Pages From Naciye Babalık - TKP'Nin Sönümlenmesi-2

7/24/2019 Pages From Naciye Babalk - TKP'Nin Snmlenmesi-2

1/11

3. Nikita Hruov Hruov Rza Yrkolu (yazar ad) R.Yrkolu

4. Leonid lyi Brejniyev Brejniyev 18. Erdal Talu E.Talu

5. Mihail Sergeyevi Gorbaov Gorbaov 19. Metin Gr M.Gr

6. Mustafa Suphi M.Suphi 20. Ali Durak A.Durak

7. Ethem Nejat E.Nejat 21. Mustafa Demir M.Demir

8. Dr. efik Hsn Deymer .Hsn 22. Alp Otman A.Otman

9. Reat Fuat Baraner R.F.Baraner 23. mer Tulgan .Tulgan

10. Zeki Batmar Z.Batmar 24. Cavluflaz C.uflaz

Yakup Demir (parti ad) Y.Demir 25. Vadim Zagladin V.Zagladin

HakkDerin (yazar ad) H.Derin 26. Aydan Bulutgil A.Bulutgil

11. smail Bilen .Bilen 27. eref Yldz .Yldz

Marat (parti ad) 28. Birol Baren B.Baren

S.stngel (yazar ad) 29. Mehmet Bozk M.Bozk12. Aram Pehlivanyan A.Pehlivanyan 30. Ahmet Muhtar A.Muhtar

Ahmet Saydan (parti ad) A.Saydan 31. aatay Gnal .Gnal

13. Mehmet Ali Aybar M.A.Aybar 32. Mustafa Hayrullaholu

14. Behice Boran B.Boran M.Hayrullaholu

15. Mihri Belli M.Belli Deniz (parti ad)

16. Aydn Meri A.Meri 33. dris Erdin .Erdin

Hasan Erdal (parti ad) H.Erdal 34. Ahmet Kardam A.Kardam

TERMNOLOJ. (Tez iinde yer alan bazszcklerin aklamasdr.)

Konspirasyon: llegal rgtte gizli alma yntemi.

Koopte etme : (kooptasyon) llegal bir rgte, st ynetim kararile ye alma yntemi.

Likide etme: (likidasyon) llegal bir rgt fiilen tasfiye amacile farklyntemlerle, yava

yava alamaz hale getirme veya rgt geniletme politikas iinde tam

tersi sonu verecek biimde yoketme.

Plenum: Tam yeli Merkez Komite toplants.

Politbro: llegal partilerde politik karar reten en st organ.

Tekbaa almak: Parti almasntek kiiye balolarak srdrme cezasvermek. llegal birrgtten atlmann ilk adm.

KISALTMALAR. (Tez iinde yer alsrasna gre dzenlenmitir.)

SSCB, SBKP. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birlii, Sovyetler Birlii Komnist Partisi.

TKP, TP. Trkiye Komnist Partisi, Trkiye i Partisi.

TBKP, SBP. Trkiye Birleik Komnist Partisi, Sosyalist Birlik Partisi.

TSTAV. Trkiye Sosyal Tarih Aratrma Vakf.

MK, PB. Merkez Komite, Politik Bro veya Polit-Bro.

KPD, FKP. Alman Komnist Partisi, Fransz Komnist Partisi.

viii


2/11

EKK. Komnist Enternasyonal Yrtme Komitesi.

TSF, THF. Trkiye ii ifti Sosyalist Frkas, Trkiye Halk tirakiyun Frkas.

TKBP. Trkiye Komnist Bolevik Partisi.

TSP. Trkiye Sosyalist i Partisi.

CKMP. Cumhuriyeti Kyl Millet Partisi.

FKF, SG. Fikir Kulpleri Federasyonu, Sosyalist Genlik rgt.

ATTF, TTO. Avrupa Trk Toplumsal Federasyonu, Trk Toplumcular Oca.

FDEF. Federal Almanya i Dernekleri Federasyonu.

DDR. Demokratik Almanya Cumhuriyeti.

TF, TB. ngiltere Trkiyeli renciler Federasyonu, ngiltere Trkiyeli lericiler Birlii.

TKPR. Trkiye Komnist Partisi Reorganizasyon.

GSB. Gen Sosyalistler Birlii. (ya da nc Grubu)

TTED. Tm Teknik Elemanlar Dernei.DSK. Devrimci i SendikalarKonfederasyonu.

TSMB. Trkiye Sosyalist Mcadele Birlii.

GD, LD. lerici Genler Birlii, lerici Liseliler Dernei.

TS, TB-DER. Trkiye retmenler Sendikas, Tm retmenler Birleme ve

Dayanma Dernei.

GYK, MYK. Genel Ynetim Kurulu, Merkez Ynetim Kurulu.

DGM, MGK. Devlet Gvenlik Mahkemesi, Milli Gvenlik Kurulu.

AHK. Avrupa nsan HaklarKomisyonu.

SBPGYK. Sosyalistlerin Birlik Partisi Giriim Yrtme Kurulu.

SDP, TEP,HEP Sosyalist Devrim Partisi, Trkiye Emek Partisi, Halkn Emek Partisi.

BTDK. Birlik TartmalarDzenleme Kurulu.

NEMLOLAYLAR KRONOLOJS.Giri:

14 Temmuz 1889 II.Enternasyonal kuruldu.

07 Kasm 1917 Ekim Devrimi gerekletirildi.

22 Eyll 1919 stanbulda TSF kuruldu.

1920 Ankarada, THF (Halk Komnist Partisi) Kuruldu.14 Temmuz 1920 Merkezi Ankarada, III.Enternasyonale bal Komnist Partisi ilan

edildi.

28 Temmuz 1920 Kominternde TKP, Milli Kurtulu Hareketi ile ibirlii yapacan

aklad.

01-08 Eyll 1920 Birinci Dou HalklarKurultayyapld.

10 Eyll 1920 Birinci ve Umumi Trk Komnistleri Kongresinde TKP kuruldu.

18 Ekim 1920 M.Kemal Yeilorduyu kapatt ve Trkiye Komnist Frkasn

kurdurdu.

ix


3/11

20 Ocak 1921 Ankarada THKP yayn organ Emek gazete binas atee verildi.

Yneticiler tutukland.

28 Ocak 1921 M.Suphi ve 14 yoldaKaradenizde Trabzon aklarnda katledildi.

21 Temmuz 1921 .Hsn ynetiminde Aydnlk Dergisi kmaya balad.

07 Aralk 1921 Ankara hkmeti Trkiye Halk Komnist Partisini (THF) resmen

tand.

15 Austos 1922 THF Kongresi yaplmak zere iken resmi izin kaldrld. Kongre

illegal yapld. Kongre sonrasTHFi kapatld, bazyeleri casusluk

ilesuland.

01 Nisan 1923 TBMMnin kendini fesh ve yeni seimlere gitme kararzerine TSF

yeniden faaliyete geti.

04 Mart 1925 Takrir-i Skun Kanunu getirildi. TKP yaynlarkapatld. stiklal Mah.

kuruldu.19 Aralk 1946 .Hsn tutukland. 141-142 ile 5 yl ar hapis cezasald.

14 Temmuz 1950 .Hsn afla serbest brakld, iki yl sonra 25 ubat 1952de tekrar

tutukland.

07 Nisan 1959 .Hsn 72 yanda srgnde vefat etti.

1956 SBKP 20.Kongresi yapld.Hruov, destalizasyon srecini balatt.

16-19 Kasm 1957 Moskovada 1. Komnist ve i Partileri Toplantsyapld.

Kasm 1960 Moskovada 2. Komnist ve i Partileri Toplantsyapld.

13 ubat 1961 I.TP 12 ii sendikactarafndan stanbulda kuruldu.

01 ubat 1962 M.A.Aybar Genel Bakan olarak TPe davet edildi ve kabul etti.

Ekim 1964 Hruov, L.Brejniyev ve parti ideologu M.Suslov tarafndan

grevden alnd.

SBKPnin 21.Kongresinde Genel Sekreterliine Brejniyev getirildi.

09-10 ubat 1964 TPin I.Byk Kongresi zmirde yapld.

10 Ekim 1965 Milletvekilleri genel seiminde TP seime girdii 51 ilde 276.101 oy

ve Trkiye genelinde %2.83 oy yzdesi ile 15 milletvekilii (%3.33)

kazand.

20-23 Kasm 1966 TPin II.Byk Kongresi Malatyada yapld.13 ubat 1967 DSK kuruldu.

24 Temmuz 1967 Russell Mahkemesi aratrma heyeti bakanM.A.Aybar Vietnama

gitti.

21 Austos 1968 SSCB ve Varova Paktnn dier drt yesi ekoslavakyaya

mdahale etti.

09-12 Kasm 1968 TPin III.Byk Kongresi, Ankara Selim Srr Tarcan Salonunda

yapld.

28-29 Aralk 1968 TPin II.Olaanst B.Kongresi Ankarada Dilat Dn Salonunda

topland.

x


4/11

16 ubat 1969 6.Filoyu protesto iin ii ve genlik kurulularnn dzenledii miting

ve yry tekbirlerle saldrya urad. Kanl Pazar adyla tarihe

geti.

12 Ekim 1969 Genel Seimler yapld. M.A.Aybar ve R.Kuas, stanbuldan

milletvekili seildi.

15-16 Kasm 1969 M.A.Aybar ve MYK istifa etti. Yeni G.Bakan Mehmet Ali Aslan oldu,

15-16 Haziran 1970 DSKin nderliindeki byk ii yryne polis ve jandarma

saldrd.

29-31 Ekim 1970 Ankarada TP IV.Byk Kongresinde B.Boran Genel Bakanla

getirildi.

08-09 ubat 1971 M.A.Aybar GYKya gnderdii, basna da aklad bir mektupla

4.Kongre kararlarna karkt

11 ubat 1971 GYKda, M.A.Aybarn kesin karlma istemi ve tedbir olarakMHDna sevk karar, 4 ekimser dnda 30 oyla kabul edildi.

10 ubat 1971 TPin 10.kurulu yldnm stanbul Tepebanda kutland.

M.A.Aybar basn toplantsdzenleyerek TPten istifa etti.

15 ubat 1971 Parti Gazetesinde M.A.Aybarn MHDna sevk kararnn gerekeleri

akland.

12 Mart 1971 Komutanlar muhtra verdiler. S.Demirel istifa etti. 19.00 haber

blteninde TP

yneticileri hk. Ankara Ar Ceza Mahkemesinde dava ald

bildirildi.

14 Mart 1971 15 kurulu 12 Mart destekledi. DSKin bildirisi de bu dorultuda

kt.

02 Nisan 1971 AP ve CHP N.Erim Hkmetine gvenoyu vermeyi kararlatrd.

Bamsz st. Mv. M.A.Aybar, N.Erimle zel olarak grt ve

Mecliste gvenoyu verdi.

26 Nisan 1971 Hkmet 11 lde skynetim ilan etti.

27 Nisan 1971 TPin MYKs topland ve Skynetime kar kan bir bildiri

yaynlad.13 Mays 1971 N.Sargn, gece ge vakit gzaltna alnd ve 4 gn sonra 141den

tutukland.

26 Mays 1971 B.Boran, gzaltna alnd.

29 Mays 1971 B.Boran ve S.Aren tutuklandlar.

11 Haziran 1971 Anayasa Mahkemesinde TPi kapatma davasald.

20 temmuz 1971 40 gn sonra TPi kapatma kararverildi.

06 Ocak 1972 Anayasa Mahkemesinin TPi kapatma karar Resmi Gazetede

yaynland.

xi


5/11

01 Mays 1975 30 Nisan gn kurulu dilekesi ileri Bakanlna verilen II.TP

kuruldu.

05 Haziran 1977 Seimlerde TP sert bir CHP eletirisiyle sosyalizm propagandasn

nekard.

Blm: 1. Atlm Dnemi.

27 Ekim 1968 Avrupa Trk Toplumcular Federasyonu (ATTF) kuruldu.

05-17 Haziran 1969 Moskovada 75 Komnist ve i Partisinin katld Uluslararas

Konferans yapld.

Mart 1969 TTOnun yayn organKurtuluyaynna baland.

13 Aralk 1969 ATTF 2. Kongresi seimi, Z.Batmarn istei dorultusunda

biimlendi.

16 Mays 1970 Trkiyede Kurtulu ATTF yayn organhaline getirildi.

Ocak 1974 Atlm TKP MK yayn organolarak yaynlanmaya baland.Ekim 1974 .Bilen TKP Genel Sekreteri sfatnkullanmaya balad.

18 Kasm 1974 Yeni aDergisinde Z.Batmarn lm ilanyaynland.

Ocak 1977 GD kuruldu.

ubat 1977 TKPnin Konya KonferansMoskovada yapld.

1979 yl inin Sesi 100. saysile TKP iindeAk Savaa balad.

Blm: 2. Trkiyede 12 Eyll hareketi ve TKPde ynetim deiiklii.

21 Aralk 1980 .Bilen TKPnin Sesi radyosundan, 12 Eyll darbesi ile birlikte ayn

gn kaleme alnan bildiri dorultusunda konuma yapt.

ubat 1981 Siyasi polisin elinde TKP ile ilgili genibilginin toplandistihbarat

alnd.

Mart/Nisan 1981 inin Sesi ekibi, TKP 1981 II. Leninciler Konferansndzenlendi.

Mays 1981 TKPye ynelik genitutuklamalar ve TKP operasyonu balad.

1981 Austos TKP operasyonu sonras TKP MK Plenumu yapld. A.Meriin

konumu ile ilgili ve Desantralize Parti kararlar alnd. N.Yac

YardmcGenel Sek. getirildi.

1983 TKP 5. Kongresi illegal olarak yurt dnda yapld.

18 Kasm 1983 .Bilen 81 yanda ld. Cenaze merasimi Sofyada yapldve oradagmld.

ubat 1984 .Bilenin lm sonras 1.Plenum yapld. SBKP Gen. Sek. Yuri

Adropov idi.

11 Haziran 1984 H.Kutlu bakanlnda 2.Plenum yapld. SBKP G. Sek.

K.U.ernenko idi.

19 Kasm 1984 3.Plenum, Trkiyedeki faist diktatrle, zal Hkmetine kar

tavr alnd.

xii


6/11

01 Mays 1985 4.Plenum, SBKP G.Sek. M.Gobaovun bar ve silahszlanma

hareketini tek ynl olarak balatmasn onaylayan bir yaklam

iinde yapld.

Blm: 3. TBKPnin Kurulmas.

1974 1978 12 Marttan kve TP-TKP arasnda sert atma dnemi balad.

1978 1980 TP ve TKP arasnda yumuama srecine girildi.

12 Eyll sonras TP liderleri ve .Bilen arasnda Bulgaristandaki toplantda, birleme

yerine kaynama yaklamnerildi.

13 ubat 1981 TPin 20.kuruluyldnmnde, .Bilen kutlama mesajgnderdi.

1982-1983 TKP atsaltnda birleme arlk kazand.

1984-1985 Birlik grmelerinde 1980 ncesindeki protokoln gerisine dld.

1985-1986 Ortak program ortak tzk almalarbalad.

07 Ekim 1987 Brksel Basn Toplants; TP-TKP Birlii ve TBKPnin kurulduuduyuruldu.

10 Ekim 1987 Behice Boran Brkseldeki evinde kalp krizi geirdi ve saat 19da

vefat etti.

16 Ekim 1987 B.Borann cenazesi Esenboada karland ve Meclis trenine

gtrld.

17 Ekim 1987 B.Boran stanbul Zincirlikuyu Mezarlnda topraa verildi.

27 Ekim 1987 TP-TKP ortak duyurusu, iki Genel Sekreterin Trkiyeye gelecekleri

bildirildi.

Blm: 4. TBKPnin Yaplanmas. 4.1. Hukuksal Geliim.

16 Kasm 1987 H.Kutlu ve N.Sargn, kendilerine elik eden heyetle birlikte

Esenboaya iner inmez, heyetten tecrit edilerek gzaltna alndlar.

05 Aralk 1987 ki lider DGMde yarg nne kt ve tutuklandlar. Cezaevine

gtrlrken N.Sargn kence grdk diye bard.

28 Haziran 1988 AHKda iki liderin ikence bavurusu kabul edildi.

06 Nisan 1990 Duruma sonras, iki lider Komnist Partisi zerindeki yasaklar

kalkncaya veya tahliye oluncaya kadar lm orucuna baladklarn

belirtti.25 Nisan 1990 ki lider lm orucuna ara verdi.

04 Mays 1990 ki lider 1000 avukat ile 32.kez yarg nne ktlar ve 900 gnlk

tutukluluk sona erdi. Tahliye edildiler.

4.2. rgtsel Geliim.

12/13 Mays 1988 Moskovada TIPin 8. ve Pragda TKPnin 6.Kongresi yapld.

16 Mays 1988 TBKPnin Birinci (Birlik) Kongresi Moskovada illegal olarak topland.

16 Haziran 1988 Birleme srecinde olduklarbelirtilen TP,TSP,TKP birlik srecinin

dnlmez bir noktada olduunu ortak bir aklama ile duyurdular.

xiii


7/11

07 Ekim 1988 TBKPnin 1.Birlik Kongresinin illegal olarak yurt dnda yapld;

gyablarnda N.Sargnn Genel Bakan, H.Kutlunun Genel Sekreter

seildii akland.

Ocak 1989 Admlar Dergisi yaynlanmaya baland.

09 Haziran 1989 1Nisan 1958de yayna balayan Bizim Radyonun 11 Haziran

1989da yaynna son verecei yayn kurulu tarafndan basna

duyuruldu.

10 Austos 1989 Admlara polis basknsonucu 20 kii gzaltna alnd.

30 austos 1989 Admlarn son saysstanbul DGM Savclnca toplatld.

03 Aralk 1989 TBKP ynetimine tepki olarak komnist kimlik aklamalarn

TKPliler balatt.

06 Aralk 1989 TBKP, komnist ad tayan, yeni, yasal, ynsal bir parti iin

kurucular kurulu toplantsyapacanduyurdu.30 Ocak 1990 Admlar, N.Demiraln talimatyla arand. U.Cokun gzaltna alnd.

11 ubat 1990 Admlar ili temsilciliine polis baskn yapt. TBKP PB, MK, il ve ile

temsilcisi 150 kii gzaltna alnd.

18 Mart 1990 TBKPde,komnist adnn kullanlmamasn savunan kendini

Deklarasyoncular olarak adlandran TP kkenlilerden bir muhalif

grup kt.

Blm: 5. TBKPde deolojik Deiim ve Legale k.

04 Haziran 1990 TBKP kurulu bavurusu ve basn toplants yapt. Kurucular

Kurulunda 35 kiilik GYK seildi ve Admlar Ankara Temsilciliine

bez tabelasnast.

05 Haziran 1990 Antkabiri ziyaret iznialan TBKP iin tren iznialnmaddiye tren

yaplmad. N.Sargn zel deftere yazamadklarn, Antkabir mer.de

gazetecilere okudu.

15 Haziran 1990 Cumhuriyet basavcsTBKPnin kapatlmas iin Anayasa Mah.de

dava at.

01 Austos 1990 N.Sargn, Mulada TBKPnin belli bir evresinde ve SBPde

tartmalara neden olan tarihi bir konuma yapt.11 Ekim 1990 S.Cokun politik gmen olarak bulunduu Danimarkadan

Trkiyeye dnd.

Kasm 1990 N.Yac, Mersinde TBKPnin dzenledii sohbet toplantsnda

kapitalizmin Marxn dediinin tersine bir gelime gsterdiini; ii

snfnn zincirlerinden baka da kaybedecek eyleri olduunu

syledi.

09 Kasm 1990 N.Yac, Star-1in KrmzKoltuk programna konuk olarak katld.

20 Kasm 1990 TBKP Parti Meclisi, birlik partisine nkoulsuz katlma kararald.

14-15-16 Aralk 1990 TBKP stanbul ili 1.Olaan Kongresi yapld.

xiv


8/11

17 Aralk 1990 GYKnn 22 Aralkda Gaziosmanpaa ile lokalinde toplanaca

duyuruldu.

12-13-14 Ocak 1991 TBKP Byk Kongresi Ankarada ato Yazar dn salonunda

topland.

Blm: 6. SBPnin Kurulma Sreci ve TBKPnin Tutumu.

06 Ocak 1990 Birlik Tartmalar Dzenleme Kurulu halka ak Sosyalist Birlik

adyla ilk toplantsnBeiktaAnl Dn Salonunda gerekletirdi.

15 Nisan 1990 TBKP, TSP, SDP, TEP, Sosyalist Birlik; K.Anadol, H.Okuolu,

K.Ateoullarile A.Nesin, M.Belge, H.Gerger, A.Birdal,

N.Helvacnn katldBirlik toplantsbasna kapalyapld.20 kiilik

Yrtme Kurulu belirlendi. Toplantya katlan 138 kiigiriimci olarak

imza att.

20 Haziran 1990 Sosyalistlerin Birlik Partisi giriimi iinde yer alan SDP evresi(M.A.Aybar kanad) TBKPyi sulayarak ayrld.

23 Haziran 1990 Ankara Atatrk Spor ve Sergi Sarayda Karar Kurultay topland.

A.Nesin a konumasn yapt. Tepki toplayan programn,

eletirilen yanlarn deitirilmesi kouluyla ve addaSosyalist Birlik

Partisi olarak 277 oyla kabul edildi.

13 Ocak 1991 S.Cokun, TBKP Merkez Ynetiminin, Kongre Tezleri ile,

burjuvaziye kar verilen yasallk mcadelesini tasfiye ettiklerini

belirtti ve: dnceleri, Marksizm d sonulara ulamtr.

Sosyalistlerin Birlik Partisi Marksist olmaldr dedi.

15 Ocak 1991 SBP kurulubildirgesini ileri Bakanlna vererek resmen kuruldu.

09 Kasm 1991 stanbulda yaplan GYK toplantsnda SBPnin geleceinin ele

alnacagenibir toplantistendi.

30 Kasm 1991 Geniletilmirgt ToplantsAnkara ato Yazar dn salonunda

yapld. Toplantdaki gelimeler zerine baz GYK ve MYK yeleri

istifa etti.

08 Aralk 1991 stanbulda toplantya arlan GYK, grmeler sonunda MYK ve

GYKdaki grevlerinden istifa edenlerin yerine yeni yelerin seiminigerekletirdi.

02-03 Mays 1992 SBP Olaan Kongresi Ankara Dedeman Oteli Konferans Salonunda

yapld.

07 Mays 1992 lk Olaan Kongrede seilen GYK stanbulda topland ve yeni

MYKyseti.

07 Haziran 1994 SBP feshedildi.

08 Haziran 1994 BSP kuruldu.

xv


9/11

6.4. Anayasa Mahkemesi ve TBKPnin Kapatlmas.

13 Temmuz 1990 TBKP, 14.6.1990da alan dava iin, Avukat Turgut Kazan eliyle

Anayasa Mahkemesine yazl savunma verdi ve szl savunma

iinsre vaadi ald.19 Temmuz 1991 Anayasa Mahkemesinin TBKPyi kapatma karar Partiye tebli

edilmeden nce Bugn gazetesinde TBKP kapatld bal altnda

verildi.

10 Ekim 1991 N.Sargn-N.Yac, haklarnda alan davada sulamalarn byk

blmnden beraat ettiler.

13 Kasm 1991 Anayasa Mahkemesi Bakanl, avukat E.ansaln bavurusunu

yantlad. Anayasa Mahkemesinin resmi yazsndan renildii zre

karar, 16.7.1991 gn alnm, ve gn sonra 19.7.1991de Bugn

Gazetesinde yer alrken ilgili yere ay sonra iletilmi, bu ilem de

bavuru zerine yerine getirilmiti.

28 Ocak 1992 TBKPyi kapatma karar Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle

girdi.

07 Ocak 1992 TBKP, Anayasa Mahkemesinin kapatma kararna kar Avrupa

Konseyi nsan HaklarKomisyonunda dava at.

30 Ocak 1998 TBKP, Avrupa Konseyi nsan Haklar Komisyonunda at davay

kazand.

xvi


10/11

GR

DNYA ve TRKYE KOMNST HAREKETnin TARHSEL GELM

Sovyetler Birliinin dalmas ile nc Enternasyonal geleneini

srdren partiler etkilenirler ama, bir ou yaamlarn srdrmektedir.

zellikle komnist hareketin tarihsel ve ideolojik geliim sreci iinde

bandan beri varolan; rgtsel yaamSovyetler Birliinin desteine bal

olmayan komnist partileri, ideolojik alm ve tartmalarnda gelitirmiler;

Gorbaov liderliinde srdrlen ideolojik tart

malara da kat

larak tav

rlar

n

sergilemilerdir. Bu yaklamlar tezin iinde de yer alacaktr. Bu nedenle,

dnya komnist hareketinin tarihsel ve ideolojik geliimi nem

kazanmaktadr. nk, Sovyetler Birlii de bu srecin rndr.

G.1. EKM DEVRMnden NCE KOMNST HAREKETN TARHSEL ve DEOLOJK

GELM

Dnya Komnist hareketi, bilimsel sosyalizmin kurucusu KarlMarxve

Friedrich Engelsin, yaadklar zamann siyasal savamlarndan edindikleri

deneyimler sonucu yazdklar, tm sosyalist belgelerin en nls Komnist

Manifesto ile balar. Komnist Manifestoyu yaratan koullar anlamak iin

yazld tarihten yarm yzyl geriye gitmek gerekir.1 Sosyalist dn

tarihinde bir kilometre ta olan Manifesto, Avrupa Devriminin arifesinde,

ubat 1848de yaymlanmtr.2 Marx, 1848 devriminde, itici gcn ii snf

olduunu, ancak devrimin burjuvaziyi iktidara getirdiini, devrimin gncel

olaylarn, snfsal ilikileri ilk kez tarihsel materyalist yntemle irdeler.31848

devriminden, proletaryann gelecekteki savamile ilgili sonulara varr .4


11/11

Marksizmin doduu psikolojik-toplumsal ortamda, entellektel

mayann bilime, edebiyata, sanata, felsefeye, dine, mzik ve matematik gibi

alanlara ulayor olmas, devrimci kopular getirir. Bu bilimsel sosyalizmin

doudnemidir.5

1846da Marx ve Engels, Avrupa ve Amerikadaki gruplarla

haberlemek iin Komnist Irtibat Komitesini kurarlar.6 Alman iilerinin gizli

dernei gibi olan Birlik, dier lke iilerinin de katldbir ii kuruluu olur.7

Avrupa ii snf, glenince rgtlenme balar. I.Enternasyonal,28 Eyll 1864te

Londrada Uluslararas Iiler Dernei olarak kurulur.8 Bu srada Paris Komn

yaanr.9Engels, Paris Komnn deerlendirir10ve yenilgi zerine tarihi bir

saptama yapar: Paris Komnnn yaamna malolan ey, merkeziyetilik ve otorite

eksiklii oldu. Zaferden sonra otoriteyi vb. ne yaparsanz yapn, ama savam iin tm

glerimizi bir araya getirmek ve aynsaldrnoktaszerinde toplamak zorundayz. Otorite

ve merkeziyetilikten tm koullar iinde ktlenecek iki ey olarak sz edildii zaman, bana

yle geliyor ki bunu syleyenler ya bir devrimin ne olduunu bilmiyor, ya da szde

devrimcilerden baka bir ey deiller11

Marx, Komnn, siyasal iktidarn ii snf tarafndan fethini

simgelediini belirler ve: i snf kurtulu hakkn sava alannda kazanmaldr.

Enternasyonalin grevi, emek glerini gelecekteki savam iin rgtlemek ve

birletirmektir der.12

II.Enternasyonal byle bir grevi stlenerek 14 Temmuz

1889da kurulur.13 4 Austos 1914te I.Dnya Savanda partilerin savatan

yana tavr almalar dalmay ve uluslararas ii hareketinin blnmesini

getirir.14 Avrupann dousunda Rus Sosyal Demokrat Partisinin devrimi

geliirken, batsnda Alman Sosyal Demokrat Partisinin eliyle ii snf

egemenliinin kurulmasna son verilir.15 Rus sosyal demokratlar ve onlar

2

Documents

Pages From Naciye Babalık - TKP'Nin Sönümlenmesi-2