page 4-40_VH3_CNVSK-DD

8/2/2019 page 4-40_VH3_CNVSK-DD

1/37

VUA HNG DY DN CY LAT BI HC

l TS. NGUYEN MINH SAN

VIET NAM LA MOT TRONG NHNG CAI NOI CUA LOAINGI. DAN TOC VIET NAM HNH THANH, DNG NC VAGI NC CUNG VI S PHAT HIEN RA CAY LUA NC,AU TIEN (VA SM NHAT) LA VUNG TRUNG CHAU BACBO. CHNH TAI AY, CAC BO LAC A NH C HNH THANHCAC LANG/KE, NHIEU LANG/KE HOP LAI DI S LANHAO CUA MOT THU LNH THANH NC. O LA NC VAN

LANG CUA CAC VUA HUNG. T AY, CAC THE HE C DANLAC VIET - NHNG CON RONG CHAU TIEN GAN KET CUOCSONG CUA MNH VI CAY LUA NC. CAY LUA C BAMRE VAO CAC VUNG AT MA CON SONG HONG VA CACCHI LU CUA NO NGAY MOT KEO DAI/LN DAN/TRU PHUHN THEO A BIEN LUI. VIEC CHAM LO NGHE TRONGLUA DI T TNG EN NAY VAN UNG NHAT NONGVI BAN, DAY DAN CAY LUA, THAM CANH ONG RUONGA C CAC VUA HUNG QUAN TAM NGAY T BUOI AUDNG NC. TRUYEN THONG O, EN NAY VAN C

DUY TR, TIEP NOI.

4


2/37

Chuyen xa ke rang, di thi Hung Vng,vung at ai xa Minh Nong (ngay nay thuocthanh pho Viet Tr, tnh Phu Tho) con goi laKe Lu (hay Nu), lac dan / ngi dan song nh vao lua

tri moc hoang. Sau o, mot so lac dan may trai vensong Hong a biet i mua nc ln rut th vai thoctren bai phu sa, roi bo o cho en khi thu hoach. Vthe, nhieu tha ruong co moc kn at ca cay lua, co nilua b chet kho v nang han, co ni lua b thoi v ngapnc.

Khi Lang Lieu la con th 6 cua ba v th 5 cuaHung Vng th 6 (Hung Huy Vng) la mot trong 18hoang t, do lam banh chng, banh day dang vua, laila ngi co tai, co c o, c nha vua truyen ngoicho. o la Hung Vng th 7, hieu la Chieu Vng.Chieu Vng co ngi v gioi giang, am ang laNang Th Tieu, von la n than nui Tam ao giang tranlam v Lang Lieu. Nang a cung chong mac giap,len yen nga chien au anh giac Thach Linh va agianh c chien thang. Nang la ong tac gia cuabanh chng, banh day, khi cung vi Lang Lieu chongao nep, o xanh, tht ln goi thanh banh chng, lai oxoi gia nho nan thanh banh day lam bieu tng Tri(tron) - at (vuong) dang vua cha. Khi Lang Lieu cphong vng, nang c phong lam Hoang hau.

Tuy ngoi cao, nhng v chong Lang Lieu van

song cuoc i bnh d, hang ngay t thu lm lua, batca di song, ban chim thu tren rng lam thc an.V chong Lang Lieu rat hieu thao vi vua cha va motlong lo cho dan, coi trong nghe nong tang. Nhng lamthe nao e lac dan co u lng an khong b oi, co uao mac la cau hoi ma v chong Lang Lieu ngay emsuy ngh. Qua nhng ngay tri lam lu lut, ma nangthat thng, khien cho cong viec thu lm lua tri, sanbat chim muong khong thuan li, lam cho Lang Lieunhan ra rang khong the trong cay vao lua tri, vao curng, rau dai, ma phai lam sao a c cay lua vaogieo trong ung thi vu, phai trong trot, cham soc chono sai bong, nang hat. T kinh nghiem cay lua nep,lua te oi Hng Tram, lua nep a c goi banhchng, banh day dang vua cha, lua te u an c vaituan trang, Lang Lieu bat tay vao cong viec day dan

cay lua nc.Nha vua a chon ngay 1 thang Chap lam ngay

ca trieu nh va ngi dan quanh Kinh o Van Langra ong e trc tiep xem nha vua cay lua. Khu ruongMa ao (Minh Nong - Viet Tr ngay nay) gan Kinh oVan Lang c chon lam trng hoc. Theo lenh nhavua, ngay hom o, tat ca lac hau, lac tng co matay u, cung cac lac dan hoc cay lua. ung gi anh, nha vua trc tiep kiem tra, thay con thieu motlac hau, lien trach c v quan nay. Ngay hom ay, khu

ruong mi go Ma ao c trang hoang c x rc r,cac nhac cong em trong ong, chieng cong, thanh lati go vang ong ca khu ruong. Khong kh khu ruongMa ao thc s la khong kh cua mot ngay hoi. Trckhi gi hoc bat au, nha Vua bc len an lam le tecao tri at, to tien. Sau khi hanh le xong, nha vua loixuong ruong nho mot bo ma, sau o ra ruong cay het

Pho Chu tch nc Nguyen Th Doan phat bieu tai Le tchien oi Sn - Mung 7 Tet Ky Su, 2009

Man trong hoi tai Le hoi Tch ien - oi Sn

5

CON NGI& S KIEN


3/37

bo ma. Sau khi cay xong, nha vua bc len b, cungla luc cac lac hau, lac tng moi ngi nho bon boma, xuong cay. Cac lac dan xuong ruong lam theo.Thay cac lac hau lam viec ue oai, nha vua lien cho traigai tren b hat mua, con tre em th loi xuong ruongte nc vao nhau, v nha vua cho rang o la bieu hiencua tiet tri ma thuan, gio hoa. Cay ti mat tri ngbong, vua cung moi ngi ngh tay, to chc an uong di goc cay a ln.

Truyen thuyet Phu Tho ke Vua Hung con daydan trong ke, tra lua bai song. Hom o, nhan danvui mng rc Vua ra ong. Trong mo i au roi tinhng ngi rc lua, rc ke. Vua, cac m nng vanhan dan theo sau. Ti ben song, Vua xuong bai layque nhon choc lo e tra hat lua va lai gieo ke tren bai.Lam xong, Vua cam mot canh tre e chim khoi an hat.Cac m nng va dan lam theo Vua tra lua, gieo ke vacam cac canh tre khap ong bai. Vua Hung con baocac cong chua nau cm thi xem ai nau kheo. T buoio tr i, lac dan cua nc Van Lang bat au trong luanc. Trai qua bao mua vu, nhng kinh nghiem tronglua a c uc rut thanh nhng cau ca, nh: NhatNc, Nh Phan, Tam Can, T Giong truyen en maisau nay, luon ung. T vung trung chau Phu Tho, caclac dan Van Lang, sau nay la con dan at Viet a dandan chinh phuc chau tho song Hong, chau tho songMa, Tng nh cong n Vua Hung Chieu Vng daydan cay lua, mang lai am no, hang nam, ngi danMinh Nong xa, Phu Tho ngay nay m hoi dien ta laicanh Vua Hung day dan cay lua tai chnh tha ruong

ma Lang Lieu a cay nam nao.

Trc Cach mang Thang 8 nam 1945, hang nam,khi tiet Xuan tran ngap, mam song ca quay, muonloai hoan ca sau giac ngu ong, lang Minh Nonglai to chc le hoi. a iem to chc Ke Lu, ni cocanh ong Lu nam xa Vua Hung a day dan caylua. Trong le hoi co dien lai canh Hung Chieu Vngday dan cay lua. Sau khi te le, rc kieu, ong chu tela ngi cao nien nhat lang, co c o, gia canh ehue, ong vai Vua Hung loi xuong ruong cay lua tren

tha ruong trc ca nh, co ngi che long. Khi o,tieng chieng trong, tieng reo ho vang len, tre con th loixuong te nc vao nhau, soi ong ca mot vung.

Cung vi nhng cau chuyen dan gian ve s hnhthanh nc Van Lang va thi ai Hung Vng, le hoitai hien s tch Vua Hung day dan cay lua nam naoa khang nh qua trnh phat hien, thuan dng caylua tri moc hoang tr thanh cay lua nc, vi nhngchung loai lua Nep, lua Te cho nhng hat gao nuoisong dan toc Viet Nam. T nhng cay lua do VuaHung day dan gieo trong, cac the he con Rong chauTien a at ti nhng bc phat trien cao hn cuacong viec trong lua hai, ba vu, biet che bien hat gaoe nang cao chat lng, khong ch e an no ma conla an e thng thc, vi nhng chiec banh chng,banh day, T cay lua nc, mot nen van hoa mia ra i: Van hoa Lua nc - coi nguon Van hoadan toc Viet Nam hom nay. Dau vet cua nen Vanhoa c hnh thanh t thi Hung Vng ay, hien vancon c bao lu, gn gi va the hien rat song ong vung at To - Phu Tho. Ngoai Le hoi Vua Hung

day dan cay lua Minh Nong, o la nhng cuoc thi

Chu tch nc Nguyen Minh Triet thc hien ng cay khai hoi tchien oi Sn 2010

Tai hien canh vua Le ai Hanh cay ruong di chan nui oi(Le hoi tch ien oi Sn nam 2009)

6

CON NGI& S KIEN


4/37

Chu tch nc Trng Tan Sang thc hien nghi le cay Tch ien, sangmung 7 Tet Nham Thn, 2012

Chu tch nc Trng Tan Sang gieo hat xuong ong trongle Tch ien

nau cm, lam banh; la le ha ien, cac hnh thc tnngng phon thc, le cau mua, rc nc, ua chaitren song, trai gai ca hat giao duyen,ien hnh la HatXoan va c UNESCO cong nhan la Di san Vanhoa The gii.

Hoc tap va phat huy truyen thong Trong Nong tthi cac Vua Hung, vao thi Tien Le, vua Le ai Hanha khi xng viec cam cay xuong ruong trong le haien au nam tai canh ong xa oi Sn, huyen Duy

Tien, tnh Ha Nam ngay nay. T o, Le nay c coinh Quoc le bi y ngha nhan van va tinh than khuyennong, mot bieu hien cua s tran trong cay lua. Trong

may nam gan ay, ang va Nha nc ta a khoi phuclai Le Cay ruong au nam mi oi Sn, Chu tchNc chan tran cam cay, quat trau cay ruong. Cay lua- hat gao Viet Nam, t nhng luong cay au nam cuav Chu tch Nc nay khong ch nuoi song con ngiViet Nam ma con nuoi song bao ngi tren the gii.

T hnh anh Vua Hung day dan cay lua nam xaen hnh anh Chu tch Nc cay ruong trong Le cayruong hom nay mang y ngha nhan van va tinh than

Khuyen Nong cao ca. Mot lan Vua cam cay hn nganlan Vua xuong chieu khuyen du. Mot lan Vua gan danhn ngan lan vua ho hao co vu./.n

7

CON NGI& S KIEN


5/37

T nhng ngi lnh nam xa ao tran thu, muli, chan at, ma tau, sung t tao, 34 conngi ay hom nay a thanh mot oi ngu trung

trung lp lp di bong Quan ky a co ca may bay, xetang, chien ham, ten la ang e ke thu lo au, khieps. bai viet nay toi khong dam noi ti nhng g maai tng a ngh, noi, viet, a song, a chien au, acong hien cho quan oi, cho at nc, v noi sao chou?

Toi ch noi nhng ieu gian d nhat ma ai tngdanh cho toi, cho cac nghe s cua oan kch QuangNinh vung at mo.

Toi c biet ai tng rat sm qua chuyen ke cua

cau ruot Le Viet Chau, Thng tng Nguyen SungLam, Trung tng Trnh Tran va nhng cu hoc sinhTrng vo b Tran Quoc Tuan. Cac bac, cac cau keve cong sc cua ong khi xay dng nha trng, nhnggi giang quy bau va nhng tnh cam yeu thng. Toic gap ai tng, nhn thay ai tng t xa khi onghop phu huynh Trng Ly Thng Kiet cho nhngngi con mang ho Vo.

Toi c ngam nhn t xa khi ai tng ng trenchiec xe mui tran duyet binh tai Quang trng Ba nhvao ngay Quoc khanh 2/9 hang nam.

Bo me toi con ke: Nhng lan trc luc vao tran, vao

chien dch nhng chien s qua cam chuyen tay nhau

NHNG K NIMCA ON KCH

QUNG NINHVI I TNG

V NGUYN GIPlNSUT.NGUYEN BANG THAI

ai tng Vo Nguyen Giap sinh ngay 25-8-1911 trong mot gia nh truyen thong cach mang thon An Xa, xa Loc Thuy, huyen Le Thuy, tnh Quang Bnh. T mot thanh nien tr thc, cgiac ngo cach mang, sau nay c Bac Ho du dat, huan luyen, ao tao va tin dung. Bang tainang cua mnh va s ren luyen khong biet met moi, c ong ch ong oi knh yeu, cnhan dan ch che, ong a tr thanh mot v tng tai ba cua Quan oi nhan dan Viet Nam, latam gng sang cho moi ngi Viet Nam hoc tap, noi theo. Cho en gi phut nay, ai tngVo Nguyen Giap a tr thanh mot huyen thoai co that.

8


6/37

oc li keu goi ong vien cua ai ta Tong t lenh Quanoi nhan dan Viet Nam Vo Nguyen Giap e ho lam nenPhai Khat, Na Ngan, Thu ong 1947, Bien gii 1950,Hoa bnh 1951, ien Bien Phu, roi ien Bien Phu trenkhong nam 1972 va ai thang mua xuan 1975.

Toi ao c c nhn thay that gan, c chamvao tay ai tng, c nghe giong noi tieng Le Thuycua ai tng. The roi ieu o thanh hien thc. Muaong nam 1972 khi toi ong xong bo phim truyen nhangi cong san tre tuoi cua ao dien Vu Pham T.Phim a lam xong, con toi b tai nan ien giat canhquay cuoi cung. Toi nam Benh vien Viet c. oanphim en bao: Bang Thai chuan b quan ao am e dbuoi chieu ac biet. Toi cung bo me i mot lat th motchiec xe ac chung en on (luc o con ang chientranh chong My quyet liet).

Tri toi, xe en mot biet th tai ng Hoang Dieu(sau nay toi mi hieu o la ni cua ai tng). Moingi co mat ay u, trong o co ngi cua Bo Vanhoa, Cuc ien anh, Giam oc Xng phim truyen varat ong bo oi, cong an nhan dan vu trang.

Gia phong mot may chieu e san va mot man hnhln. Bon chiec ghe rat nang c ke trc mot ban traikhan o tren co hoa qua, keo vng va nc loc. Ngidan toi va bo me vao ghe la B th ang uy Xngphim Nguyen Tien Li. Ngoi i chng vai phut th ai

tng bc ra. ai tng mac bo quan ao mau co ua,quan mot khan phu la. Tat ca ng day vo tay, ong votheo roi ra hieu moi ngi ngoi xuong. Hnh nh ongnhan ra bo me toi, cap nghe s Le Ton nguyen la motcap tai t san khau cua Ha Noi xa. ai tng bat taythan thiet va noi chuyen bang tieng Phap. ai tngngoi gia, me toi ngoi ben trai roi en bo toi va toi ngoiben phai!. en tat, phim chieu, may chay xe xe khongkh im lang en canh Ly T Trong b tra tan. ai tngbao: Cho Bang Thai ngh giai lao mot chut. en batsang, ai tng lay mot goi keo vng cho toi, lay hoaqua cho me toi va lay nc cho bo toi. ai tng baoBang Thai ang nam vien, nen met. Chng 5 phutphim tiep tuc chieu.

Ket thuc phim, ao dien Vu Pham T va B thang uy Xng phim Nguyen Tien Li en cho aitng bat tay va xin ai tng y kien nhan xet ve phim.ai tng ci rat ti roi quay lai hoi cac chien s cungen xem rat ong; Cac chau thay the nao?. Moi ngivo tay va ong thanh: Phim hay lam a.

ai tng noi: ay, y kien cua Bac la the. Roi

ngi noi: Toi se e ngh mot vai nc co hoan canh

giong Viet Nam mnh chieu phim nay. ai tng namtay toi, luc o toi gay lam chng 51 kg, Ong bao vi metoi: Bang Thai ong xong phim roi th me chau phaitam bo cho Bang Thai nhe, con bo chau th tiep tuccham soc sc khoe cho Bang Thai. Con Bac, bac engh Hang phim mua cho Bang Thai mot chiec xe ap,goi la qua tang.

ao dien Vu Pham T, bac Tien Li noi: Tien boidng ong phim se u d tien mua xe ap va chungchau se quet voi lai cho ngoi nha cua gia nh BangThai. ai tng gat au ong y roi hoi ten tng ngicua oan lam phim ang co mat, ngi nhac phai macam roi Ong noi: Thoi nhe chung mnh tam biet. aitng an can bat tay tng ngi roi i nhanh ra ngoai.

Ngoai tri ret nh cat da cat ruot nhng toi th nongbi mng v xuc ong va hanh phuc.

Sau nay toi mua c 1 xe ap Phng Hoang vanha c quet voi. Khong nhng the con u tien chieu

ai lp kch cua toi mot thung bia to vi lac ngot va

NST Bang Thai - nguyen Trng oan - oan kch QuangNinh, Trng VPD Tap ch Van hien Viet Nam tai Quang Ninh

9


7/37

mua c 2 cai noi to, 1 chan bat bang go lim.

Mot thi gian sau toi c biet phai i Quang Ninh,cong tac roi ci v, e con gai au long. Co mothom ve Ha Noi toi be con en nha ai tng ngHoang Dieu. Chau Ngoc Anh thch lam chay khap san,bac Ha (phu nhan ai tng) ci vui va noi: BangThai e 1952, lam anh, ien Bien (con trai ai tng)lam em.

T o en nay, ngoi nha cua ai tng thanh ach quen thuoc cua toi va gia nh. Sau nay, oan kchQuang Ninh cung co en o vai lan.

Lan o ang dien v Ngi mang hai vet thngtai Rap Thang Tam Hai Phong. Dien hn 1 thang, congay dien 2,3 buoi. Khi dien xong co ngi mua cmay khau con bm (luc ay Quang Ngoc oi c 1o at). Mot hom co ngi ti bao: Toi nay ai tngti xem.

Anh em hom ay dien het mnh, canh ket cua v lavai chnh (Thc ngi mang hai vet thng) do toiong nhan vat t au hang Cong an khi co hanhong vi pham phap luat.

Khan gia ve het, con lai ai tng, mot bac s, anhHuyen th ky cua ai tng va B th Thanh uy HaiPhong ngoi lai. Chung toi vay quanh ai tng, aitng xuc ong v thng hnh anh ngi lnh nam xab hnh phat cua phap luat. ai tng bao: Co gangtm cach nao e van la hnh phat nhng mang clong nhan ai cua chnh quyen.

Nam 1985, ai tng cung phu nhan va con trngVo ien Bien xem Ngi khong the chet tai Nha hatln Ha Noi. ai tng en rat sm va cham chu theodoi v kch. Lan nay th ong rat vui, tang oan hai cuon

sach va ky ten. ai tng bao: Tac gia kheo lam, a

c hnh anh ai tng ma khong can ai tng xuathien tren san khau, ung la cong nhan mo co khac.

Sang hom sau ai tng cho mi toan oan enHoang Dieu. Khi en ni a thay bac Ha cung ienBien bay hoa qua, banh keo, nc ngot tren ban. Motvai phut sau ai tng xuat hien ca, ai tng cirat ti roi en xem anh em u cha. ai tng noi:Bac rat thch v kch nay, thch loi dien cua anh emnghe s Quang Ninh, xuc ong lam, thanh cong lam.V nay phai vao TP Ho Ch Minh dien nhat la nhngni chien s nam xa ac liet, bo oi Trng Sn, contrc mat la dien tai xng Ba Sn, ay co nhieu booi, bac a goi ien roi. Ca oan vo tay thch lam.

ai tng cung an hoa qua, uong nc ngot. encho toi, ong ci: Bang Thai t nay co ten goi la anhBng (nhan vat trong kch). oan c nhieu huy

chng Vang va Giai Nhat toan quoc la ung. Cauchuyen co the keo dai mai, ai tng cht hoi: Chaube ong kch hom qua au?. Luc nay chau QuangToan 5 tuoi con cua nghe s Quang Thang ang chaychi ngoai ca, me chau To Hng goi to: Toan vaoay con, chao ong i. ai tng au yem cui xuong bechau Toan len roi noi: Bay gi moi ngi cung bac rachup anh nhe. Moi ngi bc xuong them vay quanhai tng, dien vien Hong Vnh rut may anh chup liala

Mot lan gan ay nhat, nhan mng tho ai tng100 tuoi, toi tang hoa, tang giay mi xem Nha hatln, ai tng vui ve nhan. Nhng khi toi bieu qua thai tng ci: Thoi mang ve cho dien vien, bao rangbac nhan roi nhng gi lai. Chao oi! Mot con ngiv ai nh vay ma sao lai gan gui, gian d va trong vaten the?

Viet nhng dong nay toi ch muon khoc.GS Anh hung lao ong Vu Khieu a tang ai tng

cau oi khi ai tng 80 tuoi:Vo cong truyen quoc s

Van ac quan nhan tam

Va nhan 100 thng tho cua ai tng Ong lai tangai tng cau oi

Thang long thien tue thnh

ai tng bach nien xuan

Vo Nguyen Giap V tng tai ba a i vao lch sQuan oi nhan dan Viet Nam nh mot huyen thoai,huyen thoai co that, i vao trai tim nhan loai. Rieng toi,nhng ky niem ep ve ai tng mai mai la hanh trangcho toi tren con ng nghe thuat, du no con chong

gai lam.n

Nghe s Bang Thai trong vai Ly T Trong (th 2 t trai sang) trongphim Ngi Cong san tre tuoi.

10

CON NGI& S KIEN


8/37

Van hoa giao thong (VHGT) la mot yeu to ratquan trong gop phan lam giam tnh trang untac giao thong, lam giam t le tai nan giaothong, xay dng net ep van hoa cua con ngitham gia giao thong va t o, cung cac hoat ongkhac tao nen mot xa hoi tot ep. D an a vanhoa giao thong vao cong ong qua cac phng tienthong tin ai chung va cac hnh thc van hoc nghethuat c Uy ban An toan giao thong Quoc gia

phoi hp vi Trung tam Nghien Cu Bao ton va

Phat huy Van hoa Dan toc VN, trien khai t nam2010 va nam 2011, a co ket qua tch cc cu thela van hoa giao thong a the hien ngay cang ro nethn trong cong ong xa hoi, tai nan giao thong cogiam i ro ret. Nam 2012, thc hien nam ATGT,Trung tam NCBT&PHVH DT VN tiep tuc thc hiendai lau hn na, vi noi dung tuyen truyen giao ducphap luat ve trat t an toan giao thong va nep songvan hoa, van minh khi tham gia giao thong trong

cong ong.

NM 2012

lGS. HOANG CHNG

TIP TC A VN HA GIAO THNGLAN TA SU RNG TRONG CNG NG

11

CON NGI& S KIEN


9/37

Muc tieu cua D an la huy ong s tham giacua cac phng tien thong tin ai chung, cac hnhthc van hoa nghe thuat, cac nha bao, tr thc, vannghe s ca nc vao cuoc cung xay dng nep songVHGT cho cong ong bang cac chng trnh phuhp, sinh ong, thiet thc, hap dan, gop phan lamcho VHGT tham nhap sau vao i song cua nhandan, tao nen y thc t giac chap hanh phap luat vetrat t an toan giao thong, nang cao an toan giaothong va tao ra nep song van hoa van minh caotrong tham gia giao thong cua cong ong.

Thi gian qua, cac c quan thong tin ai chunga bieu th s chia se, hp tac manh me bang motchien dch tuyen truyen rong rai va lien tuc ve etai VHGT t bao viet, bao hnh, bao mang, bao noiCho en nay a co hang tram bai viet ve VHGT An toan giao thong tren cac bao va hang chucchng trnh ve VHGT a phat tren cac ai truyen

hnh, ai phat thanh t trung ng en a phng.

Va bieu dien cac rap hat thu hut hang ngan ngitham gia.

Ban Chu nhiem D an VHGT cung a m aucuoc van ong sang tac van hoc nghe thuat vi etai VHGT bang mot cuoc toa am vi s tham giacua ai dien Hoi Nhac s Viet Nam, Hoi Nghe s Sankhau Viet Nam va cac Giam oc Nha hat cung cactac gia, nghe s va cac n v nghe thuat bieu dienhang au thuoc cac lnh vc van hoc, san khau, amnhac, ien anh, my thuat. Ch sau cuoc toa ammot thi gian ngan, mot so sang tac a c cacvan nghe s va cac n v nghe thuat gi ve. Bcau, Ban chu nhiem a quyet nh au t cho dan thc hien chng trnh kch ngan Giao thong quoc nan do ao dien NSND Le Hung va Nhahat Tuoi tre thc hien nam 2010 va a bieu dien ratthanh cong Ha Noi va phat tren kenh VTV. Bencanh o, Ban Chu nhiem D an cung chon mot so

tiet muc dan dng the nghiem trong chng trnh s

Nhng hoat ong Van hoa Nghe thuat tuyen truyen van hoa giao thong

12

CON NGI& S KIEN


10/37

dung nghe thuat truyen thong dan toc tuyen truyenVHGT nh mua roi nc cua Phan Thanh Liem,chng trnh hat Xam VHGT cua nhac s Mai TuyetHoa va mot so cac khuc cua Pham Viet Long, trienlam tranh thieu nhi ve ve VHGT va anh ve VHGTthu hut ong ao ngi xem. Hoi thao Quoc Gia veVHGT a c to chc tai Thu o Ha Noi, tai TPa Nang, TP Quy Nhn, va TP Ho Ch Minh vis tham d cua lanh ao a phng cung ongao tr thc, van nghe s, nha bao, nha giao va cquan an ninh. Ngay sau hoi thao, Trung tam Nghiencu Bao ton va Phat huy VHDT VN a xuat ban Kyyeu hoi thao ve VHGT va a phat i ti nhieu tnh,thanh, ac biet a gi ti tay tng ai bieu Quoc hoitrong cac ky hop gay hieu ng rat tot. Co the noi,D an a van hoa giao thong vao cong ong qua

cac phng tien truyen thong ai chung va cac hnhthc van hoa nghe thuat cung la vu kh mem tiencong vao mat tran ATGT, gop phan e moi nginang cao nhan thc ve VHGT, t o co hanh vi ngx co van hoa khi tham gia giao thong, han che tainan giao thong, tao nen mot trat t an toan giaothong ben vng lam cho at nc an bnh hn, epe hnKhai niem van hoa giao thong ban au conla nhng en nay a thanh quen au cung noivan hoa giao thong va cung thc hien van hoa giao

thong.Nam 2011 D an a tiep tuc thc hien cac hoatong: To chc cac hoi thao khoa hoc ve VHGT trennhieu tnh, thanh nh TP Hoa Bnh (khu vc TayBac), tai Quang Nam, Quang Ngai, TP Hue, khuvc Bac mien Trung. To chc cac hoat ong sangtac va bieu dien van hoa nghe thuat va to chctuyen truyen cac phng tien thong tin ai chungram ro hn loan toa hn. ong thi a in sach Kyyeu ve hoi thao kp thi phuc vu ky hop Quoc hoiau tien khoa XIII va phuc vu cho cac a phng,cac trng hoc. Ve nghe thuat bieu dien va cachoat ong sang tac gom co: nghe thuat san khau,am nhac, my thuat va nhiep anh. Phat huy thangli chng trnh hai kch Giao thong quoc nan bieudien cac a phng, nam 2011, Ban Chu nhiemD an cung a to chc dan dng chng trnh haikch va ca nhac ve VHGT. Uy vien Bo Chnh tr,Pho Thu tng Nguyen Xuan Phuc, pho Chu tchthng trc UBATGTQG, inh La Thang, Uy vienT ang, Bo trng Bo GTVT, nguyen Uy vien

Bo Chnh tr, thng trc Ban b th Phan Dien ai

dien van phong UBATGTQG, en xem va anh gianoi dung tot. Ngoai ra Trung tam cung a in hangtram a hnh gi cho cac tnh e tuyen truyen veVHGT.

Ban Chu nhiem D an con ho tr Cong ty truyenthong BDT Viet Nam to chc cuoc thi Miss oto VietNam, a to chc cuoc thi hoa khoi lai xe an toan taiTP Hai Phong, a chon c 35 hoa khoi lai xe etrao thng. Chu nhiem D an VHGT a noi hangchuc chng trnh ve VHGT tren cac ai PT vaTruyen hnh, gop phan lam chuyen bien tnh hnhAn toan giao thong mot cach tch cc.

Ngay 27/12/2011 Thu tng Chnh phu NguyenTan Dung a phat ong nam An toan giao thongquoc gia nam 2012. Sau thong iep cua Thutng ve ATGT la cac tnh, cac Bo, ban, nganh

ong loat hng ng vi tieng noi manh me, nhieubien phap cu the thiet thc, bc au a co chuyenbien trong dp Tet Nguyen an. So vu tai nan giaothong co giam nhng van cha c ban v viec tgiac cua moi ngi khi tham gia giao thong chatot, cha co y thc ve luat phap, cha co nep songvan hoa khi tham gia giao thong, mac du Bo trngBo GTVT inh La Thang a co nhng quyet sachmanh me va hp long dan. e tiep thc hien e anVHGT nam 2012, Ban Chu nhiem e an se trien

khai cac nhiem vu sau:- Phat ong sang tac cac kch ban viet ve ATGT,phoi hp vi Hoi Nhac s Viet Nam sang tac cac cakhuc, va dan ca e dng thanh tiet muc va bieudien rong rai, ong thi tuyen truyen cac he thongphat thanh va truyen hnh. To chc Hoi thao khoahoc ve VHGT 3 khu vc: Cac tnh ong bang BacBo, mien ong Bac va Tay Nguyen

- To chc dan dng Chng trnh nghe thuatve VHGT gom mua roi nc, Kch noi, Cheo, baichoi, Cai lng va dan ca e bieu dien va ghi hnh,in thanh a gi en cac tnh e tuyen truyen veVHGT, ong thi to chc chng trnh nghe thuat ibieu dien mot so a phng.

- Tiep tuc ra 3 so cua Tap ch Van hien, ke caVan hien ien t eu co chuyen muc ve VHGT.

- Tiep tuc phat ong thieu nhi toan quoc ve tranhve VHGT, co tong ket trao thng va to chc trienlam tranh va anh ve VHGT mot so tnh, ket hpvi cac cuoc Hoi thao lam chuyen bien manh metrong cong ong ve An toan giao thong, gop phan

tao nen net ep van hoa trong at nc. n

13

CON NGI& S KIEN


11/37

LTS: Tc gi Hng Vinh, nguyn l y vin T ng, TngBin tp bo Nhn Dn, nguyn Ph trng ban Thng trc Ban Tuyn gio T- Ph Ch tch Hi ng L lun Ph bnh

Vn hc Ngh thut Trung ng ngoi cng tc qun l, vitbo, ng cn lm th. Gn y th Hng Vinh lin tc xuthin trn cc bo, c nhng ngi yu th mn m. Thng l ci cm, ci nhn v s giao ho gia thin nhin v conngi, trong c chnh tc gi

VHVN xin trn trng gii thiu chm th sng tc thi giangn y ca Hng Vinh.

TH HNG VINH

O CH EM

MU THNG NH

HOA GIAO THA

Nng sao mi tri Nam? cho phng Bc ngp trn gi sngMnh anh thao thc canh trngEm say vui nng, lng qun hn h?...Cy o tr tri trc nhN hoa cha h, ang ch bng em

Len gia ch hoa trm sc ngn muAnh ch chn bng lan hng tmGi tng em ni gn binR ro con sng nh mong

Ngy tt nin Tn Mo

m Giao tha, triu triu pho hoa sng rc vng triRng ngi h reo nng bng mt tGi xun v y lui gi rtGia tri hoa, lung linh mt em

Giao tha Nhm Thn

14


12/37

c bao bi th v hoa Lc BnhAnh ch nh tn em trng loi hoa yLn vo gic m huyn oBng bnh, lung linh di tri sao

Ma nc ni ny ma th bao nhiu? qua bao dng Cu Long cun cun?Ch nh dng em trn con thuyn lt sng

Tm lc bnh o t trin sng

Sng cng em chy dc th anhSang tn Chu u tri hoa Tuy lpTrong rc r sc xanh, hng, trngAnh min man thm mu tm lc bnh!

Cn Th, ma nc ni 2011

TH THM XUN

HOA LC BNH

Cy th thm g vi xun?Tng cng l kh cun xoay theo giNm su au vo qu khVang khc Tnh ca ngy mai!

LI RT M V

Rt m li v ngn ma xun n smChm cuc h hn chng mnhEm tt bt quanh sn mi smChe chn gi sng cho m nh mmC tui xun lo chm cht mu xanhNhng ma gp sinh thnh trong dng boRing em bao ln hn h l dC phi ng Tri nh qu v tm?!

Thng Ging Nhm Thn

15

CON NGI& S KIEN


13/37

16

HIEN TAI AT VIET

N

guyen Khac Quang, t la Van ng, que Lang Nanh (Ninh Hiep - Gia Lam - Ha

Noi). Ong sinh nam Canh Thn (1640) thiLe Than Tong, mat ngay 21/6 nam Giap Ty (1684)i Le Huy Tong. Sinh thi, ong la ngi quyen bienman tiep, thong minh hieu hoc, van vo song toan.Ngoai 20 tuoi a o Thu khoa vo c. Khong nhngvay, ong con la mot thay thuoc gioi.

Vao nam Dng c th nhat, i Le Gia Tong(1671-1675), mac du con rat tre, mi 31 tuoi, nhngHoai Vien tng quan van c trieu nh tin tng,giao lam Chanh s, dan au s oan ngoai giaonha Le sang Yen Kinh (Trung Quoc). oan co smenh oi trieu nh nha Thanh phai tra lai vung mosat thuoc tran Tuyen Quang ma ngi Trung Quoca a quan sang ong gi. Thay Chanh s VietNam tre tuoi, lai xuat than vo c, vua nha Thanhla Khang Hy to y coi thng, buong nhng li ledoa nat.

Trc van vo ba quan trieu nh nha Thanh,Nguyen Khac Quang van iem tnh noi:

- Muon tau Thanh thng, dau co phai chet ay tieu than cung khong dam trai y nguyen cua

ban trieu, nhng xin c tau trnh oi le. Nc

Nam co mat vung mo nay cung khong ngheo hn,yeu hn. Thng quoc co them vung mo nay cungkhong giau hn, manh hn. ieu ang lo cua vuaLe la Thanh thng kho tranh khoi s am tieu cua4 phng ve viec lam o.

Trc ly le cng ran, thai o kien quyet, chng

c ro rang, vua Khang Hy phai nhng bo, ha tra

NGUYN KHC QUNGBN LNH V TI NNGY HC VIT TRN T TRUNG HOA

TRONG LCH S BANG GIAO NC TA VI CAC TRIEU AI PHONG KIEN TRUNG HOA,A CO RAT NHIEU NGI CON U TU LAM RANG DANH AT NC, TO RO CHO THIENTRIEU BIET AT VIET NAM TUY NHO BE, SONG HAO KIET I NAO CUNG CO. MOTTRONG NHNG NGI CON U TU CUA AT NC O LA HOAI VIEN TNG QUANNGUYEN KHAC QUANG - MOT NGI CON CUA LANG NANH.

lNGUYEN THUY LINH

Chua Nanh - Ninh Hiep - Gia Lam - Ha Noi


14/37

17

HIEN TAIAT VIET

lai khu mo cho nc ta, va noi:- Tram nghe danh khanh t lau, nay mi biet

mat. Khen thay mot vo tng tre tuoi i s lam vevang cho nc nha, xa nay chac khong nhieu.

Noi xong, vua Khang Hy sai ngi mang ongam mi Chanh s nha Le ngoi, ong thi thngcho 3 chen ng tu. Vao mot hom khac, vua KhangHy trieu ong vao cung, bao:

- Tram co th phi om lau, cha mai khong khoi.

Nghe noi khanh gioi y hoc, hay giup Tram.Biet khong the t choi, Nguyen Khac Quangchap thuan. Vien thai giam dan ong en mot canphong co ke mot chiec sap, buong man kn, miong vao tham benh. Ong ci, bao:

- Man con mi, co benh nhan au ma tham!Vien thai giam sau khi xin loi, mi chnh thc dan

ong sang phong khac, ni co ba quy phi nam trongman kn, a mot canh tay tren co phu mieng vailua ra. Bat mach xong, Nguyen Khac Quang tha:

- Phep tham benh Viet Nam la phai: vong,van, van, thiet (trong sac mat, hoi an ngu nghetieng noi va bat mach), xin quy phi cho phep.

Ba phi bang long. Chan xong, Nguyen KhacQuang qua quyet:

- Xin cat 3 thang thuoc, benh quy phi chacchuyen bien.

Ong ke n, roi t tay chon thuoc, sao tam vatrong nom sac thuoc, a tan tay ngi benh. Quanhien, ung nh li Nguyen Khac Quang noi, chthi gian ngan, qu phi a khoi benh. Nha vua rat

mng. Van, vo ba quan nha Thanh ai nay eu than

phuc. Vien s than Hoa Lan cung co mat YenKinh, nghe tin s than Viet Nam cha khoi benhcho v vua, en chuc mng. Hai s than am luanrat tam ac. Qua am luan, s than Hoa Lan vocung kham phuc kien thc sau sac ve y hoc, nhat lamach ly cua s than Viet, bieu Nguyen Khac Quangbai thuoc cao cha c nhieu benh hiem ngheo,goi la Thai at than cao. Bai thuoc nay nay con lulai tai nha th Hoai Vien tng quan Nguyen KhacQuang.

Hom tien s than Viet Nam ve nc, vua KhangHy tang ong tam lua va rat nhieu cua quy. Ongnhan tat ca, khong t choi, roi bai ta ra ve. Song,va ra khoi cong thanh, ong em nhng o qu giac tang cho het nhng ngi an xin. Ho quaylay s oan Viet Nam vong trong vong ngoai, quy

rap le ta, nghen ca loi i. Mot canh tng xa naycha tng thay. Biet chuyen, vua Khang Hy cangne phuc, noi vi ngi xung quanh:

- Vua Le phuc ln, nen c nhng ngi nhHoai Vien pho ta. Chang biet tram co c cai diemphuc o khong.

Tren ng ve Nam Ninh, qua Lan ong, HoaiVien tng quan thay mot thieu nien rach ri ian xin. Tuy net mat xanh xao, nhng cau be vantoat len ve khoi ngo, thuan hau. Nguyen Khac

Quang dng lai hoi, biet cau ho Ly, cha me matsm, khong ni nng ta, ong nhan cau lam nghat (con nuoi), a ve cho an hoc va truyen nghe ycho. Cau be ay sau chnh la ong to ho Ly LangNanh, chau chat ong uc, nhieu ngi c vinhhien. Hien nha th ho Ly Lang Nanh con 2 bai vth hai ong ba la Ngha to.

Nguyen Khac Quang lam quan trai 4 i vua euc sung ai, gia phong en chc: e nhat Longthuyen chanh chu hieu, Cam Y ve Hoai Vien tngquan, o ch huy s, Thiem s vien. Ngay 21/3nam Quy Hi, c phong tc Nhuan Loc hau,nay van con sac phong. Sau khi c ngh, ong trve que. Hang ngay, ong i khap ong ruong xomlang, gop y ch dan cho dan lang m mang nghethuoc cha benh cho dan. Nha th Hoai Vien tngquan Nguyen Khac Quang Lang Nanh nh motbieu tng cua s tran trong va tri an cua nhngngi hoc tro theo nghe tr benh cu ngi va cuabao ngi benh a c ong cu song./.n

(Bai viet s dung t lieu trong sach Chuyen cu

lang Nanh)

Mieu th ba Ly Nng


15/37

18

HIEN TAI AT VIET

Nguyen Cao que xa Cach Bi, huyen QueDng (nay la huyen Que Vo, tnh BacNinh). Sau nay, ong lam quan ti chc Tantng, nen dan gian thng goi ong la ong TanCach Bi. Cha ong tng au C nhan, lam Tri huyen,roi ta the. Ba me khi ay mi 20 tuoi, nhan sac man

ma, c hanh net na. Nhieu bac thc gia men mocon ngi ngoan, muon xin rc ve lam hien noi, baeu iem am choi t, tan tao nuoi con nho. Sachxa chep, ten ba la Nguyen Th iem.

Vay ma nhng ke hao lai quyen the trong langkhong chu buong tha. Me man nhan sac, luc naocung co ten ve van, tan tnh quanh ba. Khi th chonop cham thue ruong, thue vai, luc lai tranh cnop ho, nop ; khi khac th bay viec ra e xin lamgiup. Ba iem khong nop cham thue, khong chumang n ai, khong nh ai lam viec nay viec kia. Sanso hn, co ten noi thang, muon ba ve lam v han.Ba nhe nhang:

- Cam n ong! Neu i bc na, th con ai ngoaiong na. Nhng ky tang con d, gai oan trinh auco that tiet sm the bao gi. Ma con ngi a vay,th ong au co them e mat, phai khong?

Ng la noi kheo e chung bt quay phien nhngbiet au, than gai mot mnh kho gi. Hom ay, ba ich sm, ke kia phuc trc, xong ra nh ho d vomoi. Ba gang het sc chong tra. Ban tay nh nhuoc

cua ke kia van cham vao ngc ba. Don sc bnh

sinh, ba vung len chay thoat.au toc ru ri, anh mat cuong gian, ba lao ve

nha, cht sng bc ben ging con tre. NguyenCao con nho qua. Ba than th ngoi xuong, nuotnghen.

Ho hang lang xom khong hieu v sao co iem t

dng sap don o ac, gi gam het nha ca ruongvn, quay qua ra i. Lau lau sau, co ngi i xave ke, me con Nguyen Cao be bong nhau len chuaKim Giang nh, cung v s n hien lanh.

Bay tam nam sau, hai me con a nhau ve quecu. Nguyen Cao a chn mi tuoi, khoi ngo, hamhoc. Ngi me van ep, lang le va cng ran. Hohang trao lai cho hai me con nha ca, at ai va sotien hoa li may nam ba vang nha. Ba iem lap tcnh ch em sam sa may mam cm, noi la e tecao ong ba to tien. Ke hao lai xa biet tin mo ngayen, ba bnh tnh mi:

- Lat na mi ong lai, cung nha toi noi vi to tienvai li.

Ke kia mng lam.Nguyen Cao tuy con nho, nhng a cam thay

me mnh co ieu g khang khac. Cm ru tinhtm, nhang khoi te to nghiem trang. Ba iem omchat con trai, roi ng vut len, cat giong:

- Tha cac bac ton trng, cung ho toc, xomgieng. Phan n nhi chang may sm goa chong,

nhng mong mot da nuoi con nen nghiep ln. Ch

M CA ANH HNG DN TC

NGUYN CAOTM GNG PH NGI THN SON

l NY SAN


16/37

19

HIEN TAIAT VIET

trach ke o troc ham hoa me lieu, chang ke tiet ngocgia trong, gia tri cao at day, toan gi thoi dam o,lam nhuc ngi v goa. No chnh la ke nay o.

Ba ch thang vao ke hao sac. Y sam mat. Ba conxon xao. Ba iem tiep li:

- Phan gai goa quyet mot da vi chong, tiec lathe co, anh chu mot phan nh nhuoc. Nay ta tralai ngi s nh nhuoc o, con tam long trinh trang,

xin vi toc ho, xom gieng c theo got phu quan.Roi ba rut dao sac, cat ngay ngc mnh nem trake kia va chet ngay. Nguyen Cao m tron oi mat,khac ghi.

Ho hang lang xom cam phuc ngi v tiet thao,vo cung khinh b ke o troc. Moi ngi xum lai, troiy lai giai len quan keu kien. Ca mot vung Kinh Bactruyen nhau cau chuyen, ngi v hien t thu tietgi than son.

Nguyen Cao t ay mo coi me, c co g chubac cham nom. Nam inh Mao (1867) i vua Tc, khoa thi Hng trng Ha Noi, Nguyen Caoau Giai nguyen (o au). Sach cu con ghi, onglam quan trai cac chc Tri phu, Tan tng quan, Bochanh Thai Nguyen.

Khi giac Phap anh chiem Bac Ky (1883),khong the chu c canh trieu nh khuat phucngi Phap xam lc, ong t quan ve que. Tiengla lam ngi nhan tan, khong e y viec i, thcchat Nguyen Cao lien lac vi nhng ngi cung chhng, ban ke khi binh anh Phap. Sau that c,

Nguyen Cao b chung bat c. Ay la vao thang

4 nam inh Hi (1887). Nguyen Cao can li makhong chet. Ong ben dung mong tay rach bung,loi ruot gan bay trc mat quan thu. Con ong laNguyen Hao khi ngha, cung b giac sat hai. Ba vNguyen Cao cung tuan tiet cung chong con.

Ngi i sau co th khoc rang:The cung tri at phi long trangNghien gian giang sn mua li hong.

ung la ho mau sinh ho t!Ba me cua ngi anh hung dan toc Nguyen Caoxng ang la mot tam gng sang ve pham gia cuaphu n Viet Nam! n

Quan Phap tan cong thanh Ha Noi

Pho Nguyen Cao - TP.Ha Noi


17/37

Ong t gia coi i ngay 4.2.2012. Tien a ong Nha tang le Benh vien Thanh Nhan, Ha Noi,vao chieu 8.2.2012 co nhieu ngi than, ongch, ong nghiep, cac nha van, nha th, cac cu hocsinh Trng Quoc hoc va Trng ong Khanh, Hue

Nh lai nhng nam hoc tieu hoc, lan au toi coc th ong in trong Thi nhan Viet Nam, toi mibiet nha th Xuan Tam, ten la Phan Hap, sinh ngay1.1.1916, que lang Bao An, huyen ien Ban, tnhQuang Nam. Hoi o, toi va cac ban cung lp oc ngaunghien bai Ngh he cua ong en thuoc long:

Sung sng qua gi cuoi cung a hetoan trai non hn h ru nhau veChn mi ngay nhay nhot thon queOi tat ca mua Xuan trong mua HaToi tham m c mot ngay nao o khi ln len mnh

se c thay ong mot nha th a sm noi tieng vi

tap Li tim non xuat ban nam 1941 ma Hoai Thanhtrch dan nhieu oan trong Thi nhan Viet Nam vi linhan xet tran trong:

Mac du canh Hue, c ho Xuan Tam khong noi en,khong kh song Hng nui Ng van man mac trong thong va Hue ay trong sach, ung an va nhat la cochng mc Vui va buon Xuan Tam co ve du dangva phai Bi ng trc cuoc i Xuan Tam co vede dat, canh tri hay tnh ngi, Xuan Tam ch muonhng xa xa.

Khong ng, tam nam sau, vao nam 1950, toi congtac bao Cu Quoc mien Nam Trung Bo, nhan motcuoc hop khu, toi c gap mat va c bat tay ongdu cha he quen biet. Ong ep ngi, trang treo, noinang nhe nhang, net mat phuc hau ma chac chan aigap cung co cam tnh ngay. Luc nay ong la Giam ocS Ngan kho Lien khu 5.

Sau Hiep nh Gi - ne v nam 1954, tap ket ra

Nh Xun TmThi Nhn Vit Nam cui cng

l ANG MING PHNG

Khi n s Anh Th qua i vao au nam 2005, co bai bao viet: ayla Thi nhan Viet Nam cuoi cung a ra i. ung ra, vao thi iem ay,trong so 46 nha th ma Hoai Thanh Hoai Chan gii thieu trong tapsach Thi nhan Viet Nam xuat ban lan au nam 1942 th Anh Th la

ngi th 44 t tran, sau en Te Hanh va bay gi la Xuan Tam ngicuoi cung.

20


18/37

21

HIEN TAIAT VIETmien Bac, ong cong tac Uy ban Ke hoach Nha nc,sau nay la Bo Ke hoach va au t.

Nam 1957, khi Hoi Nha van Viet Nam thanh lap, ratnhieu nha van, nha th Khu 5, lp sinh sau ong eugia nhap Hoi, tr thanh Hoi vien sang lap nh VngLinh, Pham Ho, Nguyen Ho, toi c inh ninh XuanTam cung la hoi vien Hoi nha van Viet Nam.

Mai ve sau, toi mi biet la ong khong vao Hoi, vban cong tac chuyen mon trong nganh kinh te. Ongnoi: a lau, ong khong lam th, nay lai rat ban chuyencan ong o em du la c quan vach ke hoach, neu vao Hoi at khong co ong gop g thiet thc choHoi. Toi cang knh phuc c tnh khiem nhng, tamlong chan thc, khong vng van tieng tam, danh li,ch mot long mot da lo nhng viec lam thiet thc mamnh ang ganh vac.

Lam cong tac chuyen mon ve kinh te - ke hoach,ong van luon quan tam theo doi cac hoat ong vannghe. Trong can nha cap bon nho hep cua ong Ngo234 ng Thuy Khue, ay ap cac chong sach bao.Ong a at mua thng xuyen Bao Van nghe ma lera neu la hoi vien Hoi Nha van th ong c tang khoiphai mua.

Nhng nam cong tac Bao Nhan dan, toi cung lamviec vi ch Hong Hanh, em ruot Xuan Tam nen toico nhieu dp gap ong, nhieu lan c ngoi noi chuyen

than mat nha ong. Ong cho biet, tuy khong chuyentam sang tac, nhng ong khong t bo th. Khi nghhu, het lam cong tac c quan, ong lai tr ve Vith:

Th cung toi gia at tring theo may gio chon xa khiToi trong th en tng mai sangVa nguyen yeu th en tron iNam 1990 ong xuat ban tap th Dong thi gian.

Ong con dch th, van. V kch th L xt cua nha vanPhap Pi e Cooc nay ma ong dch c Nha Xuat banVan hoc, Ha Noi, in nam 1999 ti 3000 cuon. o lamot so lng khong nho oi vi mot v kch thi baygi.

Song qua hai the ky, tuoi gan mot tram, ong vanrat minh man, van nghe ai, oc sach bao eu an.Toan bo gia nh ong eu het long v at nc. Ngicon trai ca cua ong, Nha bao Phan Hoai Nam, phongvien Thong tan xa Viet Nam a hy sinh chien trngchong My. Ong co quan he mat thiet vi quan oi. Emtrai, em re va con re eu la ai ta trong Quan oi nhan

dan Viet Nam.

Sinh ra Quang Nam, hoc Hue, song Ha Noihn na the ky, ong nh Hue da diet, nh moi tnh aunhen nhom t manh at ep va th nay, ong a lambai th Mai vang gia Hue:

Ngay xuan muon ngam canh aoMai vang gia Hue thu nao kho quenXuan xa in bong hnh emXuan nay con gi em em mui hng

Canh vang nho nhe vng vngNh bao giay phut yeu thng buoi auTai buoi tien a ong ve coi vnh hang nha th Tran

Phng Tra cho toi xem tap sach Vi Hue cua Caulac bo Van hoa Hue tai Ha Noi do chi hoi Nha vanTha Thien - Hue va mi in xong, co bai Ha Noi conhng oi Quoc hoc ong khanh, trong o ghi capXuan Tam (Phan Hap) Phan Th Mua so th 39.

Thanh hon Hoi An nam 1940, ong va ba a songvi nhau tron 70 nam, vt xa nhng moc ky niem cibac, ci vang, ci kim cng. Ba qua i nam 2010.Ong ra i sau ba hn mot nam. Trong li gii thieu tapth Dong thi gian cua ong, Nha th Te Hanh viet:Xuan Tam co cai may man la yeu va c yeu. Tnhyeu gia ngi hoc sinh trng Quoc hoc va ngi nsinh ong Khanh Hue trong khung canh Song Hng,Nui Ng that la ep va tr thanh ban i en gia, bachnien giai lao!

Trai tim th cuoi cung cua Thi nhan Viet Nam athanh than bc qua cau ve ben kia the gii, nhngLi tim non van mai mai ngan vang trong Dong thi

gian vo tan./.n

Nha th Xuan Tam va cuon Thi nhan VIet Nam in lan au tiennam 1941


19/37

22

HIEN TAI AT VIET

Theo thien ngh va thien nh cua toi, cho ennay van cha co va cha thay mot giong canao vt c am vc cao chot vot cua nNghe s nhan dan Tng Vy o cao ba quangtam.

Vao nhng nam cuoi thap ky sau mi cua theky trc, nha s pham thanh nhac cua Lien bang Xoviet Mu-Ro-Va a tng ngay, tng bc ay giongTng Vy at ti nh cao ba quang tam roi dng o! Nh vay, a ngot nghet bon chuc nam roi ma giay giong cua ch van neo au ay, khong he sutgiam. Ch van ngay ngay t luyen giong va luyen chocac con cua ch ba a iem: Ha Noi, a Nangva Hoi An. a gan hai chuc nam nay, NSND TngVy miet mai thau nap nhng chau be co hoan canhthiet thoi khong cha me, khong gia nh vao ba ach tren e huan luyen thanh nhac, hang nam ch acung cap cho Nhac vien Ha Noi, cho cac trng vanhoa nghe thuat cua a Nang va Quang Nam nhng

hoc sinh co trien vong thanh nghe s bieu dien hoac

nhng nha s pham ve thanh nhac, kh nhac v.vTrc tet nam Thn, co dp ghe qua cai Ban doanh

cua ch Khu van cong quan oi Mai Dch - T Liem- Ha Noi mi thay sc lam viec cua ch that deo dai,ben b la thng. o tuoi a vt ra khuon kho xanay hiem ma giong ch van the, van rat Tng Vythu nao.

Cuoi nam 1955, ca s Kim Ngoc qua Quan y 108von la Nha thng on Thuy xa, bat giac nghec giong ca cua co y ta ang hang say can manhat cho thng binh ngay au ging cua ho. o lagiong ca cua co gai mien Trung va theo bo oi KhuV tap ket ra Bac. Tuoi 16 ang con lam nung me,vay ma co be a manh bao bc khoi cai khuon khocua s nuong chieu cham bam cua ba ma, cua cacanh, cac ch Tng Vy khoac ba lo ve oan Vancong Tong cuc Chnh tr vi dang bo than hnh lepkep, ba lo cung lep kep. The roi cha ay mot namma Tng Vy a dam ua tai va a nhan giai thi

au toan quan. o la giai ien kinh nhay cao. Tuoi

lKHAC TUE

T nh cao ca m vcn nh cao ca ngh thut

NGH S NHN DNTNG VY


20/37

23

HIEN TAIAT VIETtre giau c m cua TngVy a a co en nhngmoi trng mi chan trimi. ung dp cac chuyengia thanh nhac cua TrungQuoc, Trieu Tien en giupViet Nam boi dng, aotao lp ca s au tien cuanen nghe thuat cua ncViet Nam Dan Chu Conghoa, Tng Vy a ng vaohang ngu o. Tiep theo laila hang loat cac oan nghethuat cua cac nc ban LienXo, Trung Quoc, Trieu Tien,An o, cac nc xa hoi chu

nghaen bieu dien ncta. Thi c ngan vang envi nhng ngi ang khatkhao c hoc c tiepnhan ky thuat thanh nhacchuyen nghiep - hien ai -tien tien

Tng Vi co giong tot ma lai la loai giong hiemhoi, en noi cac co giao con chan thc thot len: Gianh toi cung co c chat giong nh em!. o la s

anh gia cong bang va ung mc - la s co vu manhme oi vi Tng Vy Khong lau sau, tren san khaucua Van cong Tong cuc Chnh tr a xuat hien motgiong ca ong cam xuc vi Bai ca hy vong cua VanKy. Tng Vy khong ch hat cho khan gia, thnh giama cho chnh mnh, cho noi khat khao ngay tr vemien Nam que hng ch. c khan gia nhiet lietngi khen va c the nhan len boi phan cua cam xuc,Tng Vy a bat au co dau an trong khan gia, va batc au, luc nao khi giong ca cua ch cat len la nginghe goi ten ngi hat: Tng Vy - Tng Vy

Vao nhng nam cuoc khang chien chong Mybc vao giai oan cc ky gian nan, nguy hiem, cungchnh la nhng thang ngay giong hat cua Tng Vyc toi luyen th thach va trai nghiem. Ni ba rngdoc ng ra tien tuyen, tieng hat cua ch a vanglen gop sc nang bc chan ong oi tien ti. NhngTieng an Ta L, Co gai Song La c Bac Hoan can on nhan va co vu v sang tac tot, bieu dienhay!

Nhieu lan c gap Bac Ho, c Bac trc tiep

ch bao, khuyen ran ve hoc tap, loi song, Tng Vy

ngay cang trng thanh ve moi mat. Co lan cBac tam s ve hoan canh gia nh cua Bac - cung latam gng e co soi roi, trong cuoc song i thngcua mnh. Trong nhng nam gian kho Tng Vy bc

chan vao trng ai hoc am nhac, cm an khong umuoi ch cha noi g en ca, tht. Nhng hnh anhcua Bac, tam gng cua Bac luon la nguon co vucho Tng Vy hoan thanh tron ven chng trnh aihoc thanh nhac.

Tieng hat cua Tng Vy ngay mot thang hoa -bay bong. Mot s kien gay xon xao d luan cua cahai nc Viet - Lao. Vao gia nhng nam sau mi,trong mot cuoc bieu dien hu ngh tai nc ban Lao,nhan cuoc ao chnh cua vien ai uy COONG LE lato chnh quyen phai hu cua Thu tng Xu Pha NaPhu Ma tr ve vi chnh ngha mat tran Neo Lao HacXat do Chu tch Xu Pha Nu Vong lanh ao, khi tienghat Tng Vy cat len trong treo qua hap dan lam choCOONG LE ngat ngay ien ao. Ong ta khong ghmnen c phai keu len: Chet toi roi Ha Noi i! roiong ta lan ung nga nga ra bai co, rut sung haiben hong, hai tay bop co lia la om om lam cho tatca khan gia ng ngac.

Cau chuyen ay sau nay c nhan gian theu detthanh: COONG LE a me Tng Vy at gia hang

may trieu Kp xin mua ca sy Tng Vy

Nghe s Nhan dan Tng Vy ang luyen giong cho hoc sinh Anh: vietnam.vnagency.com.vn


21/37

24

HIEN TAI AT VIET

Sau o bon nam, Tng Vy lai trong oi hnh cuaoan ca mua Tong cuc Chnh tr sang bieu dien phucvu bo oi Lao va quan tnh nguyen Viet Nam tai Lao.Trong cuoc bieu dien phuc vu Chu tch Xu Pha NuVong va Trung ng Neo Lao hac xat, bom My aanh sap ca hang nhng tieng hat cua Tng Vyva ong oi van ngan vang va cung cac ban Lao lamvong cho ti sang.

Co nhng ngay gap ma, anh nam tai cho ech. Tng Vy a th nghiem a giong hot (S taccato) thay v giong hot cua chim rng trong bai Cogai vot chong cua Hoang Hiep. Tng Vy bao caovi trng oan, c trng oan ong y va khencach ngh va cach lam cua dien vien chu ngh, chulam the la ung. T ay trong Co gai vot chong cuaHoang Hiep co oan hot cua tieng chim pho dien

c giong ca ac trng Tng Vy lam cho bai hatthem hap dan. Ngi nghe cang them nh TngVy!

Tng Vi la ca s co giong hat a nhng bai ca:Tieng an Ta L, Tieng hat gia rng Pac bo, Xakhi, Tieng hat song La, Bai ca hy vong v.v lentam cao cua nghe thuat ca hat. Ngoai ra, Tng Vycon sang tac thanh cong ca khuc Phi oi ta xuatkch a c chon la mot trong mi bai ca chnhthc cua quan oi. Tuy nhien Tng Vy khong nhan

mnh la nhac sy, bi ch cho rang o la cam xuc cuadien vien ma thoi.Trong nhng nam cung cong tac vi Tng Vy,

toi thay ch co mot c tnh rat ang quy: Ch la phun nhng khong he to ra an ba nho mon mot chutnao. Ch luon co vu cho tai nang cua ban be, chabao gi dem pha ha iem ban, ch luon trong thtai nang cua ban. ac biet vi Le Dung, ch a phathien tai nang cua Le Dung t nhng ngay au Dungcon ang chap chng trong nghe nghiep. Tng Vyphat hien vi to chc ieu ong Dung len Ca muaTong cuc Chnh tr e co ieu kien tiep nhan, tiep xucvi chuyen mon c s dung tai nang moi trngthch hp hn. o tuoi ang phat trien tot cho gionghat neu e a phng s l nhp, mat thi c. Tngay Dung c ieu len oan Tong cuc, Tng Vya ngay ngay ben Le Dung kem cap trao gi nhngg ma ch a tiep nhan c, t chuyen gia, t nhatrng, t kinh nghiem ban than. Le Dung a nhanhchong trng thanh. ung nh Tng Vy a tho lo vilanh ao: Le Dung co u ieu kien e vt em, neu

sm c i vao khuon kho cua con ng chuyen

nghiep. Hn na, Tng Vy cung thng trao oi vicac ong nghiep ve nhng ngon nghe ma Vy athau nhan c qua qua trnh cong tac

e khong ngng phat trien tai nang, Tng Vya c ao luyen nhac Vien Xo- phia- a, Bungaribon nam. Tieng hat cua Tng Vy ngay cang vngvang chao lieng tren khong gian, trong tam kham, ttrai tim cat len ung ngha va ung con ng cuaca hat.

Nhan k niem bon mi nam ngay thanh lap Quanoi nhan dan Lao, Tng Vy a c Nha nc vaquan oi ta c sang lam chuyen gia ao tao lp dienvien hat cho Van cong Quan oi Lao. Dau an maTng Vy a e lai la mot Thoong Nhot - n ca nnoi danh cua Van cong Quan oi Lao.

Cuoc song cua ca sy Tng Vy that lang man, ch

noi trong i ch co CHE thoi, o la bc anh ch treorat trang trong tren tng ni at piano hang ngay chluyen giong ma ngc nhn len mot chang trai - motanh hung ay kh phach - CHE GHE VA RA.

Tng Vy co cau con trai giong cha nh tac - TranHung a tot nghiep Nhac vien Ha Noi, khoa Ly luan -sang tac va ch huy. Hung ket hon vi Ngoc Anh congai Nghe s nhan dan Hoang Khiem, nguyen giamoc Nha hat Tuong Viet Nam. Hai tai nang gap nhauvi hai cap ho chieu van i ve gia Viet Nam va My

e hanh nghe: Chong an v hat a co khan giarieng, co an bum rieng. Hai xui gia hai NSND TngVy va Hoang Khiem cung ha da v nhng a cona khong phu long cha me, chung a tiep bc tronglang nghe thuat ma ai cung m c co con ln lentheo nghe cua cha me.

Rieng vi Tng Vy - ch khong bao gi quen cauchuyen cua Bac Ho a ke ch nghe ve ong vua vianh xa ch, ngha la s thanh cong cua mnh eu batnguon t ni a nang niu kien tao ra mnh - o laoan ca mua Tong cuc Chnh tr va oan Ca muaTong cuc Chnh tr cung ghi danh mot thi co giongca Tng Vy gop phan lam nen thng hieu Ca muaTong cuc Chnh tr.

Gi ay tuoi ngoai bay mi Tng Vy van benb deo dai i tiep tren con ng nghe thuat ma cha c ao luyen va thc hanh bao nam. Van ngayngay du dat bay tre nho theo con ng ca hat.

Tng Vy rat t hao a thc hien c li day baocua anh Van (ai tng Vo Nguyen Giap) cac ongch ve hu co ca mot ngan hang tri thc, hay bo ra

ma dung!. n


22/37

25

HIEN TAIAT VIET

C

ai nghe day tieng cho chieng nh la mot thduyen so do Yang (tri) ban cho va song hanh

cung cuoc i cua nhng ngi nh gia langY Lon Nie. a khong t lan c gap g, nhng lan naogia cung mang lai cho toi them nhng ieu mi la, ayme hoac ve van hoa cong chieng Tay Nguyen.

Can nha dai E e cua gia lang Y Lon Nie nam lotgia nhng vila , biet th hien ai sn mau xanh, vang,tm u cac kieu dang buon Ko Sia (phng TanLap, TP Buon Ma Thuot, ak Lak). V vay ngoi nhava mang net co knh, pha chut g o hi thu cu. Chunhan ngoi nha san nh la di san quy gia hiem hoi consot lai gia nhng am thanh hon tap cua cuoc songhien ai. Gia Y Lon Nie noi rang, t khi lot long menhng ngi E e nh ong a song, ln len tng ngaycung vi tieng chieng, tng li chieng nh tr thanhmau tht trong con ngi vay. Cai nghiep day tiengcho chieng en vi ong nh la mot th duyen do Giangban tang, bi no en t trong tam nang, tiem thc.

Nhng chang trai E e tren manh at Tay Nguyenln len, chi chieng nh mot le t nhien, nh chnhban nang cua ho. Gia Y Lon cung khong ngoai le. Cokhac chang la t hoi rat nho ong a thuoc rat nhieu bai

chieng, biet chi nhieu th nhac cu khac cua ngi E

e. Ong cung khong nh la mnh biet chnh chieng tkhi nao, ch biet la bat au ngay chnh bo chieng cua

nha ong. Bo chieng ay b lac tieng, nhng hoi o trongbuon Ko Sia cung khong ai biet chnh chieng, vay laY Lon a bo chieng ra may mo, nghien cu va lay laiam thanh hoan hao cho no. Bat au t o ranh roi laong nghien cu chieng, nghe am thanh cua tng chiecchieng cho en khi biet cach chnh am thanh cua tatca cac loai chieng ma ong biet.

Qua tieng chieng, li dien giai cua gia Y Lon Nie vaca nhng bai Ay Ray ong hat, mot mien k c xa xacua Tay Nguyen nh thc phim quay cham hien ve.Tieng chieng gi lai nhng huyen thoai ve chang dungsy am San i bat N than mat tri ve lam v, o conhng ngoi nha dai, dai hn mot tieng chieng ngan,nhng le hoi ngay mua, am trau, p thi ron ra thnao gia long buon Ko Sia co xa. Ong noi rang, TayNguyen, chieng cua cac dan toc E e, Ba Na, Mnong,Ja Rai, Xe ang, Ma, Chu Rueu co nhng ban sac,net oc ao, cach dien xng rieng. Chnh nhng netoc ao, khac biet o dung hoa va tao nen mot khonggian van hoa cong chieng Tay Nguyen oc nhat vo nh.Con nhng ngi nh gia Y Lon co nhiem vu gi cho

hon chieng khong b lac ieu. Ho nh nhng nghe sy

GiHN

CHINGTy Nguynl VIET DUNG


23/37

26

HIEN TAI AT VIET

26

lang du qua cac buon lang Tay Nguyen, dung tai hoacua oi tay, cam nhan am thanh bang oi tai e day

tieng cho chieng, e cho th am thanh cua nguon coivang mai trong cac buon lang Tay Nguyen.Moi bo chieng co hang chuc chiec khac nhau, moi

dan toc lai co hang chuc loai chieng. Du khong hec ao tao nhng nhng ngi nh gia Y Lon Nienam rat ro quy luat am thanh cho en cau truc cuamoi bo chieng e bat mach, cha benh. Chang hannh ngi E e co 2 loai chieng chnh la chieng bangva chieng num, chieng bang th co 3 loai, chieng numco 4 loai. Chnh chieng num la ac biet kho bi chatlieu, cau truc am thanh cua chung thng rat phc tap.Nhieu chiec chieng quy co pha ong en num, roicau truc vong am thanh cua moi chiec lai co s khacnhauKhong co mot chuan mc nao nhat nh, v vaynhng kien thc, tai nang chnh chieng nh la mot thtang pham ac biet do Giang ban cho mot so ngi,roi giao nhiem vu cho ho lang du khap cac buon lange day tieng cho chieng.

Chi chieng va chnh chieng luon ton tai cungnhau, ch khac chang nhng ngi chi chieng gioicha han a biet chnh chieng, nhng nhng ngi

biet chnh chieng nh ong th lai chi chieng rat gioi,

thuoc rat nhieu bai chieng co mang tnh kinh ien cuacac dan toc Tay Nguyen, ho la mot bao tang song

ve nghe thuat cong chieng cua Tay Nguyen. Toi cungoc c trong ong noi au au, lo lang ve s mai motcua nghe thuat cong chieng. Cuoc song hien ai vinhieu th van hoa du nhap, loi song xo bo ang lamcho nhng ngi tre tuoi xa dan vi van hoa truyenthong. Ngay nhng ngi con cua ong cung khongthiet tha vi cai nghe chnh chieng cua ong. a thchchi chieng th go chieng nh anh trong, a co nangkhieu th khong am me ve chieng.

Anh chieu ta len qua cac khe h cua vach nha,soi dang ong o dai, n oc tren chiec ghe Kpan.Bat cht ong im lang, t l vi chnh tam s va noira. a song qua hn 70 mua ray, hn 1/2 the ky vinghiep chnh chieng, co le vi nhng cam xuc va giaibay khien ong bat cht cam thay co n! Roi cungrat bat ng, dam bay a tre lem luoc t di cau aolen vay quanh ong noi ci ru rt. Tren tay chung lanhng chiec Chinh Kram be xu (mot loai chieng trecua ngi E e). Chung en e bat ong tap cho ieuchieng mi. Trong phut choc ong lai nh c hoi sinh,say me hng dan cach chi chieng cho am tre./.n


24/37


25/37

28

T TRONG DI SAN

ay la vung giap ranh vi Hai Phong, Hai Dngla cac a phng a phat hien c nhng khu

mo thuyen ln Viet Khe, La oi, Ngha Vu. Khu mothuyen Phng Nam gom co 7 chiec, tat ca eu laquan tai lam bang than cay khoet rong nam sautrong long at bun lay ngap nc. Nhng quan taicon nguyen dai t 1,94m en 2,68m; rong t 0,48men 0,55m. Trong cac quan tai, ngoai hai cot cuachu nhan phan ln con nguyen ven do moi trngchon cat am t, con co nhieu o tuy tang, angchu y la nhng o bang ong nh ru ong hnh chnhat, ru ong li xeo, dao ong, tam che ngc vathap, tho bang ong. Khu mo hnh thuyen PhngNam la mot loai hnh mo tang oc ao thuoc vanhoa ong Sn, mot nen van hoa cua thi ai HungVng phat trien en mc cc thnh vi s phongphu cac cong cu, binh kh, nhac kh va san phamkhac bang ong.

Mot san pham noi tieng cua van hoa ong Snla trong ong. Quang Ninh, chiec trong ongduy nhat c phat hien cho en nay la trong ongQuang Chnh tai huyen Hai Ha. Chiec trong coqui mo va, ng knh mat trong 0,40m, ng

knh chan 0,52m, cao 0,33m, o day chan trong la

0,20m, can nang 14kg. Tang trong n, lng hnhchop cut, chan choai. Tang trong c trang tr ty

my, ep mat vi nhng mo tp hoa van quen thuoccua trong ong ong Sn. Chnh gia mat trong noibat hnh ngoi sao 16 canh sac nhon. Pha ngoai caccanh sao co hnh hoa van hnh tam giac tao bangcac ng song song. Bao boc quanh ngoi sao la 7vanh hoa van lan lt t trong ra ngoai. Vanh chnhla 4 con chim lac ang bay cung chieu kim ong ho.Bon con chim c khac hoa vi hnh dang khoekhoan, canh dang rong, uoi dai xoe hnh tam giac,mo cong dai, mat sang cham noi. Vanh 4 va 6 lahoa van hnh rang ca. Than trong co 4 vanh hoavan, tren cung la vanh rang ca.

Nhng di vat khao co hoc t thi Hung Vngtren ay cung vi Vnh Ha Long - Di san van hoanhan loai - Mot trong 7 Ky quan thien nhien Thegii mi, cung vi Danh thieng Yen T, cang gopphan lam tang gia tr va sc hap dan du khach bonphng cua vung at Quang Ninh. Vi nhng dauvet khai pha va cai quan vung bien Quang Ninh cuacac Vua Hung, chung ta cang tham tha li dan cuaBac Ho Cac Vua Hung a co cong dng nc, Bac

chau ta phai cung nhau gi nc. /.n


26/37

29

TRN T THNG LONGL HI BI CHIlNGUYEN THU MINH

Lau nay, noi ti Bai choi co le nhieu ngi chbiet en o la mot bo mon nghe thuat sankhau, t ai biet ti nguon goc cua no bat au

t tro dien xng dan gian co t lau i. Tngtruyen Hoi anh bai choi co dan ca Bnh nh doao Duy T sang tao va truyen day. Trai qua baonam thang tram bien co, Hoi anh bai choi gan bmai mot. Nam 2010, Vien Van hoa Nghe thuat VietNam phoi hp vi S Van hoa, The thao va Du lchtnh Bnh nh phuc dng nguyen goc loai hnh dienxng dan gian ac sac nay. Hien nay, tnh a co

ke hoach nhan rong to chc Hoi anh bai choi co

NGAY MONG 5 TET - NHAM THN, NHAN KY NIEM CHIEN THANG ONG A, TRUNG TAMNGHIEN CU BAO TON VA PHAT HUY VAN HOA DAN TOC VIET NAM PHOI HP VI SVAN HOA, THE THAO VA DU LCH TNH BNH NH A TO CHC LE HOI BAI CHOI TAI SAN

NHA HAT KIM MA, HA NOI GAY S CHU Y AC BIET CUA NHIEU NGI. TI D LE HOI COCAC ONG ANG HU NGUYEN UY VIEN TRUNG NG ANG NGUYEN TRNG BANKHOA GIAO TRUNG NG; ONG MAI AI TRC NGUYEN UY VIEN TRUNG NG ANG,NGUYEN BO TRNG BO TAI NGUYEN VA MOI TRNG; ONG HO QUOC DUNG PHO CHUTCH TNH BNH NH; GIAO S HOANG CHNG TG TRUNG TAM NGHIEN CU BAOTON VA PHAT HUY VAN HOA DAN TOC VIET NAM. ONG VNG DUY BIEN CUC TRNGCUC NGHE THUAT BIEU DIEN AI DIEN BO VH - TT & DL CUNG ONG AO GII BAO CHVA BA CON ONG HNG BNH NH HA NOI THAM D LE HOI.

29


27/37

dan gian cac a phng trong tnh vao nhng dple hoi va tet co truyen. au xuan Nham Thn, chnchiec choi c dng len tren san Nha hat Kim Ma,tat ca vat lieu nguyen goc c van chuyen t Bnhnh. Cach chi hoi anh bai choi c dien ra trnht: Ngi chi mua mot the bai, cai co ghi ba con bai

roi len choi. Khi choi a u ngi chi th cac anh,ch hieu (ngi ho) lan lt rut the d len va ho tencon bai, bang nhng cau thai co ten con bai choi naoco the bai cai trung vi ten ho th c nhan the.Khi co mot choi trung u ba con bai trung vi ba conbai trong the bai th trung thng. Moi hoi bai choichi ba van. ieu ac biet nhat la cac anh ch hieumoi lan rut the trc khi ho ten con bai eu hat motbai hat vi lan ieu va not dung khac nhau. Ngitrung thng c nghe cau hat chuc tet cua anh chhieu. Suot buoi dien xng, tieng trong, tieng ken,tieng mo, tieng hat luon vang len soi ong cuon hutngi xem. Cac nghe nhan nam, n hat trong hoianh bai choi rat ieu luyen, nhn ten the bai la coieu bo va hat ng ngay vi nhng lan ieu. Tienghat nhieu luc cuon hut, moi ngi dng nh quen is ch i ho ten con bai va choi nao trung.

T tro dien xng dan gian nay nhng ngi lamnghe thuat san khau a co y tng a bai choi lensan khau. V dien Thoai Khanh - Chau Tuan cuatac gia Nguyen Tng Nhan ra mat vao nhng nam

60 cua the ky trc khang nh bai choi la mot bo

mon nghe thuat san khau. v dien nay tac giaa khai thac triet e cac lan ieu bai choi trong dienxng dan gian e the hien mot cau chuyen rat camong vi nhng nhan vat co tnh cach ien hnh.Cau chuyen ca ngi moi tnh thuy chung gia ThoaiKhanh va Chau Tuan, ca ngi mot ngi v mot long

30


28/37

son sat vi chong, hieu thao vi me, tren con ngcung me i tm chong a vt qua bao gian kho hiemnguy mot long mot da kien trung. Nhng lan ieubai choi a the hien noi tam va tch cach nhan vatrat sau sac. NSND Le Phi the hien thanh cong vaiThoai Khanh vi loi dien tinh te va giong hat that

truyen cam. V dien a gay c tieng vang ln,chinh phuc nhieu ngi xem Thu o Ha Noi.Va qua, Bo Van hoa, The thao va Du lch a

giao Trung tam Nghien cu bao ton va phat huy vanhoa dan toc Viet Nam thc hien e an bao ton vaphat huy nghe thuat bai choi. V dien Thoai Khanh- Chau Tuan a c dng lai Ha Noi vi s thamgia cua nhieu nghe s noi tieng. Sau may chuc nam,v dien lai xuat hien tren san khau thu o van gic s truyen cam manh me. Cac em dien euthu hut ong ngi xem, nhieu ngi xuc ong entrao nc mat.

Hoi anh bai choi co dan gian tnh Bnh nh raHa Noi trnh dien a gop them mot bong hoa nghethuat am a ban sac dan toc trong mua xuan Thuo, cung vi v Thoai Khanh - Chau Tuan a khachoa chang ng i cua nghe thuat bai choi, t dienxng dan gian en san khau nghe thuat bieu dien.Hoat ong nay se gop phan to ln, cung co Ho snghe thuat Bai Choi ma Bo VH TT & DL ang tienhanh e e ngh UNESCO cong nhan Bai Choi la Di

San Van hoa nhan loai n

31


29/37

DIEN AN

32

T CHC V QUN L L HITRC NHNG TH THCHlNGUYEN THU HIEN

M

ua xuan la mua le hoi. Canc co ti hang nghn lehoi ap ng nhu cau van

hoa cong ong cua nhan dan. Tuynhien ben canh mat tch cc con ratnhieu mat tieu cc han che trongcac le hoi. C en moi mua le hoicong tac to chc va quan ly le hoilai c at ra vi nhng th thachgay go, quyet liet. Vao nhng ngaycuoi nam 2011, Bo Van hoa, Thethao va Du lch c oan kiem traen nhieu a phng co le hoi va

to chc Hoi ngh trc tuyen vi ba

iem cau, Ha Noi, a Nang, TP HoCh Minh tong ket cong tac quan lyva to chc le hoi trong nam va tmra nhng giai phap cho nam 2012.

Nam 2011, so lng ngi ved cac le hoi tang vt troi so vicac nam trc: en Hung gan 4trieu lt ngi, Yen T 1,2 trieult, Chua Hng 1,5 trieu lt,Ca Ong 240. 000, Bai nh hnmot trieu lt, en Tran 620.000lt, Ba Chua Thien Hau (BnhDng) hn 1,5 trieu lt, Ba Chua

X (An Giang) hn 700.000 lt,

Nui Ba en (Tay Ninh) hn 1,5trieu ltTrc het phai khangnh cong tac to chc va quan lyle hoi nhng nam gan ay cchnh quyen cac cap quan tam aco chuyen bien tch cc. Le hoi quymo quoc gia en cac le hoi nhopham vi lang, xa hau het dien rabao am an ninh, trat t, thc hientheo cac quy nh tai cac van bancua Chnh phu, Bo Van hoa, Thethao va Du lch, bc au thchien co hieu qua cong tac quan

ly nha nc va hng dan nghiep


30/37

DIENAN

33

vu trong viec khai thac, bao ton vaphat huy cac gia tr van hoa truyenthong cua le hoi. Le hoi c tochc phu hp vi thuan phong mytuc, ieu kien kinh te cua moi aphng, tao khong kh phan khitrong nhan dan. Do phat huy vaitro chu the cua nhan dan a lamcho le hoi c xa hoi hoa rong rai,nguon tai tr, cung tien ngay cangtang, nguon thu qua cong c, leph, dch vu phan ln a c sdung cho ton tao di tch, to chc lehoi va phuc li cong cong. Le hoicung giup cho nganh du lch phattrien cuon hut ong ao du khach

trong nc va nc ngoai giithieu, quang ba nhng gia tr vanhoa cua dan toc Viet Nam.

Cong tac to chc va quan ly lehoi nam nay ang ng trc nhieuth thach v nhng han che, tieu cccua le hoi van ton tai t nam naysang nam khac nh mot can benhnang kho be cu cha nh tnhtrang chen lan xo ay, xa rac ba

bai, xam hai di tch lam mat canhquan moi trng, ot vang ma tranlan, nem tien, at tien ba bai trencac ban th, tham ch con nhet tienvao tay chan Phat, cung cac hientng me tn d oan xem boi, xocthe, khan thue, sam le mam cao coayCac hoat ong dch vu lon xontuy tien nang gia, ep gia, lu hanh

an pham khong c phep xuatban. Ben canh o cac hien tngan xin, moc tui, tro chi mang tnhc bac, trom cap cha c giaiquyet triet e. Theo Bo Van hoa,The thao va Du lch, tnh trang xamhai di tch, tuy tien, tu bo, ton taokhong xin phep c quan quan ly apha v yeu to nguyen goc cua ditch, dung tien cong c lang ph vaphan cam nh xay mi nha 5 giantai Lang mau Lieu Hanh (Phu Day- Nam nh), at tng nghe a taien Giong (Soc Sn Ha Noi),dng bia cong c tren lng rua Chua Keo (Thai Bnh), xay mi

nha tren ng xuong hang CacC (Chua Thay Ha Noi)Tat cacac hien tng tieu cc o cha kpxoa bo lai co nguy c gia tang khikhap ni ua nhau m le hoi vi xuhng t nang cap le hoi, t xngdanh la le hoi cap quoc gia, quoc tekhong co c s khoa hoc va thctien. So ngi i d le hoi ngaycang ong khien cho c s ha tang

cua le hoi qua tai. Neu khong khacphuc c tnh trang tren th nhnggia tr cua le hoi truyen thong se bche lap lu m kho co the ton tai benvng. Cong tac to chc va quan lyle hoi tr nen quan trong va capthiet hn bao gi.

e le hoi toa sang nhng gia trvan hoa truyen thong cua dan toc,

nhieu nha nghien cu, nha quan lya a ra nhng giai phap e nganchan nhng han che tieu cc cuale hoi: trc het, tang cng congtac tuyen truyen giao duc y thcngi d le hoi. Khong t ngi id le hoi nang ve t tng cau xinthanh than co s thai qua ve niemtin vao tn ngng, than linh vimong muon cau loc, cau tai, cauphuc, cau danh, cau li ma quenmat muc ch, y ngha sau xa cuale hoi la biet n cac bac tien nhanco cong vi dan vi nc, hngve coi nguon, hng ve chan,thien, my. Hien cac ni co di tch,

le hoi viec tuyen truyen, gii thieuve truyen thong lch s le hoi, congtrang nhan vat th t cung nhnggia tr van hoa oc ao cua le hoicon n gian, s sai. Can co nhnghnh thc phong phu hap dan nhxay dng trong thong tin ien t,quang ba bang pa-no, ap phch, insach, t ri..gii thieu di tch danhlam thang canh, chnh ieu o

cang tang them s cuon hut cua lehoi chac chan se han che dan viecdang o le ton kem va nhieu hanhvi phi van hoa khac.

Cung vi viec tiep tuc xay dngva ban hanh van ban ve cong tacquan ly va to chc le hoi va cac vanban lien quan tao hanh lang phap lythuan li cho hoat ong tn ngng


31/37

DIEN AN

34

ton giao noi chung va cong tac tochc quan ly hoat ong le hoi trenpham vi toan quoc, phai tien hanhgiai quyet tng viec cu the nhat la nhng iem nong. Nh le phatan en Tran gay bc xuc trongd luan khi mot em co hang vanngi chen lan xo ay en xin an.Vien Van hoa Nghe thuat Viet Nam

a phoi hp vi tnh Nam nh tochc hoi thao roi tien hanh xay dngphng an kha thi nhat la khong tochc phat an vao em 14 thangGieng ma ch lam le khai an theonghi le truyen thong, bat au phatan t sang ngay 15 thang Giengcho en het thang. Cung vi viec tochc lai viec phat an la viec tuyentruyen e moi ngi thay c giatr ch thc cua la an la mot tuc lemang tnh cau an ch khong phai laxin thang quan tien chc nh nhieungi lam tng. Thc tien le phatan mi to chc theo quyet nh trena mang lai hieu qua. Viec chenlan, xo ay va nhieu te nan a hanche rat nhieu. Le hoi Chua Hngnam nay, Ha Noi chu trong kiemtra thc pham ti song ong thikhong e xay ra hien tng treo,

bay ban trc ca hang dch vu tht

ti, tht thu rng gay anh hng ratxau en hnh anh linh thieng, thanhlch cua Chua Hng. Cac chu okhong c xin tien boi dngcua khach. ac biet, theo lanh aohuyen My c, Ban to chc le hoithanh lap cac oan thc hien viecphat nhng du khach vi pham vesinh moi trng nh vt rac ba bai

xa rac xuong Suoi Yen. Mc phatcho moi ca nhan, to chc theo quynh cua nha nc la t 100.000ong en 300.000 ong. Le hoiYen T bao am tuyet oi an toancho ngi i cap treo, khong ekinh doanh nhieu khu vc san gacap treo, Hoa Hien va An Ky Sinh, en c Thanh Ca quy hoachlai hang quan khong e ban tom,cua oc va cac loai thc pham tisong trong khu vc enViec otvang ma ton tai t bao nhieu namnay van khong ngan chan noi macdu a co s ch ao t trung ngkhong ot vang ma trong khu vcle hoi. Co y kien cho rang phaingan chan t goc co ngha la khongcho phep san xuat van chuyen ovang ma nhng lai vng chnhsanh oi vi lang nghe. Co y kien

cho rang viec lam nay that kho la v

van e nhay cam, v tuc ot vangma co t lau i. Cho du the naoi chang na nan ot vang ma tranlan ang la van e noi com nhcnhoi trong cac le hoi oi hoi cacnha to chc va quan ly phai conhng bien phap han che, nganchanKinh nghiem thc hien vieccam ot phao va chuyen oi nganh

nghe mot so lang nghe co truyenthong lam phao hang tram namrat thanh cong la bai hoc chungta co the ap dung trong viec camsan xuat va ot vang ma tran lan,qua ton kem va o nhiem moi trnghien nay. Qua nhng s viec neutren cho thay cong tac to chc vaquan ly le hoi khong the neu nhngnh hng chung chung ma phaixan tay giai quyet tng vu viec naysinh trong moi le hoi cu the motcach quyet liet va tuyen truyengiao duc va x phat nghiem minhdt iem khong e tai dien.

Tang cng cong tac to chc vaquan ly le hoi nham ti muc chbao ton va phat huy ban sac vanhoa cua dan toc. ay la s nghiepchung cua toan xa hoi ma moingi chung ta can co y thc ong

gop xay dng./.n


32/37

DIENAN

35

Hoi nho, ba toi luon dancac chau: Thay kien nobo cac chau phai tranh

nhe. Dam chet kien la phai toi cacchau a. Toi chang hieu phai toi ralam sao nhng nghe ba dan the,lu chung toi vang li. Thay lu kienbo, con bo nga tren canh, toi chcham chu quan sat xem chung

tha hat gao hay mua oi gmsac ra sao, rat thu v. Thay bon trehang xom bat c con nhai nhem ra hanh hnh, toi bao chungmay lam the phai toi chet. Chungkhong nghe, toi lay o chi chuoclai va em tha no xuong ao.

Co lan oi ma i hoc ve, thaycon ca rach len mieng cong, toivo lay em ve khoe me. Tngme vui mng em ca nau rieu,nao ng ba mang: Sao con laibat no. Tri i! Chim sa ca nhayla oc lam. em tha ngay ra!. Toivoi vang em ca tha xuong ao.

Nhng bai hoc au i aykhien toi say me t nhien, co longyeu co cay chim bm va sau naytheo uoi nganh Sinh hoc va Vanhoa hoc. Cang ngay cang thauhieu cai van minh cua con ngi

phai hng ti s

hai hoa vi t nhien. Hng encai thien. Chem giet huy diet loaikhac la da man.

ng nhien, trong chuoi sinhhoc, trong muon loai th loai naylam thc an cho loai kia la motvong tuan hoan. Cang van minh,con ngi cang hieu rang conngi khong phai la chua te cuamuon loai. Khong nen gay nhng

noi au n cho ke khac. Nhieu

nc co nhng bo luat sat sinhrat chat che. Ngi ta khong chophep giet bo giet ln bang loi amchem, ma phai dung xung ien

au nam mi, biet toi cohng dan cho mot so sinh viennganh Van hoa hoc lam cac luanvan tot nghiep ve mot so le hoinh choi trau, chem ln anh bantre en chuc tet nhan tien xin hoi

oi ieu. Anh thac mac sao lai

Cn chn chnhL HI PHANH THY

l VU THE LONG

Mot trong nhng hnh anh tai le hoi Chem ln


33/37

DIEN AN

36

nuoi trau, luyen trau cho khoe roiem choi? Cuoi cung, choi xong,trau thang, trau thua, trau vo cheu nga ra tht het. Le ra phaigi nhng con trau ay em nhangiong len e tao ra an trau khoech ?

Ngi ta tht trau nh vay ho

co cai l cua ho. Rieng toi, toi nghhnh nh cac cu xa con gi laimot thong iep rang: Hai con trauto xac chang thu han, tranh gianhg vi nhau, b loai ngi xo ay ticho anh nhau ch mang loi ruot,mu mat e thien ha ha he. The lacai ngha g? V the du thang haythua th rot cuc ca hai eu angphai len tht ca. Ch dai kh echo ke khac xui giuc ma lao vaoam chem lan nhau.

Tien the, cau bao ram nayem nh dan co ngi yeu lenTien Du xem hoi chem ln. Toikhuyen khong nen a ngiyeu en chon ay. Trong cai luanan ma sinh vien cua toi khao satnam xa a ch ra rat nhieu hanhvi phan cam man r ma ngi tadien ra trong le hoi ay. Qua la cai

le hoi ay no a co t lau i e

nhac lai chien cong cua nhngngi lnh v ong trong rng thieulng thc thc pham a san lnrng e bao toan lc lng anhgiac. Tuc ay a t bien mat saucach mang thang Tam nam 1945va b coi nh hu tuc. No mi cphuc hoi hn chuc nam nay thoi.

Luan an a kien ngh nen xoa bocai hu tuc am chem, phanh thayln mot cach da man trc congchung ma thay bang nhng hnhthc khac e sao van gi clong ton knh to tien, gn gi truyenthong va ton vinh cac chien congcua tien nhan. Kien ngh ay ac ca hoi ong anh gia cao.Toi a cho xem nhng tam anhcon ln ang song b phanh thaytrc am ong. Tre con ngiln chen lan xo ay xong vao boimau len tay len tien cau mayAnh chang sn gai oc, va mo hoi:May qua! Em nh en le hoi engo li cau hon. a co ay enay th hong het xoi che banh keola cam chac !

Tiec thay! Nhieu y kien phephan a c neu len nhng hu

tuc ay van tiep dien nam nay qua

nam khac. Co y kien cho rang lehoi la cua nhan dan. No la tamnguyen cua nhan dan, can tontrong e nhan dan quyet nh.Toi ong y mot phan vi y kieno thoi. Vi nhng th hu tuc ay,ta can thuyet phuc sao cho moingi eu hieu o la da man, la

phan van hoa. Mot khi kieu le hoinh vay b tay chay th chang aitiep dien na.

Trong lch s loai ngi atng ton tai nhieu hu tuc da man.Co ca nhng tuc giet ngi e laymau hien te, tuc an tht bo me khive gia Chang le ch v Ton trongtuc le xa ma nhan loai cho phepgi lai cai tuc giet ngi hien te,tuc an tht ngi chang?

Tiec thay nganh Van hoa chaco nhng hng dan uon nan canthiet. Tham ch mot vai t bao conchay theo thoi giat gan cau khachtung ra nhieu hnh anh va li bnhrat phan cam.

a en luc can cham dt ngaycai hu tuc phanh thay xe xac tanbao nay trong le hoi v no phanvan hoa va kch thch bao lc, rat

nguy hiem./.n

Mot trong nhng hnh anh tai le hoiChem ln


34/37

DIENAN

37

VN HA

QUN NCCH CHN VA H CC THNH PH LN T H NI

N TP.H CH MINH

NI

HIEN NAY CO BAO NHIEU NG PHO LA CO BAY NHIEU QUAN NC CHE CHENVA HE. GOI LA QUAN NHNG THC CHAT CH CO MOT CAI BAN NHO, NAM GOCKHUAT, DI GOC CAY TO HOAC SAU COT IEN, THAM CH CO NI KHONG CO ENMOT CAI BAN MA CH LA MOT CAI BAN NHA, BEN TRONG NG MOT SO COC, TACH

VA MOT SO CAI AM E PHA TRA, NGI NGOI XUNG QUANH TREN MOT VIEN GACH,HOAC MOT MIENG XOP.

Quan nc che chen cua ong Lam, ngo Ly Thng Kiet xay dng nep song van hoa

l C DUY


35/37

DIEN AN

38

Ngi en ngoi uong trathng la khach vanglai, hoac mot vai bacxch lo, mot vai cu gia, thamch neu la mot quan nc trccong mot c quan, benh vienhay trng hoc th tham ch coca can bo cong chc, giao vien,bac s ngoi sup xuong miengxop, tay cam cai chen vi khoiboc nghi ngut toa hng chethm ngat cung khoi thuoc laquen vi mui mo hoi, mui congranh ven ng.

Nhng ngi ngoi uong noichuyen ram ran, het chuyen nay

sang chuyen khac, co nhngchuyen cu ty cu ty au aucung bay ra trong tieng ci hoho, roi chuyen v chong anhlon, chuyen tai nan giao thong,chuyen la ao, ghen enchuyen quoc gia ai s Tattat eu noi mot cach say sani quan nc che chen, ay lacha ke co nhng ngi mn

chen ru, mat mui o gay vangra nhng li tuc tu kho nghe.Tham ch b cho la nhn euci eu dan en thng cangchan, ha cang tay co khi gaycan sung thien khong noi bangmom ma bang ieu cay ap vaoau, bang vo chai ru, chaibia sa vao mat dan en thngtch, nhieu khi t vong la nhngchuyen bnh thng ni quannc va he. Nhn thay nhngcanh be rac ni quan nc ay,mot v Giao s ve van hoa arat nhieu lan khuyen nhu caccan bo di quyen khong nenngoi la ca ni quan nc va he,nen danh thi gian e hoc tap,nghien cu va lam nhng viecco li cho xa hoi va cho gia nh.Mot so ngi nghe theo, nhng

van con mot so ngi van lay

nhng ni ay lam ni giai stressva gap khong t rac roi trongcuoc song. Vay ta nhn nhancai c va cai khong c cuani quan nc va he ay ra sao?Cung v Giao s tren cho biet: cac nc phat trien tham ch Lao i ca ngay ng khongthay co quan nc va he nh ta, ai i au trong tui xach trongba lo eu co mot chai nc loc,moi chan tm ghe a ni congvien hoac ven ng ngh giailao uong chai nc cho khatroi lai tiep tuc hanh trnh. Uonghet chai th lai vt vo vao thung

rac nen va he ng pho cuaho luc nao cung phong quangsach se khong co nhng ngingoi le mach leo uong nc, xaba che va tan thuoc la xuongng, cung khong co nhngtop tum nam tum ba ngoi tan hetchuyen tren tri di at . ochnh la mot xa hoi van minh.

ta t thua xa a co nhng

quan nc che ven ng, venva he vi cac ba cu gia trongrat ne nep ngoi ban quan.Nhng quan nc ay a giupcho nhng anh bo oi, ch thanhnien xung phong, ngi lao ongtren ng i khat nc, vaouong oi ba chen nc, an motvai thanh keo lac thanh khiet roilai hoi ha len ng hanh quanva co nhng ngi lam th vietnhac ca ngi nhng quan nco Nhng ngay nay, nhngquan nc va he a tr thanhni mu sinh cua mot so ngi,v li nhuan ho bat chap noi quy,quy che cua ng pho, ba aucung bay chen tach, ghe nhachan het ca ng i cua khachbo hanh, te hn na la ho biennhng ni o thanh ni tan gau

cua mot so ngi vo cong roi

nghe, tham ch co ca nhngngi anh bac bat chnh cungtra chon vao ngoi, che uongvao, ru nga nga say, ho tuonra khong biet bao nhieu chuyenhet sc vo van hoa dan en anhchi nhau Hoi mot so ngiquan ly ng pho, ho noi rangchung toi cung a i dep, nhngdep au pho th ho chay xuongcuoi pho, vang mat cac c quanchc nang ho lai bam tru motcach kien cng v the ngpho ngoai viec giao thong achtac th quan nc va he cung trthanh qua tai, gay mat ve sinh,

my quan ng pho. Tuy nhiencung can phai co cai nhn ungmc vi nhng ngi v hoancanh kinh te kho khan, phai mquan nc, nhng quan ncay phai ng x van minh co vanhoa.

V nep song van minh o th,e ngh cac cap, cac nganh taptrung x ly cac quan nc che

chiem va he gay lon xon, matmy quan ng pho, buoc hophai ngoi trong quan, trong ngo,khong ngoi tran lan ra va heni khach bo hanh i lai. Nhngngi vao uong nc cung canng x co van hoa, ngha la uongvai chen nc cho khat, tranhnoi chuyen ca rich ca tang hoacgay go anh nhau ch v nhngchuyen khong au, co nh vayth quan nc va he mi thc sla ni giai khat cho khach thapphng va tao cho ng thonghe thoang, gop phan giam thieutai nan gia thong.

ng x van hoa ni quannc che chen va he phai trthanh mot net ep cua ngithanh pho trong viec xay dngcon ngi mi van minh hien

ai.n


36/37

DIENAN

39

Va qua, Trung tam bao ve quyen tac gia VietNam thuoc Hoi Nhac s Viet Nam (VCPMC)to chc cuoc gap mat e lay y kien cua cacnhac s ve viec thi hanh quyen tac gia trong lnh vcam nhac. Theo Nhac s Pho c Phng, Giam ocVCPMC th ch co 10% chng trnh bieu dien tratien ban quyen tac gia. Nhieu y kien neu thc trangdoanh thu cua cac em dien rat ln, thu nhap cuabau so va ca s len ti hang chuc, hang tram trieuong, nhng tac gia nhieu khi khong c tra tientac pham neu co cung qua t oi. i tm nguyen nhancua s vi pham nay, cac nhac s Pho c Phng,Nguyen c Toan, Trng Ngoc Ninh, Nguyen TaiTue...cho rang nguyen nhan chnh khau cap phepcho cac chng trnh bieu dien cua Cuc Nghe thuatbieu dien va cac S Van hoa, the thao va Du lch cac a phng. Theo nhac s Trng Ngoc Ninhnhieu chng trnh bieu dien ch can cam ket tra tienban quyen tac gia ma khong co giay t chng minhcho s cam ket o nh hp ong ban quyen s dungtac pham am nhac, giay chng thc nop tien chotac gia, a c cap phep. Cho nen sau khi ccap phep nhieu n v bieu dien a khong thc hienli cam ket cua mnh. Trong cuoc toa am Nang

cao chat lng va i song am nhac Viet Nam do

Thc hin nghim tc

Trong lnh vc m nhcQUYN TC GIl NGUYEN THU

ANG VA NHA NC QUAN TAM EN VIEC XAY DNG OI NGU VAN NGHE S, TAO

MOI IEU KIEN THUAN LI E VAN NGHE S SANG TAO. E BAO VE QUYEN TAC GIA,NC TA A THAM GIA CONG C BERN VA CO LUAT S HU TR TUE. TUY NHIENCHO EN NAY VIEC VI PHAM QUYEN TAC GIA VAN DIEN RA TRONG LNH VC VANHOC NGHE THUAT, AC BIET LA TRONG LNH VC AM NHAC.


37/37

DIEN AN

Chng trnh Bai hat Viet VTV va Cong ty ThanhViet to chc, mot so nhac s cung len tieng viec thuva tra ph quyen tac gia cua VCPMC la cha hp lyhoac khong thoa ang. NSND Tran Bnh cho biet vkhong thoa thuan c gia tac quyen vi VCPMCnen t lau Nha hat Ca mua nhac nhe a tra tacquyen trc tiep cho tac gia

Trc nhng y kien cua VCPMC va mot so nhac

s, Cuc trng Nghe thuat bieu dien Vng DuyBien a phat bieu: Bao ve va thc thi quyen tac giala trach nhiem chung cua moi ngi, ca nhan trongo co Cuc Nghe thuat bieu dien. Khong co chuyenCuc Nghe thuat bieu dien thieu nghiem tuc trongthc thi luat phap va bao ho quyen tac gia, ngclai chung toi rat nghiem tuc trong van e nay. Cuthe, Luat cap phep ghi: Yeu cau cac n v to chcbieu dien, cac nghe s bieu dien, dien vien thchien ung noi dung chng trnh a c cap phepva quy nh trong quy che bieu dien va to chc bieudien nghe thuat chuyen nghiep va Luat S hu trtue a ban hanh. Luat khong yeu cau n v to chcphai co hoa n thanh toan tien ban quyen trong hos xin cap phep. V the c quan cap phep ch yeucau ho cam ket thc hien Luat S hu tr tue chkhong the ep buoc ho phai nop hoa n a tra tacquyen roi mi c cap phep. Ban quyen tac giathuoc ve giao dch dan s va mang tnh thoa thuan.Cuc Nghe thuat bieu dien la c quan quan ly khonglam thay cac n v t nhan trong quan he giao dch

dan s nay Chung ta a co Luat S hu tr tue

Viec thc thi Luat la trach nhiem cua moi cong dan,moi to chc khi s dung tac pham. Neu n v naovi pham, cac tac gia hoac n v c uy quyennh VCPMC co quyen kien ho. VCPMC la mot tochc phi chnh phu ai dien cho mot so nhac s baove quyen li cho ho. Nhiem vu cua VCPMC la thoathuan vi cac n v, cac ca nhan s dung nhac ethu tac quyen theo ung luat nh nhng VCPMCkhong co quyen yeu cau c quan quan ly dungbien phap hanh chnh e thu tien thay mnh. o lacha ke gia ca ma pha VCPMC a ra khong cotnh thoa thuan. Rat nhieu n v to chc bieu diena phan anh en Cuc Nghe thuat bieu dien viec bap at gia tac quyen khong hp ly. Cung chnh vthe cac n v a trc tiep tra tac quyen cho nhacs ma khong thong qua Trung tam.

Nh vay viec thi hanh quyen tac gia la van erat nhay cam va phc tap, nhat la hoat ong amnhac trong c che th trng. e Luat S hu tr tuei vao cuoc song co hieu qua, cac c quan chcnang can co nhng giai phap cu the, bam sat cacvan e nay sinh trong i song am nhac. Th dunh cac n v to chc bieu dien a cam ket thchien quyen tac gia khi xin cap giay phep th at ravan e giam sat va x phat nh the nao khi b vipham. Viec at gia ca va chi tra nh the nao cho

hp ly va minh bach. NSND Tran Bnh phan tch:Cac the he nhac s i trc so ong c Nha ncbao cap, ao tao, tra lng thang, tra nhuan but, tralng hu ton vinh bang cac giai thng con cacnhac s tre hien nay cha co c ieu o. Le ra khiquy nh gia thu tac quyen n v c uy quyenphai lam ro ieu nay, quy nh ro tng mc oi vinhng ca khuc mi sang tac, vi nhng ca khuca sang tac 50 nam, 30 nam, 20 nam...ch khongphai phat gia tuy tien nh hien nay. Cung nhieungi at vat e tra tien tac gia nh the nao trongcac chng trnh phuc vu nhiem vu chnh tr, bieudien vung sau, vung xa...c biet Cuc Nghethuat bieu dien xay dng Ngh nh Nghe thuat bieudien trnh Chnh phu, thiet ngh can bam sat thctien hoat ong am nhac, lang nghe y kien cua cacnhac s va giam c thu tuc hanh chnh va baoam thi hanh co hieu lc quyen tac gia. Cac nv to chc nghe thuat bieu dien phai nghiem chnhchap hanh Luat Ban quyen tac gia, coi o la trachnhiem va ao ly cua nhng ngi hoat ong van

hoa nghe thuat n

Documents

page 4-40_VH3_CNVSK-DD