1.5.Nesnekontrolügerektirenhareketlerigeliştirir.
O.3.1.1.6.Nesnekontrolügerektirenhareketlerialan,eforfarkındalığıvehareketilişkilerini
kullanarakartanbirdoğruluklayapar.O.3.1.1.7.Seçtiğimüzikeşliğindedanskoreografisioluşturur.
O.3.1.1.8.Basitkurallıoyunlarıartanbirdoğruluklaoynar.
O.3.1.2.1.Oyunvefizikietkinliklerdearkadaşınınperformansınıgözlemleyerekgeribildirimverir.
O.3.1.3.1.Oyunvefizikietkinliklerdekullanılabilecekbasitstratejilerivetaktikleriaçıklar.O.3.1.3.2.Oyunvefizikietkinliklerdebasitstratejilerivetaktikleriuygular.
O.3.2.1.1.Seçtiğioyunvefizikietkinlikleredüzenliolarakkatılır.
O.3.2.1.2.Fizikseluygunluğunudestekleyicioyunvefizikietkinlikleredüzenliolarakkatılır.
O.3.2.2.1.Sağlıklailgilifizikseluygunluğugeliştirenilkeleriaçıklar.O.3.2.2.2.Oyunvefizikietkinlikleröncesinde,sırasındavesonrasındabeslenmeninnasılolması
gerektiğiniaçıklar.
O.3.2.2.3.Oyunvefizikietkinliklerdedikkatedilmesigerekenhijyenilkelerininedenleriyleaçıklar.
O.3.2.2.4.Oyunvefizikietkinliklerdeuygunkıyafetkullanımınınöneminiaçıklar.O.3.2.2.5.Oyunvefizikietkinliklerdekendisivearkadaşlarıiçingüvenlikriskioluşturanunsurları
nedenleriyleaçıklar.
O.3.2.2.6.Oyunvefizikietkinliklerekatılımdasağlığınıkorumadavranışlarısergiler.O.3.2.2.7.Oyunvefizikietkinliklerdegüvenliğiiçinsorumlulukalır.
O.3.2.2.8.Oyunvefizikietkinliklerdeözgüvenlehareketeder.
O.3.2.2.9.Oyunvefizikietkinliklerdebireyselfarklılıklarasaygıgösterir.
O.3.2.2.10.Oyunvefizikietkinliklerdeetkiliişbirliğibecerilerigeliştirir.O.3.2.2.11.Oyunvefizikietkinliklerdebaşarıyıtebrikeder.
O.3.2.2.12.Oyunlardakarşılaştığıproblemlereçözümlerönerir.
O.3.2.2.13.Aktifvesağlıklıhayatdavranışıgeliştirmekiçinçeşitliteknolojilerikullanır.
O.3.2.3.1.Bayram,kutlamavetörenleriçinhazırlıkyapar.O.3.2.3.2.Basitritimliyöreselhalkdanslarıyapar.
O.3.2.3.3.Seçtiğigelenekselçocukoyunlarınıarkadaşlarınaoynatır.
16
4.Sınıf
O.4.1.1.1.Yerdeğiştirmehareketleriniartankuvvet,hızveçeviklikleyapar.
O.4.1.1.2.Oyunlardadengelemegerektirenhareketlerietkilikullanır.
O.4.1.1.3.Oyunlardanesnekontrolügerektirenhareketlerietkilikullanır.
O.4.1.1.4.Özgün,moderndanslaryapar.O.4.1.1.5.Kurallıtakımoyunlarıoynar.
O.4.1.2.1.Hareketbecerileriileilgilikavramlarıyerindekullanır.
O.4.1.2.2.Oynadığıoyunlarıniçindekihareketbecerilerinitanımlar.
O.4.1.2.3.Oyunvefizikietkinliklerdekendisininvearkadaşlarınınperformanslarınıdeğerlendirir.O.4.1.3.1.Çeşitlistratejilerivetaktiklerikullanarakoyunlartasarlar.
O.4.1.3.2.Çeşitlistratejilerivetaktiklerikullanaraktasarladığıoyunlarıarkadaşlarıylaoynar.
O.4.2.1.1.Okuldışındaoyunvefizikietkinlikleredüzenliolarakkatılır.O.4.2.1.2.Fizikseluygunluğunugeliştirmekiçinhazırladığıprogramlarıuygular.
O.4.2.2.1.Fizikseluygunluğunugeliştirecekuygunprogramlartasarlar.
O.4.2.2.2.Sağlığınıkorumakiçingünlükvehaftalıkbeslenmelistesihazırlar.
O.4.2.2.3.Oyunvefizikietkinliklereuygunsporkıyafetiilekatılır.O.4.2.2.4.Oyunvefizikietkinliklerdekendisininvebaşkalarınıngüvenliğiyleilgilisorumlulukalır.
O.4.2.2.5.Oyunvefizikietkinliklerdezamanınıetkilikullanır.
O.4.2.2.6.Oyunvefizikietkinliklerdeçevreyeduyarlılıkgösterir.
O.4.2.2.7.Oyunveetkinliklerdeişbirliğiyapar.O.4.2.2.8.Oyunveetkinliklerdeadiloyunanlayışısergiler.
O.4.2.2.9.Oyunvefizikietkinliklerdekarşılaştığıproblemleriçözer.
O.4.2.3.1.Bayram,kutlamavetörenlerdesorumlulukalır.
O.4.2.3.2.Kültürümüzevediğerkültürlereaithalkdanslarınıyapar.O.4.2.3.3.Kültürümüzevediğerkültürlereaitçocukoyunlarınıoynar.
O.4.2.3.4.UluslararasımüsabakalardabaşarılıolmuşTürksporcularınıaraştırır.
17
3.ÖlçmeveDeğerlendirme
Oyun ve fiziki etkinlikler dersi öğretim programının amacına ulaşabilmesi için ölçme vedeğerlendirme süreci oldukça önemlidir. Bu derste yapılacak ölçme ve değerlendirmesürecinin, öğrenen merkezli ve yapılandırmacı yaklaşım çerçevesi içinde ele alınmasıgerekmektedir.Ölçme-değerlendirme,öğretimsürecinintamamınıiçeren,sürekli,çokyönlüve öğrenci-öğretmen-veli iş birliğini sağlayacak şekilde yapılandırılmalıdır. Oyun ve fizikietkinlikler dersinde ölçme ve değerlendirme öğretim sürecinin başında, süreç boyunca vesürecinsonundaetkiliolarakyürütülmelidir.Bunedenle,öğretmenlerölçmevedeğerlendirmefaaliyetleriniilkderstensondersekadardüzenliolarakyürütmelidirler.
Oyun ve fiziki etkinlikler dersinde öncelikle dönemin başında öğrencilerin temel hareketbecerilerinde, aktif ve sağlıklı hayat alışkanlıklarında ve bireysel, sosyal ve düşünmebecerilerindekidurumlarıtespitedilmelivesüreç içerisindekigelişimleriveulaştıklarınoktabelirlenerek değerlendirme yapılmalıdır. Öğrencilerin hazırbulunuşluk özelliklerininbirbirinden farklı olduğu, gelişim ve ulaştıkları seviyelerin de birbirinden farklı olacağıgerçeğindenhareketle,süreçtekivesonuçtakiulaşılandüzeylerdebirbirindenfarklıolacaktır.Bu nedenle değerlendirmede, her öğrenci kendi doğası içerisinde ele alınmalı ve kendibaşlangıçvegelişimdüzeylerinegöredeğerlendirmeyapılmalıdır.Bubağlamda,sadeceüründeğerlendirmeanlayışındanözellikleuzaklaşılmalıdır.
Oyunvefizikietkinliklerdersindeöğrencilerinfarklıalanlardakibaşlangıç,gelişimveulaştıklarıdüzeyleri belirlemek için öğretmenler öncelikle yapılandırılmış formlar kullanarak gözlemyapmalı(Bkz.ölçmearaçları)vebugözlemlerizamanzamantekrarlayarak,öğrencileringelişimveulaştıkları düzeyleri belirlemelidirler. Temelhareketler ile ilgili yapılacakgözlemlerdevehazırlanacak gözlem formlarında fiziksel etkinlik kartlarının “öğrenme anahtarı” bölümleriöğretmenlere yardımcı olacaktır. Ayrıca, kartlarda bulunan “değerlendirme ve iyileştirme”bölümlerisüreçiçerisindeöğrencilerinfarklıalanlardakigelişimlerinibelirleyebilmekaçısındanöğretmenlereyolgöstericidir.
Oyunvefizikietkinliklerdeölçmevedeğerlendirmeamacıilekullanılmasıtavsiyeedilenaraçörnekleriveilgiliolduklarısınıfvekazanımlarıprogramınsonundaverilmiştir(Bkz.EK2-ÖlçmeveDeğerlendirmeÖrnekleri).Düzeybelirleme,yetiştirmevebiçimlendirmevedeğerbiçmeamacıyla yapılacak değerlendirmelerde; öğretmenler ve öğrenciler kontrol listesi(yeterli/geliştirilmeli) vedereceleme tipi gözlem formları (çok iyi, iyi, orta ve geliştirilmeli),görselliğiöneçıkaneşleştirmetipiölçekler,özveakrandeğerlendirmeformları,rubrikler,grupdeğerlendirmeformları,yapılandırılmışoyunformlarıvekısacevaplısorularvb.ölçeklerdenyararlanabilirler.
18
EKLER
19
EK1.SınıflaraGöreKazanımlar,EtkinliklerveAçıklamaları
20
4.1.BirinciSınıfKazanımlarıveEtkinlikÖnerileri
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.1.1.1.1Yerdeğiştirmehareketleriniyapar.
“YerDeğiştirmeHareketleri”FEK’lerindeki(sarı,1-2-3-4-6-7ve8.kartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Yerdeğiştirmehareketlerininpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:YağSatarımBalSatarım;KöşeKapmaca;BasitStafet;AyağınıYerleştir;YönünüBul;DeğişveDön;ÜçKüçükKuzu;YükseğeSıçra;ÇemberdenÇembere;SıçraDokun;ZıpZıpZıpla;SincapveCevizvb.
Yerdeğiştirmehareketleri(özellikleatlama-sıçrama)kasiskeletsistemineönemliorandaekyükgetirdiğiiçinetkinliklersırasındavesonrasındakasağrısıveaşırıyorgunlukgösterenöğrencileryakındangözlenmelidir.Yerdeğiştirmeetkinlikleriniuygularkenöğrencilerinvücutvealanfarkındalığıgeliştirmeleriiçinfarklıyönlere(sağa,sola,öne,geriye)vehızlara(hızlı,yavaşvb.)göreuygulamalarçeşitlendirilmelidir.Öğrencilerinbuetkinlikleresporayakkabısıilekatılmalarıteşvikedilmelidir.
O.1.1.1.2.Dengelemehareketleriniyapar.
“DengelemeHareketleri”FEK’lerindeki(sarı,9-17arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Dengelemehareketlerininpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:KurbağaSıçrayışı;AliKutuda;EldeDavulZurna1,2,3;VücutDengesi;İpteDenge;BüyüBüyüKüçülKüçül;YattıKalktı;KurbağaHavuzu;TaşTaşÜstünevb.
Dengelemehareketleriniuygularkenöğrencilerdedengekaybınedeniyledüşmeolabilir.Bunedenleçevrebunagöredüzenlenmelidir.Dengelemehareketlerindeöncedinamikdenge(vücutharekethalindeikendenge),dahasonrastatikdenge(vücutbellibirduruşvekonumdaikendenge)geliştirilmeyeçalışılmalıdır.Yaşdüzeyineuygunbireysel,eşvegruplaçeşitlidengelemeçalışmalarıyapılabilir.Farklıvücutbölümleri(ikidesteknoktası;ikiayak,tekdesteknoktası;tekayak,üçdesteknoktası;ikiayakbirelvb.)kullanılarakdengeçalışmalarıyapılmalıdır.Buetkinliklersırasındaöğrencileregörselipuçlarıveyaanlıkgeribildirimverilmesiönemlidir.
21
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.1.1.1.3.Nesnekontrolügerektirenhareketleriyapar.
“NesneKontrolüGerektirenHareketler”FEK’lerindeki(sarı,18-19-20-21ve25.kartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Nesnekontrolügerektirençalışmalardatopaalışmaetkinliğine(kart18)öncelikverilmelidir.Buhareketlerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:KovaileYakala;HedefeYuvarla;FasulyeTorbasınıBulma;Bowling;Yakala;ÇizgiÇiziyorumSırtSırtaVeriyorum;BalonYereDüşmesin;Su-TopTaşımavb.
Nesnekontrolügerektirenhareketler,nesneileel-gözvegöz-ayakkoordinasyonuiçerençalışmalardır.Buyaşgrubuiçinkarmaşıketkinliklerdirveöğrencilernesnekontrolündezorlanırlar.Kontroledilennesneninbaşkalarınaveyaçevreyezararvermeihtimalinedikkatedilmelivegereklidüzenlemeleryapılmalıdır.Buetkinliklerdeöğretmeninsınıfüzerindekontrolününtamolmasıgereklidir.Etkinliklerevücutvenesneninhareketsizolduğuçalışmalarlabaşlanmalıdır.Dahasonravücutveyanesnedenbirininhareketliolduğuçalışmalarladevamedilmelidir.Busınıfdüzeyindenesneninatıldığıveyafırlatıldığıetkinliklerde,nesneninistenilenhedefeatılmasındançokhareketinyapılmaşekli(formu)dahaönemlidir.Buetkinliklerdebalon,deniztopu,ponpon,eşarp,farklıbüyüklüktefasulyetorbası,hafiftoplarkullanılmasıuygundur.
O.1.1.1.4.İkivedahafazlahareketbecerisiniiçerenbasitkurallıoyunlaroynar.
“BirleştirilmişHareketler”FEK’lerindeki(sarı,27-33arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:MeyveSepeti;MandalAsma;BalıkYakalama;EşiniBul;KartopuPartisi;Kümes;LeyleklerveKurbağalar;TünelTopu;BalıkYakalamavb.
1,2ve3.kazanımlaraaitaçıklamalar,buetkinliklerdekullanılanhareketbecerilerinegöredikkatealınmalıdır.Oyunlarherortamdaoynanabilecek(sporsalonu,bahçe,koridor,sınıfvb.)veçeşitliekipmanların(çeşitlibüyüklüktetoplar,çeşitlibüyüklüktehafifkutular,ipler,çemberlervb.)kullanımınıiçerenoyunlarşeklindeöğrencileresunulmalıdır.Oyunlardatümöğrencilerineğlenmeleriönemlidir.Ayrıca,temelhareketbecerilerinigeliştiricibireysel,eşliveküçükgrupileoynayabileceklerioyunlarakatılmafırsatlarısunulmalıdır.
22
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.1.1.1.5.Ritimvemüzikeşliğindehareketeder.
“DansEdiyorum”FEK’lerindeki(mor,1-2.kartlar)etkinliklervegelenekselhalkdanslarıkullanılabilir.Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:DedeminBahçesi;ParmakOyunu;SayBak;TopukBurun;SenOynavb.
Etkinlikleröncebireysel,sonraeşvegruplaçalışacakşekildedüzenlenmelidir.Basitritimçalışmalarındaöğrencininkendivücudunu(elleri,parmakları,ayakları,gövdesivb.)kullanmasısağlanmalıdır.Öğrencilerinkendivearkadaşlarınınmırıldanmalarınagörehareketyapmalarıistenmelidir.Öğrencininkendinihareketlerleifadeetmebecerisidesteklenmelidir.4/4’lükritimlerseçilmesiönemlidir.Ritimçalışmalarıçeşitlinesnelerin(kaşıklar,tahtaparçaları,kitaplar,ataçkutularıvb.)vevurmalıçalgılarınkullanımı(tef,davul,marakas,kastanyetvb.)ilededesteklenmelidir.
O.1.1.2.1.Vücutbölümlerininhareketlerinitanımlar.
“YerDeğiştirmeHareketleri”(sarı,1-8arasındakikartlar)ve“DengelemeHareketleri”(sarı,9-17arasındakikartlar)FEK’lerindekietkinliklerdenyararlanılmalıdır.Yerdeğiştirmehareketlerindenatlama-sıçrama(4.Kart),dengelemehareketlerindenağırlıkaktarımı(12.Kart)veatlama-konma(13.Kart)öncelikliolarakkullanılmalıdır.Bukazanımaulaşmadaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:DörtlüDokunma;Miço;ÇevirSalla;Vücudumuzvb.
Vücutfarkındalığında,vücutbölümleri(parçaları)vevücuduntümüileilgili“Neyapar?”sorusunayanıtaranmalıdır.Vücutağırlıkmerkezinindeğişiminde,vücutbölümlerininnasılkoordineliçalıştığınıngözlemlenmesisağlanmalıdır.Atlama-konmahareketleriyaparkenvücutdengesinikorumakiçingereklikolvebacakpozisyonlarıkeşfettirilmelidir.
23
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.1.1.2.2.Kişiselvegenelalanınıfarkeder.
“YerDeğiştirmeHareketleri”(sarı,1-8arasındakikartlar)ve“DengelemeHareketleri”(sarı,9-17arasındakikartlar)FEK’lerindekietkinliklerkullanılmalıdır.Uygulamadaöncelik“YerDeğiştirmeHareketleri”adımal-sek(5.kart)ve“DengelemeHareketleri”başlama-durma(14.Kart)kartlarındaolmalı,dahasonrasıraolmadandiğerkartlardakietkinlikleryerigeldiğincekullanılmalıdır.Bukazanımaulaşmadaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:Mikrop;KarTaneleri;Çiçek;ÇömlekÇömlekNeKaynar?;AçFilileŞişmanFilvb.
Alanfarkındalığıileilgiliolarakyerbelirlemedekişiselvegenelalanlarınneolduğukeşfettirilmelivebunlarauygunçeşitlidenemeleryapılmalıdır.Oyunlardaöğrencilerinkollarınıikiyanaaçıpkendietraflarındabirtamturdönerekkişiselalanlarınıtanımalarısağlanmalıdır.Etkinlikleröncesioyunalanınınsınırlarınıbelirleyereköğrencileringenelalanlarınınfarkınavarmasısağlanmalıdır.
O.1.1.2.3.Verilenbirdizihareketi,temelhareketbecerigruplarındanuygunolanlailişkilendirir.
“YerDeğiştirme”,“Dengeleme”ve“NesneKontrolüGerektiren”hareketlerleilgilitümFEK’lerden(sarıkartlar)yararlanılmalıdır.Bukazanımaulaşmadaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:DoğruyuYapıştırOyunuKazan;SepetiTutturvb.
Hareketdizinibirdenfazlahareketinbirleşimidir.Örneğin,öğrenciyekoşma,atlama,topuyuvarlamahareketdizininde,koşmanınyerdeğiştirmeile,atlama-konmanındengelemeile,topuyuvarlamanınisenesnekontrolügerektirentemelhareketbecerileriileilişkiliolduğunukavrayacağıöğrenmefırsatlarıyaratılmalıdır.
O.1.1.2.4.Oyunubelirlenenkurallaragöreoynar.
“BirleştirilmişHareketler”(sarı,27-33.kartlar)grubundakibasitkurallıoyunlardanyararlanılmalıdır.Bukazanımaulaşmadaayrıca“OyunOynuyorumDerlemeKitapçığı”’ndabusınıfdüzeyindekioyunlardayardımcıolacaktır.
Öğrencileresunulacakoyunlaryaşvegelişimdüzeyineuygunolanbasitkurallarıiçermelidir.Oyunvefizikietkinliklereaitkurallarileilgiliyapılanaçıklamalarsade,kısaveözolmalı,uygulamalıgösterimyapılmalıdır.Yenikurallaroluştururkenöğrencilerinfikirlerindenyararlanılmalıdır.
24
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.1.1.3.1.Temelhareketleriyaparkendengesinisağlamakiçinstratejilergeliştirir.
“YerDeğiştirme”,“Dengeleme”ve“NesneKontrolü”gerektirenhareketlerleilgilitümFEK’lerden(sarıkartlar)yararlanılabilir.Dengelemehareketikartlarındanağırlıkaktarımı,dinamikvestatikdengeveduruş-oturuş(12-15ve16.kartlar)kartlarınınöncelikliuygulanmasıgereklidir.Bukazanımaulaşmadaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:ÇemberDünyası;ÇemberTransferi;AmbaraVurdumBirTekme;BalıkAğı;KediGeliyor;EşiniBulveOturvb.
Dinamik(harekethalindeiken)dengeyikorumadavücutbölümlerininkoordinelikullanılmasıönemlidir.Öğrencilerden,hedeflenenhareketleridoğruveçabukyapabilmeleriiçinçözümlerüretmeleriistenmelidir.
O.1.1.3.2.Oyundakullanılanbasitstratejileritanımlar.
“YerDeğiştirme”,“Dengeleme”ve“NesneKontrolüGerektiren”hareketlerleilgilitümFEK’lerden(sarı)yararlanılmalıdır.Bukazanımaulaşmadaaşağıdasunulanbasitkurallıoyunlardakistratejilervetaktiklerdenyararlanılabilir:StafetOyunları;Tünelvb.
Öğrencilereoyundakullanabilecekleri(oyunkurallarıdoğrultusunda)basitstratejiler/taktiklerbelirlemeleriiçinfırsatlaryaratılmalıdır.Oyunileilgili,düzeyeuygunsorularsorularakveipuçlarıverilereköğrencilerdüşünmeyesevkedilmelidir.Ürettikleristratejileri/taktiklerisözelolarakpaylaşmalarısağlanmalıdır.
O.1.2.1.1.Oyunvefizikietkinlikleredüzenliolarakkatılır.
TümsarıFEK’lerdekifizikietkinliklerveöncekikazanımlardaönerilenoyunlaradüzenlikatılımlarısağlanmalıdır.
Öğrencilerhaftanınhergünüdersiçindevedersdışındaenaz1saat“oyunvefizikietkinliklere”katılmalıdırlar.Haftasonugünlerindedefizikietkinlikiçerenoyunlaroynamalarıiçinteşvikedilmelidirler.Öğrencilerinkatıldıklarıetkinliklerinkaydınıtutmaları(okumayazmabilmedikleridönemderesimçizerek)sağlanmalıveyerigeldiğindebunlarısınıfiçindearkadaşlarıylapaylaşmalarıiçinortamlaryaratılmalıdır.
25
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.1.2.1.2.Sınıfdışındaoyunlaroynar.
Sınıfdışında(okulbahçesivb.)gerçekleştirilentümetkinliklerdenyararlanılmalıdır.Bukazanımaulaşmadadoğadagerçekleştirilenaşağıdakioyunlar/fizikietkinlikleryardımcıolacaktır:KısaMesafeliÇuval;UçurtmaUçurma;Saklambaç;EşiniBulvb.
Öğrencilerindoğayıseven,koruyan,yaşantılarındaçevrebilincigelişmişbireylerolabilmeleriiçinöncelikledoğaylaiçiçeolmalarısağlanmalıdır.Öğrencilerindoğadaoyunlaroynamalarıiçinmümkünolduğuncaçokfırsatlaryaratılmalıdır.
O.1.2.2.1.Sağlıkileoyunvefizikietkinliklerarasındakiilişkiyiaçıklar.
TümsarıFEK’lerdekisağlıkanlayışıbölümlerindenyararlanılmalıdır.“SağlıkAnlayışıIveII”FEK’leriöncelikliolarakkullanılmalıdır.Bukazanımaulaşmadaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:SağlıkÖğütlerivb.
Öğrencilerden,oyunvefizikietkinliklerekatılmalarının,sağlıklarıiçinnegibifaydalarsağladığınısöylemeleriistenmelidir.
O.1.2.2.2.Oyunvefizikietkinliklerekatılırkenvücudundameydanagelendeğişiklikleriaçıklar.
“SağlıkAnlayışıIveII”sarıFEK’lerindenyararlanılmalıdır.Bukazanımaulaşmadaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:StafetYarışları;MinikFareKaçsana,KaraKediTutsanavb.
Öğrencilerden,ortaveyüksekşiddetteetkinliklere(kalpatımhızınınvealınan,verilennefessayısınınbelirginolarakarttığıetkinlikler)katıldıklarındakendilerindevearkadaşlarındaolandeğişiklikleri(kalpatımlarındaartış,nefesalıpvermedeartış,vücutısısındaartış,yüzünkızarmasıvb.)gözlemlemelerivebudeğişiklerleilgilifikirlerinisöylemeleriistenmelidir.
O.1.2.2.3.Oyunvefizikietkinliklerekatılırkensağlığınıkorumakvegüvenliğiiçindikkatetmesigerekenunsurlarısöyler.
“SağlıkAnlayışıIveII”sarıFEK’lerindenyararlanılmalıdır.Bukazanımaulaşmadaaşağıdakirontlarkullanılabilir:SağlıkRondu;ErkenYatarımErkenKalkarım;SabahŞarkısı;BirÇocukvb.
Oyunvefizikietkinliklerekatılmadanöncevekatıldıktansonradaharahathareketetmelerinisağlamakiçinöğretmeneşliğindeısınmavesoğumaçalışmalarıyaptırılmalıdırvebunlarınönemiüzerindedurulmalıdır.Sağlıklıvesağlığınauygunolmayanbesinler,uygunsporkıyafetivedinlenmeihtiyacıhakkındabasitbilgilerverilmelidir.
26
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.1.2.2.4.Oyunvefizikietkinliklerekatılırkendengelivedüzenlibeslenmealışkanlığısergiler.
“BeslenmePiramidim”FEK’lerindenyararlanılmalıdır.Bukazanımaulaşmadaaşağıdakirontlarkullanılabilir:PazaraGidelim;ErkenYatarımErkenKalkarım;KahvaltıRonduvb.
Oyunvefizikietkinlikleröncesi,sırasıvesonrasındadengelivedüzenlibeslenmekonusundaöğrencileredüşüncelerinisöylemefırsatlarıoluşturulmalıdır.Oyunvefizikietkinliklersırasındauygunbeslenmemeyebağlıortayaçıkanbazısorunlardanyolaçıkarak(örneğin,etkinliğinhemenöncesiyenenyemeknedeniylekarnaağrıgirmesi;kahvaltıyapmamanedeniylekendinihalsizhissetmevb.),beslenmededikkatedilmesigerekenunsurlaravurguyapılmalıdır.
O.1.2.2.5.Oyunvefizikietkinliklerekatılırkentemizlikalışkanlıklarısergiler.
TümsarıFEK’lerdeki“SağlıkAnlayışı”bölümlerindenyararlanılmalıdır.Bukazanımaulaşmadaaşağıdakirontlarkullanılabilir:OkulaGidelimmi?;EllerimTombikTombik;Mikrop;Temizlikvb.
Öğrenciyeoyunvefizikietkinliklerdersiöncesinde,derssırasındavedersbitimindetemizliğine(hijyene)dikkatetmediğitakdirdekarşılaşacağısorunlarfarkettirilmelidir.Oyunvefizikietkinlikdersibitimindeöğrencilerinelleriniveyüzünüalışkanlıkhâlinegetirerektemizlemesisağlanmalıdır.Terlemeyenedenolanoyunvefizikietkinliklersonrasındayedekfanilavb.getirmeleriteşvikedilerek,etkinliksonrasıdeğiştirmelerisağlanmalıdır.
O.1.2.2.6.Güvenlialanlardaoynar.
TümsarıFEK’lerdeki“Güvenlik”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Oyunalanıveuygunekipmanlaröğrencilerlebirliktebelirlenmeliveöğrencileregüvenlioyunalanıkavramıhissettirilmelidir.Güvenlioyunvefizikietkinlikortamlarınınnasılolmasıgerektiğikonusunda,farklıoyunvefizikietkinlikleruygulanırkenöğrencilerinfikirlerinisöylemeleriistenmelidir.
O.1.2.2.7.Oyunvefizikietkinliklersırasındaçeşitliiletişimbecerilerigösterir.
“Bizbirtakımız”,“Eşiniyönlendir”(mor-2.Kart)kartındakietkinlikleröncelikliolarakkullanılabilir.
Bukazanımaulaşmadaaşağıdakioyunlaryardımcıolacaktır:KulaktanKulağa;PandomimÇalışmalarıvb.
Öğrencilerinoyunvefizikietkinliklerleilgiliduyguvedüşünceleriniifadeedebilmesiiçinçeşitliiletişimyollarınıkullanmalarıteşvikedilmelidir.Arkadaşlarınınsözlüvesözsüzmesajlarınıanlayacağıveuygundavranışlarsergileyeceğifırsatlaroluşturulmalıdır.
27
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.1.2.2.8.Oyunvefizikietkinliklerdebireyselgüçvebecerilerinfarklıolabileceğiniaçıklar.
TümsarıFEK’lerdeki“Çeşitlendirme”bölümlerindenyararlanılmalıdır.Ayrıca“SporEngelTanımazKartı”(sarı)kullanılabilir.
Öğrencilerinbirbirindenfarklıözellikleriolabileceğinianlayabilecekleriçeşitlioyunvefizikietkinliklersunulmalıdır.Farklıengelleriolanarkadaşlarınakarşıduyarlıkgeliştirmelerisağlanmalıdır.Bireyselfarklılıklarıolanöğrencilercesaretlendirilerek,oyunvefizikietkinliklerdekendilerinegüvenduymalarısağlanmalıdır.
O.1.2.3.1.Bayram,kutlamavetörenlerekatılır.
“DansEdiyorum”(mor1-2-3.Kartlar)ve“KültürümüTanıyorum”(mor,1.kart)FEK’lerindekietkinliklerkullanılabilir.
Millîbayramlarilebelirligünvehaftalarıncoşkusunuhissettirmekiçinyapılanhazırlıklaratümöğrencilerinkatılımısağlanmalıdır.Hazırlanacakrontlar,halkdanslarıvebenzerietkinliklerdegörevdağılımıvebeklentiler,öğrencilerinyaşvegelişimözelliklerineuygunolarakyapılmalıdır.
O.1.2.3.2.Kültürümüzeaitbasitritimlihalkdanslarıadımlarınıyapar.
“KültürümüTanıyorum”(mor,1-2-3.Kartlar)ve“KültürümüzüTanıyorum”(mor,1.Kart)FEK’lerindekietkinliklerkullanılabilir.
Kültürümüzeaitsözlüvesözsüzhalkoyunlarınınezgiritimleri2/4,4/4,5/8,6/8zamanlıbasitritimlerle,ayak,adımçalışmalarıöne,geriyeilerleyerekverilmelidir.Dahasonraeşlevegruplaçalışmayapılabilir.Öğrencininyaşadığıyöreyeözgühalkdanslarınaöncelikverilmelidir.Seçilenoyunlaröğrencilerinyaşvegelişimözelliklerineuygunolmalıdır.
O.1.2.3.3.Gelenekselçocukoyunlarınıoynar.
Gelenekselçocukoyunlarımızdanyararlanılmalıdır.Bukazanımaulaşmadaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:YağSatarımBalSatarım;YerdenYüksek;KutuKutuPense;AçKapıyıBezirgânBaşıvb.
Öğrencininyaşadığıyöreyeözgügelenekseloyunlaraöncelikverilmelidir.Seçilenoyunlaröğrencilerinyaşvegelişimözelliklerineuygunolmalıdır.
28
4.2.İkinciSınıfKazanımlarıveEtkinlikÖnerileri
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.2.1.1.1.Yerdeğiştirmehareketleriniartanbirdoğruluklayapar.
“YerDeğiştirmeHareketleri”FEK’lerindeki(sarı,3-8arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Koşmakartıile(3.kart)başlanaraksıraolmaksızındiğerFEK’lerdekietkinlikleryerigeldiğindekullanılabilir.Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:SıranıBul;SekenYılan;AçFil;MısırPatlatma;Oyuncak;SlalomKoşuvb.
Kartlardaverilmişolan“öğrenmeanahtarı”etkinliklerdeöğrencileregeribildirimverirkenkullanılmalıdır.Etkinliklerekısamesafeveyavaştempodayerdeğiştirmehareketleriilebaşlanmalı,dahasonramesafevehızkademelişekildeartırılmalıdır.
O.2.1.1.2.Yerdeğiştirmehareketlerinivücut,alanfarkındalığıvehareketilişkilerinikullanarakyapar.
“YerDeğiştirmeHareketleri”FEK’lerindeki(sarı,3-8arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Galop–kaymakartı(6.kart)ileuygulamalarabaşlanıp,diğerFEK’lerdekietkinlikleryerigeldiğindekullanılmalıdır.Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:BakGörUygula;HeyDansı;Bakkallar,Manavlar,Balıkçılar;Uzak-Yakın;ElmaToplama;Günaydın;SekerekYerKapmaca;KuzularYarışmasıvb.
Farklıebatlardaoyunalanlarıkullanılaraköğrencilerinkişiselvegenelalanınıöğrenmesisağlanmalıdır.Yerdeğiştirmehareketlerininyönü,seviyesivehızıdeğiştirilerekbireysel,eşlivegruplayapabileceklerietkinliklerdüzenlenmelidir.Atlamavesıçramahareketlerindeöğrencininseviyesineuygunolarakdüşükveortaseviyedeengellervealanseçilmelidir.
O.2.1.1.3.Dengelemehareketleriniartanbirdoğruluklayapar.
“DengelemeHareketleri”FEK’lerindeki(sarı,9-17arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Dengelemehareketlerikartgrubundanağırlıkaktarımı(12.kart)vestatik-dinamik(15.kart)dengekartlarıylauygulanmayabaşlanmalıvediğerFEK’lerdekietkinlikleryerigeldiğindekullanılmalıdır.Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:Seksek;Don-Çözül;Hastaİyileşti;Tıp;ÇürükYumurta;AsiyeAs;TilkiKapanıvb.
Kartlardaverilmişolan“öğrenmeanahtarı”öğrencileregeribildirimverirkenetkinliklerdekullanılmalıdır.Öğrencilerindinamikvestatikdengelemehareketlerinidahakoordineliveistenilenşekilde(uygunformda)yapmalarısağlanmalıdır.
29
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.2.1.1.4.Dengelemehareketlerinivücut,alanfarkındalığıvehareketilişkilerinikullanarakyapar.
“DengelemeHareketleri”FEK’lerindeki(sarı,9-17arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Eğilme(9.kart),başlama–durma(14.kart)vestatik-dinamikdenge(15.kart)kartlarıylaetkinliklerebaşlanabilir.SıraolmadandiğerFEK’lerdekietkinlikleryerigeldiğindekullanılabilir.Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:HorozDövüşü;AyakAyakYürüme;İstasyonvb.
Öğrencilerdenvücudunukullanarakçeşitliyönlere(öne,geriye,sağa,sola)eğilmehareketlerinibireyselveeşliolarakyapmalarıistenmelidir.Yerdeveeğimlidüzlemdeönevegeriyetekvebağlantılıyuvarlanmalaryaptırılabilir.Verilençeşitliuyarılarile(düdük,elvurma,tef,zil,bayrakvb.)farklıyönlerevefarklıtempolarda,yerdeğiştirirkenbaşlamavedurmayıgeliştirençalışmalaryaptırılmalıdır.
O.2.1.1.5.Nesnekontrolügerektirenhareketleriartanbirdoğruluklayapar.
“NesneKontrolüGerektirenHareketler”FEK’lerindeki(sarı,18-26arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Atma-tutma(19.kart)veyakalama(20.kart)etkinlikleriilebaşlanabilir.DiğerFEK’lerdenyerigeldiğindeyararlanılmalıdır.Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:AlanındaTopBırakma;ResmiVurSayıyıAl;UzağaFırlat;ÜstündenAltından;EldenEleEşyaVerme;Çocuktum,Büyüdüm,ÖğretmenOldumvb.
Nesnelerin(fasulyetorbası,farklıebatlardatoplar,kutularvb.)vücudunçeşitlibölümlerikullanılarakkontroledilebileceğibireyselveeşlietkinliklerdüzenlenmelidir.Öğrencidenhafifveküçükebatlardakinesneleriomuzüzerinden6-7m.’denuzağaatmasıbeklenmelidir.Budüzeydenesnelerinistenilenhedefeatılmasındançokhareketinyapılmaşeklidahaönemlidir.Topuolduğuyerdesektirmeetkinliklerindeöğrenciden7-8sektirmeyapılmasıistenebilir.
O.2.1.1.6.Nesnekontrolügerekenhareketlerialan,eforfarkındalığı,vehareketilişkilerinikullanarakyapar.
“NesneKontrolüGerektirenHareketler”FEK’lerindeki(sarı,18-26arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Yakalama(20.kart),ayaklavurma(21.kart),raketlevurma(25.kart)etkinliklerineöncelikverilmelidir.Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:Havuç;YerdekiYuvarlakvb.
Öğrencilerdenvücutparçalarınıkullanarakçeşitlinesneleri(fasulyetorbası,top,kutu,silindirvb.)tutmasıvetaşımasıistenmelidir.Elleriniveayaklarınıkullanaraktopudüz,dairesel,zigzag(engellerarasında);şeklindeyavaştempodasürmesisağlanmalıdır.Benzerçalışmalarındahabüyükveağırnesnelerleeşvegrupileyapılmasıistenebilir.
30
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.2.1.1.7.İkivedahafazlahareketbecerisinibirleştirerekartandoğruluklauygular.
“BirleştirilmişHareketler”FEK’lerindeki(sarı,27-33arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Kuyrukyakalama/toptoplamaoyunu(27.kart),hedefoyunları(29.Kart)veatma-vurmaoyunlarından(30.kart)öncelikleyararlanılmalıdır.Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:Yedi;SebzelerveMeyveler;DörtKereZıpla,ÜçKereElÇırpvb.
Bukazanımiçinyerdeğiştirme,dengelemevenesnekontrolügerektirenhareketlerinenazikisinibirleştireceklerietkinliklerinyapılmasısağlanmalıvebuetkinliklerdehareketlerinyapılışşekline(formuna)dikkatedilmelidir.Butürçalışmalardahareketlerinbirleştirilerekkesintiyeuğramadan,(akıcılık)vehareketinşeklibozulmadanuygulanmasısağlanmalıdır.
O.2.1.1.8.Verilenritimvemüziğeuygundanseder.
“DansEdiyorum”FEK’lerindeki(mor,1,2ve3.kartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Adımlarkartına(1.kart)öncelikleyerverilmelivedansFEK’lerdekietkinliklerçeşitliekipmanlarlayapılmalıdır.Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:ÇizgiyiAşAyaUlaş;MüzikliYerKapmaca;TanışmaDansıvb.
Öğrencilerdenfarklıritimleriyorumlayarak,bunlaragörehareketetmeleriistenmelidir.Hareketlerarasındamüziğeuygunyumuşakgeçişler/bağlantılaryapılmalıdır.Öğrenciler3/4,4/4basitritimli,ikiyadadahafazlaarkadaşıiledansadımlarınıuygulamalıdırlar.
O.2.1.1.9.Temelvebirleştirilmişhareketbecerileriniiçerenbasitkurallıoyunlaroynar.
“BirleştirilmişHareketler”FEK’lerindeki(sarı-27ve33arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:BayrakVerme;KöpekBalığıileKarabatak;TünelYarışı;Renk;DevMisketvb.
İkiveyaüçtemelhareketbecerisininbirleşiminiiçerenbasitkurallıoyunlar;öğrencilerveöğretmentarafındanoluşturularak,eşliveküçükgruplarhalindeuygulanmalıdır.
31
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.2.1.2.1.Temelhareketbecerileriniuygularkenhareketintekniğineaitözelliklerisöyler.
TümsarıFEK’lerin“ÖğrenmeAnahtarı”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Öğrencidentemelhareketbecerileriniuygularken,hareketinniteliğiniartırmayayönelikbilgilerisöylemeleriistenir.Örneğin,öğrenciyekavislibiryoldahızlıvegüvenlikoşmakiçinneleredikkatetmesigerektiğisorulabilir.
O.2.1.2.2.Vücutbölümlerininhareketleriniaçıklar.
“YerDeğiştirmeHareketleri”yürüme(2.kart)veyuvarlanma(7.kart)FEK’lerindenöncelikliolarakyararlanılmalıdır.Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:Vücudumuz;DediğimiYapvb.
Öğrencilerdenvücutbölümlerinitanıma,vücutbölümlerininvevücuduntamamınınyapacağıhareketleriaçıklamalarıbeklenmelidir.Öğrencilerinvücutbölümleriilevücutbölümlerininyapabildiğihareketlerarasındakiilişkiyiuygulayarakkavramalarıönemlidir.Örneğin;koşarkenelbilekleriniçevirmesi,koşarkenkollarınıöndengeriyerotasyonyaptırmasıvb.
O.2.1.2.3.Eforkavramınagörevücudununnasılhareketedeceğiniaçıklar.
“BirleştirilmişHareketler”FEK’lerindeki(sarı,27-33arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Bayrakyarışıoyunlarıvehedefoyunları(28-29.kartlar)FEK’leri“efor”kavramınıniçeriğiniyansıtmaktadır.Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:AçKuşlar;DünyaveUzay;BoncukToplayalımvb.
Efor,(çaba)vücudunnasılhareketedeceğinitanımlar.Öğrencilerineforuoluşturanzaman,kuvvet(güç),tempoveakıcılıkkavramlarınıdahakolayanlamalarıiçinetkinliklerdeçeşitli(yavaş-hızlı,güçlü-güçsüz,serbest-zorunluvb.)yönergelerverilerekbukavramlarauygunnasılhareketedeceklerinigöstermeleriveaçıklamalarıistenmelidir.Yapılacaketkinliklerdeöncevücudunparçalarını,dahasonrabütününükullanacağıetkinliklerseçilerekuygulanmalıdır.
O.2.1.3.1.Oyundabasitstratejilerivetaktiklerikullanır.
“BirleştirilmişHareketler”FEK’leri(sarı,27-33.kartlar)çeşitlendirmebölümlerindenyararlanılmalıdır.Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:ÇömelKurtul;İpTutma;EldenEleTopKimde?;KurdeleyiKimYakalayacak?;KöprüNöbetçisi;DağlarıAşalımvb.
Öğrencilereoyunkurallarıbasitolarakanlatıldıktanveuygulamalıolarakgösterildiktensonra,sorularlakurallarıanlayıpanlamadıklarıkontroledilmelidir.Dahasonrakurallardoğrultusundaöğrencilerdenoyunlaraaitbasitstratejiler(görev,mekanvb.ileilgili)oluşturmalarıvebunlarıarkadaşlarıilepaylaşmalarıistenmelidir.
32
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.2.2.1.1.Çevresindekiimkânlarıkullanarakoyunvefizikietkinlikleredüzenliolarakkatılır.
TümsarıFEK’lerdekifizikietkinliklerveöncekikazanımlardaönerilenoyunlardanyararlanılmalıdır.Bukazanımiçinaşağıdakietkinliklerdeyardımcıolacaktır:BisikleteBinme;PatenKayma;YürüyüşYapma;Yüzmevb.
Oyunvefizikietkinlikdersindekiuygulamalarsonucundaöğrencilerdesadeceokuldadeğil,okuldışındadaçevresindekiimkânlarıkullanarak(bisikletebinme,bahçedeoyunoynama,yürüyüşyapma,yüzmevb.)düzenlifizikseletkinliğekatılmaalışkanlığıteşvikedilmelidir.
O.2.2.1.2.Fizikseluygunluğunudestekleyicioyunvefizikietkinliklerekatılır.
BirleştirilmişHareketler”(sarı,27-33arasındakikartlar)FEK’lerindenyararlanılmalıdır.Bayrakyarışıoyunları,hedefoyunları(28-29.kartlar)FEK’lerifizikseluygunluğudestekleyeniçeriğiyansıtmaktadır.Bukazanımiçinaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:İstasyonÇalışmaları(GeriyeSayım)vb.
Öğrencilerinkalp-dolaşımsistemidayanıklılığı(örneğinhızlıyürüyüş,koşu,bisikletsürmevb.),kaskuvvetivedayanıklılığı(örneğinmekik,şınav,sıçramavb.)veesneklik(özellikleotur-uzanesnetmevb.)özelliklerinigeliştiricietkinliklerintamamınınoyunvefizikietkinlikleriniçeriğindeolmasısağlanmalıdır.
O.2.2.2.1.Sağlıklıolmakiçinoyunvefizikietkinliklerenedenkatılmasıgerektiğiniaçıklar.
“SağlıkAnlayışıIveII”sarıFEK’lerindenyararlanılmalıdır.
Öğrencilerebüyümelerinde,olgunlaşmalarında,zihinselgelişimlerindevesosyalleşmelerindeoyunvefizikietkinliklerekatılmanınönemliolduğufarkettirilmelidir.
O.2.2.2.2.Fizikseluygunluğuoluşturankavramlarıaçıklar.
“FizikselEtkinlikPiramidi”katındanyararlanılmalıdır.Bukazanımiçinaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:HızlıyımYavaşım;İpinAltındanGeçvb.
Sağlıklailgilifizikseluygunluğuoluşturankavramlar:“vücutkompozisyonu”(boy-vücutağırlığıilişkisi),“kalp-dolaşımsistemidayanıklığı”(aerobikdayanıklılık),“kasdayanıklığıvekuvveti”ve“esneklik”tir.Öğrencilerefizikseluygunluğuoluşturankavramlarıkendiifadeleriyleaçıklamalarıiçinsorularsorulmalıdır.
O.2.2.2.3.Oyunvefizikietkinliklerilefizikseluygunlukkavramlarıarasındailişkikurar.
Bukazanımiçinaşağıdakioyunlaryardımcıolacaktır:StafetYarışları;İstasyonÇalışmalarıvb.
Öğrencilerinkatıldığıoyunvefizikietkinliklerle,buetkinliklersırasındakullanılan,sağlıklailgilifizikseluygunlukkavramlarıarasındailişkikurulmalıveöğrencilerinbunlarıkavramasısağlanmalıdır.
33
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.2.2.2.4.Oyunvefizikietkinliklerekatılırkensağlığınıkorumakiçindikkatetmesigerekenunsurlarıaçıklar.
“SağlıkAnlayışıIveII”(sarı)FEK’lerindenyararlanılmalıdır.
Oyunvefizikietkinliklerdeısınma-soğuma,beslenmevetemizlik(hijyen)konularınınöneminedikkatçekilmeliveöğrencilerinbukavramlarıaçıklamalarısağlanmalıdır.
O.2.2.2.5.Oyunvefizikietkinliklerekatılırkenkendisiiçingüvenlikriskioluşturanunsurlarıaçıklar.
TümsarıFEK’lerin“GüvenlikveEkipman”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Öğrencilereoyunvefizikietkinliklerdegüvenlikönlemlerinin“neden?”önemliolduğuveetkinliklersırasında“nelerin?”güvenlikriskioluşturduğuhakkındatartışmaortamıyaratılmalıdır.
O.2.2.2.6.Oyunvefizikietkinliklerdegüvenlikriskioluşturmayandavranışlarsergiler.
TümsarıFEK’lerin“GüvenlikveEkipman”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Öğrencileroyunvefizikietkinlikiçinbelirlenmişalandaçalışmayaözendirilmelidirler.Etkinliklerdekendilerineveetkinlikamacınauygunekipmankullanmayayönlendirilmelidirler.Kendinevearkadaşlarınazararvermedenoyunvefizikietkinliklerekatılmalıdırlar.Yaralanma,çarpışma,düşme,kanamavb.durumlarlakarşılaştıklarındabiryetişkindenyardımistemelerikonusundabilgilendirilmelidirler.
O.2.2.2.7.Oyunvefizikietkinliklerdekendisivebaşkalarıarasındakibenzerlikvefarklılıklarıaçıklar.
TümsarıFEK’lerdekifizikietkinliklerdenyararlanılmalıdır.
Heröğrencininoyunvefizikietkinliklerdefarklıüstünyönleri,geliştirilmesigerekenözellikleri,başarılarıolduğunukavrayacağıbiröğrenmeortamıhazırlanmalıdır.Öğrencilerinetkinliklerdeğiştikçebenzerlikvefarklılıklarındadeğiştiğinihissetmelerivebunlarıaçıklamalarısağlanmalıdır.
34
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.2.2.2.8.Oyunvefizikietkinliklerdebireyselfarklılıklarakarşıduyarlılıkgösterir.
TümsarıFEK’lerdeki“Çeşitlendirme”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Oyunvefizikietkinliklerinöğrencileringelişimözellikleriyleuyumluolmasıönemlidir.Öğrencileringeliştirilmesigerekenyönlerindençok,yeterliolanyönleriniönplanaçıkarmakgerekmektedir.Öğrencilerin,farklılıklarıoyunvefizikietkinlikleriçindehissetmelerisağlanmalıdır.Budurumundoğalolduğunuanlamaları,hoşgörüvesaygıgöstermelerisağlanmalıdır.
O.2.2.2.9.Oyunvefizikietkinliklerdeişbirliğinedayalıdavranışlargösterir.
“EtkinKatılım-AçıkAlanOyunları”(morkartgrubu)FEK’lerdenyararlanılmalıdır.İşbirliğiyapalım(1.kart)etkinliğiöncelikliolarakkullanılmalıdır.Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:KinTutmazGezenYüzük;KıskançTavuklar;ÇöpToplamavb.
Oyunvefizikietkinliklersırasındaişbirliğiyapmanınhedeflereulaşmadakiönemivurgulanmalıdır.Eşliveyaküçükgruplarlayapılanetkinlikveoyunlardagruptakiheröğrenciningrubunortakamaçlarıdoğrultusundaetkinkatılımveçabagöstermesisağlanmalıdır.Eşliveküçükgrupileoynadıklarıoyunlardaheröğrencikendirolvesorumluluğunueniyişekildeyerinegetirerekgrubakatkısağlamalıdır.
O.2.2.2.10.Doğadaoyunvefizikietkinliklerekatılırkençevreyeduyarlıkgösterir.
Doğada(okulbahçesivb)gerçekleştirilentümetkinliklerdenyararlanılmalıdır.
Bukazanımaulaşmadadoğadagerçekleştirilenaşağıdakioyunlar/fizikietkinlikleryardımcıolacaktır:İstop;Saklambaç;UçurtmaUçurma;DoğaYürüyüşlerivb.
Öğrencilerinkendiçevrelerini,doğanındengelerini,doğanıngetirilerinivedoğayıkorumakiçinyapılmasıgerekenleriöğrenmelerinisağlamakiçinçevreyigözlemlemelerisağlanmalıdır.Doğa,küçükyaştakiöğrencileriçineğlencedolu,heyecanlıvegelişmelerinisağlayıcıbirortamolduğuiçin,onasahipçıkmanınheyecanıöğrencilereyaşatılmalıdır.
35
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.2.2.3.1.Bayram,kutlamavetörenlereisteklekatılır.
TümsarıFEK’lerdekifizikietkinliklerveöncekikazanımlardaönerilenoyunlardanyararlanılmalıdır.
Öğrencilerinbelirligünvehaftalarlailgilirontlar,halkdansları,oyunvedansetkinliklerinekatılmalarıiçingerekliyönlendirmeleryapmalıdır.Katıldığıveyaizlediğibuetkinliklerleilgiliolarak“Başkanelereyerverilmesiniisterdiniz?”sorusuyöneltilebilir.Öğrencileringörevliveyaizleyiciolarakkatıldıklarıbuetkinliklerhakkındahissettikleriduyguvedüşünceleriniarkadaşlarıylapaylaşmalarısağlanmalıdır.
O.2.2.3.2.Kültürümüzeaitbasitritimlidansadımlarınıyapar.
“KültürümüzTanıyorum”(mor,halkdansları1-3.kartlar)FEK’leriincelenmelidir.“KafkasHalkDansı”(1.Kart)kartıilebaşlanmalıdır.Kolvebacakkoordinasyonualgılamaöncelikliolmalıdır.
Öğrencilerdenverilenritimveyaezgileriyansıtmayöntemiyle(taklitetme)tekrarlamalarıistenmelidir.Ritimveezgiörneklerikasetyadacd’dendinletilmelidir.Dahasonraküçükgruplardaçalışmalaryaptırılmalıdır.
O.2.2.3.3.Gelenekselçocukoyunlarınıoynar.
“EtkinKatılım-GelenekselÇocukOyunları”(mor)FEK’lerindenyararlanılmalıdır.Yedikale(kule)(1.kart)FEK’iöncelikleuygulanmalıdır.Bukazanımiçinaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:BenimBirBebeğimVar;Beştaşvb.
Öğrencilere,kültürümüzdengelenekselçocukoyunları(özelikleyöreseloyunlar)sunulmalıdır.Öğrencilerdenseçilenoyunauygunoyunalanıileilgiligereklidüzenlemeleriyapmalarıveoynamalarıistenmelidir.
36
4.3.ÜçüncüSınıfKazanımlarıveEtkinlikÖnerileri
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.3.1.1.1.Yerdeğiştirmehareketleriniartançeviklikleyapar.
“YerDeğiştirmeHareketleri”FEK’lerindeki(sarı,3-8arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Uygulamadaöncelik,koşma(3.kart)veatlama-sıçrama(4.kart)FEK’lerindeolmalı,dahasonrasıraolmadandiğerFEK’lerdekietkinlikleryerigeldiğindekullanılmalıdır.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:DeğişTokuş;Nuh’unGemisi;TopGetirme;KoridordaVurulmam;Tekler-ÇiftlerYarışması;Yıldızvb.
Çeviklik(çabukluk),hareketleriçabukyapabilmeözelliğidirveözellikleyöndeğiştirmelersırasındaaniyavaşlamaveyenidenhızlanmayıiçerir.
Fizikietkinliklerdekontrollü,dengelivekoordineliyerdeğiştirmehareketlerigeliştirilmeyeçalışılmalı,farklıyönkullanımınıiçerenetkinlikleroluşturulmalıdır.
O.3.1.1.2.Yerdeğiştirmehareketlerinivücut,alanfarkındalığıvehareketilişkilerinikullanarakartanbirdoğruluklayapar.
“YerDeğiştirmeHareketleri”FEK’lerindeki(sarı,3-8arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Vücutfarkındalığıatlama-sıçrama(4.Kart)kartı;alanfarkındalığıveilişkileriçinadımal-sek(5.kart)kartıilebaşlanmalıdır.SıraolmadandiğerFEK’lerdekietkinlikleryerigeldiğindekullanılmalıdır.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:HayvanatBahçesi;İziTakipEt;TopileEbeleme;DairedeTersKoşvb.
Öğrencilerdentemelhareketbecerileriniuygularkenyol,yön,güç,tempoveseviyelerarasıilişkilerigöstermeleribeklenmelidir.
Yerdeğiştirmehareketlerininniteliğinin,hareketkavramlarıileilişkilendirilerekgeliştirilmesisağlanmalıdır.
37
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.3.1.1.3.Çeşitlinesnelerinüzerindedengelemehareketleriniyapar.
“DengelemeHareketleri”FEK’lerindeki(sarı,13-16.Kart)etkinliklerkullanılmalıdır.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:JimnastikSırasındaYerDeğiştirme;AdadanAdayaGeçtim;YerdenYüksekvb.
Başlangıçta,yüksekliğiazvegenişnesnelerinüzerinde(jimnastiksırası,dengealetivb.)çalışılmalıdır.
Dengenin,nesnelerinüzerinde,hemharekethalindeiken,hemdeharekettendurmahalinegeçildiğindekorunmasıönemlidir.
O.3.1.1.4.Dengelemehareketlerinivücut,alanfarkındalığıvehareketilişkilerinikullanarakartanbirdoğruluklayapar.
“DengelemeHareketleri“FEK’lerindeki(sarı,9-17arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Atlama-konma(13.kart),dönme–salınım(17.kart)FEK’lerineöncelikverilmelidir.SıraolmadandiğerFEK’lerdekietkinlikleryerigeldiğindekullanılabilir.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:HorozDövüşü;Çekirge;AnnemBanaSuÇeker;DizeDokunma;CanlıHalat;İpAtlamavb.
Öğrencilerindengelemehareketleriniöğrenmeanahtarındakikriterlereuygunolarakyapmalarısağlanmalıdır.Buhareketlerdeçeşitlivücutparçalarını,farklıalanveilişkilerikullanmalarınaönemverilmelidir.
Dinamikdengeetkinliklerindevücutbölümlerinifarklıyönlerehareketettirirken,alandayeniyollar(zigzag,eğimli,düzvb.)bulmayaolanaksağlanmalıdır.
O.3.1.1.5.Nesnekontrolügerektirenhareketlerigeliştirir.
“NesneKontrolüGerektirenHareketler”FEK’lerindeki(sarı,18-26arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Ayaklavurma(21.kart),topsürme(24.kart),raketlevurma(25.kart)FEK’lerineöncelikverilmelidir.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:DikkatTopGeliyor;DairedeDönenTop;TopaYetiş;KöprüdenGeçecekTop;İstopvb.
Öğrencilerinöncekihareketdeneyimlerinesnekontrolükazanmalarınayardımcıolacaktır.
Nesnekontrolündebaşlangıçtakontrolükolay(ör.büyük-hafif)nesnelerkullanarakhareketindevamlılığısağlanmalıdır.
Atma/fırlatmahareketlerindehareketinuygunformda(doğrulukta)yapılmasısağlanırken,atışmesafelerikademeliolarakartırılmalıdır.
Başlangıçtabüyükhedeflereatışyapılmasıdahasonraöğrencilergeliştikçehedefinküçültülmesinedikkatedilmelidir.
38
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.3.1.1.6.Nesnekontrolügerektirenhareketlerialan,eforfarkındalığıvehareketilişkilerinikullanarakartanbirdoğruluklayapar.
“NesneKontrolüGerektirenHareketler”FEK’lerindeki(sarı,18-26arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Topsürme(24.kart)veraketlevurma(25.kart)FEK’lerineöncelikverilmelidir.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:Kırmızı-Siyah;Atma-Yakalama;Dene-Yap;AyaktaGördüğünüVurvb.
Öğrencilere,farklıyönlerehareketederkenalandakiyeniyollarıanlamalarıiçinsağ-sol,ön-arka,geniş-dar,alçak-yüksek,orta-derin,zigzaglı-kavislivb.etkinliklerhazırlanmalıdır.
Eforfarkındalığındakuvvet,zaman,akıcılıkuygulamalarıyapılmalıdır.
Vücutbölümlerinin,çeşitlinesnelerinve/veyaeş-gruplarınetkileştiğiuygulamalaryapılmalıdır.
O.3.1.1.7.Seçtiğimüzikeşliğindedanskoreografisioluşturur.
“DansEdiyorum”FEK’lerindeki(mor,1-3arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Danskoreografisioluşturmadayönlendiriciolan3.kartaöncelikverilmelidir.
Paralimpikoyunlarörneği:Dans;DansEdiyorumvb.
Öğrencilerdenbireysel,eşliveyaküçükgruplaekipmansızveyaseçtikleriekipmanı(eşarp,ponpon,kurdela..vb.)kullanarak,müzikeşliğindeenaz4harekettenoluşandanskoreografisioluşturmalarıistenmelidir.
Hazırlanandanstayavaşvehızlıhareketformlarının(atlama,sıçrama,hızlıgitme,galop,kaymavb.)gösterilmesiönemlidir.
Öğrenciler,kendilerineözgüritimlerikullanabilirler.
Koreografilerinde3/4’lükve4/4’lükölçülerdenoluşanmüziklerikullanmalarısağlanmalıdır.
O.3.1.1.8.Basitkurallıoyunlarıartanbirdoğruluklaoynar.
“BirleştirilmişHareketler”FEK’lerindeki(sarı,27-33arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Bayrakyarışıoyunları(28.kart),hedefoyunları(29.kart)veyuvarlama-tutma(31.kart)oyunlarınaöncelikverilmelidir.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:Koko;OturtanTop;YakanTop;ÇiftDairedeStafet;KurdeleBağlamaÇözme;KolKolavb.
İkiveyaüçtemelhareketbecerisininbirleşiminiiçerenbasitkurallıoyunlaröğrencilerinkendisiveyaöğretmentarafındanoluşturularak,eşliveküçükgruplarhalindeuygulanmalıdır.
Ayrıca,ebelemeyedayalıvestafetyarışlarıtüründeolanbasitkurallıoyunlaradayerverilmelidir.
Oyunlariçerisindebirleştirilmişhareketbecerileri,oyunhedeflerineuygun,güvenli,koordineli,dengelivekontrollüolarakgösterilmelidir.
39
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.3.1.2.1.Oyunvefizikietkinliklerdearkadaşınınperformansınıgözlemleyerekgeribildirimverir.
TümsarıFEK’lerin“ÖğrenmeAnahtarı”ve“Değerlendirmeveİyileştirme”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Oyunvefizikietkinliklerdeeşliçalışmalar,akranöğretimivb.çalışmalarayerverilmeliveöğrencilerintemelhareketbecerilerindeveoyunlardabirbirlerinigözleyerek,arkadaşınınperformansıhakkındageribildirimsağlamalarıistenmelidir.
O.3.1.3.1.Oyunvefizikietkinliklerdekullanılabilecekbasitstratejilerivetaktikleriaçıklar.
“BirleştirilmişHareketler”FEK’lerindeki(sarı,27-33arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Bayrakyarışı(28.kart)veatma-vurma(30.kart)oyunlarınaöncelikverilmelidir.
Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:Çingire;MenekşeMenekşe;BeyazSiyahvb.
Öğrencilerinoyundaistenilenhedefeulaşmakiçinyaratıcı,farklıbireyselvetakımstrateji/taktiklerioluşturmasıvesınıflapaylaşmasısağlanmalıdır.
O.3.1.3.2.Oyunvefizikietkinliklerdebasitstratejilerivetaktikleriuygular.
“BirleştirilmişHareketler”FEK’lerindeki(sarı,27-33arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.Atma-vurma(30.kart)vehareketlihedefvurma(33.kart)oyunlarınaöncelikverilmelidir.
Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:OnPas;ToplaKuyruğunuKoru;HareketeBaşla;TopKaçırma;PatatesEkmevb.
Paralimpikoyunlarörneği:OturarakTopAtma;MasaTenisi.
Öğrencilerdenoyunlardaistenilensonucaulaşmakiçinnesnekontrolüneyönelikçeşitlistratejiler/taktikleroluşturup,uygulamalarıistenmelidir.Örneğin,farklıbüyüklüktekifasulyetorbasınıtekelveyaçiftelkullanarakyakalamak,topudiğertakımdakiarkadaşınındurumunagöreayaklahızlıveyayavaşsürmekvb.
O.3.2.1.1.Seçtiğioyunvefizikietkinlikleredüzenliolarakkatılır.
TümFEK’lerdenyararlanılmalıdır.
Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakietkinliklerdeyardımcıolacaktır:Yürüyüş;Koşu;PatenKayma;Yüzme;BisikleteBinmevb.
Öğrencilerdenyakınçevrelerindekioyunvefizikietkinlikimkânlarınıaraştırmalarıistenebilir.Dahasonrabunlardanseçtikleribirinedüzenliolarakkatılımlarıteşvikedilmelidir.Katılımdurumlarıtakipedilmelidir.
40
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.3.2.1.2.Fizikseluygunluğunudestekleyicioyunvefizikietkinlikleredüzenliolarakkatılır.
TümFEK’lerdenyararlanılmalıdır.
Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakietkinliklerdeyardımcıolacaktır:Yürüyüş;Koşu;PatenKayma;Yüzme;BisikleteBinmevb.
Öğrencilerinherbirfizikseluygunluközelliğinigeliştirecekgündeenaz20dakikaçeşitlioyunvefizikietkinliklerekatılımdüzeyleritakipedilmeli,isteklekatılımlarıteşvikedilmelidir.
O.3.2.2.1.Sağlıklailgilifizikseluygunluğunugeliştirenilkeleriaçıklar.
TümsarıFEK’lerin“SağlıkAnlayışı”bölümlerindenve“FizikselEtkinlikPiramidi”kartındanyararlanılmalıdır.
Öğrencileregündeenaz20dk.ortaveyüksekşiddetli(kalpatımıvenefesalışverişinbelirginolarakarttığıetkinlikler)oyunavefizikietkinliklerekatılmalarınıngerektiği,farklıetkinliklersırasındaaktarılmalıdır.Buetkinliklerin“kalpdolaşımsistemi”,“kaskuvvetivedayanıklığı”ve“esneklik”çalışmalarıiçermesigerektiğiüzerindedurulmalıdır.
O.3.2.2.2.Oyunvefizikietkinlikleröncesinde,sırasındavesonrasındabeslenmeninnasılolmasıgerektiğiniaçıklar.
Sağlıklıbeslenmeveobeziteyefarkındalıkoluşturmakiçin“BeslenmePiramidi”FEK’indenyararlanılmalıdır.
Öğrencilerle,oyunvefizikietkinliklerdenenaz2saatönceyemekyemeninsonlandırılmasıveuzayanetkinliklersırasındasuiçilmesigerekliliğinedenleriylebirliktetartışılmalıdır.
Ayrıca,dengelivedüzenlibeslenmekavramlarıaçıklanarak,bunlarınoyunvefizikietkinliklerdekiönemininüzerindedurulmalıdır.
O.3.2.2.3.Oyunvefizikietkinliklerdedikkatedilmesigerekenhijyenilkelerininedenleriyleaçıklar.
TümsarıFEK’lerin“SağlıkAnlayışı”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Oyunvefizikietkinlikleröncesinde,sırasındavebitimindetemizliğedikkatedilmediğizamankarşılaşılabilecekmuhtemelsorunlarpaylaşılmalıdır.
Oyunvefizikietkinliklerbitimindeöğrencininelleriniveyüzünütemizlemesinialışkanlıkhalinegetiripgetirmediğiöğretmentarafındangözlemlenerekgerekliuyarılaryapılmalıdır.
O.3.2.2.4.Oyunvefizikietkinliklerdeuygunkıyafetkullanmanınöneminiaçıklar.
TümsarıFEK’lerin“SağlıkAnlayışı”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:SporÇantasıİçindekiEşyalar;GiysiGiydirmevb.
Oyunvefizikietkinliklerdeteridışarıatan,çokbolveyaçokdarolmayankıyafetlerinseçimininnedenönemliolduğutartışılmalıdır.Ayrıca,oyunvefizikietkinlikleriyaparkendoğruayakkabıseçiminin/kullanımınınsağlıküzerindekietkisitartışılmalıdır.
41
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.3.2.2.5.Oyunvefizikietkinliklerdekendisivearkadaşlarıiçingüvenlikriskioluşturanunsurlarınedenleriyleaçıklar.
TümsarıFEK’lerin“GüvenlikveEkipman”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:Güvenlikvb.
Paralimpikoyunlarörneği:EngelliEkipmanları;TekerlekliSandalye;GözBandı;EngelliYaşamdaGüvenliAlanlar.
Kartlardakigüvenliksınırlarınıbelirleyenişarettabaklarının,oyuniçindekiyerleşiminebakılmalıdır.
Öğrencileroyunvefizikietkinliklersırasındakendisivebaşkasıiçingüvenliortamoluşturup,etkinlikileilgiliolmayanmaddeleriortamdanuzaklaştırmasorumluluğunualmalıdırlar.
Eşlivegruplayapılançalışmalardabaşkalarıylaçarpışmamakiçingüvenli,uygunmesafeyiayarlayabilmelidirler.
Oyuniçindegüvenlikleilgilikendigörevlerinibilmelidirler.
O.3.2.2.6.Oyunavefizikietkinliklerekatılımdasağlığınıkorumadavranışlarısergiler.
TümsarıFEK’lerin“SağlıkAnlayışı”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Öğrencilerinoyunvefizikietkinliklerekatılımlarısırasındakisağlıklailgilidavranışlarıtakipedilmelidir.
Risklidavranışlarsergileyenlere(örneğin;kendiniçokzorlayanlara,uygunolmayanbeslenmealışkanlığısergileyenlere,ısınmavesoğumaalışkanlığıgeliştirmeyenlerevb.)uygundönütlerverilmelidir.
O.3.2.2.7.Oyunvefizikietkinliklerdegüvenliğiiçinsorumlulukalır.
TümsarıFEK’lerin“GüvenlikveEkipman”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Oyunvefizikietkinliklerekatılırkenetkinlikortamlarınıngüvenliolmasınınyanında,öğrencilerindekişiselolarakgüvenliktedbirlerialmasıgerekir.
Kullandığıkıyafet,sporayakkabıseçimi,kendineuygunolarakoyundakullandığıekipmanseçimivb.gibidavranışlargüvenlibirortamdadersişlemesiiçingerekenkişiselsorumluluklardır.
O.3.2.2.8.Oyunvefizikietkinliklerdeözgüvenlehareketeder.
TümFEK’lerdenyararlanılmalıdır. Heröğrencininoyunvefizikietkinliklerdebaşarıduygusunuyaşayacağıortamlarsağlanmalıdır.Öğrencileroyunvefizikietkinliklerdeyapamadıklarıuygulamalar/hareketleriçinzorlanmamalıveyapabildiğihareketleröneçıkarılarakdesteklenmelidir.
Öğrenciningösterdiğiçabatakdiredilmelidir.
42
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.3.2.2.9.Oyunvefizikietkinliklerdebireyselfarklılıklarasaygıgösterir.
TümsarıFEK’lerdenyararlanılmalıdır.Hareketlihedefvurmaoyunu(33.kart),atma-tutma(19.kart),yuvarlama(22.kart),raketlevurma(25.kart)vedönme-salınım(11.kart)FEK’lerdekietkinliklereöncelikverilmelidir.
Paralimpikoyunlarörneği:PenaltıAtışı;HedefBul;Erişebilirlik;ResimÇiz.
Öğrencilerarasındakalıtımveçevreselfaktörlerdenkaynaklanannedenlerlebireyselfarklılıklarvardır.Bazıöğrencilerdahagüçlü,bazılarıdahahızlı,bazılarıisedahaesnektir.Oyunvefizikietkinliklerdebufarklılıklarıfarkedip,farklılıklararağmenbirliktehedefkoyarakvebirbirlerinikabulederekoynamalarıdesteklenmelidir.
O.3.2.2.10.Oyunvefizikietkinliklerdeişbirliğibecerilerigeliştirir.
“EtkinKatılım-AçıkAlanOyunları”FEK’lerinden(mor)yararlanılmalıdır.İşbirliğiyapalım(1.kart),problemiçözdüm(3.kart)FEK’lerineöncelikverilmelidir.
Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:SayıcaToplan;İkimizBirBütünüzvb.
Paralimpikoyunlarörneği:RehberOl;ResimÇiz.
Öğrencilereoyunvefizikietkinliklerdeişbirliğiyapmanınönemihissettirilmelidir.
Oyunvefizikietkinliklerdefarklırollerinolduğuveistenilensonucaulaşmadaheröğrencininüzerinedüşengöreviyerinegetirmesinin,takımın/grubunbaşarısınaetkilerininolduğuvurgulanmalıdır.
İşbirliğininönemininhissettirilmesiiçinöğrencilerinöncegrupiçindebireyselolarakoynamaları,dahasonraortakkararalarakişbirliğiileoynamalarıveikidurumarasındakarşılaştırmayapmalarıetkilibiröğrenmedeneyimidir.
O.3.2.2.11.Oyunvefizikietkinliklerdebaşarıyıtebrikeder.
TümFEK’lerdekioyunlardanyararlanılabilir.
Paralimpikoyunörneği:SporcuHikâyesi.
Oyunvefizikietkinliklerdetümöğrencilerinortakbiramaçiçinbirarayageldikleribilincikavrattırılmalıdır.
Kazanıncaveyayenilincesonucavekazanana/yenilenesaygıgöstermesi(adiloyunanlayışı)sağlanmalıdır.
O.3.2.2.12.Oyunlardakarşılaştığıproblemlereçözümlerönerir.
“EtkinKatılım-AçıkAlanOyunları”FEK’lerinden(mor)yararlanılmalıdır.“ProblemiÇözdüm”(3.kart)etkinliğineöncelikverilmelidir.
Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:İpleDüğümÇözme;DüğümÇözmevb.
Öğrencileroynadıklarıoyunlardakarşılaştıklarıproblemleritanımlamalıdırlar.
Problemlereilişkinoynadığıeşiveyatakımındakiarkadaşlarıileçözümyollarıüretmeleriiçinzamantanınmalıdır.
Öğrencilerinproblemlerefarklı/uygunçözümyollarıüretmeleriiçinyönlendirmeyapılmalıdır.
43
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.3.2.2.13.Aktifvesağlıklıhayatdavranışıgeliştirmekiçinçeşitliteknolojilerikullanır.
TümFEK’lerdenyararlanılmalıdır. Hareketbecerileriveoyuniçindekullanacağıekipmanlarıöğrencininbelirlemesisağlanmalıdır.
Aktifvesağlıklıhayatalışkanlığıgeliştirmedepedometre(adımsayar)gibiekipmanlardanyararlanarak,günlükvehaftalıkfizikseletkinliğekatılmadüzeyinibelirlemesiistenebilir.
Öğrencilerinaktifvesağlıklıhayatlailgilibilgiedinmeleriiçinçeşitlibilgiiletişimteknolojilerini(bilgisayar-internetvb.)kullanmalarıdesteklenmelidir.BuamaçiçinT.C.SağlıkBakanlığı’nınfizikseletkinlikleilgiliwebsayfalarındanyararlanılabilir.
O.3.2.3.1.Bayram,kutlamavetörenleriçinhazırlıkyapar.
“KültürümüTanıyorum”FEK’lerinden(mor)yararlanılmalıdır.
Paralimpikoyunörneği:DâhilEt.
ÖğrencilerinokullarındaveyakınçevrelerindekutlananMillîbayramlar/önemligünlerdehalkdansları,oyun,jimnastikvedansvb.etkinliklerehazırlayıcıveyagörevliolarakkatılmalarınayönelikyönlendirmeleryapılmalıdır.
Öğrencilerinbireyselvetopluolarakyaptıklarıgösterilerisergileyebilecekleriortamlaroluşturulmalıdır.
Katılımsonucundaedindiklerideneyimveyaşantılarailişkingözlemleriniarkadaşlarıylapaylaşmalarıistenmelidir.
44
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.3.2.3.2.Basitritimliyöreselhalkdanslarıyapar.
“KültürümüTanıyorum”FEK’lerinden(mor,1.2.3.kartlar)yararlanılmalıdır.
Öğrencileringruplaraayrılaraktercihettikleribasitritimlihalkdanslarındanenazbirinimüzikeşliğindevetaklityoluylauygulamalarısağlanmalıdır.
Öğrencilerdenkendiyörelerineaitbasitritimlihalkdanslarınıaraştırıp,öğrenereksınıftaarkadaşlarıylauygulamalarıistenmelidir.
O.3.2.3.3.Seçtiğigelenekselçocukoyunlarınıarkadaşlarınaoynatır.
“EtkinKatılım-GelenekselÇocukOyunları”FEK’lerindeki(mor)etkinliklerkullanılmalıdır.Yedikale(kule)(1.kart)veayakkabısaklamak(3.kart)etkinliklerineöncelikverilmelidir.
Bukazanımiçinkartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:ElÜstündeKiminEliVar;Körebe;OrtadaSıçanvb.
Öğrencilerdenkültürümüzeaitçocukoyunlarınıaraştırmalarıistenip,dahasonrabulduğuoyunuöğrenereksınıftaarkadaşlarınaanlatıp,uygulatmasıistenmelidir.
45
4.4.DördüncüSınıfKazanımlarıveEtkinlikÖnerileri
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.4.1.1.1.Yerdeğiştirmehareketleriniartankuvvet,hızveçeviklikleyapar.
“YerDeğiştirmeHareketleri”FEK’lerindeki(sarı,3-8arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:AtlıKarınca;Sıçrama;YukarıdanveEtrafından;Molekül;BenimleİpAtlarMısın?;BalonumPatlamasın;BahçedekiYılanlarvb.
Öğrencilerçeşitliyerdeğiştirmehareketleriniamacauygunbirşekilde,doğruformda,dahahızlıvedahakuvvetliyapabilirler.Bunedenleoyunveetkinliklerdeöğrencilerinkoşma,atlama,sıçrama,yuvarlanmavb.yerdeğiştirmehareketlerinikesintiyeuğramadandahakısasürede,farklıyönlerkullanarakvegüçlübirşekildeyapmalarıbeklenmelidir.
Becerigelişimiiçinalıştırmalarçeşitlendirilmeliveöğrencilereyeterlizamanverilmelidir.
O.4.1.1.2.Oyunlardadengelemegerektirenhareketlerietkilikullanır.
“DengelemeHareketleri”(sarı,9-17arasındakikartlar)ve“BirleştirilmişHareketler”(sarı,27-33arasındakikartlar)FEK’lerindekietkinliklerkullanılmalıdır.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:YılanlıYoldaMacera;İpAtlamalıStafetYarışması;İpeBasma;BeraberOturalım;TekAyaklıTırtıllar;KartonlarlaYürümevb.
Öğrencilerbuseviyedeoyunlariçerisindeatlama-konma,itme-çekme,ağırlıkaktarımı,başlama-durmavb.dengelemehareketlerinioyununamacınauygunolarakistenilenformdakullanmaözelliğinigeliştirmefırsatıbulurlar.
Bugelişiminsağlanmasıiçinçeşitlioyunlarseçilip/planlanıpuygulamayakonulmalıdır.
O.4.1.1.3.Oyunlardanesnekontrolügerektirenhareketlerietkilikullanır.
“NesneKontrolüHareketleri”(sarı,18-26arasındakikartlar)ve“BirleştirilmişHareketler”(sarı,27-33arasındakikartlar)FEK’lerindekietkinliklerkullanılmalıdır.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:Oklava-ÇubukÇevirme;Düşün,Bil,Bul;HızlıOlanKim?;BeyzbolPasvb.
Paralimpikoyunörneği:TopSürme.
Nesnekontrolündenesnelerinfırlatma,yakalama,vurma,uzunsaplıaraçlavurmavb.hareketbecerilerininvücut,alanfarkındalığı,efor,hareketilişkilerikavramlarıylaeşleştirerekbirhareketdizinioluşturulmalıdır.Örneğin,uzunsaplıaraçlaarkadaşınınattığıtopu(ilişkifarkındalığı:insan-eş),açısal(vücutfarkındalığı),ileriyedoğruveortayükseklikte(alanfarkındalığı:seviye-yön)güçlü/hızlı(eforfarkındalığı:kuvvet-zaman)olarakfırlatmayıiçerenetkinlikleryaptırılabilir.
46
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.4.1.1.4.Özgünmoderndanslaryapar.
“DansEdiyorum”(mor,1-3arasındakikartlar)ve“KültürümüTanıyorum”(1-3arasındakikartlar)FEK’lerindekietkinliklerkullanılmalıdır.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakietkinliklerdeyardımcıolacaktır:ValsKaresi;Aerobik-GrapevineDansıvb.
Yöresel,halkdanslarıveyaratıcıdanslardafarklıritimleri(2/4,3/4,4/4,6/8,9/8’likölçüler)dinleyip,dansetmelerisağlanmalıdır.
Farklıkültürleringeçmişlerinitemsiledendansetkinliklerineküçükgruplakatılmalarısağlanmalıdır.
Fizikseluygunluğugeliştiricitemelaerobikadımlarıçeşitliritimlerleverilmelidir.
O.4.1.1.5.Kurallıtakımoyunlarıoynar.
“BirleştirilmişHareketler”FEK’lerindeki(sarı,27-33arasındakikartlar)etkinliklerkullanılmalıdır.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:PaslaşmaYarışması;HopHopSıçra;TopuYakalavb.
Öğrencilereyerdeğiştirme,dengelemevenesnekontrolügerektirentemelhareketleriiçerençeşitlioyunlarsunularak,buoyunlardakikurallarıanlayıpyadayenikurallaroluşturup,budoğrultudaoyunlaroynamalarısağlanmalıdır.
O.4.1.2.1.Hareketbecerileriileilgilikavramlarıyerindekullanır.
TümFEK’lerdenyararlanılmalıdır.
Bubecerilerinpekiştirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:DairedeKoşu;KafaveKuyruk;SokaktaHırsızVar;HaydiTopuYakalavb.
Öğrencileryerdeğiştirme,dengelemevenesnekontrolügerektirentemelhareketleriiçerenalıştırmaveoyunlarda,hembuhareketleriistenilenformdagerçekleştirirlerken,hemdetemelhareketbecerileriileilgiliolankavramları(vücut,alanfarkındalığı,eforveilişkiler)uygunzamandaveşekildekullanmaözelliğigöstermelidirler.Böylece,öğrencilerinyaşamlarındaoyun,sporvediğerfizikietkinliklerekatılırkenkavramlarıdoğruveyerindekullanmalarısağlanır.
Aynızamanda,farklıiletişimaraçlarıilebukonulardakendilerinesunulanbilgileridahaiyianlayacaklardır.
O.4.1.2.2.Oynadığıoyunlarıniçindekihareketbecerilerinitanımlar
TümFEK’lerdenyararlanılmalıdır.
Öğrencilerefarklıortamlardakatılabilecekleriçeşitlioyunlarsunularak,buoyunlarıağırlıklıolarakoluşturanhareketbecerigruplarınınvehareketbecerilerininnelerolduğunusöylemeleriistenmelidir.
47
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.4.1.2.3.Oyunvefizikietkinliklerdekendisininvearkadaşlarınınperformanslarınıdeğerlendirir.
TümFEK’lerin“ÖğrenmeAnahtarı”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Oyunlarınçeşitlendirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:HemenÇıkvb.
Öğrencilerden,katıldıklarıoyunvefizikietkinliklerde“ortayakonulan”ile“gösterilmesibeklenen”performansarasındakifarkıbelirleyerekkendivearkadaşlarının/akranlarınınperformanslarınıdeğerlendirmeleriistenmelidir.
Değerlendirmesonuçlarınıarkadaşlarıilepaylaşmaları,böylece,öğrencilerinyaptığıbudeğerlendirmeninsonucunagöreoyunvefizikietkinlikperformanslarındanelerigeliştirmesigerektiğinianlamalarısağlanmalıdır.
O.4.1.3.1.Çeşitlistratejilerivetaktiklerikullanarakoyunlartasarlar.
“BirleştirilmişHareketler”FEK’lerindeki(sarı,27-33arasındakikartlar)etkinliklerdenyararlanılmalıdır.
Paralimpikoyunörneği:ParalimpikOyunlar.
Öğrencilereistenilensonuca/hedefeulaşmadaçeşitlistratejivetaktiğikullanabileceklerioyunlarsunulmalıdır.Dahasonraiseöğrencilerdenkendilerinesunulanörneklerdenyolaçıkarak,farklıstratejivetaktiklerikullanabilecekleriçeşitlioyunvefizikietkinlikleroluşturmalarıistenmelidir.
O.4.1.3.2.Çeşitlistratejilerivetaktiklerikullanaraktasarladığıoyunlarıarkadaşlarıylaoynar.
TümFEK’lerdenyararlanılır.
Oyunlarınçeşitlendirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:YakanTop;AyakkabıSaklamavb.
Öğrencilerdenkendilerinesunulanörneklerdenyolaçıkarak,farklıstratejivetaktiklerikullanabilecekleriçeşitlioyunvefizikietkinlikleroluşturduklarıoyunları,arkadaşlarıileoynamalarıistenmelidir.
O.4.2.1.1.Okuldışındaoyunvefizikietkinlikleredüzenliolarakkatılır.
“EtkinKatılım-AçıkAlanOyunları”FEK’lerindenyararlanılmalıdır.
Oyunlarınçeşitlendirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:HaftanınAktifi;ÖrümcekAğı;HalatÇekme;ÇuvalYarışıvb.
Öğrencilereokuliçindevedışındakatıldıklarıveyakatılabileceklerioyunvefizikietkinlikleriçinplanyapmafırsatları(içindefizikseletkinlikiçeriği,eğlenme,zamankullanımı,maceravb.boyutlarolmalı)yaratılmalıvebuetkinliklerehazırladıklarıplandoğrultusundadüzenlikatılmalarıteşvikedilmelidir.
O.4.2.1.2.Fizikseluygunluğunugeliştirmekiçinhazırladığıprogramlarıuygular.
“O.4.2.2.1.”kazanımındaöğrencilertarafındanhazırlananprogramlaruygulatılmalıdır.
Öğrencilerinhazırlayıpuyguladıklarıprogramlar,ailelertarafındandakontroledilerek,öğretmenebilgiverilmelidir.
48
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.4.2.2.1.Fizikseluygunluğunugeliştirecekuygunprogramlartasarlar.
Öğrencilerefizikseluygunluklarınıgeliştirecekortaveyüksekşiddetlifizikietkinlikiçinhaftalıketkinliksıklığı,şiddeti,süresiveetkinliktipininelealındığıbasitprogramlarhazırlatılmalıdır.
Öğrencilerefizikseluygunluklarınıgeliştirecekortaveyüksekşiddetlifizikietkinlikiçinhaftalıketkinliksıklığı,şiddeti,süresiveetkinliktipininelealındığıbasitprogramlaryaptırılmalı,programlarıuygulamalarıveuygulamalarınınyazılıkaydınıtutmalarıistenmelidir.Bukayıtlardakibilgilerdenyolaçıkarakbilgiişleme,değerlendirmeveyansıtmayapmalarısağlanmalıdır.
O.4.2.2.2.Sağlığınıkorumakiçingünlükvehaftalıkbeslenmelistesihazırlar.
“BeslenmePiramidi”(sarı)FEK’indenyararlanılmalıdır.
Bukazanımaulaşmadakartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:SağlıkiçinDoğruBesin;HangisiYararlı?vb.
Öğrencilereyeterlivedüzenlibeslenmeyeaitbilgilerhatırlatılmalıdır.Oyunvefizikietkinliklerdeistenilenperformansaulaşmadabeslenmeninönemitartışılmalıdır.
Öğrencilerdensağlığınıkorumakvedüzenlişekildekatıldıklarıetkinliklereuygunolarakgünlükvehaftalıkbeslenmelistelerinihazırlayıpsınıftatartışmalarıistenmelidir.
O.4.2.2.3.Oyunvefizikietkinliklereuygunsporkıyafetiilekatılır.
Bukazanımaulaşmadaaşağıdakioyunlaryardımcıolacaktır:DoğruHareketDoğruKıyafetvb.
Oyunvefizikietkinliklerdeuygunkıyafetinkullanılması,yapılanhareketinkalitesiniarttırırken,aynızamandahastalıkvekazariskinideazaltır.Kullanılankıyafetlermevsimşartlarınauygunolmalıdır.
Etkinliklersırasındaçocuğunhareketlerinikısıtlamayacaktürdenkıyafetlerseçilerekkullanılmalıdır.
Uygunayakkabıseçimivekullanılmasıdavurgulanmalıdır.Ayrıcaoyunvefizikihareketsonrasındakıyafetdeğişimiüzerindedurulmalıdır.
49
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.4.2.2.4.Oyunvefizikietkinliklerdekendivebaşkalarınıngüvenliğiileilgilisorumlulukalır.
TümFEK’lerin“GüvenlikveEkipman”bölümlerindenyararlanılmalıdır.
Bukazanımaulaşmadakartlardışındaaşağıdakioyundayardımcıolacaktır:AyağımaBasmavb.
9-10yaşlaröğrencilerdekazaveyaralanmalarınsıkolarakgörüldüğüyaşlardır.Bunedenleoyunvefizikietkinliklerdüzenlenirkenöğrencilerinyapabilecekleridüzeydeçalışmalarseçilmesinedikkatedilmelidir.
Öğrencileroyunvefizikietkinliklersırasındabirbirlerindegözlemledikleriaşırıkızarıklık,süreklititreme,nefesalmazorluğuveolağandışıyorgunlukdurumlarındaöğretmenlerinehabervermeleriiçinyönlendirilmelidirler.
O.4.2.2.5.Oyunvefizikietkinliklerdezamanınıetkilikullanır.
TümFEK’lerdenyararlanılmalıdır.
Bukazanımaulaşmadakartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:NumaraOluşturma;EjderhaAvı;YukarıdanveEtrafındanvb.
Paralimpikoyunlarörneği:TekKanatlıEjderha;TekKanatlıEjderhaWilliamveKaleFutboluDünyaŞampiyonası;EngelYolu;ÜnlüEngellilervb.
Oyunvefizikietkinliklerdersindeyapılanetkinlikler/uygulamalarileöğrencilerinhemdersiçinde,hemdedersdışındazamanıetkilikullanmaözelliklerigeliştirilmelidir.
O.4.2.2.6.Oyunvefizikietkinliklerdeçevreyeduyarlılıkgösterir.
“AçıkAlanOyunları”(mor2)FEK’lerindekietkinlikveoyunlarkullanılmalıdır.
Geleceknesillerindahasağlıklıvegüvenilirbirortamdayaşamalarınısağlamakiçinçevreyeduyarlıbireyleryetiştirmek,birzorunlulukhalinegelmiştir.
Açıkalandayapılanoyunvefizikietkinliklerde,öğrencilerinçevreyeduyarlıkbilinciningeliştirilmesiistenilenbirdurumdur.Buamaçla,öğretmenleröğrencilereaçıkalanlardaoynayabilecekleriçeşitlioyunveetkinliklerdesenleyerek,buözelliğigeliştirmeyeyardımcıolur.
50
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.4.2.2.7.Oyunvefizikietkinliklerdeişbirliğiyapar.
“AçıkAlanOyunları”İşbirliğiYapalım(mor1.kart)FEK’lerindekietkinliklerkullanılmalıdır.
Oyunlarınçeşitlendirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:OturarakVoleybol;TopKoşturma;SırtSırtaTopTaşıma;BüyükTırtıl;BattaniyeVoleybolu;SenBenimGözümBenSeninKolunum;KütükGeçişivb.
Öğrencilereküçükgruplarhalindevetakımolarakkatılabileceklerioyunlaroynatılarak,işbirlikliverekabetedayananoyunlararasındakifarkıyaşamalarısağlanmalıdır.Buoyunlardaöğrencilerinortakamaçbelirlemevebuamacaulaşmakiçinişbölümüyapma,birbirinikabullenmevebirlikteoynamaktanmutluolma,amacaulaşmakiçinelindengelenineniyisiniyapmavearkadaşlarınıdesteklemegibiözelliklerigöstermelerivebuözelliklerigeliştirmeleriiçinfırsatlarsunulmalıdır.
O.4.2.2.8.Oyunvefizikietkinliklerdeadiloyunanlayışısergiler.
TümFEK’lerdenyararlanılmalıdır.
Oyunlarınçeşitlendirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:AdilOyunAnlayışıvb.
Oyundakurallarauymaktandahaötebirdavranıştarzıolanadiloyunanlayışı,rakibibirdüşmanolarakdeğil,aksineoyununbirparçasıolarakgörmeyiveonasaygıduymayı;oyundakazanmakiçinhileyeveşiddetebaşvurmamayı;oyunukazanmavekaybetmedurumlarındasonucavekazananasaygıgöstermeyivb.özellikleriiçerenbiranlayıştır.
Öğrencilerinkatılacaklarıküçükgrupvetakımoyunlarındakimücadeledurumlarındaadiloyunanlayışınıngösterilmesi,centilmensporcuveizleyiciolmaaçısındandaönemarzetmektedir.Bunedenle,öğretmenlerbukonudahassasolmalıvebuanlayışınöğrencilerdegeliştirilmesineözengöstermelidirler.
O.4.2.2.9.Oyunvefizikietkinliklerdekarşılaştığıproblemleriçözer.
“AçıkAlanOyunları”“YönümüzüBulalım”(Oryantiring)"(mor2.kart),“ProblemiÇözdüm”(mor3.kart)ve“UçanDisk”(mor4.kart)FEK’lerikullanılmalıdır.
Öğrencilereçeşitlioyunlaroynatarak,oyunlardaistenilensonucagitmeyiengelleyendurumlarınfarkınavarmalarıvebunlariçinbireyselvegruphalindeçözümüretmeleriistenmelidir.
Öğrencilerdençözümlerioyunlardauygulamalarıvearkadaşlarıilepaylaşmalarıistenmelidir.
51
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.4.2.3.1.Bayram,kutlamavetörenlerdesorumlulukalır.
“DansEdiyorum”ve“KültürümüTanıyorum”FEK’lerindekietkinliklerkullanılabilir.
ÖğrencilerdenyılboyuncakültürümüzüoluşturanMillîbayramların/belirligünvehaftalarınöneminivecoşkusunuyaşayabilecekleri,bireyselvegruplakatılabileceklerigösterilerhazırlamalarıistenir(örneğin,UlusalEgemenlikleveCumhuriyetleilgilikutlamalarda,Atatürk’ünçocuklarımızaarmağanettiğiUlusalEgemenliğin,Cumhuriyetin,çağdaşlaşmanın,toplumumuzagetirdiğikatkılarınoyunvefizikietkinliklerleyansıtılmasıvb.gibi).
Hazırlanangösterilerdeöğrencilerinyaratıcılıklarıveistekleriönemlidir.Gösterilerdeuygunkıyafet,ekipman,müzikvekoreografiseçimindeöğrencilerişbirliğiiçerisindeçalışmayaözendirilmelidirler.
O.4.2.3.2.Kültürümüzevediğerkültürlereaithalkdanslarınıyapar.
“KültürümüTanıyorum”FEK’lerindekietkinliklerdenyararlanılmalıdır.
Paralimpikoyunlarörneği:Dans;TekerlikliSandalyeDansHareketleri.
Öğrencilerekendikültüreldeğerlerimizioluşturanhalkdanslarımıztanıtıldıktansonra,evrenselniteliktaşıyanvedünyadaönemlideğerleroluşturanfarklıkültürlereaithalkoyunlarındanörneklersunulmalıdır.Buörneklerisunarkenyakındanuzağailkesigereği,ülkemizinkomşularındanbaşlayarakdiğerlerineulaşılmasıtavsiyeedilir.
Ayrıcasınıftaöğrencilerdenfarklıkültürlereaithalkdanslarınaaitörnekleritanıyıp,uygulamasınınyapılacağı“farklıkültürlergünü”yada“haftası”yapmalarıdaistenebilir.
52
Kazanım OyunveFizikiEtkinlikler Açıklama
O.4.2.3.3.Kültürümüzevediğerkültürlereaitçocukoyunlarınıoynar.
“GelenekselÇocukOyunları”(mor)FEK’lerindekietkinliklerkullanılabilir.
Oyunlarınçeşitlendirilmesindekartlardışındaaşağıdakioyunlardayardımcıolacaktır:OrtayıBul(Küba);BanaAyakUydur(Zaire);DeğişTokuş(Fransa);AyaklarımveEllerim(İspanya);ÜçTenekeKutu(GüneyAfrika);Shake(Tanzanya);YediTaş(Ürdün);GalahAsin(Endonezya);SurPapaq(Azerbaycan);MendilOyunu(Mısır);Gilli-Danda(Pakistan);Ebelemece(BirleşikKrallık)vb.
Bukazanımdaöğrencilereülkemizeaitkültüreldeğerlerimizinönemlibirparçasıolançocukoyunlarımızıtanıtmakvebelkidebazıyörelerdeunutulanbuoyunlarınuygulamalarınıarttırmakhedeflenmektedir.
Öğrencilerdenyöreselveulusalçocukoyunlarımızıaraştırmalarınıvebunlarınkurallarınıöğrenerekarkadaşlarınatanıtmalarıveuygulatmalarıistenmelidir.Bunaekolarak,benzeruygulamalar,farklıkültürlereaitçocukoyunlarıiçindeistenmelidir.
O.4.2.3.4.UluslararasımüsabakalardabaşarılıolmuşTürksporcularınıaraştırır.
BaşarılıolmuşTürksporcularıaraştırılmalıdır.
Öğrencilereülkemiziönemlispororganizasyonlardatemsiledensporcularımızıaraştıracaklarıprojeveevödevleriverilmelidir.
53
EK2.ÖlçmeAraçlarıÖrnekleri
54
57
O.1.
1.1.1.
Yer
değ
işti
rme
hare
ketl
erin
i yap
ar.
PÇ1.
Tem
el v
e bi
rleş
tiri
lmiş
har
eket
bec
erile
rini
, bas
it k
ural
lı oy
un v
e fiz
iki e
tkin
likle
rde
etki
li ve
öz
güve
nle
kulla
nır.
PÇ=
Prog
ram
Çık
tısı
55
O.1.
1.1.1.
Yer
değ
işti
rme
hare
ketl
erin
i yap
ar.
etki
li ve
öz
güve
nle
kulla
nır.
PÇ=
Prog
ram
Çık
tısı
56
59
O.1.1.1.4. İki ve daha fazla hareket becerisini içeren basit kurallı oyunlar oynar.
PÇ= Program Çıktısı
PÇ1. Temel ve birleştirilmiş hareket becerilerini, basit kurallı oyun ve fiziki etkinliklerde etkili ve öz güvenlekullanır.
57
60
58
61
59
62
PÇ4. Sağlıklı olmak ve fiziksel uygunluğunu geliştirmek için oyun ve fiziki etkinlik kavramlarıyla ilkelerini açıklar.PÇ5. Sağlıklı olmak ve fiziksel uygunluğunu geliştirmek için oyun ve fiziki etkinliklere istekle düzenli olarak katılır.O.1.2.1.1. Oyun ve fiziki etkinliklere düzenli olarak katılır.O.1.2.2.2. Oyun ve fiziki etkinliklere katılırken vücudunda meydana gelen değişiklikleri açıklar.
PÇ= Program Çıktısı
60
63
PÇ4. Sağlıklı olmak ve fiziksel uygunluğunu geliştirmek için oyun ve fiziki etkinlik kavramlarıyla ilkelerini açıklar.O.1.2.2.2. Oyun ve fiziki etkinliklere katılırken vücudunda meydana gelen değişiklikleri açıklar.
PÇ= Program Çıktısı
61
62
65
63
PÇ= Program Çıktısı
PÇ2. Harket beceriler ile ilgili kavramları kullanır.O.1.1.2.3. Verilen bir dizi hareketi, temel hareket beceri gruplarından (yer değiştirme, dengeleme, nesne kontrolü) uygun olanla ilişkilendirir.
64
67
O.2
.1.1.1
. Yer
değ
işti
rme
hare
ketl
erin
i art
an b
ir d
oğru
lukl
a ya
par.
öz g
üven
le k
ulla
nır.
PÇ=
Prog
ram
Çık
tısı
65
66
69
O.2.1.1.9. Temel ve birleştirilmiş hareket becerilerini içeren basit kurallı oyunlar oynar.PÇ1. Temel ve birleştirilmiş hareket becerilerini, basit kurallı oyun ve fiziki etkinliklerde etkili ve öz güvenle kullanır.
PÇ= Program Çıktısı
67
70
PÇ= Program Çıktısı
PÇ8. Oyun ve fiziki etkinliklerde iletişim becerileri, iş birliği, adil oyun, sosyal sorumluluk, liderlik, doğaya duyarlılık ve farklılıklara saygı özelliklerini geliştirir.O.2.2.2.9. Oyun ve fiziki etkinliklerde iş birliğine dayalı davranışlar gösterir.
68
71
PÇ= Program Çıktısı
PÇ2. Hareket becerileri ile ilgili kavramları kullanır.O.2.1.1.3. Dengeleme hareketlerini artan bir doğrulukla yapar.
69
72
PÇ= Program Çıktısı
PÇ5. Sağlıklı olmak ve fiziksel uygunluğunu geliştirmek için oyun ve fiziki etkinliklere istekle düzenli olarak katılır.O.2.2.1.1. Çevresindeki imkânları kullanarak oyun ve fiziki etkinliklere düzenli olara katılır.O.2.2.1.2. Fiziksel uygunluğunu destekleyici oyun ve fiziki etkinliklere katılır.
70
yardımlaşma
doğaya duyarlılık
farklılıklara saygı
PÇ= Program Çıktısı
PÇ8. Oyun ve fiziki etkinliklerde iletişim becerileri, iş birliği, adil oyun, sosyal sorumluluk, liderlik, doğaya duyarlılık ve farklılıklara saygı özelliklerini geliştirir.O.2.2.2.9. Oyun ve fiziki etkinliklerde iş birliğine dayalı davranışlar gösterir.
71
74
O.2.1.1.5. Nesne kontrolü gerektiren hareketleri artan bir doğrulukla yapar.PÇ1. Temel ve birleştirilmiş hareket becerilerini, basit kurallı oyun ve fiziki etkinliklerde etkili ve öz güvenle kullanır.
PÇ= Program Çıktısı
72
DANS GÖZLEM FORMU (ÖZ DEĞERLENDİRME / AKRAN DEĞERLENDİRME İÇİN)
O.3.1.1.7. Seçtiği müzik eşliğinde dans koreografisi oluşturur.PÇ1. Temel ve birleştirilmiş hareket becerilerini, basit kurallı oyun ve fiziki etkinliklerde etkili ve öz güvenle kullanır.
PÇ= Program Çıktısı
73
76
O.3.1.1.1. Yer değiştirme hareketlerini artan çeviklikle yapar.PÇ1. Temel ve birleştirilmiş hareket becerilerini, basit kurallı oyun ve fiziki etkinliklerde etkili ve öz güvenle kullanır.
PÇ= Program Çıktısı
74
77
PÇ= Program Çıktısı
PÇ1. Temel ve birleştirilmiş hareket becerilerini, basit kurallı oyun ve fiziki etkinliklerde etkili ve öz güvenle kullanır.O.3.1.1.8. Basit kurallı oyunları artan bir doğrulukla oynar.
75
PÇ= Program Çıktısı
PÇ6. Kültürümüze ve başka kültürlere ait geleneksel oyunları ve dansları tanır, uygular.O.3.2.3.3. Seçtiği geleneksel çocuk oyunlarını arkadaşlarına oynatır.
76
79
PÇ= Program Çıktısı
PÇ4. Sağlıklı olmak ve fiziksel uygunluğunu geliştirmek için oyun ve fiziki etkinlik kavramlarıyla ilkelerini açıklar.O.3.2.2.1. Sağlıkla ilgili fiziksel uygunluğu geliştiren ilkeleri açıklar.O.3.2.1.2. Fiziksel uygunluğunu destekleyici oyun ve fiziki etkinliklere düzenli olarak katılır.
77
78
81
PÇ= Program Çıktısı
PÇ8. Oyun ve fiziki etkinliklerde iletişim becerileri, iş birliği, adil oyun, sosyal sorumluluk, liderlik, doğaya duyarlılık ve farklılıklara saygı özelliklerini geliştirir.O.4.2.2.8. Oyun ve fiziki etkinliklerde adil oyun anlayışı sergiler.
79
82
Etkinlik İşaretleri
80
83
PÇ= Program Çıktısı
PÇ4. Sağlıklı olmak ve fiziksel uygunluğunu geliştirmek için oyun ve fiziki etkinlik kavramlarıyla ilkelerini açıklar.O.4.2.2.2. Sağlığını korumak için günlük ve haftalık beslenme listesi hazırlar.
81
84
PÇ= Program Çıktısı
PÇ5. Sağlıklı olmak ve fiziksel uygunluğunu geliştirmek için oyun ve fiziki etkinliklere istekle düzenli olarak katılır.O.4.2.2.3. Oyun ve fiziki etkinliklere uygun spor kıyafeti ile katılır.
82
85
PÇ= Program Çıktısı
PÇ1. Temel ve birleştirilmiş hareket becerilerini, basit kurallı oyun ve fiziki etkinliklerde etkili ve öz güvenle kullanır.O.4.1.1.3. Oyunlarda nesne kontrolü gerektiren hareketleri etkili kullanır.
83
86
84
-A adım al-sek: Ayaklar yan yana dururken, bir adım öne atıp aynı adımda yukarı doğru sekip, diğer bacağı karna doğru çekerek yapılan harekettir.
adil oyun: Oyunda dürüst davranma, kuralları dürüstlükle ve saygıyla uygulama, ki-şisel çıkarlarını ve hırslarını bastırarak, sevgi, dostluk ve kardeşlik anlayışı ile oynama demektir.
aerobik dans: Müzik eşliğinde vücudun dayanıklılığını, çevikliğini ve hızını geliştiren ve estetik değer taşı-yan hareket dizinidir.
ağırlık aktarımı: Vücut ağırlığının bir ayaktan diğerine, bir elden diğerine, vücudun bir bölümünden diğer bölümüne aktarılmasıdır.
aktif hayat: Daha sağlıklı ve kaliteli yaşamak için düzenli olarak fiziksel etkin-liklerin yapılmasıdır.
alan farkındalığı: Öğrencinin vücudunu farklı yönlere hareket ettirirken daha güvenli hareket etmesi için seviye, uzam, yol,yön ve yerin ayrımında olmasıdır.
amut (el dengesi): İki elle yerden destek alınıp bacakların sıra ile yukarı fırlatılması ve vücudun dik pozis-yonda tutulmasıdır.
artan doğruluk/ hız/çeviklik: Yer değiştirme, dengeleme ve nesne kontrolü gerektiren hareketlerin, fizik-sel etkinlik kartlarında bulunan öğrenme anahtarı ölçütlerine göre daha koordineli, hızlı, çevik, kuvvetli ve doğru formda yapılmasıdır.
-B-birleştirilmiş hareketler: Yer değiştirme, dengeleme, nesne kontrolü gerektiren hareketlerden en az ikisi-nin birleşimi ile yapılan hareketlerdir.
-C, Ç-çember (yan parende): Çok kısa bir koşudan sonra bir bacağın gergin olarak öne-yukarı doğru kaldırılırken, kolların da aynı zamanda yukarı kaldırılması, daha sonra ellerin omuz genişliğinde sıra ile yere konarak, bacakların havada savrulup, vücudun diğer yöne taşınmasıdır.
SÖZLÜK
85
88
çeviklik: Hareketleri çabuk yapabilme özelliğidir ve yön değiştirmeler sırasında ani yavaşlama ve yeniden hızlanma yetilerini içerir.
-D-destek (dayanak) alanı: Öğrencinin yerle temas ettiği alandır. Destek alanı ne kadar geniş olursa denge o kadar iyi sağlanır.
dayanıklılık: Yorgunluk olmaksızın veya yorgunluğa rağmen alıştırmayı/etkinliği uzun süre devam ettirebil-me özelliğidir.
denge: Bir nesnenin veya bir insanın yer çekimine karşı koyarak devrilmeden durma halidir. Temel olarak denge, ayakların ortasından çizilen dikey hayali çizgi üzerinde vücut ağırlığının taşınmasıdır.
derin kolda sıralanma: Öğrencilerin bir çizgi üzerinde arka arkaya bir kol mesafesi ile sıralanmasıdır. Bu sı-ralanma 2’li, 3’lü .... olarak çoğaltılabilir.
dinamik denge: Vücudun hareket halindeyken denge sağlamasıdır.
-E-efor farkındalığı: Zaman, güç ve akıcılık bileşenlerinden oluşan ve vücudun nasıl hareket ettiğinin tanım-lanmasıdır.
esneklik: Kas-eklem serilerinin geniş açı içerisinde hareket edebilme özelliğidir.
-F-fiziki etkinlik: Enerji tüketimi ile sonuçlanan herhangi bir vücut hareketidir. Yaşamın her anında bulunur ve onun ayrılmaz bir parçasıdır.
fiziksel uygunluk: Aşırı yorgunluk olmaksızın kişinin kendini fiziksel, fizyolojik ve psikolojik olarak iyi hisset-mesi ile birlikte günlük aktiviteleri başarma yeteneğidir. Sağlıkla ilişkili ve performansla ilişkili olmak üzere iki boyutu vardır. Sağlıkla ilgili boyutu vücut kompozisyonu, kalp-dolaşım sistemi dayanıklılığı, kas dayanık-lılığı ve esnekliği içerir. Performansla ilişkili boyutu ise denge, çeviklik, koordinasyon, hız ve kuvveti içerir. Bu programda sağlıkla ilgili fiziksel uygunluk boyutu ele alınmaktadır.
88
88
88
88
86
89
89
-G-galop: Kayma adımına benzeyen, kayma adımında itiş ve sıçramayı içeren adım türüdür. Sıçramada bacak-lar birleşik ve parmak ucu gergindir, ileriye doğru yapılan harekette arkadaki ayak öndeki ayağın yanına gelir.
genel alan: Öğrencilerin güvenli bir şekilde yer değiştirme yapabileceği sınırları belli olan alandır.
geniş kolda sıralanma: Öğrencilerin bir çizgi üzerinde sağdan sola yan yana sıralanmasıdır.
-H-hareket dizini: Arka arkaya birkaç hareketin birleşimidir (örneğin, öne yuvarlanma, amut, çember vb.)
hareket yetkinliği: Öğrencinin temel hareketler kavramları ve becerileri ile oyun taktik ve stratejilerindeki yeterlik düzeyidir.
hız (sürat): Vücudun bir parçasının veya tümünün vücut bölümleri yardımıyla mümkün olan en kısa sürede hareket edebilme özelliğidir.
-K-kartvil (dönüşlü çember): Harekete giriş çember hareketi ile aynıdır. Dönme anında havada bacaklar bir-leştirilir, yere inişte çift ayak kullanılır.
kayma adımı: Ayakların yerden yükselmeden birbirini hızla takip etmesiyle sağa ya da sola doğru yapılan adımlama hareketidir.
kişisel alan: Öğrencinin hareket ederken kollarını açtığında sahip olduğu varsayılan alan boşluğudur.
koordinasyon: Yapılacak hareket için merkezi sinir sistemi ile iskelet kas sisteminin uyumlu çalışması, az eforla fazla iş yapabilme kapasitesidir.
kuvvet: Bir dirence karşı koyabilme gücüdür.
-M-modern dans: Doğallığı, yaratıcılık ile birleştirerek vücudun doğal duruşundan yararlanarak tek, eşli ve grupla yapılan özgün hareket biçimidir.
89
89
89
87
89
-O, Ö-oyun: Öğrencilerin hareket ihtiyaçlarını karşıladıkları, hayata ilişkin kavramları, kuralları, haklarını ve müca-dele etmeyi öğrendikleri, beceri ve duygu gelişimini sağlayıcı, çok yönlü uyum geliştiren ve sosyalleştiren eğlendirici etkinliklerdir.
-P-paralimpik: Engelliler olimpiyatıdır. Kelime anlamı olarak “paralel olimpiyat” anlamındadır. Paralel ve olim-piyat kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. Paralimpik eğitimin amacı, çocukların ve gençlerin uyum içinde birarada yaşama fikrine destek olmaktır.
-R-ritim: Bir dizede, bir notada vurgu, uzunluk veya ses özelliklerinin, durakların düzenli bir biçimde tekrarlan-masından doğan ses uyumudur.
rotasyon: Bir kemiğin, eklemin kendi ekseni etrafında dönmesidir. Aynı zamanda nesnenin de kendi ekseni etrafında dönmesine rotasyon denir.
-S, Ş-stafet yarışları (çalışmaları): Birden fazla sayıda yer değiştirme, dengeleme ve nesne kontrolü gerektiren hareketlerin belli bir sırada arka arkaya ara vermeden yapılmasıdır (örneğin, olduğu yerde 3 kez sıçrama, öne yuvarlanma, denge tahtasında yan yan yürüme, 5 tane ip atlama, hedefe top atma vb.)
statik denge: Vücudun belli bir duruş ve konumda iken denge sağlamasıdır.
strateji: Oyun ve fiziki etkinliklerde istenilen sonuca gidebilmek için öğrencilerin mekana, ekipmana, ken-disine, kendi takım oyuncuları ve rakibe dayalı yöntemler belirleyip, gerektiğinde harekete geçmesidir.
-T-taktik: Bireysel ve takım oyunlarında kendi, rakip ve çevre koşulları üzerine kurulmuş planlı davranışlardır.
tempo: Vücut alıştırmalarının belirli bir süre içinde yinelenme hızıdır.
-U-uzamsal: Vücudun bütününün veya vücut bölümlerinin uzayda kapladığı yerdir.
uzun saplı araç: Raket, çim hokeyi sopası, beyzbol sopası vb. ekipmanlardır.
-V-vücut ağırlık merkezi: Tüm vücut ağırlığının dengelendiği nokta veya yer çekimi merkezidir. Ayakta durul-duğunda, vücut ağırlık merkezi yaklaşık öğrencinin bel seviyesindedir. Vücut ağırlık merkezi, vücut hareket-lerinde ne kadar düz bir hatta hareket ederse ve yere yakın olursa denge o kadar iyi korunabilir.
vücut farkındalığı: Öğrencinin vücut bölümlerinin ve vücudun yapabileceği hareketlerin ayrımında olarak hareket edebilmesidir.
vücut kompozisyonu: Vücut boy, kilo ve yağ oranı dengesidir.
-Y-yaratıcı dans: Öğrencilerin vücut hareketleri yoluyla düşüncelerini yaratıcılıklarını kullanarak ifade etme biçimidir.
90
88
Kaynakça
Beaumont, G. (1997a). Physical education: Curriculum bank key stage one, Scottish levels A-B. Warwicks-hire: Scholastic Ltd.
Beaumont, G. (1997b). Physical education: Curriculum bank key stage two, Scottish levels C-E. Warwicks-hire: Scholastic Ltd.
Centers for Disease Control and Prevention (2010). The association betvveen school based physical acti-vity, including physical education, and academic performance. Atlanta, GA: U.S. Department of Health and Human Services.
Çelen, A., Mirzeoğlu, N., Mirzeoğlu, D. (2006). İlköğretim beden eğitimi derslerinde çoklu zeka kuramı doğrultusunda yapılan etkinliklerin öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor erişi düzeylerine etkisi. 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Muğla.
Demirhan, G. (2006). Spor eğitiminin temelleri. Ankara: Bağırgan Yayınevi.
Graham, G., Holt-Hale, S.A., Parker, M. (2010). Children moving: A reflective approach to teaching physical education (8td ed.). New York: McGravv Hill.
Griffin, L.L., Butler, J.l. (2005). Teaching games for understanding: Theory, research, and practice. Champa-ign, İL: Human Kinetics, 2005.
Housner, L.D. (2009). Integrated physical education: A guidefor the elementary classroom teacher. 2nd ed., Morgantovvn, WV: Fitness Information Technology.
Janssen, I., LeBlanc, A.G. (2010). Systematic revievv of the health benefits of physical activity and fitness in school-aged children and youth. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 7: 40.
Koca, C., Çiçek, Ş., Şahin, R., Bulca, Y., Altay, F. (2007). Taktiksel oyun yaklaşımı öğretimi (TOYA). Beden eği-timi ve spor öğretiminde yeni ve yaratıcı yaklaşımlar öğretim modelleri ve güncel araştırmalar (Editörler: G. Demirhan, M.L. İnce, C. Koca, S. Kirazcı). Ankara: Spor Yayınevi ve Kitabevi.
MEB, İlkokul Oyun ve Fiziki Etkinlikler Dersi (1-4. sınıflar) Öğretim Programı, Ankara, 2017
Pangrazi, D. (2007). Dynamic physical education for elementary school children (15th ed.). San Francisco: Pearson, Benjamin Cummings.
T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2011). Türkiye’de okul çağı çocuklarında (6-10 yaş grubu) büyümenin izlenmesi (TOÇBİ) projesi araştırma raporu. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları.
World Health Organization (2010). Global recommendations on physical activity for health. Geneva: WHO press.
KAPAK
OYUN VE FİZİKİ ETKİNLİKLER DERSİ ETKİNLİK KILAVUZU
(İLKOKUL 1-4. SINIFLAR)
T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Temel Eğitim Genel Müdürlüğü