14
ΕΙΑΓΩΓΗ Ο πάγος είναι ένα από τα βασικά στοιχεία της φύσης. 1 Ο πάγος βρίσκεται στις ηπείρους και στα επιφανειακά νερά της γης με διάφορες μορφές, από τις οποίες σημαντικότερες είναι οι ηπειρωτικοί παγετώνες που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας. Μικρότερες μάζες αιώνιο πάγου, που ονομάζονται παγοκαλλύματα, καταλαμβάνουν τμήματα του Καναδά και της Αλάσκας, ενώ ορεινοί παγετώνες και παγετώνες υπωρειών περιορίζονται σε μικρότερες περιοχές, όπως ορεινές κοιλάδες και επίπεδες χέρσοι σε χαμηλότερα υψόμετρα. Άλλες εμφανίσεις πάγου στη χέρσο περιλαμβάνουν διάφορους τύπους υπεδαφικού πάγου που συνδέεται με το περμαφροστ(permafrost)-το οποίο είναι μόνιμα παγωμένο έδαφος, σύνηθες σε πολύ ψυχρές περιοχές. τα ωκεάνια νερά των πολικών περιοχών παγόβουνα δημιουργούνται όταν μεγάλες μάζες πάγου αποσπώνται από παγετώνες ή τράπεζες πάγου και μετακινούνται διαρκώς. Σο παγωμένο θαλάσσιο νερό σε αυτές τις περιοχές προκαλεί τον σχηματισμό καλυμμάτων πάγου, γνωστών ως αγέλη πάγου. Κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών παρόμοιοι όγκοι πάγου σχηματίζονται σε λίμνες και ποτάμια σε πολλά μέρη του κόσμου. Ο πάγος είναι ένα σημαντικό στοιχείο που βρίσκεται μόνο σε ορισμένα σημεία του πλανήτη και που έχει προκαλέσει ιδιαίτερο προβληματισμό λόγω της καταστροφής που ουσιαστικά υφίσταται από την αύξηση της θερμοκρασίας της γης. Σην τελευταία δεκαετία γίνεται πολύς λόγος για τους πάγους καθώς είναι το στοιχείο της φύσης που καταστρέφεται λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου. Πέρα όμως από αυτά, χρησιμοποιήθηκε από τους ανθρώπους για να τους προστατεύσει και από την ίδια τη φύση ως καταφύγιο και ως κατοικία από τους Εσκιμώους και είναι ένα υλικό που αγαπήθηκε από καλλιτέχνες και 1 Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ για τισ ιδιότθτεσ του πάγου βλζπε Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαροφς Μπριτάννικα, τεφχοσ 47, ςελ.328-333

PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

ΕΙΑΓΩΓΗ

Ο πάγος είναι ένα από τα βασικά στοιχεία της φύσης. 1Ο πάγος

βρίσκεται στις ηπείρους και στα επιφανειακά νερά της γης με διάφορες

μορφές, από τις οποίες σημαντικότερες είναι οι ηπειρωτικοί παγετώνες

που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της Ανταρκτικής και της

Γροιλανδίας. Μικρότερες μάζες αιώνιο πάγου, που ονομάζονται

παγοκαλλύματα, καταλαμβάνουν τμήματα του Καναδά και της

Αλάσκας, ενώ ορεινοί παγετώνες και παγετώνες υπωρειών

περιορίζονται σε μικρότερες περιοχές, όπως ορεινές κοιλάδες και

επίπεδες χέρσοι σε χαμηλότερα υψόμετρα. Άλλες εμφανίσεις πάγου στη

χέρσο περιλαμβάνουν διάφορους τύπους υπεδαφικού πάγου που

συνδέεται με το περμαφροστ(permafrost)-το οποίο είναι μόνιμα

παγωμένο έδαφος, σύνηθες σε πολύ ψυχρές περιοχές. τα ωκεάνια

νερά των πολικών περιοχών παγόβουνα δημιουργούνται όταν μεγάλες

μάζες πάγου αποσπώνται από παγετώνες ή τράπεζες πάγου και

μετακινούνται διαρκώς. Σο παγωμένο θαλάσσιο νερό σε αυτές τις

περιοχές προκαλεί τον σχηματισμό καλυμμάτων πάγου, γνωστών ως

αγέλη πάγου. Κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών παρόμοιοι όγκοι

πάγου σχηματίζονται σε λίμνες και ποτάμια σε πολλά μέρη του κόσμου.

Ο πάγος είναι ένα σημαντικό στοιχείο που βρίσκεται μόνο σε ορισμένα

σημεία του πλανήτη και που έχει προκαλέσει ιδιαίτερο προβληματισμό

λόγω της καταστροφής που ουσιαστικά υφίσταται από την αύξηση της

θερμοκρασίας της γης. Σην τελευταία δεκαετία γίνεται πολύς λόγος για

τους πάγους καθώς είναι το στοιχείο της φύσης που καταστρέφεται

λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου. Πέρα όμως από αυτά,

χρησιμοποιήθηκε από τους ανθρώπους για να τους προστατεύσει και

από την ίδια τη φύση ως καταφύγιο και ως κατοικία από τους

Εσκιμώους και είναι ένα υλικό που αγαπήθηκε από καλλιτέχνες και

1 Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ για τισ ιδιότθτεσ του πάγου βλζπε Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαροφς

Μπριτάννικα, τεφχοσ 47, ςελ.328-333

Page 2: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

οδήγησε στη δημιουργία μιας ακραίας και ποιητικής αρχιτεκτονικής,

όπως οι ίδιοι την αποκαλούν, μιας αρχιτεκτονικής που αγαπάει τη φύση

και που ξεκινά και επιστρέφει σε αυτή.

ΠΑΓΟΒΟΤΝΑ

Σα παγόβουνα είναι επιπλέουσα μάζα πάγου από γλυκό νερό, η οποία

έχει αποκοπεί από το άκρο ενός παγετώνα ή ενός πολικού παγετωνικού

καλύμματος. Σα παγόβουνα βρίσκονται κυρίως στις ανοιχτές θάλασσες,

κυρίως γύρω από τη Γροιλανδία και την Ανταρκτική. χηματίζονται

κυρίως την άνοιξη και το καλοκαίρι, οπότε ο καιρός ζεσταίνει και η

απόσπασή τους από τα περιθώρια των πεδίων πάγου της Γροιλανδίας

ή της Ανταρκτικής γίνεται ευκολότερα.

Όταν σχηματιστεί ένα παγόβουνο στον Αρκτικό Ωκεανό, κινείται προς

την ανοιχτή θάλασσα. υνήθως περνά από τον Όρμο Μπάφιν σε

διάστημα τριών μηνών ως δύο ετών, κατά το οποίο χάνει το 90%

περίπου της μάζας του λόγω τήξης και αποκοπής μικρότερων

παγόβουνων από την περίμετρό του. τη συνέχεια φτάνει στις ακτές της

Νέας Γης και στην περιοχή των Μεγάλων Τφάλων του Βόρειου

Ατλαντικού, όπου το θερμό ρεύμα του κόλπου συναντά το ψυχρότερο

ρεύμα του Λαμπραντόρ. τους μεγάλους υφάλους το παγόβουνο σε

λίγες μέρες λιώνει. Η ημερήσια κίνηση ενός παγόβουνου καθορίζεται

από το σχήμα και το μέγεθός του καθώς και από τους ανέμους. ε

ορισμένες περιπτώσεις τα εξογκώματα των παγόβουνων μπορούν να

λειτουργήσουν ως ιστία. Σα παγόβουνα αποκτούν απόχρωση καστανή,

μαύρη ή πράσινη, που οφείλεται σε έναν συνδυασμό ιζημάτων και

πλαγκτονικών αποθέσεων στην περιοχή προέλευσής τους, αλλά και

κυανή, που οφείλεται στον παγετωνικό πάγο. Όλα αυτά τα στοιχεία,

δηλαδή η κίνηση των παγόβουνων, το μέγεθος, το σχήμα τους καθώς

και η εναλλαγή των χρωμάτων τους τα κάνει να φαίνονται σαν κτίρια

που μετακινούνται στους τεράστιους ωκεανούς και που καθημερινά

μεταλλάσουν το φυσικό τοπίο.

Page 3: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

ΚΑΣΑΣΡΟΥΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ-ΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΣΑΣΑΗ-ΥΑΙΝΟΜΕΝΟ

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΤ

Σα τελευταία χρόνια γίνεται συνεχώς συζήτηση για την καταστροφή του

περιβάλλοντος και πώς αυτή μπορεί να αντιμετωπιστεί. Σο κλίμα αλλάζει.

Οι πάγοι στους πόλους λιώνουν, η στάθμη των θαλασσών ανεβαίνει, οι

ωκεανοί γεμίζουν σκουπίδια, ακραία καιρικά φαινόμενα μαστίζουν

ολόκληρες περιοχές του πλανήτη αφήνοντας πίσω τους ανθρώπινα

θύματα και υλικές καταστροφές. Οι επιστήμονες και οι κυβερνήσεις

παγκοσμίως συμφωνούν: οι κλιματικές αλλαγές έχουν προκληθεί από

ανθρώπινες δραστηριότητες και οι επιπτώσεις τους θα είναι

καταστροφικές. Ολοένα και περισσότερο γίνεται συζήτηση για το

φαινόμενο του θερμοκηπίου και πώς αυτό καταστρέφει το περιβάλλον.

2Σο φυσικό αυτό φαινόμενο, που ευνοεί την ανάπτυξη της ζωής στη γη,

εμφανίζει εδώ και πενήντα έτη μια ανησυχητική επιδείνωση. Οι ειδικοί

εκτιμούν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη συνδέεται αισθητά με αυτήν

την αύξηση του φαινομένου του θερμοκηπίου. ύμφωνα με μια έκθεση

του Mies (McMaster Institute for Energy Studies) για τις συνέπειες της

κλιματικής αλλαγής, η συγκέντρωση σε μονοξείδιο ή διοξείδιο του

άνθρακα, που είναι υπεύθυνη για 60% περίπου του φαινομένου του

θερμοκηπίου, έχει αυξηθεί κατά 30% από το 1750. Αυτή η χρονολογία,

που αντιστοιχεί στις αρχές της βιομηχανικής περιόδου, χρησιμεύει ως

αναφορά για τη μελέτη των μεταβολών της ατμοσφαιρικής σύνθεσης

που οφείλονται στις ανθρώπινες δραστηριότητες. Μέχρι τότε, η

ατμόσφαιρα παρουσίαζε στη γήινη κλίμακα μια σύνθεση σχετικά

σταθερή. Σα στοιχεία αυτά εξάγονται από την ανάλυση των ΄αρχείων

των παγετώνων΄, δηλαδή των φυσαλίδων με συμπιεσμένα αέρια που

βρίσκονται στα στρώματα πάγου της Ανταρκτικής ή της Γροιλανδίας.

2 Το φαινόμενο του κερμοκθπίου είναι αυτό που χαρίηει ηωι και κερμαίνει τον πλανιτθ μασ.

Συγκεκριμζνα, θ γιινθ ατμόςφαιρα περιβάλλεται από ςτρώμα αερίων που αποτελείται βαςικά από άηωτο, οξυγόνο και άλλα αζρια, παρόντα ςε μικρι ποςότθτα αλλά ιδιαίτερα ςθμαντικά, επειδι τα περιςςότερα από αυτά ςυμμετζχουν ςτο φαινόμενο του κερμοκθπίου. Η γθ δζχεται τθν θλιακι ακτινοβολία και εκπζμπει προσ το διάςτθμα γιινθ ακτινοβολία υπζρυκρθσ φφςθσ που ζνα μζροσ τθσ επιςτρζφεται προσ αυτιν ανακλώμενθ από τα αζρια του φαινομζνου του κερμοκθπίου.

Page 4: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

Αυτή την εποχή, περισσότερο από 21 δισεκατομμύρια τόνοι διοξειδίου

του άνθρακα απορρίπτονται κάθε έτος στην ατμόσφαιρα εξαιτίας της

χρήσης ορυκτών καυσίμων. Άλλα αέρια που συνδέονται με τις

ανθρώπινες δραστηριότητες συμβάλλουν στην επιβάρυνση της

κατάστασης. Σο μεθάνιο (CH3), το οξείδιο του αζώτου(N2O), οι

χλωροφθοράνθρακες (CFC), απαγορευμένοι σύμφωνα με το

πρωτόκολλο του Μόντρεαλ εξαιτίας της καταστρεπτικής επίδρασης τους

στο στρώμα του ατμοσφαιρικού όζοντος, και οι

υδροχλωροφθοράνθακες (HCFC), σημερινά υποκατάστατα των

χλωροφθορανθράκων, που έχουν καταδικαστεί από την Ευρωπαϊκή

Επιτροπή με ορίζοντα το 2015, εξαιτίας της δυνατότητας τους να

καταστρέφουν το στρώμα του όζοντος.

Η βασική απόρροια της όξυνσης του φαινομένου του θερμοκηπίου

αποτελεί το λιώσιμο των πάγων στους πόλους της γης και κατ‟επέκταση

η αύξηση της στάθμης της θάλασσας και η εξαφάνιση πόλεων από τον

παγκόσμιο χάρτη. Η θερμοκρασία της Γροιλανδίας κατά τη διάρκεια των

20 τελευταίων χρόνων έχει αυξηθεί κατά περίπου τρεις βαθμοί κελσίου.

Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι θα χρειαστούν 1000 χρόνια για το πλήρες

λιώσιμο των πάγων ενώ η δημιουργία τους κράτησε εκατομμύρια

χρόνια. Σο λιώσιμο των πάγων θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα μια

δραματική αλλαγή στον παγκόσμιο χάρτη. Εκατοντάδες

παραθαλάσσιες πόλεις, όπως το Λονδίνο, θα καλυφθούν με νερό ενώ

θα αποκαλυφθούν νέες περιοχές. Η Γροιλανδία ενώ στο παρελθόν

αποτελούσε μία τεράστια „έρημο πάγου‟ θα μετατραπεί σε ένα κομμάτι

στεριάς, μιας στεριάς ανάλογης έκτασης με αυτήν την Ευρώπης. Η

γεωγραφία όλης της γης θα αλλάξει. Πού θα οδηγήσουν όλες αυτές οι

αλλαγές και πόσο θα επηρεαστεί όλη η ζωή σε αυτόν τον πλανήτη; Θα

είναι πλέον κατοικήσιμος;

Page 5: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

ΠΡΟΠΑΘΕΙΕ ΑΝΣΙΜΕΣΩΠΙΗ-ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΟ ΣΟΤ ΚΙΟΣΟ

Μια από τις πρώτες προσπάθειες αντιμετώπισης των κλιματικών

αλλαγών στον πλανήτη αποτέλεσε το πρωτόκολλο του Κιότο. 3Σο

Πρωτόκολλο του Κιότο προέκυψε από τη ύµβαση-Πλαίσιο για τις

Κλιµατικές Αλλαγές που είχε υπογραφεί στη ∆ιάσκεψη του Ρίο, τον Ιούνιο

του 1992, από το σύνολο σχεδόν των κρατών (η Ελλάδα κύρωσε τη

ύµβαση αυτή, κάνοντάς την νόµο του Κράτους τον Απρίλιο του 1994).

τόχος της ύµβασης είναι “η σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των

αερίων του θερµοκηπίου στην ατμόσφαιρα, σε επίπεδα τέτοια ώστε να

προληφθούν επικίνδυνες επιπτώσεις στο κλίµα από τις ανθρώπινες

δραστηριότητες”.

Λίγα χρόνια µετά, και συγκεκριµένα το 1997, καθορίστηκε στα πλαίσια

της ύµβασης αυτής ένα σηµαντικό νοµικό εργαλείο για τον έλεγχο των

εκποµπών, γνωστό και ως Πρωτόκολλο του Κιότο. Κεντρικός άξονας

του Πρωτοκόλλου του Κιότο είναι οι νοµικά κατοχυρωµένες δεσµεύσεις

των βιοµηχανικά αναπτυγµένων κρατών να µειώσουν τις εκποµπές έξι

(6) αερίων του θερµοκηπίου την περίοδο 2008-2012, σε ποσοστό 5,2%

σε σχέση µε τα επίπεδα του 1990. την Ελλάδα έχει επιτραπεί να αυξήσει

τις εκποµπές των αερίων του θερµοκηπίου κατά 25% µέχρι το 2010 σε

σχέση µε τα επίπεδα του 1990. Όµως, σύµφωνα µε στοιχεία του Εθνικού

Αστεροσκοπείου Αθηνών, µέχρι το 2000 οι εκποµπές της χώρας µας

είχαν ήδη αυξηθεί κατά 23,4%, ενώ σύµφωνα µε τις προβλέψεις, η

αύξηση των εκποµπών κατά το 2010 θα ανέρχεται στο +35,8%. Η µη

τήρηση των στόχων θα έχει οδυνηρές συνέπειες για τη χώρα µας, αφού

σε µία τέτοια περίπτωση προβλέπονται αυστηρά πρόστιµα. Γι‟ αυτό και

είναι επιτακτική η ανάγκη να προωθηθούν µέτρα που θα συµβάλλουν

στην εξοικονόµηση ενέργειας, στην ταχεία ανάπτυξη των καθαρών

πηγών ενέργειας και εν τέλει στη µείωση των επικίνδυνων αερίων που

3 Το κείμενο που ακολουκεί και αφορά το πρωτόκολλο του κιότο προζρχεται από τθν ιςτοςελίδα

www.greenpeace.org, όπου υπάρχουν και παιρετζρω πλθροφορίεσ που αφοροφν το πρωτόκολλο αυτό.

Page 6: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

αποσταθεροποιούν την ατµόσφαιρα της Γης και πυροδοτούν τις

κλιµατικές αλλαγές.

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΦΙΣΕΚΣΟΝΙΚΗ

Όλη αυτή η συνεχής καταστροφή του περιβάλλοντος που

προαναφέρθηκε έχει δημιουργήσει μεγάλο προβληματισμό στον τομέα

της αρχιτεκτονικής, καθώς η κατασκευή ενός κτιρίου εξ‟αρχής αποτελεί

μία μορφή καταστροφής του περιβάλλοντος. Σα τελευταία χρόνια έχει

παρατηρηθεί ιδιαίτερη ανάπτυξη του οικολογικού κινήματος και της

βιοκλιματικής-πράσινης αρχιτεκτονικής. Γίνονται προσπάθειες ώστε να

σχεδιαστούν ενεργειακά αυτόνομα κτίρια που θα έχουν την ελάχιστη

δυνατή επιβάρυνση στο περιβάλλον και θα εξοικονομούν ενέργεια, και

σε ορισμένες περιπτώσεις προτείνεται ουσιαστικά και ο σχεδιασμός

εξ‟αρχής ολόκληρων πολιτειών με τα χαρακτηριστικά αυτά. Επίσης, ένα

μεγάλο βήμα για την προστασία του περιβάλλοντος στον τομέα της

Σο Πρωτόκολλο του Κιότο έχει σχεδιαστεί ως ένα πρώτο βήµα στον

δρόµο της ριζικής µείωσης των εκποµπών των αερίων του θερµοκηπίου

που απαιτείται για την αποτροπή των κλιµατικών αλλαγών. Αυτή τη

στιγµή είναι το µόνο διεθνές νοµικό εργαλείο που κινείται στη σωστή

κατεύθυνση. ∆εν πρέπει να ξεχνάµε βέβαια ότι, ακόµη κι αν εφαρµοστεί

στο ακέραιο, το Πρωτόκολλο του Κιότο στη σηµερινή του µορφή, θα

περιορίσει την αναµενόµενη αύξηση της µέσης θερµοκρασίας κατά

0,06οC ως το 2050, όταν στο ίδιο διάστηµα η αναµενόµενη αύξηση της

µέσης θερµοκρασίας θα είναι 1οC µε 2οC. Ενδεικτική είναι η

προειδοποίηση των Ηνωµένων Εθνών σύµφωνα µε την οποία για να

εξαλειφθεί η απειλή των κλιµατικών αλλαγών απαιτείται µείωση των

εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου κατά 50-70% περίπου µέσα στις

επόµενες δεκαετίες. Είναι σαφές λοιπόν ότι το Πρωτόκολλο αυτό δεν είναι

παρά ένα πρώτο αναγκαίο βήµα προς την εξεύρεση µιας λύσης. Ο

δρόµος όµως είναι ακόµη µακρύς.

Page 7: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

αρχιτεκτονικής αποτελεί και το γεγονός ότι γίνονται συνεχώς

προσπάθειες για ανασχεδιασμό των ήδη υπαρχόντων κτιρίων ώστε με

το χαμηλότερο δυνατό κόστος να εξοικονομούν ενέργεια. Θα ήταν

δυνατόν ωστόσο να σχεδιαστούν κτίρια όπου δε θα καταστρέφουν

καθόλου το περιβάλλον; Μια τέτοια μορφή κτιρίου είναι τα κτίρια που

κατασκευάζονται από χιόνι και πάγο όπως τα ιγκλού ή τα ξενοδοχεία

πάγου. Χρησιμοποιώντας τελείως φυσικά στοιχεία δημιουργούνται

κτίρια που λίγους μήνες μετά την κατασκευή τους λιώνουν και

επιστρέφουν και πάλι στη φύση στην αρχική τους μορφή χωρίς να

διαταράσσουν τον κύκλο της φύσης και χωρίς να αφήνουν ίχνη από

ερείπια. Θα μπορούσε ίσως να γίνει το ίδιο και με άλλα στοιχεία της

φύσης για να σώσουμε τη φύση;

ΠΑΓΟ ΚΑΙ ΥΤΙΚΟ ΟΙΚΟ-ΙΓΚΛΟΤ

Οι πρώτες αρχιτεκτονικές δημιουργίες από πάγο είναι τα ιγκλού. Σα

ιγκλού είναι πρόσκαιρες χειμερινές κατοικίες που χρησιμοποιούνται από

τους Εσκιμώους της περιοχής μεταξύ του δέλτα του ποταμού Μακένζι

και του Λαμπραντόρ.

Σο ιγκλού κατασκευάζεται από ορθογώνια κομμάτια παγωμένου χιονιού

μήκους 60 περίπου εκατοστών και πάχους 20. Σα κομμάτια αυτά

κόβονται από μια συμπαγή μάζα λεπτόκοκκου χιονιού με ένα ειδικό

μαχαίρι. Σα κομμάτια του χιονιού τοποθετούνται κυκλικά σε μια επίπεδη

έκταση από χιόνι.

Μετά τον σχηματισμό του πρώτου κύκλου από πλάκες, τα υπόλοιπα

λαξεύονται στην κορυφή τους, για να σχηματιστεί μια επικλινής

επιφάνεια που θα αποτελέσει την πρώτη βαθμίδα της σπείρας. τη

σπείρα προστίθενται συνεχώς κομμάτια χιονιού έτσι ώστε η κατασκευή

να αφήνεται μια τρύπα για αερισμό. Οι σχισμές και τα σημεία επαφής

Page 8: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

γεμίζονται με χιόνι. Ένα καθαρό κομμάτι πάγου ή ένα δέρμα φώκιας

χρησιμοποιείται για παράθυρο.

Ένα στενό ημικυλινδρικό πέρασμα, μήκους περίπου 3 μέτρων, με

υπόγειους χώρους για αποθήκευση, οδηγεί στο εσωτερικό. Για

προστασία από τον αέρα, το εξωτερικό άνοιγμα της σήραγγας

καλύπτεται με δέρμα φώκιας. Κυριότερα έπιπλα είναι ένα ρηχό τάσι,

όπου καίγεται λίπος φώκιας για θέρμανση και για φωτισμό, και μια

χαμηλή εξέδρα ύπνου από χιόνι, που καλύπτεται από κλαδιά, ενώ από

πάνω απλώνονται δέρματα καριμπού.

Οι διαστάσεις ενός ιγκλού ποικίλουν, αλλά συνήθως αυτό εξυπηρετεί μία

μόνο οικογένεια. Ένας έμπειρος Εσκιμώος μπορεί να κατασκευάσει ένα

ιγκλού σε 2 ώρες.

ΞΕΝΟΔΟΦΕΙΑ ΠΑΓΟΤ

Η λατρεία ωστόσο μερικών ανθρώπων για αυτό ο φυσικό στοιχείο

οδήγησε και σε μια άλλη πρωτότυπη μορφής αρχιτεκτονικής, τα

ξενοδοχεία πάγου.

τη ουηδία 130 χλμ βόρεια του αρκτικού κύκλου στο χωριό Jukkasjarvi

κατασκευάζεται κάθε χρόνο το ξενοδοχείο πάγου. Η κατασκευή του

ξενοδοχείου πρέπει να ολοκληρώνεται μέσα σε 2 μήνες. Πηγή

τροφοδοσίας του πάγου που χρησιμοποιείται αποτελεί ο ποταμός της

περιοχής όπου κάθε χρόνο συλλέγεται και αποθηκεύεται σε τεράστιες

„αποθήκες πάγου‟ και χρησιμοποιείται τον επόμενο χρόνο. Ο πάγος

συλλέγεται όταν έχει γίνει αρκετά ανθεκτικός και έχει αποκτήσει πάχος 3

μέτρα και κόβεται (όχι θρυμματίζεται) σε μεγάλα κομμάτια που το καθένα

ζυγίζει περίπου 1 τόνο, και αποθηκεύονται γύρω στα 4000-5000

κομμάτια.

Η κατασκευή του ξενοδοχείου ξεκινά γύρω στα μέσα του Οκτώβρη όπου

οι θερμοκρασίες είναι αρκετά χαμηλές, κάτω από το μηδέν, και έτσι το

ξενοδοχείο δεν τίθεται σε κίνδυνο. υνολικά χρησιμοποιούνται γύρω στα

Page 9: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

30000 κυβικά μέτρα νερού από τον ποταμό για να σχηματιστούν τα

υλικά δόμησης, τα οποία ονομάζουν „χιονοπάγο‟. Για να είναι

ανθεκτικός ο πάγος πρέπει να έχει πυκνότητα 0.6, δηλαδή κάθε κυβικό

μέτρο χιονοπάγου πρέπει να ζυγίζει 600 κιλά.

Για την κατασκευή του ξενοδοχείου χρησιμοποιούνται κάποιες μεταλλικές

φόρμες-οι ίδιες κάθε χρόνο- οι οποίες στη συνέχεια αφαιρούνται, καθώς

και κάποιες ξύλινες προκατασκευασμένες φόρμες. Οι ξύλινες αυτές

φόρμες αλλάζουν κάθε χρόνο ανάλογα με τις ανάγκες της ιδέας του

ξενοδοχείου και χρησιμοποιούνται για „καλούπωμα‟ του χιονιού. Καθώς

όλη η κατασκευή του ξενοδοχείου γίνεται μόνο από χιόνι και πάγο

αντιμετωπίζονται διάφορα προβλήματα στατικότητας κατά τη διάρκεια

της κατασκευής και για το λόγο αυτό οι ξύλινες φόρμες θα πρέπει να

τοποθετούνται σωστά ώστε να αντέξουν το βάρος του χιονιού. ε

αντίθεση με τις μοντέρνες κατασκευές όπου χρησιμοποιούνται τα

τελευταία μέσα της τεχνολογίας, στο ξενοδοχείο πάγου οι αρχιτέκτονες

σχεδιάζουν απευθείας πάνω στο χιόνι.

Σο πάχος των τοίχων από πάγο είναι 1,2 μέτρα και η πλευρά του

ξενοδοχείου που δέχεται την περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία έχει

επιπρόσθετο πάγο ώστε το λιώσιμο μέρους αυτού να μην προκαλέσει

ζημιά στην κατασκευή.

ύμφωνα με τους αρχιτέκτονες και τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν

κάθε χρόνο στη διαδικασία μελέτης και κατασκευής του ξενοδοχείου,

πηγή έμπνευσης αποτελεί το αρκτικό τοπίο και κυρίως το ποτάμι. Όπως

φαίνεται αυτό το ποτάμι ουσιαστικά τροφοδοτεί όλη τη διαδικασία για τη

δημιουργία του ξενοδοχείου, τόσο σε επίπεδο σύλληψης όσο και σε

επίπεδο υλικών της κατασκευής. Καθώς οι καλλιτέχνες έχουν κάθε χρόνο

μια διαφορετική σύλληψη για το ξενοδοχείο προφανώς οδηγούνται στη

δημιουργία καινούργιων και διαφορετικών ξενοδοχείων πάγου κάθε

χρονιά. Κάθε χρόνο καλούνται καλλιτέχνες απ‟όλο τον κόσμο καθώς και

διακοσμητές που παίρνουν μέρος στη σχεδίαση του ξενοδοχείου. Ο

Page 10: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

κάθε καλλιτέχνης σχεδιάζει μία σουίτα του ξενοδοχείου ανάλογα με την

έμπνευσή του και το πεδίο ενδιαφέροντός του. Για παράδειγμα, ένας

φωτογράφος είχε τοποθετήσει φωτογραφίες μέσα σε κομμάτια πάγου

δημιουργώντας την ψευδαίσθηση τρισδιάστατων μοντέλων. Με τον

τρόπο αυτό ουσιαστικά κάθε σουίτα του ξενοδοχείου είναι διαφορετική

και μοναδική. Σο ξενοδοχείο μετατρέπεται σε μια διεθνή καλλιτεχνική

έκθεση όπου πολλές φορές και οι ίδιοι οι ένοικοι του μπορούν να

λάβουν μέρος δημιουργώντας τα δικά τους γλυπτά.

Σο ξενοδοχείο εκτός από τις σουίτες έχει και ένα μπαρ, ένα παρεκκλήσι

και ένα μικρό θέατρο. Σο μπαρ βρίσκεται πάντα στην είσοδο του

ξενοδοχείου και φυσικά είναι και αυτό κατασκευασμένο εξ‟ολοκλήρου

από πάγο, ακόμα και τα ποτήρια. Οι ένοικοι είναι εξοπλισμένοι με ειδική

μονωτική στολή που φοράνε κατά τη διάρκεια της παραμονής τους,

καθώς τα πάντα ακόμα και τα έπιπλα είναι κατασκευασμένα από πάγο.

Οι μόνοι πιο θερμοί χώροι του ξενοδοχείου είναι ένα εστιατόριο που

βρίσκεται κοντά στο ξενοδοχείο και έχει φυσιολογική θερμοκρασία

εσωτερικού χώρου, καθώς και οι χώροι υγιεινής που βρίσκονται σε άλλο

χώρο δίπλα στο ξενοδοχείο. Σο ξενοδοχείο όπως προαναφέρθηκε

περιλαμβάνει και ένα παρεκκλήσι, στο οποίο πολλά ζευγάρια από άλλες

χώρες παντρεύονται τους μήνες λειτουργίας του.

Η διάρκεια ζωής του ξενοδοχείου πάγου είναι 5 μήνες. Μετά, ο πάγος και

το χιόνι λιώνουν και πάλι για να καταλήξουν και πάλι στον ποταμό, να

ξαναπαγώσουν τον επόμενο χειμώνα, να συλλεχθούν να αποθηκευτούν

και να χρησιμοποιηθούν και πάλι για την κατασκευή του επόμενου

ξενοδοχείου πάγου. Είναι μια συνεχής διαδικασία όπου στοιχεία της

φύσης συλλέγονται και επιστρέφουν σε αυτή, ένα είδος αρχιτεκτονικής

χωρίς καταστροφή της φύσης, χωρίς ερείπια και υπολείμματα όπου όλα

επιστρέφουν στην αρχή τους, στη φύση.

Ένας άλλος τομέας που χρησιμοποιείται ο πάγος είναι η γλυπτική.

Πολλοί καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο δουλεύουν με πάγο

Page 11: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

δημιουργώντας αριστουργήματα γλυπτικής. Πολύ γνωστά είναι και τα

διάφορα φεστιβάλ γλυπτικής πάγου που λαμβάνουν χώρα σε πολλά

μέρη του κόσμου. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το

International snow and ice sculpture festival που γίνεται κάθε χρόνο στη

Ρωσία και ένα αντίστοιχο στο Harbin της Κίνας.

ΕΠΙΛΟΓΟ

υμπερασματικά, βλέπουμε ότι υπάρχουν τρόποι ώστε η αρχιτεκτονική

να σεβαστεί το περιβάλλον, να εμπνευστεί από αυτή, να χρησιμοποιήσει

κομμάτια της και να επιστραφεί και πάλι σε αυτήν. Ίσως τα κτίρια πάγου

να είναι μια αρχή, μια πηγή έμπνευσης για να σκεφτούμε πώς μπορούμε

να χρησιμοποιήσουμε και άλλα στοιχεία της φύσης στην αρχιτεκτονική

και να δημιουργήσουμε μια „ανακυκλώσιμη αρχιτεκτονική‟.

Page 12: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

ΥΩΣΟΓΡΑΥΙΕ

Ιγκλου-κατασκευή

Page 13: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

Ξενοδοχείο πάγου

Page 14: PAGOS KAI ARXITEKTONIKH

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ

Πάπυρος Λαρούς Μπρτιτάννικα, τεύχη 28,29,47

Οικολογική Αρχιτεκτονική,29 παραδείγματα από την Ευρώπη,

Domonique Gauzin-Muller, Groupe Editions du Moniteur, Paris

Ιστοσελίδες

http://www.greenpeace.org

http://en.wikipedia.org/wiki/SnowCastle_of_Kemi

http://www.huffingtonpost.com/2010/01/19/breathtaking-snow-

buildin_n_420293.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Igloo

http://www.physics4u.gr/news/2006/scnews2355.html

Πρόσθετο υλικό

DVD Ξενοδοχείο από πάγο, Discovery Channel, διανομή Alpha

Media Α.Ε.