PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É: …agkar.cag.gov.in/docs/Report No 6 of 2017 Govt of...«µÀAiÀÄ¸ÀÆa CzsÁåAiÀÄ «ªÀgÀ ¥ÀÄl ¸ÀASÉå C ¥Àæ¸ÁÛªÀ£É

¨sÁgÀvÀzÀ ÉPÀÌ¤AiÀÄAvÀæPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁ ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀPÀgÀ

ªÀgÀ¢

PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É:

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉ

PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ

2017£ÉÃ ªÀµÀðzÀ ªÀgÀ¢ ¸ÀASÉå 6

i

«µÀAiÀÄ ÀÆa

CzsÁåAiÀÄ «ªÀgÀ ¥ÀÄl

ÀASÉå

C ¥Àæ ÁÛªÀ£É iii D PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¸ÁgÁA±À v 1 ¦ÃpPÉ 1

2 ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ «zsÁ£À 5

3 CgÀtå ªÁå¦ÛAiÀÄ QæAiÀiÁ²Ã®vÉ 8

4 ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ« ¥ÀxÀUÀ¼ÀÄ 18

5 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ ªÁtÂdå ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

¥Àj ÀgÀ-¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ 34

6 CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ MvÀÄÛªÀj/¸Áé¢üÃ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄ ÀÜgÀ ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw 46

7 PÀ¼Àî ÉÃmÉ/PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃ¢ü PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀ ÉÛ

¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ 57

8 PÁrÎZÀÄÑUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼É ¤ªÀðºÀuÉ 66

9 ÀAPÀÄ®UÀ¼À ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ 75

10 ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ

vÀAiÀiÁjPÉ 82

11 ªÀiÁ£ÀªÀ ÀA¥À£ÀÆä® ¤ªÀðºÀuÉ 93

12 ¤tðAiÀÄ 99

13 UÀæAxÀ ÀÆa 103

C£ÀÄ§AzsÀUÀ¼ÀÄ

C£ÀÄ§AzsÀ

ÀASÉå «ªÀgÀ

¥ÀÄl

ÀASÉå

1 1973-2016gÀ°è gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è sÀÆ §¼ÀPÉ sÀÆ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß

ÀÆa ÀÄªÀ avÀæUÀ¼ÀÄ 109

2 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ 1973 ªÀÄvÀÄÛ 2016gÀ £ÀqÀÄªÉ sÀÆ

§¼ÀPÉ sÀÆ ªÁå¦Û §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ 142

3

QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ D£É ÀAWÀµÀðUÀ¼À°è

KjPÉAiÀÄ£ÀÄß JwÛºÉÃ¼ÀÄªÀ CgÀtåUÀ¼À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ,

D£É AiÉÆÃd£É EªÀgÀ ¥ÀvÀæ 144

4 G¥ÀUÀæºÀ avÀæUÀ½AzÀ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À CwPÀæªÀÄtUÀ¼À

¤zsÁðgÀuÉ 147

5 2011-12jAzÀ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è

zÁR¯ÁzÀ PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ 160

6

ÉzÀjPÉUÀ¼ÉAzÀÄ ¤zsÀðj¸À ÁzÀ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, PÀ¼ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è

¥Àæ ÁÛ« À ÁzÀ QæAiÀiÁAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ 161

iii

¥Àæ ÁÛªÀ£É

1. ªÀiÁZïð 2016PÉÌ PÉÆ£ÉUÉÆAqÀ ªÀµÀðzÀ F ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß sÁgÀvÀzÀ ÀA«zsÁ£ÀzÀ 151£ÉAiÀÄ

C£ÀÄZÉÒÃzÀzÀr, gÁdåzÀ ±Á ÀPÁAUÀzÀ°è ªÀÄAr ÀÄªÀÅzÀPÁÌV, PÀ£ÁðlPÀzÀ gÁdå¥Á®jUÉ

À°è À®Ä ¹zÀÞ¥Àr À ÁVzÉ.

2. 2011-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ªÁå¦ ÀÄªÀ F ªÀgÀ¢AiÀÄÄ ‘PÀ£ÁðlPÀzÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ

GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉ’AiÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ

ªÀgÀ¢AiÀÄ ¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.

3. sÁgÀvÀzÀ ¯ÉPÀÌ¤AiÀÄAvÀæPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀPÀjAzÀ ¤ÃqÀ ÁzÀ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£Á

ªÀiÁ£ÀPÀUÀ½UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð» À¯ÁVzÉ.

4. F sÁµÁAvÀj¹zÀ DªÀÈwÛAiÀÄ°è£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀAzÉÃºÀUÀ½UÉ DAUÀè sÁµÁ DªÀÈwÛAiÉÄÃ

C¢üPÀÈvÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉ

v

PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¸ÁgÁA±À

fÃªÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ £Á±À EA¢£À eÁUÀwPÀ «zÀåªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. fÃªÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ²ÃWÀæUÀwAiÀÄ £Á±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV ªÀiÁ£ÀªÀd£ÀåzÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ CzsÁågÉÆÃ¦ À ÁVzÉ. C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ºÉ Àj£À°è £ÀqÉAiÀÄÄªÀ d®AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ CwPÀæªÀÄt, PÀÈ¶ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À «¸ÀÛgÀuÉ, CgÀtåUÀ¼À «WÀl£ÉAiÉÄÃ ªÀÄÄAvÁzÀ PÁgÀtUÀ½AzÀ £ÀqÉAiÀÄÄªÀ ¸Áé sÁ«PÀ £É ÉUÀ¼À £Á±À ªÀÄvÀÄÛ EzÀjAzÀ GAmÁUÀÄªÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀð, PÀ¼Àî ÉÃmÉ, ¥ÀgÀQÃAiÀÄ PÀ¼É ¥Àæ sÉÃzÀUÀ¼À DPÀæªÀÄt, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ fÃªÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ £ÀµÀÖPÉÌ PÁgÀtÂÃ sÀÆvÀUÀ¼ÁVªÉ. ¸Áé sÁ«PÀ £É ÉUÀ¼ÀÄ ÀA¥ÀÆtðªÁV PÀtägÉAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÀ CªÀ£Àw/«WÀnvÀªÁUÀ®Æ§ºÀÄzÀÄ; ¥Àæ sÉÃzÀUÀ¼À ºÁUÀÆ eÉÊ«PÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É EªÉgÀqÀÆ UÀA©üÃgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

sÁgÀvÀªÀÅ ±ÉÃPÀqÁ 21.34gÀµÀÄÖ CgÀtå ªÁå¦Û ºÉÆA¢zÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è EzÀÄ ±ÉÃPÀqÁ 19gÀ¶ÖzÉ. PÀ£ÁðlPÀªÀÇ ÉÃjzÀAvÉ (zÀQët) sÁgÀvÀzÀ DgÀÄ gÁdåUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ, CzÀgÀ «²µÀ× zÀeÉðAiÀÄ ÀÜ½ÃAiÀÄvÉUÁV, sÀÆ«ÄAiÀÄ 35 ÀQæAiÀÄ fÃªÀ ªÉÊ«zsÀå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è MAzÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw À®ànÖzÉ. «±Àé ÀA ÉÜAiÀÄ ±ÉÊPÀëtÂPÀ, ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA ÀÌøwPÀ ÀAWÀl£ÉAiÀÄÆ ÀºÀ EzÀ£ÀÄß «±Àé ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ vÁtªÉAzÀÄ 2012gÀ°è zÁR°¹zÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, ¤Ã®Vj «ÄÃ À®Ä eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄªÀÅ zÉÃ±ÀzÀ CvÀåAvÀ ºÀ¼ÉAiÀÄ eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è MAzÁVzÉ ºÁUÀÆ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è EzÀÄ gÁdåzÀ zÀQët sÁUÀzÀ°è£À ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÉÆA¢UÉ À«Ää°vÀUÉÆArzÉ. F ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¥ÁAiÀÄPÉÌ ¹®ÄQgÀÄªÀ ¥Àæ sÉÃzÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ §ºÀÄ«zsÀzÀ À Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ ÀA¥ÀwÛUÉ £É ÉAiÀiÁVªÉ. zÉÃ±ÀzÀ°è£À Cw ºÉZÀÄÑ ÀASÉåAiÀÄ ºÀÄ°UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D£ÉUÀ¼ÀÄ gÁdåzÀ°ègÀÄªÀÅzÀÄ ºÉªÉÄäAiÀÄ «µÀAiÀÄ. DzÁUÀÆå, d£À ÀASÉåAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ CgÀtåUÀ¼À CªÀ£Àw ªÀÄvÀÄÛ «WÀl£ÉUÀ¼À eÉÆvÉUÀÆr, F ÀÆPÀëöä eÉÊ«PÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É MvÀÛqÀ ºÁPÀÄwÛªÉ; EzÀÄ ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ, ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV ÀA sÀ« ÀÄªÀ PÁ½ÎZÀÄÑ, DPÀæªÀÄtPÁj ¥Àæ sÉÃzÀUÀ¼À ÀAvÀwªÀÈ¢Þ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ½AzÀ ÀÄ ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ.

CwPÀæªÀÄtPÁj ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ¥Àæ sÁªÀªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ EzÀ£ÀÄß PÀ¤µÀ×UÉÆ½ ÀÄªÀ°è CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ ¥ÁvÀæ ºÁUÀÆ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ-¤Ã®Vj «ÄÃ À®Ä eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ 14 £ÀªÀÄÆ£É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÃA¢æÃPÀj¹ ‘PÀ£ÁðlPÀzÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À ºÁUÀÆ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉ’AiÀÄ ªÉÄÃ¯É PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqÉ À Á¬ÄvÀÄ. ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ°è PÀAqÀÄ§AzÀ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀUÉ ¤ÃqÀ ÁVzÉ:

ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÁ¼ÀfAiÀiÁV ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¢zÀÄÝ, CgÀtå E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁzÀ G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄºÀvÀézÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ©ÃgÀ°®è. D£ÉUÀ½UÉ «±Á®ªÁzÀ ªÉÄÃªÀÅzÁtUÀ¼À CUÀvÀå«zÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAZÁgÀPÁÌV ¤¢ðµÀÖ ªÀ® É ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß §¼À ÀÄvÀÛªÉ, EªÉgÀqÀÆ CgÀtåUÀ¼À «WÀl£É¬ÄAzÀ ¨sÁzÉUÉÆ¼ÀUÁVªÉ. ªÀåªÀ ÁAiÀÄ/C©üªÀÈ¢Þ¥ÀgÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ºÉZÀÑ¼ÀªÀÇ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðPÉÌ PÁgÀtªÁVzÉ. CAvÀºÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¢üÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ PÀæªÀÄªÁV CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß ÉÃj ÀÄªÀ ¥ÀxÀUÀ¼ÀÄ EA¢£À CUÀvÀåvÉAiÀiÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ-¤Ã®Vj «ÄÃ À®Ä eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è ÀzsÀÈrüÃPÀgÀtPÁÌV LzÀÄ EAvÀºÀ ¥ÀxÀUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ zÀ±ÀPÀzÀ »AzÉAiÉÄÃ UÀÄgÀÄw¹zÀÝgÀÆ, CªÀÅ E£ÀÆß ¥sÀ®¥ÀæzÀªÁV®è.

(PÀArPÉ 4.2.1)

2017£ÉÃ ªÀµÀðzÀ ªÀgÀ¢ ÀASÉå 6

vi

2011 ªÀÄvÀÄÛ 2013gÀ £ÀqÀÄªÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉUÉÆAqÀ ªÀÄÆgÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À « ÀÛgÀuÉAiÀÄÄ C¢ü ÀÆavÀªÁV®è.

(PÀArPÉ 4.2.2.1)

DgÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ, 51 «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆmÉÃ¯ïUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ 50 ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛzÀÄÝ, EªÀÅUÀ¼À ¥ÉÊQ 44 «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ/ºÉÆmÉÃ¯ïUÀ¼ÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¥ÀqÉ¢gÀ°®è. EªÀÅUÀ¼À°è £Á®ÄÌ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ D£É ¥ÀxÀzÀ°èzÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ LzÀÄ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ/ºÉÆmÉÃ¯ïUÀ¼ÀÄ CgÀtå ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤ÃwUÉ ªÀåwjPÀÛªÁV DªÀgÀtUÀ¼À M¼ÀUÉ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ. ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ Áé«Ä zÉÃªÀ ÁÜ£À ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ M¼ÀVzÀÝ MAzÀÄ PÁ¦ü vÉÆÃlªÀÅ UÀÄwÛUÉ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß «ÄÃj PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛ¢ÝvÀÄ.

(PÀArPÉ 5.3)

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è CgÀtåUÀ¼À CwPÀæªÀÄtªÀÅ 1995 ªÀÄvÀÄÛ 2014gÀ £ÀqÀÄªÉ 42,518 JPÀgÉ¬ÄAzÀ 2,04,442 JPÀgÉUÉ KjvÀÄ. DAiÀÄÝ 14 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ªÀiÁZïð 2016gÀ°èzÀÝAvÉ, 4,393 PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ 9,524 JPÀgÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß CwPÀæ«Ä¹zÀÝgÀÆ PÉÃªÀ® 1,384 CgÀtå C¥ÀgÁzsÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÁVzÀÝªÀÅ. §ArÃ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À §UÉÎ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄÄ PÀæªÀÄªÁV 1,686 ªÀÄvÀÄÛ 148 JPÀgÉAiÀÄµÀÄÖ PÀrªÉÄAiÀiÁV ªÀgÀ¢AiÀiÁVzÀÝªÀÅ.

(PÀArPÉ 6.1.1)

dÄ¯ÉÊ 2015gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ 1,041 JPÀgÉ ªÁå¦ÛAiÀÄµÀÄÖ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä MAzÀÄ QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÁUÁÝ£ÀªÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ ¸À°è¹zÀÝgÀÆ, wÃgÀÄªÀ½AiÀiÁzÀ CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ PÉÃªÀ® 469 JPÀgÉAiÀiÁV¢ÝvÀÄ. £Á®ÄÌ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥ÀÄ£ÀªÀð¸Àw/¥ÀÄ£À£Éð¯ÉUÁV ¹éÃPÀj¹zÀÝ MlÄÖ 2,510 CfðUÀ½UÉzÀÄgÁV, 1,357 PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwUÉÆAqÀªÀÅ. sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀÄ°è£À «¼ÀA§ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV ¤¢üUÀ¼À C® sÀåvÉ¬ÄAzÀ DVvÀÄÛ.

(PÀArPÉ 6.1.3 ªÀÄvÀÄÛ 6.3)

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ 2011-16gÀ ¸Á°£À°è, zÉÃ±ÀzÀ°è PÀ¼Àî ÉÃmÉAiÀiÁzÀ 26 ºÀÄ°UÀ¼À ¥ÉÊQ 9 PÀ£ÁðlPÀ¢AzÀ ªÀgÀ¢AiÀiÁVzÀÝªÀÅ. DzÁUÀÆå, « sÁUÀUÀ½AzÀ À°è À ÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ F CªÀ¢üAiÀÄ°è ºÀÄ° PÀ¼Àî ÉÃmÉAiÀÄ PÉÃªÀ® MAzÀÄ ¥ÀæPÀgÀtªÀ£ÀÄß ÀÆa¹zÀÝªÀÅ.

(PÀArPÉ 7.1)

LzÀÄ ªÀµÀðzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è 14 £ÀªÀÄÆ£É ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è MlÄÖ 50 gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÁVzÀÝgÉ LzÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è zÁR¯ÁwUÀ¼ÀÄ PÀAqÀÄ§gÀ°®è. EzÀÄ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀªÀÅ 45 ¢£ÀUÀ¼À PÁ® UÀªÀÄ¤¹ w½¹zÀ 1,338 gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼À ÀASÉåUÉ wÃªÀæ ªÀåwjPÀÛªÁV¢ÝvÀÄ.

(PÀArPÉ 7.3)

§ArÃ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è 2012gÀ°è ÀA sÀ«¹zÀ PÁrÎaÑ£À «µÀAiÀÄzÀ°è UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, « sÁUÀUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ ÁzÀ ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¤zsÁðgÀuÉAiÀÄÄ, CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼À ªÀgÀ¢AiÀÄ ¤zsÁðgÀuÉUÉ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ, §ºÀ¼ÀµÀÄÖ PÀrªÉÄ¬Ä¢ÝvÀÄ. 2014gÀ°è ÀºÁ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è PÀrªÉÄ ¤zsÁðgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ; E°è 60 ºÉPÉÖÃgï£À DgÀA©üPÀ ¤zsÁðgÀuÉAiÀÄÄ ªÁ ÀÛ«PÀ £É É DzsÀj¹ ¥Àj²Ã°¹zÁUÀ 179 ºÉPÉÖÃgïUÉ ºÉaÑ À®ànÖvÀÄ. F ¥ÀjµÀÌøvÀ ¤zsÁðgÀuÉAiÀÄÄ G¥ÀUÀæºÀ DzsÁjvÀ ¤zsÁðgÀuÉAiÀiÁzÀ 172 ºÉPÉÖÃgïUÉ ºÉZÀÄÑPÀrªÉÄ ¸ÀªÀÄªÁVvÀÄÛ.

(PÀArPÉ 8.1.1)


vii

DgÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ®AmÁ£Á PÁªÀÄgÁ, ¥ÁxÉÃð¤AiÀÄA, AiÀÄÄ¥ÀmÉÆÃjAiÀÄA, PÉÆæÃªÉÆÃ°£À MqÉÆÃgÀlzÀAvÀºÀ CwPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ¥Àæ sÉÃzÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ÉzÀjPÉAiÀiÁVzÀÝgÀÆ, F ÀªÀÄ ÉåAiÀÄ£ÀÄß §UÉºÀj À®Ä wÃªÀæ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî°®è.

(PÀArPÉ 8.2)

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À GvÀÛªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉUÁV ¥ÀæªÀÄÄR ZÀlÄªÀnPÉAiÀiÁVgÀÄªÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ¤ÃqÀ°®è. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É/CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV ¤ÃrzÀÝ 18 £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ÉÃjzÀÝ 129 129 C£ÀÄªÀÄwUÀ½UÉzÀÄgÁV, MA§vÀÄÛ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ÀA§AzsÀzÀ°è ªÀiÁvÀæ ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ ¹éÃPÀÈvÀªÁVzÀÝªÀÅ. ºÀÄ°, D£É, agÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¹AUÀ½ÃPÀzÀAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ ¥Àæ sÉÃzÀUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀzÀ°è zÀvÁÛA±ÀªÀÅ ® sÀå«zÀÄÝ, EvÀgÀ PÀrªÉÄ ¥ÀjZÀAiÀÄ«gÀÄªÀ À ÀÛ¤UÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÀvÁÛA±ÀªÀ£ÀÄß ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ºÉÆA¢gÀ°®è.

(PÀArPÉ 9)

K¼ÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÉ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è «¼ÀA§«¢ÝvÀÄ. £Á®ÄÌ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÉ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À PÀrªÉÄ ªÁå¦ ÀÄ«PÉAiÀÄÄ UÀªÀÄ¤ À®ànÖzÀÝgÉ, QæAiÀiÁAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À eÁjUÁV ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ/eÁUÀUÀ¼ÀÄ UÀÄgÀÄw À®ànÖgÀ°®è.

(PÀArPÉ 10.1.1)

¥Àæw ¹§âA¢UÉ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ½VAvÀ EvÀgÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ eÁ¹Û¬Ä¢ÝvÀÄ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ÀgÀ§gÁeÁzÀ 401 DAiÀÄÄzsÀUÀ¼À°è 156 ªÀÄvÀÄÛ ÀgÀ§gÁeÁzÀ 1,142

¤ ÀÛAvÀÄ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À ¥ÉÊQ 248 G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð ÀªÀÄxÀðªÁVgÀ°®è. (PÀArPÉ 11.2 ªÀÄvÀÄÛ 11.4)

PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É: PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À

ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉ


1

CzsÁåAiÀÄ 1

¦ÃpPÉ

PÀ£ÁðlPÀªÀÅ CzÀgÀ sËwPÀ «¹ÛÃtðzÀ (1,91,791 ZÀzÀgÀ Q«ÄÃ) 1 ±ÉÃPÀqÁ 19gÀµÁÖzÀ 36,421 ZÀzÀgÀ Q«ÄÃ£ÀµÀÄÖ zÁR°vÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¤Ã®Vj «ÄÃ À®Ä eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄ¢AzÀ PÀÆrzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ gÁdåzÀ CgÀtå ªÁå¦ÛAiÀÄ ±ÉÃPÀqÁ 84gÀµÁÖUÀÄvÀÛªÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ CgÀtåAiÀÄÄPÀÛ ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂUÀ¼ÁVzÀÄÝ sÁgÀvÀzÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥ÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ PÀgÁªÀ½AiÀÄÄzÀÝPÉÌ UÀÄdgÁw£À vÀ¥Àw £À¢¬ÄAzÀ sÁgÀvÀzÀ zÀQët vÀÄ¢AiÀiÁzÀ vÀ«Ä¼ÀÄ £Ár£À PÀ£ÁåPÀÄªÀiÁjAiÀÄªÀgÉUÉ DgÀÄ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß 2

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄÄ «²µÀ×ªÁzÀ sÀÆ sËwPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ «eÁÕ£ÀzÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÉÆA¢UÉ Cw ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ sÀÆgÀÆ¥À±Á ÀÛçzÀ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ dUÀwÛ£À 35

ºÁzÀÄºÉÆÃVzÉ ªÀÄvÀÄÛ 1,60,000 ZÀQ«ÄÃ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. CgÀ©â ÀªÀÄÄzÀæPÉÌ À«ÄÃ¥À«gÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ ÀªÀÄÄzÀæªÀÄlÖ¢AzÀ 900«ÄÃ¤AzÀ 2,400«ÄÃªÀgÉUÉ JvÀÛgÀ«gÀÄªÀÅzÀjAzÀ, CªÀÅ ¥Àæw ªÀµÀð ÀÄªÀiÁgÀÄ 1,000-6,000 «Ä«ÄÃ £ÉÊgÀÄvÀå ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À sÁj ªÀÄ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ¥À²ÑªÀÄ E½eÁgÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÉlÖ¸Á®ÄUÀ¼ÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀªÁV ¤vÀåºÀjzÀétðzÀ ªÀÄ¼É PÁqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ, ªÀÄ¼É £ÉgÀ½£À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°ègÀÄªÀ ¥ÀÆªÀðzÀ E½eÁgÀÄUÀ¼ÀÄ J¯É GzÀÄgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆzÉ CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ÉlÖUÀ¼À eÁ®zÀ°è ® sÀå«gÀÄªÀ ÀÆPÀëöäfÃ«UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÀÅ ±ÉæÃtÂAiÀÄ À ÀågÁ²AiÉÆA¢UÉ sÀÆzÀÈ±ÀåUÀ¼À «²µÀ×vÉUÀ¼ÀÄ G£ÀßvÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ À Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß

¥ÉÆÃ¶ ÀÄvÀÛzÉ.

3 fÃªÀªÉÊ«zsÀå ÀA¥ÀwÛ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è MAzÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À®ànÖzÉ ºÁUÀÆ «±Àé ÀA ÉÜAiÀÄ ±ÉÊPÀëtÂPÀ, ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA ÀÌøwPÀ ¸ÀAWÀl£É¬ÄAzÀ «±Àé ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ vÁtªÉAzÀÄ CPÉÆÖÃ§gï 2012jAzÀ UÀÄgÀÄw À®ànÖzÉ. PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ºÀÆ©qÀÄªÀ À ÀåUÀ¼À 4,500 vÀ½UÀ½UÉ, ªÀÈPÀëUÀ¼À 650 vÀ½UÀ½UÉ, ¥ÀQëUÀ¼À 508 vÀ½UÀ½UÉ, À ÀÛ¤UÀ¼À 150 vÀ½UÀ½UÉ, 156 ÀjÃ ÀÈ¥ÀUÀ¼À vÀ½UÀ½UÉ, 135 G sÀAiÀÄZÀjUÀ¼À vÀ½UÀ½UÉ, ªÀÄvÀìöåUÀ¼À 694 vÀ½UÀ½UÉ, amÉÖUÀ¼À 330

vÀ½UÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ OµÀ¢ÃAiÀÄ À ÀåUÀ¼À4 1,493 vÀ½UÀ½UÉ £É ÉAiÀiÁVzÉ. gÁdåªÀÅ ÀÄªÀiÁgÀÄ 406 ºÀÄ°UÀ¼ÀÄ5 ªÀÄvÀÄÛ 6,500 PÁqÁ£ÉUÀ¼À£ÀÄß6

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ÇÁzsÁgÀt ªÀÄlÖzÀ À ÀåÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ ªÉÊ«zsÀåvÉ ºÁUÀÆ MAzÀÄ sÀÆRAqÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀÜ½ÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖzÀ°è zÁR¯ÁVgÀÄªÀ 4,000-5,000 À Àå vÀ½UÀ¼À ÀÜ½ÃAiÀÄvÉAiÀÄ ªÀÄlÖªÀÅ Cw GvÀÌøµÀ×ªÁVzÉ. PÀAqÀÄ§AzÀ 650 ªÀÈPÀë vÀ½UÀ¼À°è, 352 ÀÜ½ÃAiÀÄªÁVªÉ. ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ ¥ÁætÂ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ÀºÀ ºÉÆA¢zÀÄÝ, E°è

PÀAqÀÄ§gÀÄªÀ ±ÉÃPÀqÁ 85 G sÀAiÀÄZÀjUÀ¼ÀÄ, ±ÉÃPÀqÁ 62 ÀjÃ ÀÈ¥ÀUÀ¼ÀÄ, ±ÉÃPÀqÁ 41 ªÀÄvÀìöåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÃPÀqÁ 12 À ÀÛ¤UÀ¼ÀÄ

ºÉÆA¢zÀÄÝ, EzÀÄ zÉÃ±ÀzÀ°è Cw ºÉaÑ£ÀzÁÝVzÉ.

7

1 CgÀtå ªÀgÀ¢ 2015, ¨sÁgÀvÀzÀ CgÀtå ¸ÀªÉÃðPÀëuÉ 2 UÀÄdgÁvï, UÉÆÃªÀ, PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À, ªÀÄºÁgÁµÀÖç ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ £ÁqÀÄ 3 http://www.bsienvis.nic.in/Database/Biodiversity-Hotspots-in-India_20500.aspx 4 JPïì¥ÉÆèÃjAUï §AiÉÆÃqÉÊªÀ¹ðn CAqï JPÉÆÃ®f D¥sï ªÉ ÀÖ£ïð WÁmï, ¸ÀºÁå¢æ PÀ£ÀìªÉÃð±À£ï ¹ÃjÃ¸ï 13 5 ºÀÄ° UÀtw 2014 6 D£É UÀtw 2012 7 JPïì¥ÉÆèÃjAUï §AiÉÆÃqÉÊªÀ¹ðn CAqï JPÉÆÃ®f D¥sï ªÉ ÀÖ£ïð WÁmï, ¸ÀºÁå¢æ PÀ£ÀìªÉÃð±À£ï ¹ÃjÃ¸ï 13

ÀÜ½ÃAiÀÄªÁVªÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ eÁUÀwPÀªÁV ÉzÀjPÉAiÀÄÄ¼Àî À ÀÛ¤UÀ¼ÁzÀ K²AiÀiÁ D£É, sÁgÀwÃAiÀÄ UËgï, ºÀÄ°AiÀÄ eÉÆvÉUÉ C¥ÁAiÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ÀÜ½ÃAiÀÄ vÀ½UÀ¼ÁzÀ ¹AUÀ½ÃPÀ, ¤Ã®Vj xÁgï ªÀÄvÀÄÛ ¤Ã®Vj ®AUÀÆgïUÀ½UÉ £É ÉAiÀiÁVzÉ.


2

avÀæ 1.1: zÁAqÉÃ°-CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è£À ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖzÀ MAzÀÄ ªÀÄ°£ÀUÉÆ¼ÀîzÀ ¨sÁUÀ DzsÁgÀ: ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÉUÉzÀ avÀæ

«±Àé ÀA ÉÜAiÀÄ ±ÉÊPÀëtÂPÀ, ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA ÀÌøwPÀ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄÄ (AiÀÄÄ£É ÉÆÌÃ) 2012gÀ°è ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß «±Àé ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ ¥ÀnÖAiÀÄ°è ÉÃj¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ “¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À vÀ½UÀ¼À ¥Àæ ÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ©ü£ÀßvÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ‘D¦üæPÀzÀ ºÉÆgÀUÉ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘K²AiÀÄzÀ ºÉÆgÀUÉ’ J£ÀÄßªÀ PÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß awæ ÀÄªÀ «PÁ¸ÁvÀäPÀ eÉÊ«PÀ §zÀ ÁªÀuÉ (JPÉÆÃmÉÆÃ£ï)” J£ÀÄßªÀ ªÀ ÀÄÛ¹ÜwAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄºÉÆÃ£ÀßvÀ ¸ÁªÀðwæPÀ ªÀiË®åzÀ WÉÆÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆArvÀÄ. «±Àé ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ D¹ÛAiÉÄAzÀÄ UÀÄgÀÄw À ÁzÀ D¹ÛAiÀÄÄ £Á®ÄÌ gÁdåUÀ¼À°è ºÀgÀrzÀÝ 39 vÁtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, EªÀÅUÀ¼À°è 10 8 PÀ£ÁðlPÀzÀ°èªÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ vÁtUÀ¼À°è LzÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀ 9

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ 11 f ÉèUÀ¼À

¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, §æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ÉÃjªÉ. ¤Ã®Vj «ÄÃ À®Ä eÉÊ«PÀ ªÀ®AiÀÄªÀÅ EªÀÅUÀ¼ÉÆA¢UÉ ÀA«Ä±ÀæªÁVzÀÄÝ, PÀ£ÁðlPÀ,

vÀ«Ä¼ÀÄ £ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃgÀ¼À gÁdåUÀ¼À°è ÀÄªÀiÁgÀÄ 5,520 ZÀ Q«ÄÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ªÁå¦¹zÉ. ¤Ã®Vj «ÄÃ À®Ä eÉÊ«PÀ ªÀ®AiÀÄªÀÅ zÉÃ±ÀzÀ°è ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ Cw zÉÆqÀØzÁzÀ eÉÊ«PÀ ªÀ®AiÀÄªÁVzÀÄÝ 1986gÀ°è «±Àé ÀA ÉÜAiÀÄ ±ÉÊPÀëtÂPÀ, ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA ÀÌøwPÀ ÀAWÀl£É¬ÄAzÀ «±Àé ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ vÁtUÀ¼À°è MAzÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw À®ànÖzÉ.

10

MAzÀÄ PÁ®zÀ°è PÀÆqÀÄ CgÀtåªÁVzÀÝ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ-¤Ã®Vj «ÄÃ À®Ä eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄªÀÅ, PÁ®PÀæªÉÄÃtªÁV ªÀåªÀ ÁAiÀÄ, nÃ ªÀÄvÀÄÛ PÁ¦ü vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ, d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À

ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ; F f¯ÉèUÀ¼À 62,795 ZÀ Q«ÄÃ sËwPÀ «¹ÛÃtðzÀ ¥ÉÊQ 30,573 ZÀ Q«ÄÃ£ÀµÀÄÖ CgÀtå ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀÄUÉAiÀiÁV ¤ÃrzÉ. gÁdåzÀ°è 35 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ« zsÁªÀÄUÀ½AzÀ ªÁå¦ À®àlÖ 9,576.88 ZÀ Q«ÄÃUÉ JzÀÄgÁV, 16 ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ-¤Ã®Vj «ÄÃ À®Ä eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄzÀ°èzÀÄÝ, gÁdåzÀ°è£À gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ±ÉÃPÀqÁ 88gÀµÁÖUÀÄªÀ 8,485 ZÀ Q«ÄÃ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ªÁå¦¹zÉ.

8 DUÀÄA¨É «ÄÃ¸À®Ä CgÀtå, ¨Á®ºÀ½î «ÄÃ¸À®Ä CgÀtå, §æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, PÉÃwð «ÄÃ¸À®Ä CgÀtå,

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, ¥Àr£À ÁÌqï «ÄÃ¸À®Ä CgÀtå, ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, ¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

9 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À CxÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ CxÀªÀ MAzÀÄ ¸ÀAgÀQëvÀ/¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ

C¢ü ÀÆavÀªÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ 10 ¨É¼ÀUÁ«, ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ, aPÀÌªÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ, zÀQët PÀ£ÀßqÀ, zsÁgÀªÁqÀ, ºÁ¸À£À, ªÀÄrPÉÃj, ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ,

²ªÀªÉÆUÀÎ, GqÀÄ¦ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ


3

¤ªÀiÁðt, CgÀtå £Á±À, CwPÀæªÀÄt, PÁrÎZÀÄÑ, ªÀÄÄAvÁzÀ ºÉ Àj£À°è É¼ÉAiÀÄÄvÀÛ¯ÉÃ EgÀÄªÀ d£À ÀASÉåAiÀÄ CUÀvÀåUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉUÁV czÀæªÁV ºÉÆÃVzÉ. EAvÀºÀ §®ªÀAvÀzÀ ªÀiÁ£ÀªÀªÀÄÆ® ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ zÀÄ§ð® eÉÊ«PÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌÃ ÉzÀjPÉ ºÁQzÀÄÝ, ÀAgÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀëuÉAiÀÄ §UÉÎ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ PÉÆqÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

avÀæ 1.2: ¤Ã®Vj «ÄÃ¸À®Ä eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄzÀ ¨sÁUÀªÁVgÀÄªÀ ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ¨ÉlÖzÀ ±ÉæÃtÂ DzsÁgÀ: ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÉUÉzÀ avÀæt

ªÀ£ÀåfÃ« (gÀPÀëuÉ) PÁAiÉÄÝ, 1972£ÀÄß, ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄPÁj gÀPÀëuÉ J£ÀÄßªÀ GzÉÝÃ±ÀzÉÆA¢UÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ ÀA§A¢üvÀ CxÀªÀ ¥ÀÆgÀPÀªÁzÀ CxÀªÀ ¥Áæ ÀAVPÀªÁzÀ «µÀAiÀÄUÀ½UÁV gÀÆ¦ À Á¬ÄvÀÄ. F GzÉÝÃ±ÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁV gÁdå ÀPÁðgÀªÀÅ, F PÁ¬ÄzÉAiÀÄrAiÀÄ°è, fÃ«¥Àj ÀgÀ, fÃªÀ ÀAPÀÄ®, À Àå ÀAPÀÄ®, sËvÀ-DPÀÈw «eÁÕ£À, ¥ÁæPÀÈwPÀ CxÀªÀ ¥ÁætÂ «eÁÕ£ÀzÀ ªÀÄºÀvÀé«gÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß, ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À gÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥Àj ÀgÀzÀ gÀPÀëuÉ, ¥ÀÄ£ÀgÀÄvÀàwÛ CxÀªÀ C©üªÀÈ¢ÞUÁV gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, ÀAgÀPÀëuÁ «ÄÃ À®Ä ¥ÀæzÉÃ±À CxÀªÀ ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ «ÄÃ À®Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ WÉÆÃ¶ À§ºÀÄzÁVzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, UÀªÀÄ£ÁºÀð ÀASÉåAiÀÄ ºÀÄ°UÀ½gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄr, ºÀÄ°zsÁªÀÄªÉAzÀÄ WÉÆÃ¶ À§ºÀÄzÁVzÉ. gÁdåzÀ°è 10,222.19 ZÀ Q«ÄÃ «¹ÛÃtð°è ºÀ©âPÉÆArgÀÄªÀ 5 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, 30 ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, 13 ÀAgÀPÀëuÉ «ÄÃ À®Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 1 ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ «ÄÃ À®Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½zÀÄÝ, EªÀÅUÀ¼À°è LzÀÄ 11

11 §ArÃ¥ÀÄgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, ¨sÀzÀæ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, zÁAqÉÃ°-CA², ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ Áé«Ä

zÉÃªÁ®AiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁfÃªïUÁA¢ü (£ÁUÀgÀºÉÆ¼É) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ/ªÀ£ÀåfÃ« zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼ÉAzÀÄ WÉÆÃ¶vÀªÁVªÉ. ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è PÀAqÀÄ§AzÀ CªÀÄÆ®åªÁzÀ fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ-¤Ã®Vj «ÄÃ À®Ä eÉÊ«PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è£À gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÃA¢æÃPÀj¹, ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ §®ªÀAvÀzÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ EzÀ£ÀÄß PÀrªÉÄUÉÆ½ ÀÄªÀ°è CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ ¥ÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À §UÉÎ CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqÉ À®Ä PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ. gÁdåzÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À sÀÆ¥ÀlªÀ£ÀÄß PÉ¼ÀV£À avÀæ 1.3gÀ°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ:


4

avÀæ 1.3: PÀ£ÁðlPÀzÀ°è gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄªÀ sÀÆ¥Àl

sÀÆ¥Àl gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ºÉ ÀgÀÄ 20 ±ÉnÖºÀ½î (ªÀ£ÀåfÃ«)

1 aAZÉÆÃ° (ªÀ£ÀåfÃ«) 21 sÀzÀæ (ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°)

2 WÀl¥Àæ sÀ (ªÀ£ÀåfÃ«) 22 § ÀÆgÀÄ CªÀÄÈvï ªÀÄºÀ ï PÁªÀ®Ä (¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ)

3 ©üÃªÀÄUÀqsÀ (ªÀ£ÀåfÃ«) 23 dAiÀÄªÀÄAUÀ° (¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ)

4 zÁAqÉÃ° (ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°) 24 D¢ZÀÄAZÀ£ÀVj (ªÀ£ÀåfÃ«)

5 ºÉÆA©¯ï ( ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ) 25 ªÉÄÃ®ÄPÉÆÃmÉ (ªÀ£ÀåfÃ«)

6 DA² (gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°) 26 ¥ÀÄµÀàVj (ªÀ£ÀåfÃ«)

7 CwÛªÉÃj (ªÀ£ÀåfÃ«) 27 vÀ®PÁªÉÃj (ªÀ£ÀåfÃ«)

8 ¨ÉÃrÛ (¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ) 28 §æºÀäVj (ªÀ£ÀåfÃ«)

9 ±Á®ä® ( ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ) 29 £ÁUÀgÀºÉÆ¼É (gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°)

10 §APÁ¥ÀÄgÀ (¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ) 30 CgÀ©wlÄÖ (ªÀ£ÀåfÃ«)

11 zÀgÉÆÃf (ªÀ£ÀåfÃ«) 31 £ÀÄUÀÄ (ªÀ£ÀåfÃ«)

12 gÀAUÀAiÀÄå£ÀzÀÄUÀð (ªÀ£ÀåfÃ«) 32 §ArÃ¥ÀÄgÀ (gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°)

13 gÁtÂ É£ÀÆßgÀÄ (ªÀ£ÀåfÃ«) 33 gÀAUÀ£ÀwlÄÖ (ªÀ£ÀåfÃ«)

14 UÀÄqÀ« (ªÀ£ÀåfÃ«) 34 PÉÆPÀÌgÉ ¨É¼ÀÆîgÀÄ (¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ)

15 CWÀ£Á²¤ (¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ) 35 ©½Vj gÀAUÀ Áé«Ä zÉÃªÁ®AiÀÄ (ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°)

16 ±ÀgÁªÀw (ªÀ£ÀåfÃ«) 36 PÁªÉÃj (ªÀ£ÀåfÃ«)

17 ªÀÄÆPÁA©PÀ (ªÀ£ÀåfÃ«) 37 gÁªÀÄzÉÃªÀgÀ ÉlÖ (ªÀ£ÀåfÃ«)

18 ¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ (ªÀ£ÀåfÃ«) 38 §£ÉßÃgÀÄWÀlÖ (gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À)

19 PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR (ªÀ£ÀåfÃ«) 39 ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

DzsÁgÀ: PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ


5

CzsÁåAiÀÄ 2

ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ «zsÁ£À

2.1 ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ

F PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj ÀÄªÀÅzÁVzÉ:

F PÉ¼ÀV£ÀªÀÅUÀ¼À ¥ÀjÃPÉë¬ÄAzÀ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À ¸Áé sÁ«PÀ £É É ÉÃjzÀAvÉ, CªÀÅUÀ¼À gÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀPÀëuÉUÀ¼ÀÄ, vÀPÀÄÌzÁV AiÉÆÃfvÀªÁVzÀÝªÉÃ ªÀÄvÀÄÛ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À DqÀ½vÀzÀ°è

eÁjAiÀiÁzÀªÉÃ

• ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÉ AiÉÆÃd£É, CªÀÅUÀ¼À eÁj ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À ¤zsÁðgÀuÉ,

• UÀrUÀ¼À PÉÆæÃrüÃPÀgÀt, CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ¹Üw ªÀÄvÀÄÛ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ ªÁ À«gÀÄªÀ ªÀåQÛUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀªÀð¸Àw,

• E¯ÁSÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ ÁzÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ°è PÀAqÀÄ§AzÀ CA±ÀUÀ¼À eÁj, ªÀÄvÀÄÛ

• ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ (ªÀiÁ£ÀªÀ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ)

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è eÉÊ«PÀ ªÀÄzsÀå¥ÀæªÉÃ±À 12

• ªÀiÁ£ÀªÀ-ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀxÀUÀ¼ÀÄ,

ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀªÀÄÆ® ÉzÀjPÉUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj À®Ä, F PÉ¼ÀV£ÀªÀÅUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®àlÖªÉÃ

• PÁrÎZÀÄÑ, ÇÁé sÁ«PÀ ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ,

• UÀ ÀÄÛ, PÀ¼Àî ÉÃmÉ «gÉÆÃ¢ü ²©gÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼Àî ÉÃmÉ,

• ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ, «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄwÛvÀgÀ ªÁtÂdå ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ.

2.2 ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ªÁå¦Û ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£À

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ/¤Ã®Vj «ÄÃ À®Ä eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄªÀÅ ºÀ®ªÀÅ ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «¥ÀwÛ£À°ègÀÄªÀ vÀ½UÀ½UÉ ªÀÄ£ÉAiÀiÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ CgÀtå ªÁå¦ÛUÉ MAzÀÄ ªÀÄºÀvÀÛgÀªÁzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛzÉ. CªÀÅUÀ¼À eÉÊ«PÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÀ, «±Àé ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ vÁtªÉAzÀÄ zÁR¯ÁVzÉ. ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀÜ½ÃAiÀÄvÉ/¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ, F ¸Áé sÁ«PÀ ªÀ£ÀåfÃ« £É ÉUÀ¼À£ÀÄß ÀAgÀQë ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. DzÀÝjAzÀ, ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ 14 ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß DAiÀÄÄÝPÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ã®Vj «ÄÃ À®Ä eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄzÀ°è£À 3 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 11 ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ½UÉ 13

12 CgÀtå ¥Àæ¨sÉÃzsÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥À±ÀÄ, PÀ¼É, ªÀiÁ£ÀªÀ, ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÀgÀQÃAiÀÄ eÉÊ«PÀ fÃ«UÀ¼À MvÀÛqÀ 13 §ArÃ¥ÀÄgÀ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, CA²-zÁAqÉÃ°, ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ¸Áé«Ä

zÉÃªÁ®AiÀÄ, ¨sÀzÀæ, §æºÀäVj, PÁªÉÃj, ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÆPÁA©PÀ, ¥ÀÄµÀàVj, ±ÀgÁªÀw, ¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ

ÀA§A¢ü¹zÀ 2011-12jAzÀ 2015-16gÀªÀgÉV£À CªÀ¢üAiÀÄ


6

zÁR¯ÉUÀ¼À ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀaªÁ®AiÀÄ, CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼À (ªÀ£ÀåfÃ«) PÀZÉÃjAiÀÄ°è ºÁUÀÆ DAiÀÄÝ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀ PÉëÃvÀæ ªÀÄlÖzÀ PÀZÉÃjUÀ¼À zÁR¯ÉUÀ¼À ¥ÀjÃPÁë vÀ¤SÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ £ÀqÉ À Á¬ÄvÀÄ.

zÀvÁÛA±À zÁR¯ÉUÀ¼À «±ÉèÃóµÀuÉ, ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ PÉÃ½PÉ/¥Àæ±ÁßªÀ½/ ¤UÀ¢¥Àr¹zÀ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ½UÉ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ÀAUÀæ» À Á¬ÄvÀÄ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß EvÀgÀ ¥Á®ÄzÁgÀjAzÀ ÀAUÀæ» À ÁzÀ ªÀiÁ»w¬ÄAzÀ ¥ÀÆgÀPÀUÉÆ½ À Á¬ÄvÀÄ. eÉÆvÉUÉ, ªÀiÁzÀj ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦Û «±ÉèÃóµÀuÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CwPÀæªÀÄtUÀ¼À

G¥ÀUÀæºÀ DzsÁjvÀ ¤zsÁðgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁr À Á¬ÄvÀÄ. F GzÉÝÃ±ÀPÁÌV sÀÆ¥Àl ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀUÀæºÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß CgÀtå E¯ÁSÉ, PÀ£ÁðlPÀ gÁdå zÀÆgÀ ÀAªÉÃ¢ C£Àé¬ÄvÀ PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ zÀÆgÀ ÀAªÉÃ¢ w¼ÀÄªÀ½PÉ PÉÃAzÀæ¢AzÀ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ.

ÀPÁðgÀzÀ C¥ÀgÀ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ð, CgÀtå, fÃ«¥Àj¹Üw ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj ÀgÀ E¯ÁSÉ, EªÀgÉÆA¢UÉ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ£ÀzÀAqÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ZÀað À®Ä ¥ÀæªÉÃ±À À sÉAiÀÄ£ÀÄß 25 K¦æ ï 2016gÀAzÀÄ £ÀqÉ À Á¬ÄvÀÄ. ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ°è PÀAqÀÄ§AzÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ÀPÁðgÀzÀ C¥ÀgÀ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ð, CgÀtå, fÃ«¥Àj¹Üw ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj ÀgÀ E¯ÁSÉ, EªÀgÉÆA¢UÉ 23 ªÀiÁZïð 2017gÀAzÀÄ £ÀqÉzÀ ¤UÀðªÀÄ£À ¸À sÉAiÀÄ°è ZÀað À Á¬ÄvÀÄ. ÀPÁðgÀzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ÀÆPÀÛªÁV C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ.

2.3 ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀ

F PÉ¼ÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£Á ªÀiÁ£ÀzÀAqÀzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÁV PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ §¼À À Á¬ÄvÀÄ:

1. ªÀ£ÀåfÃ« (gÀPÀëuÉ) PÁ¬ÄzÉ, 1972,

2. CgÀtå ÀAgÀPÀëuÉ PÁ¬ÄzÉ, 1980,

3. ¥Àj ÀgÀ gÀPÀëuÉ PÁ¬ÄzÉ, 1986,

4. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ¤Ãw, 2002,

5. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« QæAiÀiÁAiÉÆÃd£É 2002-2016,

6. ¥Àj²µÀÖ d£ÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ CgÀtå ¤ªÁ¹UÀ¼À (CgÀtå ºÀPÀÄÌUÀ¼À ªÀiÁ£ÀåvÉ) PÁ¬ÄzÉ, 2006,

7. ÀªÉÇÃðZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀ¹gÀÄ £ÁåAiÀiÁ¢üÃPÀgÀt ºÁUÀÆ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ DzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼ÀÄ,

8. CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ ÀA»vÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊ¦rUÀ¼ÀÄ,

9. ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ vÀAiÀiÁjPÉUÁV sÁgÀvÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀA ÉÜ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ ¥Áæ¢üPÁgÀ¢AzÀ ¤ÃqÀ ÁzÀ ªÀiÁUÀðzÀ²ð ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ,

10. sÁgÀvÀ ÀPÁðgÀ, PÀ£ÁðlPÀ ÀPÁðgÀ, PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¤ÃqÀ ÁzÀ AiÉÆÃd£Á ªÀiÁUÀðzÀ²ð ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄwÛvÀgÀ DzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ, QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, ¤ÃwUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ

11. sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜ, sÁgÀvÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀA ÉÜ, À°ÃA D° ¥ÀæPÀÈw ÀAgÀPÀëuÁ PÉÃAzÀæ, ¥ÀæPÀÈw ÀAgÀPÀëuÁ ¥ÀæwµÁ×£À, C½«£ÀAa£À°ègÀÄªÀ vÀ½UÀ¼À CAvÀgÁæ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ ÀªÀiÁªÉÃ±À, CAvÀgÁæ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀæPÀÈw ÀAgÀPÀët MPÀÆÌl, ªÀ£ÀåfÃ« ÀAgÀPÀëuÁ ÀªÀiÁd,

ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À ÀA±ÉÆÃzsÀ£É/CzsÀåAiÀÄ£À ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ.


7

2.4 PÀÈvÀdÕvÉ

F PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è ÀºÀPÁgÀ ¤ÃrzÀ PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ ¹§âA¢, sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜ, PÀ£ÁðlPÀ gÁdå PÀ£ÁðlPÀ gÁdå zÀÆgÀ ÀAªÉÃ¢ C£Àé¬ÄvÀ PÉÃAzÀæ, PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ÀªÉð ªÀÄvÀÄÛ sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À E¯ÁSÉ ºÁUÀÆ

ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ÀA ÉÜUÀ½UÉ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ PÀÈvÀdÕvÉ À°è ÀÄvÀÛzÉ.

ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ°è PÀAqÀÄ§AzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ

¤gÀAvÀgÀªÁV ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ d£À ÀASÉåAiÀÄ eÉÆvÉUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ, ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À ¸Áé sÁ«PÀ £É ÉAiÀÄ£ÀÄß czÀæUÉÆ½¹ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ, CwPÀæªÀÄt, PÀ¼Àî ÉÃmÉ, PÁrÎZÀÄÑ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ½UÉ PÁgÀtÂÃ sÀÆvÀªÁVªÉ; EzÀ£ÀÄß ¤UÀæ» ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀ ºÀÄqÀÄPÀÄªÀÅzÀÄ E¯ÁSÉUÉ zÉÆqÀØ ÀªÁ¯ÁV ÀA sÀ«¹zÉ. gÁdåzÀ°è ºÀÄ° ªÀÄvÀÄÛ D£ÉUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¹ÜgÀªÁVj ÀÄªÀÅzÀPÉÌ E¯ÁSÉAiÀÄÄ GvÀÛªÀÄªÁV PÁAiÀÄðªÉ ÀVzÀÝgÀÆ, F ºÉaÑzÀ d£À ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¤ sÁ¬Ä À®Ä vÀAiÀiÁjAiÀÄ PÉÆgÀvÉ¬ÄzÀÄÝ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðzÀ KjPÉUÉ PÁgÀtªÁVzÉ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À « ÀÛgÀuÉUÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ«

ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁVzÀÝ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß C¢ü ÀÆa À®Ä ÀºÀ E¯ÁSÉAiÀÄÄ «¥sÀ®ªÁ¬ÄvÀÄ; EzÀÄ EvÀgÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß eÉÆÃr ÀÄwÛvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄUÉÆ½ ÀÄwÛvÀÄÛ. eÉÊ«PÀ ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À

¥ÀæªÉÃ±À sÁUÀzÀ°è ªÁtÂdå ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ UÀªÀÄ£ÀPÉÌ §A¢zÀÄÝ, ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É EzÀÄ IÄuÁvÀäPÀ ¥Àæ sÁªÀªÀ£ÀÄß ©ÃgÀ§ºÀÄzÀÄ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ

C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ªÀÄÄRå CA±ÀUÀ¼À°è ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ MAzÁVzÉ, DzÁUÀÆå, F «µÀAiÀÄzÀ°è E¯ÁSÉAiÀÄÄ ÀjAiÀiÁV vÉÆqÀV¹PÉÆAr®è J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ÀvÁåA±ÀUÀ¼ÁzÀ PÀrªÉÄ ¥ÀjavÀªÁVgÀÄªÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ¥Àæ sÉÃzsÀUÀ¼À ªÀÄÆ® sÀÆvÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À UÉÊgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÁgÀÄ «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÀÄ ºÉÆ À ¥Àæ sÉÃzsÀUÀ¼ÀÄ CzÀgÀ®Æè «±ÉÃµÀªÁV G sÀAiÀÄZÀj ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀQëUÀ¼À°è zÁR° ÀÄwÛzÀÝgÀÆ, EzÀgÀ §UÉÎ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ G¯ÉèÃR ªÀiÁrgÀÄªÀÅ¢®è J£ÀÄßªÀÅzÀjAzÀ UÀªÀÄ¤ À§ºÀÄzÁVzÉ. CwPÀæªÀÄt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw PÀÄjvÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁzÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄAzÀUÀw¬ÄA¢ªÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß wÃªÀæUÉÆ½ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. PÁrÎaÑ£À ªÁå¦ÛAiÀÄ §UÉÎ E¯ÁSÉ ªÀÄvÀÄÛ « sÁVÃAiÀÄ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À°è ªÀåvÁå ÀUÀ½zÀÄÝzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀ£ÀÄß ªÁ ÀÛ«PÀvÉ¬ÄAzÀ ¥Àj²Ã° ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. PÉ®ªÀÅ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ÀPÁ®zÀ°è vÀAiÀiÁgÁUÀ°®è; ºÀ¼ÉAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ

UÀqÀÄªÀÅ ªÀÄÄPÁÛAiÀÄPÉÌ ªÀÄÄ£ÀßªÉÃ EªÀÅ vÀAiÀiÁgÁUÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.


8

CzsÁåAiÀÄ 3

CgÀtå ªÁå¦ÛAiÀÄ QæAiÀiÁ²Ã®vÉ

3.1 1973-2016gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦Û

CgÀtåUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ zÉÃ±ÀzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ, ¸ÁA ÀÌøwPÀ, ZÁjwæPÀ, DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ fÃ«¥Àj¹ÜwAiÀÄ ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß G½¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ°è MAzÀÄ §ºÀÄªÀÄÄRå ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¤ªÀð» ÀÄvÀÛzÉ. CªÀÅ CzÀgÀ d£À ÀASÉåAiÀÄ ¥ÉÆÃµÀuÉUÉ ªÀÄÆ® ÀA¥À£ÀÆä®ªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ PÀtdªÁVzÉ. EvÀgÀ sÀÆ§¼ÀPÉAiÀÄ ªÀÈwÛUÀ¼ÁzÀ

ªÀåªÀ ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À±ÀÄ¥Á®£ÉUÀ¼ÀÄ, CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVzÉ. CgÀtåUÀ¼ÀÄ vÉÃªÁA±À ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ÀéZÀÒ UÁ½AiÀÄ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ £É®UÉÆ§âgÀªÀ£ÀÄß GvÁà¢ ÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄvÀÛzÉ.

ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑUÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ, CgÀtåUÀ¼ÀÄ wÃªÀæªÁV czÀæUÉÆArªÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÁgÀÄ eÁUÀUÀ¼À°è ²y®ªÁVzÀÄÝ, ºÀ®ªÁgÀÄ ¥Àæ sÉÃzsÀUÀ¼À ÀÜ½ÃAiÀÄ À Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ ÀAPÀÄ®UÀ½UÉ C½«£À ÉzÀjPÉ GAlÄªÀiÁqÀÄwÛªÉ. CgÀtåUÀ¼À ¥Àæ ÀPÀÛ ¹ÜwAiÀÄÆ §ºÀ¼À vÀÈ¦ÛPÀgÀªÁV®è (KPÉAzÀgÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À CgÀtå ªÁå¦ÛAiÀÄÄ ±ÉÃPÀqÁ 19 EzÀÄÝ, EzÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ÀgÁ ÀjAiÀiÁzÀ ±ÉÃPÀqÁ 21QÌAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄzÉ) ªÀÄvÀÄÛ ²y°ÃPÀgÀtªÀÅ ºÀ®ªÁgÀÄ eÉÊ«PÀ ªÀåªÀ ÉÜUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÀæwPÀÆ® ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ©ÃgÀ§ºÀÄzÀÄ. sÀÆ ¤ªÀðºÀuÁ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ, d£À ÀASÉå, ªÀåªÀ ÁAiÉÆÃvÀàwÛ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ « ÀÛgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦Û §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ZÁ®PÀ ±ÀQÛAiÉÄAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ À ÁVzÉ.

F «µÀAiÀÄzÀ°è, AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦Û ªÀiÁ»wAiÀÄÄ eÉÊ«PÀ-¨sÀÆ sËwPÀ ¥ÀæQæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀªÀÄÆ®zÀ MvÀÛqÀUÀ¼À£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä DzsÁgÀªÁV £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. sÀÆ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÉäöÊ£À fÃªÀ sËvÀ «eÁÕ£ÀzÀ ®PÀëtUÀ¼ÉAzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ sÀÆ

§¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß F fÃªÀ sËvÀ «eÁÕ£ÀzÀ ®PÀëtUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄPÁj §¼ÀPÉUÉ C¼ÀªÀr¸À ÁzÀ D±ÀAiÀÄ CxÀªÀ ªÀiÁ£ÀªÀ GzÉÝÃ±ÀªÉAzÀÄ G¯ÉèÃT À ÁUÀÄvÀÛzÉ.

sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦ÛAiÀÄÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ GAmÁUÀÄwÛgÀÄªÀ §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀÆZÀPÀªÁVzÀÄÝ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À ªÀÄvÀÛzÀgÀ ¸Áé sÁ«PÀ £É ÉAiÀÄ gÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ zsÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. F «µÀAiÀÄzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ E¯ÁSÁ CzsÀåAiÀÄ£À/zÀvÁÛA±ÀUÀ¼ÀÄ ® sÀå«gÀ¢zÀÄÝzÀjAzÀ, F §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼À ªÉÄÃ°£À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß, G¥ÀUÀæºÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À «±ÉèÃµÀuÉUÁV, sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜAiÀÄ ¥Àj ÀgÀ «eÁÕ£À PÉÃAzÀæPÉÌ ªÀÄºÁ¯ÉÃR¥Á®gÀ PÀZÉÃj, DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁd Àé ªÀ®AiÀÄ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É, ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ EªÀjAzÀ ªÀ» À®ànÖvÀÄ.

3.1.1 CzsÀåAiÀÄ£À «zsÁ£À

DAiÀÄÝ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À (10 Q«ÄÃ wædå) sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦ÛAiÀÄ°è §zÀ ÁªÀuÉUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄÄ, G¥ÀUÀæºÀ avÀæUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ MAzÀÄ «±ÉÃµÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÁVzÉ. sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦Û §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è vÉÆqÀVgÀÄªÀ ¥ÀæzsÁ£À ÀA ÉÜUÀ¼À°è sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜAiÀÄ ¥Àj ÀgÀ «eÁÕ£À PÉÃAzÀæªÀÅ MAzÁVzÉ. G¥ÀUÀæºÀ DzsÁjvÀ

avÀæUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹zÀ sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜAiÀÄÄ, GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ°è sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦Û ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqÉ¹zÉ ªÀÄvÀÄÛ §£ÉßÃgÀÄWÀlÖ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ°è

CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß «±ÉèÃ¶¹zÉ. F ¥ÀjtÂw ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ sÀªÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹, sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜUÉ F PÉ® ÀªÀ£ÀÄß ªÀ» À Á¬ÄvÀÄ.


9

UÀr£ÀPÉëUÀ¼À£ÀÄß 14 CgÀtå E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¥ÀqÉzÀgÉ PÀqÁå ÀÖç¯ï (¥ÀºÀtÂ) £ÀPÉëUÀ¼À£ÀÄß 15

ºÀ¢ªÀÄÆgÀÄ

PÀ£ÁðlPÀ gÁdå zÀÆgÀ ÀAªÉÃ¢ C£Àé¬ÄvÀ PÉÃAzÀæ¢AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄ¯Á¬ÄvÀÄ. F £ÀPÉëUÀ¼À£ÀÄß ÉÃgÉ ÉÃgÉ PÁ¯ÁªÀ¢üUÉ ÀA§A¢ü¹zÀ G¥ÀUÀæºÀ avÀæUÀ¼À (gÁ¶ÖçÃAiÀÄ zÀÆgÀ ÀAªÉÃ¢ w¼ÀÄªÀ½PÉ PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ UÀÆUÀ ï Cvïð zÀvÁÛA±À¢AzÀ ¥ÀqÉ¢zÀÄÝ) ªÉÄÃ¯É, sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦ÛAiÀÄ°è£À §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä ªÉÄÃ®ÄºÁ¬Ä À Á¬ÄvÀÄ.

16 DAiÀÄÝ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ £ÀqÀÄPÁ¥ÀÄ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ UÀr¬ÄAzÀ 10 Q«ÄÃ wædå «ÄwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹, £ÀqÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß 17 £ÀqÉ À Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄÆgÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ ªÀÄzsÀåAvÀgÀzÀ (CAzÀgÉ 1973, 1991/92 ªÀÄvÀÄÛ 2016) avÀæUÀ¼À£ÀÄß, CgÀtå ªÁå¦ÛAiÀÄ ¹Üw ªÀÄvÀÄÛ ºÁ¤UÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀPÁÌV «±ÉèÃ¶ À Á¬ÄvÀÄ. MA§vÀÄÛ ªÀUÀðUÀ¼ÁzÀ, ¤vÀåºÀjzÀétð¢AzÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÉ ¤vÀåºÀjzÀétð CgÀtåzÀªÀgÉUÉ, J¯É GzÀÄgÀÄªÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ, ¥ÉÆzÉ CgÀtåUÀ¼ÀÄ, £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ, vÉÆÃlUÁjPÉ, d®, ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤«Äð À®àlÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß, CgÀtåUÀ¼À ¹Üw ªÀÄvÀÄÛ

ºÁ¤UÀ½UÉ ÀÆZÀPÀªÀ£ÁßV ¥ÀjUÀtÂ À Á¬ÄvÀÄ.

3.1.2 CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼ÀÄ

ºÀ¢ªÀÄÆgÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦ÛAiÀÄ°è UÀªÀÄ¤¹zÀ ÀAavÀ §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß gÉÃSÁavÀæ 3.1gÀ°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ:

gÉÃSÁavÀæ 3.1: 1973-2016gÀ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ°è sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦ÛAiÀÄ°è §zÀ ÁuÉUÀ¼ÀÄ

gÉÃSÁavÀæ 3.1jAzÀ PÁt§ºÀÄzÁzÀAvÉ, ¤vÀåºÀjzÀétð¢AzÀ CgÉ ¤vÀåºÀjzÀétð CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ J¯É GzÀÄgÀÄªÀ CgÀtåUÀ¼À°è ¹ÜgÀ E½PÉÉ¬ÄzÀÝgÉ, ªÀåªÀ ÁAiÀÄ, vÉÆÃlUÁjUÉ, ¤«Äð À®àlÖ ¥ÀæzÉÃ±À (PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ, gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è (ºÀ®ªÀÅ ªÀiÁ£ÀªÀªÀÄÆ® MvÀÛqÀUÀ½AzÀ CgÀtå ªÀÄgÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯ÁªÀgÀtUÀ¼À «gÀ¼ÀªÁUÀÄ«PÉ) KjPÉ¬Ä¢ÝvÀÄ. EzÀÄ CgÀtåUÀ¼À ¹ÜgÀ CªÀ£ÀwAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀiÁ£ÀªÀªÀÄÆ® MvÀÛqÀzÀ KjPÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj ÀÄvÀÛzÉ; EzÀ£ÀÄß G¥ÀUÀæºÀ

14 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¨ÁºÀå UÀrAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄªÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ 15 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ M¼ÀVgÀÄªÀ DªÀgÀtUÀ¼ÀÄ/UÁæªÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÀAzÁAiÀÄ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ 16 §ArÃ¥ÀÄgÀ, ¨sÀzÀæ, ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ, §æºÀäVj, PÁªÉÃj, zÁAqÉÃ° DA², PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR, ªÀÄ ÉÊ

ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ, ªÀÄÆPÁA©PÀ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É, ¥ÀÄµÀàVj, ¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ, ±ÀgÁªÀw 17 ¸ÀÜ¼ÁPÀÈwAiÀÄ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ zÀÆgÀ ÀAªÉÃ¢ zÀvÁÛA±ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÌöå£ï ªÀiÁrzÀ PÁUÀzÀzÀ £ÀPÉëUÀ¼À£ÀÄß (¸ÀÜ¼ÁPÀÈwAiÀÄ

£ÀPÉëUÀ¼ÀÄ) ¸Àj¥Àr¸À®Ä ¨sÀÆ¤AiÀÄAvÀæt ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹ªÉ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀªÉðAiÀÄ mÉÆÃ¥ÉÆÃ ¥ÀÄlUÀ¼ÀÄ

ºÁUÀÆ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ¸À ÀåªÀUÀðzÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ, ºÀ®ªÁgÀÄ CgÀtå ªÁå¦Û ªÀiÁzÀjUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸À ÀåªÀUÀðzÀ ÁèzÀ §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®Ä ««zsÀ PÁ¯ÁªÀ¢üUÀ¼À°è «±ÉèÃµÀuÉUÁV, CAQÃPÀÈvÀUÉÆ½¸À®àlÖªÀÅ.

0% 20% 40% 60% 80% 100%

1973

1992

2016

Ever green to semi evergreenDeciduous forest

Scrub/Grass land

Forest Plantations

Horticulture and agricultureWater

Built-up area

Open area


10

avÀæUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ÀàµÀÖªÁV «ÃQë À§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄÆgÀÄ ÉÃgÉ ÉÃgÉ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ JgÀqÀÄ ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À avÀæUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀV£À gÉÃSÁavÀæ 3.2gÀ°è awæ À ÁVzÉ:

gÉÃSÁavÀæ 3.2: 1973, 1991 ªÀÄvÀÄÛ 2016gÀ°èzÀÝAvÉ, §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ°è UÀªÀÄ¤¹zÀ sÀÆ§¼ÀPÉ sÀÆªÁå¦Û ªÀåvÁå ÀUÀ¼ÀÄ


11


12


13


14


15


16

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦ÛAiÀÄ°è UÀªÀÄ¤¹zÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁgÀÄ §zÀ ÁuÉUÀ¼À «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄÄ F PÉ¼ÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄ¥Àr¹vÀÄ:

DAiÀÄÝ 13gÀ ¥ÉÊQ 12 ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¤vÀåºÀjzÀétð¢AzÀ CgÉ ¤vÀåºÀjzÀétð CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁVvÀÄÛ. F CgÀtåªÀUÀðzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À C¹ÛvÀéªÀÅ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ°è EgÀÄªÀÅ¢®è,

DgÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è J¯É GzÀÄgÀÄªÀ CgÀtåUÀ¼ÀÄ KjPÉAiÀiÁVzÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ K¼ÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÀrªÉÄAiÀiÁVzÀÝªÀÅ,

PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À MlÄÖ «¹ÛÃtðªÀÅ CAzÀgÉ ªÀåªÀ ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄr §gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ J®è gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°èAiÀÄÆ KjPÉAiÀiÁzÀªÀÅ,

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, 13 ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¥ÉÊQ 11gÀ°è ¤«Äð À®àlÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À KjPÉAiÀiÁVzÀÝgÉ, MA§vÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ KjPÉAiÀiÁVzÀÝªÀÅ.

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, C£ÀÄ§AzsÀ 1 ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ§AzsÀ 2gÀ°è £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÁzÀAvÉ, F 13 ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À 10 Q«ÄÃ wædå ªÁå¦ÛAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ÀºÀ sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦ÛAiÀÄ°è §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ÀÆa¹zÀªÀÅ. FV£À ªÀÄvÀÄÛ 1973 ªÀÄvÀÄÛ 1991/1992gÀ°èzÀÝAvÉ CgÀtåUÀ¼À, PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ, ¤«Äð À®àlÖ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¹ÜwAiÀÄ ªÀåvÁå ÀªÀ£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 3.1gÀ°è ¥ÀnÖªÀiÁqÀ ÁVzÉ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 3.1: ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ 10 Q«ÄÃ wædåzÀ ªÁå¦ÛAiÉÆ¼ÀUÉ sÀÆ-§¼ÀPÉ sÀÆ-ªÁå¦ÛAiÀÄ°è §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ

ªÀUÀð 1973 1991/92 2016

«¹ÛÃtð (ºÉ) ±ÉÃPÀqÁ «¹ÛÃtð (ºÉ) ±ÉÃPÀqÁ «¹ÛÃtð (ºÉ) ±ÉÃPÀqÁ ¤vÀåºÀjzÀétð¢AzÀ CgÉ ¤vÀåºÀjzÀétð 6,77,773.61 28.79 5,79,550.30 25.46 5,03,914.58 23.10

J É GzÀÄgÀÄªÀ CgÀtå 13,43,774.33 36.58 12,20,220.29 33.66 11,51,048.86 31.90

¥ÉÆzÉ/ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä 1,82,488.23 5.13 2,47,767.44 6.82 3,50,842.85 9.37

CgÀtå £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄ 17,658.19 0.56 52,390.51 1.60 76,962.90 2.29

vÉÆÃlUÁjPÉ 2,53,307.57 8.77 2,82,212.65 9.73 3,15,201.05 10.92

ªÀåªÀ ÁAiÀÄ 4,75,835.37 13.15 5,04,211.39 13.98 4,51,068.81 12.78

¤ÃgÀÄ 33,722.47 1.06 69,355.25 2.13 75,637.03 2.39

¤«Äð¸À®àlÖ ¥ÀæzÉÃ±À 15,199.76 0.52 31,072.73 0.94 41,297.26 1.26

ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæzÉÃ±À 1,51,901.27 5.44 1,64,880.24 5.68 1,85,687.46 5.99

MlÄÖ 31,51,660.80 100 31,51,660.80 100 31,51,660.80 100

(DzsÁgÀ: ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ CzsÀåAiÀÄ£À PÉÃAzÀæzÀ vÁAwæPÀ ªÀgÀ¢)

¤vÀåºÀjzÀétð/CgÉ ¤vÀåºÀjzÀétð CgÀtåUÀ¼ÀÄ ¥Àj±ÀÄzÀÞ CgÀtåªÁVzÀÄÝ, sÁj ªÀÄ¼É ªÀÄvÀÄÛ JvÀÛgÀzÀ ªÀÄgÀUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ. CªÀÅ MAzÀÄ «²µÀ× eÉÊ«PÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¹zÀÄÝ, EªÀÅUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ ¥Àæ sÉÃzsÀUÀ¼ÀÄ ÀÜ½ÃAiÀÄzÁÝVªÉ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtåUÀ¼À ªÁvÁªÀgÀt ¸ËªÀÄåUÉÆ½ ÀÄªÀ°è MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. DzÁUÀÆå, PÉÆÃµÀÖPÀ 3.1jAzÀ PÁt§ºÀÄzÁzÀAvÉ, ¤vÀåºÀjzÀétð/ CgÉ ¤vÀåºÀjzÀétð CgÀtåUÀ¼À ºÀgÀªÀÅ CªÀ£Àw¬ÄAzÀ PÀæªÉÄÃt PÀrªÉÄAiÀiÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV MAzÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è J¯É GzÀÄgÀÄªÀ CgÀtåUÀ¼ÁV ªÀiÁ¥ÁðqÁVªÉ. J¯É GzÀÄgÀÄªÀ CgÀtåUÀ¼ÀÄ CUÀ®ªÁzÀ J¯ÉUÀ¼ÀÄ¼Àî CgÀtåUÀ¼ÁVªÉ; ¤vÀåºÀjzÀétð/CgÉ ¤vÀåºÀjzÀétð CgÀtåUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ EªÀÅ aPÀÌ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀµÀð¥ÀÆwð ±ÀÄµÀÌªÁVgÀÄªÀ ªÀÄÄPÀÛ CgÀtåUÀ¼ÁVªÉ. MAzÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è ¥ÉÆzÉ À Àå CgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®ÄUÀ¼ÁV ªÀiÁ¥ÁðqÁV CªÀ£ÀwAiÀÄvÀÛ ¸ÁVzÉ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀªÀÄÆ® ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß F §zÀ ÁªÀuÉUÀ½UÉ £ÉÃgÀªÁV CzsÁågÉÆÃ¦ À§ºÀÄzÁVzÀÄÝ,


17

ªÀåªÀ ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄr ÀAavÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ KjPÉ¬ÄAzÀ zsÀÈqÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. eÉÆvÉUÉ, ¤«Äð À®àlÖ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¹ÜgÀ KjPÉAiÀÄÄ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À CgÀtåUÀ¼À «Äw«ÄÃjzÀ CªÀ£ÀwAiÀÄ£ÀÄß ÀºÀ ¸ÀÆa ÀÄvÀÛzÉ.

¤vÀåºÀjzÀétð/CgÉ ¤vÀåºÀjzÀétð CgÀtåUÀ¼À ºÀjªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁVªÉ J£ÀÄßªÀ ªÁ ÀÛªÁA±ÀªÀ£ÀÄß E¯ÁSÉAiÀÄÄ ¹éÃPÀj¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ À®Ä vÀPÀÌ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ JAzÀÄ w½¹vÀÄ.

CgÀtåUÀ¼À CªÀ£ÀwAiÀÄ eÉÆvÉUÉ ªÀåªÀ ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤«Äð À®àlÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À KjPÉAiÀÄÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ ªÀiÁ£ÀªÀªÀÄÆ® MvÀÛqÀUÀ¼À ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß ÀàµÀÖªÁV ÀÆa ÀÄvÀÛzÉ. CgÀtåUÀ¼À CªÀ£ÀwAiÀÄÄ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À DªÁ À ÁÜ£ÀUÀ½UÉ ¥ÀæªÀÄÄR ÉzÀjPÉAiÀiÁVzÀÄÝ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÀæwPÀÆ® ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁqÀÄwÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À CªÀ£ÀwAiÀÄÄ 1973-2016gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è dgÀÄVzÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß zÀÆgÀ ÀAªÉÃ¢ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀUÀ¼ÀÄ zsÀÈrüÃPÀj ÀÄvÀÛªÉ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À°è CgÀtÂåÃPÀgÀt PÁªÀÄUÁjUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ÀÆPÀÛªÀ®èzÀ PÁgÀt, CgÀtåUÀ¼À ªÀÄvÀÛµÀÄÖ CªÀ£ÀwAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ À®Ä ¸ÁPÀµÀÄÖ gÀPÀëuÁvÀäPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤jÃQë À§ºÀÄzÁVzÉ. F MvÀÛqÀUÀ¼À£ÀÄß ¤gÀAvÀgÀªÁV ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ, C¤AiÀÄAwævÀ ªÁtÂdå ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ, ¤gÀAvÀgÀ CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAzÀUÀwAiÀÄ ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw PÁAiÀÄðUÀ¼À eÉÆvÉUÉ DPÀæªÀÄt²Ã® PÀ¼ÉUÀ¼À C ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ¤ªÀðºÀuÉ, PÁ½ÎZÀÄÑUÀ¼À PÀrªÉÄ ªÀgÀ¢, AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ±ÀQÛAiÀÄ PÉÆgÀvÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ, F ªÀgÀ¢AiÀÄ 4jAzÀ 11£ÉAiÀÄ CzsÁåAiÀÄzÀªÀgÉUÉ ZÀað À ÁVzÉ.


18

CzsÁåAiÀÄ 4

ªÀiÁ£ÀªÀ-ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ« ¥ÀxÀUÀ¼ÀÄ

4.1 ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ

PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÀ¼À « ÀÛgÀuÉAiÀÄÄ dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ CgÀtåUÀ¼À «WÀl£ÉUÉ PÁgÀtªÁVzÉ. KgÀÄwÛgÀÄªÀ d£À ÀASÉåAiÀÄÄ C©üªÀÈ¢Þ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÁzÀ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, ¤ÃgÁªÀj PÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ, PÁ¦ü vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ, gÀ ÉÛ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊ¯ÉéÃ eÁ® ºÁUÀÆ £ÀUÀjÃPÀgÀtzÀvÀÛ MAiÀÄÄåvÀÛzÉ. GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ CgÀtåUÀ¼À £ÀµÀÖzÀ eÉÆvÉUÉ CgÀtåUÀ¼À «WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ£ÀªÀPÀÄ®PÉÌ §ºÀÄ CªÀÄÆ®åªÁzÀ ªÀÄtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀgÁ²AiÀÄ°è EAUÁ®zÀ ÀAUÀæºÀ, d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉÃ±À ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¼É ÀÄjAiÀÄÄ«PÉ, ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ £À¢ ºÀj«£À ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉ, ¸ÁAPÁæ«ÄPÀ gÉÆÃUÀUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt

ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÀÅ ¥Àæ sÉÃzsÀUÀ¼À ªÉÄÃ«£À eÁUÀUÀ¼À PÉÆgÀvÉAiÀÄAvÀºÀ eÉÊ«PÀªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ ÉÃªÉUÀ¼À E½PÉUÉ PÁgÀtªÁVzÉ. ¥ÁætÂ ÀªÀÄÆºÀªÀÅ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ªÀÄÆ®UÀ½UÁV ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ Àw ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀvÀÛ £ÉÆÃqÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄªÁV ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À CAa£À°è ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À°è PÉÆ£ÉUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.

CgÀtåUÀ¼À «WÀl£ÉAiÀÄÄ CgÀtåUÀ¼À ¤gÀAvÀgÀvÉUÉ vÀqÉAiÉÆrØzÉ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ CgÀtå¢AzÀ E£ÉÆßAzÀPÉÌ D£É ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°UÀ¼ÀÄ ÉÃjzÀAvÉ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À ÀAZÁgÀPÉÌ zÉÆqÀØ CqÀZÀuÉAiÀiÁVzÉ. CAvÀºÀ ÀAZÁgÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ, ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ ÀwAiÀÄ£ÀÄß CqÀØºÁAiÀÄÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥ÀÄgÁvÀ£À ªÀ® É ªÀiÁUÀðzÀ ªÉÄÃ¯É ªÁ¹ ÀÄwÛgÀÄªÀ/CwPÀæ«Ä¹gÀÄªÀ d£ÀgÀ ÀA¥ÀPÀðPÉÌ §AzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðzÀ°è PÉÆ£ÉUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.

ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À°è PÀÆrgÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥Àæ sÉÃzsÀUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ D£ÉAiÀÄAvÀºÀ §ÈºÀvï À ÁåºÁj ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°, agÀvÉUÀ¼ÀAvÀºÀ ªÀiÁA¸ÁºÁjUÀ¼ÁVªÉ. ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ°ègÀÄªÀ F ¥ÀæªÀÄÄR ¥Àæ sÉÃzsÀUÀ¼À®èzÉÃ, PÁqÀÄºÀA¢, PÁqÀÄPÉÆÃt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¨Ágï fAPÉUÀ¼ÀÄ ÀºÀ É¼ÉzÀÄ¤AwgÀÄªÀ ¥ÉÊjUÉ, ªÀiÁ£ÀªÀ fÃªÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ D¹ÛUÉ ºÁ¤ GAlÄªÀiÁqÀ§®ÄèzÀÄ.

DzÁUÀÆå, D£ÉUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ÀAWÀµÀð ¥Àæ sÉÃzsÀªÁV ¤®ÄèvÀÛªÉ KPÉAzÀgÉ CªÀÅ ºÉaÑ£À DyðPÀ ºÁ¤UÀ¼À£ÀÄß GAlÄªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉaÑ£À ÀASÉåAiÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÁªÀÅUÀ½UÉ PÁgÀtªÁVªÉ. sÁgÀvÀzÀ°è D£ÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ WÀµÀð£ÉUÀ¼À°è ªÁ¶ðPÀªÁV ÀÄªÀiÁgÀÄ 400 d£À ¸Á«VÃqÁUÀÄªÀgÀÄ JAzÀÄ CAzÁf À ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß zsÀéA¸À ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ÀÄªÀiÁgÀÄ 5,00,000zÀµÀÄÖ PÀÄlÄA§UÀ½UÉ CªÀÅ ºÁ¤ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ (¥Àj ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ªÀÄAvÁæ®AiÀÄ 2010). EzÉÃjÃwAiÀÄ°è, ‘ ÀªÀÄ ÉåAiÀÄ’ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀzÀÆqÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßzÀ°è gÉÊvÀjAzÀ ¥ÀæwÃPÁgÀ¢AzÀ 100 D£ÉUÀ¼ÀÄ PÉÆ®è®àlÖªÀÅ. 2008-09jAzÀ 2010-11gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è, PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ°è 18

DAiÀÄÝ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛ®Æ CAa£À°è 956 UÁæªÀÄUÀ½gÀÄªÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 9,512 JPÀgÉAiÀÄµÀÄÖ CgÀtå CwPÀæªÀÄtUÀ½ªÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄÈUÀ ¸ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß

G¥À±ÀªÀÄ£ÀUÉÆ½ ÀÄªÀ ¤nÖ£À°è E¯ÁSÉAiÀÄÄ C¯ÁàªÀ¢ü PÀæªÀÄUÀ¼ÁzÀ D£É ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀAzÀPÀUÀ¼À CUÉvÀ, ¸ËgÀ ÉÃ°, «±ÉÃµÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ, D£É¬ÄAzÁUÀÄªÀ ºÁ¤UÀ¼À §UÉÎ ²©gÀUÀ¼À gÀZÀ£É, ªÀÄÄAvÁzÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉwÛPÉÆArzÉ. MlÄÖ 26,685 ¥ÀjºÁgÀ WÀl£ÉUÀ¼À

D£ÉUÀ½AzÀ 91 ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ PÉÆ®è®àlÖgÉ ¥ÀæwÃPÁgÀzÀ°è 101 D£ÉUÀ¼ÀÄ PÉÆ®è®àlÖªÀÅ.

4.1 .1 MmÁÖgÉ ÀAWÀµÀðzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ

19

18 D£ÉUÀ¼À ¸ÀªÁ®Ä - §ÈºÀvï K²AiÀiÁ D£ÉUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ªÀiÁ£ÀªÀ D£É ¸ÀAWÀµÀðzÀ ºÀAaPÉ, zÀQët ¨sÁgÀvÀ -

¸ÀAdAiÀiï UÀÄ©â ªÀÄwÛvÀgÀgÀÄ - §AiÉÆÃqÉÊªÀ¹ðn PÀ£ÀìªÉÃð±À£ï (2014) 23:633-647 19 ¥ÉÊgÀÄ, ¥À±ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ £Á±ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ£ÀªÀ UÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D¹Û ºÁ¤AiÀÄAvÀºÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ

¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ


19

zÁR¯ÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀgÀ ªÉÄÃ¯É PÉÆÃµÀÖPÀ 4.1gÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ 2011-12jAzÀ 2015-16gÀ

£ÀqÀÄ«£À CªÀ¢üAiÀÄ°è ¥ÀjÃPÁë vÀ¤SÉUÉÆ¼À¥ÀlÖ 14 ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ` 11.43 PÉÆÃn ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß sÀj À ÁVzÉ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 4.1: 2011-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁgÀÄ ¥ÀjºÁgÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁªÀwAiÀiÁzÀ ªÉÆvÀÛzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ

(ªÉÆvÀÛ `£À°è)

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À/« sÁUÀ

¨É¼É ¥ÀjºÁgÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¸ÀASÉå

¨É¼É ¥ÀjºÁgÀzÀ ªÉÄÃ É RZÀÄð ªÀiÁrzÀ

MlÄÖ ªÉÆvÀÛ

ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÁªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉå

¥ÁªÀw¹zÀ ¥ÀjºÁgÀzÀ ªÉÆvÀÛ

ªÀiÁ£ÀªÀ UÁAiÀÄ


ºÁ¤AiÀiÁzÀ D¹ÛUÀ¼À ¸ÀASÉå


¸Á«VÃqÁzÀ ¥À±ÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå


§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 7,171 1,56,26,821 9 45,00,000 82 12,73,482 35 71,840 544 18,14,682

sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 882 54,38,532 1 5,00,000 1 20,000 0 0 22 90,500

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ

2,635 94,40,211 15 72,00,000 34 3,24,401 0 0 49 2,42,000

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 995 30,06,250 8 40,00,000 8 1,11,983 0 0 75 4,72,000

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ 736 22,99,857 3 1,50,000 12 2,01,085 0 0 399 21,33,095

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀ (3 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À)

322 10,98,546 1 5,00,000 0 0 0 0 54 1,96,983

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ

559 18,12,221 7 32,00,000 14 1,67,221 20 83,455 10 38,000

ªÀÄrPÉÃj ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀ (3 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À)

4,495 1,36,30,548 1 5,00,000 6 74,500 40 2,66,450 47 2,10,800

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ 6,477 2,55,06,707 8 38,50,000 27 3,51,241 23 1,08,900 532 21,38,800

±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 258 12,62,840 0 0 1 4,049 0 0 67 3,94,520

MlÄÖ 24,530 7,91,22,533 53 2,44,00,000 185 25,27,962 118 5,30,645 1799 77,31,380

(DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À¯ÁzÀ ªÀiÁ»w)

MlÄÖ ` 11.43 PÉÆÃn ªÉÆvÀÛzÀ ¥ÉÊQ, É¼É £ÀµÀÖzÀ PÀqÉUÉ ` 7.91 PÉÆÃn, ªÀiÁ£ÀªÀ ¸Á«£À

PÀqÉUÉ ` 2.44 PÉÆÃn ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ UÁAiÀÄzÀ (D£É, ºÀÄ°/agÀvÉ¬ÄAzÀ GAmÁzÀ) PÀqÉUÉ

` 25.27 ®PÀë ¥ÁªÀwAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. É¼É zÁ½UÀ¼ÀÄ (PÉÆÃµÀÖPÀ 4.2) ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À eÉÆvÉUÉ KjPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÈwÛ vÉÆÃj¹vÀÄÛ. DAiÀÄÝ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è 2011-12jAzÀ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è MlÄÖ 50 d£ÀgÀÄ D£ÉUÀ½AzÀ zÀAr À®àlÖgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆªÀgÀÄ

ºÀÄ°UÀ½AzÀ ¸Á«VÃqÁzÀgÉAzÀÄ ªÀgÀ¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ` 2.44 PÉÆÃnAiÀÄ£ÀÄß GzÁgÀªÁV (JPïì UÉæÃ²AiÀÄ) ¥ÁªÀw À Á¬ÄvÀÄ.

»ÃUÉ, vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁzÀ G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ C¯ÁàªÀ¢ü ÀégÀÆ¥ÀzÁÝVzÀÝjAzÀ, ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄÈUÀ ÀAWÀµÀðUÀ¼À ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ À®Ä CxÀªÀ PÀrªÉÄUÉÆ½ À®Ä C ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁVvÀÄÛ

J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. DzÀÝjAzÀ ÀªÀÄ ÉåAiÀÄ ¥ÀjºÁgÀªÀÅ, ªÀ£ÀåfÃ« ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À « ÀÛgÀuÉ, ¥ÁætÂ ÀAZÁgÀ¥ÀxÀUÀ¼À sÀzÀæUÉÆ½ ÀÄ«PÉ, ªÀiÁ£ÀªÀ ªÁ À ÁÜ£ÀUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwAiÀÄAvÀºÀ ¢üÃWÁðªÀ¢ü PÀæªÀÄUÀ¼À C£ÉéÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°èzÉ; DzÁUÀÆå, EªÀÅUÀ½UÉ DzÀåvÉ ¤ÃqÀ°®è.


20

4.1 .2 D£ÉUÀ¼ÀzÉ É¬ÄAzÀ É¼É ¥ÀjºÁgÀ

É¼É ºÁ¤UÉ D£ÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtªÁVªÉ. D£ÉUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ°è£À G®ãt¢AzÁV CªÀÅUÀ½UÉ ºÉaÑ£À ªÉÄÃªÀÅ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ CUÀvÀåvÉ¬ÄzÉ. DzÀgÉ, £ÀªÀÄä §ºÀÄvÉÃPÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ®AmÁ£À ªÀÄÄAvÁzÀ PÀ¼É À ÀåUÀ¼ÀÄ ªÁå¥ÀPÀªÁVªÉ (CzsÁåAiÀÄ 8.2gÀ°è ºÉÃ½zÉ); EªÀÅ D£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ«£À ÀÜ¼ÀUÀ¼À §ºÀÄ¥Á®£ÀÄß DPÀæ«Ä¹PÉÆArgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, D£ÉUÀ¼ÀÄ FUÀ DºÁgÀzÀ §zÀ°Ã ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀÄªÀ ¤§ðAzsÀvÉ GAmÁVzÉ. ºÉÆ À ªÉÄÃ«£À eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀÄvÀÛ C¯ÉzÁqÀÄªÀ D£ÉUÀ¼ÀÄ, CAa£À UÁæªÀÄUÀ¼À°è É¼ÉzÀÄ¤AwgÀÄªÀ DyðPÀ É¼ÉUÀ¼ÁzÀ ¨Á¼É, PÀ§Äâ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀvÀÛ DPÀ¶ðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ d£ÀgÉÆA¢UÉ ÀAWÀµÀðzÀ°è PÉÆ£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. CAvÀºÀ ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ sÀ«µÀåPÉÌ JZÀÑjPÉAiÀÄ ¸ÀAPÉÃvÀªÀ£ÀÄß

gÀªÁ¤ ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀUÀ¼À GvÀÛªÀÄ ÀºÀ Á½éPÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä E¯ÁSÉAiÀÄ vÀAiÀiÁgÁVgÀÄ«PÉAiÀÄ CUÀvÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß JwÛºÉÃ¼ÀÄvÀÛªÉ. E¯ÁSÉAiÀÄÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀ ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄUÉÆ½ À®Ä, ¸ËgÀ ÉÃ°, D£É ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀAzÀPÀUÀ¼ÀÄ, ¥À±ÀÄ ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀAzÀPÀUÀ¼ÀÄ, gÉÊ¯ÉéÃ ¥Àæw§AzsÀPÀUÀ¼ÀÄ, «£Á±À «gÉÆÃ¢ü ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ, «±ÉÃµÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆArzÉ. DzÁUÀÆå, É¼É £Á±ÀzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁV®è, DzÀgÉ PÉÆÃµÀÖPÀ 4.2jAzÀ PÁt§ºÀÄzÁzÀAvÉ E£ÀÆß

ºÉZÁÑVzÉ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 4.2: 2011-12jAzÀ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁgÀÄ D£ÉUÀ½AzÀÄAmÁzÀ É¼É ºÁ¤ WÀl£ÉUÀ¼À ªÀµÁðªÁgÀÄ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ

(ªÉÆvÀÛ `£À°è)

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À/ « sÁUÀ

2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 2015-16 MlÄÖ

¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¸ÀASÉå

ªÉÆvÀÛ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¸ÀASÉå





ªÉÆvÀÛ

§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄzsÁ 965 19,68,827 878 18,82,375 1,371 32,62,725 1,030 23,90,506 2,927 61,22,388 7,171 1,56,26,821

sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 150 6,89,690 284 20,66,179 122 9,31,016 240 12,19,501 86 5,32,146 882 54,38,532

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄzsÁ

514 15,53,158 1,411 52,09,712 440 15,92,904 210 7,74,824 60 3,09,613 2,635 94,40,211

PÁªÉÃj ªÀfÃzsÁ 64 1,82,263 0 0 270 6,94,374 359 10,06,227 302 11,23,386 995 30,06,250

zÁqÉÃ° CA² ºÀÄzsÁ

128 3,24,855 110 3,03,345 103 3,04,467 218 8,94,697 177 4,72,493 736 22,99,857

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀfÃzsÁ (3 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À)

39 92,752 64 1,94,112 98 3,41,270 48 1,96,747 73 2,73,665 322 10,98,546

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀfÃ « sÁUÀ

286 8,85,990 175 4,69,654 59 2,51,093 19 1,02,692 20 1,02,792 559 18,12,221

ªÀÄrPÉÃj ªÀfÃ « sÁUÀ (3 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À)

645 20,27,488 1,239 32,32,750 693 24,37,200 1,427 44,22,820 491 15,10,290 4,495 1,36,30,548

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄzsÁ

1,053 44,67,027 1,871 85,16,171 1,302 48,01,222 1,401 46,58,319 850 30,63,968 6,477 2,55,06,70

7

±ÀgÁªÀw 7 37,500 36 1,33,150 14 78,158 63 5,60,830 138 4,53,202 258 12,62,840

MlÄÖ 3,851 1,22,29,550 6,068 2,20,07,448 4,472 1,46,94,429 5,015 1,62,27,163 5,124 1,39,63,943 24,530 7,91,22,533

(DzsÁgÀ: E¯ÁPÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À ÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ)

PÁt§ºÀÄzÁzÀAvÉ, E½PÉ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæzÀ²ð¹zÀ ©½Vj gÀAUÀ Áé«Ä zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹, G½zÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ««zsÀ ªÀµÀðUÀ¼À°è ««zsÀ É¼ÉzÁ½ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¹zÀªÀÅ.


21

WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV KjPÉ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj ÀÄwÛzÀÝgÀÆ, ªÀµÀð¢AzÀ ªÀµÀðzÀ ÁèUÀÄwÛgÀÄªÀ Kj½vÀUÀ½UÉ PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ vÀ¤SÉ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèÃ¶ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

É¼É£Á±ÀUÀ¼À KjPÉAiÀÄ£ÀÄß D£É ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀAzÀPÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ËgÀ ÉÃ°UÀ¼À ÀÆPÀÛ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è E¯ÁSÉAiÀÄ ªÉÊ¥sÀ®åPÉÌ CzsÁågÉÆÃ¦ À§ºÀÄzÀÄ. ºÀ®ªÁgÀÄ ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è ¸ËgÀ ÉÃ°UÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛgÀ°®è ªÀÄvÀÄÛ PÉqÀªÀ ÁVvÀÄÛ, ºÀ®ªÁgÀÄ ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è D£É ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀAzÀPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄaÑºÉÆÃVzÀÝªÀÅ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸À Á¬ÄvÀÄ. ºÀ®ªÁgÀÄ CAa£À UÁæªÀÄUÀ¼À°è D£É, PÁqÀÄPÉÆÃt ªÀÄvÀÄÛ PÁqÀÄºÀA¢UÀ¼À£ÀÄß DPÀ¶ð ÀÄªÀ PÀ§Äâ, ¨Á¼É, sÀvÀÛ, ªÀÄÄAvÁzÀ DyðPÀ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¢gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ÀºÀ UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. DzÁUÀÆå, CAvÀºÀ gÉÊvÀjUÉ É¼É

¥ÀzÀÝwAiÀÄ §zÀ ÁªÀuÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀwÛ, Cj²£À, ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀUÀ¼ÀÄ DPÀ¶ðvÀªÁUÀzÀ É¼É É¼ÉAiÀÄÄªÀAvÉ ªÀÄ£ÀªÀjPÉ ªÀiÁqÀ®Ä E¯ÁSÉAiÀÄÄ «¥sÀ®ªÁ¬ÄvÀÄ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, É¼É £Á±ÀzÀ

¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwAiÀÄ°è DgÀÄ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼ÀªÀgÉUÉ «¼ÀA§ªÁVzÀÄÝ, EAvÀºÀ «¼ÀA§ªÀÅ ¥ÀæwÃPÁgÁvÀäPÀ PÉÆ¯ÉUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÀ£ÀåfÃ«UÀ½UÉ ÉzÀjPÉ MqÀÄØvÀÛzÉ.

»ÃUÉ, WÀµÀðuÉUÀ¼À£ÀÄß G¥À±ÀªÀÄ£ÀUÉÆ½ À®Ä vÀAvÀæUÀ¼À ¤gÀAvÀgÀ «PÁ ÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÉ ªÀÄvÀÄÛ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¥ÁægÀA©ü À ÁzÀ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À PÀArPÉUÀ¼À°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ:

4.1 .3 £ÀªÀ G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄ

C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄwÛgÀÄªÀ ºÉÆ À G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄUÀ¼À°è MAzÉAzÀgÉ ºÀ¼ÉAiÀÄ gÉÊ¯ÉéÃ PÀA©UÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥Àæw§AzsÀPÀ ÉÃ°UÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð ÀÄªÀÅzÁVzÉ. EzÀÄ

MAzÀÄ ªÀÄºÀvÀÛgÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀiÁVzÀÄÝ, 2013-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ` 37.38 PÉÆÃnAiÀÄ£ÀÄß ªÀå¬Ä À ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÁUÀÆ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è EAvÀºÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ À ÁUÀÄwÛzÉ. §¼À¹zÀ gÉÊ¯ÉéÃ PÀA©UÀ¼À£ÀÄß gÉÊ¯ÉéÃ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ gÀ¢Ý zÀgÀzÀ°è RjÃ¢¹, ÀA§A¢ü¹zÀ PÁªÀÄUÁj ÀÜ¼ÀPÉÌ ¸ÁV À ÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ F PÀA©UÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ MAzÀÄ ¥Àæw§AzsÀPÀ ÉÃ°AiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð À ÁUÀÄvÀÛzÉ. F PÀæªÀÄªÀÅ zÀQët D¦üæPÁzÀ CqÉÆØÃ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ EzÉÃ jÃwAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀÄ AiÀÄ±À¹éÃ PÀvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀªÁVzÉ. §ArÃ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è, ªÀiÁZïð 2016gÀªÀgÉUÉ, PÀæªÀÄªÁV 3.5 Q«ÄÃ ªÀÄvÀÄÛ 9 Q«ÄÃAiÀÄµÀÄÖ gÉÊ¯ÉéÃ ¥Àæw§AzsÀPÀ ÉÃ°UÀ¼À PÁªÀÄUÁjAiÀÄÄ ªÀÄÄV¢vÀÄÛ.

D£ÉUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ §Ä¢Ý±Á° ¥ÁætÂUÀ¼À°è MAzÁVzÀÄÝ ºÉÆ À ¥Àj¹ÜwUÀ½UÉ ÀÄ® sÀªÁV ºÉÆA¢PÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ FUÁUÀ ÉÃ D£É ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀAzÀPÀ zÁlÄªÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ËgÀ ÉÃ° £ÀÄ ÀÄ¼ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°wªÉ. avÀæ 4.1gÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ ºÉÆ ÀzÁV £ÉqÀ ÁzÀ gÉÊ¯ÉéÃ ¥Àæw§AzsÀPÀ ÉÃ°UÀ¼À£ÀÄß ÀºÀ CªÀÅ £ÀÄ ÀÄ¼ÀÄwÛªÉ:


22

avÀæ 4.1: £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è MAzÀÄ D£ÉAiÀÄÄ gÉÊ ÉéÃ ¥Àæw§AzsÀPÀ ¨ÉÃ°AiÀÄ£ÀÄß AiÀÄ±À¹éAiÀiÁV zÁlÄwÛgÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ E£ÉÆßAzÀÄ ¥Àæw§AzsÀPÀ ¨ÉÃ°AiÀÄ£ÀÄß zÁlÄªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è ¹QÌºÁQPÉÆArgÀÄªÀÅzÀÄ. DzsÁgÀ avÀæ: PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ

F ÀªÀÄ ÉåAiÀÄ£ÀÄß §UÉºÀj À®Ä, v ÀzÀ£ÀAvÀgÀ ¥Àæw§AzsÀPÀ ÉÃ°AiÀÄ JvÀÛgÀªÀ£ÀÄß 12 CrUÀ½UÉ Kj À Á¬ÄvÀÄ. DzÁUÀÆå, EzÀÄ ºÉÆ ÀzÁzÀ G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄªÁVzÀÄÝ E£ÀÆß ±ÉÊ±ÀªÁªÀ ÉÜAiÀÄ°ègÀÄªÀÅzÀjAzÀ (ªÀiÁZïð 2016gÀ°èzÀÝAvÉ 12.5 Q«ÄÃ) CzÀgÀ ¸ÁªÀÄxÀåðvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj ÀÄªÀÅzÀÄ CPÁ°PÀªÁUÀÄªÀÅzÀÄ. D£ÉUÀ¼À MAzÀÄ »ArUÉ 600 ZÀ Q«ÄÃVAvÀ ºÉaÑ£À DªÁ À ªÀ®AiÀÄzÀ 20

eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼ÀÄ §qÀ gÉÊvÀgÀ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄÆ®UÀ¼À°è MAzÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ CªÀÄÆ®åªÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À £Á±ÀªÀÅ CªÀjUÉ vÀÄA§¯ÁgÀzÀ £ÀµÀÖªÁVzÉ. DzÀgÉ KgÀÄwÛgÀÄªÀ d£À ÀASÉå, PÀÄUÀÄÎwÛgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ czÀæªÁzÀ ªÁ À ÁÜ£ÀUÀ½AzÀ ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀUÀ¼À ÀAZÁgÀªÀÅ

CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÀÝgÉ gÁdåzÀ°ègÀÄªÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ÀÄªÀiÁgÀÄ 500 ZÀ Q«ÄÃ ªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. F ¹ÜwAiÀÄ°è, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ PÀA© ÉÃ°UÀ½AzÀ ÀÄvÀÄÛªÀjAiÀÄ®àlÖgÉ, «±Á®ªÁzÀ ªÉÄÃ«£À ¸ÀÜ¼ÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄgÀÄªÀ D£ÉUÀ¼À ¸ÀÄ® sÀ ÀAZÁgÀPÉÌ

CªÀÅ CrØAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ F ¥ÁætÂUÀ¼À ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ IÄuÁvÀäPÀ ¥Àæ sÁªÀªÀ£ÀÄß ©ÃgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, ºÉÆ À G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁæAiÉÆÃVPÀªÁV AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è C¼ÀªÀr¹ ¥ÀæAiÀÄwß ÀÄªÀÅzÀÄ «ªÉÃPÀAiÀÄÄPÀÛªÁVgÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ

AiÀÄ±À ÀÄì ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¹zÀ £ÀAvÀgÀ CzÀ£ÀÄß EvÀgÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ « ÀÛj À§ºÀÄzÁVzÉ.

4.1 .4 eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À £Á±À

20 ¢ LAiÀÄÄ¹J£ï gÉqï °¸ïÖ D¥sï xÉæl£ïØ ¹àÃ²Ã¸ï: J°¥sÁ¸ï ªÀiÁåQìªÀÄ¸ï – 2008gÀ°è ¥ÀæPÁ²vÀ


23

¤§ðA¢ü À®ànÖªÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁA¸ÁºÁjUÀ¼ÁzÀ ºÀÄ°, agÀvÉUÀ½UÉ ¹Ã«ÄvÀ ÀA¥À£ÀÆä®UÀ½ªÉ. DzÀÝjAzÀ, UÀrAiÀÄAa£À UÁæªÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ¨Á»gÀªÁV ªÉÄÃ¬Ä À®àqÀÄªÀ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼ÀÄ CªÀÅUÀ½UÉ ÀÄ® sÀªÁV §°AiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. DzÀÝjAzÀ, eÁ£ÀÄªÁgÀÄ £Á±ÀªÀÅ ÀºÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄÈUÀ ÀAWÀµÀðUÀ¼À MAzÀÄ ªÀÄÄRå ÀÆZÀPÀªÁVzÉ. 2011-12jAzÀ 2015-16gÀªÀgÉUÉ ««zsÀ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è zÁR¯ÁzÀ eÁ£ÀÄªÁgÀÄ £Á±ÀzÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 4.3gÀ°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 4.3: 2011-12jAzÀ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è zÁR¯ÁzÀ eÁ£ÀÄªÁgÀÄ ¸ÁªÀÅUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ

(ªÉÆvÀÛ `£À°è) gÀQëvÀ

¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è PÉÆ®è®àlÖ eÁ£ÀÄªÁgÀÄ

2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 2015-16 MlÄÖ


ªÉÆvÀæ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¸ÀASÉå




ªÉÆvÀæ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¸ ÀASÉå

ªÉÆvÀæ

§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ

115 2,59,600 49 1,39,411 105 2,88,000 102 2,92,000 173 8,35,671 544 18,14,682

sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ

2 5,000 5 13,500 3 8,000 6 18,000 6 46,000 22 90,500

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ

8 23,000 9 30,500 5 15,000 11 68,000 16 1,05,500 49 2,42,000

PÁªÉÃj ª£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 0 0 0 0 1 3,000 6 31,000 68 4,38,000 75 4,72,000

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ

75 2,36,000 102 3,05,000 55 1,77,000 75 5,22,500 92 8,92,595 399 21,33,095

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ª£ÀåfÃ« « sÁUÀ

12 41,433 16 44,050 5 15,000 15 46,000 6 50,500 54 1,96,983

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ª£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

8 29,000 2 9,000 0 0 0 0 0 0 10 38,000

ªÀÄrPÉÃj ª£ÀåfÃ« « sÁUÀ

2 6,000 24 70,800 4 12,000 5 22,000 12 1,00,000 47 2,10,800

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ

48 1,40,000 138 4,10,000 158 4,72,000 89 7,90,300 99 7,49,500 532 2561800

±ÀgÁªÀw ª£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 3 6,850 20 66,000 8 30,500 13 90,670 23 2,00,500 67 394520

MlÄÖ 273 7,46,883 365 10,88,261 344 10,20,500 322 18,80,470 495 34,18,266 1,799 8154380

(DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À¯ÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ)

ªÉÄÃ°£À PÉÆÃµÀÖPÀ 4.3jAzÀ PÁt§ºÀÄzÁzÀAvÉ, 2011-12jAzÀ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è 1,799

eÁ£ÀÄªÁgÀÄ £Á±ÀzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀgÀ¢AiÀiÁVzÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ` 81.54 ®PÀë ¥ÀjºÁgÀzsÀ£À ¥ÁªÀwAiÀiÁVvÀÄÛ. PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀ, sÀzÀæ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹, G½zÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ 2011-12jAzÀ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è eÁ£ÀÄªÁgÀÄ £Á±ÀzÀ°è KjPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¹zÀÝªÀÅ.

4.1 .5 zÉÆqÀØ ªÀiÁA¸ÁºÁj ¥ÁætÂUÀ¼À°è KjPÉAiÀÄ ¥Àæ sÁªÀ

ªÉÄÃ°£ÀªÀÅUÀ¼À®èzÉÃ, §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ ªÀiÁ£ÀªÀ-ºÀÄ°/agÀvÉ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ, F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è C¥ÁAiÀÄPÁj ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrzÉ. 2015-16gÀ°è, ºÀÄ°UÀ½AzÀ GAmÁzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÁªÀÅUÀ¼À JgÀqÀÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ½zÀÝªÀÅ, EªÀÅUÀ¼À°è MAzÀÄ ºÀÄ°AiÀÄ£ÀÄß UÀÄArlÄÖ PÉÆAzÀgÉ (CzÀÄ £ÀgÀ sÀPÀëPÀ£ÁV ªÀiÁ¥ÁðqÁVzÀÝjAzÀ) E£ÉÆßAzÀ£ÀÄß ÉgÉ»rzÀÄ ªÉÄÊ ÀÆj£À ªÀÄÈUÁ®AiÀÄzÀ°è EqÀ Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ Àw ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÀ agÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ÉgÉ»rzÀ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÉÛ PÁrUÉ ©lÖ ºÀ®ªÁgÀÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ªÀgÀ¢AiÀiÁVzÀÝªÀÅ. CAvÀºÀ ÀAzsÀ sÀðUÀ¼À°è F eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀUÀ½UÉ


24

§°AiÀiÁUÀÄwÛgÀÄªÁUÀ, UÁæªÀÄ ÀÜgÀ°è C À»µÀÚvÉAiÀÄ sÁªÀ£ÉAiÀÄÄ É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ GzÁgÀzsÀ£À/ ¥ÀjºÁgÀzsÀ£À ¥ÁªÀwAiÀÄ°è «¼ÀA§ªÀÅ CzÀ£ÀÄß E£ÀÆß G®âtUÉÆ½ ÀÄvÀÛzÉ; EzÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À°è «µÀ¥Áæ±À£À, UÀÄAqÀÄºÉÆqÉAiÀÄÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ «zÀÄåvï ºÁ¬Ä ÀÄ«PÉ ªÀÄÆ®PÀ ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀUÀ¼À ¥ÀæwÃPÁgÀzÀ PÉÆ¯ÉUÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ (avÀæ 4.2 C, D ªÀÄvÀÄÛ E).

avÀæ 4.2 C: ¥ÀæwÃPÁgÀzÀ PÉÆ ÉUÀ¼À ªÁvÁð¥ÀwæPÉUÀ¼À ªÀgÀ¢. D ªÀÄvÀÄÛ E: §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ CAa£À°è J¼É agÀvÉUÀ¼À ¥ÀæwÃPÁgÀzÀ PÉÆ ÉUÀ¼ÀÄ. F: £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è agÀvÉ¬ÄAzÀ eÁ£ÀÄªÁgÀÄ £Á±À. DzsÁgÀ avÀæ: PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ

sÁgÀvÀzÀ°è£À ºÀÄ°UÀ¼À ¹Üw, 2014gÀ21

21 ¸ÉÖÃl¸ï D¥sï mÉÊUÀgï E£ï EArAiÀÄ 2014, PÉ G¯Áè ï PÁgÀAvï, J£ï ¸ÁA§ PÀÄªÀiÁgï, gÀ«±ÀAPÀgï

¥ÀgÀªÉÄÃ±ÀégÀ£ï, CdÄð£ï ²æÃªÀvÀì, ¸ÀÄµÀä ±ÀªÀÄð, ªÀ£ÀåfÃ« ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¸ÉÆ¸ÉÊn-¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ« CzsÀåAiÀÄ£À PÉÃAzÀæ

ªÀgÀ¢AiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ, §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, ¥Àæw 100 ZÀ Q«ÄÃ CgÀtåPÉÌ ÀgÁ Àj 8.5jAzÀ 9.5 ºÀÄ°UÀ½UÉ ¥ÀæwAiÀiÁV, ¥Àæw 100 ZÀ Q«ÄÃUÉ CAzÁdÄ 10.28, 11.09 ªÀÄvÀÄÛ 11.29 ºÀÄ°UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. F ÀASÉåAiÀÄ°è G®ãtªÀÅ ºÀ®ªÀÅ ªÀÄÄ¢ ºÀÄ°UÀ¼À£ÀÄß UÀr CAa£À ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ vÀ½îzÀÝgÉ, J¼ÉAiÀÄ ºÀÄ°UÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä £É ÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉUÁV ºÉÆ À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀÄvÁÛ C¯ÉzÁqÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è ªÀiÁ£ÀªÀ ÀA¥ÀPÀðPÉÌ §gÀÄvÀÛªÉ. JgÀqÀÆ À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À ¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼ÀÄ ÀAWÀµÀðªÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ, F ÀªÀÄ ÉåUÀ¼À ¥ÀjºÁgÀQÌgÀÄªÀ KPÉÊPÀ ªÀiÁUÀðªÉAzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄÈvÀÄå/¥ÀæwÃPÁgÀ PÉÆ¯ÉUÀ¼ÀÄ DUÁUÉÎ ºÉZÁÑV ÀA sÀ« ÀÄªÀ ÀªÀÄ¸ÁåvÀäPÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÀiÁ£ÀªÀgÀ£ÀÄß

¥ÀÄ£ÀªÀð¸Àw/ ÀÜ¼ÁAvÀj ÀÄªÀÅzÁVzÉ.


25

ªÀiÁ£ÀªÀ-ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀ ¸ÀAWÀµÀð ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ wÃªÀævÉUÉ UÀA©üÃgÀvÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, CAvÀºÀ ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀVÎ ÀÄªÀ ¤nÖ£À°è ¤gÀAvÀgÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ½gÀ ÉÃPÀÄ. MnÖ£À°è

2011-12jAzÀ 2015-16gÀªÀgÉUÉ E¯ÁSÉAiÀÄÄ, G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄUÀ½UÉ ` 74.68 PÉÆÃnAiÀÄµÀÖ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀzÀ PÀqÉUÉ ` 11.38 PÉÆÃnAiÀÄµÀÖ£ÀÄß C®à AiÀÄ±À¹ìUÉÆÃ ÀÌgÀ RZÀÄð ªÀiÁrzÉ. ¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è ÀPÁðgÀªÀÅ, ÀÜ½AiÀÄ d£ÀgÀ£ÀÄß D£É ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀAzÀPÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ËgÀ ÉÃ°UÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è ÉÃj¹PÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ JAzÀÄ ºÉÃ½vÀÄ, DzÀgÉ CzÀÄ EAvÀºÀ PÀæªÀÄUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄPÁjvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ ÀÄzsÁj À§ºÀÄzÉ£ÀÄßªÀÅzÀÄ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ ÀàµÀÖªÁUÀ°®è.

EAvÀºÀ ¹ÜwAiÀÄ°è, ºÀÄ°UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D£ÉUÀ¼ÉgÀqÀPÀÆÌ CªÀÅUÀ¼À G½«UÁV ºÉaÑ£À DªÁ ÀzÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À CUÀvÀå«gÀÄªÀÅzÀjAzÀ, MAzÀÄ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ ¥ÀjºÁgÀªÀÅ KPÀªÀiÁvÀæ zÁjAiÀiÁVzÉ. ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À ÀÄ® sÀ ÀAZÁgÀPÁÌV CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ «WÀnvÀªÁVgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß eÉÆÃr ÀÄªÀ ÀÆPÀÛ ¥ÀxÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ CUÀvÀå«zÉ; EzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄªÀiÁqÀ§®ÄèzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀÛ «¤ªÀÄAiÀÄzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è MAzÀÄ ÀAPÀÄ®zÀ ªÀA±ÀªÁ» ÀAUÀæºÀzÀÀ22 ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¤ªÀð» À§®ÄèzÀÄ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 1: CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAZÁgÀzÀ £À«ÃPÀj¹zÀ zÀvÁÛA±ÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð» ÀÄªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÉ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀÄvÀÛ®Æ gÉÊvÀgÀÄ DyðPÉÃvÀgÀ É¼É É¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀPÉÌ ¥ÉÆæÃvÁì» À ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ É¼É «ªÉÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä, D£É ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀAzÀPÀUÀ¼À, ¸ËgÀ ÉÃ°UÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ «±ÉÃµÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. 4.2 ªÀ£ÀåfÃ« ¥ÀxÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À « ÀÛgÀuÉ

ªÀ£ÀåfÃ« (gÀPÀëuÉ) PÁ¬ÄzÉ, 1972gÀr, fÃªÀ¥Àj ÀgÀ, fÃªÀ ÀAPÀÄ®, À Àå ÀAPÀÄ®, sËvÀ-DPÀÈw «eÁÕ£À, ¥ÁæPÀÈwPÀ CxÀªÀ ¥ÁætÂ «eÁÕ£ÀzÀ ªÀÄºÀvÀé«gÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß, ªÀ£ÀåfÃ« CxÀªÀ CzÀgÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ gÀPÀëuÉ, ¥ÀÄ£ÀgÀÄvÀàwÛ CxÀªÀ C©üªÀÈ¢ÞUÁV gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, ÀAgÀPÀëuÁ «ÄÃ À®Ä ¥ÀæzÉÃ±À CxÀªÀ ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ «ÄÃ À®Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ WÉÆÃ¶ À§ºÀÄzÁVzÉ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ gÁdåzÀ ««zsÀ sÁUÀUÀ¼À°è ºÀgÀrªÉ. MAzÀÄ zÉÆqÀØzÁzÀ CxÀªÀ ºÀ®ªÁgÀÄ aPÀÌ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ, ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ aPÀÌ ªÀiÁzÀjUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ zÉÆqÀØ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃ¯É

UÉ®ÄªÀÅ ¸Á¢ü¹ªÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ÀASÉåAiÀÄÄ CwAiÀiÁVzÁÝUÀ EzÉÆAzÀÄ ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ ªÀiÁzÀjAiÀiÁVzÉ. ºÀ®ªÁgÀÄ ÀtÚ ªÀiÁzÀjUÀ¼ÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁVgÀ®Ä, ªÀA±ÀªÁ»UÀ¼À ºÀjªÀ£ÀÄß C£ÀÄPÀÆ° À®Ä ¥ÁætÂUÀ¼À ÀAZÁgÀPÁÌV ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ CAvÀºÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß eÉÆÃr ÀÄªÀÅzÀÄ CvÀåAvÀ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. JgÀqÀÄ DªÁ À ÀÜ¼ÀUÀ¼À

£ÀqÀÄ«£À eÉÊ«PÀ §zÀ ÁªÀuÉ (JPÉÆÃmÉÆÃ£ï) 23 ªÀÄvÀÄÛ fÃ«¥Àj ÀgÀ ¥ÀæªÀtvÉUÀ¼À£ÀÄß (JPÉÆÃ¯ÁfPÀ ï UÉæÃrAiÀÄAmïì) 24 ¥Àæw¤¢ü ÀÄªÀ ªÁ À ÀÜ¼ÀUÀ¼À sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ÀAgÀQë À ÉÃPÀÄ25

22 GvÀÛªÀÄ vÀ½ ªÉÊ«zsÀåvÉ, fÃªÀ±Á¹ÛçÃAiÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåð ªÀÄvÀÄÛ G½«£À ºÉaÑzÀ CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ 23 JgÀqÀÄ eÉÊ«PÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ ªÀ®AiÀÄ, EªÀÅ JgÀqÀÄ ªÀ®AiÀÄUÀ½VAvÀ ºÀÄ®Ä¸ÁzÀ

vÀ½UÀ½A¢gÀÄªÀÅzÀÄ (DPïì¥sÉÆÃqïð CxÀðPÉÆÃ±À)À 24 ¸ÀÜ¼À CxÀªÀ PÁ®zÀ ªÀÄÆ®PÀ CeÉÊ«PÀ CA±ÀUÀ¼À°è PÀæªÉÄÃt §zÀ¯ÁªÀuÉ 25 £Áå±À£À ï ¥sÁgÉ ïÖ PÀ«Ä±À£ï, 2006gÀ ªÀgÀ¢

.


26

4.2.1 ªÀ£ÀåfÃ« ¥ÀxÀUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀB¸ÁÜ¥À£É

ªÀ£ÀåfÃ« ¥ÀxÀªÀÅ ÀÜ½ÃAiÀÄ À ÀåªÀUÀðªÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ MAzÀÄ QjzÁzÀ ¥ÀnÖAiÀiÁVzÀÄÝ ÀªÀiÁ£ÀªÁzÀ DªÁ À ÀÜ¼ÀUÀ¼À JgÀqÀÄ CxÀªÀ C¢üPÀ zÉÆqÀØ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÀ CgÀtåzÀ

vÀÄtÄPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ÀA¥ÀQð ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ À Àå ºÁUÀÆ ¥ÁætÂ ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À ªÀ® É, ªÀ ÁºÀwÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ ÉÃjzÀAvÉ fÃ«¥Àj ÀgÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉUÉ ¤uÁðAiÀÄPÀªÁV, §zÀÄPÀÄ½AiÀÄÄ«PÉAiÀÄ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄvÀÛzÉ.

sÀÆzÀÈ±ÀåzÀ GzÀÝUÀ®PÉÌ fÃªÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁzÀ CªÀ£ÀwUÉ, DªÁ À ÀÜ¼ÀzÀ £Á±À ªÀÄvÀÄÛ c¢æÃPÀgÀt EªÉgÀqÀÆ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV £ÉgÀªÁVªÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À vÀéjvÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ PÁgÀt¢AzÀ CgÀtåUÀ¼À c¢æÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ CgÀtåUÀ¼À vÀÄtÄPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ÀA¥ÀQð ÀÄªÀ ¥ÀxÀUÀ¼À CwPÀæªÀÄtzÀ ¥sÀ®ªÁV ºÀ®ªÁgÀÄ À Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ ¥Àæ sÉÃzsÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀævÉåÃQ À®ànÖªÉ EªÀÅ D£É, ºÀÄ°UÀ¼ÀAvÀºÀ zÉÆqÀØ À ÀÛ¤UÀ¼À ÀAZÁgÀªÀ£ÀÄß ÀºÀ sÁ¢¹zÉ.

sÁgÀvÀ ªÀ£ÀåfÃ« «±Àé ÀÜ ªÀÄAqÀ½AiÀÄÄ ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀ “¢ gÉÊmï D¥sï ¥Áå ÉÃeï” (2005) ªÀgÀ¢AiÀÄ°è, D£ÉUÀ¼À ÀAgÀPÀëuÉUÁV MlÄÖ 88 ªÀ£ÀåfÃ« (D£É) ¥ÀxÀUÀ¼ÀÄ UÀÄgÀÄw À®ànÖªÉ. zÀQët sÁgÀvÀzÀ ¥ÀxÀUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ 20 ¥ÀxÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹zÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À°è K¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°èªÉ. EzÀ£ÀÄß ¥Àj ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ªÀÄAvÁæ®AiÀÄzÀ CgÀtå QæAiÀiÁ¥ÀqÉ À«ÄwAiÀÄÄ ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀ ªÀgÀ¢ “UÀd”zÀ°è (2010) ªÀÄvÀÄÛ sÁgÀvÀ ªÀ£ÀåfÃ« «±Àé ÀÜ ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVgÀÄªÀ “¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À zÀQët sÁUÀzÀ°è DAiÀÄÝ D£É ¥ÀxÀUÀ¼À sÀzÀævÉAiÀÄ ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£É”AiÀÄ°è (2011) ¥ÀÄ£ÀgÀÄZÀÒj À ÁVzÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è UÀÄgÀÄw À ÁVgÀÄªÀ K¼ÀÄ ¥ÀxÀUÀ¼À°è LzÀÄ, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ-¤Ã®Vj eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è CAzÀgÉ, PÀtÂAiÀiÁt¥ÀÄgÀ-ªÉÆÃAiÀiÁgï (§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ), ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ-vÀ®ªÀÄ¯ÉÊ (vÀ®ªÁr-ªÀÄÄzÀÝºÀ½î, ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ), ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ-vÀ®ªÀÄ¯ÉÊ, ¥ÀÄAdÆgÀÄ (¥ÀÄAdÆgÀÄ-PÉÆÃ½¥Á¼Àå, ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ), JqÀAiÀÄgÀºÀ½î-zÉÆqÀØ ÀA¦UÉ (ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ §æºÀäVj-wgÀÄ£É°èUÀ¼À°è (ªÀÄrPÉÃj ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀ) EzÀÄÝ, £ÀªÀÄä ¥ÀæzsÁ£À PÁ¼Àf ªÀÄvÀÄÛ CzsÀåAiÀÄ£À PÉëÃvÀæÀªÁVªÉ. EªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÆgÀÄ fÃªÀ¥Àj ÀgÀzÀ G£ÀßvÀ DzÀåvÉAiÀiÁV ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÀÄð¸ÁzsÀåvÉAiÀÄÄ¼Àî ¥ÀxÀUÀ¼ÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ À®ànÖzÀÝgÉ, JgÀqÀÄ fÃªÀ¥Àj ÀgÀzÀ

ªÀÄzsÀåªÀÄ DzÀåvÉAiÀiÁV ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÀÄð¸ÁzsÀåvÉAiÀÄÄ¼Àî ¥ÀxÀUÀ¼ÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw À®ànÖªÉ. F ¥ÀxÀUÀ¼À ¹Üw, fÃªÀ¥Àj ÀgÀzÀ DzÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÀÄð¸ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß PÉ¼ÀV£À avÀæ 4.3gÀ°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ:


27

avÀæ 4.3: ªÀiÁUÀðUÀ¼À fÃ«¥Àj¹Üw ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¹Üw

1. §æºÀVj-wgÀÄ£É°è (ªÀÄrPÉÃj ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀ) 2. PÀtÂAiÀiÁt¥ÀÄgÀ-ªÉÆÃAiÀiÁgï (§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ)

¹Üw: ¥ÀxÀªÀÅ ºÀ®ªÁgÀÄ nÃ vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. fÃªÀ¥Àj¸ÀgÀzÀ DzÀåvÉÉ-ªÀÄzsÀåªÀÄ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÀÄð¸ÁzsÀåvÉ-ªÀÄzsÀåªÀÄ

¹Üw: FUÁUÀ ÉÃ 0.4 Q«ÄÃ CUÀ®zÀ 1 Q«ÄÃ GzÀÝzÀ ¥ÀxÀzÀ C¹ÛvÀé«zÉ, DzÀgÉ CUÀ°ÃPÀgÀtzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¸ÀzsÀÈrüÃPÀj¸ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ fÃªÀ¥Àj¸ÀgÀzÀ DzÀåvÉÉ-G£ÀßvÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÀÄð¸ÁzsÀåvÉ-G£ÀßvÀ

3. ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ-vÀ®ªÀÄ ÉÊ (©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ)

4. ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ-vÀ®ªÀÄ ÉÊ, ¥ÀÄAdÆgÀÄ

¹Üw: C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ 1 Q«ÄÃ CUÀ® ªÀÄvÀÄÛ 1.5 Q«ÄÃ GzÀÝzÀ ªÀiÁUÀðªÁVzÀÄÝ ¸ÀzsÀÈrüÃPÀgÀtzÀ CUÀvÀå«zÉ. fÃªÀ¥Àj¸ÀgÀzÀ DzÀåvÉÉ- G£ÀßvÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÀÄð¸ÁzsÀåvÉ-ªÀÄzsÀåªÀÄ

¹Üw: 1.5 Q«ÄÃ CUÀ® ªÀÄvÀÄÛ 1 Q«ÄÃ GzÀÝzÀ C¼ÀvÉAiÀÄ C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ ªÀiÁUÀðªÁVzÀÄÝ ¸ÀzsÀÈrüÃPÀgÀtzÀ CUÀvÀå«zÉ. fÃªÀ¥Àj¸ÀgÀzÀ DzÀåvÉÉ-ªÀÄzsÀåªÀÄ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÀÄð¸ÁzsÀåvÉ-ªÀÄzsÀåªÀÄ


28

5. JqÀAiÀÄgÀºÀ½î-zÉÆqÀØ¸ÀA¦UÉ (ªÀÄ ÉÊªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ)

¹Üw: C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ 0.5 Q«ÄÃ GzÀÝ 2 Q«ÄÃ CUÀ®zÀ ªÀiÁUÀðªÁVzÀÝ ¸ÀzsÀÈrüÃPÀgÀtzÀ CUÀvÀå«zÉ. fÃªÀ¥Àj¸ÀgÀzÀ DzÀåvÉÉ- G£ÀßvÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÀÄð¸ÁzsÀåvÉ- G£ÀßvÀ ¸ÀavÀæ «ªÀgÀuÉ DzsÁgÀ: PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ

¥ÀxÀUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¥Àæ ÀÄÛvÀ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß PÉ¼ÀUÉ ¤ÃqÀ ÁVzÉ:

F J®è ¥ÀxÀUÀ¼À°ègÀÄªÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ÉzÀjPÉAiÉÄAzÀgÉ PÀÈ¶ PÉëÃvÀæUÀ¼À eÉÆvÉUÉ UÁæªÀÄUÀ¼À EgÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¬Ä ÀÄ«PÉ.

ªÀÄrPÉÃj ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀzÀ°è£À ²æÃªÀÄAUÀ® ªÀ®AiÀÄzÀ §æºÀäVj-wgÀÄ£É°è ¥ÀxÀªÀÅ ºÉaÑ£À D£ÉUÀ¼À ÀAZÁgÀzÉÆA¢UÉ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀxÀªÁVzÉ. F ªÀ®AiÀÄzÀ°è JgÀqÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄÈvÀÄå, 2,990 É¼É£Á±À, 38 D¹Û£Á±À ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ 2011-12jAzÀ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è MlÄÖ 3,047 ÀAWÀµÀð ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÁVzÀÄÝ, MlÄÖ

` 1.04 PÉÆÃn ¥ÀjºÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÁªÀw À ÁVzÉ. F ¥ÀxÀzÀ ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£ÀPÁÌV SÁ ÀV d«ÄÃ£À£ÀÄß ¸Áé¢üÃ£À¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ 2008 ªÀÄvÀÄÛ 2012gÀ°è ¥ÁægÀA sÀªÁzÀgÀÆ, EzÀÄªÀgÉUÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹®è.

PÀtÂAiÀiÁt¥ÀÄgÀ ¥ÀxÀªÀÅ §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ PÀÄAzÀÄPÉgÉ ªÀ®AiÀÄzÀ À«ÄÃ¥ÀzÀ°èzÉ. fÃªÀ¥Àj ÀgÀzÀ G£Àßv À DzÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÀÄð¸ÁzsÀåvÉAiÀÄÄ¼Àî F ¥ÀxÀªÀÅ ºÀ®ªÁgÀÄ D£É»AqÀÄUÀ½AzÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁqÀÄPÉÆÃtUÀ½AzÀ ¤gÀAvÀgÀªÁV §¼À À®àqÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀjAzÀ DzÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓÃªÀUÉÆ¼Àî ÉÃQzÉ. UÁæªÀÄ¸ÀÜgÀÄ Àé¬ÄZÉÑ¬ÄAzÀ vÀªÀÄä d«ÄÃ£À£ÀÄß ¥ÀjºÁgÀzÀ CrAiÀÄ°è ©lÄÖPÉÆqÀ®Ä ¹zÀÞgÁVzÀÝgÀÆ

ªÀÄvÀÄÛ sÀÆ¸Áé¢üÃ£À ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ 2013gÀ°èAiÉÄÃ ¥ÁægÀA sÀªÁVzÀÝgÀÆ ÀºÀ, EzÀÄªÀgÉUÀÆ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÁAiÀÄð¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹gÀÄªÀÅ¢®è.


29

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ¥ÀÄAdÆgÀÄ£À°è£À ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ-vÀ®ªÀÄ¯ÉÊ ¥ÀxÀzÀ ÀA§AzsÀzÀ°è, 1990gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è, ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ Áé«Ä ÉlÖUÀ½AzÀ F ¥ÀxÀPÉÌ §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÀgÀ£ÀÄß CªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwUÉÆ½ À ÁVvÀÄÛ. EzÀÄ fÃªÀ¥Àj ÀgÀzÀ G£ÀßvÀ DzÀåvÁ ¥ÀxÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ¥ÀxÀªÀ£ÀÄß sÀzÀæUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀPÁÌV F £É ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆ À eÁUÀUÀ½UÉ ¥ÀÄ£ÀB ÀÜ¼ÁAvÀj À ÉÃPÁVzÉ. DzÁUÀÆå, ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£É¬ÄAzÀ PÀAqÀÄ§AzÀAvÉ, F «µÀAiÀÄzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀæªÀÄªÀÅ DgÀA sÀªÁV®è.

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À ÀAZÁgÀPÁÌV ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß sÀzÀæUÉÆ½ ÀÄªÀ ¤nÖ£À°è ¥ÀæxÀªÀÄ ºÉeÉÓAiÀiÁV, JqÉAiÀÄ£ÀºÀ½î ¥ÀxÀPÉÌ ºÉÆA¢PÉÆArzÀÝ 25.37

JPÀgÉ SÁ ÀV d«ÄÃ£À£ÀÄß ÀÜ½ÃAiÀÄ gÉÊvÀjAzÀ, MAzÀÄ ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ÀA ÉÜAiÀiÁzÀ £ÀªÀzÉºÀ°AiÀÄ sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« «±Àé ÀÜ ªÀÄAqÀ½AiÀÄÄ, ¥ÀxÀzÀ CUÀ°ÃPÀgÀtPÁÌV RjÃ¢¹vÀÄ. sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÀxÀ ÀAgÀPÀëuÉ ºÁ¢AiÀÄ°è EzÉÆAzÀÄ ¥Àæ¥ÀæxÀªÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÁVvÀÄÛ. F d«ÄÃ£À£ÀÄß RjÃ¢¹ 24 r ÉA§gï 2009gÀAzÀÄ E¯ÁSÉUÉ zÁ£ÀªÁV ¤ÃrzÀÝgÀÆ ÀºÀ, EzÀ£ÀÄß ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀr CgÀtåªÉAzÀÄ C¢ü ÀÆa¸À®Ä E¯ÁSÉAiÀÄÄ EzÀÄªÀgÉUÀÆ

(¥sÉ§æªÀj 2017) «¥sÀ®ªÁVzÉ.

¥ÀxÀUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£À/ ÀzsÀÈrüÃPÀgÀtPÁÌV SÁ ÀV/PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÀ¼À ¸Áé¢üÃ£ÀvÉAiÀÄÄ CUÀvÀåªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ÉÃPÁVgÀÄªÀ d«ÄÃ¤£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À ÉÃQzÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß ¸Áé¢üÃ£À ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä QæAiÀiÁAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü À ÉÃQzÉ. DzÁUÀÆå, F J®è ¥ÀxÀUÀ¼ÀÆ 2005gÀ ªÀÄÄ£ÀßªÉÃ UÀÄgÀÄw À®ànÖzÀÝgÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À CzÀgÀ®Æè «±ÉÃµÀªÁV D£ÉUÀ¼À ªÀÄÄPÀÛ ÀAZÁgÀPÁÌV ªÀÄºÀvÀé¥ÀÆtðªÁVzÀÝgÀÆ, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£ÀUÉÆ½ À®Ä CUÀvÀå«gÀÄªÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁå¦ÛAiÀÄÄ ¤zsÁðgÀuÉAiÀiÁV®è. eÉÆvÉUÉ, ZÁ°ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ ÀA§A¢üvÀ ¤ªÀðºÀuÁ

AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ F ¥ÀxÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ §UÉÎ AiÀiÁªÀÅzÉÃ QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAr®è.

ªÀiÁ£ÀªÀ-ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðPÉÌ MAzÀÄ ¢ÃWÁðªÀ¢ü G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄªÁV PÀÆqÀ ªÀwð ÀÄªÀ ºÉÆ À vÀ ÉªÀiÁgÀ£ÀÄß vÀgÀÄªÀÅzÀPÁÌV, MAzÀÄ ±ÀQÛ±Á° ªÀA±ÀªÁ»¤AiÀÄ£ÀÄß ÀAZÀ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀPÁÌV ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛªÀÄ ÀAgÀPÀëuÉUÁV, ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀUÀ½UÉ ¥ÀPÀÌzÀ CgÀtåUÀ½UÉ ÀAZÀj ÀÄªÀ ªÀÄÄPÀÛ ÀAZÁgÀzÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß ¥ÀxÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¤ÃqÀÄªÀ ªÀiÁUÉÆÃð¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄªÀÅzÀÄ C¤ªÁAiÀÄðªÁVzÉ. F¢ ÉAiÀÄ°è, C¢ü ÀÆavÀ D£É ¥ÀxÀUÀ¼À°è §gÀÄªÀ SÁ ÀV ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À

¸Áé¢üÃ£ÀvÉUÁV ` 20 PÉÆÃn ªÉÆvÀÛzÀ C£ÀÄzÁ£ÀzÉÆA¢UÉ MAzÀÄ ºÉÆ À AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀPÁðgÀªÀÅ WÉÆÃ¶¹zÉ JAzÀÄ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (ªÀ£ÀåfÃ«)

ºÉÃ½zÀgÀÄ ( É¥ÉÖA§gï 2016). DzÁUÀÆå, ¸Áé¢üÃ£ÀvÉUÉ PÉÆÃlåAvÀgÀ gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄ CUÀvÀåvÉ EgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥sÀ°vÁA±ÀzÀ §UÉÎ E¯ÁSÉAiÀÄÄ C£ÀÄªÀiÁ£À ºÉÆA¢zÉ. ¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è, ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄUÉÆ½ ÀÄªÀ°è ¥ÀxÀUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß M¦àPÉÆ¼ÀÄîvÁÛ ÀPÁðgÀªÀÅ F ¢ ÉAiÀÄ°è ÀÆPÀÛ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ JAzÀÄ ºÉÃ½vÀÄ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 2: MAzÀÄ PÁ®«ÄwAiÉÆ¼ÀUÉ SÁ ÀV d«ÄÃ£À£ÀÄß RjÃ¢ ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀxÀ ÀzsÀÈrüÃPÀgÀt PÁªÀÄUÁjUÉ vÀéjvÀ PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ. E¯ÁSÉAiÀÄÄ “¢ gÉÊmï D¥sï

¥Áå ÉÃeï” (2005), “UÀd” (2010), “¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À zÀQëtzÀ°è DAiÀÄÝ D£É ¥ÀxÀUÀ¼À sÀzÀævÉUÁV ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£É” ªÀÄvÀÄÛ É¥ÉÖA§gï 2012gÀ°è PÀ£ÁðlPÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ À°è¹zÀ “PÀ£ÁðlPÀ D£É QæAiÀiÁ¥ÀqÉAiÀÄ ªÀgÀ¢” ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À°è ¤ÃrgÀÄªÀ ²¥sÁgÀ ÀÄUÀ¼À

C£ÀÄµÁ×£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ À§ºÀÄzÀÄ.


30

4.2.2 ÀAgÀQë vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À « ÀÛgÀuÉ

²æÃªÀÄAvÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊ«zsÀåvÁ¥ÀÆtðªÁzÀ fÃ«-ªÉÊ«zsÀåvÁ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ ¸ÀAgÀQë ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. CzÉÃjÃw, §ºÀ¼À ¹Ã«ÄvÀªÁV ºÀ©âPÉÆArgÀÄªÀ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß, CªÀÅUÀ¼À £Á±ÀPÉÌ ªÀÄÄAavÀªÁVAiÉÄÃ DzÀåvÉAiÀÄ

ªÉÄÃgÉUÉ ÀAgÀQë À®àqÀÄªÀ CUÀvÀåvÉ¬ÄzÉ. DzÀÝjAzÀ, fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ÉÃj¹PÉÆAqÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À « ÀÛgÀuÉAiÀÄÄ CvÀåAvÀ CUÀvÀåzÁÝVzÉ.

gÁdåzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ-¤Ã®Vj «ÄÃ À®Ä eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄ°è PÀ¼ÉzÀ LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è, DAiÀÄÝ ªÀiÁzÀjUÀ¼À ¥ÉÊQ £Á®ÄÌ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ºÀgÀªÀÅ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½AiÀÄ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄr (£ÀªÉA§gï 2011) ºÉÆA¢PÉÆArzÀÝ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ÉÃj ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÉaÑ À®ànÖvÀÄ. F gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À »A¢£À ºÀgÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ÉÃj¹zÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ºÀgÀ«£À «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 4.4gÀ°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 4.4: 2011-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ÉÃj À ÁzÀ ºÀgÀ«£À «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ (ZÀ Q«ÄÃ£À°è)

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À/ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ ºÉ ÀgÀÄ C¹ÛvÀézÀ°èg ÀªÀ ºÀgÀªÀÅ ¸ÉÃj¸À ÁzÀ ºÉÆ¸À ºÀgÀªÀÅ MlÄÖ

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 526.95 500.58 1,027.53

zÁAqÉÃ° ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 638.34 248.06 886.41

ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 247 123.37 370.37

¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 88.4 225.85 314.25

MlÄÖ 1,500.69 1,097.86 2,598.56


»ÃUÉ, F ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ 1,500.69 ZÀQ«ÄÃUÉ, MlÄÖ 1,097.86 ZÀQ«ÄÃ£ÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ÉÃj À Á¬ÄvÀÄ; F KjPÉAiÀÄÄ »A¢£À ºÀgÀ«£À ªÉÄÃ¯É ±ÉÃPÀqÁ 73gÀµÁÖVvÀÄÛ. 906.18 ZÀ Q«ÄÃ «¹ÛÃtðzÀµÀÄÖ ºÀgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄªÉ£ÀÄßªÀ ºÉÆ À ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ÀºÀ 2013gÀ°è WÉÆÃ¶ À Á¬ÄvÀÄ. EzÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À eÁ®ªÀ£ÀÄß 2,004 ZÀQ«ÄÃ£ÀµÀÄÖ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ºÉaÑ¹vÀÄ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ºÀgÀ«£À°è KjPÉAiÀÄÄ gÁdåzÀ°è DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ zsÀ£ÁvÀäPÀ CA±ÀUÀ¼À°è MAzÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ zÉÃ±ÀzÀ°è ªÀ£ÀåfÃ« ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄvÀÛ PÉ® ÀzÀ GvÀÛªÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À°è MAzÁVvÀÄÛ.

DzÁUÀÆå, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À « ÀÛgÀuÉAiÀÄ §UÉÎ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è ºÀ®ªÁgÀÄ EvÀgÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À ÁVzÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À PÀArPÉUÀ¼À°è «ªÀj À ÁVzÉ:

4.2.2.1 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢ À®àlÖ « ÀÛgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß C¢ü ÀÆa ÀÄªÀ°è «¥sÀ®vÉ

C. PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ sÀzÀæ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½AiÀÄÄ ªÀ£ÀåfÃ« gÀPÀëuÉ PÁ¬ÄzÉ, 1972gÀr gÀavÀªÁzÀ MAzÀÄ ±Á À£À§zÀÞ ÀA ÉÜAiÀiÁVzÉ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½AiÀÄÄ ªÀ£ÀåfÃ« ÀA§A¢üvÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÁªÀÄ²ð À®Ä ±ÀÈAUÀ ÀA ÉÜAiÀÄAvÉ PÁAiÀÄð ¤ªÀð» ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄªÉÆÃ¢ ÀÄvÀÛzÉ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ £ÀªÉA§gï 2011gÀ°è ¤ÃqÀ®àlÖ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄÄ E£ÀÆß JgÀqÀÄ « ÀÛgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ, CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À (201.69 ZÀ Q«ÄÃ) ªÀÄvÀÄÛ sÀzÀæ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ (348.33 ZÀ Q«ÄÃ); C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀiÁV LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀªÀÇ, PÀ£ÁðlPÀ ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼À ¤¢ðµÀÖªÁzÀ ÀÆZÀ£ÉUÀ½zÀÝgÀÆ (dÄ¯ÉÊ 2014) ÀºÀ, EªÀÅUÀ½UÉ C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀr¹®è.


31

ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ É¼ÀªÀtÂUÉAiÉÆAzÀgÀ°è gÁdå ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½AiÀÄÄ, £ÀªÉA§gï 2011gÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ FUÁUÀ ÉÃ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉUÉÆArgÀÄªÀAvÉ, JgÀqÀÄ «ÄÃ À®Ä CgÀtåUÀ¼À À»vÀ MlÄÖ £Á®ÄÌ «ÄÃ À®Ä CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß ÉÃj¹ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ ºÀgÀªÀ£ÀÄß 938.67 ZÀ Q«ÄÃUÉ (C¹ÛvÀézÀ°èzÀÝ 600.57 ZÀ Q«ÄÃ «¹ÛÃtð¢AzÀ) « ÀÛj ÀÄªÀ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼À (ªÀ£ÀåfÃ«) ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ZÀað¹vÀÄ (15 dÄ¯ÉÊ 2014). ¥ÀjµÀÌøvÀ ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÁdå ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½AiÀÄ G¥À À«ÄwUÉ PÉëÃvÀæ sÉÃn, ¥Àj²Ã®£É ºÁUÀÆ ªÀgÀ¢ À°èPÉUÁV ªÀ» À Á¬ÄvÀÄ (dÄ¯ÉÊ 2014). ªÀiÁZïð 2016gÀ°èzÀÝAvÉ PÉëÃvÀæ sÉÃnAiÀÄÄ E£ÀÆß PÁAiÀÄðgÀÆ¥ÀPÉÌ §A¢gÀ°®è.

DzÁUÀÆå, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ CzÁUÀ ÉÃ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁVzÀÝ « ÀÛgÀuÉUÀ¼À ÀA§AzsÀzÀ°è ÀPÁðgÀªÀÅ « ÀÛgÀuÉUÁV C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀr À§ºÀÄzÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄRzÀ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ « ÀÛgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀªÁV ªÀÄÄAzÀÄªÀj ÀÀ§ºÀÄzÁVvÀÄÛ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. EzÀPÉÌ GvÀÛgÀªÁV, F « ÀÛgÀuÉAiÀÄ ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀlÄÖ»rzÀÄ C£ÀÄ Àj À ÁUÀÄwÛzÉ JAzÀÄ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (ªÀ£ÀåfÃ«) w½¹zÀgÀÄ ( É¥ÉÖA§gï 2016). »ÃUÉ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ F ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À « ÀÛgÀuÉAiÀÄÄ 2011gÀµÀÄÖ »AzÉAiÉÄÃ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁVzÀÝgÀÆ, C¢ü ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß E£ÀÆß ºÉÆgÀr¸À ÉÃPÁVzÉ (¥sÉ§æªÀj 2017).

D. ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

ºÀ£ÉßgÀqÀÄ «ÄÃ À®Ä/gÁdå CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß26 ÉÃj¹ ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ « ÀÛgÀuÉAiÀÄÄ gÁdå ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½AiÀÄ ÀzÀ ÀågÁzÀ ²æÃ ÀAdAiÀiï UÀÄ©âAiÀÄªÀjAzÀ ¥Àæ ÁÛ« À®ànÖvÀÄ (dÄ¯ÉÊ 2011). ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ MAzÉÃ gÉÃSÉAiÀÄ°èªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ sÁUÀªÁVªÉ. DzÁUÀÆå, F ¥Àj±ÀÄzÀÞ CgÀtåUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢Þ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½AzÀ ÉÃ¥ÀðnÖªÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, ªÉÄÃ¯É ºÉÃ½zÀ ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ, F «ÄÃ À®Ä

CgÀtåUÀ¼ÀÄ/gÁdå CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀrUÉ vÀAzÀgÉ, DUÀ EzÀÄ ¥ÀÄµÀàVj zsÁªÀÄzÀ GvÀÛgÀ sÁUÀªÀ£ÀÄß PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ zÀQëtzÀ vÀÄ¢UÉ eÉÆÃr ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr ÀÄvÀÛzÉ, D ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀæªÀÄÄR ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è JgÀqÁzÀ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß eÉÆÃr ÀÄªÀ MAzÀÄ GvÀÛªÀÄ CªÀPÁ±ÀªÀÅ MzÀV§gÀÄvÀÛzÉ 27

DzÀgÉ, CµÀÖgÀ°è (dÆ£ï 2012) ªÀiÁ£ÀªÀ D£É ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄªÀiÁqÀÄªÀ ¤nÖ£À°è PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀPÉÌ ÀA¥ÀPÀð PÀ°à À®Ä ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄPÉÌ ºÁ À£À f¯ÉèAiÀÄ CPÀÌ¥ÀPÀÌzÀ «ÄÃ¸À®Ä CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß ÉÃj ÀÄªÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¥Àæ ÁÛ¥ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ Á¬ÄvÀÄ.

. F «ÄÃ À®Ä CgÀtå/gÁdå CgÀtåUÀ¼À ªÉÄÃ®ÝfÃðPÀgÀtªÀÅ D£ÉUÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À zÀQët ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀzÀ ªÀÄzsÉå ÀA¥ÀPÀð ¸Á¢ü ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ; EzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß §ºÀÄªÀÄnÖUÉ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀ°è ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄªÀÅzÀÄ. ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ« zsÁªÀÄPÉÌ 433.44 ZÀ Q«ÄÃ£ÀµÀÄÖ CgÀtå ÉÃj ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß F ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀÄÄ M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ CzÀgÀ £Á®Ì£ÉAiÀÄ À sÉAiÀÄ°è (dÄ ÉÊ 2011) C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁV ÀPÁðgÀPÉÌ gÀªÁ£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ ( É¥ÉÖA§gï 2011). DzÁUÀÆå, F ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀÄÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½UÉ gÀªÁ£ÉAiÀiÁUÀ¢zÀÄÝzÀPÉÌ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÉAiÀÄ°ègÀ°®è.


26 ©¸Éè, ©¸Éè «¸ÀÛgÀuÉ, PÉA¥ÀÄ ºÉÆ¼É, PÁUÀ£ÉÃj, PÁAZÀ£ÀPÀÄªÀiÁj, «ÄAiÀiÁgï, ²gÁr-²²®, ¨sÁVªÀÄ É,

¸ÀÄ§æªÀÄtå, Qj¨ÁUï, PÀ©â£Á É 27 gÁdå ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½AiÀÄ ¸ÀzÀ ÀågÁzÀ ²æÃ ¸ÀAdAiÀiï UÀÄ©âAiÀÄªÀgÀ vÁ. 5.7.2011gÀ ¥ÀvÀæ


32

¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄPÉÌ 213.32 ZÀ Q«ÄÃ£À¶ÖgÀÄªÀ K¼ÀÄ 28

ºÀ®ªÁgÀÄ ¥Àj ÀgÀªÁ¢ ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ (PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄ), »jAiÀÄ ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁjUÀ¼À MAzÀÄ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ ¸À sÉAiÀÄ°è (4 DUÀ ïÖ 2003), PÉÆqÀV£À CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ fÃªÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ªÀ®AiÀÄªÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ §AiÀÄ¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ F ÀA§AzsÀzÀ°è MAzÀÄ «ªÀgÀªÁzÀ ªÀgÀ¢ À°è À®Ä ¥ÀæzsÁ£À PÁAiÀÄðzÀ²ð, CgÀtå, fÃ«¥Àj¹Üw ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj ÀgÀ E¯ÁSÉ EªÀjUÉ ÀÆa¹zÀgÀÄ. ¥ÀæzsÁ£À PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÀÄ EzÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹ ªÀgÀ¢ À°è À®Ä CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ½UÉ (ªÀ£ÀåfÃ«) ÀÆa¹zÀgÀÄ (19 DUÀ ïÖ 2003). ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV, CgÀtåUÀ¼À ÀAgÀPÀëPÀgÀÄ, PÉÆqÀUÀÄ ªÀÈvÀÛ EªÀgÀÄ, PÉÆqÀV£À ªÀÄÆgÀÄ C sÀAiÀiÁgÀtåUÀ¼ÀÄ CAzÀgÉ §æºÀäVj, ¥ÀÄµÀàVj ªÀÄvÀÄÛ vÀ®PÁªÉÃjUÀ¼À ºÀgÀªÀ£ÀÄß f¯ÉèAiÀÄ WÀlÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ DgÀÄ CgÀtåUÀ¼À

«ÄÃ À®Ä CgÀtåUÀ¼À ÉÃj ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÝ F ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀÄÄ gÁdå ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ

C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁ¬ÄvÀÄ (r ÉA§gï 2012) ªÀÄvÀÄÛ dÆ£ï 2013gÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁ¬ÄvÀÄ. C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀªÀÇ « ÀÛgÀuÉAiÀÄ C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄÄ eÁjAiÀiÁV®è. ÉÃjPÉUÉ ¥Àæ ÁÛ¥ÀªÁVzÀÝ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÀÄ C¢ü ÀÆZÀ£É eÁjUÉ ªÀÄÄRå vÉÆqÀPÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄÄ JwÛ£ÀºÉÆ¼É AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ sÀ«µÀåzÀ « ÀÛgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ sÁgÀvÀzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝj ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ ÀA¥ÀPÀð gÀ ÉÛ AiÉÆÃd£ÉUÉ ÀªÀÄ ÉåAiÀÄ£ÀÄß GAlÄªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ J£ÀÄßªÀÅzÀÄ PÀÆqÀ MAzÀÄ vÉÆqÀPÁVvÀÄÛ.

¥ÀxÀ ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀªÀ£ÀÄß £ÁUÀgÀºÉÆ¼É GzÁå£ÀªÀ£ÀzÉÆA¢UÉ eÉÆÃr ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀ°è ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄUÀ¼À°è MAzÁVgÀÄwÛvÀÄÛ, eÉÆvÉUÉ £ÉÃvÁæªÀw £À¢ ªÀÄvÀÛzÀgÀ G¥À£À¢UÀ¼À d¯Á£ÀAiÀÄ£ÀzÀ ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ®Æè ÀºÁAiÀÄªÁUÀÄwÛvÀÄÛ. PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß « ÀÛj ÀÄwÛzÀÝgÀÆ, ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ « ÀÛgÀuÉAiÀÄ ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀÄÄ ºÀ®ªÁgÀÄ DqÀ½vÁvÀäPÀ «¼ÀA§¢AzÀ §¼À®ÄwÛzÀÄÝ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ°è vÀPÀëtzÀ ªÀÄzsÀå¥ÀæªÉÃ±ÀzÀ CUÀvÀå«zÉ.

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ FUÁUÀ ÉÃ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁVgÀÄªÀ « ÀÛgÀuÉUÀ½UÁV C¢ü ÀÆZÀ£É ºÉÆgÀr ÀÄªÀ «µÀAiÀÄzÀ°è, «¼ÀA§PÉÌ ¸ÁªÀiÁfPÀ-gÁdQÃAiÀÄ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV ºÉÆuÉAiÀiÁVzÀÝgÀÆ, ªÀ£ÀåfÃ« gÀPÀëuÉAiÀÄ GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÀÄß C¢ü ÀÆZÀ£É E®è¢zÀÝgÀÆ ¸Á¢ü À§ºÀÄzÀÄ JAzÀÄ ÀPÁðgÀªÀÅ ¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è ºÉÃ½vÀÄ.

DzÁUÀÆå, F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß CgÀuÉåÃvÀgÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÉ ÀÄ® sÀªÁV ªÀiÁUÀð¥À®èl ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, d®«eÁÕ£À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ½UÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ CªÀPÁ±À«gÀÄªÀÅzÀjAzÀ, C¢ü ÀÆZÀ£É eÁjUÉÆ½ À¢gÀÄ«PÉAiÀÄÄ F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß CAvÀºÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ FqÀÄ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVzÀÄÝ, EzÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ IÄuÁvÀäPÀ ¥Àæ sÁªÀ ©ÃgÀÄªÀÅzÀÄ. eÉÆvÉUÉ, F « ÀÛgÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆgÀjAzÀ LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁVzÀÄÝ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ «¼ÀA§ªÀÅ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß E£ÀßµÀÄÖ dn®UÉÆ½ À§ºÀÄzÀÄ.

4.2.2.2 PÉÆqÀV£À ªÀÄÆgÀÄ zsÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß §ÈºÀvï vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄªÉAzÀÄ eÉÆÃr ÀÄªÀÅzÀÄ

29

28 ©¸Éè, ©¸Éè «¸ÀÛgÀuÉ, PÁUÀ£ÉÃj, PÉAZÀ£ÀPÀÄªÀiÁj, PÉA¥ÀÄ ºÉÆ¼É, ªÀÄÆPÁð£ÀUÀÄqÀØ ªÀÄvÀÄÛ PÀ©â£Á É 29 PÀzÀªÀÄPÀ ï WÀlÖ, ¥ÀwÛWÀlÖ, ¥Àr£À ÁÌqï WÀlÖ, PÉÃwð, Gwð ªÀÄvÀÄÛ §æºÀäVj WÀlÖ

812.14 ZÀ Q«ÄÃ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ÉÃj¹ « ÀÛj À®Ä ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß À°è¹zÀgÀÄ ( É¥ÉÖA§gï 2003). F CgÀtåUÀ¼ÀÄ ²æÃªÀÄAvÀ fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉ, ÀÆPÀëöävÉ,

C½«£ÀAa£À°ègÀÄªÀ ¥Àæ sÉÃzsÀªÁzÀ ¹AUÀ½ÃPÀUÀ¼À £É É©ÃqÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, EzÀÄ ªÀ£ÀåfÃ«


33

ÀAgÀPÀëuÉUÉ ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉÃ eÉÆvÉAiÀÄ°è ªÀµÁðPÁ®zÀ ¤Ãj£À ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð» ÀÄªÀ°è ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ w½¹zÀgÀÄ. DzsÁgÀ: PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ

DzÁUÀÆå, F ¤nÖ£À°è ¥ÀæUÀw ¸Á¢ü¹®èªÉ£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. EzÀPÉÌ PÁgÀtªÀ£ÀÄß PÉÆÃjzÁUÀ, CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (ªÀ£ÀåfÃ«) §ÈºÀvï vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄÄ ¥ÀjUÀt£ÉAiÀÄ°èzÉ JAzÀÄ GvÀÛj¹zÀgÀÄ ( É¥ÉÖA§gï 2016). 2003gÀ°è ZÀað À ÁVzÀÝ ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀÄÄ FV£À ¥Àj¹ÜwAiÀÄ°è §ºÀ¼À PÀµÀÖPÀgÀªÁzÀzÉÝAzÀÄ ¸ÀºÀ CªÀgÀÄ ºÉÃ½zÀgÀÄ. DzÁUÀÆå, EzÀÄ ªÀÄÆgÀÄ zsÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß eÉÆÃr ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ À CgÀtåUÀ¼À ¸Áé¢üÃ£À/C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ CUÀvÀå«gÀzÉ PÉÃªÀ® «ÄÃ À®Ä CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ªÉÊeÁÕ¤PÀ ÀA ÉÜ/ ÀAWÀUÀ¼À PÁAiÀÄð¸ÁzsÀåvÉ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼À ÉA§®zÉÆA¢UÉ §ÈºÀvï vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü ÀÄªÀÅzÀÄ ÇÁzsÀåªÀ®è.

PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À « ÀÛgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÉUÀzÀÄPÉÆAqÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼ÉzÀ PÉ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ¼À°è ºÀ®ªÀÅ ºÉÆ À C sÀAiÀiÁgÀtåUÀ¼À£ÀÄß WÉÆÃ¶¹gÀÄªÀ gÁdåUÀ¼À°è MAzÁVzÀÝgÀÆ, CzÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÉÃ½gÀÄªÀAvÉ C¢üPÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ºÀ®ªÀÅ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆArzÉ; EzÀPÉÌ vÀPÀëtzÀ UÀªÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÀÄä ªÀ£ÀåfÃ«AiÀÄ GvÀÛªÀÄ ÀAgÀPÀëuÉUÁV ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß sÀzÀæUÉÆ½ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 3: gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁVgÀÄªÀ ªÀÄÆgÀÄ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À (PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, sÀzÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ) « ÀÛgÀuÉUÁV C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ªÀÄvÀÄÛ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À

£ÀqÀÄªÉ GvÀÛªÀÄ ÀA¥ÀPÀðªÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÁÌV, ZÀÄgÀÄPÀÄUÉÆ½ À ÉÃPÀÄ.


34

CzsÁåAiÀÄ 5

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ ªÁtÂdå ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj ÀgÀ-¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ fÃªÀ-ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ¤PÉëÃ¥À ¤¢üUÀ¼ÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ªÀ£ÀåfÃ« DªÁ À ÀÜ¼ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É IÄuÁvÀäPÀ ¥Àæ sÁªÀ ©ÃgÀÄªÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ ÀÄªÀÅzÀÄ §ºÀÄ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼ÀÄ, vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄAvÁzÀ ªÁtÂdå ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼ÀÄ PÁ¼ÀfAiÀÄ ªÀÄÆ®ªÁVªÉ ºÁUÀÆ ¥Àj ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ EAvÀºÀ C©üªÀÈ¢Þ¥ÀgÀ

ZÀlÄªÀnPÉUÀ½AzÀ GAmÁUÀÄªÀ ¥Àj ÀgÀ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄUÉÆ½ À®Ä ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ eÉÊ«PÀ-¸ÀÆPÀëöäªÀ®AiÀÄUÀ¼À WÉÆÃµÀuÉ §UÉÎ ¥Àj ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ªÀÄAvÁæ®AiÀÄªÀÅ

ªÀiÁUÀðzÀ²ð ÀÆvÀæUÀ¼À£ÀÄß eÁjªÀiÁrvÀÄ (¥sÉ§æªÀj 2011). ªÀiÁUÀðzÀ²ð ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß (ªÁtÂdå UÀtÂUÁjPÉ, ªÀÄgÀ PÀÄAiÀÄÄåªÀ PÁSÁð£É, ªÀiÁ°£ÀåPÁgÀPÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É, §ÈºÀvï d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ) ¤µÉÃ¢ü¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆmÉÃ¯ï/«ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É, £ÉÊ ÀVðPÀ d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ªÁtÂdå §¼ÀPÉ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwævÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼Àr vÀA¢vÀÄ.

¥Àj ÀgÀ- ÀÆPÀë öäªÀ®AiÀÄUÀ¼À WÉÆÃµÀuÉAiÀÄ ¹Üw

ªÀiÁzÀj gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ½UÉ ÀA§AzsÀ¥ÀlÖAvÉ, §ArÃ¥ÀÄgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀPÉÌ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ªÀiÁvÀæ ¥Àj ÀgÀ- ÀÆPÀëöäªÀ®AiÀÄªÀÅ C¢ü ÀÆavÀªÁzÀgÉ (2012), gÁfÃªï UÁA¢ü (£ÁUÀgÀºÉÆ¼É) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ EvÀgÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ PÀgÀqÀÄ C¢ü ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr À ÁVzÉ.

ªÀ£ÀåfÃ« DªÁ À ÀÜ¼ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É IÄuÁvÀäPÀªÁV ¥Àæ sÁªÀ ©ÃgÀÄwÛgÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÁtÂdå ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À PÀArPÉUÀ¼À°è ZÀað¸À ÁVzÉ:

5.1 QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ

25 ªÉÄUÁªÁåmï ¸ÁªÀÄxÀåðzÀªÀgÉV£À d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÉAzÀÄ ªÀVÃðPÀÈvÀªÁVªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÉÆgÉ/£À¢UÀ½UÉ CqÀØ¯ÁV «zÀÄåvï GvÁàzÀ£ÉUÁV PÀlÖ¯ÁUÀÄªÀ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄvÀÛªÉ. ¥Àj ÀgÁvÀäPÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÁðgÀuÉ C¢ü ÀÆZÀ£É, 2006gÀ ¥ÀæPÁgÀ, QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÁðgÀuÉUÀ½AzÀ, «£Á¬Äw ¥ÀqÉ¢ªÉ. gÁdåzÀ°è, PÀ£ÁðlPÀ £À«ÃPÀj¸À§ºÀÄzÁzÀ EAzsÀ£À C©üªÀÈ¢Þ ¤UÀªÀÄªÀÅ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À C£ÀÄµÁ×£ÀPÉÌ £ÉÆÃqÀ ï ÀA ÉÜAiÀiÁVzÉ. ªÀiÁZïð 2015gÀ PÉÆ£ÉAiÀÄªÀgÉUÉ, 92 QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ

PÁAiÉÆÃð£ÀÄäRªÁVzÀÝgÉ, 209 QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄ£É ÉÆÌÃ¤AzÀ «±Àé¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ vÁtªÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw À®ànÖgÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆ¼Àî®Ä C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¥ÀqÉ¢ªÉ.

ÀévÀAvÀæ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É/E¯ÁSÉAiÀÄÄ UÀªÀÄ¤¹zÀ ¥ÀÄgÁªÉAiÀÄAvÉ, ÀtÚ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¤ªÀiÁðt¢AzÀ GAmÁzÀ ¥Àæ sÁªÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À PÀArPÉ 5.1.1gÀ°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ:

5.1 .1 QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄ

QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ¥Àj ÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÁðgÀuÁ CzsÀåAiÀÄ£À¢AzÀ «£Á¬Äw ¥ÀqÉ¢zÀÝgÀÆ, CªÀÅ vÀÆ§Ä, PÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ, ¥Àæ ÀgÀuÁ vÀAwUÀ¼ÀÄ, gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À ¤ªÀiÁðt¢AzÀ sÀÆzÀÈ±Àå CqÀZÀuÉ, fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉUÉ CrØ ªÀÄvÀÄÛ ªÁ À ÀÜ¼ÀUÀ¼À «WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß


35

GAlÄªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ; EªÀÅ ¤¢ðµÀÖªÁV ¤ªÀiÁðt ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è MmÁÖgÉAiÀiÁV ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄð¥Á®£ÉAiÀÄ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è 30

avÀæ 5.1: £À¢ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ WÀlPÀUÀ¼À avÁævÀäPÀ ªÀtð£É DzsÁgÀ: D®Ö£ÉÃðmï ºÉÊqÉÆæÃ J£Àfð ¸ÉAlgï, EArAiÀÄ£ï E£ï¹ÖlÆåmï D¥sï mÉPÁß®f, gÀÆQð

¥ÀÄµÀàVj, ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À°è CxÀªÀ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ PÉ®ªÀÅ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀÄ/¤ªÀiÁðt ºÀAvÀzÀ°ègÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉªÀÅ. CªÀÅUÀ¼À°è MAzÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ M¼ÀVzÀÝgÉ, G½zÀªÀÅ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ UÀrAiÀÄ K¼ÀÄ Q«ÄÃ ªÁå¦ÛAiÉÆ¼ÀUÉ, PÉÆÃµÀÖPÀ 5.1gÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ, EzÀÝªÀÅ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 5.1: ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ M¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ÀtÚ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À «ªÀgÀ

Àé®à PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è £À¢ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ªÀåªÀ ÉÜUÉ UÀªÀÄ£ÁºÀð CrØAiÀÄ£ÀÄßAlÄªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. MAzÀÄ ¥Áæw¤¢üPÀ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ avÁævÀäPÀ ªÀtð£ÉAiÀÄ£ÀÄß avÀæ 5.1gÀ°è vÉÆÃj À ÁVzÉ.

PÀæªÀÄ ¸ÀASÉå

AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ºÉ ÀgÀÄ PÁAiÉÆÃð£ÀÄäRvÉAiÀÄ ¢£ÁAPÀ

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ zÀÆgÀ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ

1 ©ÃqÀ½î ¸ÀtÚ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É 13/6/2016 1.5 Q«ÄÃ ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

2 ¨sÉÆÃgÀÄPÀ «zÀÄåvï AiÉÆÃd£É 14/9/2006 6.76 Q«ÄÃ ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

3 ¥ÀAiÉÆÃ¤Ãgï ¥ÉæöÊ °. DgïJAJZï¦ (24.75 ªÉÄªÁå) 29/7/2007 1.94 Q«ÄÃ ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

4 PÁªÉÃj d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É (3 ªÉÄªÁå) 10/9/1998 1.21 Q«ÄÃ ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

5 KnæAiÀÄ «zÀÄåvï AiÉÆÃd£É (6 ªÉÄªÁå), ²ªÀ£À ÀªÀÄÄzÀæ 1/8/2001 600 «ÄÃ ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

6 ¥ÀAiÉÆÃ¤Ãgï ¥ÉæöÊ °. (24 ªÉÄªÁå) 1/7/2005 50 «ÄÃ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

7 KnæAiÀÄ «zÀÄåvï AiÉÆÃd£É (24 ªÉÄªÁå), UÁuÁ¼ÀÄ

1/11/2001 24/10/2011

50 «ÄÃ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

8 °A¨ÁªÀ½ «zÀÄåvï AiÉÆÃd£É (12 ªÉÄªÁå) 7/4/2009 zsÁªÀÄzÀ M¼ÀUÉÃ EzÉ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


30 ¥Àj¸ÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÁðgÀuÉ, 2006jAzÀ ªÁå¦¸À®àqÀzÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ªÀÄºÀvÀé¥ÀÆtð ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ É

¥Àj¸ÀgÀ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄð¤Ãw ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀgÀ¢ (2014)


36

ºÀ®ªÁgÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À IÄuÁvÀäPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀUÉ ºÉÃ¼À ÁVzÉ:

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è PÁqÀÄªÀÄ£É-2 QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¤ªÀiÁðtªÀÅ vÉÆgÉUÀ¼À, G¥À£À¢UÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ £À¢UÀ¼À ¤Ãj£À ºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß, CªÀÅUÀ¼À £ÉÊ ÀVðPÀ ºÀj«£À°è §zÀ ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ sÁ¢¹zÉ. ¤Ãj£À ºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ°è£À F wgÀÄªÀÅ, F ÀÆPÀëöä ¥Àj ÀgÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ sÁUÀªÁVgÀÄªÀ d®fÃ« ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ d®«eÁÕ£À, «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À ªÀ® É, EvÀgÀ d®fÃ«UÀ¼À fÃªÀ ÀégÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«AiÀÄ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ ÀgÀtÂUÀ¼À°è ¥ÀjuÁªÀÄ GAlÄªÀiÁrzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, «zÀÄåvï ºÉÆgÀ ÁUÀuÉAiÀÄ vÀAwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ sÁj ªÀÄ¼É¬ÄAzÀ (ªÀµÀðPÉÌ ÀÄªÀiÁgÀÄ 5,000 «Ä«ÄÃ) F PÀrzÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¨sÀÆ ÀªÉvÀ/ºÁ¤ ÀA sÀ« ÀÄvÀÛzÉ; EzÀÄ F ÀÆPÀëöä sÀÆªÉÊeÁÕ¤PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ31

J®è QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, vÀªÀÄä PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ªÀÄÄ£Àß AiÉÆÃd£Á ÀÜ¼ÀzÀ°è É¼ÉzÀÄ ¤AwgÀÄªÀ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉgÀªÀÅUÉÆ½ À ÉÃQzÀÝgÀÆ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæPÀgÀtzÀ°èAiÀÄÆ vÉgÀªÀÅUÉÆ½¹zÀ ªÀÄgÀUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtzÀ zÁR¯ÉAiÀÄÄ ® sÀå«gÀ°®è. ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ « ÀÛgÀuÉUÉ ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀiÁVzÀÝ eÁUÀzÀ°èzÀÝ PÁqÀÄªÀÄ£É-2 QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ, F fÃªÀ-ªÉÊ«zsÀåvÉ ²æÃªÀÄAwPÉAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ 432 ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß

zÀÄgÀ¹Û ªÀiÁqÀ ÁUÀzÀ ºÁ¤ GAlÄªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

32

ªÀÄÄzÀÄªÀÄ¯ÉÊ-£ÁUÀgÀºÉÆ¼É-§æºÀäVj-ªÀÄÄvÉÆÛÃr ªÀ® É ªÀiÁUÀðªÀÅ zÀQët sÁgÀvÀzÀ°è£À §ºÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀ JgÀqÀÄ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ªÀ® É zÁjUÀ¼À°è MAzÁVzÀÄÝ, EzÀgÀ°è © Éè «ÄÃ À®Ä CgÀtå, PÁV£ÀºÁgÉ (PÁUÉ£ÉÃj), PÁAZÀ£ÀPÀÄªÀiÁj ªÀÄvÀÄÛ PÉA¥ÀÄ ºÉÆ¼É «ÄÃ À®Ä CgÀtåUÀ¼ÀÄ ÉÃjªÉ. D£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄzÀÄªÀÄ¯ÉÊ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À¢AzÀ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É PÀqÉUÉ, ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ © Éè «ÄÃ À®Ä CgÀtåzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄvÉÆÛÃrAiÀÄªÀgÉUÉ ÀAZÀj ÀÄvÀÛªÉ. ÀªÀÄÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊ«zsÀå¥ÀÆtð À ÀåUÀ½gÀÄªÀ F vÀÄtÄPÀÄ F zÁjAiÀÄ°è ÀAZÀj ÀÄªÀ D£ÉUÀ½UÉ «¥sÀÄ® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄÄ CgÀtåªÀ£ÀÄß c¢æÃPÀj¹gÀÄªÀÅzÀÆ C®èzÉÃ ªÀ® É ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÆß sÁ¢ü¹zÀÄÝ, FUÀ ºÉZÁÑzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ-D£É ÀAWÀµÀðPÉÌ ¸ÁQëAiÀiÁVzÉ.

vÉgÀªÀÅUÉÆ½ À Á¬ÄvÀÄ. °A¨ÁªÀ½ ÀtÚ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è, UÀAzsÀ, ªÀÄwÛ, ºÉÆAUÉ, PÀgÀV, ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀ®ªÀÅ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß, ÀASÉåAiÀÄ zÁR¯É ® sÀå«gÀ¢zÀÝgÀÆ, vÉgÀªÀÅUÉÆ½ À Á¬ÄvÀÄ.

zÀQëtzÀ°è£À JgÀqÀÄ G£ÀßvÀ ªÉÊ²µÀ×vÉAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼ÁzÀ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ £ÀqÀÄ«£À §ºÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀ D£É ªÀiÁUÀðªÁzÀ PÉA¥ÀÄ ºÉÆ¼É, PÁUÉ£ÉÃj ªÀÄvÀÄÛ PÁAZÀ£ÀPÀÄªÀiÁj «ÄÃ À®Ä CgÀtåUÀ¼À°è £Á®ÄÌ33

31 PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è CgÀuÉåÃvÀgÀ §¼ÀPÉUÁV CgÀtå ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ DgÉÆÃ¦vÀ

PÁ£ÀÆ£ÀÄ¨Á»gÀ ªÀiÁUÀð¥À®èlzÀ ªÉÄÃ É PÉÃAzÀæ C¢üPÁgÀAiÀÄÄPÀÛ ¸À«ÄwAiÀÄ ªÀgÀ¢ 32 CgÀtåUÀ¼À G¥À ¸ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁj, ¥ÁæzÉÃ²PÀ «¨sÁUÀ, ºÁ¸À£À EªÀgÀÄ ¸À°è¹zÀ ªÀgÀ¢ 33 PÁqÀÄªÀÄ£É-1, PÁqÀÄªÀÄ£É-2, L¦¹J¯ï PÉA¥ÀÄ ºÉÆ¼É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄw ¥ÀªÀgï eÉ£ï

QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½ªÉ. F «ÄÃ À®Ä CgÀtåUÀ¼ÀÄ fÃªÀ-ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ°è ÀªÀÄÈzÀÞªÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ C¥ÁAiÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ÀAPÀÄ®UÀ¼ÁzÀ D£É ªÀÄvÀÄÛ ÉèAqÀgï ¯Áj¸ï, C½«£À CAa£À°ègÀÄªÀ ÀAPÀÄ®UÀ¼ÁzÀ §ÆzÀÄ vÀ ÉAiÀÄ §Ä¯ï§Ä¯ï, ªÀÄ®¨Ágï ¥ÉÊqï ºÁ£ïð©¯ï, ªÀÄÄAvÁzÀ ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À CvÀÄåvÀÛªÀÄ £É É©ÃqÁVzÉ. F «ÄÃ À®Ä CgÀtåUÀ¼À fÃªÀ±Á¹ÛçÃAiÀÄ/

¥Àj ÀgÁvÀäPÀ/¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ « ÀÛgÀuÉAiÀÄ°è ÉÃj À®Ä ¥Àæ ÁÛ« À Á¬ÄvÀÄ. ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥Àj ÀgÀ ¹Üw


37

ªÀÄvÀÄÛ ÀÆPÀëöävÉ, C½«£ÀAa£À°ègÀÄªÀ À Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß DzsÀj¹, EAvÀºÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ªÁ ÀÛ«PÀªÁV CgÀuÉåÃvÀgÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÉ ªÀiÁUÀð¥À®èl ªÀiÁqÀ ÁgÀzÀÄ34

.

CgÀtåUÀ¼À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁj ªÀÄvÀÄÛ PÉëÃvÀæ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, D£É AiÉÆÃd£É, ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ EªÀgÀÄ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁj (ªÀ£ÀåfÃ«) EªÀjUÉ §gÉzÀ vÀªÀÄä ¥ÀvÀæzÀ°è (26 É¥ÉÖA§gï 2011), QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ (°A¨ÁªÀ½, KnæAiÀÄ, JAJ¸ï «Ä¤ ºÉÊqÉ ï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAiÉÆÃ¤Ãgï) DWÁvÀUÉÆArgÀÄªÀ D£ÉUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä DªÁ ÀzÀ°è vÉÆAzÀgÉ GAlÄªÀiÁqÀÄvÀÛ É¼ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁ½UÁV LzÀjAzÀ K¼ÀÄ D£ÉUÀ¼À aPÀÌ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖPÉÆAqÀÄ C¯ÉzÁqÀÄwÛzÀÄÝ, ªÀiÁ£ÀªÀ D£É ÀAWÀµÀðzÀ KjPÉUÉ PÁgÀtªÁVzÉ JAzÀÄ ºÉÃ½zÀgÀÄ. CgÀtåUÀ¼À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁj ªÀÄvÀÄÛ PÉëÃvÀæ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, ªÀiÁ£ÀªÀ D£É ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß G¥À±ÀªÀÄ£ÀUÉÆ½ À®Ä DªÁ ÀªÁå¦ÛAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß CqÀZÀuÉ¬ÄAzÀ ªÀÄÄPÀÛUÉÆ½ À®Ä vÀPÀëtzÀ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÀÄÝ, «ÄÃ À®Ä CgÀtåzÀ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ÀPÁðgÉÃvÀgÀ/SÁ ÀV d«ÄÃ£ÀÄ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸Áé¢üÃ£ÀªÁUÀ ÉÃPÀÄ, ¨Á¼É, PÀ§Äâ, ªÉÄPÉÌeÉÆÃ¼À, ªÀÄÄAvÁzÀ ¨É¼É É¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀ£ÀÄß «gÉÆÃ¢ü À ÉÃPÀÄ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹zÀÝgÀÆ (C£ÀÄ§AzsÀ 3) ÀºÀ,

DªÁ ÀªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß CqÀZÀuÉ¬ÄAzÀ ªÀÄÄPÀÛªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀjºÁgÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî°®è.

L¦¹J¯ï PÉA¥ÀÄ ºÉÆ¼É AiÉÆÃd£ÉUÉ (18 ªÉÄUÁªÁåmï) ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ 35

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ-¤Ã®Vj eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄ «ÄÃ À®Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è EgÀÄªÀ EvÀgÀ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°èAiÀÄÆ ÀºÀ ªÉÄÃ°£À ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ, F ²æÃªÀÄAvÀ fÃªÀªÉÊ«zsÀå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀÆPÀëöä fÃªÀ¥Àj¹ÜwAiÀÄ ªÉÄÃ¯É F QgÀÄ «zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À MlÄÖ ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ E£ÀÆß wÃªÀæªÁVgÀÄªÀÅzÀÄ. ¥Àj ÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÀðgÀuÉAiÀÄÄ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ C£Àé¬Ä À¢gÀÄªÀÅzÀjAzÀ, F gÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ¢V¯ÁUÀÄªÀ jÃwAiÀÄ°è Ct ÉUÀ¼ÀAvÉ É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÄÝ, EzÀ£ÀÄß AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄAdÆgÁwUÉ ªÀÄÄ£ÀßªÉÃ fÃ«¥Àj¹Üw ªÀiË®å

¤zsÁðgÀuÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¤AiÀÄAwæ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À zsÁgÀuÁ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj À®Ä MAzÀÄ À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß gÀa À ÁVzÉAiÉÄAzÀÄ ÀPÁðgÀªÀÅ GvÀÛj¹vÀÄ.

5.1 .2 QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ G®èAWÀ£ÉUÀ¼ÀÄ

w½AiÀÄ¥Àr¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ vÀÆ§Ä ÀÄªÀiÁgÀÄ 21 «ÄÃ£ÀµÀÄÖ JvÀÛgÀªÁVzÀÄÝ, EzÀÄ zÉÃ±ÀzÀ°è£À 100 ªÉÄUÁªÁåmïVAvÀ ºÉZÀÄÑ «zÀÄåvï GvÁà¢ ÀÄªÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À vÀÆ©VAvÀ JvÀÛgÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¹QÌA£À 97 ªÉÄUÁªÁåmï£À vÁ²¢AUï «zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ vÀÆ©VAvÀ PÀqÉÃ¥ÀPÀë 9 «ÄÃ£ÀµÀÄÖ JvÀÛgÀªÁVvÀÄÛ. ªÀiÁUÀð¥À®èlªÀÅ MAzÀÄ Q«ÄÃ£ÀµÀÄÖ £À¢ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß §ºÀÄvÉÃPÀ §wÛ¹zÀÄÝ, ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄvÀÄÛ fÃ«ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¨sÁ¢ ÀÄªÀÅzÀÄ RavÀ. ¤«Äð À ÁzÀ §ÈºÀvï gÀZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹, AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥Àæw¥ÁzÀPÀjAzÀ GAmÁzÀ ªÀiÁUÀð¥À®èlUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ ¤µÀÌ¶ð À ÁUÀ°®è KPÉAzÀgÉ F¢ ÉAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ MzÀV À°®è. F «µÀAiÀÄzÀ°è UÀA©üÃgÀ vÀ¤SÉAiÀÄ CUÀvÀå«zÉ.

CgÀtå ( ÀAgÀPÀëuÉ) PÁ¬ÄzÉ, 1980gÀ ÉPÀë£ï 2gÀ ¥ÀæPÁgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ CgÀtåªÀ£ÀÄß ¥Àj ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ªÀÄAvÁæ®AiÀÄzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É¬Ä®èzÉAiÉÄÃ CgÀuÉåÃvÀgÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÉ ªÀiÁUÀð¥À®èl ªÀiÁqÀÄªÀAw®è. eÉÆvÉUÉ, AiÉÆÃd£ÉUÉ C£ÀÄªÀÄw ¤ÃqÀÄªÀ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ºÁQzÀÝ µÀgÀvÀÄÛUÀ½UÉ

34 vÁ. 19.3.2014gÀ ¥ÀvÀæzÀ°è, PÉA¥ÀÄ ºÉÆ¼É, PÁUÀ£ÉÃj ªÀÄvÀÄÛ PÁAZÀ£ÀPÀÄªÀiÁj «ÄÃ¸À®Ä CgÀtåzÀ ªÉÄÃ¯É

CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ¸ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (CgÀtå ¥ÀqÉ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ) EªÀgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ 35 PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É, ºÀ¹gÀÄ EAzsÀ£À, QgÀÄ d®«zÀÄåvï, «eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ

¥Àj¸ÀgÀ PÉÃAzÀæ 2013PÁÌV VæÃ£ï £ÁªÀiïìð¤AzÀ MAzÀÄ ¥ÀæPÀgÀt CzsÀåAiÀÄ£À


38

AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ ¤µÀ×gÁVgÀ ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢ü¹zÀ C¢üPÁjUÀ½AzÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀiÁUÀ ÉÃPÀÄ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥Àæw¥ÁzÀPÀjAzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ G®èAWÀ£ÉUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä ¥Àj²Ã®£É¬ÄAzÀ w½zÀÄ§A¢zÀÄÝ, CzÀ£ÀÄß PÉ¼ÀUÉ ZÀað À ÁVzÉ:


39

5.1.2.1 CgÀtå ( ÀAgÀPÀëuÉ) PÁ¬ÄzÉAiÀÄr C£ÀÄªÀÄw ¥ÀqÉAiÀÄzÀ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ

C) ªÉÄ. PÉÆqÀUÀÄ ºÉÊqÉ ï ¥ÁæeÉPïÖ ¥ÉæöÊªÉÃmï °«ÄmÉqï¤AzÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁzÀ ©ÃqÀ½î QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ (3 ªÉÄUÁªÁåmï) K¦æ ï 2006gÀ°è C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁ¬ÄvÀÄ.

PÁªÀÄUÁjAiÀÄ UÀt¤ÃAiÀÄ ¥ÀæUÀwAiÀÄ £ÀAvÀgÀ (` 13 PÉÆÃn ªÉZÀÑ), AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂvÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è £ÀqÉ À ÁUÀÄwÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃd£ÉUÉ CgÀtå ÀAgÀPÀëuÁ PÁ¬ÄzÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ C£ÀÄªÀÄw ¥ÀqÉ¢®èªÉ£ÀÄßªÀÅzÀÄ UÀªÀÄ£ÀPÉÌ §A¢vÀÄ. ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ eÉÊ«PÀ ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°èzÀÝ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ªÀ®AiÀÄzÀ°è£À ªÁå¥ÀPÀ CgÀtåªÀ£ÀÄß ªÀÄÄj¢vÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀÄ ÀASÉåAiÀÄ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉgÀªÀÅªÀiÁqÀ ÁVvÀÄÛ. F £À¢AiÀÄ wÃgÀªÀÅ, C½zÀÄ ºÉÆÃVzÉAiÉÄAzÀÄ MªÉÄä sÁ« À ÁVzÀÝ DzÀgÉ 120 ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ 2004gÀ°è ¥ÀÄ£ÀB ¥ÀvÉÛAiÀiÁzÀ MAzÀÄ wÃªÀæªÁV C½«£ÀAa£À°ègÀÄªÀ £À¢wÃgÀzÀ À Àå¥Àæ sÉÃzsÀªÁzÀ ªÀÄzsÀÄPÀ E£ï ÉÊ¤¸ï É¼ÉAiÀÄÄªÀ eÁUÀªÁVzÉ. ¤ªÉÃ±À£ÀzÀ°è vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁzÀ ¤ªÀiÁðt PÁªÀÄUÁjUÀ½AzÀ CªÀÅUÀ½UÉ FUÁUÀ ÉÃ ¸ÁPÀµÀÄÖ ºÁ¤AiÀiÁVzÉ. CgÀtåUÀ¼À PÀ¼ÉAiÀÄÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ DªÁ À ÀÜ¼ÀzÀ «WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß avÀæ 5.2 (C) ªÀÄvÀÄÛ (D)£À°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ ÀÜ¼ÀzÀ JgÀqÀÄ G¥ÀUÀæºÀ avÀæUÀ½AzÀ PÁt§ºÀÄzÀÄ:

avÀæ 5.2 (C): ¤ªÉÃ±À£ÀzÀ 26.2.2010gÀ avÀæt avÀæ 5.2 (D): ¤ªÉÃ±À£ÀzÀ 7.2.2014gÀ avÀæt DzsÁgÀ: UÀÆUÀ ï Cvïð

F «µÀAiÀÄªÀÅ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ MAiÀÄå®àlÄÖ, CzÀÄ CgÀtå ÀAgÀPÀëuÉ PÁ¬ÄzÉAiÀÄr ªÀiÁUÀð¥À®èlPÉÌ DªÀ±ÀåPÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä DzÉÃ²¹vÀÄ (dÆ£ï 2014). CgÀtå ¥ÀqÉAiÀÄ ªÀÄÄRå ÀÜgÀ ªÀ±ÀzÀ°è F «µÀAiÀÄ«zÀÄÝ, ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀªÀÅ CgÀtå ¥ÀqÉAiÀÄ ªÀÄÄRå ÀÜgÀ eÉÆvÉ ÀºÀAiÉÆÃUÀzÀ°è F «µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß JZÀÑjPÉ¬ÄAzÀ ©qÀzÉ C£ÀÄ Àj ÀÄªÀÅzÁV CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (ªÀ£ÀåfÃ«) GvÀÛj¹zÀgÀÄ. DzÀgÉ, AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ dÆ£ï 2016gÀ°è PÁAiÉÆÃð£ÀÄäRªÁVzÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸À Á¬ÄvÀÄ.

D) °A¨ÁªÀ½ «zÀÄåvï AiÉÆÃd£É: 12 ªÉÄªÁå ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ ÀªÉÃð ÀASÉå 277gÀ°è zsÀ£ÁUÀÄgï gÁdå CgÀtåzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ zÁ§°è ÀªÉÃð ÀASÉå 77gÀ°èzÉ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ÀAgÀPÀëuÉ PÁ¬ÄzÉAiÀÄ C£ÀÄªÀÄw¬Ä®èzÉAiÉÄÃ 2005-06jAzÀ

PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛzÉ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À/fÃªÀªÉÊ«zsÀå CgÀtåUÀ¼À°è AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü À®Ä CUÀvÀå«gÀÄªÀ ªÀÄÄRå ªÀ£ÀåfÃ« ¥Á®PÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄzÉ, F eÁUÀªÀÅ C¢üPÀÈvÀ D£É ªÀiÁUÀðªÁVzÀÝgÀÆ ÀºÀ «zÀÄåvï GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. eÉÆvÉUÉ, AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ zsÀ£ÁUÀÄgï «ÄÃ À®Ä CgÀtåzÀ°è 200 JPÀgÉ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß MvÀÄÛªÀj ªÀiÁrPÉÆArzÀÝgÀÄ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ CwPÀæ«ÄvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è DgÀÄ ªÀµÀðUÀ½UÀÆ «ÄÃj PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÀÝgÀÆ CzÀgÀ §UÉÎ UÀªÀÄ£À ºÀj À®Ä CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ «¥sÀ®ªÁVzÀÝjAzÀ, CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (CgÀtå ¥ÀqÉ ªÀÄÄRå ÀÜgÀÄ) «µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹ ºÉÆuÉ ºÉÆj À®Ä

ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ ªÀÈvÀÛzÀ CgÀtåUÀ¼À ÀAgÀPÀëPÀjUÉ ¸ÀÆa¹zÀgÀÄ. vÀgÀÄªÁAiÀÄ, CgÀtå ( ÀAgÀPÀëuÉ) PÁ¬ÄzÉ, 1980, PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå PÁ¬ÄzÉ, 1963gÀ ÉPÀë£ï 24gÀ G®èAWÀ£ÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ


40

gÁdå ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½AiÀÄ ¥ÀÆªÁð£ÀÄªÉÆÃzÀ£É¬Ä®èzÉAiÉÄÃ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ¤ªÀð» ÀÄwÛzÀÄÝzÀPÁÌV AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ D¹ÛUÀ¼ÀÄ CgÀtå E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ d¦Û ªÀiÁqÀ®àlÖªÀÅ (d£ÀªÀj 2016). F PÀæªÀÄ¢AzÀ £ÉÆAzÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è jmï CfðAiÀÄ£ÀÄß ºÁQzÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀqÉAiÀiÁeÉÕAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀgÀÄ (¥sÉ§æªÀj 2016). vÀqÉAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝUÉÆ½ À®Ä E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁzÀ PÀæªÀÄUÀ¼À §UÉÎ w½¹®è.

5.1 .1 .2 C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É¬Ä®èzÉAiÉÄÃ CgÀtåUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄwÛgÀÄªÀ ¥Àæ ÀgÀt ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ

C) KnæAiÀÄ «zÀÄåvï AiÉÆÃd£É (24 ªÉÄªÁå), UÁuÁ¼ÀÄ: PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ § ÀªÀ£À ÉlÖ «ÄÃ À®Ä CgÀtåzÀ ¥ÀPÀÌzÀ 13.35 JPÀgÉ sÀÆ«ÄAiÀÄ°ègÀÄªÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ 2004jAzÀ

PÁAiÀÄð¤gÀvÀªÁVzÉ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ zsÀ£ÀUÀÆgï «ÄÃ À®Ä CgÀtåzÀ LzÀÄ JPÀgÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è CUÀvÀå C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¥ÀqÉAiÀÄzÉAiÉÄÃ ¥Àæ ÀgÀt ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹zÀÝgÀÄ. EvÀgÀ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÁzÀ °A¨ÁªÀ½, KnæAiÀÄ, JAJ¸ï ºÉÊqÉÆæÃ ¥ÀªÀgï ¥ÁæeÉPïÖ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAiÉÆÃ¤Ãgï QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À eÉÆvÉUÉ F QgÀÄ «zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ PÀ¼ÉzÀ 10 ªÀµÀðUÀ¼À°è ÀAavÀ CqÀZÀuÉAiÀÄÄAlÄªÀiÁqÀÄvÁÛ, ªÀiÁ£ÀªÀ D£É ÀAWÀµÀðuÉUÀ½UÉ 36

D) ¥ÀAiÉÆÃ¤Ãgï ¥ÀªÀgï PÁ¥ÉÆÃðgÉÃ±À£ï °«ÄmÉqï (gÀAUÀ£ÁxÀ ¸Áé«Ä QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É): 2007gÀ°è PÁAiÀiÁðgÀA sÀUÉÆAqÀ 24.75 ªÉÄªÁå ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÁV 4.863 ºÉPÉÖÃgï£ÀµÀÄÖ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀiÁUÀð¥À®èlPÉÌ

PÁgÀtÂÃ sÀÆvÀªÁVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. CgÀtå ÀAgÀPÀëuÉ PÁ¬ÄzÉAiÀÄ G®èAWÀ£ÉAiÀÄ°è AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ

PÀAqÀÄ§AzÀgÀÆ, d£ÀªÀj 2016gÀvÀ£ÀPÀ, CgÀtå ( ÀAgÀPÀëuÉ) PÁ¬ÄzÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå PÁ¬ÄzÉAiÀÄ G®èAWÀ£ÉUÁV ÀA§A¢üvÀ CgÀtå ªÀ®AiÀiÁ¢üPÁjUÀ½AzÀ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÉ ÀÆZÀ£Á ¥ÀvÀæ ¤ÃqÀÄªÀªÀgÉUÉ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀ°®è.

37

PÀ£ÁðlPÀ D£É QæAiÀiÁ ¥ÀqÉAiÀÄÄ

AiÉÆÃd£Á ¥Àæw¥ÁzÀPÀjUÉ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¤ÃrvÀÄ. PÀ£ÁðlPÀzÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ¢AzÀ gÀavÀªÁzÀ D£É QæAiÀiÁ ¥ÀqÉAiÀÄÄ, CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ D£É ªÀÄwÛvÀgÀ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À NqÁlzÀ zÁjAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ AiÉÆÃd£ÉUÉ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¤ÃqÀ ÁgÀ¢vÀÄÛ JAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀnÖvÀÄ ( É¥ÉÖA§gï 2012). DzÀÝjAzÀ, 1998gÀ°è ¤ÃqÀ ÁzÀ ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀAvÉ ªÀÄÄRå ªÀ£ÀåfÃ« ¥Á®PÀgÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀiÁUÀð¥À®èlªÀÅ ÀÆPÀÛ ¤zsÁðgÀuÉ¬Ä®èzÉAiÉÄÃ ¤ÃqÀ®ànÖvÀÄ.

38 vÀ£Àß ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ( É¥ÉÖA§gï 2012), PÉlÖzÁV AiÉÆÃfvÀªÁVzÀÝ ªÁtÂdå ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ CgÀtåzÀ «WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrzÉ JAzÀÄ wÃªÀiÁð¤¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀPÀ ÉÃ±À¥ÀÄgÀ ºÁUÀÆ ªÀÄ¼ÀªÀ½î vÁ®ÆèQ£À QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ÀÜ¼ÀUÀ¼ÀÄ vÀ¥ÀÄà À®ºÉ¬ÄAzÁVªÉ JAzÀÄ ºÉÃ½vÀÄ. PÀ£ÁðlPÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀÅ vÀªÀÄä DzÉÃ±ÀzÀ°è (CPÉÆÖÃ§gï 2013)39

D£É DªÁ À ÀÜ¼ÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁUÀðzÀ°ègÀÄªÀ F J®è AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß E¯ÁSÉAiÀÄÄ ¥Àj²Ã° ÀÄwÛzÉ JAzÀÄ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (ªÀ£ÀåfÃ«)

, D£É DªÁ À ÀÜ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁUÀðUÀ¼À°è CgÀuÉåÃvÀgÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã° À®Ä ªÀÄvÀÄÛ G®èAWÀ£ÉUÀ¼ÀÄ DVgÀÄªÉqÉ ÀÆPÀÛ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä gÁdå ÀPÁðgÀPÉÌ ¤zÉÃð²¹vÀÄ. DzÀgÉ, ªÉÄÃ¯É ºÉÃ½gÀÄªÀAvÉ CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ ªÀÄwÛvÀgÀ G®èAWÀ£ÉUÀ½AzÀ ªÉÄÃ°£À DzÉÃ±ÀzÀ C£ÀÄ¸ÀgÀuÉUÉ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¢zÀÄÝzÀÄ, F DªÁ À ÀÜ¼ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀ MvÀÛqÀUÀ½UÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.

36 CgÀtåUÀ¼À ªÀÄÄRå ¸ÀAgÀPÀëPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉëÃvÀæ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, D£É AiÉÆÃd£É, ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ EªÀgÀ 26.9.2011gÀ ¥ÀvÀæ 37 ¸ÀPÁðgÀzÀ DzÉÃ±ÀzÀ ¸ÀASÉå J¥sïEE 41 J¥sïJ¯ïJ¯ï vÁ. 26.10.2005 38 PÀ£ÁðlPÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ¢AzÀ gÀavÀªÁzÀ PÀ£ÁðlPÀ D£É QæAiÀiÁ ¥ÀqÉ 39 qÀ§Äèöå¦ ¸ÀASÉå 14029/2008gÀ°è vÁ. 8 CPÉÆÖÃ§gï 2008gÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ wÃ¦ð£À PÀArPÉ 28(5)


41

GvÀÛj¹zÀgÀÄ ( É¥ÉÖA§gï 2016). GvÀÛgÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£Àå Àé sÁªÀzÁÝV¢ÝvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀÅ 2013gÀ°èAiÉÄÃ J®è ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¥Àj²Ã®£É ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ À AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÁV ÀA sÁªÀå ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À ¤zsÁðgÀuÉUÉ DzÉÃ²¹zÀÝgÀÆ, F AiÀiÁªÀ ¥ÀæPÀgÀtzÀ°èAiÀÄÆ

E¯ÁSÉAiÀÄÄ §®ªÁzÀ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀ°®è J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ÀÆa¹vÀÄ.

QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À zsÁgÀuÁ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj À®Ä MAzÀÄ À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ºÉÆ À QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÉ C£ÀÄªÀÄw ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è JAzÀÄ ¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è (ªÀiÁZïð 2017) ÀPÁðgÀªÀÅ ºÉÃ½vÀÄ. DzÀgÉ, FUÁUÀ ÉÃ EgÀÄªÀ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À «µÀAiÀÄzÀ°è ÀPÁðgÀªÀÅ ªÀiË£ÀªÁVzÀÄÝ, G®èAWÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À ÁVgÀÄªÉqÉAiÀÄ°è ÀÆPÀÛ PÀæªÀÄ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ

CUÀvÀå«zÉ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 4: AiÀiÁªÀÅzÉÃ ºÉÆ À QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À PÁAiÉÆÃð£ÀÄäRvÉAiÀÄÄ ÀÆPÀÛ ¥Àj ÀgÁvÀäPÀ ¤zsÁðgÀuÉUÉ M¼À¥ÀnÖgÀ ÉÃPÀÄ.

5.2 ¥Àj ÀgÀ ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ ¥Àj ÀgÀ ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À CjªÀÅ ªÀÄÆr À®Ä/£ÉÊ ÀVðPÀ ²PÀëtPÁÌV GvÉÛÃf À Á¬ÄvÀÄ. gÁdåªÀÅ £ÉÊ ÀVðPÀ CgÀtåUÀ½UÉ vÀªÀgÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR ÀAPÀÄ®UÀ½UÉ ªÀÄ£ÉAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄÄ ¥Àj ÀgÀ ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄPÉÌ MvÀÄÛ¤Ãr GvÉÛÃf ÀÄwÛzÉ. ºÀ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ½AzÀ ¥Àj ÀgÀ ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄªÀÅ d£À¦æAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß UÀ½ ÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ½UÉ, ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ½UÉ, ªÀÄ£ÀgÀAd£Á ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ ÉÃrPÉAiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀÄwÛzÉ. ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ sÁj DUÀªÀÄ£ÀªÀÅ ¥ÁætÂUÀ½UÉ CqÀZÀuÉ GAlÄªÀiÁqÀÄwÛzÉ.

5.2.1 ÀAgÀQë vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ M¼À sÁUÀzÀ°è C¤AiÀÄAwævÀ ¥ÀæªÁ¹UÀgÀÄ

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ À Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ ÀAPÀÄ®UÀ¼À £ÉÊ ÀVðPÀ ¨sÀAqÁgÀªÁVzÀÄÝ, F CªÀÄÆ®åªÁzÀ ÀªÀÄÈzÀÞ CgÀtå ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ÀAgÀPÀëuÉUÁV ±Á À£À§zÀÞªÁV ºÁUÉAzÀÄ UÉÆvÀÄÛ¥Àr À®ànÖªÉ. ÀPÁðgÀªÀÅ PÁ®PÁ®PÉÌ ¥Àæw ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À zsÁgÀuÁ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß 40

40 MAzÀÄ ¸ÀÜ¼ÀªÀÅ vÀqÉzÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ UÀjµÀÖ ¸ÀASÉå¬ÄzÀÄ

¤zsÀðj ÀÄªÀÅzÀPÁÌV ªÀÄvÀÄÛ ¤±ÀÑ¬Ä ÀÄªÀÅzÀPÁÌV ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrvÀÄÛ (dÄ¯ÉÊ 2011).

§æºÀäVj, ¥ÀÄµÀàVj ªÀÄvÀÄÛ vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À°è, ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ DUÀªÀÄ£ÀªÀÅ 2011-12 ªÀÄvÀÄÛ 2015-16gÀ £ÀqÀÄªÉ ¹ÜgÀªÁV KjPÉAiÀiÁVvÀÄÛ. ªÀÄÆPÁA©PÀ, ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ, ±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ, ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ ºÀjªÀÅ 2015-16gÀ°è Cw ºÉaÑ£ÀzÁVvÀÄÛ. DzÁUÀÆå, F AiÀiÁªÀ zsÁªÀÄUÀ¼À zsÁgÀuÁ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ¤tð¬Ä¹gÀ°®è. PÀÄzÀgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ eÁUÀUÀ¼À zsÁgÀuÁ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀÅ ¤zsÀðj À®ànÖzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRå ªÀ£ÀåfÃ« ¥Á®PÀjAzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ zsÁgÀuÁ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀ ÁUÀÄwÛzÉ JAzÀÄ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀªÀÅ ºÉÃ½zÀgÀÆ, EªÀ£ÀÄß ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ À°è À°®è. F zsÁªÀÄUÀ¼À ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ ÀA sÁªÀåvÉAiÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄÄ zsÁgÀuÁ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ M¼ÀVvÀÄÛ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ

RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼ÁîUÀ°®è.


42

5.2.1 .1 ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è ¤zsÀðjvÀ zsÁgÀuÁ ¸ÁªÀÄxÀåðQÌAvÀ C¢üPÀ ¥ÀæªÁ¹ ªÁºÀ£ÀUÀ¼À PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ

ªÁºÀ£ÀUÀ¼À ±À§Ý ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ°£ÀåªÀÅ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ½UÉ CqÀZÀuÉ GAlÄªÀiÁqÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ ªÁºÀ£À ÀAZÁgÀªÀ£ÀÄß ¤§ðA¢ü À ÉÃPÀÄ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ C£ÀÄªÀÄw¹zÀÝ ±À§ÝzÀ ªÀÄlÖªÀÅ ºÀUÀ°£À°è 50 qÉ¹§¯ï ªÀÄvÀÄÛ gÁwæ ªÉÃ¼ÉAiÀÄ°è 40 qÉ¹§¯ï DVvÀÄÛ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ ¥Àæw ¢£ÀªÀÇ C£ÀÄªÀÄw À§ºÀÄzÁzÀ ªÁºÀ£ÀUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß sÀj¸ÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¤zsÀðj À ÁVvÀÄÛ. F ¤§ðAzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ

F PÉ¼ÀUÉ ZÀað¹gÀÄªÀAvÉ C£ÀÄ Àj À®àqÀ°®è J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ UÀªÀÄ¤¹vÀÄ.

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è, ¥Àæw ¢£ÀPÉÌ 14 ªÁºÀ£ÀUÀ¼À «ÄwUÉ JzÀÄgÁV (CAzÀgÉ zsÁgÀuÁ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ ¥ÀæPÁgÀ É½UÉÎ ªÀÄvÀÄÛ ÀAeÉ vÀ Á 7), 32 ÀAZÁgÀUÀ¼ÀÄ ¤ªÀð» À®àqÀÄwÛzÀÝªÀÅ. §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è, ¤zsÀðj À ÁVzÀÝ zsÁgÀuÁ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀÅ ¢£ÀPÉÌ 20-22 ÀAZÁgÀUÀ¼ÁVzÀÄÝ, EzÀÄ ¥Àæw wAUÀ½UÉ 660gÀµÁÖUÀÄvÀÛzÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. DzÁUÀÆå, ªÉÄÃ, DUÀ ïÖ ªÀÄvÀÄÛ CPÉÆÖÃ§gï 2015gÀ°è PÀæªÀÄªÁV 1,004, 683 ªÀÄvÀÄÛ 853 À¥sÁj ÀAZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð» À Á¬ÄvÀÄ J£ÀÄßªÀÅzÀÄ UÉÆÃZÀgÀªÁ¬ÄvÀÄ, EªÀÅ C£ÀÄªÀÄw À§ºÀÄzÁzÀ zsÁgÀuÁ ¸ÁªÀÄxÀåðQÌAvÀ C¢üPÀªÁVzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, dAUÀ ï ¯ÁqÀÓ¸ï ªÀÄvÀÄÛ gÉ Ámïìð¤AzÀ ªÀiÁqÀ®àlÖ ÀAZÁgÀzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ À°èvÀªÁUÀ°®è; EªÀÅUÀ¼À C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è F CªÀ¢üAiÀÄ°è£À ªÁ ÀÛ«PÀ ÀAZÁgÀUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄÄ

E£ÀÆß ºÉZÁÑVgÀÄwÛzÀÝªÀÅ.

CgÀtåUÀ¼ÀÄ ¤±Àå§Ý ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁVzÀÄÝ, C°è C£ÀÄªÀÄw À§ºÀÄzÁzÀ UÀjµÀÖ ±À§ÝzÀ ªÀÄlÖªÀÅ ºÀUÀ®Ä ºÉÆwÛ£À°è 50 qÉ¹§¯ï DVvÀÄÛ. §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄªÀÅ À¥sÁjUÁV 18 E¯ÁSÁ ªÁºÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À ÀÄwÛzÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À°è JgÀqÀÄ 20 ªÀµÀðQÌAvÀ®Æ ºÀ¼ÉAiÀÄzÁVvÀÄÛ, ªÀÄÆgÀÄ 12 ªÀµÀð ºÀ¼ÉAiÀÄzÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ F J®è ªÁºÀ£ÀUÀ¼ÀÆ rÃ À ï£À°è NqÀÄwÛzÀÝªÀÅ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. 2012gÀ°è 41 ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á « sÁUÀzÀ CgÀtåUÀ¼À ÀAgÀPÀëPÀjAzÀ ªÀiÁqÀ®àlÖ MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ, ±À§ÝzÀ ªÀÄlÖªÀÅ 2009-11gÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ ªÁºÀ£ÀUÀ½UÉ 75jAzÀ 80 qÉ¹§¯ïUÀ¼À ±ÉæÃtÂAiÀÄ°è¢ÝvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 2007 ªÀiÁzÀjAiÀÄ À¥sÁj fÃ¥ïUÀ½UÉ 65 qÉ¹§¯ï DVzÀÄÝ, EªÉ®èªÀÇ C£ÀÄªÀÄw À§ºÀÄzÁzÀ ªÀÄlÖUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃjvÀÄÛ. DzÁUÀÆå, C£ÀÄªÀÄw À§ºÀÄzÁzÀ ªÀÄlÖzÉÆ¼ÀUÉ ±À§ÝªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀ ÀÆ ÀÄªÀ ªÁºÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæªÉÃ À¥sÁj GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÁV §¼À À®àlÖªÀÅ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî°®è.

²¥sÁgÀ ÀÄ 5: ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ DUÀªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß zsÁgÀuÁ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É PÀlÄÖ¤mÁÖV ¤AiÀÄAwæ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ DUÀªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ À®Ä À¥sÁjUÀ½UÁV vÁPÀëtÂPÀ PÁ¢j ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß «ZÁgÀªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

41 ¦üæÃqÁ ªÀÄjAiÀiÁ ¸Àétð, PÉEn©AiÀÄ «eÁÕ¤ ªÀÄvÀÄÛ ²æÃ ªÀÄ£ÉÆÃeïPÀÄªÀiÁgï, LJ¥sïJ¸ï, DgÀtåUÀ¼À

¸ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁj, ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á «¨sÁUÀ EªÀjAzÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®àlÖ §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ 2012gÀ°è £ÀqÉ À ÁzÀ ¥Àj¸ÀgÁvÀäPÀ ¥ÀjuÁªÀÄ


43

5.3 ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ

5.3.1 ªÁtÂdå ºÉÆmÉÃ¯ïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ºÁgÀzsÀªÀÄUÀ¼ÀÄ

¥Àj ÀgÀ ÀÆPÀëöäªÀ®AiÀÄzÀ WÉÆÃµÀuÉUÉ ¤ÃqÀ®àlÖ ªÀiÁUÀðzÀ²ð ÀÆvÀæUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ, ¥Àj ÀgÀ ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄzÉÆ¼ÀUÉ ªÁå¥ÁgÀ ÀA ÉÜUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ MAzÀÄ ¤AiÀÄAwævÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÀiÁVzÉ. ¥Àj ÀgÀ ÀÆPÀëöäªÀ®AiÀÄ C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è, EzÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ UÀr¬ÄAzÀ 10 Q«ÄÃªÀgÉUÉ EgÀ ÉÃPÁV¢ÝvÀÄ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À/zsÁªÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À DªÀgÀtzÉÆ¼ÀUÉ ªÁtÂdå ºÉÆmÉÃ¯ïUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ£ÀÄß, CgÀtå ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤Ãw, 2004 C£ÀÄªÀÄw ÀÄªÀÅ¢®è. eÉÆvÉUÉ, PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÀiÁ°£Àå ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄAqÀ° ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ÀºÀ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ¤AiÀÄAwæ À®àqÀ ÉÃPÀÄ.

DgÀÄ ªÀiÁzÀj ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ, PÉÆÃµÀÖPÀ 5.2gÀ°è «ªÀj¹gÀÄªÀAvÉ, 51gÀµÀÄÖ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ/ºÉÆmÉÃ¯ïUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀÄ ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ°è PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 5.2: ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À°è PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛgÀÄªÀ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À EgÀÄªÀ eÁUÀ MlÄÖ

PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄªÀªÀÅ CgÀtå E¯ÁSÉ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀ

§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄ 19 6

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ Áé«Ä zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ DªÀgÀtzÀ M¼ÀUÉ 4 0

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄ 1 0

¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ 11 1

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ M¼ÀUÉ/DªÀgÀtzÀ°è 3 0

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ 13 0

MlÄÖ 51 7

DzsÁgÀ: E¯ÁSÁ CAQCA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ¸ÀAPÀ®£À

ªÉÄÃ°¤AzÀ PÁt§ºÀÄzÁzÀAvÉ, 51 «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ/ªÁtÂdå ÀA ÉÜUÀ¼À ¥ÉÊQ, PÉÃªÀ® K¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁVzÀÝªÀÅ. E£ÀÆß UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ ¤ÃrzÀ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄÄ ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¥ÀqÉzÀzÁÝVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ CzÀgÀzÉÃ DzÀ zÀvÁÛ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ°®è. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ ºÉÆmÉÃ¯ïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀAvÀºÀ ªÁtÂdå ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄÄ

¤AiÀÄAwæ À®àqÀ ÉÃPÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É/¤AiÀÄAvÀætzÀ C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ªÁ À ÀÜ¼ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÀgÉÆÃPÀë DzÀgÉ ªÀÄºÀvÀÛgÀªÁzÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ©ÃgÀ§®èªÀÅ. DzÀÝjAzÀ, ¥Àj ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DªÀgÀtUÀ¼À°è F ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À PÀlÄÖ¤nÖ£À ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß eÁjUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRåªÁVzÉ.

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, ««zsÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÀAqÀÄ§AzÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀUÉ «ªÀj À ÁVzÉ:

§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ: gÁdåzÀ°è£À F MAzÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ªÀiÁvÀæªÉÃ ¥Àj ÀgÀ ÀÆPÀëöäªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß C¢ü ÀÆa À ÁVzÉ. PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÀÝ 19 «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ/

ºÉÆmÉÃ¯ïUÀ¼À ¥ÉÊQ, DgÀÄ ªÀiÁvÀæ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁV¢ÝvÀÄ. C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁVzÀÝ DgÀgÀ ¥ÉÊQ, £Á®ÄÌ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÁzÀ PÀAnæ PÀè¨ï, l ÀÌgï mÉæöÊ¯ïì, ÉgÁAiÀiï ªÀÄvÀÄÛ zsÉÆÃ¯ÉÃ¸ï qÉ£ïUÀ¼ÀÄ PÀtÂAiÀiÁt¥ÀÄgÀ ¥ÀæªÉÃ±À ¥ÀxÀzÀ ªÀÄAUÀ¼À UÁæªÀÄzÀ°è

EzÀÝªÀÅ.


44

• C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼À ¥ÉÊQ mÉÊUÀgï gÁAZï, PÁ¥ÀÄ ªÀ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D£É ¥ÀxÀzÀ°è¢ÝvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼ÀÄ ¥ÀzÉÃ¥ÀzÉÃ §gÀÄªÀ ¤Ãj£À ªÀÄÆ®zÀ §½¬Ä¢ÝvÀÄ. ¤ÃrzÀÝ C£ÀÄªÀÄw gÀzÀÄÝUÉÆ½ À®Ä PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀzÀ f¯Áè¢üPÁjAiÀÄ£ÀÄß PÉÆÃjzÀÝgÀÆ (£ÀªÉA§gï 2012), «ºÁgÀzsÁªÀÄªÀÅ E£ÀÆß PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛzÉ. «ºÁgÀzsÁªÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛ®è ªÀÄvÀÄÛ «µÀAiÀÄªÀÅ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°èzÉ JAzÀÄ « sÁUÀªÀÅ ºÉÃ½vÀÄ (£ÀªÉA§gï 2016). DzÀgÉ, «ºÁgÀzsÁªÀÄªÀÅ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛ¢ÝvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ¢j ÀÄ«PÉAiÀÄ ¥ÀÄgÁªÉAiÀÄ£ÀÄß CAvÀeÁð®¢AzÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁ®zÀ°è d£ÀgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ¢AzÀ £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉªÀÅ.

• C²é¤ DAiÀÄÄªÉÃð¢Pï dAUÀ¯ï gÉ Ámïìð, UÀÈºÀ ¤ªÀiÁðtPÉÌ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁVzÀÝ sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¤«ÄðvÀªÁVzÀÄÝzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ. ºÀAaPÉAiÀÄÄ £ÀAvÀgÀ

f¯Áè¢üPÁjUÀ½AzÀ gÀzÀÄÝªÀiÁqÀ®àlÖgÀÆ (DUÀ ïÖ 2011) ªÀÄvÀÄÛ PÀlÖqÀUÀ¼À PÉqÀºÀÄ«PÉUÉ DzÉÃ±ÀªÁzÀgÀÆ (ªÀiÁZïð 2012), GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ vÀqÉAiÀiÁeÉÕ¬ÄAzÀ (ªÉÄÃ 2012) CzÀ£ÀÄß eÁjUÉÆ½ À ÁUÀ°®è. F «ºÁgÀzsÁªÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÄÄZÀÑ®Ä PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄwÛzÉ JAzÀÄ GvÀÛj¹zÀgÀÆ ( É¥ÉÖA§gï 2016), PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ vÀqÉAiÀiÁeÉÕAiÀÄ£ÀÄß E£ÀÆß vÉgÀªÀÅUÉÆ½ À ÁV®è J£ÀÄßªÀ ÀAUÀwAiÀÄÄ ªÀåwjPÀÛ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ÀÆa ÀÄvÀÛzÉ.

§ArÃ¥ÀÄgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¥Àj¸ÀgÀ ÀÆPÀëöäªÀ®AiÀÄªÉ£ÀÄßªÀ C¢ü ÀÆZÀ£ÉUÉ (2011-12) §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀÄÄAavÀªÁVAiÉÄÃ CAzÀgÉ 2005jAzÀ ÉÃ ¢ ÉgÁAiÀiï (»AzÉ ¹PÁqÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄwÛvÀÄÛ) PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛ¢ÝvÀÄ. F «ºÁgÀzsÁªÀÄªÀÅ £À«ÃPÀgÀtPÁÌV dÆ£ï 2011 ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ 2012gÀ £ÀqÀÄªÉ ªÀÄÄaÑvÀÄÛ, F CªÀ¢üAiÀÄ°è ¥Àj ÀgÀ ÀÆPÀëöäªÀ®AiÀÄzÀ PÀgÀqÀÄ C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄÄ ¤ÃqÀ®ànÖvÀÄ ( É¥ÉÖA§gï 2011). PÀgÀqÀÄ C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ, ªÁtÂdå ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ MAzÀÄ ¤AiÀÄAwævÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÀiÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄA¢£À « ÀÛgÀuÉUÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½AiÀÄ ¥ÀÆªÁð£ÀÄªÀÄwAiÀÄ CUÀvÀå«¢ÝvÀÄ. DzÀgÉ, PÉÃªÀ® £À«ÃPÀgÀt PÁªÀÄUÁjAiÀÄÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®àqÀÄwÛzÉ JAzÀÄ ºÉÃ¼À®àlÖgÀÆ, «ºÁgÀzsÁªÀÄzÀ PÀlÖqÀzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ « ÀÛj À®ànÖvÀÄ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉªÀÅ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ C£ÀÄªÀÄw ¥ÀqÉ¢gÀ°®èªÁzÀÝjAzÀ, « ÀÛgÀuÉAiÀÄÄ ¥Àj ÀgÀ ÀÆPÀëöäªÀ®AiÀÄzÀ C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ G®èAWÀ£ÉAiÀÄ°è¢ÝvÀÄ. ¥Àj ÀgÀ ÀÆPÀëöäªÀ®AiÀÄzÀ PÀgÀqÀÄ C¢ü ÀÆZÀ£É WÉÆÃµÀuÉAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ « ÀÛgÀuÉUÉ C£ÀÄªÀÄw À°®è JAzÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄÄ GvÀÛgÀªÁV ºÉÃ½vÀÄ. GvÀÛgÀªÀÅ M¥Àà®ºÀðªÁV®è KPÉAzÀgÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½AiÀÄ ¥ÀÆªÁð£ÀÄªÀÄw E®èzÉAiÉÄÃ PÀgÀqÀÄ C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ WÉÆÃµÀuÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ «ºÁgÀzsÁªÀÄzÀ « ÀÛgÀuÉAiÀÄÄ ªÁ ÀÛ«PÀªÁV vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®ànÖvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ « ÀÛj À ÁzÀ ¸Ë® sÀåªÀÅ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü¹vÀÄÛ.

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ Áé«Ä zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ: £Á®ÄÌ ºÉÆmÉÃ¯ïUÀ¼ÀÄ/ªÁtÂdå ÀA ÉÜUÀ¼ÁzÀ «ªÉÃPÁ£ÀAzÀ Vjd£À PÀ Áåt PÉÃAzÀæ¢AzÀ £ÀqÉ À®àqÀÄwÛzÀÝ UÉÆÃgÀÄPÁ£À-

ZÀA¥ÀPÁgÀtå ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ÀA ÉÜUÀ¼ÁzÀ DPÁ±ï, gÀdvÁ¢æ ªÀÄvÀÄÛ VjzÀ²ð¤UÀ¼ÀÄ, CgÀtå ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤ÃwUÉ ªÀåwjPÀÛªÁV DªÀgÀtUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ42

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ°è, ¥Àj ÀgÀ ÀÆPÀëöäªÀ®AiÀÄzÉÆ¼ÀUÉ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ PÀA¥À¤¬ÄAzÀ ÀºÁå¢æ Cwy UÀÈºÀªÀÅ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É¬Ä®èzÉAiÉÄÃ ªÁtÂeÁåvÀäPÀªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ.

PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛzÀÝªÀÅ.

ºÀÄ°zsÁªÀÄ¢AzÀ 0.5jAzÀ 10 Q«ÄÃ M¼ÀUÉ 11 «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ QæAiÀiÁvÀäPÀªÁVzÀÄÝzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EªÉ®èªÀÇ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ºÉÆA¢gÀ°®è. zsÁªÀÄzÀ ¥Àj ÀgÀ ÀÆPÀëöäªÀ®AiÀÄzÀ C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄÄ E£ÀÆß DUÀ ÉÃPÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, 10

42 zsÁªÀÄ/gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÉÆ¼ÀVgÀÄªÀ PÀAzÁAiÀÄ UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ/ªÀ Àw ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼ÀÄ


45

Q«ÄÃªÀgÉUÉ ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß E¯ÁSÉAiÀÄÄ ¤AiÀÄAwæ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. eÉÆvÉUÉ, eÁUÀgÀ PÀtÂªÉAiÀÄ ÉlÖUÀ¼À E½eÁj£À ±ÀÄzÀÞ ±ÉÆÃ® CgÀtåUÀ¼À°è VæÃ£ï ªÀÅqïì gÉ Ámïð PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ PÀAqÀÄ §A¢vÀÄ, EzÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÉ ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ CªÀ ÉÆÃPÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀÆtð G®èAWÀ£ÉAiÀÄ°è¢ÝvÀÄ.

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ: ©üÃªÉÄÃ±Àéj ªÀÄvÀÄÛ UÁ½ ÉÆÃgÉAiÀÄ°è dAUÀ ï ¯ÁqÀÓ¸ï ªÀÄvÀÄÛ gÉ Ámïì¤AzÀ JgÀqÀÄ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð» À®àqÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ, CgÀtå ( ÀAgÀPÀëuÉ) PÁ¬ÄzÉ, 1980gÀr CUÀvÀå C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß EªÀÅUÀ¼ÀÄ E£ÀÆß ¥ÀqÉAiÀÄ ÉÃPÁV¢ÝvÀÄ. EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ, NA ±ÁAwzsÁªÀÄ J£ÀÄßªÀ MAzÀÄ SÁ ÀV «ºÁgÀzsÁªÀÄªÀÅ CgÀtå ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤Ãw, 2004gÀ C£ÀÄªÀÅUÀ½UÉ ªÀåwjPÀÛªÁV DªÀgÀtzÉÆ¼ÀUÉ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ.

5.3.2 ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼ÀÄ

2009-10jAzÀ 2013-14£ÉÃ ¸Á°£À PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤ÃwAiÀÄÄ ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ gÁdåzÀ GzÀÝPÀÆÌ LzÀÄ PÉÆoÀrAiÀÄªÀgÉV£À “Cwy” ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr À®Ä GvÉÛÃf À ÁUÀÄªÀÅzÀÄ; EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÁtÂeÉåÃvÀgÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÉÄAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ À ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. DzÀÝjAzÀ, F ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼À £ÀqÉ ÀÄ«PÉUÁV ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄ CUÀvÀå«zÉ. ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄÄ w½AiÀÄ¥Àr¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ sÀzÀæ ªÀÄvÀÄÛ zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ 50 ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼ÀÄ QæAiÀiÁvÀäPÀªÁVzÀÄÝzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ; EªÀÅUÀ¼À°è 35, PÉÆÃµÀÖPÀ 5.3gÀ°è «ªÀj¹gÀÄªÀAvÉ, ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁVzÀÝªÀÅ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 5.3: sÀzÀæ ªÀÄvÀÄÛ zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼ÀÄ (CAQUÀ¼ÀÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è)

(DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À¯ÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ)

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀ ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄÄ w½AiÀÄ¥Àr¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ:

sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è, JgÀqÀÄ ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼ÀÄ LzÀQÌAvÀ ºÉaÑ£À PÉÆoÀrUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆÃA ÉÖÃ ¤ÃwAiÀÄ C£ÀÄªÀÅUÀ½UÉ ªÀåwjPÀÛªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ, DzÀÝjAzÀ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ/ªÁtÂdå ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ À®àqÀ ÉÃQzÀÝªÀÅ. DzÁUÀÆå, F ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®àqÀ°®è. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, ªÀÄÄvÉÆÛÃr ªÀ®AiÀÄzÀ°ègÀÄªÀ MA§vÀÄÛ ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼À ÀA§AzsÀzÀ°è, ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ½AzÀ ¤ªÀð» À®àqÀÄwÛzÀÝ PÉÆoÀrUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw À®Ä AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî°®è.

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÉ ¥Áæ¢üPÁgÀªÀÅ vÀ£Àß vÀ¤SÉAiÀÄ°è (dÄ ÉÊ 2012), ºÀ®ªÁgÀÄ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ/ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼ÀÄ ¤ªÀiÁðtªÁUÀÄwÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ°£ÀåzÀ PÁgÀt¢AzÀ EªÀÅ F ¥Àj±ÀÄzÀÞ CgÀtåUÀ¼À fÃ«¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß sÁ¢ ÀÄªÀÅªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ £À¢AiÀÄ GzÀÝPÀÆÌ EgÀÄªÀ CªÀÅUÀ¼À PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ ÀzÁ EgÀÄªÀ ¤Ãj£À ºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß sÁ¢¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÁ¯ÉÆÃavÀªÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀÝjAzÀ ¤AiÀÄAwæ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹vÀÄÛ. DzÁUÀÆå, £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁUÀzÀ ªÀÄÆgÀÄ ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼ÁzÀ dj UÉ ïÖ ºË¸ï, C¥Àß À¥Àß ªÀÄvÀÄÛ «Ä¹ÖÃ ªÀiËvï ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼ÀÄ eÁUÀgÀ PÀtÂªÉAiÀÄ ±ÀÄzÀÞ ±ÉÆÃ® CgÀtåUÀ¼À°è

MlÄÖ QæAiÀiÁvÀäPÀªÁVgÀÄªÀÅªÀÅ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÀ®èzÀÄÝ

sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 14 5 9

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ 36 30 6

MlÄÖ 50 35 15


46

PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÉ ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ ¤¢ðµÀÖ ¤zÉÃð±À£À«zÁÝUÀÆå CªÀÅUÀ¼À ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ ¤AiÀÄAwæ À®àqÀ°®è.

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ, «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄ°zsÁªÀÄPÉÌ MAzÀÄ ÉzÀjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀªÁ®Ä JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹vÀÄÛ. DzÁUÀÆå, PÉÆÃµÀÖPÀ 5.3jAzÀ PÁt§ºÀÄzÁzÀAvÉ ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É¬Ä®èzÉAiÉÄÃ DgÀÄ C£À£ÀÄªÉÆÃ¢vÀ ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤gÀvÀªÁVzÀÝªÀÅ. «ÄÃ À®Ä CgÀtåzÀ°è ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ À®Ä CxÀªÀ ªÀÄÄZÀÑ®Ä PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀ°®è.

²¥sÁgÀ ÀÄ 6: CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄÄ ÀºÀAiÉÆÃUÀzÉÆqÀ£É, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ «ºÁgÀzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ/ºÉÆmÉÃ¯ïUÀ¼ÀÄ/ºÉÆÃA ÉÖÃUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

5.3.3 ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ Áé«Ä zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ PÉÃAzÀæ/¤uÁðAiÀÄPÀ ºÀÄ° DªÁ À ÁÜ£ÀzÀ°è PÁ¦ü vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ Áé«Ä zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ PÉÃAzÀæ ¥ÀæzÉÃ±À/¤uÁðAiÀÄPÀ ºÀÄ° DªÁ À ÁÜ£ÀzÀ°è LzÀÄ PÁ¦ü vÉÆÃlUÀ¼ÁzÀ CwÛPÀ£ï, ©½Vj gÀAUÀ£ï, JªÉÄgÁ¯ïØ ºÀªÉ£ï, ¤Ã®Vj ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ£Àß ªÉÄnÖ J ÉÖÃmïUÀ¼ÀÄ EªÉ. F vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ UÀÄwÛUÉ d«ÄÃ¤£À°è PÁAiÀÄð ¤ªÀð» ÀÄwÛzÀÄÝ ªÀÄgÀªÀÄÄlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ PÁ«ÄðPÀgÀ ¸ÁUÀuÉUÁV CgÀtå gÀ ÉÛUÀ¼À£ÀÄß §¼À ÀÄwÛªÉ ºÁUÀÆ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAgÀPÀëuÉUÉ ÀºÁAiÀÄPÀªÀ®èzÀ MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ÀÈ¶Ö¸ÀÄwÛªÉ.

zÉÆqÀØ ÀA¦UÉ «ÄÃ À®Ä CgÀtåzÀ°è£À 184 JPÀgÉ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ²æÃ Dgï¹ ªÉÆÃj¸ïjUÉ 20 ªÀµÀðUÀ¼À UÀÄwÛUÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É PÁ¦ü PÀÈ¶UÁV ¤ÃqÀ®ànÖvÀÄ (DUÀ ïÖ 1946), EzÀÄ PÉÆ¯ÉÆÌvÁÛzÀ ªÉÄ. ©¯Áð §æzÀ ïð °«ÄmÉqï£À ªÀiÁ°ÃPÀvÀézÀ ªÉÄ. ¤Ã®Vj ¥ÁèAmÉÃ±À£ïìUÉ, ºÉZÀÄÑªÀj 15 JPÀgÉ «ÄÃ À®Ä CgÀtå sÀÆ«ÄAiÉÆA¢UÉ, ªÀUÁð¬Ä À®ànÖvÀÄ (d£ÀªÀj 1955). UÀÄwÛUÉ CªÀ¢üAiÀÄÄ ªÀÄÄVAiÀÄÄªÀÅzÀPÉÌ (1966) ªÀÄÄAZÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÉA§gï 1956gÀ°è gÁdåUÀ¼À ¥ÀÄ£À«ðAUÀqÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV, F £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄ ¥ÀæzÉÃ±À«zÀÝ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄÄ PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ DqÀ½vÀ ªÁå¦ÛUÉ §A¢vÀÄ. »A¢£À ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ ÀPÁðgÀªÀÅ UÀÄwÛUÉ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß 99 ªÀµÀðUÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀÄÄAzÀPÉÌ « ÀÛj¹zÉ JAzÀÄ PÀA¥À¤AiÀÄÄ ºÀPÀÄÌ ªÀÄAr¹vÀÄ. DzÀgÉ, UÀÄwÛUÉ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß « ÀÛj ÀÄªÀ ÀPÁðgÀzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀæwAiÀÄ£ÀÄß PÀA¥À¤AiÀÄÆ À°è À°®è ªÀÄvÀÄÛ E¯ÁSÉAiÀÄ §½AiÀÄÆ ® sÀå«gÀ°®è. DzÁUÀÆå, CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄÄ

PÀA¥À¤AiÀÄ ¸Áé¢üÃ£ÀvÉAiÀÄ°è ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄwÛUÉ M¥ÀàAzÀªÀÅ wÃªÀiÁð£ÀªÁV®è ªÀÄvÀÄÛ UÀÄwÛUÉ CªÀ¢ü « ÀÛgÀuÉAiÀÄ ÀPÁðgÀzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄÄ zÁR¯ÉAiÀÄ°è ® sÀå«®è J£ÀÄßªÀ ÀAUÀwAiÀÄ Cj«zÀÝgÀÆ E¯ÁSÉAiÀÄÄ UÀÄwÛUÉ ¨ÁrUÉAiÀÄ£ÀÄß MvÁÛ¬Ä¹vÀÄ. ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ

ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ PÉÃAzÀæ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è EzÀÄÝzÀjAzÀ, CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÉÛ ªÀ±À¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÉÌ PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß E¯ÁSÉAiÀÄÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî ÉÃQvÀÄÛ, §zÀ ÁV UÀÄwÛUÉ ¨ÁrUÉAiÀÄ£ÀÄß MvÁÛ¬Ä¹vÀÄ; EzÀÄ C ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ±ÁßºÀðªÁVvÀÄÛ. UÀÄwÛUÉ ¨ÁrUÉAiÀÄ ÉÃrPÉAiÀÄÄ ¤AiÀÄªÀÄ¨Á»gÀ ¸Áé¢üÃ£ÀzÀ PÀæªÀÄ§zÀÞUÉÆ½ ÀÄ«PÉUÉ ÀªÀÄ£ÁVzÀÄÝ PÀA¥À¤UÉ C£ÀÄPÀÆ® ªÀiÁrvÀÄÛ.

EzÀ£ÀÄß ÀàµÀÖ¥Àr¹zÁUÀ ÀPÁðgÀªÀÅ, «µÀAiÀÄªÀÅ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°èzÉ ªÀÄvÀÄÛ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß E¯ÁSÉUÉ ªÀÄvÉÛ ªÀ±À¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ JAzÀÄ ¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è ºÉÃ½vÀÄ (ªÀiÁZïð 2017).


47

CzsÁåAiÀÄ 6

CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ MvÀÄÛªÀj/¸Áé¢üÃ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄ ÀÜgÀ ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ UÁæªÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ ÀwUÀ¼À EgÀÄ«PÉAiÀÄÄ ¸Áé sÁ«PÀ £É ÉAiÀÄ c¢æÃPÀgÀtPÉÌ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À UÀr PÉÆæÃrüÃPÀgÀtªÀÅ ¤AiÀÄvÀªÁV vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®àqÀÄwÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ UÀr UÀÄgÀÄw À®àqÀÄwÛªÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ; EzÀjAzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ C£À¢üPÀÈvÀ ¸Áé¢üÃ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÁ¹UÀ½UÉ sÁj ÉzÀjPÉ MqÀÄØvÀÛªÉ. F zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ, Vjd£À ªÀÄwÛvÀgÀ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ CgÀtåªÁ¹UÀ½UÉ ºÀPÀÄÌ ªÀUÁðªÀuÉ MzÀV ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ ªÁ¹ ÀÄªÀ UÁæªÀÄ ÀÜgÀ ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwUÉÆ½ ÀªÀÅzÀÄ CvÁåªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. DzÁUÀÆå, ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝ CgÀtåUÀ¼À CwPÀæªÀÄt, CgÀtå ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉ, 2006gÀ 43

avÀæ 6.1: ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀVgÀÄªÀ UÁæªÀÄ – ªÀåªÀ ÁAiÀÄ ¨sÀÆ«ÄUÀ¼ÀÄ DzsÁgÀ: ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÉUÉzÀ avÀæ

¥ÀæPÁgÀ ºÀQÌ£À ªÀÄAzÀUÀwAiÀÄ wÃªÀiÁð£À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwAiÀÄ°è dqÀvÉ ºÁUÀÆ ¥ÀÄ£À£Éð¯É PÁªÀÄUÁjUÀ½AzÀ UÀªÀÄ¤¹zÀÝAvÉ ¸Áé sÁ«PÀ £É ÉUÀ¼À PÉÆæÃrüÃPÀgÀtvÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆArgÀ°®è; EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À PÀArPÉUÀ¼À°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ:

6.1 CgÀtåUÀ¼À CwPÀæªÀÄt

6.1 .1 ªÀµÀð¢AzÀ ªÀµÀðPÉÌ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À KjPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÈwÛ

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è CgÀtåUÀ¼À CwPÀæªÀÄtªÀÅ 1995 ªÀÄvÀÄÛ 2011gÀ £ÀqÀÄªÉ MAzÀÄ KjPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÈwÛ vÉÆÃj¹zÀªÀÅ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ CwPÀæªÀÄtªÀÅ dÄ¯ÉÊ 1995gÀ°è PÉÃªÀ® 42,518 JPÀgÉ 44 EzÀÄÝzÀÄ dÆ£ï 2011gÀ 45 ªÀgÀ¢AiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ 1,65,796 JPÀgÉUÉ KjvÀÄÛ. EzÀÄ CPÉÆÖÃ§gï 2014gÀ46

sÁgÀvÀ ÀPÁðgÀzÀ 18.09.1990, 15.05.1996, 04.08.2005 ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀ ÀPÁðgÀzÀ 05.05.1997gÀ

ªÉÃ¼ÉUÉ 2,04,442 JPÀgÉUÉ (87,372.74 ºÉPÉÖÃgï) ªÀÄvÀÆÛ KjPÉAiÀiÁVvÀÄÛ. »ÃUÉ, CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À CwPÀæªÀÄtªÀÅ 19 ªÀµÀðUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑPÀrªÉÄ LzÀÄ ¥ÀlÄÖ KjvÀÄÛ.

47

43 Vjd£À ªÀÄwÛvÀgÀ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ CgÀtå ¤ªÁ¹UÀ¼À (CgÀtå ºÀQÌ£À ªÀiÁ£ÀåvÉ) PÁ¬ÄzÉ, 2006 44 ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ªÀÄAvÁæ®AiÀÄPÉÌ ¸ÀPÀæ«ÄÃPÀgÀtPÉÌ PÀ½¹zÀ ¥Àæ ÁÛªÀ£É vÁ. 15 dÄ ÉÊ 1995 45 ¸ÀPÁðj d«ÄÃ¤£À CwPÀæªÀÄtzÀ ªÉÄÃ°£À ¨Á®¸ÀÄ§æªÀÄtåA ªÀgÀ¢ 46 2013gÀ jmï Cfð ¸ÀASÉå 15511-15514gÀ°è PÀ£ÁðlPÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ ¸À°è¹zÀ ¥ÀæªÀiÁt¥ÀvÀæ 47 ¸ÀPÁðgÀzÀ DzÉÃ±À ¸ÀASÉå J¥sïEE 5 J¥sïfJ¯ï 90 vÁ. 05.05.1997

DzÉÃ±ÀUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ, “27.04.1978gÀ £ÀAvÀgÀ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É DVgÀÄªÀ


48

J®è C£À¢üPÀÈvÀ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß vÉgÀªÀÅUÉÆ½ À®Ä gÁdå ÀPÁðgÀªÀÅ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ”. J®è CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß vÉgÀªÀÅUÉÆ½ À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄA¢£À ÀA sÀªÀUÀ¼À£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä DzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ¤ÃqÀ®àlÖgÀÆ, PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 6.1jAzÀ PÁt§ºÀÄzÁzÀAvÉ, CgÀtå sÀÆ«ÄUÀ¼À CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ CqÉvÀqÉ¬Ä®èzÉAiÉÄÃ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀªÀÅ

PÉÆÃµÀÖPÀ 6.1: gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ¹Üw

ªÀ£ÀåzsÁªÀÄzÀ ºÉ ÀgÀÄ

CwPÀæªÀÄtzÀ PÀqÉ zÁR¯ÁzÀ

CgÀtå C¥ÀgÁzsÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À

ÀASÉå

31 ªÀiÁZïð 2016gÀ°è EzÀÝAvÉ MlÄÖ CwPÀæªÀÄt

(JPÀgÉ)

ªÀÄÆgÀÄ JPÀgÉVAvÀ PÀrªÉÄ CwPÀæªÀÄt

ªÀÄÆgÀÄ JPÀgÉAiÀÄ ªÉÄÃ É CwPÀæªÀÄt


«¹ÛÃtð ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¸ÀASÉå

«¹ÛÃtð ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¸ÀASÉå

«¹ÛÃtð

§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 159 1,121 4,522 729 1,536 392 2,986

¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 21 21 69 14 17 7 52

©½Vj gÀAUÀ£Áx À zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ

1 11 19 11 19 0 0

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 821 1,935 3,377 1,854 3,041 81 336

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ 0 591 239 578 181 13 58

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À

134

140 305 118 206 22 99

ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 8 19 6 13 2 6

¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 1 1 1 1 0 0

§æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 1 4 1 4 1 0 0

¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 11 11 28 9 20 2 8

vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 6 7 27 4 12 3 15

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ¨ÉlÖ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

199 512 825 500 775 12 50

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ 5 5 30 0 0 5 30

±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 26 26 62 17 22 9 40

MlÄÖ 1,384 4,393 9,524 3,845 5,844 548 3,680

(DzsÁgÀ: PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À ÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ)

ªÀåªÀ ÁAiÀÄ/vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À PÀÈ¶, ªÀÄ£ÉUÀ¼À ¤ªÀiÁðt, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ½UÁV CwPÀæªÀÄtUÀ½zÀÝªÀÅ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸À Á¬ÄvÀÄ. F PÉ¼ÀV£À PÁgÀtUÀ½AzÁV ªÁ ÀÛ«PÀ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À FV£À ¹ÜwAiÀÄÄ E£ÀÆß ºÉZÁÑVgÀ§ºÀÄzÀÄ:

C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À PÀrªÉÄ zÁR¯Áw: PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå ÀA»vÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ 48

CwPÀæªÀÄtUÀ¼À PÀrªÉÄ ÉPÀÌ EnÖgÀÄªÀÅzÀÄ

, AiÀiÁªÀÅzÉÃ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À£ÀÄß vÀPÀëtªÉÃ zÁR° À ÉÃPÀÄ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ªÁºÀPÀjAzÀ 4,393gÀµÀÄÖ CwPÀæªÀÄt ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ UÀÄgÀÄw À®ànÖzÀÝgÀÆ, C¥ÀgÁzsÀUÀ¼ÀÄ PÉÃªÀ® 1,384 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è zÁR¯ÁVvÀÄÛ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉªÀÅ. G½zÀ 3,009 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÁUÀzÀ PÁgÀt, F vÀ¦àvÀ ÀÜgÀ ªÉÄÃ¯É PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁUÀ°®è.

« sÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ MzÀV¹zÀ CwPÀæªÀÄt ÀA§A¢üvÀ zÀvÀÛUÀ¼À°è ªÀåvÁå À«zÀÄÝzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉªÀÅ. §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ªÉÆ½AiÀÄÆgÀÄ, NAPÁgï ªÀÄvÀÄÛ £ÀÄUÀÄ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ 5,037 JPÀgÉ CwPÀæªÀÄtªÀ£ÀÄß ÀÆa¹zÀgÉ, « sÁUÀzÀ CAQCA±ÀUÀ¼ÀÄ F ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À CwPÀæªÀÄtªÀÅ 3,351 JPÀgÉ JAzÀÄ ºÉÃ½vÀÄ. F ¸ÀA§AzsÀzÀ°è 1,686 JPÀgÉ PÀrªÉÄ ¯ÉPÀÌ EnÖzÀÝ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉªÀÅ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ÀA§AzsÀzÀ°è E¯ÁSÉAiÀÄ zÁR¯ÉUÀ½AzÀ £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, r©

48 PÀArPÉUÀ¼ÀÄ 63(1), 64 ªÀÄvÀÄÛ 68


49

PÀÄ¥Éà ªÀ®AiÀÄzÀ°è KPï¸Á° UÀÄwÛUÉzÁgÀjAzÀ 148 JPÀgÉAiÀÄ CwPÀæªÀÄt«¢ÝvÀÄ, EzÀÄ « sÁVÃAiÀÄ CAQCA±ÀUÀ¼À°è ¥Àæw¥sÀ°vÀªÁVgÀ°®è. E¯ÁSÉAiÀÄ CAQCA±ÀUÀ¼À°è CAvÀºÀ ªÀåvÁå ÀUÀ¼ÀÄ 1,834 JPÀgÉAiÀÄµÀÄÖ CwPÀæªÀÄtzÀ PÀrªÉÄ ¯ÉPÀÌ EqÀÄªÉqÉUÉ M¬ÄÝvÀÄ. gÁdåzÀ°è CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À CwPÀæªÀÄtPÉÌ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è zÁR¯ÁVzÀÝ jmï Cfð ÀASÉå 15511-14/2013gÀ°è, gÁdåzÀ°è£À MlÄÖ CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ CPÉÆÖÃ§gï 2014gÀ°èzÀÝAvÉ 2,04,442 JPÀgÉAiÉÄAzÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄÄ À°è¹vÀÄ. DzÁUÀÆå, £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÀAvÉ, §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ¢AzÀ zÁR¯ÁVzÀÝ 4,522 JPÀgÉ CwPÀæªÀÄtªÀÅ F CAQCA±ÀUÀ¼À°è ÉÃjgÀ°®è. DzÀÝjAzÀ, PÀ£ÁðlPÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ À°è¹zÀÝ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ Àj¬ÄgÀ°®è.

¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ À«ÄÃPÉë ªÀiÁqÀ¢gÀÄªÀÅzÀÄ

C. UÀrUÀ¼ÀÄ CRAqÀªÁVªÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä À«ÄÃPÉë ªÀÄvÀÄÛ UÀr UÀÄgÀÄw ÀÄªÀ PÁªÀÄUÁjUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ. DzÀgÉ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, ±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ°è 87.62 Q«ÄÃAiÀÄµÀÄÖ (2015-16) ªÀÄvÀÄÛ sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è 183 Q«ÄÃAiÀÄµÀÄÖ (2013-15) ªÀiÁvÀæ À«ÄÃPÉë ªÀÄvÀÄÛ UÀr UÀÄgÀÄw ÀÄªÀ PÁªÀÄUÁjUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁVvÀÄÛ. EvÀgÀ ªÀiÁzÀj gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CAvÀºÀ À«ÄÃPÉë ªÀÄvÀÄÛ UÀr UÀÄgÀÄw ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀ°®è.

D. §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ºÉrAiÀiÁ® ªÀ®AiÀÄzÀ°è, MlÄÖ CwPÀæ«ÄvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß 803 JPÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ 3 UÀÄAmÉAiÉÄAzÀÄ, CwPÀæªÀÄtPÁgÀgÀ ¸ÀASÉå, ¥Àæw ªÀåQÛ¬ÄAzÀ CwPÀæ«ÄvÀ ªÁå¦Û, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀzÉAiÉÄÃ, ÀÆa À ÁVvÀÄÛ. EzÀgÀ À«ÄÃPÉëAiÀÄ£ÀÄß E£ÀÆß ªÀiÁqÀ ÉÃPÁV¢ÝvÀÄ. À«ÄÃPÉëAiÀÄ C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è,

CwPÀæ«ÄvÀªÉAzÀÄ ¸ÀÆa À ÁVzÀÝ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÁ ÀÛ«PÀªÀ®è¢gÀ§ºÀÄzÀÄ.

»ÃUÉ EzÀjAzÀ PÁt§ºÀÄzÁzÀzÉÝÃ£ÉAzÀgÉ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄªÀÅzÀPÁÌV, ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ À«ÄÃPÉë ªÀiÁrgÀ°®è, J®è CwPÀæªÀÄt ¥ÀæPÀgÀtUÀ½UÁV C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¹gÀ°®è ªÀÄvÀÄÛ

CwPÀæªÀÄtUÀ¼À PÀrªÉÄ ¯ÉPÀÌ«zÀÝªÀÅ. »ÃUÉ, ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ À°è¹zÀÝ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ, ªÉÄÃ¯É ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀAvÉ, ªÁ ÀÛ«PÀ ÀAUÀwAiÀÄ£ÀÄß

¥Àæw¥sÀ° ÀÄªÀÅ¢®è. eÉÆvÉUÉ, E¯ÁSÉUÉ ÀA§A¢üvÀ G¥ÀUÀæºÀ avÀætUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁºÁåPÁ±À ªÀiÁ»wUÉ ¥ÀæªÉÃ±ÁªÀPÁ±ÀªÀÅ¼Àî ªÀiÁ»w ÀA¥ÀPÀð vÁAwæPÀ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ ºÉÆA¢zÉ. MAzÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ°è ® sÀå«gÀÄªÀ G¥ÀUÀæºÀ avÀætUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ E¯ÁSÉAiÀÄÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÀAqÀÄ§AzÀ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À eÁUÀwPÀ ¸ÁÜ£À ¤tðAiÀÄ ÀªÉÃðAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁVvÀÄÛ; EzÀÄ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ªÁå¦Û ¤ªÁgÀuÉ ªÀÄvÀÛzÀgÀ

G ÀÄÛªÁjAiÀÄ°è C£ÀÄPÀÆ° ÀÄwÛvÀÄÛ. »ÃUÉ, « sÁUÀUÀ½AzÀ zÁR° À®àlÖ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ¤zsÁðgÀuÉAiÀÄÄ §ºÀ¼ÀªÁV C£ÀÄªÀiÁ£Á ÀàzÀªÉAzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀ£ÀÄß ¤zsÀðj À®Ä vÁAwæPÀ DzsÁjvÀ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À ® sÀåvÉ¬ÄzÀÝgÀÆ CªÀ£ÀÄß §¼À À°®è.

6.1 .2 G¥ÀUÀæºÀ avÀæ DzsÁjvÀªÁV CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ¤zsÁðgÀuÉ

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ ÀA§AzsÀzÀ°è, ¨ÁºÁåPÁ±À zÀvÀÛzÀ «ªÀgÀªÁzÀ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄÄ sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜAiÀÄ 49

49 ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ CzsÀåAiÀÄ£À PÉÃAzÀæ

ÀºÀAiÉÆÃUÀzÉÆA¢UÉ ªÀiÁqÀ®ànÖvÀÄ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀ UÀr ªÀÄvÀÄÛ «¹ÛÃtðzÀ £ÀPÉëUÀ¼À£ÀÄß CgÀtå E¯ÁSÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå zÀÆgÀ ÀAªÉÃ¢ C£Àé¬ÄvÀ PÉÃAzÀæ¢AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄ¯Á¬ÄvÀÄ. sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜ¬ÄAzÀ F £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CgÀtåUÀ¼À CwPÀæªÀÄtzÀ

ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®Ä, G¥ÀUÀæºÀ avÀæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÉÄÃ®ÄºÁ¬Ä À®àlÖªÀÅ. sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜ¬ÄAzÀ ªÀiÁqÀ®àlÖ ¨ÁºÁåPÁ±À «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄÄ (1) ªÀÄÆ® £ÀPÉë vÀAiÀiÁjPÉ, (2)


50

CwPÀæªÀÄtzÀ ««zsÀ §UÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw ÀÄªÀÅzÀÄ, zÀvÀÛ «±ÉèÃµÀuÉ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ (3) ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è UÀªÀÄ¤¹zÀ C®àPÁ°PÀ §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ.

CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß sÀÆ«ÄAiÀÄ sÁUÀzÀ ÀASÉåAiÀÄ eÉÆvÉ CgÀtå UÀrAiÀÄ DªÀj ÀÄ«PÉ¬ÄAzÀ UÀÄgÀÄvÀÄ ªÀiÁqÀÀ Á¬ÄvÀÄ. CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ, ¥ÀPÀÌzÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÉÆA¢UÉ ºÉÆÃ°¹, G¥ÀUÀæºÀ avÀætUÀ¼À ÉÃgÉ §tÚzÀ ªÀiÁzÀjUÀ¼ÉÆA¢UÉ UÀÄgÀÄw À®àlÖªÀÅ. EzÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ C£À¢üPÀÈvÀ sÀÆ»qÀÄªÀ½AiÀÄ£ÀÄß £ÀPÁ² À®Ä C£ÀÄPÀÆ°¹vÀÄ. UÀÄgÀÄvÀÄªÀiÁqÀ®àlÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ CAQÃPÀj À®àlÖªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¦ÛAiÀÄÄ ¯ÉPÀÌºÁPÀ®àlÖªÀÅ. «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄÄ ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À°è C¥ÁgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ CwPÀæ«Ä À®ànÖzÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ÀÆa¹vÀÄ. F C sÀAiÀiÁgÀtåUÀ¼À°è CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ÀÆa ÀÄªÀ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß PÉ¼ÀV£À avÀæ 6.2 ªÀÄvÀÄÛ 6.3gÀ°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ:

avÀæ 6.2: ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ°è CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ªÀVÃðPÀgÀt DzsÁgÀ: ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ¸ÀA¸ÉÜ

avÀæ 6.3: PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ°è CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ªÀVÃðPÀgÀt

sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ¸ÀA ÉÜ¬ÄAzÀ ¤zsÀðj À ÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ « sÁUÀUÀ½AzÀ zÁR¯ÁVzÀÝ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀ ºÉÆÃ°PÉAiÀÄÄ ÀÆa¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ zÁR¯ÁVzÀÝ CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ G¥ÀUÀæºÀ DzsÁjvÀ «±ÉèÃµÀuÉVAvÀ, PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 6.2gÀ°è ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀAvÉ, PÀrªÉÄ¬Ä¢ÝvÀÄ:


51

PÉÆÃµÀÖPÀ 6.2: zÁR°vÀ CwPÀæªÀÄtUÀ½UÉ JzÀÄgÁV G¥ÀUÀæºÀ ¤zsÁðgÀuÉUÀ¼ÀÄ

(«¹ÛÃtð JPÀgÉAiÀÄ°è) PÀæªÀÄ ¸ÀASÉå gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ºÉ ÀgÀÄ LLJ¸ï¹ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄAvÉ

CwPÀæªÀÄtzÀ «¹ÛÃtð E¯ÁSÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ

CwPÀæªÀÄtzÀ «¹ÛÃtð ªÀåvÁå¸À

1 ¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 86.13 69.00 17.13

2 §æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 72.90 1.00 71.90

3 ©Dgïn ºÀÄ°zsÁªÀÄ 8,193.18 19.00 8,174.18

4 PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 8,772.95 3,377.00 5,395.95

5 zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ 2,033.25 239.00 1,794.25

6 PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À 325.30 305.00 20.30

7 ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 7938.20 825.00 7113.20

8 ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 1,162.35 19.30 1,143.02

9 £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ 1,145.03 30.00 1,115.53

10 ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 30.83 28.00 2.83

11 ±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 1,357.65 62.00 1,295.65

12 ¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 513.03 0.60 512.425

13 vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 46.20 27.00 19.20

MlÄÖ 31,677 5,001.90 26,675.565

DzsÁgÀ: PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ¸ÀA¸ÉÜ¬ÄAzÀ ¸À°è À ÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ

»ÃUÉ, G¥ÀUÀæºÀ DzsÁjvÀ avÀætUÀ¼ÀÄ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ zÁR° À®ànÖzÀÝPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ, «±ÉÃµÀªÁV ªÀÄÆPÁA©PÀ, ±ÀgÁªÀw, ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ, PÁªÉÃj, §æºÀäVj, ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ zÁAqÉÃ° CA² ºÁUÀÆ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è, ºÉaÑ£À ªÀÄlÖzÀ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß (DgÀÄ ¥ÀlÄÖ) ÀÆa¹zÀªÀÅ (C£ÀÄ§AzsÀ 4). CwPÀæªÀÄtUÀ¼À vÉgÀ«UÉ ÀÆPÀÛ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÁÌV CwPÀæªÀÄtzÀ°ègÀÄªÀ ÀjAiÀiÁzÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj À®Ä

F «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆ® ºÀAvÀzÀ°è C£Àé¬Ä ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è ÀPÁðgÀªÀÅ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ ªÁ À ÀÜ¼ÀUÀ¼À G¥À¹ÜwAiÀÄÄ ªÀåvÁå ÀPÉÌ sÁUÀ±ÀB PÁgÀt«gÀ§ºÀÄzÀÄ JAzÀÄ ºÉÃ½ EzÀ£ÀÄß ¥ÀjÃQë À®Ä M¦àvÀÄ.

6.1 .3 CwPÀæªÀÄtzÀ vÉgÀªÀÅUÉÆ½ ÀÄ«PÉ

CwPÀæªÀÄtUÀ¼À vÉgÀªÀÅUÉÆ½ ÀÄ«PÉAiÀÄ°è PÀ¼ÉzÀ LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è §ºÀ¼À ¤zsÁ£ÀªÁzÀ ¥ÀæUÀw¬Ä¢ÝvÀÄ. ªÀiÁzÀj ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CwPÀæªÀÄtUÀ¼À vÉgÀ«£À «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 6.3gÀ°è ÀAPÉëÃ¦ À ÁVzÉ:


52

PÉÆÃµÀÖPÀ 6.3: 2011-12jAzÀ 2015-16gÀªÀgÉUÉ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ÉÃjPÉ ªÀÄvÀÄÛ vÉgÀªÀÅ («¹ÛÃtð JPÀgÉAiÀÄ°è)

zsÁªÀÄzÀ ºÉ ÀgÀÄ

K¦æ ï 2011gÀ°èzÀÝAvÉ CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ 2011-16gÀ°è ¸ÉÃjPÉ 2011-16gÀ°è vÉgÀªÁzÀ

CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ ªÀiÁZïð 2016gÀ°èzÀÝAvÉ G½PÉ CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ

PÀÄlÄA§UÀ¼À ÀASÉå «¹ÛÃtð




§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 306 1,036 815 3,353 0 0 1121 4,522

¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 28 108 0 0 7 39 21 69

©Dgïn ºÀÄ°zsÁªÀÄ 17 39 0 0 6 20 11 19

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 815 1,237 0 0 157 323 ** 1,935 3,377

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ 591 239 0 0 0 0 591 239

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀ 168 375 1 1 20 51 149 325

ªÀÄrPÉÃj ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀ 27 59 0 0 5 3 22 56

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 525 858 *18 *35 13 33 512 825

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ 0 0 5 30 0 0 5 30

±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 26 62 - - 0 0 26 62

MlÄÖ 2,503 4,013 839 3,419 208 469 4,393 9,524

DzsÁgÀ: PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ * 18 CgÀtå C¥ÀgÁzsÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄPÁÛAiÀÄ ²°ÌUÉ ¸ÉÃj¸À°®è ** 2,463 JPÀgÉ ¸ÉÃjzÀÝ 1,277 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAqÀå «¨sÁUÀUÀ½AzÀ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ« «¨sÁUÀPÉÌ ªÀUÁðªÀuÉAiÀiÁz ÀªÀÅ

CgÀtåUÀ¼À CwPÀæªÀÄtPÉÌ ÀA§A¢ü¹zÀ MAzÀÄ jmï CfðAiÀÄ°è E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ PÀ£ÁðlPÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ À°è À®àlÖ (CPÉÆÖÃ§gï 2014) QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄAvÉ, ªÉÄÃ°£À ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ÀA§A¢üvÀ 1,041 JPÀgÉ50

ÀPÁðgÀªÀÅ vÀ£Àß vÁ. 21.09.2015gÀ DzÉÃ±ÀzÀ°è, ªÀÄÆgÀÄ JPÀgÉVAvÀ PÀrªÉÄ CwPÀæªÀÄt ªÀiÁrgÀÄªÀ (CwPÀæ«ÄvÀ sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ÀéAvÀzÀ ¥ÀlÖ sÀÆ«Ä JgÀqÀÆ ÉÃj ªÀÄÆgÀÄ JPÀgÉ) CwPÀæªÀÄtPÁgÀgÀ ¥ÀÄ£À£Éð¯É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwUÁV « sÁUÀ/ªÀÈvÁÛªÁgÀÄ ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß

CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ dÄ¯ÉÊ 2015gÉÆ¼ÀUÀqÉ vÉgÀªÁUÀ ÉÃQzÀÝªÀÅ. DzÀgÉ EzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü À ÁUÀ°®è J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ, KPÉAzÀgÉ EA¢£ÀªÀgÉUÉ PÉÃªÀ® 469 JPÀgÉ CwPÀæªÀÄtªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ¥ÀÄ£ÀªÀð±À ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ.

EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ, sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ vÁ. 15.5.1996, 3.5.2002, 4.8.2005gÀAzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀ ÀPÁðgÀ¢AzÀ 10.10.1991 ªÀÄvÀÄÛ 5.5.1997gÀAzÀÄ ¤ÃqÀ®àlÖ DzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ, 27.4.1978gÀ £ÀAvÀgÀzÀ J®è CwPÀæªÀÄtUÀ¼À vÉgÀ«UÁV PÀæªÀÄ

vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî ÉÃQvÀÄÛ. zÁR¯ÉUÀ¼À ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ°è UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ ªÀiÁZïð 2016gÀ°è ¨ÁQ¬ÄzÀÝ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ¥ÉÊQ, zÁAqÉÃ°AiÀÄ°è£À 69 PÀÄlÄA§«zÀÝ 40 JPÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ©lÄÖ, 4,324 PÀÄlÄA§UÀ½zÀÝ 9,484 JPÀgÉAiÀÄÄ 1978gÀ £ÀAvÀgÀzÀ CªÀ¢üUÉ ÉÃjzÀÝªÀÅ, F CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ¨sÁgÀvÀ ÀPÁðgÀzÀ ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ vÉgÀªÀÅUÉÆ½ À ÉÃPÁVvÀÄÛ. DzÀgÉ, ªÉÄÃ¯É ºÉÃ½zÀAvÉ PÀ¼ÉzÀ LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è 469 JPÀgÉ ÉÃjzÀÝ 208 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ¥ÀÄ£ÀªÀð±À ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ.

¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è, CgÀtå ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉ ¥ÀæPÁgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß wÃªÀiÁð¤ ÀÄªÀ°è£À «¼ÀA§ªÀÅ, CwPÀæªÀÄtUÀ¼À vÉgÀ«£À UÀÄj ¸ÁzsÀ£ÉAiÀiÁUÀ¢gÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtªÉAzÀÄ w½ À Á¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ, CwPÀæªÀÄtªÀÅ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ MAzÀÄ PÀ¼ÀªÀ¼ÀPÁjAiÀiÁzÀ «µÀAiÀÄªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ E¯ÁSÉAiÀÄÄ, CgÀtå ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ²ÃWÀæ wÃªÀiÁð£ÀPÁÌV Vjd£À PÀ¯Áåt E¯ÁSÉ, PÀAzÁAiÀÄ E¯ÁSÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢ü¹zÀ ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀA ÉÜUÀ¼ÉÆA¢UÉ ªÀåªÀºÀj À ÉÃPÀÄ.

6.1 .4 CwPÀæªÀÄtPÁgÀjUÉ GvÉÛÃd£À

50 PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À ÁzÀ CwPÀæªÀÄtzÀ vÉgÀ«£À QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£É UÀÄjUÀ¼À°è £ÁUÀgÀºÉÆ¼É

ªÀÄvÀÄÛ §ArÃ¥ÀÄgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjgÀ°®è


53

vÀAiÀiÁj¹, CgÀtåUÀ¼À G¥À ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁj, CgÀtåUÀ¼À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁj ªÀÄvÀÄÛ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ sÁgÀvÀ ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À°è À®Ä PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉUÉ ÀÆa¹vÀÄ.

F ÀA§AzsÀzÀ°è UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ:

vÁ. 15.05.1996gÀ sÁgÀvÀ ÀPÁðgÀzÀ DzÉÃ±ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ, 27.04.1978gÀ £ÀAvÀgÀ DzÀ J®è CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß vÉgÀªÀÅUÉÆ½ À®Ä PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ÀPÀæ«ÄÃPÀgÀtªÀÅ ¹éÃPÁgÁºÀðªÀ®è. DzÀÝjAzÀ, PÀ£ÁðlPÀ ÀPÁðgÀ¢AzÀ ¸É¥ÉÖA§gï 2015gÀ°è ¤ÃqÀ®àlÖ ªÀÄÆgÀÄ JPÀgÉVAvÀ PÀrªÉÄ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß vÉgÀªÀÅUÉÆ½ À¢gÀÄªÀ DzÉÃ±ÀªÀÅ sÁgÀvÀ ÀPÁðgÀ¢AzÀ ¤ÃqÀ®àlÖ ÀÆZÀ£ÉUÀ½UÉ ªÀåwjPÀÛªÁVvÀÄÛ.

ªÀiÁzÀj ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è zÁR¯ÁVzÀÝ 9,524 CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ¥ÉÊQ, 3,845 PÀÄlÄA§UÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ 5,847 JPÀgÉ ªÁå¦ÛAiÀÄ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß, CªÀgÀ ÀéAvÀzÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹, PÉÃªÀ® CwPÀæ«Ä¹zÀÝ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹,

‘ªÀÄÆgÀÄ JPÀgÉVAvÀ PÀrªÉÄ’ JAzÀÄ ªÀVÃðPÀj À Á¬ÄvÀÄ. PÀAzÁAiÀÄ E¯ÁSÉAiÉÆA¢UÉ dAn À«ÄÃPÉë ªÀiÁqÀzÉAiÉÄÃ CwPÀæªÀÄtPÁgÀgÀ£ÀÄß ‘ªÀÄÆgÀÄ JPÀgÉVAvÀ PÀrªÉÄ’ JAzÀÄ ªÀVÃðPÀj¹zÀÄÝ, CwPÀæªÀÄtPÁgÀjUÉ C£ÀÄavÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀªÁUÀÄªÀvÀÛ MAiÀÄå§ºÀÄzÀÄ.

sÁgÀvÀ ÀPÁðgÀzÀ ªÀiÁUÀðzÀ²ð ÀÆvÀæUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ 1978gÀ £ÀAvÀgÀ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß CwPÀæ«Ä¹zÀ ªÀåQÛUÀ¼À£ÀÄß vÉgÀªÀÅUÉÆ½ ÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ ‘ªÀÄÆgÀÄ JPÀgÉVAvÀ PÀrªÉÄ’ CwPÀæªÀÄtPÁgÀgÀ£ÀÄß ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwUÉÆ½¹zÀ PÁAiÀÄðªÀÅ F CwPÀæªÀÄtPÁgÀjUÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃrzÀÝPÉÌ ÀªÀÄ£ÁUÀÄvÀÛzÉ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 7: J®è ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À eÁUÀwPÀ ¸ÁÜ£À ¤tðAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀUÀæºÀ avÀæUÀ¼À eÉÆvÉUÉ À«ÄÃPÉë ªÀÄvÀÄÛ UÀrUÀÄgÀÄw ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß DzÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ. E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀiÁ»w ÀA¥ÀPÀð vÁAwæPÀ PÉÃAzÀæªÀÅ, F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀªÀð±ÀPÁÌV ÀÆPÀÛ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä, CwPÀæ«ÄvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À vÀ£Àß zÀvÀÛ ÀAZÀAiÀÄªÀ£ÀÄß EA¢ÃPÀj¹PÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ.

6.2 CgÀtå ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉAiÀÄrAiÀÄ°è ºÀPÀÄÌUÀ¼À C£ÀÄªÀÄw ÀÄ«PÉ

CgÀtå ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉ, 2006, vÀ ÉªÀiÁgÀÄUÀ½AzÀ CgÀtåzÀ°è ªÁ¹ ÀÄwÛgÀÄªÀ DzÀgÉ ºÀPÀÌ£ÀÄß zÁR°¹PÉÆ¼Àî¯ÁUÀzÀ CgÀtåªÁ¹UÀ¼ÁzÀ Vjd£À ªÀÄwÛvÀgÀ ¸ÁA¥ÀæzÁAiÀÄPÀ CgÀtå ªÁ¹UÀ½UÉ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ºÀPÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ ¸Áé¢üÃ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀ» ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀåvÉ ¤ÃqÀÄªÀ MAzÀÄ PÁ¬ÄzÉAiÀiÁVzÉ. »ÃUÉ ªÀ» À ÁzÀ CgÀtå ºÀQÌ£À zÁR¯ÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ ÀA§AzsÀzÀ°è CAvÀºÀ ªÀiÁ£ÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ» ÀÄ«PÉUÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ¥ÀÄgÁªÉAiÀÄ ÀégÀÆ¥ÀPÉÌ MAzÀÄ

ZËPÀlÖ£ÀÄß ¸ÀºÀ CgÀtå ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ MzÀV ÀÄvÀÛzÉ.

F PÁ¬ÄzÉAiÀÄr gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C sÀAiÀiÁgÀtåUÀ¼À ÀÆPÀëöä ªÀ£ÀåfÃ« DªÁ ÀUÀ¼À°è ªÀiÁ£ÀåvÉAiÀiÁzÀ CgÀtå ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ vÀzÀ£ÀAvÀgÀ §zÀ ÁUÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÀ ¥ÀÄ£ÀªÀåðªÀ ÉÜUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ, DzÀgÉ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAgÀPÀëuÉUÁV G®èAXvÀªÁUÀzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀÄ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV AiÀiÁªÀÅzÉÃ CgÀtå ºÀPÀÄÌzÁgÀgÀ£ÀÄß ¥ÀÄ£À£Éð¯ÉUÉÆ½ ÀÄªÀÅ¢®è CxÀªÀ CªÀgÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ°è sÁ¢ ÀÄªÀÅ¢®è. 13 r ÉA§gï 2005PÉÌ ªÀÄÄAavÀªÁV CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¸Áé¢üÃ£ÀPÉÌ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ CgÀtåªÁ¹ Vjd£ÀgÀ ªÀÄwÛvÀgÀ ¸ÁA¥ÀæzÁAiÀÄPÀ CgÀtåªÁ¹UÀ½UÉ F PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ C£Àé¬Ä ÀÄvÀÛzÉ. F ÀA§AzsÀzÀ°è CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ ¥ÁvÀæªÀÅ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉAiÀÄ wÃªÀiÁð£ÀzÀ°è UÁæªÀÄ À sÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRå ¥ÁvÀæ ªÀ»¹ªÉ. CgÀtå ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉAiÀÄr ¹éÃPÀj À ÁzÀ CfðUÀ¼ÀÄ, CAVÃPÀÈvÀ CfðUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁrzÀ À«ÄÃPÉë ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁQ¬ÄgÀÄªÀ CfðUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 6.4gÀ°è ÀAPÉëÃ¦ À ÁVzÉ:


54

PÉÆÃµÀÖPÀ 6.4: CgÀtå ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉAiÀÄr ºÀPÀÄÌUÀ¼À wÃªÀiÁð£ÀzÀ°è ¸Á¢ü¹zÀ ¥ÀæUÀw

«¨sÁUÀ/ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ ºÉ ÀgÀÄ ¹éÃPÀj¹zÀ CfðUÀ¼ÀÄ

wgÀ ÀÌøvÀ CfðUÀ¼ÀÄ

¨ÁQ¬ÄgÀÄªÀ CfðUÀ¼ÀÄ

ºÀPÀÄÌ ¤ÃrzÀÄÝ

¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 8 - 8 -

©Dgïn ºÀÄ°zsÁªÀÄ 2,171 630 1,541 -

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 300 10 83 207

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ 453 - 453 -

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« «¨sÁUÀ 83 - 83 -

ªÀÄrPÉÃj ªÀ£ÀåfÃ« «¨sÁUÀ 155 130 17 8

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 381 1 72 308

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ 1,282 - 411 871

±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 2,103 - 2,103

MlÄÖ 6,936 771 4,771 1,394

(DzsÁgÀ: PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À ÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ)

ºÀPÀÄÌUÀ¼À ªÀiÁ£ÀåvÉAiÀÄ°è «¼ÀA§ªÀÅ F CfðzÁgÀgÀ eÉÆvÉ CºÀðgÀ®èzÀªÀjAzÀ CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ ¸Áé¢üÃ£ÀvÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄªÀÅzÀÄ; EzÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸Áé sÁ«PÀ £É¯ÉAiÀÄ

« sÀd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ. ºÀPÀÄÌzÁgÀgÀÄ ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£À£Éð¯ÉUÉ CºÀðjgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, wÃªÀiÁð£ÀzÀ°è «¼ÀA§ªÀÅ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸Áé sÁ«PÀ £É ÉAiÀÄ CªÀ£ÀwUÉ PÉÆqÀÄUÉAiÀiÁUÀÄªÀAvÉ CºÀð ªÀÄvÀÄÛ C£ÀºÀð CfðzÁgÀj§âgÀ ¸Áé¢üÃ£ÀvÉAiÀÄ°è ¥Àjt«Ä ÀÄªÀÅzÀÄ. CgÀtå ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉAiÀÄ C£ÀÄµÁ×£À, UÀrUÀ¼À §UÉÎ «ªÁzÀ, ¸ÁPÁUÀzÀ ¹§âA¢, CgÀtå « sÁUÀUÀ½UÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ £ÉgÀ«£À PÉÆgÀvÉ, £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À vÀqÉAiÀiÁeÉÕUÀ¼ÀÄ, CwPÀæªÀÄt vÉgÀ«£ÉÆA¢UÉ xÀ¼ÀPÀÄºÁQPÉÆArgÀÄªÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåªÀ ÉÜ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À vÉgÀ«£À°è CqÀZÀuÉUÀ¼ÉAzÀÄ ºÉÃ¼À Á¬ÄvÀÄ51.

CwPÀæªÀÄtªÀÅ vÀPÀëtzÀ UÀªÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ PÀæªÀÄzÀ CUÀvÀå«gÀÄªÀ UÀA©üÃgÀ «µÀAiÀÄªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, «µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß GzÀÞj À®Ä CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ dAn À«ÄÃPÉë, CgÀtå ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉAiÀÄ ²ÃWÀæ C£ÀÄµÁ×£À, ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÀiÁ£ÀªÀ±ÀQÛAiÀÄ ¤AiÉÆÃd£É, PÀAzÁAiÀÄ, ¥ÉÆ°Ã¸ï ªÀÄwÛvÀgÀ ÀA§A¢üvÀ E¯ÁSÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ GvÀÛªÀÄ ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÉ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 8: CºÀð ºÀPÀÄÌzÁgÀjUÉ CgÀtå ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¤ÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ²ÃWÀæUÉÆ½ À®Ä ªÀÄvÀÄÛ CwPÀæªÀÄtPÁgÀgÀ£ÀÄß vÉgÀªÀÅUÉÆ½ À®Ä CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ PÀAzÁAiÀÄ, ¥ÉÆ°Ã¸ï ªÀÄwÛvÀgÀ ÀA§A¢üvÀ E¯ÁSÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ÀºÀ sÁVAiÀiÁUÀ ÉÃPÀÄ.

[

6.3 ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£À£Éð É

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£É, 2002gÀ ¥ÀæPÁgÀ “gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À CxÀªÀ C sÀAiÀiÁgÀtåªÉAzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ C¢ü ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀªÀgÀÄ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ÀAPÀµÀÖUÀ½UÉ M¼ÀUÁUÀÄªÀgÀÄ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ÀA¥ÀÆtðªÁV M¥Àà¯ÁVzÉ. fÃªÀ ªÀÄvÀÄÛ D¹ÛUÉ PÁqÀÄ¥ÁætÂUÀ½AzÀ ÉzÀjPÉUÀ½UÉ ¸ÀºÀ CªÀgÀÄ vÀÄvÁÛUÀÄªÀgÀÄ. ºÉÆ À eÁUÀUÀ¼À DAiÉÄÌAiÀÄ ÀA§AzsÀzÀ°è ¤¢ðµÀÖªÁV, ÀA§A¢ü¹zÀ d£ÀgÀ£ÀÄß «±Áé ÀPÉÌ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ, ¥ÀÄ£À£Éð¯É ªÀÄvÀÄÛ

¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwAiÀÄ£ÀÄß ÀºÀ sÁVvÀézÀ°è ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä ÀPÁðgÀªÀÅ MAzÀÄ JZÀÑjPÉAiÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.” ¥ÀÄ£À£Éð¯É/¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwUÁV ÀPÁðgÀªÀÅ

¤ÃrzÀ HrPÉUÀ¼ÀÄ, ºÉÆ À ÀÜ¼ÀzÀ°è £ÁUÀjPÀ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð À ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C sÀAiÀiÁgÀtåUÀ½AzÀ ÀéEZÉÑ¬ÄAzÀ ºÉÆgÀºÉÆÃUÀÄªÀ d£ÀjUÉ J®è ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À ÉÃPÉ£ÀÄßªÀÅzÀÄ M¼ÀUÉÆArgÀ ÉÃPÀÄ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀVgÀÄªÀ d£ÀgÀ ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£À£Éð¯ÉAiÀÄÄ, UÁæªÀÄ ÀÜgÀ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ M¼ÀVgÀÄªÀ

51 PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ PÀ£ÁðlPÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ CPÉÆÖÃ§gï 2014gÀ°è ¸À°è¹zÀ PÀ£ÁðlPÀ

gÁdåzÀ°è CwPÀæªÀÄtUÀ¼À vÉgÀ«£À QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£É


55

ÀAPÀÄ®UÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ÀàzsÉðAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ÀÜ½ÃAiÀÄ/C¥ÁAiÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀiÁ£ÀªÀªÀÄÆ® ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ¥Àæ sÁªÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ.

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÉ ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ ªÀiÁUÀðzÀ²ð ÀÆvÀæUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ M¼ÀUÉ ªÁ¹ ÀÄªÀ UÁæªÀÄ ÀÜjUÉ F ªÀÄÄA¢£À JgÀqÀÄ DAiÉÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£À£Éð¯ÉAiÀÄÄ ªÀÄÆgÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼ÁzÀ sÀzÀæ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ªÀÄvÀÄÛ CA²-zÁAqÉÃ°AiÀÄ°è eÁjAiÀiÁUÀÄwÛzÉ:

DAiÉÄÌ 1: PÀÄlÄA§ªÀÅ Dj¹PÉÆAqÀ ¥ÀPÀëzÀ°è, CgÀtå E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw/¥ÀÄ£À£Éð¯É

QæAiÉÄAiÀÄ ÉÃjPÉ¬Ä®èzÉAiÉÄÃ, ¥ÁåPÉÃeï ªÉÆvÀÛzÀ ¥ÀÆtð ¥ÁªÀw (¥Àæw PÀÄlÄA§PÉÌ ` 10 ®PÀë).

DAiÉÄÌ 2: CgÀtå E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À UÁæªÀÄzÀ ÀA¥ÀÆtð ¥ÀÄ£À£Éð¯É/ ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwAiÀÄ £ÀqÉ ÀÄ«PÉ.

¥ÀÄ£ÀªÀð¸Àw PÁªÀÄUÁjUÀ¼À£ÀÄß CfðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ Á¬Ä À ÁzÀ DAiÉÄÌUÀ¼À DzsÁgÀzÀ°è ¤ªÀð» À ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ, CfðzÁgÀgÀÄ ºÉÆA¢zÀÝ D¹ÛUÀ½UÉ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÝ, PÀ£ÁðlPÀ ÀPÁðgÀzÀ MAzÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄrAiÀÄ°è ÀéAiÀÄA¥ÉæÃjvÀ ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀÄÄ eÁjAiÀiÁVvÀÄÛ. CªÀgÀ sÀÆ«Ä, PÀlÖqÀ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ°èzÀÝ ªÀiÁ°ÌUÁV 52 sÀÆ¸Áé¢üÃ£À PÁ¬ÄzÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¤±ÀÑ¬Ä¸À®àlÖ ¥ÀjºÁgÀ, GavÀ

ªÀ Àw ¤ªÉÃ±À£ÀzÀ §zÀ°UÉ £ÀUÀzÀÄ, ªÀ Àw ¤ªÀiÁðt C£ÀÄzÁ£À, ¸ÁUÁtÂPÉUÁV EqÀÄUÀAlÄ C£ÀÄzÁ£À, fÃªÀ£ÁzsÁgÀ C£ÀÄzÁ£À, sÀÆ RjÃ¢ C£ÀÄzÁ£À, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ ¥ÀjºÁgÀzÀ°è ÉÃjgÀÄªÀÅªÀÅ.

ªÉÄÃ°£À PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀrAiÀÄ°è ¹éÃPÀj À ÁzÀ CfðUÀ¼ÀÄ, gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥Àæ§AzsÀPÀjAzÀ ÀA ÀÌj À®àqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ f¯ÉèAiÀÄ f¯Áè¢üPÁjAiÀÄÄ ªÀÄÄRå ÀÜgÁVgÀÄªÀ f¯Áè À«ÄwAiÀÄ

C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄr ¥ÁªÀw ªÀiÁqÀ ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ zÁAqÉÃ°-CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwUÁV gÁdå ¤¢üUÀ¼ÀÄ §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄwÛzÀÝgÉ, sÀzÀæ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ°è ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwUÁV PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¤¢üUÀ¼ÉgÀqÀÆ §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄwÛªÉ. ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwAiÀÄ°è ¸Á¢ü¹zÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 6.5gÀ°è ÀAPÉëÃ¦ À ÁVzÉ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 6.5: ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀiÁzÀ PÀÄlÄA§UÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ºÉ ÀgÀÄ

¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ

ªÀµÀð

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ M¼ÀVgÀÄªÀ PÀÄlÄA§UÀ¼À

ÀASÉå

¹éÃPÀj À ÁzÀ CfðUÀ¼ÀÄ

¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀiÁzÀ PÀÄlÄA§UÀ¼À

ÀASÉå

¥ÀÄ£ÀªÀð Àw E£ÀÆß DUÀ ÉÃQgÀÄªÀ

PÀÄlÄA§UÀ¼À ÀASÉå

¨sÀj¹zÀ ªÉZÀÑ

(` PÉÆÃnAiÀÄ°è)

G½zÀ PÀÄlÄA§UÀ¼À ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwUÉ

CUÀvÀå«gÀÄªÀ ¤¢ü

(` PÉÆÃnAiÀÄ°è) ¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 2000-01 736 514 431 83 16.04 4.01

zÁAqÉÃ° CA²

ºÀÄ°zsÁªÀÄ 2013-14 6,316 629 101 528 7.44 52.8


2009-10 1,382 536 190 346 51.67 121.5

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ 1998-99 1,974 831 635 196 22.94 *®¨sÀå«®è

MlÄÖ 10,408 2,510 1,357 1,153 98.09 174.3

* DAiÉÄÌ 2gÀr ¥ÀÄ£ÀªÀð¸Àw PÁªÀÄUÁjUÀ¼ÀÄ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®ànÖªÉ (DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À ÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ)

52 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°ègÀÄªÀ J®è ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ


56

»ÃUÉ, EzÀjAzÀ PÁt§ºÀÄzÉÃ£ÉAzÀgÉ:

ªÉÄÃ°£À gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°èzÀÝ 10,408 PÀÄlÄA§UÀ¼À ¥ÉÊQ, 2,510 PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwUÁV ÀéAiÀÄA¥ÉæÃjvÀªÁV Cfð À°è¹zÀÄÝ, EªÀÅUÀ¼À ¥ÉÊQ PÉÃªÀ® 1,357 PÀÄlÄA§UÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwUÉÆ½ À ÁVzÉ.

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ°è, «±ÉÃµÀ WÀlPÀ AiÉÆÃd£É ªÁå¦ÛAiÀÄ 21 PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ Vjd£À G¥ÀAiÉÆÃd£É ªÁå¦ÛAiÀÄ 86 PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ¥ÀÄ£À£Éð¯ÉAiÀÄ£ÀÄß DAiÀÄÄÝPÉÆArªÉ. «±ÉÃµÀ WÀlPÀ AiÉÆÃd£É/Vjd£À G¥À AiÉÆÃd£ÉAiÀÄr ¤¢üUÀ¼ÀÄ

(` 1.60 PÉÆÃn ªÀÄvÀÄÛ ` PÉÆÃn) ® sÀå«zÀÝgÀÆ, D¹ÛUÀ¼À ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¢gÀÄªÀÅzÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ ¤zsÁ£ÀªÁUÀÄªÀ°è ¥Àjt«Ä¹zÉ.

¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è ÀPÁðgÀªÀÅ, ¤zsÁ£À ¥ÀæUÀwUÉ ¤¢üAiÀÄ CqÀZÀuÉAiÀÄÄ PÁgÀtªÉAzÀÄ M¦àvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀPÉÌ ¥ÀjºÁgÁvÀäPÀ CgÀtÂåÃPÀgÀt ¤¢ü ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃd£É ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ

¤¢üUÀ¼À£ÀÄß §¼À À ÁUÀÄªÀÅzÉAzÀÄ w½¹vÀÄ. ` 15 ®PÀë EqÀÄUÀAlÄ ¥ÁªÀw ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw PÀÄlÄA§PÉÌ MAzÀÄ ¤ªÉÃ±À£ÀªÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ºÉÆ À ¥ÁåPÉÃd£ÀÄß ¤ÃqÀ ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛªÀÄ ¥ÀæwQæAiÉÄ zÉÆgÀPÀÄwÛzÉAiÉÄAzÀÄ ÀºÀ ºÉÃ½vÀÄ.

»ÃUÉ, ªÉÄÃ°£À ªÀiÁ»w¬ÄAzÀ ÀàµÀÖªÁzÀAvÉ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÀ ºÉÆgÀ§gÀ®Ä PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ EaÑ¹zÀÝgÀÆ, ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwUÁV sÀÆ«ÄAiÀÄ ¸Áé¢üÃ£ÀvÉAiÀÄ°è «¼ÀA§ ªÀÄvÀÄÛ PÀAzÁAiÀÄ C¢üPÁjUÀ½AzÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀÄÄVAiÀÄzÀ PÁgÀt, ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ «¼ÀA§ªÁVzÉ. ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è£À «¼ÀA§ªÀÅ ºÀÄ°, D£ÉUÀ¼ÀAvÀºÀ ªÀÄÄRå ÀAPÀÄ®UÀ¼À DªÁ À ÀÜ¼ÀzÀ PÉÆæÃrüÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß E£ÀÆß «¼ÀA© ÀÄªÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ÀAgÀQëvÀ

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ C©üªÀÈ¢Þ¥ÀgÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÁzÀ gÀ ÉÛUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ, «zÀÄåvï ªÁºÀPÀUÀ¼ÀÄ, ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄwÛvÀgÀ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À CUÀvÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀÄªÀÅªÀÅ; EzÀjAzÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ºÉÆgÀUÉ F UÁæªÀÄ ÀÜgÀ ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw/¥ÀÄ£À£Éð¯ÉAiÀÄ PÀqÉUÉ MAzÀÄ¨Áj ¥ÁªÀwUÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀÅzÀQÌAvÀ ºÉaÑ£À ªÉZÀÑªÁUÀÄªÀÅzÀÄ.


57

DªÀgÀt 1

sÀzÀæ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ°è ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwAiÀÄ AiÀÄ±À¹éÃ ªÀÈvÁÛAvÀ53

C sÀAiÀiÁgÀtåAiÀÄzÀ ºÉÆgÀUÀqÉAiÀÄ JgÀqÀÄ UÁæªÀÄUÀ½UÉ ZÀ°¹zÀ 419 PÀÄlÄA§UÀ¼À ¥ÀÄ£À£Éð É C£ÀÄ sÀªÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjÃQë ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ sÁgÀvÀzÀ sÀzÀæ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ ¥ÀÄ£À£Éð É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß 2002 ªÀÄvÀÄÛ 2006gÀ°è «±ÉèÃ¶ À Á¬ÄvÀÄ. 419 PÀÄlÄA§UÀ¼À ¥ÉÊQ ¥ÀÄ£À£Éð ÉAiÀiÁzÀ ±ÉÃPÀqÁ 61 PÀÄlÄA§UÀ¼À£ÀÄß 2002gÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£À£Éð ÉAiÀiÁzÀ ±ÉÃPÀqÁ 55 PÀÄlÄA§UÀ¼À£ÀÄß 2006gÀ°è ¸ÀAzÀ²ð¸À Á¬ÄvÀÄ. 2002gÀ°è ±ÉÃPÀqÁ 71 PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ¥ÀÄ£À£Éð É ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ fÃªÀ£À ªÀÄlÖzÉÆA¢UÉ vÀÈ¥ÀÛgÁVzÀÝgÀÄ. 2006gÀ°è, ±ÉÃPÀqÁ 51 PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ CªÀgÀ fÃªÀ£À ªÀÄlÖzÉÆA¢UÉ vÀÈ¥ÀÛgÁVzÀÝgÀÄ. ¥ÀÄ£À£Éð ÉAiÀÄ £Á®ÄÌ ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ, J®è PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ «zÀÄåZÀÑQÛ, ¤ÃgÀÄ, ±Á É, DgÉÆÃUÀå ¸ÉÃªÉ, ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð ¸Ë® sÀå ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÀÅ PÀÄlÄA§UÀ¼ À ªÀgÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ D¹ÛUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑVzÀÝªÀÅ. UÁæªÀÄUÀ¼À ¥ÀÄ£À£Éð ÉAiÀÄÄ CgÀtå CqÀZÀuÉAiÀÄ MmÁÖgÉ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄ«PÉAiÀÄ°è ¸ÀA sÀ«¹zÀÄÝzÀ®èzÉÃ ªÉÄÃAiÀÄÄ«PÉ, ÉÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå GvÀà£ÀßUÀ¼À ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ ¥Àæ sÁªÀªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁVvÀÄÛ. EzÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸À Àå ¸ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¥ÀÄ£ÀgÀÄvÀàwÛ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ ¸ÀASÉåAiÀÄ ªÁ¥À ÁwAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÉAzÀÄ ¤jÃQë À ÁVzÉ.

¥ÀÄ£À£Éð ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀ®ªÁgÀÄ sÁgÀwÃAiÀÄ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀÝgÀÆ (Vgï gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, Àj¸ÀÌ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, PÀ£Àí gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À), ¥ÀÄ£À£Éð ÉAiÀÄÄ PÉÃªÀ® sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è AiÀÄ±À¹éAiÀiÁVvÀÄÛ.

avÀæ 6.4: sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ JA¹ ºÀ½î ¥ÀÄ£ÀªÀð¸Àw UÁæªÀÄzÀ°è£À ªÀÄ£É, GzÁå£ÀªÀ£À, CAUÀ£ÀªÁr PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlzÀ avÀæ avÀæ PÀÈ¥É: PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ

²¥sÁgÀ ÀÄ 9: ²ÃWÀæªÁzÀ ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» À®Ä, MAzÀÄ ¥ÉÆæÃvÁìºÀPÀzÀAvÉ, ¥Àæw ÀÜ¼ÁAvÀjvÀ PÀÄlÄA§¢AzÀ M§â ªÀåQÛUÉ GzÉÆåÃUÀ ¤ÃqÀÄªÀ MAzÀÄ ¤ÃwAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ ¥ÀjUÀtÂ À§ºÀÄzÀÄ.

53 ªÉÄÃQAUï j ÉmïèªÉÄAmï ªÀPïð: ¢ PÉÃ¸ï D¥sï EArAiÀiÁ¸ï ¨sÀzÀæ ªÉÊ¯ïØ ÉÊ¥sï ¸ÁåAPÀÄÑj-PÀÈw PÉ PÁgÀAvï 2007


58

CzsÁåAiÀÄ 7

PÀ¼Àî ÉÃmÉ, PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃ¢ü PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ

7.1 PÀ¼Àî ÉÃmÉ

PÀ¼Àî ÉÃmÉAiÀÄÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR ÉzÀjPÉUÀ¼À°è MAzÁVzÉ, KPÉAzÀgÉ EzÀÄ DAiÀÄÝ À Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ ÀA¥ÀwÛ£À ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉÆA¢zÉ. ªÀ£ÀåfÃ«

(gÀPÀëuÉ) PÁ¬ÄzÉ, 1972gÀ ÉPÀë£ï 9, ±ÉqÀÆå¯ï I, II, III ªÀÄvÀÄÛ IVgÀ°è G¯ÉèÃT À®àlÖ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÁqÀÄ¥ÁætÂAiÀÄ ÉÃmÉAiÀÄ£ÀÄß ¤µÉÃ¢ü¹zÉ.

GgÀÄ¼ÀÄ J£ÀÄßªÀÅzÀÄ, PÁqÀÄºÀA¢, J¼ÉAiÀÄ À ÁåºÁj ¥ÁætÂ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀ£ÀÄß »rAiÀÄ®Ä ÀÜ½ÃAiÀÄ UÁæªÀÄ ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ¢AzÀ EqÀ®àqÀÄªÀ §¯ÉAiÀiÁVzÉ. F GgÀÄ¼ÀÄUÀ½AzÀ

ºÀÄ°/agÀvÉAiÀÄ ¸Á«£À WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹, GgÀÄ¼ÀÄ ¤gÉÆÃzsÀ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ wÃªÀæUÉÆ½¹zÀgÀÄ. 2011-13gÀ°è, JgÀqÀÄ ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ÀA ÉÜUÀ¼ÁzÀ ªÉÊ¯ïØ¯ÉÊ¥sï læ ïÖ D¥sï EArAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀiïì D¥sï ªÉÊ¯ïØ ÉÊ¥sï eÉÆvÉ ÀºÀAiÉÆÃUÀzÀ°è ªÀiÁqÀ ÁzÀ F PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ°è, 1,415 Q«ÄÃ UÀ¹Û¤AzÀ 747

GgÀÄ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄºÁPÀ Á¬ÄvÀÄ. vÉUÉzÀÄºÁPÀ ÁzÀ GgÀÄ¼ÀÄUÀ¼À ¥ÀjªÀiÁtªÀÅ, J¼ÉAiÀÄ À ÁåºÁj ¥ÁætÂUÀ¼À ªÀÄwÛvÀgÀ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ªÀiÁA ÀPÁÌV sÁjÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÀ¼Àî ÉÃmÉAiÀÄÄ

C sÀAiÀiÁgÀtåzÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄwÛvÀÄÛ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa ÀÄvÀÛzÉ.

avÀæ 7.1: PÉÆ¼ÉîÃUÁ®zÀ ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ¨ÉlÖ « sÁUÀzÀ°è ªÀÄÄlÄÖUÉÆÃ®Ä ºÁPÀ®àlÖ PÉÆA§Ä ªÀÄvÀÄÛ

zÀAvÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ agÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ fAPÉAiÀÄ vÉÆUÀ®Ä. avÀæ PÀÈ¥É: PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå E¯ÁSÉ

« sÁUÀUÀ½AzÀ À°è À ÁzÀ PÁqÀÄ¥ÁætÂUÀ¼À ÇÁé sÁ«PÀ ¸ÁªÀÅUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼À ¥Àj²Ã®£É¬ÄAzÀ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, ªÀiÁzÀj ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÀ¼Àî ÉÃmÉ/ ÉÃmÉAiÀÄ 92 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ 2011-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è zÁR¯ÁVzÀÝªÀÅ. EzÀgÀ°è 99 ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ÉÃjzÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ zÁR¯ÁVzÀÝ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÁªÁgÀÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ§AzsÀ 5gÀ°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ.


59

±ÉÃPÀqÁ 50QÌAvÀ ºÉaÑ£À, 49 ¥ÁætÂUÀ½zÀÝ, PÀ¼Àî ÉÃmÉ/ ÉÃmÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ°è zÁR¯ÁVzÀÝªÀÅ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. EzÀ£ÀÄß 18 ¥ÁætÂUÀ¼ÉÆA¢UÉ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 17 ¥ÁætÂUÀ¼ÉÆA¢UÉ zÁAqÉÃ°-CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ C£ÀÄ Àj¹zÀÝªÀÅ. « sÁUÀUÀ½AzÀ À°è À ÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼À°è PÉÃªÀ® MAzÀÄ ºÀÄ° ÉÃjvÀÄÛ. CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ½AzÀ (ªÀ£ÀåfÃ«) 2011-16gÀ CªÀ¢üUÉ À°è À ÁzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄÄ, ºÀÄ°UÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀ JgÀqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D£ÉUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀ £Á®ÄÌ

PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁzÀj gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ÀÆa¹vÀÄÛ. EzÀÄ CzÉÃ CªÀ¢üAiÀÄ°è « sÁVÃAiÀÄ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ ÀÆa¹zÀÝ D£ÉUÀ¼À K¼ÀÄ PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÉÆA¢UÉ ªÀåvÀåAiÀÄ¢A¢vÀÄÛ.

DzÀgÉ, 2011-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è zÉÃ±ÀzÀ°è zÁR¯ÁzÀ 26 ºÀÄ° PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¥ÉÊQ, MA§vÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è zÁR¯ÁVzÀÄÝ, zÉÃ±ÀzÀ°è£À54 MlÄÖ ºÀÄ° PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁ 35gÀµÁÖVvÀÄÛ. EªÀÅUÀ¼À ¥ÉÊQ JgÀqÀÄ ¥ÁæzÉÃ²PÀ « sÁUÀUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ K¼ÀÄ gÁdåzÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è zÁR¯ÁVvÀÄÛ; EªÀÅUÀ¼À°è §ArÃ¥ÀÄgÀ¢AzÀ LzÀÄ ºÁUÀÆ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ªÀÄvÀÄÛ ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ½AzÀ vÀ Á MAzÀÄ ÉÃjvÀÄÛ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À DqÀ½vÀ¢AzÀ PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃ¢ü PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÁUÀÆ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è «±ÉÃµÀ ºÀÄ° gÀPÀëuÉ ¥ÀqÉUÀ¼À ¤AiÉÆÃd£ÉUÀ½zÀÝgÀÆ ÀºÀ, PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÀ¼Àî ÉÃmÉAiÀÄÄ ªÀ£ÀåfÃ«UÉ MAzÀÄ UÀA©üÃgÀ ÉzÀjPÉAiÀiÁVAiÉÄÃ ªÀÄÄAzÀÄªÀjAiÀÄÄwÛzÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ªÉÄÃ°£À ¹ÜwAiÀÄÄ ÀàµÀÖªÁV ÀÆa ÀÄvÀÛzÉ.

7.2 PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀ ²©gÀUÀ¼À PÁAiÀÄðªÉÊRj

ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄvÀÛzÀgÀ £É ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼Àî ÉÃmÉ, ¤AiÀÄªÀÄ¨Á»gÀ ªÀÄgÀ PÀrAiÀÄÄ«PÉ, ¸ËzÉ ÀAUÀæºÀuÉ, EvÁå¢UÀ½AzÀ gÀQë À®Ä, PÁ®Ä£ÀrUÉ UÀ ÀÛ£ÀÄß Cw ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄvÀÄÛ CvÀåAvÀ ¥ÁæxÀ«ÄPÀªÁzÀ vÀAvÀæUÀ¼À°è MAzÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ À ÁVzÉ. EzÀÄ, PÀ¼Àî ÉÃmÉUÁgÀgÀÄ ªÀÄwÛvÀgÀ CgÀtå/ªÀ£ÀåfÃ« C¥ÀgÁ¢üUÀ½AzÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj gÀPÀëuÉUÉ ºÀ¼ÉAiÀÄ DzÀgÉ CvÀåAvÀ ¤zsÁðgÀPÀ vÀAvÀæUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. F PÁ®Ä£ÀrUÉ ÉÊ¤PÀgÀÄ ¥Àæw¢£ÀªÀÇ ¤¢ðµÀÖ zÁjAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ £ÀqÉAiÀÄÄªÀgÀÄ, C£À¥ÉÃQëvÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ½UÁV ±ÉÆÃ¢ü ÀÄªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼ÀÄ PÀAqÀÄ§AzÀgÉ ¤ªÀÄÆð® ªÀiÁqÀÄªÀgÀÄ. F PÁ®Ä£ÀrUÉ ÉÊ¤PÀgÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À J¯ÉèqÉ ªÀÄvÀÄÛ DAiÀÄPÀnÖ£À eÁUÀUÀ¼À°è ºÀgÀrPÉÆArzÁÝgÉ. CªÀjUÁV ªÀÄÆ®¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ¼Àî ²©gÀUÀ¼À£ÀÄß ªÁ ÀPÁÌV ¤«Äð ÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ EªÀ£ÀÄß PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ²©gÀUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ²©gÀUÀ¼À°è gÀPÀëuÁ ¹§âA¢UÀ¼ÁzÀ CgÀtå «ÃPÀëPÀgÀÄ/CgÀtå gÀPÀëPÀgÀ eÉÆvÉ ºÀAUÁ«Ä ¹§âA¢UÀ¼ÀÆ EgÀÄªÀgÀÄ. PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ²©gÀUÀ¼À°è ¤AiÉÆÃfvÀgÁzÀ ¹§âA¢UÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV ²©gÀzÀ°è EgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, PÀlÖqÀ, PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤ÃgÀÄ, ÀªÀðIÄvÀÄ eÁPÉmïUÀ¼ÀÄ, ºÁ¹UÉ, wAUÀ¼À ¥ÀrvÀgÀ, ¸ËgÀ «zÀÄåZÀÑQÛ, ¤ ÀÛAvÀÄ ÀA¥ÀPÀð, ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄÆ® ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVgÀÄªÀÅzÀÄ.

54 ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ªÀÄAvÁæ®AiÀÄzÀ C¢üÃ£ÀzÀ°è£À MAzÀÄ ±Á¸À£À§zÀÞ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁzÀ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÄ° ¸ÀAgÀPÀëuÉ

¥Áæ¢üPÁgÀzÀ C¢üPÀÈvÀ zÀvÀÛ ÀAZÀAiÀÄ


60

avÀæ 7.2: PÉ®ªÀÅ PÀ¼Àî¨ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ²©gÀUÀ¼À avÀæ (C) zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ (D) §ArÃ¥ÀÄgÀ

ºÀÄ°zsÁªÀÄ (E) PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« «¨sÁUÀ DzsÁgÀ: ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÉUÉzÀ avÀæUÀ¼ÀÄ

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉUÉ PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ²©gÀUÀ¼ÀÄ ¤uÁðAiÀÄPÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, F WÀlPÀUÀ¼À ÉÃgÉ ÉÃgÉ CA±ÀUÀ¼ÁzÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ/MzÀV¹zÀÝ gÀPÀëuÁvÀäPÀ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ, UÀ¹Û£À ªÁå¦Û, ¥ÁætÂ/PÀ¼Àî ÉÃmÉUÁgÀgÀ zÁ½AiÀÄ DªÀvÀð£É, ÀA§¼À «¼ÀA§zÀ DªÀvÀð£É, ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ, ªÁgÀzÀ gÀeÉ, ¤ÃrzÀ vÀgÀ ÉÃw ªÀÄvÀÄÛ CUÀvÀå«gÀÄªÀ vÀgÀ ÉÃwUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÀAUÁ«Ä ¹§âA¢UÀ½AzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä, PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ²©gÀUÀ¼À dAn vÀ¤SÉAiÀÄÄ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ £ÀqÉ À®ànÖvÀÄ. ±Á±ÀévÀ ¹§âA¢UÀ¼À ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ CªÀjUÉ C£Àé¬Ä ÀÄªÀÅ¢®èªÁzÀÝjAzÀ, ºÀAUÁ«Ä ¹§âA¢UÀ¼À£ÀÄß Dj À Á¬ÄvÀÄ. ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ÀAzÀ±Àð£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀqÉAiÀÄ¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ EªÀ£ÀÄß w½AiÀÄ¥Àr¹zÀªÀÅ:

¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ°è PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ²©gÀzÀ 119 ºÀAUÁ«Ä ¹§âA¢¬ÄAzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ¯Á¬ÄvÀÄ (gÉÃSÁavÀæ 7.1). ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ¨ÉlÖzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ°è, PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ²©gÀzÀ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ¹§âA¢AiÀÄÄ PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤ÃgÀÄ, ±ËZÁ®AiÀÄ, ¤Ãj£À ¸Ë® sÀå, ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ «ªÀiÁ ¤ÃwAiÀÄ C® sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß JwÛºÉÃ½zÀgÀÄ. CA²-zÁAqÉÃ° ºÀÄ°«ÄÃ À®Ä, ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ° «ÄÃ À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀæ ºÀÄ° «ÄÃ À°£À°è ªÁgÀzÀ gÀeÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛgÀ°®è. ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄÄ ÀÆa¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ²©gÀUÀ¼À°è PÉ® À ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄªÀ ±ÉÃPÀqÁ 84gÀµÀÄÖ ºÀAUÁ«Ä ¹§âA¢UÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ vÀgÀ ÉÃw ¤ÃrgÀ°®è, F ÀASÉåAiÀÄÄ ±ÀgÁªÀw ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄrPÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ±ÉÃPÀqÁ 100PÉÌ KjvÀÄÛ.

C

D E


61

gÉÃSÁavÀæ 7.1: ««zsÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼À ªÉÄÃ É PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ²©gÀzÀ ¹§âA¢AiÀÄ ¥ÀæwQæAiÉÄ

DzsÁgÀ: ¹§âA¢¬ÄAzÀ ¸À°è À®àlÖ ªÀÄvÀÄÛ ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ ¸ÀAPÀ°¸À®àlÖ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, CªÀ±ÀåPÀªÉAzÀÄ PÀAqÀÄ§AzÀ vÀgÀ ÉÃwAiÀÄ «µÀAiÀÄUÀ¼À §UÉÎ À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ¹§âA¢¬ÄAzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ PÉÆÃgÀ Á¬ÄvÀÄ. ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄÄ ÀÆa¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, §ºÀ¼ÀµÀÄÖ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À

G¥ÀAiÉÆÃV ÀÄ«PÉÀ, eÁUÀwPÀ ¸ÁÜ£À ¤tðAiÀÄzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæxÀªÀÄ aQvÉìAiÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ°è vÀgÀ ÉÃwAiÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß w½¹zÀgÀÄ.

»ÃUÉ, ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄÄ ÀÆa¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, C£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼ÁzÀ PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤ÃgÀÄ, ±ËZÁ®AiÀÄ, ¤ÃgÀÄ ÀgÀ§gÁdÄ, «zÀÄåvï ÀgÀ§gÁdÄ, gÀPÀëuÁvÀäPÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹gÀ°®è, ÀA§¼ÀªÀ£ÀÄß ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV ¥ÁªÀw ÀÄwÛgÀ°®è, ªÁgÀzÀ gÀeÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛgÀ°®è, ¤AiÉÆÃf À ÁVzÀÝ ¹§âA¢AiÀÄÄ §ºÀÄvÉÃPÀªÁV vÀgÀ ÉÃvÁVgÀ°®è ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀ ÉÃwAiÀÄ Cw CUÀvÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄ£ÀUÀArzÀÝgÀÄ.

¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è ÀPÁðgÀªÀÅ, CUÀvÀå«zÉÝqÉAiÀÄ°è C£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À®Ä M¦àvÀÄ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 10: UÀ¹Û£À ¥ÀjuÁªÀÄPÁjvÀéªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ²©gÀzÀ ºÀAUÁ«Ä ¹§âA¢UÀ½UÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ C£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀ ÉÃwAiÀÄ£ÀÄß MzÀV À ÉÃPÀÄ.

7.3 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ

gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀAZÁgÀªÀÅ ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ PÉÃAzÀæ ®PÀëtUÀ¼ÁVzÀÝgÀÆ, CªÀÅ CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«UÉ wÃªÀæ ÉzÀjPÉ GAlÄªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ 55

55 gÉÆÃqï Q¯ïì: ÇÉ¹AUï E£ï¸ÉPïÖ PÁå±ÀÄAiÀÄ°ÖÃ¸ï AiÀÄÆ¹AUï ¥sÁèUï²¥ï mÁåPïì, Dgï ±ÁåªÀÄ ¥Àæ Ázï gÁªï

ªÀÄvÀÄÛ JAPÉ ¸À¥ÀÛ VjÃ±ï

. gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ sÀÆzÀÈ±ÀåzÀ eÁUÀzÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß §zÀ° ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ fÃ«¥Àj¹ÜwAiÀÄ ÀªÀÄvÀ® ºÀjAiÀÄÄ«PÉUÉ §®ªÁV CqÀZÀuÉAiÀÄ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. ¥ÁætÂUÀ¼À MlÄÖ ÀASÉåAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÁUÀÄªÀ ºÉaÑ£À ¥ÀjuÁªÀÄzÀ°è, gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ, ÀASÉåAiÀÄ «ÄwUÉÆ½ ÀÄ«PÉ, gÀ ÉÛvÀ¥ÀÄà«PÉ¬ÄAzÀ GAmÁUÀÄªÀ DªÁ À ªÀ®AiÀÄzÀ ÀÜ¼ÁAvÀgÀ, ÀAZÁgÀ ªÀiÁzÀj §zÀ ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw§AzsÀPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, DªÁ À ÀÜ¼À ªÀÄvÀÄÛ ÀASÉåAiÀÄ

« sÀd£ÉUÀ¼ÀÄ ÉÃjªÉ.

0 50 100 150

No Drinking WaterLack of Toilet …

Irregular ElectricityNo Water SupplyNo Food Rations

No UniformsNo Shoes

No JacketsNo RaincoatSalary DelayNo Medical …

No Weekly OffLack of Training

Dandeli Anshi

Bhadra

MM Hills

Sharavati

Madikeri

Kudremukh

BRT

Bandipur

Cauvery

Nagarhole


62

ªÀ£ÀåfÃ« DPÀ¹äPÀUÀ¼ÀÄ »AzÉA¢VAvÀ®Æ §ºÀ¼À ºÉZÁÑVªÉ KPÉAzÀgÉ gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ J®è CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß vÀÄAqÀj¹, CªÀÅ E£ÀÆß c¢æÃPÀgÀtªÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀÄwÛªÉ. F WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¹zÀ CAvÀgÁæ¶ÖçÃAiÀÄ CxÀªÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ CAQCA±ÀUÀ½®è. sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ, §ºÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ sÁj ÀASÉåAiÀÄ ¸ÁjUÉ ªÁºÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑPÀrªÉÄ ÀÆPÀëöä ªÀ£Àå DªÁ À ÁÜ£ÀUÀ¼À PÉÆ£ÉAiÀÄ G½PÉUÀ¼ÁzÀ, ¥Àæw gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ

ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ – DzÀgÉ gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è£À CªÀÅUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ zÁR°vÀªÁV®è.

ÀgÀ¼À sÁµÉAiÀÄ°è gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ, ªÀ£Àå ¥ÁætÂUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CªÀÅUÀ¼À £ÉÊ ÀVðPÀ vÁtzÀ°è ªÉÃUÀªÁV ZÀ° ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÁºÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ºÀjAiÀÄÄªÀÅzÁVzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ JgÀqÀÄ «zsÀUÀ¼ÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ:

1. DWÁvÀzÀ gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ: E°è ¥ÁætÂAiÀÄÄ ªÉÃUÀªÁV ZÀ° ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÁºÀ£À¢AzÀ rQÌ ºÉÆqÉAiÀÄ®àqÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ DAvÀjPÀªÁV UÁAiÀÄUÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁægÀA sÀzÀ°è rQÌ¬ÄAzÀ §zÀÄQ G½AiÀÄÄvÀÛªÉ, DzÀgÉ £ÀAvÀgÀ CzÀgÀ DAvÀjPÀ UÁAiÀÄUÀ½AzÀ ¸Á«VÃqÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. EAvÀºÀ gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ¯ÉPÀÌPÉÌ ¹UÀÄªÀÅ¢®è ªÀÄvÀÄÛ UÀªÀÄ£ÀPÉÌ ¨ÁgÀzÉÃ ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ.

2. £ÀdÄÓUÀÄdÄÓ CxÀªÀ ªÉÄÃ É ºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ: ªÀ£ÀåfÃ«AiÀÄÄ ªÉÄÃ É ºÀjAiÀÄ®ànÖgÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ gÀ ÉÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É dfÓºÉÆÃVgÀÄvÀæªÉ; DzÀÝjAzÀ EªÀÅ ÀàµÀÖªÁV gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ, ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀiÁrzÀgÉ JtÂ À§ºÀÄzÀÄ (PÉ®ªÀÅ ÀéaÒÃPÀgÀtªÁVzÀÝgÀÆ ÀºÀ).

zÁR¯ÉUÀ¼À ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ°è PÀAqÀÄ§AzÀzÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, F PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 7.1gÀ°è ¥ÀnÖ ªÀiÁrgÀÄªÀAvÉ, DAiÀÄÝ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÀ 50 gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÁVzÀÝªÀÅ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 7.1: 2011-12jAzÀ 2015-16gÀªÀgÉUÉ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è gÀ ÉÛ C¥ÀWÁvÀUÀ¼À°è ¥ÁætÂUÀ¼À ¸Á«£À zÁR°vÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ

ÀAPÀÄ® §ArÃ¥ÀÄgÀ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ©Dgïn zÁAqÉÃ° CA² PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR

ºÀÄ° 0 0 0 0 0

D£É 1 0 0 0 0

agÀvÉ 0 0 1 0 0

UËgï 0 0 0 0 0

ZÀÄQÌ fAPÉ 10 2 1 2 2

¸ÁA¨Ágï 2 1 0 0 0

PÁqÀÄ £Á¬Ä 0 0 0 0 0

QªÉmï 1 1 0 0 1

¹AUÀ½ÃPÀ 0 0 0 0 2

¨ÉÆUÀ¼ÀÄªÀ fAPÉ 0 0 0 0 1

¨Á£Émï ªÀÄPÁPï 2 0 1 0 8

ºÁªÀÅ 0 0 0 0 0

ªÀÄÄAUÀÄ¹ 0 0 0 0 1

G¨sÀAiÀÄZÀjUÀ¼ÀÄ 0 0 0 0 0

PÁqÀÄ ºÀA¢ 3 0 0 0 0

¨ÁèPï £ÉÃ¥ïØ ºÉÃgï 1 0 0 0 0

¥ÉÆÃPÀÄð¥ÉÊ£ï 0 0 0 1 0

¸ÁªÀiÁ£Àå ®AUÀÆgï 0 2 0 0 0

agÀvÉ ¨ÉP ÀÄÌ 0 1 0 0 0

vÉÆÃ¼À 0 1 0 0 0

ºÉ ÁâªÀÅ 0 1 0 0 0

MlÄÖ 20 9 3 3 15

(DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À ÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ)


63

ªÉÄÃ°£À PÉÆÃµÀÖPÀ 7.1jAzÀ PÁt§ºÀÄzÁzÀAvÉ, PÉ®ªÀÅ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¹zÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ zÁR°vÀªÁVzÀÝ ¥ÀæªÀÄÄR gÀ ÉÛ ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ §ºÀ¼ÀªÁV ¥ÀæªÀÄÄR ¥Àæ sÉÃzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ±ÉÃgÀÄPÀUÀ¼ÁzÀ D£É, agÀvÉ, ¹AUÀ½ÃPÀ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀzÁÝVzÀÝgÉ, ºÀ®ªÀÅ ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀ ±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, ªÀÄrPÉÃj ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀ, ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ¨ÉlÖ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, CªÀÅUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è MAzÉÃ MAzÀÄ gÀ ÉÛ ¸ÁªÀ£ÀÄß ÀºÀ zÁR° À°®è.

avÀæ 7.3: gÀ ÉÛ C¥ÀWÁvÀUÀ¼À°è ¸Á«VÃqÁzÀ ¥ÁætÂUÀ¼À avÀæUÀ¼ÀÄ; C) PÀ¥Éà D) ¸ÁªÀiÁ£Àå ®AUÀÆgï E) PÉÆ¼ÀPÀÄ ªÀÄAqÀ® ªÀÄvÀÄÛ F) PÁqÀÄ ¨ÉPÀÄÌ. DzsÁgÀ: ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÉUÉzÀ avÀæUÀ¼ÀÄ

ªÀ£ÀåfÃ« gÀ ÉÛ CªÀWÀqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ fÃ«¥Àj ÀgÀzÀ ªÉÄÃ°£À ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ ¸Á»vÀåªÀÅ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ PÀ±ÉÃgÀÄPÀUÀ¼ÀÄ, CzÀgÀ°èAiÀÄÆ §ºÀ¼ÀªÁV zÉÆqÀØ À ÀÛ¤UÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÉÃA¢æÃPÀÈvÀªÁVzÉ.

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ÀA§AzsÀzÀ°è, E¯ÁSÉAiÀÄ zÁR¯ÉUÀ¼ÀAvÉ, 2011-16gÀ°è PÉÃªÀ® ªÀÄÆgÀÄ gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼À ªÀgÀ¢UÀ½zÀÝªÀÅ. DzÀgÉ, vÁ. 6.1.2006gÀ “¢ »AzÀÆ” ªÀÄvÀÄÛ 4.6.2015gÀ “qÉÊ° ªÉÄÊ¯ï’ ¥ÀwæPÉUÀ¼À°è ªÀgÀ¢AiÀiÁzÀAvÉ, zsÁªÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄªÀ OgÀzï- ÀzÁ²ªÀWÀqÀ gÀ ÉÛAiÀÄ°è (gÁdå ºÉzÁÝj 34), PÀ¼ÉzÀ DgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è, ÀÄªÀiÁgÀÄ 50 ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀ CªÀWÀqÀUÀ¼À£ÀÄß gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è UÀªÀÄ¤ À ÁVvÀÄÛ. F

gÀ ÉÛAiÀÄ°è ¸Á«VÃqÁzÀ ¥ÁætÂUÀ¼À°è ¢UÀãçªÉÄUÉÆ½ ÀÄªÀ ¸ÀASÉåAiÀiÁzÀ DgÀÄ PÁ½AUÀ ¸À¥ÀðUÀ¼ÀÄ (PÀ¼ÉzÀ JgÀqÀÄ ªÀµÀð) ªÀÄvÀÄÛ JAlÄ agÀvÉUÀ¼ÀÄ ÉÃjzÀÝªÀÅ. EzÉÃ jÃw PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ ÀA§AzsÀzÀ°è, ¹ªÉmï ÉPÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ ÉÆUÀ¼ÀÄªÀ fAPÉ, EªÀÅUÀ¼ÉÆA¢UÉ dUÀwÛ£À C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ À ÀÛ¤ªÀUÀðzÀ (¥ÉæöÊªÉÄÃmï) ¥ÁætÂAiÀiÁVgÀÄªÀ ( ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «¥ÀwÛ£À°èzÉAiÉÄAzÀÄ EAl£ÉÃð±À£À ï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï ¥sÁgï PÀ£ÀìªÉÃð±À£ï D¥sï £ÉÃZÀgï£À®èAiÀÄÆ

¥ÀnÖAiÀiÁVgÀÄªÀ), ªÀ£ÀåfÃ« (gÀPÀëuÉ) PÁ¬ÄzÉAiÀÄ ÉPÀë£ï-IIgÀ CrAiÀÄ°è gÀQë À®ànÖgÀÄªÀ ¹AUÀ½ÃPÀ ÉÃjzÀAvÉ 15 ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼ÉAzÀÄ 2011-12jAzÀ 2015-16gÀªÀgÉUÉ zÁR¯ÁVzÀÝªÀÅ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝj 169 ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ ÉÃjzÀAvÉ MlÄÖ 70 Q«ÄÃ

C D

E F


64

gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ½UÉ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄªÁVgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤±ÁZÀjUÀ¼ÁVgÀÄªÀ ºÀ®ªÀÅ QjAiÀÄ ¸À ÀÛ¤UÀ¼ÀÄ, ÀjÃ ÀÈ¥ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¢éZÀjUÀ¼ÀÄ F gÀ ÉÛUÀ¼À°è CqÁØ¢rØAiÀiÁV ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼À°è PÉÆ£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. F AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀjÃ ÀÈ¥ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¢éZÀjUÀ¼ÀÄ

gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼À°è zÁR¯ÁVgÀ°®è ªÀÄvÀÄÛ ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ ¤ÃrzÀ ¥ÀnÖAiÀÄ°è PÀÆrgÀ°®è. DzÁUÀÆå, F gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÁvÁð¥ÀwæPÉUÀ¼À°è 56

56 vÁ. 21.09.2015gÀ qÉÊ° N

zÁR¯ÁVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ; EªÀÅUÀ¼À°è MAzÀÄ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝj 13gÀ°è ¸Á«VÃqÁzÀ ¥ÁætÂUÀ¼À §UÉÎ ÀÆa¹vÀÄÛ. ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀÄ®¨Ágï ¦mï ªÉÊ¥Àgï ÉÃjzÀAvÉ MlÄÖ MA§vÀÄÛ ºÁªÀÅUÀ¼ÀÄ MAzÉÃ ¢£ÀzÀ°è, ªÉÃUÀªÁV ¸ÁUÀÄwÛzÀÝ ªÁºÀ£ÀUÀ½AzÀ gÀ ÉÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¸Á«VÃqÁVzÀÄÝ ªÀgÀ¢AiÀiÁVvÀÄÛ. ÀjÃ ÀÈ¥ÀUÀ¼ÀÄ £ÉÊ¸ÀVðPÀªÁV ²ÃvÀgÀPÀÛzÁÝVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ZÀ½UÁ® ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¼ÉUÁ®zÀ°è CªÀÅ qÁA§gÀÄ gÀ ÉÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÉZÀÄÑ PÁ® PÀ¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÁt§ºÀÄzÀÄ; gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ «QgÀtªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀ ÀÆ ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ÀjÃ ÀÈ¥ÀUÀ¼ÀÄ GµÀÚ ¤AiÀÄAvÀæPÀzÀAvÉ §¼À ÀÄvÀÛªÉ, KPÉAzÀgÉ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À eÁUÀUÀ½UÉ

ºÉÆÃ°¹zÁUÀ GµÀÚvÉAiÀÄÄ vÀÄ®£ÁvÀäPÀªÁV ºÉaÑgÀÄvÀÛzÉ, DzÀÝjAzÀ gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ½UÉ ºÉZÁÑV FqÁUÀÄvÀÛªÉ.

F ÀA§AzsÀzÀ°è ªÀiÁrzÀ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ nÃPÉUÉ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀzÀ CgÀtåUÀ¼À G¥À ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ, « sÁUÀzÀ ªÀÄÆgÀÄ gÀ ÉÛUÀ¼À°è gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼À MAzÀÄ aPÀÌ À«ÄÃPÉëAiÀÄ£ÀÄß dÆ£ï-dÄ¯ÉÊ 2016gÀ°è ªÀiÁrzÀgÀÄ; EzÀgÀ ¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß DªÀgÀt 2gÀ°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, CgÀtåUÀ¼À G¥À ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ, ¥ÀæªÀÄÄR zÁlÄ eÁUÀUÀ¼À°è ÀÆZÀ£Á ¥sÀ®PÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁPÀÄªÀÅzÀÄ, C¥ÁAiÀÄzÀ ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è zÁlÄªÀ aPÀÌ ¥ÁætÂªÀUÀðPÉÌ ºÁ¢ MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼À §UÉÎ ¸ÁªÀðd¤PÀ CjªÀÅ ªÀÄÆr ÀÄªÀ PÁAiÀÄð £ÀqÉ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀ«Äw ¥Á° ÀÄªÀ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ ÁÛ«¹zÀgÀÄ. MAzÀÄ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ PÀæªÀÄªÁV F gÀ ÉÛUÀ¼À°è gÁwæ ÀAZÁgÀzÀ ¤µÉÃzsÀªÀ£ÀÄß ÀºÀ ¥ÀjUÀtÂ À§ºÀÄzÀÄ.


65

avÀæ 7.4: gÀ ÉÛ ÁªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä ¥ÁætÂUÀ¼À ªÉÄÃ¯ÁÝj (C&D) ªÀÄvÀÄÛ PÉ¼ÀzÁjUÀ¼À ¤ªÀiÁðt (E) DzsÁgÀ: ©.JZïnn¦://JPÉÆÃqÉ«ÄPÀ.¨ÁèUï¸Áàmï.E£ï/2011/ªÉÊ¯ïØ ÉÊ¥sï-©æqïÓ-Dgï-JPÉÆÃqÀPïÖ.JZïnJAJ¯ï

ªÉÄÃ°£À CAQCA±ÀUÀ½AzÀ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀ£ÀåfÃ« ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀÄªÀ J®è gÀ ÉÛUÀ¼À°è gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛªÉ J£ÀÄßªÀÅzÀÄ ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ «¥ÀAiÀiÁð ÀªÉAzÀgÉ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀ£ÀåfÃ« ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ gÀ ÉÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ (gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝj, gÁdå ºÉzÁÝj, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ) CqÀØºÁ¬ÄÝªÉ. «µÁzÀzÀ ÀAUÀwAiÉÄAzÀgÉ £ÁªÀÅ ºÀ®ªÀÅ fÃ«¥Àj ÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß £ÀªÀÄä Cj«®èzÉAiÉÄÃ PÀ¼ÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîwÛzÉÝÃªÉ. G sÀAiÀÄZÀjUÀ¼ÀÄ, ÀjÃ ÀÈ¥ÀUÀ¼ÀÄ,

CPÀ±ÉÃgÀÄPÀUÀ¼ÀÄ («±ÉÃµÀªÁV amÉÖUÀ¼ÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ QjAiÀÄ À ÀÛ¤UÀ¼ÀÄ gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ½UÉ FqÁUÀÄªÀ ÀA sÀªÀ ºÉZÁÑVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄ® sÀªÁV UÀªÀÄ£ÀPÉÌ ¨ÁgÀzÉÃ ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ. ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á

¥ÀæPÀl£ÉUÀ¼ÀÄ vÉÆÃj ÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ, PÀrªÉÄ w½¢gÀÄªÀ CAvÀºÀ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼ÀÄ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è EgÀÄªÀ ºÉzÁÝjAiÀÄ£ÀÄß zÁl®Ä PÀµÀÖ¥ÀqÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ÀªÀÄAi ÀÄzÀ°è CªÀÅUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄÄ ¥ÀævÉåÃPÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, sÁj °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ

ªÀåvÁå ÀªÀ£ÀÄß ÀºÀ C°è UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ KPÉAzÀgÉ ºÀ®ªÀÅ UÀAqÀÄ ªÀÄÈUÀUÀ¼ÀÄ ºÉtÂÚ£À ±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ°è gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼À°è PÉÆ£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. UÀAqÀÄ-ºÉtÂÚ£À °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°è CAvÀºÀ ªÀåvÁå ÀªÀÅ MAzÀÄ UÉÆvÁÛzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ MlÄÖ ÀASÉåAiÀÄ §zÀÄPÀÄªÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß sÁ¢ ÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ «±ÉÃµÀªÁV ºÀ®ªÀÅ ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼ÁzÀ PÀ¥Éà ªÀÄvÀÄÛ ºÁªÀÅUÀ½UÉ ªÀÄ£ÉAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ªÀÄÄA¢£À gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÀ¦à À®Ä, F «µÀAiÀÄzÀ°è ¤UÀ¢AiÀiÁzÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ zÁR°ÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ ÀÄªÀÅzÀÄ E£ÀÆß §ºÀ¼À ªÀÄÄRåªÁVzÉ. ÉzÀjPÉAiÀÄÄ¼Àî ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß ÀÜ½ÃAiÀÄªÁV CªÀ£ÀwAiÀiÁUÀÄªÀÅzÀjAzÀ gÀQë À®Ä, ºÀ®ªÁgÀÄ

«zÉÃ±ÀzÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°ègÀÄªÀAvÉ, ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÁzÀ ¥ÁætÂUÀ¼À PÉ¼ÀzÁj ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ¯ÁÝjUÀ¼À£ÀÄß (ªÉÄÃ°£À avÀæ 7.4 £ÉÆÃr) ¤«Äð À§ºÀÄzÀÄ.

F «µÀAiÀÄzÀ §UÉÎ ¹§âA¢UÉ CjªÀÅ ªÀÄÆr À ÁUÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ J®è gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqÉ À ÁUÀÄªÀÅzÀÄ JAzÀÄ ¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è ÀPÁðgÀªÀÅ F CA±ÀUÀ½UÉ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV ºÉÃ½vÀÄ. C®èzÉÃ, ¥ÁætÂUÀ½UÁV PÉ¼ÀzÁj ºÁUÀÆ ªÉÄÃ¯ÁÝjUÀ¼À£ÀÄß J¯Éè°è CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÉAiÉÆÃ C°è ¤«Äð À ÁUÀÄªÀÅzÉAzÀÄ ÀºÀ ºÉÃ½vÀÄ.

C D

E

http://4.bp.blogspot.com/_1bQY1uFskpo/TSWAVRfyMjI/AAAAAAAAAHw/jgHowpbQOZs/s1600/Ecoduct.jpg�


66

DªÀgÀt 2

gÀ ÉÛ ÁªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ ¥Àæ sÁªÀ

¸À°è¹zÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀAvÉ, 2011-16gÀ°è, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è£À ªÀÄÆgÀÄ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, 15 gÀ ÉÛ ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÁVzÀÝªÀÅ. F ¸ÀA§AzsÀzÀ°è PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀzÀ°è, gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ¤ªÁðºÀPÀjAzÀ gÀ ÉÛ ÁªÀÅUÀ¼À ¸ÀÆPÀÛªÀ®èzÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ §UÉÎ MAzÀÄ ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£Á CªÀ ÉÆÃPÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀ Á¬ÄvÀÄ (ªÉÄÃ 2016). ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV, ªÀÄÆgÀÄ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ C¢üÃ£ÀvÉ ºÉÆA¢zÀÝ ¤ªÁðºÀPÀgÀÄ, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ°è£À gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝj 169, gÁdå ºÉzÁÝj 66 ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ°è£À PÉÆ®ÆègÀÄ PÀwÛ£ÀºÉÆ¼É gÀ ÉÛUÀ¼À°è gÀ ÉÛ ÁªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß 15 dÆ£ï 2016 ªÀÄvÀÄÛ 31 dÄ ÉÊ 2016gÀ £ÀqÀÄªÉ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ. F ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ F C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è CZÀÑjAiÀÄ 1,338 gÀ ÉÛ ÁªÀÅUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄ¥Àr¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀªÀÄ¤¸À ÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR gÀ ÉÛ ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ, PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀØPÀ 7.2gÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ, PÀ¥Éà ªÀÄvÀÄÛ ºÁªÀÅUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀÝªÀÅ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 7.2: PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀzÀ°è dÆ£ï-dÄ ÉÊ 2016gÀ°è zÁR¯ÁzÀ gÀ ÉÛ ÁªÀÅUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀAPÀÄ® ºÀUÀ®Ä ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ gÁwæ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ MlÄÖ

ºÁªÀÅ 64 231 295 PÀ¥Éà 130 709 839 ¸À ÀÛ¤UÀ¼ÀÄ 1 11 12

¥ÀQëUÀ¼ÀÄ 6 1 7 ºÀ°è 6 10 16

QÃlUÀ¼ÀÄ 24 103 127 EvÀgÉ 15 27 42

MlÄÖ 246 1,092 1,338

¸ÀAPÀÄ®zÀ ªÀÄlÖPÉÌ ¥Àæw gÀ¸ÉÛ ÁªÀÅUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄÄ, D ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è vÉÆAzÀgÉUÉÆ¼ÀUÁUÀÄwÛgÀÄªÀ ¸ÀAPÀÄ®UÀ¼À §UÉÎ CjªÀÅ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ. »ÃUÉ, CAvÀºÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ, ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ/C¥ÁAiÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ «±ÉÃµÀªÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖzÀAvÀºÀ ±ÀÄzÀÞ eÉÊ«PÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀAPÀÄ®zÀ ªÉÄÃ É gÀ ÉÛUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÉ, gÀ ÉÛUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ, gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ¤ªÁðºÀPÀjUÉ C¥ÁAiÀÄPÁj eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ gÀ ÉÛ ÁªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÀ¦à À®Ä ºÁUÀÆ £ÀªÀÄä ªÀ£ÀåfÃ«AiÀÄ£ÀÄß C½AiÀÄÄªÀÅzÀjAzÀ PÁ¥ÁqÀ®Ä ¸ÀÆPÀÛ PÀæªÀÄ PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀ MAzÀÄ ªÀÄÄRå ¸ÁzsÀ£ÀªÁVzÉ. PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀzÀ G¥À ¸ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁj¬ÄAzÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁzÀ gÀ ÉÛ ÁªÀÅUÀ½UÁV gÀ ÉÛUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ PÀæªÀÄªÀÅ F ¸ÀA§AzsÀzÀ°è EwÛÃa£À ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è£À GvÀÛªÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼À°è MAzÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ¸ÀºÀ ºÉÃUÉ CAvÀºÀ zÀvÀÛªÀ£ÀÄß vÀgÀ§®ÄèzÀÄ J£ÀÄßªÀÅzÀgÀ §UÉÎ É¼ÀPÀÄ ©ÃjzÉ. ªÀ£ÀåfÃ«AiÀÄ GvÀÛªÀÄ ¸ÀAgÀPÀëuÉUÁV EzÀÄ EvÀgÀ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ¤ªÁðºÀPÀjAzÀ®Æ C£ÀÄ¸Àj¸À®àqÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

[

²¥sÁgÀ ÀÄ 11: J®è gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄR ÀAPÀÄ®UÀ¼À®èzÉÃ J®è gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼À G ÀÄÛªÁjAiÀiÁUÀ ÉÃPÀÄ. §zÀ°Ã gÀ ÉÛ EgÀÄªÉqÉAiÀÄ°è, gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ gÁwæ ÀAZÁgÀzÀ ¤µÉÃzsÀªÀ£ÀÄß eÁjUÉÆ½ À§ºÀÄzÀÄ. gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥ÁætÂ ªÀiÁUÀðUÀ¼À UÀÄgÀÄw ÀÄ«PÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ÀÆPÀëöä¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀ£ÀåfÃ«UÀ½UÁV PÉ¼ÀzÁj ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ¯ÁÝjUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸À§ºÀÄzÀÄ.


67

CzsÁåAiÀÄ 8

PÁrÎZÀÄÑUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼É ¤ªÀðºÀuÉ

8.1 PÁrÎZÀÄÑ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¤ªÀðºÀuÉ

PÁrÎZÀÄÑUÀ¼ÀÄ fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀzÉ É¬ÄAzÀ CgÀtå ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ wÃªÀæ UÀªÀÄ£ÀzÀ CUÀvÀåvÉ ºÉÆA¢zÉ. ÀÆPÀÛªÀ®èzÀ CVß ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄÄ, «£Á±ÀzÀ UÀªÀÄ£ÁºÀð C¥ÁAiÀÄ ÉÃjzÀAvÉ, ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼ÀvÀÛ MAiÀÄå§ºÀÄzÀÄ. £Áå±À£À ï E£ï¹ÖlÆåmï D¥sï r¸Á¸ïÖç ªÉÄÃ£ÉÃeïªÉÄAmï£À ¥ÀæPÁgÀ, ±ÉÃPÀqÁ 95gÀµÀÄÖ PÁrÎZÀÄÑ ªÀiÁ£ÀªÀjAzÀ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉ ÀAgÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ ÀVðPÀ ÀA¥À£ÀÆä® ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è 57

avÀæ 8.1: §ArÃ¥ÀÄgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ°è PÁrÎaÑ£À zÀÈ±Àå DzsÁgÀ: ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÉUÉzÀ avÀæ

8.1 .1 ÉAQ¬ÄAzÀ ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ CgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MAzÉÃ PÁrÎaÑUÉ ««zsÀ ¤zsÁðgÀuÉUÀ¼ÀÄ

PÁrÎZÀÄÑ CgÀtåUÀ½UÉ ªÁå¥ÀPÀ ºÁ¤UÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀÅ¼Àî ÉzÀjPÉAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, J®è ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÆ ªÀÄÄ£ÉßZÀÑjPÉAiÀÄ PÀæªÀÄUÀ¼ÁzÀ ÉAQ¥ÀxÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ÉAQAiÀÄ IÄvÀÄªÁzÀ ¥Àæw ªÀµÀðzÀ ¥sÉ§æªÀj ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ £ÀqÀÄªÉ ÉAQ «ÃPÀëPÀgÀ ¤AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîwÛªÉ. 2011-12 ªÀÄvÀÄÛ 2012-16gÀ £ÀqÀÄªÉ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ÉAQ¬ÄAzÀ ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ CgÀtåUÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 8.1gÀ°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ:

PÁrÎZÀÄÑ ªÀÄvÀÄÛ ÉAQ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼ÉAzÀÄ §ºÀ¼ÀªÁV ªÀiÁ£ÀåªÀiÁqÀ ÁVzÉ.

57 fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉ ¸ÀAgÀPÀëuÉUÁV CVß ¤ªÀðºÀuÉ: ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£ÀÄß GvÀÛj¸À®Ä £ÀªÀÄä

¸ÁªÀÄxÀåð-qÁ£ï J r¸ÉÆÌÃ¯ï EvÀgÀgÀÄ, §AiÉÆÃ¯ÁfPÀ ï PÀ£ÀìªÉÃð±À£ï-¸É¥ÉÖA§gï 2010


68

PÉÆÃµÀÖPÀ 8.1: 2011-12jAzÀ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ÉAQ¬ÄAzÀ ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ CgÀtåUÀ¼À «ªÀgÀ

(«¹ÛÃtð ºÉPÉÖÃgï£À°è) gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 2015-16

§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 650.00 972.62 548.500 216.460 219.360

¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ - - - 50.000 -

©Dgïn ºÀÄ°zsÁªÀÄ 60.00 49.04 166.590 24.060 20.000

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 1.75 262.40 571.000 386.000 -

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ 1.70 3.50 0.7040 0.600 -

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À 307.94 240.60 194.500 167.950 553.000

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 111.60 111.60 - 200.000 418.030

ªÀÄrPÉÃj ªÀ£ÀåfÃ« «¨sÁUÀ 61.25 - 2.000 8.900 8.090

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ 698.12 24.28 198.900 6.849 44.506

±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 10.00 - - 50.000 2.020

MlÄÖ 1,902.36 1,664.04 1,682.194 1,110.819 1,265.006

(DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À¯ÁzÀ «ªÀgÀ)

PÁrÎZÀÄÑUÀ¼ÀÄ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À°è UÀªÀÄ£ÁºÀð ºÁ¤UÀ¼À£ÀÄß (100 ºÉPÉÖÃgïUÀÆ C¢üPÀ) GAlÄªÀiÁrªÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. eÉÆvÉUÉ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ°è 2011-12 ªÀÄvÀÄÛ 2013-14gÀ°è UÀA©üÃgÀ PÁrÎZÀÄÑUÀ¼ÀÄ GAmÁVzÀÝªÀÅ. ÉAQ¬ÄAzÀ vÉÆAzÀgÉUÉÆ¼ÀUÁzÀ MlÄÖ CgÀtå «¹ÛÃtðªÀÅ J®è ªÀiÁzÀj ÀAgÀQëvÀ

¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°èAiÀÄÆ 2011-12 ªÀÄvÀÄÛ 2014-15gÀ £ÀqÀÄªÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÀÝgÀÆ, PÉ®ªÀÅ PÁrÎaÑ£À ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è, ªÀÄÄA¢£À PÀArPÉUÀ¼À°è ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀAvÉ, ÉAQ¬ÄAzÀ ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß E¯ÁSÉAiÀÄÄ vÀVÎ¹ ºÉÃ½gÀ§ºÀÄzÀÄ:

¥sÉ§æªÀj-ªÀiÁZïð 2012gÀ°è §ArÃ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À JgÀqÀgÀ®Æè MAzÀÄ sÁj PÁrÎZÀÄÑ GAmÁVvÀÄÛ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ CgÀtåzÀ «¹ÛÃtðªÀÅ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁj ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀ CgÀtå C©üªÀÈ¢Þ ¤UÀªÀÄzÀ ªÀåªÀ ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀjAzÀ ¤zsÁðgÀuÉUÉÆ¼À¥ÀlÖªÀÅ, DzÀgÉ EªÀÅ F ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®àlÖ ¤zsÁðgÀuÉVAvÀ, PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 8.2gÀ°è ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀAvÉ, ÉÃgÉAiÀiÁVzÀÄÝzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 8.2: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ 2012gÀ°è PÁrÎaÑ¤AzÀ ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ CgÀtå «¹ÛÃtðzÀ ¤zsÁðgÀuÉ

(«¹ÛÃtð ºÉPÉÖÃgï£À°è)

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼À

¥ÀvÀæzÀ ¥ÀæPÁgÀ ¸ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ «¹ÛÃtð « sÁUÀzÀ°è zÁR¯ÁzÀ ¸ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ «¹ÛÃtð

§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 973 650

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ 1,961 698.12 (DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è¹zÀ «ªÀgÀ)

MAzÀÄ ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ÀA¸ÉÜAiÀiÁzÀ “ªÉÊ¯ïØ¯ÉÊ¥sï ¥sÀ ïÖ”£À PÉÆÃjPÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ, sÁgÀwÃAiÀÄ ¨ÁºÁåPÁ±À ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ÀA ÉÜAiÀÄÄ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ°è F ÉAQ¬ÄAzÀ ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ CgÀtå «¹ÛÃtðªÀÅ 24.5 ZÀ Q«ÄÃ CAzÀgÉ 2,450 ºÉPÉÖÃgï JAzÀÄ

¤zsÀðj¹vÀÄ 58

58 j¸ÉÆÃ¸ïð¸Áåmï-2 J qÀ§ÄèöåLJ¥sïJ¸ï DzsÁjvÀ ²ÃWÀæ PÁrÎZÀÄÑ ¸ÀÄlÖ «¹ÛÃt ¤zsÁðgÀuÉ

. F ¤zsÁðgÀuÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ §ÈºÀvï ªÀåvÁå ÀªÀÅ, E¯ÁSÁ ¤zsÁðgÀuÉUÀ¼ÀÄ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ PÀrªÉÄAiÀiÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ªÁ ÀÛªÀ £ÀµÀÖQÌAvÀ PÀrªÉÄ¬Ä¢ÝvÀÄ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.


69

ªÀiÁZïð 2014gÀ°è £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ°è ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ §ÈºÀvï ÉAQ GAmÁ¬ÄvÀÄ. ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß 60 ºÉPÉÖÃgï JAzÀÄ DgÀA sÀzÀ°è ¤zsÀðj À Á¬ÄvÀÄ. F ÉAQ¬ÄAzÀ ¥ÀPÀÌzÀ «ÃgÁd¥ÉÃmÉ ¥ÁæzÉÃ²PÀ « sÁUÀzÀ°è ºÁ¤UÉÆ¼ÀUÁzÀ «¹ÛÃtðªÀÅ 172 ºÉPÉÖÃgï DVvÀÄÛ, DzÀÝjAzÀ ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ MlÄÖ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß 232 ºÉPÉÖÃgï JAzÀÄ ¤zsÀðj À Á¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ, E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀiÁ»w ÀA¥ÀPÀð vÀAvÀæeÁÕ£À PÉÆÃ±ÀzÀ ¤zsÁðgÀuÉAiÀÄÄ ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ MlÄÖ «¹ÛÃtðªÀÅ 383 ºÉPÉÖÃgï

JAzÀÄ ÀÆa¹vÀÄ. DzÀÝjAzÀ, CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ «ÄÃ À®Ä CgÀtåzÀ ¤ªÁðºÀPÀgÀ£ÀÄß ªÁ ÀÛ«PÀ £É É DzsÀj¹ ¥Àj²Ã° À®Ä ¤zÉÃð²¹zÀgÀÄ, EzÀÄ ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ «¹ÛÃtðªÀÅ 179 ºÉPÉÖÃgï DVvÀÄÛ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß w½AiÀÄ¥Àr¹vÀÄ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ

¤zsÁðgÀuÉAiÀÄÄ ªÉÆzÀ® ¤zsÁðgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¥ÀnÖUÀÆ «ÄÃj ºÉaÑ¹zÉ J£ÀÄßªÀ CA±ÀªÀÅ ÀàµÀÖªÁV ¹ÜgÀ¥Àr ÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ, «±ÉÃµÀªÁV §ArÃ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À°è PÁrÎZÀÄÑ §ºÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁVzÀÝgÀÆ, ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ CgÀtå «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj À®Ä ªÉÊeÁÕ¤PÀ/PÀæªÀÄ§zÀÞ PÀæªÀÄUÀ½gÀ°®è. ¥ÀjuÁªÀÄªÁV, F ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è vÀVÎ¹zÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ ¸ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ½îºÁPÀ ÁUÀÄªÀÅ¢®è.

zÁAqÉÃ°-CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è, 2015-16gÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ CgÀtåªÀÅ ÉAQ¬ÄAzÀ ÀÄnÖ®èªÉAzÀÄ À°è À ÁVzÀÝ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ ÀÆa¹zÀÝªÀÅ. EzÀPÉÌ ªÀåwjPÀÛªÁV, MAzÀÄ

ªÁvÁð¥ÀwæPÉAiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄÄ 59

J®è PÁ½ÎaÑ£À ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÆ zÁR¯ÁUÀÄwÛgÀ°®è ªÀÄvÀÄÛ zÁR¯ÁVzÀÝªÀÇ ÀºÀ vÀVÎ¹zÀ ªÀgÀ¢ DVgÀ§ºÀÄzÀÄ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ªÉÄÃ°£À ¹Üw/«ªÀgÀuÉAiÀÄÄ ÀàµÀÖªÁV ÀÆa ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, ªÁ ÀÛ«PÀ £ÀµÀÖªÀÅ E£ÀÆß ºÉZÁÑVgÀ§ºÀÄzÀÄ.

ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ Àj¬Ä®èzÀ ¤zsÁðgÀuÉAiÀÄÄ, zÉÆÃµÀ¥ÀÆjvÀ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ C ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄ¢zÀÄÝ, ªÁ ÀÛ«PÀ ªÀÄlÖzÀ PÁrÎaÑ£À eÉÆvÉ ªÀåªÀºÀj À®Ä CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ vÀAiÀiÁgÁUÀ¢gÀÄªÀAvÉ DUÀ§ºÀÄzÀÄ. CAvÀºÀ ¹ÜwAiÀÄÄ PÁrÎaÑ£ÉÆA¢UÉ ºÉÆÃgÁqÀ®Ä E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄzsÀå¥ÀæªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß C ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁr, sÀ«µÀåzÀ°è PÁrÎaÑ¤AzÀ CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«UÉ §ºÀ¼ÀªÁzÀ ºÁ¤ GAlÄªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ, §ArÃ¥ÀÄgÀ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ªÀÄvÀÄÛ ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è 2016-17gÀ°è §ÈºÀvï PÁrÎaÑ£À ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀgÀ¢AiÀiÁVzÀÝªÀÅ.

ÉAQAiÀÄ J®è ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÆ ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀªÁVzÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ®AmÁ£ÀzÀ G¥À¹ÜwAiÀÄÄ ÉAQ¬ÄAzÀ ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ KjPÉUÉ PÁgÀtªÁVvÀÄÛ JAzÀÄ ÀPÁðgÀªÀÅ ºÉÃ½vÀÄ

(¤UÀðªÀÄ£À ¸À sÉ). E¯ÁSÉAiÉÆ¼ÀV£À «©ü£Àß CAQUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ, EzÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã° ÀÄªÀÅzÁV w½¹vÀÄ.

8.1 .2 ÉAQ ¤ªÀðºÀuÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ vÀAiÀiÁgÀÄªÀiÁqÀ¢gÀÄªÀÅzÀÄ

ÀÆa¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ 24.3.2016gÀAzÀÄ MAzÀÄ ÉAQAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀt ÀA sÀ«¹vÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ PÁrÎaÑ£À ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ »AzÉAiÀÄÆ EzÀÝªÀÅ, ¥ÀæwAiÉÆAzÀÆ ÀÄªÀiÁgÀÄ MAzÀÄ JPÀgÉAiÀÄµÀÄÖ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ÀÄnÖvÀÄÛ.

J®è gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ÉAQAiÀÄÄ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÀ¼ÀªÀ¼ÀPÁj «µÀAiÀÄªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ÉAQAiÀÄ ºÀgÀqÀÄ«PÉAiÀÄÄ sÀÆzÀÈ±ÀåzÀ ®PÀëtUÀ¼ÁzÀ E½eÁj£À ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄwÛvÀgÀ CA±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©¹zÉ. DzÀÝjAzÀ, F ÉAQ¬ÄAzÀ GAmÁUÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀA sÀªÀ¤ÃAiÀÄ WÀl£ÉAiÀÄ eÉÆvÉ ªÀåªÀºÀj À®Ä ÉAQ ¤ªÀðºÀuÉ AiÉÆÃd£É¬ÄgÀ ÉÃPÀÄ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, PÉ®ªÀÅ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ EvÀgÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ CxÀªÀ £ÉgÉAiÀÄ gÁdåUÀ¼ÁzÀ vÀ«Ä¼ÀÄ £ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃgÀ¼ÀzÀ°è£À ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À/CgÀtåzÉÆA¢UÉ UÀrAiÀÄ£ÀÄß ºÀAaPÉÆArªÉ, MAzÀÄ PÁrÎZÀÄÑ MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ/gÁdåPÉÌ ºÁ¤ GAlÄªÀiÁqÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÀ½î

59 vÁ. 24.3.2016gÀ ‘¢ »AzÀÆ’, ¨É¼ÀUÁ« DªÀÈwÛ


70

ºÁPÀ ÁUÀÄªÀÅ¢®è. DzÀÝjAzÀ CAvÀºÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ sÁ¬Ä À®Ä gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄlÖzÀ/ sÀÆzÀÈ±Àå ªÀÄlÖzÀ MAzÀÄ ÉAQ ¤ªÀðºÀuÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹qÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

PÁrÎZÀÄÑUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¥ÀÆtðªÁV ¤ªÀÄÆð® ªÀiÁqÀ ÁUÀ¢zÀÝgÀÆ, ÉAQAiÀÄ DªÀvÀð£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjªÀiÁtªÀ£ÀÄß ÀÆPÀÛ ¤ªÀðºÀuÁ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀjAzÀ ¤AiÀÄAwæ À§ºÀÄzÀÄ. DzÀÝjAzÀ, F PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è ÉÃjgÀ ÉÃQvÀÄÛ. PÁrÎaÑ£À ºÉZÀÄÑ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀgÀ¢AiÀiÁVzÀÝ DgÀÄ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À 60 ¥ÉÊQ, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ÉAQ ¸ÁzsÀåvÉAiÀÄ £ÀPÉë ÉÃjgÀ°®è, ºÁUÉAiÉÄÃ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄPÉÌ ºÉÆ À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ vÀAiÀiÁjAiÀÄ°èvÀÄÛ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, ÉAQ ¥ÀæPÀgÀt ¸ÁzsÀåvÉAiÀÄ « sÁUÀUÀ¼ÀÄ/UÀ ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ¥ÀnÖAiÀiÁVgÀ°®è. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è CAvÀºÀ PÉÆgÀvÉUÀ¼ÀÄ, MAzÀÄ ªÉÃ¼É PÁrÎZÀÄÑUÀ¼ÀÄ ÀA sÀ«¹zÁUÀ, ªÀÄAzÀUÀwAiÀÄ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀÄªÀ ÀA sÀªÀ«zÉ, C®èzÉ ÀÆPÀÛ ªÀÄÄAeÁUÀævÁ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀjAzÀ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ.

sÁgÀvÀzÀ°è£À CgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀ ÉAQ ¥ÀæPÀgÀtUÀ½UÉ FqÁUÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ¬ÄgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ªÀÄÄAeÁUÀævÁ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ, QæAiÀiÁAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß GzÀÞj À®Ä ¸ÁA¹ÜPÀ ¹zÀÝvÉAiÀÄÄ CUÀvÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. ÉAQAiÀÄ ÉzÀjPÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À£ÀÄß GvÀÛªÀÄªÁV ÀAgÀQë À®Ä ÀÆPÀÛ ¤ªÀðºÀuÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß sÀ«µÀåzÀ°è gÀa ÀÄªÀÅzÀPÁÌV, ÀA sÀªÀ¤ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß

UÀÄgÀÄw ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ F ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À §UÉÎ ÀÆPÀÛ zÀvÀÛªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ ÀºÀ ªÀÄÄRåªÁUÀÄvÀÛzÉ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 12: PÁrÎaÑ£À ÀjAiÀiÁzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj À®Ä G¥ÀUÀæºÀ DzsÁjvÀ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÁ ÀÛªÁA±ÀzÉÆA¢UÉ eÉÆÃr À ÉÃPÀÄ. ÉAQAiÀÄ G¥À±ÀªÀÄ£ÀPÉÌ E¯ÁSÉAiÀÄÄ GvÀÛªÀÄªÁV vÀAiÀiÁgÁVgÀ®Ä, ÉAQAiÉÆA¢UÉ ºÉÆÃgÁlPÁÌV gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥ÀæzÉÃ±À ¤¢ðµÀÖ PÀæªÀÄAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ÀA§A¢üvÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ PÀqÁØAiÀÄ WÀlPÀªÀ£ÁßV À ÉÃPÀÄ.

8.2 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À°è PÀ¼É ¤ªÀðºÀuÉ

sÁgÀvÀªÀÅ PÀÆqÀ MAzÀÄ CAUÀªÁVgÀÄªÀ fÃ«PÀªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ §UÉV£À ÀªÀiÁªÉÃ±ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ CwPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À CxÀðªÀÅ “AiÀiÁªÀÅzÀgÀ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ/CxÀªÀ ºÀgÀqÀÄ«PÉ MAzÀÄ UÉÆvÁÛzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ÉzÀj ÀÄªÀÅzÉÆÃ CzÀÄ ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®” JAzÁUÀÄvÀÛzÉ. ÉÃgÉqÉAiÀÄ°ègÀÄªÀAvÉ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¥Àæ sÁªÀªÀÅ, ¥Àj ÀgÀªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ QæAiÉÄ, ¥Àj ÀgÀªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ gÀZÀ£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥Àæ sÁªÀzÀ gÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß vÀ¼ÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ CxÀªÀ DªÁ À ÀÜ¼ÀUÀ¼À ªÀÄlÖzÀ°è C®èzÉ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ªÀÄlÖzÀ°è ¥Àæ sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ. fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ÀªÀiÁªÉÃ±ÀªÀÅ F

eÁUÀwPÀ «µÀAiÀÄzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ “¥Àj ÀgÀªÀåªÀ ÉÜ, DªÁ À£É É ªÀÄvÀÄÛ ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß ÉzÀj ÀÄªÀ D ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæªÉÃ±À¢AzÀ vÀqÉUÀnÖ, ¤AiÀÄAwæ¹

CxÀªÀ ¤ªÀÄÆð® ªÀiÁr” {C£ÀÄZÉÒÃzsÀ 8(JZï)} JAzÀÄ PÀgÁgÀÄªÀiÁrPÉÆAqÀ CAUÀUÀ½UÉ PÀgÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, 2007gÀ°è LAiÀÄÄ¹J£ï¤AzÀ ªÀiÁqÀ®àlÖ “CwPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀQëvÁgÀtåUÀ¼ÀÄ: MAzÀÄ C¼ÉAiÀÄÄªÀ ªÀgÀ¢”AiÀÄ°è 61

60 §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ, ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ

GzÁå£ÀªÀ£À, PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 61 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ CwPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¨ÉzÀjPÉAiÀÄ ªÁå¦Û ªÀÄvÀÄÛ ®PÀëtUÀ¼À C¼ÉAiÀÄÄ«PÉ; CwPÀæªÀÄtPÁj

¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉUÉ ¥Àæw§AzsÀ ªÀÄvÀÄÛ D ¥Àæw§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß GzÉÝÃ² À®Ä ¸ÁzsÀ£À; eÁUÀwPÀ CwPÀæªÀÄtPÁj ÀAPÀÄ®UÀ¼À PÁAiÀÄðPÀæªÀÄPÉÌ MAzÀÄ PÉÆqÀÄUÉAiÀiÁV «±Àé¨ÁåAPïUÁV vÀAiÀiÁj¹zÀÄÝ; ªÀiÁZïð 2007

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ©üÃwAiÀÄÄ sÀ«µÀåzÀ°è ºÉZÁÑUÀÄªÀÅzÀÄ JAzÀÄ UÀªÀÄ¤¹vÀÄÛ.


71

ªÀgÀ¢AiÀÄÄ, ¤ªÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ, ²ÃWÀæªÁV ¥ÀvÉÛ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀPÀët ¥ÀæwQæ¬Ä ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRåªÉAzÀÄ ÀºÀ UÀªÀÄ¤¹vÀÄÛ. gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CwPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼ÉÆA¢UÉ ªÀåªÀºÀj À®Ä ªÀÄÄRå ¥Àæw§AzsÀPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀªÁ®ÄUÀ¼À°è, CwPÀæªÀÄtPÁj

¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß MmÁÖgÉ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ªÀÄÄRåªÁ»¤UÉ ÉÃj ÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ PÉÆgÀvÉ, ¤ªÉÃ±À£À DzsÁjvÀ CwPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À

¤ªÀðºÀuÉUÉ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ PÉÆgÀvÉ, gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ªÀiË®åUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CwPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¥Àæ sÁªÀzÀ Cj«£À PÉÆgÀvÉ C®èzÉ, ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ DAiÉÄÌAiÀÄ Cj«£À PÉÆgÀvÉ

«±ÉÃµÀªÁV vÀqÉUÀlÄÖªÀ ªÀÄvÀÄÛ ²ÃWÀæ ¥ÀvÉÛAiÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ §UÉÎ ¤ªÉÃ±À£À ªÀÄlÖzÀ°è ¥ÁAiÉÆÃVPÀ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀiÁ»wAiÀÄ PÉÆgÀvÉ, EvÁå¢ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄÄªÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ PÀAqÀÄPÉÆArvÀÄÛ. »ÃUÉ, CwPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®ªÀÅ ¥Àj ÀgÀªÉÊ«zsÀåvÉUÉ MAzÀÄ ¸Á©ÃvÁzÀ ÉzÀjPÉAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀÄ ÀàµÀÖªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À DqÀ½vÀªÀÅ gÀPÀëuÉ, ²ÃWÀæ ¥ÀvÉÛ ªÀÄvÀÄÛ

vÀPÀët ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ PÀqÉUÉ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß DzÀåvÉAiÀÄ°è vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ.

avÀæ 8.2: £ÁUÀgÀºÉÆ¼É (C) ªÀÄvÀÄÛ §ArÃ¥ÀÄgÀ (D) ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è ®AmÁ£À CwPÀæªÀÄt DzsÁgÀ: ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnAiÀÄ°è vÉUÉzÀ avÀæUÀ¼ÀÄ

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, «®PÀët ÀAPÀÄ®UÀ¼À CwPÀæªÀÄtªÀÅ ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À QëÃtÂ ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆ®£É ÉAiÀÄ CªÀ£ÀwUÉ ªÀÄÄRåªÁzÀ PÁgÀtªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ À®ànÖzÉ. «±ÉÃµÀªÁV ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, §¼ÀPÉUÉ vÀAzÀ À ÀåUÀ½AzÀ £ÉÊ ÀVðPÀ ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ°£À DPÀæªÀÄtªÀÅ, ¥Àj ÀgÀªÉÊ«zsÀåvÉUÉ UÀA©üÃgÀ ¨ÉzÀjPÉUÀ¼À°è MAzÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ QæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ dUÀwÛ£À°è£À ºÀ®ªÀÅ DªÁ À£É ÉUÀ¼À PÀ ÁvÀäPÀ ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß wÃªÀæªÁV §zÀ Á¬Ä ÀÄvÀÛzÉ.

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ, §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è CwPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼ÀÄ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¨ÉzÀjPÉAiÀiÁVzÀÝgÀÆ, CzÀgÀ ¥Àæ sÁªÀªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj À®Ä ªÀÄvÀÄÛ F ÉzÀjPÉUÉ vÀPÀëtzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄ ¤ÃqÀ®Ä E¯ÁSÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqÉ¹®è. DzÀgÉ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, ºÀ®ªÁgÀÄ ÀévÀAvÀæ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ §ArÃ¥ÀÄgÀ (2006) 62 ªÀÄvÀÄÛ ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ

ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è (2008)63

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ®AmÁ£ÀzÀ DPÀæªÀÄtªÀÅ 11 ªÀµÀðUÀ¼À°è ±ÉÃPÀqÁ 41jAzÀ (1997) (vÀ¥À²Ã¯ÁVgÀÄªÀ) ±ÉÃPÀqÁ 81gÀµÀÄÖ (2008) £É®PÉÌ KjvÀÄ. DzÀgÉ, ªÀÄÄwÛUÉAiÀÄ ªÁå¦ÛAiÀÄ §UÉÎ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ¤zsÁðgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ°®è. ¥sÀ°vÀªÁV, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À DqÀ½vÀªÀÅ ¸ÀªÀÄ ÉåAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ CjªÀ£ÀÆß ºÉÆA¢gÀ°®è.

£ÀqÉ À®ànÖzÀÄÝ, CªÀÅ w½AiÀÄ¥Àr¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ:

62 ®Al£À PÀªÀÄgÁzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ, MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CwPÀæªÀÄtPÁj VqÀ, §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ªÀ£ÀåfÃ« £É É,

zÀQët ¨sÁgÀvÀ; DAiÉÄÃµÀ ¥Àæ Ázï, 2006 63 zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ Mt CgÀtåUÀ¼À°è®Al£À PÀªÀÄgÁzÀ G½AiÀÄÄ«PÉAiÀÄ ªÀiÁzÀj ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæQæAiÉÄ;

¨sÀgÀvï ¸ÀÄAzÀgÀA ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É £ÀqÉzÀzÀÄÝ JnDgïEE£À°è

C D


72

§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ªÀiÁqÀ ÁzÀ MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À¢AzÀ (2006) UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ eÁUÀªÀ£ÀÄß CAzÀgÉ ±ÉÃPÀqÁ MAzÀgÀµÀÄÖ «ÄÃ À®Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß zÀlÖ ®AmÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ ºÀAvÀzÀ DPÀæªÀÄtzÀ ªÀÄlÖzÀ°è «ÄÃ À®Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ±ÉÃPÀqÁ 13jAzÀ 50 ®AmÁ£À DPÀæ«Ä¹vÀÄÛ;

§ArÃ¥ÀÄgÀzÀ°è ®AmÁ£ÀªÀÅ ÀÜ½ÃAiÀÄ CgÀtåzsÁªÀÄzÀ°è £ÉgÀ½£À°è É¼ÉAiÀÄÄªÀ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁrzÀÄÝzÀgÀ eÉÆvÉUÉ À ÀåUÀ¼À, ¥ÉÆzÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ À¹UÀ¼À ÀAAiÉÆÃfvÀ §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄÛ.

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ®AmÁ£ÀªÀÅ §ºÀ¼À ¥Àæ§®ªÁzÀ ÀAPÀÄ®ªÁVzÉAiÉÄAzÀÄ w½zÀÄ§A¢vÀÄ (2008) ªÀÄvÀÄÛ ®AmÁ£ÀzÀ DPÀæªÀÄtªÀÅ, ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ Àj ÀªÀÄvÉAiÀÄ°è E½PÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀgÀÄvÀàwÛAiÀiÁUÀÄªÀ ªÀÄgÀUÀ¼À sÁj

E½vÀPÉÌ ¥ÀÄgÁªÉAiÉÆA¢UÉ eÉÆvÉAiÀiÁVzÀÄÝ sÀ«µÀåzÀ°è ÀASÉåAiÀÄ E½PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¹vÀÄ.

§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è64

»ÃUÉ, ®AmÁ£ÀªÀÅ ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄªÀ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹PÉÆArgÀÄªÀÅzÀÄ ÀàµÀÖªÁVzÀÝgÉ, §ArÃ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ EzÀ£ÀÄß

C£ÀÄ Àj À§ºÀÄzÀÄ KPÉAzÀgÉ ÀªÀÄ ÉåAiÀÄ£ÀÄß §UÉºÀj À®Ä ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄzsÀå¥ÀæªÉÃ²Ã PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ½gÀ°®è. §ArÃ¥ÀÄgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ°è ®AmÁ£À ªÀÄÄwÛUÉAiÀÄÄ ¥Àæ ÀÄÛvÀ (CPÉÆÖÃ§gï 2016) 81,141 ºÉPÉÖÃgï£ÀµÀÄÖ

, £Á®ÄÌ PÉÆA©£À ºÀÄ¯Éè C¹ÛvÀéªÀÅ ¥ÀgÀQÃAiÀÄ PÀ¼É ®AmÁ£ÀPÉÌ IÄuÁvÀäPÀªÁV ÀA§A¢ü¹zÀÄÝ, gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è CzÀgÀ ÀASÉåAiÀÄ E½vÀzÀvÀÛ M¬ÄÝzÉ.

65 ªÁå¦ÛAiÀÄ°èzÉ, EªÀÅUÀ¼À ¥ÉÊQ 36,210 ºÉPÉÖÃgï£À°è («ÄÃ À°£À ±ÉÃPÀqÀ 4166

64 §ArÃ¥ÀÄgÀzÀ°è £Á®ÄÌ PÉÆA©£À ºÀÄ ÉèAiÀÄ ¸ÀÜ¼ÀÀ ¸Áé¢üÃ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁºÀÄ¼ÀåªÀ£ÀÄß ¨sÁ¢¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀÄÆ®

DªÁ¸À£É ÉAiÀÄ CA±ÀUÀ¼ÀÄ 65 ¨ÉÃgÉ zsÁªÀÄªÁVgÀÄªÀ £ÀÄUÀÄ ªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß ©lÄÖ 66 (36,210 ÷ 87,224) × 100

) zÀlÖªÁVzÉ. ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ±ÉÃPÀqÁ MAzÀgÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ªÀÄÄwÛUÉAiÀiÁVzÉ JAzÀÄ w½¹zÀÝ »A¢£À ¤zsÁðgÀuÉUÉ (DAiÉÄÃµÀ ¥Àæ Ázï 2006) ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, 10 ªÀµÀðUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ F zÀlÖ ªÀÄÄwÛUÉAiÀÄÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ±ÉÃPÀqÁ 41gÀµÀÄÖ ºÀgÀrgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ.

®AmÁ£ÀzÀ eÉÆvÉUÉ EvÀgÀ DPÀæªÀÄt±Á° ÀAPÀÄ®UÀ¼ÁzÀ AiÀÄÄ¥ÀmÉÆÃjAiÀÄA, ¥ÁxÉÃð¤AiÀÄA, PÉÆæÃªÉÆÃ°Ã£À, ªÀÄÄAvÁzÀªÀ£ÀÄß ÀºÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. ¥ÀæªÀÄÄR PÀ¼ÉUÀ¼À C¼ÉzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è F ÉzÀjPÉ §UÉºÀj À®Ä GzÉÝÃ²vÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ§AzsÀ 6gÀ°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ.

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ®AmÁ£À ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄ¥ÀmÉÆÃjAiÀÄAUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæªÀÄÄR PÀ¼ÉUÀ¼ÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹zÀÝgÀÆ, «µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß §UÉºÀj À®Ä vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ C®àªÁVzÀÝªÀÅ. 2011-16gÀ°è, §ArÃ¥ÀÄgÀ, ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ, sÀzÀæ ªÀÄvÀÄÛ zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è ®AmÁ£À/AiÀÄÄ¥ÀmÉÆÃjAiÀÄAUÀ¼À£ÀÄß, «µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß §UÉºÀj À®Ä AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÉÊeÁÕ¤PÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀîzÉÃ, zÉÊ»PÀªÁV vÉUÉzÀÄºÁPÀ Á¬ÄvÉ£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. ¤ sÁ¬Ä¹zÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 8.3gÀ°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ:


73

PÉÆÃµÀÖPÀ 8.3: gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è 2011-12jAzÀ 2015-16gÀªÀgÉUÉ PÀ¼ÉUÀ¼À ¤ªÀÄÆð®£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ É sÀj¹zÀ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¦¹zÀ «¹ÛÃtð

(«¹ÛÃtð ºÉPÉÖÃgï£À°è ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆvÀÛ ` ®PÀëzÀ°è) PÀæªÀÄ ÀASÉå

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 2015-16 MlÄÖ

«¹ÛÃtð ªÉÆvÀÛ «¹ÛÃtð ªÉÆvÀÛ «¹ÛÃtð ªÉÆvÀÛ «¹ÛÃtð ªÉÆvÀÛ «¹ÛÃtð ªÉÆvÀÛ «¹ÛÃtð ªÉÆvÀÛ

1 ©Dgïn ºÀÄzsÁ 0 0 0 0 15 2.25 20 3.0 0 0 35 5.25

2 §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄzsÁ ®¨sÀå«®è 0.27 0 0 0 0 100 6.48 0 0 100 6.75

3 ¨sÀzÀæ ºÀÄzsÁ 165 2.94 0 0 0 0 0 0 30 1.19 195 4.12

4 PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁG 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

5 zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄzsÁ

0 0 0 0 0 0 80 2.19 0 0 80 2.19

6 £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄzsÁ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0


DzÁUÀÆå, ¥ÉÆæ. ¹Dgï ¨Á§Ä «zsÁ£ÀzÀAvÀºÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀiÁzÀj ( ÉÃgÀÄ QÃ¼ÀÄªÀ ªÀiÁzÀj) CxÀªÀ EvÀgÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî°®è ªÀÄvÀÄÛ PÉÃªÀ® zÉÊ»PÀªÁV ¤ªÀÄÆð®£ÉAiÀÄ£ÀÄß C®à ªÀÄlÖzÀ°è ¥ÀæAiÀÄwß À Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ, F UÀA©üÃgÀ «µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß §UÉºÀj À®Ä PÀ¼ÉzÀ LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è F ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄzsÀå¹ÜPÉUÀ½gÀ°®è J£ÀÄßªÀÅzÀÄ EzÀjAzÀ ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ.

avÀæ 8.3: §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ®Al£À DªÀj¸ÀÄ«PÉ¬ÄAzÀ D£É PÀÄ§ÓªÁVgÀÄªÀÅzÀÄ DzsÁgÀ: ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÉUÉzÀ avÀæ

§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ®Al£ÀzÀ ªÁå¦ ÀÄ«PÉAiÀÄÄ C¥ÁAiÀÄPÁjÃ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÀÝgÀÆ ªÀÄvÀÄÛ «µÀAiÀÄzÀ UÀA©üÃgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß 2006gÀ°èAiÉÄÃ ÀévÀAvÀæ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ºÉÆgÀvÀA¢zÀÝgÀÆ, ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ, PÉÃªÀ® ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV «£Áå¹vÀªÁzÀ PÉëÃvÀæ ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ zsÀ£ÁvÀäPÀ ¥Àæ sÁªÀ ¤zsÀðj ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¥Àæ ÁÛ«¹vÀÄ. DzÀgÉ, EªÀ£ÀÄß E£ÀÆß ÀºÀ vÉUÉzÀÄPÉÆAr®è. F UÀA©üÃgÀ ÀªÀÄ Éå PÀÄjvÀ E¯ÁSÁ CzsÀåAiÀÄ£À/PÀæªÀÄUÀ¼À C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄÄ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß E£ÀÆß PÉr À§ºÀÄzÀÄ.

¥ÉÆæ. ¹Dgï ¨Á§Ä «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß 2010-11gÀ°è §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ¥ÀæAiÀÄwß À ÁVvÀÄÛ DzÀgÉ F ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÉÃ §®ªÁzÀ ¥sÀ°vÁA±À ¤ÃqÀ°®èªÁzÀÝjAzÀ EzÀ£ÀÄß


74

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ À°®è JAzÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄÄ ºÉÃ½vÀÄ. DzÁUÀÆå, CzÀgÀ £ÀAvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÉÃgÉ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæAiÀÄwß À°®è. ÀÜ½ÃAiÀÄgÀ£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ ¦ÃoÉÆÃ¥ÀPÀgÀt, UÀÈºÀªÀ ÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ DnPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj À®Ä ®AmÁ£ÀzÀ ªÁtÂdå G¥ÀAiÉÆÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ DªÀgÀt 3gÀ°è ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀAvÉ ªÀÅqï ¥Á°ªÀÄgï PÁA¥ÉÆÃ¹mïUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉUÁV F C¥ÁgÀ PÀ¼ÉAiÀÄ §¼À ÀÄ«PÉ F «µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß §UÉºÀj À§ºÀÄzÁzÀ PÉ®ªÀÅ zÁjUÀ¼ÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ, KPÉAzÀgÉ EzÀÄ ®AmÁ£ÀzÀ ¤ªÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀ®èzÉÃ ÀÜ½ÃAiÀÄgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ DyðPÀ «µÀAiÀÄªÀ£ÀÆß GzÉÝÃ² ÀÄªÀÅzÀÄ. DzÀgÉ, «±ÉÃµÀªÁV ®AmÁ£ÀzÀAvÀºÀ PÀ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀÄÆð®£É ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ §ºÀ¼À PÀµÀÖPÀgÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, DªÁ À ÀÜ¼ÀzÀ ÀªÀÄUÀævÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀ£Àw¬ÄAzÀ gÀQë À®Ä DPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉUÁV MAzÀÄ ÀAAiÉÆÃfvÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß«gÀ ÉÃPÀÄ; EzÀÄ ¥Àæ ÀÄÛvÀzÀ°è «µÁzÀ¤ÃAiÀÄªÁV PÉÆgÀvÉ¬ÄA¢zÀÄÝ, ¥ÀÆwð ¥Àj ÀgÀªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß C¥ÁAiÀÄPÉÌ vÀ¼ÀÄîwÛzÉ.

¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è ÀPÁðgÀªÀÅ, ®Al£ÀªÀÅ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ½UÉ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ÉzÀjPÉAiÀiÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀÄªÀiÁgÀÄ ±ÉÃPÀqÁ 50gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ CzÀjAzÀ ªÁå¦ À®ànÖzÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß M¦àvÀÄ. AiÀiÁAwæPÀªÁV PÀ¼ÉAiÀÄ ¤ªÀÄÆð®£ÉUÉ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ®AmÁ£À ¥ÀzÁxÀðUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ® sÀåvÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÁtÂdå G¥ÀAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæAiÀÄwß¸À§ºÀÄzÀÄ JAzÀÄ ÀºÀ ºÉÃ½vÀÄ.


75

DªÀgÀt 3

®Al£ÀzÀ ªÁtÂdå G¥ÀAiÉÆÃUÀ

MAzÀÄ £ÉÆÃAzÁ¬ÄvÀ ¸ÉÆ¸ÉÊnAiÀiÁzÀ ®Al£À PÁæ¥sïÖ ¸ÉAlgï, C±ÉÆÃPÀ læ ïÖ ¥sÁgï jÃ¸ÀZïð E£ï JPÉÆÃ®f CAqï ¢ J£ÀªÉÊgÀ£ÉäAmï¤AzÀ 2004gÀ°è ¸ÁÜ¦vÀªÁ¬ÄvÀÄ. F PÉÃAzÀæªÀÅ zÀQët sÁgÀvÀzÀ ««zsÀ sÁUÀUÀ¼À 350PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ ªÀåQÛUÀ½UÉ, ®AmÁ£À¢AzÀ DnPÉ, UÀÈºÉÆÃ¥ÀAiÉÆÃV ªÀ ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¦ÃoÉÆÃ¥ÀPÀgÀtªÀ£ÀÄß PÀÄ±À®vÉ¬ÄAzÀ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀ°è vÀgÀ ÉÃw ¤ÃrzÉ. EzÀ£ÀÄß ZÀ£Àß¥ÀlÖt DnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ®Ä §zÀ°Ã PÀZÁÑ ªÀ ÀÄÛªÀ£ÁßV §¼À À ÁUÀÄwÛvÀÄÛ; E®è¢zÀÝgÉ CªÀÅ ²ÃWÀæªÁV PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄwÛgÀÄªÀ gÉÊnAiÀÄ nAPÉÆÖÃj¬ÄAzÀ ªÀiÁqÀ®àqÀÄwÛzÀÝªÀÅ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, E£ï¹ÖlÆåmï D¥sï ªÀÅqï ÉÊ£ïì CAqï mÉPÁß®fAiÀÄÄ ®AmÁ£À¢AzÀ67 ªÀÅqï ¥Á°ªÀÄgï PÁA¥ÉÆ¹mïC£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀÄÝ, EzÀÄ ®AmÁ£ÀzÀ ªÁtÂdå §¼ÀPÉUÉ ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß E£ÀÆß ºÉZÀÄÑªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ, ªÀÄÄzÀÄªÀÄ ÉÊ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è, ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁzÀ “¢ ±ÉÆÃ® læ ïÖ”, Vjd£ÀgÉÆA¢UÉ PÉ®¸À ªÀiÁr ®AmÁ£À¢AzÀ ¦ÃoÉÆÃ¥ÀPÀgÀt ªÀiÁqÀ®Ä CªÀjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÉ. ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀªÀgÀÄ ¸ÀéAvÀªÁV ®AmÁ£À QÃ¼À®Ä ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄPÉÌ ¸ÀA¥Á¢ À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀAvÉ EzÀÄ MAzÀÄ DyðPÀ ZÁ®£Á±ÀQÛAiÀiÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ, EzÀÄ ®AmÁ£ÀzÀ68

avÀæ 8.4: ®AmÁ£À¢AzÀ ªÀiÁqÀ ÁzÀ ¦ÃoÉÆÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼À avÀæUÀ¼ÀÄ

ºÀgÀqÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ¤AiÀÄAwæ ÀÄªÀÅzÀÄ.

zÀQët sÁgÀvÀzÀ°è ®AmÁ£ÀzÀ §¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ §¼ÀPÉAiÀÄ ¸ÀA sÀªÀ¤ÃAiÀÄ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß zÀQët sÁgÀvÀzÀ°è, PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ÉlÖUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ, ªÀÄÆgÀÄ eÁUÀUÀ¼À°è MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è (r¸ÉA§gï 2013) «±ÉèÃ¶¸À Á¬ÄvÀÄ 69 . ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À°è ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀªÀgÀ ºÉZÀÄÑ ¸ÉÃjPÉ CxÀªÀ DPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ¸ÀAPÀÄ®UÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß ¥ÉÆÃ¶ ÀÄªÀÅzÀÄ, DPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ¸ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß GzÉÝÃ²¹zÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è MAzÁVzÉ JAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ UÀªÀÄ¤¹vÀÄÛ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 13: ®Al£À ºÀgÀqÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦ À®Ä E¯ÁSÉAiÀÄÄ CzÀgÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£À ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

67 JZïnn¦://qÀ§ÄèöåqÀ§ÄèöåqÀ§Äèöå.¢¨ÉlgïEArAiÀÄ.PÁA/62268/¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-¸ÉÊAn¸ïÖ÷ì-®Al£À-ªÀÅqï-

¥Á°ªÀÄgï-PÁA¥ÉÆ¹mïì/ 68 ªÀÄÄzÀÄªÀÄ ÉÊ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ®AmÁ£À PÀªÀÄgÁzÀ ºÀgÀqÀÄ«PÉ CªÀ¢üAiÀÄ ¥ÀjÃPÉë, vÀ«Ä¼ÀÄ £ÁqÀÄ CgÀtå

E¯ÁSÉUÉ ¸À°è À ÁzÀ ªÀgÀ¢, dÆ£ï 2004 vÀ±ïð xÉÃPÉÃPÀgÀ EvÀgÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ 69 ¸ÁªÀiÁfPÀ-¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ°è ¥ÉæÃgÀPÀªÁV DPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀgÀQÃAiÀÄ vÀ½UÀ¼ÀÄ: zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è ®AmÁ£ÀzÀ

§¼ÀPÉAiÀÄ §UÉÎ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ C¼ÀªÀrPÉUÀ¼ÀÄ; gÀªÉÄÃ±ï PÀtÚ£ï, ZÁ°ð, JA ±ÀPÉèmÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ GªÀÄ ±ÀAPÀgï


76

CzsÁåAiÀÄ 9

ÀAPÀÄ®UÀ¼À ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ

ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄzsÁgÀuÉUÁV ÉÃPÁzÀ PÁAiÀÄðªÀÇåºÀzÀ ªÀÄÄRå WÀlPÀUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. MAzÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀAgÀPÀëuÉ

ªÀÄvÀÄÛ ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ÉÃjzÀAvÉ ªÀ£ÀåfÃ« ¤ªÀðºÀuÉUÉ, fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ ¥ÀÆªÁð¥ÉÃQëvÀªÁVzÉ. ®§Ý ªÉÊeÁÕ¤PÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É

ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ, ªÀiÁ»wAiÀÄ (zÀvÀÛ) GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è §ºÀ¼À ªÀÄÄRåªÁVzÀÄÝ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¢£À¤vÀåzÀ CxÀªÀ ¢ÃWÀðPÁ®zÀ ¤ªÀðºÀuÉ ÀªÀÄ ÉåUÀ¼À£ÀÄß §UÉºÀj À®Ä wÃªÀiÁð£ÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ°è CvÁåªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. J®è ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÆ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ ªÀÄÄRåªÀ®è¢zÀÝgÀÆ, fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ GvÀÛªÀÄ ÀAgÀPÀëuÉUÁV ÀÆPÀÛ ¤ªÀðºÀuÉ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj ÀÄªÁUÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¥sÀ°vÀ M¼ÀºÀjªÀÅUÀ¼ÀÄ C¤ªÁAiÀÄðªÁUÀÄvÀÛªÉ.

9.1 ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ E®è¢gÀÄªÀÅzÀÄ

ªÀ£Àå ÀAPÀÄ®UÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ £É ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ÀASÉåAiÀÄÄ zÉÃ±ÀzÀÄzÀÝPÀÆÌ « sÀfvÀ ªÀÄvÀÄÛ QëÃtÂ ÀÄwÛgÀÄªÁUÀ, £ÀªÀÄä À Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ ÀA¥ÀvÀÄÛ ªÀ¢üð ÀÄwÛgÀÄªÀ eÁUÀUÀ¼ÀÄ PÉÃªÀ® ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ À®Ä CgÀtåUÀ¼ÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß G½ À®Ä ÀÆPÀÛ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ ÀªÀÄAiÀÄzÀ PÀgÉAiÀiÁVzÉ. EªÀÅUÀ¼À°è ««zsÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ PÉëÃvÀæUÀ¼ÁzÀ fÃ«¥Àj¹Üw

(ªÀåQÛUÀ¼À, MlÄÖ ÀASÉåAiÀÄ, ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À, fÃ«ªÀåªÀ ÉÜUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ sÀÆzÀÈ±ÀåUÀ¼À), ¥ÁætÂUÀ¼À ªÀvÀð£É ªÀÄvÀÄÛ UÀæºÀt ±ÀQÛ, «PÁ À ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ±Á¹ÛçÃAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ, PÀæªÀÄ§zÀÞvÉ ªÀÄvÀÄÛ fÃ«ªÀVÃðPÀgÀt±Á ÀÛç, £ÉÊ ÀVðPÀ EwºÁ À, ÀAgÀPÀëuÁ fÃªÀ±Á ÀÛç, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ ÉÃjªÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, F sÀÆzÀÈ±ÀåUÀ¼ÀÄ, F ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß É¼ÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ w¼ÀÄªÀ½PÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR JgÀPÀUÀ¼ÁVªÉ. CAvÀºÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ, CzÀgÀzÉÃ ¤«ÄvÀÛPÁÌV £ÀªÀÄä £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ zÁR° ÀÄªÀÅzÀPÀÌ®èzÉÃ ¤¢ðµÀÖªÁV CzÀgÀ ÀAgÀPÀëuÉ 70

¸ÁªÀPÀðgï ªÀiÁUÀð ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ

ÀA§A¢üvÀ ÀªÀÄ Éå-¥ÀjºÁgÀ C£Àé¬Ä¸ÀÄ«PÉUÉ §ºÀ¼À CªÀÄÆ®åzÁÝVzÉ.

71 ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ 72

70 ¸ÉÊ£ïì E£ï ¢ ªÉÊ®Ø£Éð¸ï: ¢ ¦ærPÉÃªÉÄAmï D¥sï ¸ÉÊAn¦üPï jÃ¸ÀZïð E£ï EArAiÀiÁ¸ï ªÉÊ¯ïØ ÉÊ¥sï

j¸Àªïìð, JAr ªÀÄzsÀÄ¸ÀÆzÀ£ï EvÀgÀgÀÄ, PÀgÉAmï ¸ÉÊ£ïì, ¸ÀA¥ÀÄl 91, ¸ÀASÉå 8, 25 CPÉÆÖÃ§gï 2006 71 J UÉÊqï lÄ ¥Áè¤AUï ªÉÊ¯ïØ ÉÊ¥sï ªÉÄÃ£ÉÃeÉäAmï E£ï ¥ÉÆæmÉPÉÖqï KjAiÀiÁ¸ï CAqï ªÉÄÃ£ÉÃeïqï

¯ÁåAqï¸ÉÌÃ¥ïì, «±Áé¸ï © ¸ÁªÀPÀðgï, ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀ£ÀåfÃ« ¸ÀA¸ÉÜ-EzÀgÀ DzsÁjvÀªÁV ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ vÀAiÀiÁgÁUÀÄvÀÛzÉ

72 PÀArPÉ 5.5.5gÀ°è (140)

¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ÉA§® ªÀÄvÀÄÛ gÀÄdÄªÁvÀ£ÀÄß ÀA±ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÁ ªÀåªÀ ÉÜUÀ¼ÀÄ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É, ¥ÀæAiÉÆÃUÀ²Ã®vÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀ ºÁUÀÆ CzÀjAzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ C£ÀÄPÀÆ®PÉÌ §¼À ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« QæAiÀiÁAiÉÆÃd£É 2002-2016 ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ, ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ §ºÀ¼À ªÀÄÄRåªÁVzÉ ºÁUÀÆ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À £É ÉUÀ¼À ¹ÜwAiÀÄ ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀzÀ°è MAzÀÄ

CUÀvÀåªÁzÀ ¸ÁzsÀ£ÀªÁVzÉ. ºÀÄ° AiÉÆÃd£É, 1972 ÀºÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæªÀÄÄR PÁAiÀÄð ÀÆa/«µÀAiÀÄUÀ¼À°è MAzÉAzÀÄ ºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ.


77

ªÀ£ÀåfÃ« ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¤AiÀÄ«ÄvÀ CAvÀgÀUÀ¼À°è vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®àqÀÄwÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÁgÀÄ ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ¨ÁºÀå ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ F ÀA±ÉÆÃzsÀ£É PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ.

CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (ªÀ£ÀåfÃ«), ÀA±ÉÆÃzsÀ£É CxÀªÀ CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqÉ À®Ä C£ÀÄªÀÄw ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ. CzsÀåAiÀÄ£À/ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÄPÁÛAiÀÄzÀ £ÀAvÀgÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀgÀ¢AiÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀ£ÀÄß E¯ÁSÉUÉ À°è ÀÄªÀÅzÀÄ PÀqÁØAiÀÄªÁVzÉ. 129 «µÀAiÀÄUÀ¼À°è ÀA±ÉÆÃzsÀ£É £ÀqÉ À®Ä 2011-12jAzÀ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è C£ÀÄªÀÄw ¤ÃqÀ ÁVzÀÝ£ÀÄß

UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. ¤ÃrzÀÝ C£ÀÄªÀÄw, ¹éÃPÀj À ÁzÀ ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 9.1gÀ°è vÉÆÃj À ÁVzÉ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 9.1: 2011-16gÀ°è gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÁªÁgÀÄ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÁV ¤ÃrzÀ C£ÀÄªÀÄw, ¹éÃPÀj À ÁzÀ ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ E£ÀÆß ¹éÃPÀj À ÉÃQgÀÄªÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À «ªÀgÀ

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ºÉ ÀgÀÄ ¤ÃrzÀÝ C£ÀÄªÀÄw

EA¢£ÀªÀgÉUÀÆ ¹éÃPÀj¸À ÁzÀ ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ

E£ÀÆß ¹éÃPÀj¸À ÉÃQgÀÄªÀ

ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 23 5 5 13

¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 3 0 0 3

©Dgïn ºÀÄ°zsÁªÀÄ 40 0 0 40

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 6 3 3 0

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ 11 0 3 8

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« «¨sÁUÀ (3 ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ) 13 0 1 12

ªÀÄrPÉÃj ªÀ£ÀåfÃ« «¨sÁUÀ (3 ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ)

17 1 2 14

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 0 0 0 0

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ 16 0 4 12

±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 0 0 0 0

MlÄÖ 129 9 18 102


ÀA±ÉÆÃzsÀ£É/CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ½UÁV ¤ÃrzÀÝ 129 C£ÀÄªÀÄwUÀ½UÉ ¥ÀæwAiÀiÁV, PÉÃªÀ® MA§vÀÄÛ ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¹éÃPÀj À®ànÖzÀÝgÉ, 18 ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ E£ÀÆß ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝªÀÅ. 102 «µÀAiÀÄUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀzÀ°è ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ E¯ÁSÉUÉ E£ÀÆß À°è À®ànÖ®è ªÀÄvÀÄÛ F «µÀAiÀÄUÀ¼À ¹ÜwAiÀÄÄ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ G ÀÄÛªÁjAiÀiÁV®è. ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á

ªÀgÀ¢UÀ¼À À°èPÉAiÀÄ°è «¼ÀA§ªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀgÀªÀ£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 9.2gÀ°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 9.2: ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ªÀgÀ¢UÀ¼À À°èPÉAiÀÄ°è «¼ÀA§zÀ CªÀ¢ü

ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ªÀgÀ¢UÀ¼À À°èPÉAiÀÄ°è «¼ÀA§ MAzÀÄ ªÀµÀð JgÀqÀÄ ªÀµ Àð ªÀÄÆgÀÄ ªÀµÀð £Á®ÄÌ ªÀµÀð

36 47 14 05


§ºÀÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ ªÀgÀ¢ ¸À°è À¢gÀÄ«PÉAiÀÄÄ C£ÀÄ«Äw¸À®àlÖ J®è ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ¤dªÁV vÉUÉzÀPÉÆ¼Àî®àlÖªÉÃ CxÀªÀ ¤UÀ¢AiÀiÁzÀAvÉ ªÀÄÄPÁÛAiÀÄªÁVzÉAiÉÄÃ J£ÀÄßªÀÅzÀgÀ §UÉÎ ÀA±ÀAiÀÄªÀ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. E¯ÁSÉAiÀÄÄ ÀºÀ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À GvÀÛªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉUÁV, À°è À®àlÖ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼À AiÀiÁªÀÅzÉÃ G¥ÀAiÉÆÃUÀ ªÀiÁqÀÄwÛ®è.

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« QæAiÀiÁAiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ºÉÃ½zÀÝPÉÌ ©ü£ÀßªÁV, ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ¥Àj²Ã®£É, ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À, C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ


78

ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉUÁV ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á À®ºÁ À«ÄwAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀiÁVgÀ°®è. gÁdå ªÀÄlÖzÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á À®ºÁ À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉUÁV

gÀa À ÁVzÉ (CPÉÆÖÃ§gï 2012) JAzÀÄ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ GvÀÛj¹zÀgÀÄ. À«ÄwAiÀÄÄ CzÀgÀ ¥ÁægÀA sÀzÀ £ÀAvÀgÀ PÉÃªÀ® JgÀqÀÄ À sÉ ÉÃjzÉ (£ÀªÉA§gï 2012 ªÀÄvÀÄÛ ¥sÉ§æªÀj 2015) ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©ÃdUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ZÀað¹zÉ. ¸À«ÄwAiÀÄÄ ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹AiÀÄÆ E®è CxÀªÀ PÀAqÀÄ§AzÀ CA±ÀUÀ¼À ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÀÆß ªÀiÁr®è. CzÉÃ ¥ÀæPÁgÀ, ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄÄPÁÛAiÀÄªÁVgÀÄªÀ°è CªÀÅUÀ¼À C¼ÀªÀrPÉUÉ ²¥sÁgÀ ÀÄUÀ¼ÀÆ EgÀ°®è CxÀªÀ CªÀÅUÀ¼À À°èPÉAiÀÄ°è ¥ÀæUÀwAiÀÄ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÆ EgÀ°®è.

§ºÀ¼ÀµÀÄÖ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ zÉÆqÀØ À ÀÛ¤UÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀiÁ£Àå ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ±ÉÃgÀÄPÀUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢UÀ¼À §UÉÎ ¹zÀÞ ªÀiÁ»w ºÉÆA¢zÀÝ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. DzÁUÀÆå, ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼ÁzÀAvÀºÀ ºÀÄ°, D£É ªÀÄvÀÄÛ Àé®à ªÀÄnÖUÉ ¹AUÀ½ÃPÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ UÉÆgÀ ÀÄ¼Àî ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹, PÀrªÉÄ Cj«gÀÄªÀ À ÀÛ¤UÀ¼ÀÄ, G sÀAiÀÄZÀjUÀ¼ÀÄ, PÀ±ÉÃgÀÄPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ amÉÖUÀ¼À «µÀAiÀÄzÀ°è, ÀAPÀÄ®UÀ¼À ºÀAaPÉ, MlÄÖ ÀASÉåAiÀÄ ¥ÀæªÀÈwÛ CxÀªÀ ¸ÁAzÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁ ÀÛªÀ£É É CUÀvÀåvÉUÀ¼À §UÉÎ ¸ÁPÀµÀÄÖ CxÀªÀ ªÀiÁ»wUÀ¼ÉÃ EgÀ°®è.

MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£É CxÀªÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ gÀZÀ£ÉUÁV, D ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ À Àå ÀA¥ÀvÀÄÛ CxÀªÀ ¥ÁætÂ ÀA¥ÀwÛ£À vÀ¤SÁ¥ÀnÖAiÀÄ ® sÀåvÉAiÀÄÄ ªÀÄÆ® ªÀiÁ£ÀzÀAqÀªÁVzÉ. DzÀgÉ, DAiÀÄÝ 14 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£É/¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ°è £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, PÉÃªÀ® DgÀÄ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ¢éZÀjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ amÉÖUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¹zÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è CªÀÅUÀ¼À vÀ¤SÁ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹zÀÝªÀÅ. DgÀÄ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ PÀæªÀÄªÁV 6, 14 ªÀÄvÀÄÛ 25 G sÀAiÀÄZÀj ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁrzÀÝªÀÅ (PÉÆÃµÀÖPÀ 9.3); EzÀÄ zÀvÀÛ ÀAUÀæºÀuÉ ¸Á®zÁVvÀÄÛ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ KPÉAzÀgÉ F ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ-¤Ã®Vj eÉÊ«PÀ«ÄÃ À®Ä ªÀ®AiÀÄzÀ°èzÀÄÝ 227 G sÀAiÀÄZÀj ÀAPÀÄ®UÀ½UÉ ªÀÄ£ÉAiÀiÁVzÉ, DzÀÝjAzÀ EzÀÄ £É ÉAiÀÄ £ÉÊd avÀætªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅ¢®è.

PÉÆÃµÀÖPÀ 9.3: ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è G sÀAiÀÄZÀjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ amÉÖUÀ¼À ÉÃ¥ÀðqÉAiÀÄ «ªÀgÀuÁ ¥ÀnÖ

PÀæªÀÄ ¸ÀASÉå gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À

¢éZÀjUÀ¼ÀÄ amÉÖUÀ¼ÀÄ

zÁR®Ä ¥ÀnÖ vÀ¤SÁ¥ÀnÖ zÁR®Ä ¥ÀnÖ vÀ¤SÁ¥ÀnÖ

1 §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 25 - E®è - - E®è 2 zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ 138 27 E®è - 41 EzÉ

3 ©Dgïn ºÀÄ°zsÁªÀÄ - 14 EzÉ - 115 EzÉ

4 £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ - - - - - - 5 ¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ - - E®è - 52 EzÉ

6 PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À - 35 EzÉ - 149 EzÉ

7 ¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ - - E®è - - E®è 8 ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ - - E®è - - E®è 9 ±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ - 06 EzÉ - - E®è 10 vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ - 35 EzÉ - 104 EzÉ

11 ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ - 35 EzÉ - 104 EzÉ

12 §æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ - - E®è - - E®è 13 ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ - - C£Àé¬Ä¸ÀzÀÄ - - C£Àé¬Ä¸ÀzÀÄ

14 PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁª ÀÄ - - E®è - - E®è DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À¯ÁzÀ «ªÀgÀ. DSÁå£À: C£Àé¬Ä¸ÀzÀÄ-¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É E£ÀÆß vÀAiÀiÁgÁV®è


79

PÀrªÉÄ Cj«gÀÄªÀ F ÀAPÀÄ®UÀ¼À°è ºÀ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR eÉÊ«PÀ ÀÆZÀPÀUÀ¼ÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ fÃ«¥Àj¹ÜwAiÀÄ ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ°è MAzÀÄ CwªÀÄÄRå ¥ÁvÀæ ¤ªÀð» ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ÀÄ¹ÜwAiÀÄ ¤zsÁðgÀuÉAiÀÄ°è ÀºÀ MAzÀÄ CwªÀÄÄRå ¥ÁvÀæ ¤ªÀð» ÀÄvÀÛªÉ. EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ

±ÀQÛ±Á° ÀAPÀÄ®UÀ¼ÀµÉÖÃ (ºÀÄ° CxÀªÀ D£ÉAiÀÄAvÉ) ªÀÄÄRåªÁVgÀÄªÀ F PÀrªÉÄ Cj«£À ¥ÁætÂ ÀA¥ÀwÛ£À EAvÀºÀ C ÀA¥ÀÆtð zÁR¯ÁwUÀ¼ÀÄ, sÀÆzÀÈ±Àå ªÀÄlÖzÀ°è ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ°è E¯ÁSÉAiÀÄ UÀªÀÄ£ÀzÀ PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj ÀÄvÀÛªÉ.

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹vÀÄÛ, DzÀgÉ JµÀÖgÀ ªÀÄnÖUÉ EªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ J£ÀÄßªÀÅzÀÄ zÁR¯ÉAiÀÄ°ègÀ°®è. ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è UÀÄgÀÄw À®ànÖzÀÝ ºÀ®ªÁgÀÄ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ, gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ ªÀiÁ£ÀªÀ £É ÉUÀ¼À ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀ «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ, sÀÆ§¼ÀPÉ ªÀiÁzÀj, «®PÀët PÀ¼ÉUÀ¼À DPÀæªÀÄt ¤zsÁðgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀætPÁÌV AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ, ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄÈUÀ ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀðd¤PÀ gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ« ÀÄgÀPÀëvÉ, ªÀÄÄAvÁzÀAvÀºÀ ¤ªÀðºÀuÉ §UÉV£À ÀªÀÄ ÉåUÀ¼ÁVzÀÝªÀÅ. DzÀgÉ, GvÀÛªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ°è ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVzÀÝ, ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É¬ÄAzÀ ÀÆavÀªÁVzÀÝ

§ºÀ¼ÀµÀÄÖ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®àqÀ°®è. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, ªÀÄtÄÚ «±ÉèÃµÀuÉ, gÉÆÃUÀd£ÀPÀUÀ¼ÀÄ, ÀAUÉÆÃ¥À£ÀPÀÈ¶AiÀÄ ÀAUÀæºÀuÉ, ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄÆ® CUÀvÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß GzÉÝÃ²¹zÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£À ¥ÀæAiÉÆÃUÀ±Á ÉUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÆ ºÉÆA¢gÀ°®è. ÀAQÃtð ÀªÀÄ ÉåUÀ¼ÀÄ ÉÃjzÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÁzÀ ¥ÁætÂ ªÀvÀð£É ªÀÄvÀÄÛ UÀæºÀt ±ÀQÛ, «PÁ À ªÀÄvÀÄÛ

fÃªÀ±Á¹ÛçÃAiÀÄ ªÉÊ«zsÀåvÉ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ, PÀæªÀÄ§zÀÞvÉ ªÀÄvÀÄÛ fÃ«ªÀVÃðPÀgÀt ±Á ÀÛç, £ÉÊ ÀVðPÀ EwºÁ À, ÀAgÀPÀëuÁ fÃªÀ±Á ÀÛç, ¥ÀÄ£À£Éð¯É fÃªÀ±Á ÀÛç CxÀªÀ ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ «±ÉÃµÀ PË±À®å ªÀÄvÀÄÛ ¥Áæ«ÃtvÉAiÀÄ CUÀvÀå ºÉÆA¢ªÉ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀºÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉÆA¢gÀÄªÀ ÀA ÉÜUÀ¼ÉÆA¢UÉ ÀA¥ÀPÀðzÀ CUÀvÀå«zÉ. KeÉ¤ìUÀ¼ÀÄ, ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ, ÀÜ½ÃAiÀÄ «±Àé«zÁå¤®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄAvÁzÀ ® sÀå«gÀÄªÀ J®è

¥ÀjtÂvÀgÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ÀA±ÉÆÃzsÀ£É, vÀ¤SÉUÀ¼ÀÄ, ÀªÉÃð ªÀÄvÀÄÛ G ÀÄÛªÁjUÉ ÀºÀ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ¤ªÁðºÀPÀgÀÄ §¼À À§ºÀÄzÀÄ. PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ÀA ÉÜUÀ¼ÉAzÀgÉ sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ÀA ÉÜ, sÁgÀwÃAiÀÄ ¥ÁætÂ±Á ÀÛç ÀªÉÃð, sÁgÀwÃAiÀÄ À Àå±Á ÀÛç ÀªÉÃð, sÁgÀwÃAiÀÄ CgÀtå ÀªÉÃð, CgÀtå ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ÀA ÉÜ, L¹J¥sïDgïE 73 , EArAiÀÄ£ï

E£ï¹ÖlÆåmï D¥sï ÉÊ£ïì, J¸ïJ¹NJ£ï74 ªÀÄvÀÄÛ J£ï¹©J¸ï75

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á PÉëÃvÀæªÀÅ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ C£ÁzÀgÀuÉUÉ M¼ÀUÁVgÀÄªÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è MAzÁVzÀÄÝ vÀPÀët UÀªÀÄ¤ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ¤ÃwAiÀÄ PÉÆgÀvÉ, ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ C®à ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð, ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢UÉ vÀgÀ ÉÃwAiÀÄ PÉÆgÀvÉ, ¤¢üAiÀÄ

¸ÁPÀUÀ¢gÀÄ«PÉ, PÉ¼ÀªÀÄlÖzÀ DzÀåvÉUÀ¼À ÉÃj¹PÉÆ¼ÀÄî«PÉ, ªÀ£ÀåfÃ« ¤ªÁðºÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ÀA ÉÜUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ C®à ºÉÆAzÁtÂPÉ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ÀA ÉÜUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á DzÀåvÉAiÀÄ°è ©ü£ÀßªÀÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ ÀA±ÉÆÃzsÀPÀjAzÀ/ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ÀA ÉÜUÀ½AzÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á C£ÀÄªÀÄwUÀ¼À zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀ, EvÁå¢UÀ½AzÀ

¥ÀæªÀÄÄRªÁV F »AzÉ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ G ÀÄÛªÁjAiÀÄÄ vÉÆAzÀgÉUÉÆ¼ÀUÁVªÉ. ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ DzÀåvÉ ¤ÃrzÀ°è, EªÀÅ ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®àqÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ

, EvÁå¢. DzÁUÀÆå, £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ ¥Àr¹, EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ¤ªÁðºÀPÀgÀÄ, gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ GvÀÛªÀÄ ÀAgÀPÀëuÉUÁV GvÀÛªÀÄ HrPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ¸À AiÀÄxÁzÀÈ¶ÖUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ÀA ÉÜUÀ¼ÉÆA¢UÉ ÀA§AzsÀ ºÉÆA¢gÀ°®è.

73 EArAiÀÄ£ï PË¤ì ï D¥sï ¥sÁgÉ¹ÖçÃ CAqï JdÄPÉÃ±À£ï 74À ¸À°ÃA D° ¸ÉAlgï ¥sÁgï D¤ðvÉÆÃ®f CAqï £ÁåZÀÄgÀ¯ï »¸ÀÖj 75 £Áå±À£À ï ¸ÉAlgï ¥sÁgï §AiÉÆÃ¯ÁfPÀ ï ¸ÉÊ£Àì ï


80

ÀÆPÀÛªÁV eÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ, ºÀ®ªÁgÀÄ ¤ªÀðºÀuÁ «µÀAiÀÄUÀ¼ÁzÀ ®AmÁ£À ªÀÄwÛvÀgÀ DPÀæªÀÄtPÁj PÀ¼ÉUÀ¼À ºÀgÀqÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ, ªÀiÁ£ÀªÀ ¥ÁætÂ ÀAWÀµÀðUÀ¼À G¥À±ÀªÀÄ£À, UÀrAiÀÄAa£À UÁæªÀÄUÀ¼À/DªÀgÀtUÀ¼À (¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwUÀ¼ÀÄ) ¸ÁªÀiÁdPÀ-DyðPÀ ¹ÜwAiÀÄ §zÀ ÁªÀuÉ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À §UÉÎ GvÀÛªÀÄªÁV ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ªÀåªÀºÀj À§ºÀÄzÀÄ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 14: ¨ÁQ¬ÄgÀÄªÀ J®è ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ À°èPÉAiÀiÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjÃQë À®ànÖªÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß E¯ÁSÉAiÀÄÄ RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ. PÀrªÉÄ Cj«gÀÄªÀ ¥ÁætÂ ÀA¥ÀwÛ£À ªÉÄÃ¯É ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf À§ºÀÄzÀÄ. ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÉ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è ºÉÃ½gÀÄªÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß vÀPÀëtªÉÃ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. E¯ÁSÉAiÀÄÄ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀªÀÄUÀæªÁV vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¥ÀjtÂvÀ KeÉ¤ìUÀ¼ÁzÀ ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÀÄ, fÃ«¥Àj¹Üw vÀdÕgÀÄ, ªÀ£ÀåfÃ« «eÁÕ¤UÀ¼ÉÆA¢UÉ ÀA¥ÀPÀðªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ À§ºÀÄzÀÄ.

[

9.2 ÀAPÀÄ®UÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ

¤ªÀðºÀuÁ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃwUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄPÁjvÀézÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀPÉÌ ¥Áæ±À ÀÛöå ¤ÃqÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ°è fÃªÀ±Á¹ÛçÃAiÀÄ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj À®Ä ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ ªÀÄºÀvÀézÁÝVzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è, ºÀ®ªÁgÀÄ «µÀAiÀÄUÀ¼ÁzÀAvÀºÀ À Àå ÀA¥ÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ ÀA¥ÀwÛ£À MlÄÖ ÀASÉå CAzÁdÄ, ªÀÄgÀUÀ¼À ªÁå¦¹gÀÄ«PÉ, ªÀiÁ£ÀªÀ ¥ÁætÂ ÀAWÀµÀð WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ, ¥ÉÊj£À ªÉÄÃ¯É zÁ½, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ WÀl£ÉUÀ¼À ªÁ ÀÛ«PÀ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ; EzÀÄ GvÀÛªÀÄ ÀAgÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉUÁV AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀÄ°è E¯ÁSÉUÉ ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü JgÀqÀÆ DVzÀÄÝ, C¹ÛvÀézÀ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj À®Ä eÉÊ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ CeÉÊ«PÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ½AzÀ PÀÆrPÉÆArzÉ. DzÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÀPÉÌ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ CUÀvÀå«zÉ J£ÀÄßªÀÅzÀÄ zsÀÈqsÀªÁUÀ ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèÃµÁvÀäPÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É DzsÀj¹, ¥ÀæAiÉÆÃUÀ «zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ²¥sÁgÀ ÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ ºÀ®ªÁgÀÄ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ§ºÀÄzÀÄ, DzÀgÉ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ PÉÃAzÀæ PÁAiÀÄðªÀÅ ¥ÀæªÀÈwÛ ªÀÄvÀÄÛ §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß zsÀÈqsÀ¥Àr ÀÄªÀÅzÁVzÉ. MAzÀÄ PÁ®±ÉæÃtÂAiÀÄ zÀvÀÛ, CzÀgÀ ªÁåSÁå£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀzÀ «±ÉèÃµÀuÉ¬ÄAzÀ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄÄ w½zÀÄ§gÀÄªÀÅzÀÄ.

fÃ«ªÀVÃðPÀgÀt ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ°£À fÃ«UÀ¼À ÀA¥ÀÆtð AiÀiÁ¢AiÀÄ ªÀÄÆ¯ÁzsÁgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ, MAzÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤¢ðµÀÖ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¹Üw ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ ÀASÉåAiÀÄ §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß CjvÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ°è §ºÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀ ¥ÁvÀæ ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ F ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß sÀ«µÀåPÁÌV ºÉÃUÉ ÀAgÀQë À ÉÃPÀÄ J£ÀÄßªÀvÀÛ É¼ÀPÀÄ ZÉ®ÄèvÀÛzÉ. §ºÀ¼ÀµÀÄÖ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ºÀÄ° ªÀÄvÀÄÛ D£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV ªÀiÁqÀ ÁUÀÄwÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß CjAiÀÄ¯ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ÀAgÀQë À®Ä ¤¢ðµÀÖ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄwÛzÉ. EzÀÄ CªÀÅUÀ¼À KgÀÄwÛgÀÄªÀ ÀASÉåAiÀÄ ¥ÀæªÀÈwÛ¬ÄAzÀ ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÉÃjÃw, ºÀÄ°UÀ¼À §°¥À±ÀÄUÀ¼ÁzÀ UÉÆgÀ¹£À ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ÀºÀ Àé®àªÀÄnÖUÉ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀiÁrzÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À CAzÁdÄ ® sÀå«zÉ. DzÀgÉ, E¯ÁSÉAiÀÄ zÁR¯ÉUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ G½zÀªÀÅUÀ¼ÀÄ ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀiÁUÀÄwÛgÀ°®è. EzÀgÀ C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è, ºÀ®ªÁgÀÄ C¥ÁAiÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼ÁzÀAvÀºÀ ¹AUÀ½ÃPÀ (ªÀÄPÁPÀ ¹¯É£À ï), ¤Ã®Vj ®AUÀÆgï ( ÉªÉÆßÃ¦xÉPÀ ï eÁ¤) ªÀÄvÀÄÛ E£ÀÆß ºÉaÑ£À PÀrªÉÄ Cj«£À ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî¯ÁUÀ°®è. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, PÉ®ªÀÅ ªÀåQÛUÀvÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁ»wUÀ¼ÀÄ 76

76 PÀÄªÀiÁgÀ JZïJ£ï ªÀÄvÀÄÛ C¤AzÀå ²£À (2009) rPÉèöÊ£ï D¥sï ¢ JAqÉÃAdqïð ®AiÀÄ£ï-mÉÊ¯ïØ ªÀÄPÁPï

ªÀÄPÁPÀ ¹ É£À ï E£ï ¢ ªÉ ÀÖ£ïð WÁmïì, EArAiÀÄ. NDgïªÉÊJPïì 43(2)

PÉ®ªÀÅ ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À JZÀÑjPÉAiÀÄ E½PÁ ¥ÀæªÀÈwÛ


81

vÉÆÃj¹zÀÝgÉ, F fÃªÀ±Á¹ÛçÃAiÀÄ ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄ ÀÜ¼À¢AzÀ, F PÉ¼ÀUÉ «ªÀj¹gÀÄªÀAvÉ, ºÉÆ À ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß ªÀgÀ¢ªÀiÁrªÉ:

¹AUÀ½ÃPÀ (ªÀÄPÁPÀ ¹¯É£À ï) dUÀwÛ£À°è£À C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ À ÀÛ¤ªÀUÀðzÀ ¥ÁætÂUÀ¼À°è£À ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À°è MAzÁVzÀÄÝ ªÀÄÆgÀÄ gÁdåUÀ¼ÁzÀ PÀ£ÁðlPÀ, vÀ«Ä¼ÀÄ £ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃgÀ¼ÀªÀ£ÀÄß

ªÁå¦ ÀÄªÀ zÀQët sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖzÀ°è ªÀiÁvÀæ PÁt¹UÀÄªÀÅzÀÄ. CzÀgÀ CvÀåAvÀ «ªÉÃZÀ£ÁAiÀÄÄPÀÛ DºÁgÀ ¥ÀzÀÞw, ¹Ã«ÄvÀ ªÀ®AiÀÄzÀ ¸Áé¢üÃ£ÀvÉ (2,500 ZÀ Q«ÄÃ), «¼ÀA©vÀ ¯ÉÊAVPÀ ¥Àj¥ÀPÀévÉ, ¢ÃWÀðªÁzÀ CAvÀgï-d£À£À ªÀÄzsÀåAvÀgÀ, PÀrªÉÄ ªÀ»ªÁlÄ ªÀÄvÀÄÛ aPÀÌ ÀASÉå¬ÄAzÀ, CzÀÄ C¥ÁAiÀÄzÀ°èzÉ JAzÀÄ ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ ÀAgÀPÀëuÉUÁV CAvÀgÁæ¶ÖçÃAiÀÄ ÀAWÀzÀ

PÉA¥ÀÄ ¥ÀnÖAiÀÄ°è (LAiÀÄÄ¹J£ï, 2008) ªÀVÃðPÀj À®ànÖzÉ. £É ÉAiÀÄ £ÀµÀÖzÀ eÉÆvÉUÉ «WÀl£É ªÀÄvÀÄÛ ÉÃmÉAiÀÄÄ, CªÀÅUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß wÃªÀæªÁV sÁ¢¹ªÉ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀªÁV CªÀÅUÀ¼À CAzÁdÄ ÀASÉåAiÀÄÄ 3,500-4,000zÀ £ÀqÀÄªÉ EzÉ.

avÀæ 9.1: ¹AUÀ½ÃPÀ CzÀgÀ £É ÉAiÀÄ°è. DzsÁgÀ: ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnAiÀÄ°è vÉUÉzÀ avÀæ

PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ°è ¹AUÀ½ÃPÀUÀ¼ÀÄ, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, ±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, §æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À°è zÁR¯ÁVªÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è F PÉëÃvÀæzÀ°è PÁAiÀÄð ¤ªÀð» ÀÄwÛgÀÄªÀ ºÀ®ªÁgÀÄ «eÁÕ¤UÀ½AzÀ zÁR¯ÁzÀ CAzÁdÄUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ, 1985gÀ°è ¹AUÀ½ÃPÀUÀ¼À MlÄÖ 116 UÀÄA¥ÀÄUÀ¼ÀÄ 77 zÁR¯ÁVzÀÝgÉ, 2008gÀ°è 78

77 UÀÄA¦£À UÁvÀæªÀÅ 8jAzÀ 32 ªÀÄPÁPïUÀ½UÉ ªÀåvÀåAiÀÄªÁUÀÄvÀÛzÉ 78 PÀÄªÀiÁgÀ JZïJ£ï ªÀÄvÀÄÛ C¤AzÀå ²£À (2009) rPÉèöÊ£ï D¥sï ¢ JAqÉÃAdqïð ®AiÀÄ£ï-mÉÊ¯ïØ ªÀÄPÁPï

ªÀÄPÁPÀ ¹ É£À ï E£ï ¢ ªÉ ÀÖ£ïð WÁmïì, EArAiÀÄ. NDgïªÉÊJPïì 43(2)

zÁR¯ÁVzÀÝAvÉ 61 UÀÄA¥ÀÄUÀ½UÉ wÃªÀæªÁV PÀÄ¹¢vÀÄÛ. eÁUÀwPÀªÁV §ºÀ¼À C¥ÁAiÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ÀAPÀÄ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët sÁgÀvÀPÉÌ ÀÜ½ÃAiÀÄ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ À®ànÖzÀÝgÀÆ, ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ÀÆPÀÛªÁV ¤zsÀðj À®Ä E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ÀÆPÀÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®àqÀ°®è. EªÀÅUÀ¼À C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è, C½«£À CAa£À°ègÀÄªÀ ¹AUÀ½ÃPÀUÀ¼À£ÀÄß gÀQë À®Ä AiÀiÁªÀÅzÉÃ QæAiÀiÁAiÉÆÃd£É EgÀ°®è. EzÉÃjÃw, F ªÀ®AiÀÄzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ÀÜ½ÃAiÀÄ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ À ÀÛ¤ªÀUÀðzÀ ¥ÁætÂAiÀiÁVgÀÄªÀ ¤Ã®Vj ®AUÀÆgï ( ÉªÉÆßÃ¦xÉPÀ ï eÁ¤) ÀºÀ EzÉÃ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj ÀÄwÛzÀÄÝ CzÀgÀ ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß E£ÀÆß CAzÁf À ÉÃPÁVzÉ.


82

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, PÀrªÉÄ Cj«£À ¥ÁætÂ ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÁzÀ G sÀAiÀÄZÀjUÀ¼ÀÄ, ¨ÁªÀ°UÀ¼ÀÄ, amÉÖUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ §ºÀ¼ÀªÁV C®Që À®ànÖªÉ. CªÀÅ CgÀtå ¸Áé ÀÜöåzÀ £ÉÊ ÀVðPÀ fÃªÀ ÀÆZÀPÀªÁVzÀÄÝ ¥ÀgÁUÀQæAiÉÄAiÀÄ°è ªÀÄÄRå ¥ÁvÀæ ¤ªÀð» ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ ÀVðPÀ QÃl ¤AiÀÄAvÀæPÀUÀ¼ÁVªÉ. CªÀÅUÀ¼À £É ÉAiÀÄ°è C®à §zÀ ÁªÀuÉAiÀiÁzÀgÀÆ, CªÀÅUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄÄ PÀÄ¹AiÀÄ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÀ D £É É¬ÄAzÀ ÀÜ½ÃAiÀÄªÁV PÀtägÉAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. EAzÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ/ ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ºÉÆ À ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß, «±ÉÃµÀªÁV G sÀAiÀÄZÀjUÀ¼À£ÀÄß, PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄwÛzÁÝgÉ. ÀA±ÉÆÃzsÀ£É/CzsÀåAiÀÄ£À ªÀgÀ¢UÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ 79 , zÉÃ±ÀzÀ°è PÀAqÀÄ§gÀÄªÀ MlÄÖ 412 G sÀAiÀÄZÀj ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¥ÉÊQ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ 227 ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ; EzÀÄ zÉÃ±ÀzÀ G sÀAiÀÄZÀj ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÁ 55gÀµÁÖUÀÄvÀÛzÉ. 227 ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¥ÉÊQ, 212 ÀAPÀÄ®UÀ¼ÀÄ (±ÉÃPÀqÁ 93.4) ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ½UÉ ÀÜ½ÃAiÀÄzÁÝVªÉ.

LAiÀÄÄ¹J£ï ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ, 17 ÀAPÀÄ®UÀ¼ÀÄ §ºÀ¼À C¥ÁAiÀÄzÀ°èªÉ, 31 C¥ÁAiÀÄzÀ°èªÉ, 17 ÀÄ® sÀ sÉÃzÀåªÁVªÉ, 5 ÉzÀjPÉAiÀÄ À«ÄÃ¥À«zÉ ªÀÄvÀÄÛ 33 CvÀå®à PÁ¼ÀfAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼ÁVªÉ. G½zÀ 124 ÀAPÀÄ®UÀ¼ÀÄ zÀvÀÛgÀ»vÀ CxÀªÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀªÁV®è. ªÀµÀð 2000¢AzÀ, 227 G sÀAiÀÄZÀj ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¥ÉÊQ, 118 ºÉÆ À ÀAPÀÄ®UÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖzÀ°è ¥ÀvÉÛAiÀiÁVªÉ.

¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV ÀPÁðgÀªÀÅ ¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è, ÀA±ÉÆÃzsÀ£É AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀ®Ä MAzÀÄ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß CAVÃPÀj¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁzÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ªÉÄÃ°£À ¥Àæ§AzsÀUÀ¼À ¤gÀÆ¥ÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ZÀZÉðUÁV ªÁ¶ðPÀªÁV MAzÀÄ ¢£ÀªÀ£ÀÄß «ÄÃ À°qÀ®Ä M¦àvÀÄ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À GvÀÛªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è §¼À À®Ä PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ/ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¥Àæ§AzsÀUÀ¼À MAzÀÄ ÀA¥ÀÄlªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀgÀ ÁUÀÄªÀÅzÀÄ JAzÀÄ ÀºÀ ¥Àæ ÁÛ« À®ànÖvÀÄ.

E¯ÁSÁ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ¤ªÀðºÀuÉ, ÀÜ½ÃAiÀÄ d£À ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÀÄä GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ°ègÀÄªÀ MmÁÖgÉ ªÁ ÀÛ«PÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÆrPÉÆAqÀ À®ºÁvÀäPÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀªÁzÀ “ ÀªÀÄ Éå ¤ªÁgÀPÀ CzsÀåAiÀÄ£À”UÀ¼ÁVgÀ ÉÃPÀÄ. ÀA±ÉÆÃzsÀ£É, ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀ ÉÃw «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è MmÁÖgÉ £É É ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÁå¦ À ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ sÀÆ£ÉÆÃl ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß PÉÃA¢æÃPÀj¹gÀ ÉÃPÀÄ. ªÉÊeÁÕ¤PÀ zÀvÀÛzÀ C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è, ¢ÃWÁðªÀ¢ü

UÀÄjUÀ½UÁV ¥ÀjuÁªÀÄPÁj AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ GvÀÛªÀÄ ÀAgÀPÀëuÉUÁV ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄÄ ÀÆPÀÛªÁVgÀÄªÀÅ¢®è. fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ CzÀgÀ ÀAgÀPÀëuÉ, ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ

§¼ÀPÉUÀ¼À MAzÀÄ ¥ÀÆªÁðUÀvÀåªÁVzÉ. »ÃUÉ, E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É vÉUÉPÉÆ¼ÀÄîªÀ°è «¥sÀ®vÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀjAzÀ ªÀiÁqÀ®àlÖ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ±ÀÆ£Àå ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄÄ, F ¢ ÉAiÀÄ°è E¯ÁSÉAiÀÄ C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄî«PÉAiÀÄ°è PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ÀàµÀÖªÁV ÀÆa ÀÄvÀÛzÉ. ÀA±ÉÆÃzsÀ£É HrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀÆPÀÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉAiÉÆA¢UÉ, zÉÆqÀØ ÀªÀÄ ÉåUÀ¼ÁzÀ ºÉaÑzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀð ªÀÄvÀÄÛ ®Al£ÀzÀAvÀºÀ DPÀæªÀÄtPÁj ÀAPÀÄ®UÀ¼ÀÄ, £ÀªÀÄä ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è FªÀgÉUÉ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ÉzÀjPÉAiÀiÁV ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¢zÉ. ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ÀAAiÉÆÃf À®Ä ¸ÁA¹ÜPÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ÀºÀ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀzÀ CgÀtåUÀ¼À G¥À ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ UÀªÀÄ¤¹zÀÝgÀÄ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 15: sÀÆzÀÈ±Àå ªÀÄlÖzÀ°è GvÀÛªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉUÁV ÀÆPÀÛ ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀiÁUÀÄªÀAvÉ J®è ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ. ¥Àæw ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°èAiÀÄÆ ªÀÄÆ® ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¥ÀæAiÉÆÃUÁ®AiÀÄUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀPÁðgÀªÀÅ ¥ÀjUÀtÂ À§ºÀÄzÀÄ.

79 DA¦üÃ©AiÀÄ£ïì D¥sï ªÉ ÀÖ£ïð WÁmïì 2016 CAqï ¥sÉÆæÃ¸ïÖ Jmï D¯ï (2006) J£ïmÉÊl¯ïØ ¢

DA¦üÃ©AiÀÄ£ï næÃ D¥sï ÉÊ¥sï


83

CzsÁåAiÀÄ 10

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ vÀAiÀiÁjPÉ

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ MAzÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄ¬ÄAzÀ vÀAiÀiÁgÁzÀ MAzÀÄ zÁR¯ÉAiÀiÁVzÀÄÝ, MAzÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ªÀiË®åUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj ÀÄvÀÛzÉ. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ QæAiÀiÁvÀäPÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À ¤gÀÆ¥ÀuÉ¬ÄAzÀ, F GzÉÝÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ PÁ®«Äw ZËPÀnÖ£ÉÆ¼ÀUÉ 80 ºÉÃUÉ ¸Á¢ü À§ºÀÄzÀÄ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ vÉÆÃj ÀÄvÀÛzÉ. GvÀÛªÀÄªÁzÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ fÃ«¥Àj¹ÜwAiÀÄ zÀvÀÛzÀ ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀªÁzÀ CzÀgÀ ÀéAvÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÇ ºÉÆA¢gÀ ÉÃPÉAzÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« QæAiÀiÁAiÉÆÃd£É 2012-16 81 ¤§A¢ü¹zÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ÀA ÉÜ¬ÄAzÀ ¤ÃqÀ ÁVgÀÄªÀ ªÀiÁUÀð ÀÆvÀæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É, CAzÀgÉ ¸ÁªÀPÀðgï ªÀiÁUÀð ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄªÀ “ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀð»vÀ sÀÆzÀÈ±ÀåUÀÀ¼À°è ªÀ£ÀåfÃ« ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÉ ªÀiÁUÀð ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ” EzÀgÀ ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀªÁV vÀAiÀiÁgÁUÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ,

ªÀ£ÀåfÃ« (gÀPÀëuÉ) (wzÀÄÝ¥Àr) PÁ¬ÄzÉ, 2006gÀ ÉPÀë£ï 38 VgÀ CrAiÀÄ°è ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼ÉAzÀÄ C¢ü ÀÆavÀªÁVgÀÄªÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ, F ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ ¥Áæ¢üPÁgÀ¢AzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁzÀ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ EgÀ ÉÃPÀÄ. ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉUÁV «ªÀgÀªÁzÀ ªÀiÁUÀð ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÄ° ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¥Áæ¢üPÁgÀ¢AzÀ 2007gÀ°è ¤ÃqÀ®àlÖªÀÅ.

10.1 ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ

¸ÁªÀPÀðgï ªÀiÁUÀð ÀÆvÀæUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ®AiÀÄ CUÀvÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹, PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ/¥Àæ ÁÛ«vÀ DAiÀÄªÀåAiÀÄzÀ ªÀµÁðªÁgÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÆPÀÛªÁV C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀ, gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¹Üw, UÀrUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ sÀÆzÀÈ±ÀåUÀ¼ÀÄ, AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, »A¢£À ¤ªÀðºÀuÁ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ ÀÄÛvÀ AiÉÆÃd£ÉUÁV ¥Àæ ÁÛ«vÀ/ ÀÆavÀ ¤ªÀðºÀuÁ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß ÀÆÜ®ªÁV ÉÃj¹PÉÆArgÀ ÉÃPÀÄ. ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ, AiÉÆÃd£Á GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, ¥sÀxÀUÀ¼À

AiÉÆÃd£É, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À eÉÆvÉ ¸Áémï (SWOT) 82 «±ÉèÃµÀuÉ ÉÃjzÀAvÉ PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ £ÀqÀÄPÁ¦£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÁV ¥ÀævÉåÃPÀ CzsÁåAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ ÉÃPÀÄ. PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ £ÀqÀÄPÁ¦£À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ CUÀvÀåvÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀªÁV ¥ÀævÉåÃPÀ «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß 83

80 J UÉÊqï lÄ ¥Áè¤AUï ªÉÊ¯ïØ ÉÊ¥sï ªÉÄÃ£ÉÃeÉäAmï E£ï ¥ÉÆæmÉPÉÖqï KjAiÀiÁ¸ï CAqï ªÉÄÃ£ÉÃeïØ

¯ÁåAqï¸ÉÌÃ¥ïì: «±Áé¸ï © ¸ÁªÀPÀðgï, PÀArPÉ 4 ¥ÀÄl 3 81 CzsÁåAiÀÄ 2gÀ PÀArPÉ 1 82 ¸ÉÖçAvï, «ÃPï£É À ï, D¥ÉÆZÀÄð¤nÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ xÉæmïì J£ÀÄßªÀÅzÀgÀ ¥ÀæxÀªÀiÁPÀëgÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ F

£Á®ÄÌ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄªÀ, vÀAiÀiÁgÁVgÀÄªÀ AiÉÆÃd£Á PÀæªÀÄ 83 ªÀ®AiÀÄ WÀlPÀUÀ½UÁV C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸À ÁzÀ ¥ÀævÉåÃPÀ G¥À-AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ

ºÉÆA¢gÀ ÉÃPÀÄ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è, ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ¤ªÁðºÀPÀjAzÀ vÀAiÀiÁgÁUÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹, J®è ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ªÀÄÄRå ªÀ£ÀåfÃ« ¥Á®PÀgÀÄ ÀºÀ DVgÀÄªÀ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ¸ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ½AzÀ (ªÀ£ÀåfÃ«) ªÀÄAdÆgÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ, vÀAiÀiÁgÁzÀ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ½AzÀ (ªÀ£ÀåfÃ«) gÀªÁ¤ À®àqÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ ¥Áæ¢üPÁgÀ¢AzÀ ªÀÄAdÆgÁUÀÄvÀÛzÉ.


84

10.1 .1 ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è PÉÆgÀvÉUÀ¼ÀÄ

ªÀiÁzÀj ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è UÀªÀÄ¤ À ÁzÀ PÉÆgÀvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ ÉÆÃPÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀUÉ ¤ÃqÀ ÁVzÉ:

ºÀ¢£Á®ÄÌ ªÀiÁzÀj ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¥ÉÊQ, K¼ÀÄ 84

2011gÀ°è ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ½UÉ ºÉZÀÄÑªÀj ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ÉÃj¹zÀÝ ªÀÄÆgÀÄ

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è »A¢£À AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ CªÀ¢üUÀ½UÉ «ÄÃjzÀ CªÀ¢üAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è «¼ÀA§«¢ÝvÀÄ. eÉÆvÉUÉ, ªÉÄÃ 2013gÀ°è gÀQëvÀ CgÀtåªÉAzÀÄ WÉÆÃ¶vÀªÁzÀ ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ÉlÖUÀ¼À°è, ªÀÄÆgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀªÀÇ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ½gÀ°®è. ºÉÆ À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è «¼ÀA§«zÉÝqÉAiÀÄ°è »A¢£À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½ À ÁUÀÄwÛvÀÄÛ JAzÀÄ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ½AzÀ (ªÀ£ÀåfÃ«) GvÀÛj¹zÀgÀÄ. ºÉÆ ÀzÁV WÉÆÃ¶vÀªÁzÀ gÀQëvÀ CgÀtåUÀ¼À ÀA§AzsÀzÀ°è, ÀÆPÀÛ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀ ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ/ ÀA ÉÜUÀ½AzÀ PÉÆÃgÀ ÁUÀÄwÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛªÀÄ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À

vÀAiÀiÁjPÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæUÀwAiÀÄ°èªÉ. GvÀÛgÀªÀÅ M¥Àà®ºÀðªÁV®è KPÉAzÀgÉ ªÀ£ÀåfÃ« £É ÉUÀ¼ÀÄ ««zsÀ CA±ÀUÀ½AzÀ MAzÉÃ ÀªÀÄ£ÁV sÁzÉUÉÆ¼ÀUÁUÀÄwÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ »A¢£À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è H» À ÁUÀ¢zÀÝ CA±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥Àæ ÀPÀÛ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ DzsÀj¹gÀ ÉÃP ÀÄ. ªÀÄÄA¢£À AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄÄ DzÀµÀÆÖ ªÀÄÄAavÀªÁV ±ÀÄgÀÄªÁUÀ ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæZÀ°vÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄÄPÁÛAiÀÄPÉÌ ªÀÄÄ£ÀßªÉÃ eÁjAiÀiÁUÀÄªÀAwgÀ ÉÃPÀÄ; EzÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄwÛ®è.

85

¤AiÀÄAvÀæt ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ, WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÁ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ, ÀªÀÄ ÉåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À UÁvÀæ, ¤ªÀðºÀuÁ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ ªÀÄÄRåªÁzÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÁ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀA§AzsÀzÀ°è, F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß §UÉºÀj ÀÄªÀ ÀÆZÀPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ/¥ÀjµÀÌøvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ vÀAiÀiÁgÁVgÀ°®è. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ 10

ªÀµÀðUÀ½UÁV vÀAiÀiÁgÁUÀÄªÀÅzÀjAzÀ, AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ eÁjAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è CªÀ±ÀåPÀªÉAzÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄzsÁåªÀ¢üAiÀÄ ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ MzÀV¹zÉ. DzÁUÀÆå, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß (2003-13) ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹, AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄzsÁåªÀ¢ü ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹®è J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸À Á¬ÄvÀÄ. DzÁUÀÆå ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÀÄzsÁåªÀ¢ü ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°èAiÀÄÆ ªÀiÁqÀ°®è. ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄPÉÌ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ºÉÆ ÀzÁV C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁzÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è « ÀÛj¹zÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÇ M¼ÀUÉÆArzÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁªÉÃj ºÁUÀÆ ªÀÄÆPÁA©PÀ zsÁªÀÄUÀ½UÁV ºÉÆ À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ vÀAiÀiÁgÁUÀÄwÛzÉ JAzÀÄ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (ªÀ£ÀåfÃ«) GvÀÛj¹zÀgÀÄ.

86

84 §ArÃ¥ÀÄgÀ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR, §æºÀäVj, CA² zÁAqÉÃ°, ¥ÀÄµÀàVj, vÀ®PÁªÉÃj 85 PÁªÉÃj, ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ 86 PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¸ÁgÁA±ÀzÀ PÀArPÉ 39, ¸ÁªÀPÀðgï ªÀiÁUÀð¸ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ

eÁqÀ£ÀÄß zÁR° ÀÄªÀ zÀ ÁÛªÉÃdÄUÀ¼ÁVªÉ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀjµÀÌgÀuÉ/ ¤ªÀðºÀuÁ ¥Àj²Ã®£É/ªÀÄzsÁåªÀ¢ü Àj¥Àr ÀÄ«PÉAiÀÄ°è, ¤AiÀÄAvÀæt ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ ¤ªÀðºÀuÁ ÀA§AzsÀzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÁVgÀÄªÀÅªÀÅ. DzÁUÀÆå, UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ LzÀÄ ÀAgÀQëvÀ

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è ¤AiÀÄAvÀæt ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹gÀ°®è. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, JAlÄ zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ/gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À/ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À ÀA§AzsÀzÀ°è, ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ/¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ¤AiÀÄAvÀæuÁ ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼À ¤ªÀð» ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹zÀÝgÀÆ, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¹gÀ°®è.


85

CAPÀtUÀ¼ÀÄ CgÀtåUÀ¼À CwaPÀÌzÁzÀ WÀlPÀUÀ¼ÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ CAPÀt EwºÁ ÀUÀ¼ÀÄ «±Á® ±ÉæÃtÂAiÀÄ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ ÀVðPÀ/ªÀiÁ£ÀªÀ ¥ÉæÃjvÀ ¥Àæ sÁªÀUÀ¼À ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÉUÉ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃqÀÄªÀ WÀl£ÉUÀ¼À, ¤ªÀðºÀuÁ «¢üUÀ¼À ÀªÀÄxÀðvÉAiÀÄ, ¤ªÀðºÀuÁ QæAiÉÄUÀ¼À AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀÄªÀ°è CªÀÄÆ®åªÁVªÉ. CAPÀt EwºÁ ÀªÀÅ ¤ªÀðºÀuÁ EwºÁ ÀzÀ 87

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, eÁjAiÀiÁzÀ UÀÄjUÀ¼À zÁR¯Áw ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀ §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ÀÆa À®Ä ªÀiÁUÀð¥À®èlUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ eÁjAiÀiÁzÀ UÀÄjUÀ¼À zÁR¯ÉAiÀÄ ¤ªÀð» ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁªÀPÀðgï ªÀiÁUÀð ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ MzÀV¹ªÉ. DzÀgÉ PÉÃªÀ® ªÀÄÆgÀÄ

MAzÀÄ ÀA¥ÀÄlªÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅªÀÅ. DzÁUÀÆå UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, PÉÃªÀ® PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ, CAPÀtPÉÌ ÀA§A¢ü¹zÀ ªÁ À ÀÜ¼À PÉëÃvÀæUÀ¼À, WÀl£ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÁ «µÀAiÀÄUÀ¼À zÁR° ÀÄ«PÉUÁV CAPÀt EwºÁ ÀzÀ ¤ªÀð» ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹vÀÄÛ. zÀÄgÀzÀÈµÀÖªÀ±Ávï, EzÀÄ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄRzÀ°è ÀºÀ ¤ªÀð» À®àqÀ°®è.

88

ªÉÄÃ¯É ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀ «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÆa¹vÀÛªÉ.

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀiÁUÀð¥À®èl ªÀÄvÀÄÛ eÁjAiÀiÁzÀ UÀÄjUÀ¼À zÁR¯ÉAiÀÄ ¤ªÀð» ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹zÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ F « sÁUÀUÀ¼À°è ÀºÀ F zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ ¤ªÀð» À®ànÖgÀ°®è.

10.2 ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðPÉÌ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¤ªÀðºÀuÁ PÉÆgÀvÉ

¸ÁªÀPÀðgï ªÀiÁUÀð ÀÆvÀæUÀ¼À PÀArPÉ 25gÀ ¥ÀæPÁgÀ, ªÀiÁ£ÀªÀ-ªÀÄÈUÀ ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ ÀºÀ ¥ÀjavÀªÁVgÀÄªÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀ PÁ¼ÀfUÀ¼ÀÄ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ÉÃj À®àqÀ ÉÃPÀÄ. ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À G¥À±ÀªÀÄ£ÀªÀÅ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ¤ªÁðºÀPÀjUÉ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ÀªÁ¯ÁVzÉ, CzÀÄ CªÀgÀ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀªÀÄAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ºÁ¼ÀÄªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, ÀÆPÀÛ G¥À±ÀªÀÄ£Á

PÀæªÀÄUÀ¼À C¼ÀªÀrPÉUÁV, ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ J®è ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ¸ÁªÀiÁ£Àå D ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¥sÀ° ÀÄªÀ MAzÀÄ «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£É, G¥ÀAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À »A¢£À PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹, PÁgÀtUÀ¼ÁzÀ É¼É ªÀiÁzÀj, CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ,

ªÀÄÄAvÁzÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðPÉÌ vÀÄvÁÛUÀÄªÀ eÁUÀUÀ¼ÀÄ/UÀ ÀÄÛUÀ¼ÀÄ/CAPÀtUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹, G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß (D£É ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀAzÀPÀ, ¸ËgÀ ÉÃ°, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ) C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ. CzsÁåAiÀÄ 4.1gÀ°è «ªÀj¹gÀÄªÀAvÉ, ºÉZÁÑVgÀÄªÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ EzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ.

¥ÀÄµÀàVj, §æºÀäVj ªÀÄvÀÄÛ vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß CzÀgÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðzÀ G¥À±ÀªÀÄ£ÀzÀ «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è UÀÄgÀÄw¹gÀ°®è ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðPÉÌ vÀÄvÁÛUÀÄªÀ ÀÜ¼ÀUÀ¼ÀÄ/UÀ ÀÄÛUÀ¼ÀÄ/CAPÀtUÀ¼À£ÀÄß ÀºÀ UÀÄgÀÄw¹gÀ°®è.

¥ÀÄµÀàVj, §æºÀäVj, vÀ®PÁªÉÃj zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è, «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄUÀ¼ÁzÀ D£É ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀAzÀPÀ, ¸ËgÀ ÉÃ°, D£É¬ÄAzÁUÀÄªÀ «£Á±ÀUÀ¼À §UÉV£À ²©gÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉUÀ¼À ¤AiÉÆÃd£ÉUÁV ÀÜ¼ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹gÀ°®è.

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ, D£É ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀAzÀPÀ/¸ËgÀ ÉÃ° ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ PÀæªÀÄUÀ¼À G ÀÄÛªÁjUÁV gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀÄvÀÛ®Æ ÉÃªÁgÀ ÉÛAiÀÄ

87 PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¸ÁgÁA±ÀzÀ PÀArPÉ 40, ¸ÁªÀPÀðgï ªÀiÁUÀð¸ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ 88 PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ


86

¤ªÀiÁðtªÀ£ÀÄß ÀÆa¹vÀÄÛ. DzÀgÉ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è F PÁAiÀÄðªÀÅ £ÀqÉAiÀÄ°®è. F ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À Cw ºÉZÀÄÑ WÀl£ÉUÀ¼ÁUÀÄwÛgÀÄªÀ sÀÆzÀÈ±ÀåzÀ sÁUÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, «ªÀgÀªÁzÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ vÀAiÀiÁgÁVgÀ ÉÃQ¢ÝvÀÄ.

10.3 ¥ÀÄ£ÀªÀð Àw/¥ÀÄ£À£Éð É ªÀÄvÀÄÛ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ¹Üw

¥ÀÄ£ÀªÀð¸Àw/¥ÀÄ£À£Éð¯ÉAiÀÄÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄÈUÀ CAvÀgÀQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄUÉÆ½¸À®Ä ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀ ¥ÀjºÁgÀªÁVzÀÄÝ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄvÀÛzÀgÀ £É ÉUÀ¼À ªÉÄÃ°£À ªÀiÁ£ÀªÀªÀÄÆ® MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄUÉÆ½ ÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀÄ°è «¼ÀA§ªÀÅ ªÉZÀÑzÀ KjPÉAiÀÄ°è ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉÃ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À ºÉZÁÑzÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ PÀÆqÀ PÁgÀtªÁUÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀÄ£ÀÄß AiÉÆÃf¹zÀAvÉ DzÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀÄ ¥ÀæUÀwAiÀÄ ¥Àæ ÀÄÛvÀ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß PÀArPÉ 6.3gÀ°è ZÀað À ÁVzÉ.

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwAiÀÄ ¥ÀæUÀw ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è, ¥ÀÄ£ÀªÀð¸Àw ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£À£Éð¯ÉAiÀÄÄ AiÉÆÃf¹zÀÝAvÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®ànÖ®è J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwUÁV ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£É/¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ UÀÄjUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ªÀÄvÀÄÛ zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ªÁ ÀÛªÀªÁV ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀiÁzÀ PÀÄlÄA§UÀ¼À£ÀÄß PÉÆÃµÀÖPÀ 10.1gÀ°è vÉÆÃj À ÁVzÉ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 10.1: PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, zÁAqÉÃ° CA² ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀÄ UÀÄjUÀ¼À

¸ÁzsÀ£É (PÀÄlÄA§UÀ¼À ÀASÉå)

ªÀµÀð PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À (2013-23)

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ (2014-24)

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ (2014-24)

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ

AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ UÀÄj ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ UÀÄj ¸ÁzsÀ£É UÀÄj ¸ÁzsÀ£É UÀÄj ¸ÁzsÀ£É

2014-15 90 45 300 104 100 69

2015-16 102 53 300 58 100 4

MlÄÖ 192 98 600 162 200 73 (DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À¯ÁzÀ ªÀiÁ»w)

ªÉÄÃ°£À PÉÆÃµÀÖPÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ, 2014-16gÀ°è MlÄÖ 992 PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwUÁV AiÉÆÃfvÀªÁVzÀÝªÀÅ. DzÀgÉ, 333 PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀiÁVzÀÄÝ, ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ UÀÄjUÀ¼À ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ°è ÀÄªÀiÁgÀÄ ±ÉÃPÀqÁ 66gÀµÀÄÖ PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÆa ÀÄvÀÛzÉ.

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É ºÁUÀÆ zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, UÀrUÀ¼À PÉÆæÃrüÃPÀgÀt, UÀrUÀÄgÀÄw ÀÄ«PÉ, ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ vÀ¤SÉ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ½AzÀ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä/¥ÀjºÀj À®Ä «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÝªÀÅ. F ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CwPÀæªÀÄtUÀ¼À vÉgÀ«£À°è ¥ÀæUÀwAiÀÄÄ §ºÀ¼À ¤zsÁ£ÀªÁV¢ÝvÀÄ; EzÀ£ÀÄß F ªÀgÀ¢AiÀÄ PÀArPÉ 6.1gÀ°è ZÀað À ÁVzÉ.

¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwAiÀÄÄ MAzÀÄ ÀAQÃtð «µÀAiÀÄªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄ® sÀªÁzÀ ºÁUÀÆ F §UÉÎ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ ¥ÀjºÁgÀUÀ½®èªÉAzÀÄ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (ªÀ£ÀåfÃ«) GvÀÛj¹zÀgÀÄ. £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è, G½zÀ ÀÄªÀiÁgÀÄ 1,200 PÀÄlÄA§UÀ¼À ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwUÁV sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ® sÀå«®èªÉAzÀÄ ÀºÀ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (ªÀ£ÀåfÃ«) w½¹zÀgÀÄ. ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀÄÄ MAzÀÄ ÀAQÃtð «µÀAiÀÄ


87

ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwUÁV sÀÆ«ÄAiÀÄ ® sÀåvÉAiÀÄÄ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÀÝgÀÆ ÀºÀ, £ÀUÀzÀÄ ¥ÀjºÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÁªÀw ÀÄwÛgÀÄªÀ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è, ºÉaÑ£À ¤¢üUÀ¼À ºÀAaPÉAiÀÄÄ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ZÀÄgÀÄPÀÄUÉÆ½ À§ºÀÄzÉAzÀÄ £ÁªÀÅ sÁ«¹zÉÝÃªÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è, sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤¢üUÀ¼À ® sÀåvÉ¬ÄzÀÝgÀÆ, «µÀAiÀÄzÀ°è ¤zsÁ£À ¥ÀæUÀwUÉ ¥ÀÄgÁªÉAiÀÄAvÉ, 195 CfðzÁgÀgÀ ¥ÀÄ£À£Éð¯ÉAiÀÄÄ E£ÀÆß ¥ÀæUÀwAiÀÄ°èzÉ.

10.4 ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è ÉAQ ¤ªÀðºÀuÁ «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉ

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À £É É ªÀÄvÀÄÛ fÃ«¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß sÁ¢ ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀÄvÉÛ ªÀÄvÉÛ CVß C£ÁºÀÄvÀzÀ ¸ÀA sÀªÀ«gÀÄªÀ J®è ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è, CVß ±ÀªÀÄ£ÀªÀÅ MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå PÀæªÀÄªÁVzÉ. ªÀÄÄ£ÉßZÀÑjPÉ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÁÌV ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è F «µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß §UÉºÀj ÀÄªÀÅzÀPÁÌV UÀªÀÄ£À ºÀj ÀÄªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. ¸ÁªÀPÀðgï ªÀiÁUÀð ÀÆvÀæUÀ¼À (PÀArPÉ 96) ¥ÀæPÁgÀ, ¤¢ðµÀÖ «µÀAiÀÄUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, G¥À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, CVß ±ÀªÀÄ£À, ¤Ãj£À ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ, ªÀÄÄAvÁzÀ ÀªÀÄ ÉåUÀ¼ÀÄ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ÉÃgÀ ÉÃPÀÄ.

ÉAQAiÀÄ §UÉÎ «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ½gÀ°®è J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ DgÀÄ 89 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ÀA§A¢üvÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ°è £ÁªÀÅ PÀAqÀzÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, C¥ÁAiÀÄ¦ÃrvÀ CAPÀtUÀ¼ÀÄ/¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ UÀÄgÀÄvÀÄ ªÀiÁqÀ®ànÖgÀ°®è ªÀÄvÀÄÛ C¥ÁAiÀÄ ¸ÁzsÀåvÉAiÀÄ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ vÀAiÀiÁgÁVgÀ°®è. F £ÀPÉëAiÀÄÄ, ¤ªÀð» À®àqÀ ÉÃPÁzÀ CVß¥ÀxÀUÀ¼À ÀÜ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjªÀiÁt, ¤AiÉÆÃf À®àqÀ ÉÃPÁzÀ CVß «ÃPÀëPÀgÀ ÀÜ¼À ªÀÄvÀÄÛ ÀASÉå, ¤AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ CªÀ¢ü, ªÀÄÄAvÁzÀ ÀÆPÀÛ ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä, ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁzÀ UÀªÀÄ£ÀzÀ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É UÀªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß PÉÃA¢æÃPÀj À®Ä C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁVgÀÄªÀÅzÀÄ. »ÃUÉ, C¥ÁAiÀÄ ¸ÁzsÀåvÁ £ÀPÉëAiÀÄÄ CVß ¥ÀæPÀgÀt¢AzÀ ºÉaÑ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ £Á±ÀªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä C£ÀÄPÀÆ® ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

10.5 PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ

ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ°è E½PÉUÉ, CªÀÅUÀ¼À ªÀiÁA À ªÀÄvÀÄÛ zÉÃºÀ sÁUÀUÀ½UÁV £ÀqÉAiÀÄÄªÀ PÀ¼Àî ÉÃmÉAiÀÄÄ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtªÁVzÉ. ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À£ÀÄß PÀ¼Àî ÉÃmÉ¬ÄAzÀ gÀQë À®Ä, ¥ÀævÉåÃPÀ QæAiÀiÁAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ gÀZÀ£É¬ÄAzÀ, MAzÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV AiÉÆÃf À ÉÃPÀÄ. C¥ÁAiÀÄ¦ÃrvÀ ¥ÀæzÉÃ±À/ ÀAPÀÄ®UÀ¼À UÀÄgÀÄvÀÄªÀiÁqÀÄ«PÉ,

PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ¹§âA¢AiÀÄ ¤AiÉÆÃd£É, UÀ ÀÄÛUÀ¼À AiÉÆÃd£É, EwÛÃa£À vÁAwæPÀvÉAiÀÄ §¼ÀPÉ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ÉÃjgÀ ÉÃPÀÄ.

±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, ªÀÄrPÉÃj ªÀÄvÀÄÛ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ²©gÀUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®àlÖ UÀ ÀÄÛ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À G ÀÄÛªÁjUÁV, ºÀÄ°/ºÉeÉÓ ¸Á¥sïÖªÉÃgïUÀ¼À 90

§¼ÀPÉAiÀÄAvÀºÀ eÁUÀwPÀ ¸ÁÜ£À ¤tðAiÀÄ ªÀåªÀ ÉÜ DzsÁjvÀ G ÀÄÛªÁj PÀæªÀÄUÀ½UÁV C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁr®è J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉªÀÅ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ°è ÀAZÁj/ºÀAUÁ«Ä ²©gÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrzÀÝgÀÆ ÀºÀ ¸ÁÜ¦¹gÀ°®è. PÀ¼Àî ÉÃmÉAiÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ PÀArPÉ 7.1gÀ°è ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀAvÉ ªÀgÀ¢AiÀiÁVzÀÝªÀÅ.

89 ¥ÀÄµÀàVj, §æºÀäVj, vÀ®PÁªÉÃj, ¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À (2003-13) 90 eÁUÀwPÀ ¸ÁÜ£À ¤tðAiÀÄ ªÀåªÀ ÉÜ «zsÁ£ÀzÀ G¥ÀPÀgÀtPÉÌ ¸ÉÃj¹gÀÄªÀ F ¸Á¥sïÖªÉÃgï PÀ¼Àî¨ÉÃmÉ ¤gÉÆÃzsÀPÀ

²©gÀzÀ «ÃPÀëPÀgÀ eÉÆvÉ EgÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀ ÀÄÛ ªÀiÁrzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¤zsÁðgÀuÉAiÀÄ°è, PÁtÂ¹zÀ ¥ÁætÂUÀ¼À avÀæUÀ¼À ªÉÄÃ ÉÃj¸ÀÄ«PÉ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À°è ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ


88

10.6 ºÀqÀÄèUÀ¼À (vÉÃªÀ sÀÆ«Ä) ¤ªÀðºÀuÉUÁV «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£É

ºÀqÀÄèUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄPÀÛ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®ÄUÀ½AzÀ DªÀÈvÀªÁzÀ eËUÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ MAzÀÄ «±ÉÃµÀ ®PÀëtUÀ¼ÁVªÉ. ªÀÄtÄÚ eÉÃrAiÀiÁVzÀÄÝ, AiÀiÁªÁUÀ®Æ vÉÃªÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀµÀðzÀÄzÀÝPÀÆÌ eÉÆAqÀÄ 91

ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°è£À ÀªÀÄÈzÀÞ É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ, F £É ÉAiÀÄÄ zÉÆqÀØ À ÁåºÁjUÀ¼ÁzÀ K²AiÀÄ D£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ sÁgÀwÃAiÀÄ PÁqÀÄPÉÆÃtUÀ½UÉ §ºÀ¼À vÀPÀÌzÁÝVzÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ UÉÆgÀ¹£À ¥ÁætÂUÀ¼ÁzÀ aÃmÁ¯ï

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¨ÁgïUÀ¼À£ÀÄß ÀºÀ ÉA§° ÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå F «±ÉÃµÀ £É ÉUÀ¼ÀÄ zÀlÖ À ÀåUÀ½AzÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆæÃªÉÆÃ°£À MqÉÆÃgÀl, ®AmÁ£À, ªÀÄÄAvÁzÀ PÀ¼ÉUÀ½AzÀ DªÀj À®ànÖªÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ UÀªÀÄ¤¹vÀÄÛ.

ºÀqÀÄèUÀ¼ÀÄ ÉÃmÉ- ÉÃmÉUÁgÀgÀ ÀA§AzsÀzÀ°è MAzÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀ fÃ«¥Àj¹ÜwAiÀÄ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¤ªÀð» ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ EªÀÅ ºÀÄ°UÀ¼ÀÄ §AiÀÄ ÀÄªÀ ¨ÉÃmÉAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. F »AzÉ ºÀ®ªÁgÀÄ À® F ºÀqÀÄèUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄ°UÀ¼ÀÄ CªÀÅUÀ¼À ÉÃmÉUÀ¼À£ÀÄß ÉÃmÉAiÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÀÅ ¢£ÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ ÉÃmÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄaÑqÀ®Ä §¼À ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À ÁVvÀÄÛ. ºÀqÀÄèUÀ½UÉ ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀiÁVzÀÝ ¤ªÀðºÀuÁ G¢Ý±ÀåUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ, ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ PÀ¼É QÃ¼ÀÄ«PÉ, ªÀÄgÀ PÀrAiÀÄÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ CVß¥ÀxÀ UÀÄgÀÄw ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ £ÉÊ ÀVðPÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀPÁÌV EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß gÀQë À ÉÃPÁVzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, PÁqÀÄªÀÄÈUÀUÀ½UÉ ºÀqÀÄèUÀ¼À fÃ«¥Àj¹ÜwAiÀÄ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀPÁÌV G¥ÀUÀæºÀ zÀvÀÛzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÀqÀÄèUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ. EzÀÄ ºÀÄ° ¸ÀAgÀPÀëuÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ºÉÃ¼À®ànÖzÀÝgÀÆ, ºÀqÀÄèUÀ¼ÀrAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄwÛzÀÄÝ, E½PÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¤zsÁðgÀuÉAiÀiÁV®è.

avÀæ 10.1: £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ M¼ÀV£À ºÀqÀÄè«£À avÀæ DzsÁgÀ: ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÉUÉzÀ avÀæ

91 eÉÆAqÀÄ ºÀÄ°è£ÀAvÀºÀ ¸À ÀåªÁVzÀÄÝ ºÀÄ°è£À eÉÆvÉ eËUÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ


89

DzÁUÀÆå zÁR ÉUÀ¼À ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄÄ w½AiÀÄ¥Àr¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ ºÀÄ° ¸ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ªÁ¶ðPÀ LzÀÄ ºÀqÀÄèUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð» À ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 2014-15jAzÀ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è, ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ PÀ¼É QÃ¼ÀÄ«PÉ, ªÀÄgÀ PÀrAiÀÄÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ CVß¥ÀxÀ UÀÄgÀÄw ÀÄªÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ½AzÀ ºÀqÀÄèUÀ¼À£ÀÄß gÀQë ÀÄªÀ «±ÉÃµÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀ°®è. eÉÆvÉUÉ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrzÀÝgÀÆ, ºÀqÀÄèUÀ¼À°è À ÀåUÀ¼À avÀætUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼À

vÀAiÀiÁj ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À G¥ÀUÀæºÀ DzsÁjvÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆArgÀ°®è.

ºÀqÀÄèUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ¤¢ðµÀÖªÁV ºÉÃ½zÀÝgÀÆ, EzÀgÀ §UÉÎ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß 2014-16gÀ°è vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¢gÀÄªÀÅzÀÄ, F sÀªÀåªÁzÀ fÃ«¥Àj¹Üw WÀlPÀªÀ£ÀÄß £Á±ÀzÀvÀÛ MAiÀÄå§ºÀÄzÀÄ.

DªÀgÀt 4

GvÀÛªÀÄ C sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ (2013-23) ¸Áé sÁ«PÀ £É ÉAiÀÄ ¥ÀÄ£À£Éð ÉUÁV ªÀÄtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ vÉÃªÁA±À ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀzÀ MAzÀÄ «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥ÀÄ£ÀgÀÄvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄPÀÆ°¹zÉ (¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¤ÃgÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ AiÉÆÃd£É, PÀArPÉ 6.4.6, ¥ÀÄl 219). EzÀÄ ¸Áé sÁ«PÀ £É É ÀÄzsÁgÀuÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ GvÀÛªÀÄ «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è MAzÁVzÉ.

F «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀUÉ ºÉÃ¼À ÁVzÉ:

«µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR £À¢UÀ¼ÀÄ, ªÀÄÆgÀÄ ¸ÀtÚ £À¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 176 ¤Ãj£À ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À ÁVzÀÄÝ, PÁ®ÄªÉ ºÉÆAqÀUÀ¼À §UÉÎ UÀªÀÄ£À ºÀj À ÁVzÉ.

»A¢£À ªÀµÀðUÀ¼À°è (2003-12) ºÀÆ¼ÀÄ vÉUÉzÀ ¤Ãj£À ªÀÄÆ®UÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ PÉgÉUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ¸ÉÃj¹gÀÄªÀÅzÀÄ, sÀ«µÀåzÀ°è ºÀÆ¼ÀÄ vÉUÉAiÀÄÄªÀ PÁªÀÄUÁjUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ §UÉÎ MAzÀÄ GvÀÛªÀÄ M¼À£ÉÆÃlªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ°è C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ ¤Ãj£À ¸ÀAUÀæºÀ/¤Ãj£À ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ, ¸ÀÆPÀëöä ¤Ãj£À vÉÆgÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹zÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀtÂð¹zÉ.

«µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ªÀÄÄA¢£À 10 ªÀµÀðUÀ¼À°è gÀa¸À ÉÃPÁzÀ/¤«Äð À ÉÃPÁzÀ 30 ¤Ãj£À ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 15 vÀqÉ CuÉPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ/CqÀØUÁ®ÄªÉUÀ¼À£ÀÄß, EªÀÅ gÀZÀ£ÉAiÀiÁUÀ ÉÃQgÀÄªÀ UÀ ÀÄÛ/ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß G ÉèÃT¹, UÀÄgÀÄw¹zÉ.


90

10.7 ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À

««zsÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ, G ÀÄÛªÁj ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀPÉÌ ÀA§AzsÀ¥ÀlÖAvÉ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ (2014-24) PÀlÖ¼ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À eÁjAiÀÄ£ÀÄß PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 10.2gÀ°è ºÉÆgÀvÀgÀ ÁVzÉ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 10.2: £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è UÀÄgÀÄw À ÁVzÀÝ «µÀAiÀÄUÀ¼À ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À

PÀæªÀÄ ¸ÀASÉå «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ µÀgÁ

1 £ÁUÀgÀºÉÆ¼É fÃ«¥Àj¹Üw ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ MlÄÖ ¸ÀÄ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄªÀ ¸À Àå¸ÀA¥ÀvÀÄÛ, ¥ÁætÂ ÀA¥ÀwÛ£À fÃªÀ±Á¹ÛçÃAiÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ

ªÀiÁr®è

2 £Á®ÄÌ PÉÆA©£À ºÀÄ Éè, PÁqÀÄ £Á¬Ä, ¥ÀQë ¸ÀA¥ÀwÛ£ÀAvÀºÀ ¸ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¹ÜwAiÀÄ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ

ºÀÄ° ªÀÄvÀÄÛ K²AiÀÄ D£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹, ¸ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¹®è

3 ¤Ãj£À ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ªÁ¶ðPÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ, PÀ¼ÉUÀ¼À DPÀæªÀÄt, ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¥ÀÄ£ÀgÀÄvÀàwÛ, ªÉÄÃ«£À ®¨sÀåvÉ ªÀiÁr®è

4 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ M¼ÀUÉ £É É¹gÀÄªÀ Vjd£ÀgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ DyðPÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À ¤zsÁðgÀuÉ

Vjd£ÀjUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ DyðPÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¹®è

5 CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¨sËUÉÆÃ½PÀÀ ªÀiÁ»w ªÀåªÀ ÉÜ DzsÁjvÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀåªÀ ÉÜ ¤gÀÆ¦¹®è

»ÃUÉ, CT® sÁgÀvÀ ªÀÄlÖzÀ°è ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄªÀ D£É ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°UÀ¼À CAzÁf ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹, EvÀgÉ G ÀÄÛªÁj PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ, ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ÀÆa À®ànÖzÀÝgÀÆ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¤ªÁðºÀPÀjAzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖ®è J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß

UÀªÀÄ¤ À§ºÀÄzÀÄ.

E£ÀÆß ºÉZÁÑV, EvÀgÀ ªÀiÁzÀj gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À/ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, fÃªÀ±Á¹ÛçÃAiÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼ÀÄ, ÀAPÀÄ®UÀ¼À ¹Üw, ¤Ãj£À ªÀÄÆ®UÀ¼À ªÁ¶ðPÀ G ÀÄÛªÁj, ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À ¤zsÁðgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw À®Ä sËUÉÆÃ½PÀ ªÀåªÀ ÉÜ DzsÁjvÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀåªÀ ÉÜUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ G ÀÄÛªÁj ªÀåªÀ ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹PÉÆArgÀ°®è.

ÀÆavÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è, AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ/ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À°è, ªÀ£ÀåfÃ« £É ÉAiÀÄ ÀÄ¹Üw ÀÆZÀPÀUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉUÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåªÀ ÉÜUÀ½gÀ°®è.

10.8 ºÀªÁUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÉÄÃ É CzÀgÀ ¥Àæ sÁªÀ

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, £É ÉAiÀÄ£ÀÄß sÁ¢ ÀÄªÀ J®è «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß CzÀgÀ°è GzÉÝÃ² À ÉÃPÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ¤ªÉÃ±À£À ¤¢ðµÀÖvÉ/ sÀÆzÀÈ±Àå ªÀÄlÖzÀ ÉzÀjPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀªÁ®ÄUÀ¼À eÉÆvÉUÉ eÁUÀwPÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß GzÉÝÃ² À®Ä

AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ÉÃj¹PÉÆArgÀ ÉÃPÀÄ. EwÛÃa£À ªÀµÀðUÀ¼À°è ¥Àj ÀgÀPÉÌ ÀA§A¢ü¹zÀ ¥ÀæªÀÄÄR «µÀAiÀÄUÀ¼À°è ºÀªÁUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄÄ MAzÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ dUÀwÛ£À C£ÉÃPÀ sÁUÀUÀ¼À°è 92

92 ªÁAiÀÄÄUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄ ªÉÄÃ É CAvÀgÀ ¸ÀPÁðj ¥ÀAZÁAiÀÄvÀgÀ ªÀgÀ¢ 2013, JZïnn¦J¸ï://qÀ§Äèöå

qÀ§ÄèöåqÀ§Äèöå.L¦¹¹.¹JZï/¦rJ¥sï/ÇÉ ÉäAmïj¥ÉÆÃmïð/JDgï5/qÀ§Äèöåf1/qÁæ¥sïÖ÷ì/qÀ§Äèöåf1JDgï5 nJ¸ï J¥sïNr D¯ï ¥sÉÊ£À ï.¦rJ¥sï£À°è ®¨sÀå

ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß sÁ¢¹zÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ªÀ®AiÀÄªÀÅ ÀºÀ ºÀªÁUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ sÁzÉUÉÆ¼ÀUÁVzÉ.


91

ºÀªÁUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è FUÁUÀ ÉÃ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ÀégÀÆ¥ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃjzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄrPÉÃj, ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ, ºÁ À£À, zÀQët PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀUÀ¼À°è 1971-2005gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è, PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÁAiÀÄÄUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄ QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ (ªÉÆzÀ® ¤zsÁðgÀuÉ) ªÀgÀ¢AiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ, ÀgÁ Àj ªÀÄ¼ÉAiÀÄ°è E½PÉ¬Ä¢ÝvÀÄ. 2021-50gÀ CªÀ¢üAiÀÄ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ÀégÀÆ¥ÀzÀ°è §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ ªÀgÀ¢AiÀÄÄ ªÀÄÄ£ÀßAzÁdÄ ªÀiÁrvÀÄÛ. PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, sÀzÀæ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, §ArÃ¥ÀÄgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À, ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ, ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄzÀ PÉ®ªÀÅ sÁUÀUÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ªÀ®AiÀÄzÀ°è EgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ªÀÄ¼ÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉ¬ÄAzÀ CªÀÅ RArvÀªÁV

¥Àæ sÁªÀPÉÌ M¼ÀUÁUÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜAiÀÄ ¥Àj ÀgÀ «eÁÕ£À CzsÀåAiÀÄ£À PÉÃAzÀæzÀ «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ÀºÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è 2013 ªÀÄvÀÄÛ 2020gÀ £ÀqÀÄªÉ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ÀégÀÆ¥ÀzÀ°è E½PÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ, DªÀgÀt 5gÀ°è «ªÀj¹gÀÄªÀAvÉ, ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß

¤ÃrgÀÄvÁÛgÉ.

DªÀgÀt 5

sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ «eÁÕ£À CzsÀåAiÀÄ£À PÉÃAzÀæzÀ EAzsÀ£À ªÀÄvÀÄÛ vÉÃªÀ sÀÆ«Ä ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É

vÀAqÀªÀÅ93 “mÉÊA ¹ÃjÃ¸ï ªÉÆÃr¸ï J£ïr VI ÉÃ¸ïØ ªÉfmÉÃ±À£ï ZÉÃAeï C£Á°¹¸ï «vï ¯ÁåAqï ¸À¥sÉÃð¸ï mÉA¥ÀgÉÃZÀgï CAqï gÉÊ£ï¥sÁ¯ï E£ï ªÉ ÀÖ£ïð WÁmïì” ªÉÄÃ É 2016gÀ°è MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁrvÀÄÛ. ¥Àj ÀgÀ, CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ºÀªÁUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉ ªÀÄAvÁæ®AiÀÄ¢AzÀ®Æ zsÀ£À ÀºÁAiÀÄ ¥ÀqÉ¢zÀÝ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ, ªÀÄ¼ÉAiÀÄ PÁ®-±ÉæÃtÂ zÀvÀÛzÀ°è ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß, ¸ÀéAiÀÄA¤ªÀvÀðPÀ ¸ÀªÀÄUÀæ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¸ÀgÁ¸ÀjAiÀÄ£ÀÄß (DmÉÆÃjUÉæ¹Ãªï EAnUÉæÃmÉqï ªÀÄÆ«AUï DªÀgÉÃeï) §¼À¹zÀ ¸ÀASÁå±Á¹ÛçÃAiÀÄ ªÀiÁzÀjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ «±ÉèÃ¶¹zÀgÀÄ. EzÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è 2013jAzÀ 2020gÀªÀgÉUÉ ªÀåªÀ ÁAiÀÄ/ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ É ªÀÄ¼ÉAiÀÄ°è E½PÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¹, sÁgÀvÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥ÀzÀ°è ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀ gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß ÉzÀj¸ÀÄªÀ ªÀÄÈvÀÄå ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ ¹ÜwAiÀÄ eÉÆvÉUÉ fÃ«¥Àj¹Üw ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è CgÀtå£Á±ÀzÀ°è KjPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¹vÀÄÛ.

ªÀÄ¼ÉAiÀÄ E½PÉÉAiÀÄÄ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ½UÉ ªÉÄÃªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À ® sÀåvÉAiÀÄ°è PÉÆgÀvÉAiÀÄ°è ¥Àjt«Ä¹, ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀð ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À KjPÉAiÀÄvÀÛ MAiÀÄÄåªÀAvÉ, ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ CªÀÅUÀ¼À £É ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀåf¹ ªÀiÁ£ÀªÀ £É ÉUÉ £ÀÄUÀÄÎªÀAvÉ §¯ÁvÀÌj ÀÄvÀÛzÉ. FUÁUÀ ÉÃ, §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è PÀ¼ÉzÀ JgÀqÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è, PÀArPÉ 4.1.1gÀ°è «ªÀj¹gÀÄªÀAvÉ, ºÉZÁÑUÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸À¯ÁVzÉ.

ºÀªÁUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄ EvÀgÀ ¥Àæ sÁªÀUÀ¼ÉAzÀgÉ:

ºÀªÁUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄÄ ¸Áé sÁ«PÀ £É ÉUÀ¼À fÃ«¥Àj¹ÜwAiÀÄ°è §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÀgÀÄªÀÅzÀÄ; EzÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ-¤Ã®Vj eÉÊ«PÀªÀ®AiÀÄzÀ°è PÀAqÀÄ§gÀÄªÀ J®è ¥ÁætÂ ÀAPÀÄ®UÀ½UÉ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀ DUÀ¢gÀ§ºÀÄzÀÄ. F §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À C½ªÀ£ÀÄß

GAlÄªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉÆA¢zÀÄÝ, F ÀAPÀÄ®- ÀªÀÄÈzÀÞ ªÀ®AiÀÄzÀ°è 94 ©üÃPÀgÀ ¥Àæ sÁªÀªÀ£ÀÄß ©ÃgÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀÝjAzÀ, F ÀAPÀÄ®UÀ¼À ªÀÄÄA¢£À ÀAgÀPÀëuÉUÁV ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À £ÉÊ ÀVðPÀ £É ÉUÀ¼À°è ¥ÀÄ£ÀB ¥ÀjZÀ¬Ä À®Ä, ªÀA±ÀªÁ» ¨ÁåAPï/d£À£ÀzÀæªÀå 95

93 gÁªÀÄZÀAzÀæ n«, GvÀÛA PÀÄªÀiÁgï ªÀÄvÀÄÛ C¤A¢vÀ zÁ¸ïUÀÄ¥ÀÛ, 2016, PÁ®±ÉæÃtÂ ªÉÆÃr¸ï J£ïr«L

DzsÁjvÀ ªÀÄ¼É ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆªÉÄÃ ÉäöÊ GµÁÚA±ÀzÉÆqÀ£É ¨sÁgÀvÀzÀ 112 ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ¸À Àå §zÀ ÁªÀuÉ «±ÉèÃµÀuÉ, EJ£ï«LJ¸ï vÁAwæPÀ ªÀgÀ¢ 100, ¸ÀºÁå¢æ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ±ÉæÃtÂ 53, ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ «eÁÕ£À CzsÀåAiÀÄ£À PÉÃAzÀæzÀ EAzsÀ£À ªÀÄvÀÄÛ vÉÃªÀ sÀÆ«Ä ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É vÀAqÀ

94 ªÁAiÀÄÄUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄ ªÉÄÃ É CAvÀgÀ ¸ÀPÁðj ¥ÀAZÁAiÀÄvÀgÀ ªÀgÀ¢, PÀArPÉ 11.21.6. ªÁAiÀÄÄUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉ 2001, ¥Àæ¨sÁªÀUÀ¼ÀÄ, ¥ÀjªÀvÀð£É ªÀÄvÀÄÛ C¥ÁAiÀÄ. JZïnn¦://qÀ§ÄèöqÀ§ÄèöåqÀ§Äèöå.L¦¹¹.¹JZïÉ/ L¦¹¹j¥ÉÆÃmïð/nJDgï/qÀ§Äèöåf2/EAqÉPïì.¦JZï¦?Lr¦=432£À°è ®¨sÀå

95 ªÀA±ÀªÁ» ¨ÁåAPïUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ fÃªÀ ÀA¥ÀÄl ªÀiÁzÀjAiÀiÁVzÀÄÝ C£ÀÄªÀA²PÀ ¸ÁªÀÄVæAiÀÄ£ÀÄß gÀQë ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ d£À£ÀzÀæªÀåªÀÅ, ¥ÁætÂ ªÀÄvÀÄÛ ¸À ÀåUÀ¼À vÀ½ ¸ÀAªÀzsÀð£É, gÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É §¼ÀPÉAiÀÄ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV ¤ªÀð»¸À®àlÖ ©ÃdUÀ¼ÀÄ CxÀªÀ CAUÁA±ÀzÀAvÀºÀ C£ÀÄªÀA²PÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÁVªÉ


92

(dªÀiïð ¥Áè¸ïä) ¨ÁåAPïUÀ¼À 96

CªÉÄjPÀ ÀAAiÀÄÄPÀÛ ÀA¸ÁÜ£À

¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ CUÀvÀå«zÉ. DzÁUÀÆå, PÀ£ÁðlPÀ ÀPÁðgÀzÀ C¥ÀàuÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ (ªÀiÁZïð 2012) vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁzÀ ºÀªÁUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉUÁV PÀ£ÁðlPÀ gÁdå QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£É: ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¤zsÁðgÀuÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ FjÃw ªÀiÁqÀ ÉÃQzÀÝgÀÆ CAvÀºÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ°®è.

97 ªÀÄvÀÄÛ PÉ£ÀqÁzÀ°è 98

ºÀªÁUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄÄ UÀA©üÃgÀªÁV ¥ÀjUÀtÂ À®àqÀ ÉÃPÁVgÀÄªÀ MAzÀÄ eÁUÀwPÀ WÀl£ÉAiÀiÁVzÀÝgÀÆ, CzÀgÀ ¥Àæ sÁªÀªÀÅ FUÁUÀ ÉÃ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÀAqÀÄ§gÀÄwÛzÉ. DzÁUÀÆå, ºÀªÁUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥Àæ sÁªÀªÀÅ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹, AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À AiÀiÁªÀÅzÉÃ

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è ¥ÀjUÀtÂ À®ànÖ®è.

sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜAiÀÄ ¥Àj ÀgÀ «eÁÕ£À CzsÀåAiÀÄ£À PÉÃAzÀæªÀÅ F ¢ ÉAiÀÄ°è PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄwÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ F ÀA§AzsÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀàµÀÖ PÀlÖ¼ÉUÀ½®èªÉAzÀÄ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁj (ªÀ£ÀåfÃ«) GvÀÛj¹zÀgÀÄ.

ªÀiÁrzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ ºÀªÁUÀÄt §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄÄ ÉAQ DWÁvÀUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉÆA¢zÉ. DzÀÝjAzÀ, ÀÆPÀÛ ªÀÄÄ£ÉßZÀÑjPÉ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä F «µÀAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ PÉÃA¢æÃPÀÈvÀªÁUÀ ÉÃPÁzÀ CUÀvÀå«zÉ. DzÀgÉ,

CzsÁåAiÀÄ 9gÀ°è ZÀað¹gÀÄªÀAvÉ, CAvÀºÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ DgÀA sÀªÁVgÀ°®è J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ.

10.9 EvÀgÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è UÀªÀÄ¤ À ÁzÀ GvÀÛªÀÄ C sÁå ÀUÀ¼ÀÄ

«ªÀgÀªÁzÀ ªÉÄÊ°UÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ÀÆZÀPÀUÀ¼À£ÀÄß PÉ£ÁåzÀ CA ÉÆ É° fÃªÀ-ªÀåªÀ ÉÜ, PÀÄæUÉÃgï gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄwÛvÀgÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è ºÉÃ¼À ÁVzÉ. D ÉÖçÃ°AiÀÄ, PÉ£Àå, PÉ£ÀqÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët D¦üæPÁUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è, ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À PÀgÀqÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ wAUÀ¼ÀµÀÄÖ PÁ®zÀ Àé®à CªÀ¢üUÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ PÉëÃvÀæzÀ°è, ¸ÁªÀðd¤PÀgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄªÀ£ÀÄß PÉÆÃgÀ®Ä ºÁPÀ ÁUÀÄvÀÛzÉÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. F C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹zÀ £ÀAvÀgÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß CAwªÀÄUÉÆ½ À ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. eÉÆvÉUÉ, D ÉÖçÃ°AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉ£ÀåzÀAvÀºÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è C©ü¥ÁæAiÀÄ ªÀåPÀÛ¥Àr À ÁUÀÄªÀAvÉ, ÀÜ½ÃAiÀÄgÀ£ÀÄß ¤ªÀðºÀuÁ À«ÄwAiÀÄ°è ÉÃj À ÁUÀÄvÀÛzÉ.

DzÀgÉ, £ÀªÀÄä ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ÀÆZÀPÀUÀ¼À£ÀÆß ºÉÆA¢gÀ°®è CxÀªÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, EvÀgÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄªÀAvÉ, ÀÜ½ÃAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Á®ÄzÁgÀgÀ£ÀÄß ÉÃj¹PÉÆAqÀÄ CAwªÀÄªÁUÀ°®è. ªÉÄÃ¯É ºÉÃ½zÀ

zÉÃ±ÀUÀ¼À°è C£ÀÄ Àj ÀÄwÛgÀÄªÀ PÁAiÀÄð «zsÁ£ÀªÀÅ C£ÀÄ Àj À®Ä AiÉÆÃUÀåªÁVzÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ°ègÀÄªÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß D¦üæPÁzÀ°ègÀÄªÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À UÁvÀæPÉÌ ºÉÆÃ° À ÁUÀÄªÀÅ¢®è ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ªÉÄÊ°UÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀÆZÀPÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ/ ÀA ÉÜUÀ¼À ÀºÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ

96 ªÁAiÀÄÄUÀÄtzÀ ªÉÄÃ°£À PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ QæAiÀiÁAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ PÀArPÉ 6.9; ªÉÆzÀ® ¤zsÁðgÀuÉ,

EJA¦DgïL ªÀÄvÀÄÛ nEDgïL¤AzÀ vÀAiÀiÁjvÀ 97 ªÀfÃð¤AiÀÄ JZï qÉÃ¯ï EvÀgÀgÀÄ, PÉèöÊªÉÄÃmï ZÉÃAeï CAqï ¥sÁgÉ ïÖ r¸ÀÖ¨Éð£Àì ï, JZïnn¦://

§AiÉÆÃ¸ÉÊ£ïì.DPïì¥sÀqïðd£Àð¯ïì.DUïð/PÀAmÉAmï/51/9/723.¥sÀÄ¯ï.¦rJ¥sï£À°è ®¨sÀå 98 V Émï EvÀgÀgÀÄ, rmÉQÖAUï ¢ J¥sÉPïÖ D¥sï PÉèöÊªÉÄÃmï ZÉÃAeï D£ï PÉ£ÀrAiÀÄ£ï ¥sÁgÉ ïÖ ¥sÉÊ¸ïð,

JZïnn¦://D£ï¯ÉÊ£ï¯ÉÊ§æj.« É.PÁA/rNL/10.1029/2004fJ¯ï020876/E¦rJ¥sï£À°è ®¨sÀå


93

¥ÀæAiÀÄwß À ÁUÀÄwÛzÉ JAzÀÄ CgÀtåUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄÄRå ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁj (ªÀ£ÀåfÃ«) GvÀÛj¹zÀgÀÄ.

¤UÀðªÀÄ£À À sÉAiÀÄ°è, ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀ PÉÆgÀvÉUÀ¼À §UÉÎ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ PÁ¼ÀfAiÀÄ£ÀÄß ÀPÁðgÀªÀÅ M¦àvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀPÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ JAzÀÄ ºÉÃ½vÀÄ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 16: ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ »A¢£À AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄÄPÁÛAiÀÄPÉÌ ªÀÄÄ£ÀßªÉÃ ªÀÄÄAUÀqÀªÁV vÀAiÀiÁgÀÄ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ. ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ, GvÀÛªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀPÀëuÉUÁV ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀð, ÉAQ ¤ªÀðºÀuÉ, EvÁå¢UÉ ÀA§A¢ü¹zÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÁå¦ ÀÄªÀAvÉ, MAzÀÄ ÀªÀÄUÀævÁ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ gÀZÀ£ÉAiÀiÁUÀ ÉÃPÀÄ. EvÀgÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À GvÀÛªÀÄ C sÁå ÀUÀ¼À£ÀÄß ÀÆPÀÛªÁVgÀÄªÉqÉAiÀÄ°è ¥ÀjUÀtÂ À§ºÀÄzÀÄ.


94

CzsÁåAiÀÄ 11

ªÀiÁ£ÀªÀ ÀA¥À£ÀÆä® ¤ªÀðºÀuÉ

11.1 ªÀiÁ£ÀªÀ ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ, ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ ÀÛAvÀÄ G¥ÀPÀgÀtzÀ ÀgÀ§gÁdÄ

CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ ¥Àj sÁµÉAiÀÄ°è, 36,421 ZÀ Q«ÄÃ£ÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ PÀ£ÁðlPÀªÀÅ sÁgÀvÀzÀ°è DgÀ£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EAvÀºÀ §ºÀÄ «¸ÁÛgÀªÁzÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¤ªÀðºÀuÉUÉ vÀgÀ ÉÃvÁzÀ, CºÀð, vÀPÀÌ ªÀiÁ£ÀªÀ±ÀQÛAiÉÆA¢UÉ CUÀvÀå ÉA§® ¤ÃqÀÄªÀ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À CUÀvÀå«zÉ. EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ, ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj gÀPÀëuÉUÁV PÉëÃvÀæ ¹§âA¢UÉ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À ÉÃPÀÄ. GvÉÛÃd£À ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ±À¹ÛUÀ¼ÀÄ E£ÀÆß ÀªÀÄxÀð PÀvÀðªÀå ¥Á®£ÉUÉ ¹§âA¢UÉ ÀÆàwð ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ±ÀQÛ ¤ªÀðºÀuÉ, vÀgÀ ÉÃw ªÀÄvÀÄÛ ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼À°è UÀªÀÄ¤¹zÀ PÉÆgÀvÉUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀUÉ ZÀað À ÁVzÉ:

CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ DqÀ½vÁvÀäPÀ ¤ªÀðºÀuÉ

GvÀÛªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉUÁV CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß UÀ ÀÄÛ, G¥ÀªÀ®AiÀÄ, ªÀ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ « sÁUÀUÀ¼À£ÁßV « sÀf À ÁVzÉ. CzÀgÀ ¤ªÀðºÀuÉUÉ ºÉÆuÉAiÀiÁVgÀÄªÀ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ ¹§âA¢AiÀÄ ªÀUÀð±ÉæÃtÂAiÀÄ£ÀÄß PÉ¼ÀV£À gÉÃSÁavÀæ 11.1gÀ°è vÉÆÃj À ÁVzÉ:

gÉÃSÁavÀæ 11.1: ¹§âA¢AiÀÄ ªÀUÀð±ÉæÃtÂ

G¥ÀªÀ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀ¹Û£À PÁAiÀÄð sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ ¹§âA¢AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÉÄAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ KPÉAzÀgÉ CªÀgÀÄ CgÀtåUÀ¼À gÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ ºÉÆuÉ¬ÄgÀÄªÀ £É®¹§âA¢UÀ¼ÁVzÁÝgÉ.

11.2 vÀ Á M§â ¹§âA¢UÉ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±À

CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄPÁj ¤ªÀðºÀuÉUÁV ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄ CUÀvÀå«zÉ. zÁR¯ÉUÀ¼À ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄÄ w½AiÀÄ¥Àr¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ F zÀeÉðUÀ¼À°è sÀwðAiÀiÁVgÀ¢zÀÝ SÁ°¸ÁÜ£ÀUÀ½zÀÝªÀÅ. ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢UÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ, 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è, ªÀÄAdÆgÁVzÀÝ ÀASÁå§® ªÀÄvÀÄÛ SÁ°¸ÁÜ£ÀUÀ¼À ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß F PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 11.1gÀ°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 11.1: ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄ°è SÁ°¸ÁÜ£ÀUÀ¼À ¹Üw

zÀeÉð ªÀÄAdÆgÁVzÀÝ §® SÁ°¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ

CgÀtå G¥À ªÀ®AiÀiÁ¢üPÁj 206 79 38

CgÀtå gÀPÀëPÀ 580 181 31

CgÀtå «ÃPÀëPÀ 350 85 24 (DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À ÁzÀ ªÀiÁ»w)

ªÀ®AiÀÄ: CgÀtå ªÀ®AiÀiÁ¢üPÁj

G¥ÀªÀ®AiÀÄ: CgÀtå G¥À ªÀ®AiÀiÁ¢üPÁj (»AzÉ CgÀtåPÀ)

UÀ ÀÄÛ: CgÀtå gÀPÀëPÀ, CgÀtå «ÃPÀëPÀ


95

ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄ°è ±ÉÃPÀqÁ 40gÀªÀgÉUÉ SÁ°¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À°è UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄÄAzÉ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, «±ÉÃµÀªÁV ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄ zÀeÉðAiÀÄ°è £ËPÀgÀgÀ ¤AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ, EvÀgÀ zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ/gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀUÀ½VAvÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è ºÉZÁÑVvÀÄÛ; EzÀÄ CgÀtå «¹ÛÃtðPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁVgÀ°®è. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV, ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼ÁVgÀzÀ C sÀAiÀiÁgÀtåUÀ¼ÀÄ/gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À°è ¥Àæw ªÀåQÛUÉ (ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢) CgÀtå «¹ÛÃtðzÀ UÀ ÀÄÛ, PÉÆÃµÀÖPÀ 11.2gÀ°è ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀAvÉ, ºÉZÁÑV¢ÝvÀÄ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 11.2: gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CgÀtåzÀ ¥Àæw ZÀzÀgÀ Q ÉÆÃ«ÄÃlgïUÉ ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À «¹ÛÃtð ZÀQ«ÄÃ£À°è

ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄ

ªÀÄAdÆgÁVzÀÝ MlÄÖ §®

ªÀiÁZïð 2016gÀ°èzÀÝAvÉ PÁAiÀÄð¤gÀvÀ

§®

ªÀÄAdÆgÁVzÀÝ ¥Àæw ¹§âA¢UÉ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±À (ZÀQ«ÄÃ)

ªÀiÁZïð 2016gÀ°èzÀÝAvÉ PÁAiÀÄð¤gÀvÀ ¥Àæw

¹§âA¢UÉ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±À (ZÀQ«ÄÃ)

§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 872.240 233 158 4 6

¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 500.160 107 88 5 6

©Dgïn ºÀÄ°zsÁªÀÄ 539.520 112 79 5 7

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ 1,303.740 138 99 9 13

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ 643.390 221 155 3 4

§æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 181.290 25 14 7 13

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 1,027.530 63 42 16 24


600.570 60 39 10 15

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

906.187 85 49 11 18

ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

370.370 16 13 23 28

¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 102.920 9 8 11 13

±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 431.230 14 22 31 20

¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 314.250 30 21 10 15

vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 105.590 9 5 12 21

MlÄÖ 7,898.987 1,122 792

(DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À¯ÁzÀ ªÀiÁ»w)

PÁt§ºÀÄzÁzÀAvÉ, ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ UÀ¹ÛUÁV ªÀÄAdÆgÁVzÀÝ ¥Àæw ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄÄ 3jAzÀ 9 ZÀ Q«ÄÃ «¹ÛÃtð ºÉÆA¢zÀÝgÉ, ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥Àæw ¹§âA¢ ¤ªÀð» À ÉÃPÁVzÀÝ CgÀtå «¹ÛÃtðªÀÅ 7jAzÀ 31 ZÀ Q«ÄÃ £ÀqÀÄ«£À ±ÉæÃtÂAiÀÄ°èvÀÄÛ. ªÀÄÄAzÉ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, 539.52 ZÀ Q«ÄÃ «¹ÛÃtðzÀ ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄªÀÅ 112 ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄ ªÀÄAdÆgÁVzÀÝ ÀASÁå§®ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ, 600.57 ZÀ Q«ÄÃ «¹ÛÃtðzÀ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀªÀÅ PÉÃªÀ® 60 ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄ ªÀÄAdÆgÁwAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ; EzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ±ÀQÛAiÀÄ ºÀAaPÉAiÀÄ°è C ÀºÀ¤ÃAiÀÄ ªÀåvÁå ÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¹vÀÄÛ.

ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄÄ £ÀªÀÄä CgÀtåUÀ¼À PÁ®Ä£ÀrUÉ ÉÊ¤PÀgÁVzÁÝgÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ÀÆPÀÛ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ CgÀtåUÀ¼À GvÀÛªÀÄ gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ C¥ÁAiÀÄQÌqÁVgÀÄªÀ ÀAPÀÄ®UÀ¼À £É ÉAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, CªÀÅUÀ¼À ÀAgÀPÀëuÉUÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÀiÁ£ÀªÀ±ÀQÛAiÀÄ CUÀvÀåvÉ¬ÄzÉ. DzÀÝjAzÀ, F ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À gÀPÀëuÉUÉ ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄ ¤AiÉÆÃd£ÉUÁV MAzÀÄ «ªÉÃZÀ£ÁAiÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀ gÀÆ¦ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. DzÁUÀÆå, UÀ ÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß 10 Q«Ä ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß 30Q«ÄÃUÉ ¹Ã«ÄvÀUÉÆ½ ÀÄªÀAvÉ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀPÁðgÀPÉÌ À°è À¯ÁVzÀÝgÀÆ ÀºÀ, CzÀÄ E£ÀÆß C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉUÉÆAr®è.


96

DªÀgÀt 6

zsÀ£ÁvÀäPÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀAPÀµÀÖ sÀvÉå

¸ÀPÁðgÀªÀÅ vÀ£Àß vÁ. 04.05.2016gÀ DzÉÃ±ÀzÀ°è, ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀUÀ¼À°è PÉ®¸ÀªÀiÁqÀÄªÀ r UÀÄA¦£À GzÉÆåÃVUÀ¼ÀÄ, CgÀtå gÀPÀëPÀ, G¥À ªÀ®AiÀÄ CgÀuÁå¢üPÁj ªÀÄvÀÄÛ ªÀ®AiÀÄ CgÀuÁå¢üPÁj zÀeÉðAiÀÄ°è£À J®è

C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ/¹§âA¢UÉ, ¥Àæw wAUÀ½UÉ ` 2,000¢AzÀ ` 3,500ªÀgÉV£À MAzÀÄ ¸ÀAPÀµÀÖ sÀvÉåAiÀÄ£ÀÄß, vÀPÀët¢AzÀ eÁjUÉ §gÀÄªÀAvÉ ªÀÄAdÆgÀÄªÀiÁrzÉ. ¸ÀÜ¼À ªÀÄvÀÄÛ F ¹§âA¢¬ÄAzÀ JzÀÄj¸À®àqÀÄªÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹zÁUÀ, ¸ÀAPÀµÀÖ sÀvÉåAiÀÄ ªÀÄAdÆgÁwAiÀÄÄ ¥ÀjºÁgÁvÀäPÀ sÀvÉåAiÀÄ jÃw PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀ®èzÉÃ EAvÀºÀ PÀµÀÖPÀgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÉ®¸À ªÀiÁqÀ®Ä PÉ¼ÀzÀeÉðAiÀÄ°è MAzÀÄ ¥ÉæÃgÀuÁvÀäPÀ CA±ÀªÁV ¸ÀºÀ ªÀwð ÀÄªÀÅzÀÄ.

11.3 «±ÉÃµÀ ºÀÄ° gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉAiÀÄ §¼ÀPÉ

MAzÀÄ “«±ÉÃµÀ ºÀÄ° gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉ”AiÀÄÄ ªÀÄAdÆgÁVzÀÄÝ §ArÃ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É

ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è C¹ÛvÀézÀ°èzÉ. F «±ÉÃµÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄ ºÀÄ° gÀPÀëuÉUÁV «ÄÃ À®£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ

gÁdåUÀ½AzÀ gÀa À®àqÀÄvÀÛzÉ, C ÀÛçUÀ½AzÀ ÀdÄÓUÉÆ½ À®àqÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÉÆÃf À®àqÀÄvÀÛzÉ. F

¥ÀqÉAiÀÄÄ NªÀð CgÀtåUÀ¼À ÀºÁAiÀÄPÀ ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁj, ªÀÄÆªÀgÀÄ CgÀtåUÀ¼À

ªÀ®AiÀiÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ, 18 CgÀtåUÀ¼À G¥À ªÀ®AiÀiÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ, 63 gÀPÀëPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 27 CgÀtå

«ÃPÀëPÀgÉÆA¢UÉ MlÄÖ 112 ÀzÀ ÀågÀ §® ºÉÆA¢zÉ. ¥Àæ ÀÄÛvÀ ¹ÜwAiÀÄ ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ°è

UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, ªÀÄAdÆgÁVzÀÝ 112 ºÀÄzÉÝUÀ¼À ¥ÉÊQ, 108 sÀwðAiÀiÁVªÉ. DzÀgÉ, DgÀÄ

d£À gÁfÃ£ÁªÉÄ ¤ÃrzÁÝgÉ/UÉÊgÀÄºÁdgÁVzÁÝgÉ ªÀÄvÀÄÛ 31 ¹§âA¢UÀ¼ÀÄ PÀZÉÃj PÉ®¸ÀUÀ½UÁV

§ArÃ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è §zÀ°AiÀiÁV £ÉÃªÀÄPÀªÁVzÁÝgÉ. »ÃUÉ,

«±ÉÃµÀ ºÀÄ° gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉ ÀA§A¢üvÀ PÉ® ÀUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛgÀÄªÀ ¥Àæ ÀÄÛvÀ

¹§âA¢ ÀASÉåAiÀÄÄ, ªÀÄAdÆgÁVzÀÝ 112 ºÀÄzÉÝUÀ½UÉzÀÄgÁV, 71PÉÌ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV

E½¢zÉ.

F ¥ÀqÉAiÀÄ£ÀÄß G£ÀßvÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ 5.56 «Ä«ÄÃ gÉÊ¥sÀ ïì, PÁ ÉÊð£ï 9 «Ä«ÄÃ LJLr¦,

ªÀÄÄAvÁzÀ ±À ÁÛç ÀÛçUÀ½AzÀ ÀdÄÓUÉÆ½ À ÉÃPÀÄ. DzÁUÀÆå UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, «±ÉÃµÀ ºÀÄ°

gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉUÁV EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ÀAUÀæ»¹®è. EzÀgÀ §zÀ°UÉ, «ÄÃ À®Ä CgÀtåPÉÌ ¸ÀgÀ§gÁeÁVzÀÝ

±À ÁÛç ÀÛçUÀ½AzÀ 4 gÉÊ¥sÀ ïUÀ¼À£ÀÄß «±ÉÃµÀ ºÀÄ° gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉUÉ ¤ÃqÀ ÁVzÉ. »ÃUÉ, ¥ÀqÉAiÀÄ£ÀÄß

CAzÀÄPÉÆAqÀAvÉ ±À ÀÛç ÀfÓvÀªÀ£ÁßV ªÀiÁr®è.

»A¢£À C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À zÀvÀÛ, C¥ÁAiÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À/UÁæªÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀgÁ¢üUÀ¼À

ÀA§AzsÀzÀ°è eÁUÀgÀÆPÀzÀ¼ÀzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ¨Á»gÀ/PÁ£ÀÆ£ÀÄ§zÀÞªÁzÀ

§AzÀÆPÀÄUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼À zÀvÀÛUÀ¼À ÀAUÀæºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ eÉÆvÉUÉ «ÄÃ À®Ä CgÀtåzÀ

ºÉZÀÄÑ C¥ÁAiÀÄzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À UÀ ÀÄÛ, GgÀÄ¼ÀÄ ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ°è sÁUÀªÀ» ÀÄªÀÅzÀÄ,

ªÀåªÀ ÁAiÀÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ ÀÄvÀÛ ÉÃ°UÁV ¤AiÀÄªÀÄ¨Á»gÀªÁV «zÀÄåvï É¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¥ÀvÉÛ

ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀiÁ£ÀªÀjAzÀ DªÀÈvÀªÁVgÀÄªÀ sÀÆzÀÈ±ÀåzÀ°è ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À £ÀÄUÀÄÎ«PÉAiÀÄ

C¥ÁAiÀÄ«gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À sÀÆ¥Àl gÀa ÀÄªÀÅzÀÄ, ºÀÄ°/agÀvÉUÀ¼À £ÀÄUÀÄÎ«PÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß

¤ sÁ¬Ä ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀÄ¼ÉUÁ®zÀ UÀ ÀÄÛ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ ¥ÀqÉAiÀÄ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÁVªÉ. DzÀgÉ, ¥ÀqÉAiÀÄÄ

2011-12jAzÀ C¹ÛvÀézÀ°èzÀÝgÀÆ, JgÀqÀÄ zsÁªÀÄUÀ¼À°è ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀð,

(§ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄPÉÌ 7,841 ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄPÉÌ 7,067), §AzÀÆQ¤AzÀ

D£ÉUÀ¼À ¸ÁªÀÅ (4 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ), «zÀÄåzÁWÁvÀzÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ (11 D£ÉUÀ¼ÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ «µÀ¢AzÀ

ºÀÄ°UÀ¼À ¸Á«£À (2 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ) ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV ºÉZÀÄÑ ÀASÉåAiÀÄ°èzÀÝªÀÅ. «±ÉÃµÀ

ºÀÄ° gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉUÀ½UÉ ºÉZÀÄÑªÀjAiÀiÁV «±ÉÃµÀ ªÀÄ¼ÉUÁ®zÀ UÀ ÀÛ£ÀÄß 2011-16gÀ°è §ArÃ¥ÀÄgÀ

ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è ` 81.03 ®PÀë ªÉZÀÑzÀ°è £ÀqÉ À Á¬ÄvÀÄ. F J®è «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ


97

ÀÆa ÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ «±ÉÃµÀ ºÀÄ° gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV

G¥ÀAiÉÆÃV ÀÄwÛ®è. eÉÆvÉUÉ, PÀArPÉ 7.1gÀ°è ºÉÆgÀvÀA¢gÀÄªÀAvÉ 2011-16gÀ°è, gÁdåzÀ°è£À

ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è£À PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è ºÉaÑ£À ÀASÉåAiÀÄÄ, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ° «ÄÃ À°£À°è

zÁR¯ÁVzÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ »A¢£À LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è PÀ¼Àî ÉÃmÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV

zÁR¯ÁVzÀÝªÀÅ.

£Á®ÄÌ ÀzÀ ÀåjgÀÄªÀ 13 UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À ªÀÄÆgÀÄ vÀÄPÀrUÀ¼ÁV « sÁV À®àlÖ «±ÉÃµÀ ºÀÄ° gÀPÀëuÁ

¥ÀqÉUÉ, CªÀÅUÀ¼À ¤UÀ¢vÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð» À®Ä ªÁºÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹gÀ°®è J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß

ÀºÀ £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉªÀÅ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, PÉëÃvÀæ ¤zÉÃð±ÀPÀjAzÀ À°è À ÉÃPÁVgÀÄªÀ ¤AiÀÄ«ÄvÀ

ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ ÀºÀ À°è À®àqÀ°®è.

¥sÀ°vÀªÁV, «±ÉÃµÀ ºÀÄ° gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉAiÀÄÄ C¢üPÀÈvÀªÁV EzÀÝgÀÆ, PÁ®Ä sÁUÀzÀµÀÄÖ

¹§âA¢AiÀÄ£ÀÄß ÉÃgÉ PÀvÀðªÀåzÀ ªÉÄÃ¯É PÀ¼ÀÄ»¹gÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ CUÀvÀå ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄzÀ

ºÁUÀÆ MzÀV ÀzÀ PÁgÀt, MAzÀÄ ºÀÄ° gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉAiÀÄAvÉ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛ®è. AiÀiÁªÀ

«±ÉÃµÀ ºÀÄ° gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉAiÀÄÄ vÀ£Àß EgÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÈwÛ¥ÀgÀ «zsÁ£À¢AzÀ «ÄÃ À®Ä CgÀtåzÀ

ÀªÀÄ¸ÁåvÀäPÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw À§ºÀÄzÁVvÉÆÛÃ, eÉÆvÉUÉ E¯ÁSÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀÜ½ÃPÀgÀ £ÀqÀÄªÉ

GvÀÛªÀÄ ÀºÀPÁgÀPÁÌV AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½ À§ºÀÄzÁVvÉÆÛÃ, CAvÀºÀ ¤jÃQëvÀ ¯Á sÀUÀ¼ÀÄ,

ªÉÄÃ¯É ºÉÃ½zÀ ¥ÀæPÁgÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ¼À ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ,

ºÀÄ°/agÀvÉUÀ½UÉ «µÀ¥Áæ±À£À, D£ÉUÀ½UÉ «zÀÄåzÁWÁvÀ ªÀÄvÀÄÛ §AzÀÆQ¤AzÀ D£ÉUÀ¼À

PÉÆ¯ÉUÀ½AzÀ PÁt§ºÀÄzÁzÀAvÉ, GAmÁUÀÄwÛ®è JAzÀÄ C¤ ÀÄvÀÛzÉ,

11.4 ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼À ¹Üw

±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzÀÄÝUÀÄAqÀÄUÀ¼ÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉUÉ §ºÀÄ CUÀvÀåªÁVªÉ,

KPÉAzÀgÉ CªÀÅ ±À ÁÛç ÀÛçUÀ½AzÀ PÀ¼Àî ÉÃmÉUÁgÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ C¥ÀgÁ¢üUÀ¼À zÁ½UÀ¼À£ÀÄß

JzÀÄj ÀÄªÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ PÁqÀÄ¥ÁætÂUÀ¼À «ÄAa£À zÁ½¬ÄAzÀ gÀQë¹PÉÆ¼Àî®Ä ÀºÁAiÀÄ

ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. gÀPÀëuÁ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀgÀ ±ÁAw gÀPÀëuÉUÉ ÀªÀÄ£ÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ,

PÁAiÀÄð²Ã® ªÀÄvÀÄÛ vÀPÀÌ ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼ÀÄ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ CUÀvÀåªÁVgÀÄªÀÅªÀÅ.

£ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ, ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÁV ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼À CUÀvÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj À®Ä CUÀvÀåvÁ

«±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrgÀ°®è, EzÀgÀ C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è vÀPÀÌ ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼ÀÄ EzÀÝªÀÅ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß

RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî¯ÁUÀ°®è. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉUÁV ««zsÀ ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀUÀ½UÉ ÀgÀ§gÁeÁzÀ ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼ÀÄ

ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzÀÄÝUÀÄAqÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¹ÜwAiÀÄ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 11.4gÀ°è ÀAPÉëÃ¦ À ÁVzÉ:


98

PÉÆÃµÀÖPÀ 11.4: gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼À ¹Üw

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À

qÀ§¯ï ¨ÉÆÃqïð ¨ÁågÉ ï UÀ£ï ¸ÉèöÊqï DPÀë£ï UÀ£ïì 0.315 gÉÊ¥sÀ ïì MlÄÖ

¸ÀASÉå QæAiÀiÁ²Ã® ¸ÀASÉå QæAiÀiÁ²Ã® ¸ÀASÉå QæAiÀiÁ²Ã® ¸ÀASÉå QæAiÀiÁ²Ã® ¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 22 12 30 29 6 6 58 47

©Dgïn ºÀÄ°zsÁªÀÄ* 52 17 26 8 24 2 102 27

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 32 26 12 1 10 7 54 34

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçAiÀÄ GzÁå£ ÀªÀ£À

15 14 4 4 10 10 29 28

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

37 27 21 18 25 16 83 61

ªÀÄÆPÁA©PÀ 4 2 1 1 1 1 6 4

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ 40 31 0 0 16 9 56 40

¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 2 0 1 1 2 0 5 1

¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

1 0 1 1 1 1 3 2

vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

2 1 1 0 2 0 5 1

MlÄÖ (% QæAiÀiÁ²Ã®) 207 130 (63%) 97 63 (65%) 97 52 (54%) 401 245 (62%)

(* PÉ UÀÄr ªÀ®AiÀÄ ¸ÉÃj®è, KPÉAzÀgÉ ±À ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À QæAiÀiÁ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ¸À°è À°®è) (DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À¯ÁzÀ ªÀiÁ»w)

ºÀvÀÄÛ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ÀgÀ§gÁeÁzÀ 401 ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼À ¥ÉÊQ, 216 ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼ÀÄ (±ÉÃPÀqÁ 54)

ªÀÄÆgÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°èzÀÝgÉ, G½zÀ 185 ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À®èzÀ K¼ÀÄ ¸ÀAgÀQëvÀ

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°èzÀÝªÀÅ. ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è, ©DgïnAiÀÄÄ Cw ºÉaÑ£À ÀASÉåAiÀÄ (±ÉÃPÀqÁ 74)

C£ÀÄ¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. G½zÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ

ªÀÄvÀÄÛ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ½UÉ ºÉaÑ£À ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼ÀÄ ÀgÀ§gÁeÁVzÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ UÀjµÀ×

ÀASÉåAiÀÄ C£ÀÄ¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ±À ÁÛç ÀÛçUÀ½zÀÝªÀÅ. PÀ¼ÉzÀ LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ÉlÖªÀÅ

UÀjµÀ× ÀASÉåAiÀÄ PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß PÀArzÀÝjAzÀ, PÀqÉAiÀÄ¥ÀPÀë ªÀvÀðªÀiÁ£ÀzÀ°è

ÀgÀ§gÁeÁVgÀÄªÀ J®è ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼ÀÄ gÀPÀëuÉUÁV ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄvÀÛªÉ

J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀ CUÀvÀå«zÉ. DzÀgÉ, ªÀÄ¯ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ÉlÖzÀ°è ±ÉÃPÀqÁ

27gÀµÀÄÖ §AzÀÆPÀÄUÀ¼ÀÄ C£ÀÄ¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁVzÀÝªÀÅ.

EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ, ªÀÄrPÉÃj ªÀ®AiÀÄzÀ JgÀqÀÄ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄUÀ¼ÁzÀ ¥ÀÄµÀàVj ªÀÄvÀÄÛ

vÀ®PÁªÉÃjUÀ¼À°è ÀgÀ§gÁeÁVzÀÝ LzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV PÉÃªÀ® MAzÀÄ §AzÀÆPÀÄ

QæAiÀiÁ²Ã®ªÁVvÀÄÛ. ªÀÄrPÉÃj ªÀ®AiÀÄzÀ°è£À CqÉvÀqÉ¬Ä®èzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðzÀ

zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ, PÁAiÀÄð²Ã® ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼À UÉÊgÀÄºÁdjAiÀÄÄ, F ªÀ®AiÀÄzÀ°è ¥ÀjuÁªÀÄPÁj gÀPÀëuÁ

PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ°è AiÀiÁªÁUÀ®Æ CrØAiÀiÁUÀÄªÀÅzÀÄ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ

CUÀvÀåvÁ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ UÉÊgÀÄºÁdjAiÀÄ°è, MzÀV¹zÀÝ §AzÀÆPÀÄUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄÄ CªÀÅUÀ¼À

GzÉÝÃ±ÀPÁÌV MmÁÖgÉAiÀiÁV ¸ÁPÁUÀÄwÛvÉÛÃ CxÀªÀ E®èªÉÃ J£ÀÄßªÀÅzÀÄ ÀºÀ D±Áé¹vÀªÁUÀ°®è.

11.5 ¤ ÀÛAvÀÄ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À ¹Üw

¤ ÀÛAvÀÄ MAzÀÄ ÀA¥ÀPÀðzÀ eÁ®ªÁVzÀÄÝ ¹§âA¢AiÀÄ £ÀqÀÄªÉ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj ÀªÀðIÄvÀÄ

ÀA¥ÀPÀðPÁÌV J®è CgÀtå « sÁUÀUÀ¼À°è ¸ÁÜ¦vÀªÁVzÉ. ¸ÁÖnPï Émïì, ªÉÆ ÉÊ¯ï Émïì, ªÁQÃ

mÁQÃ, j¦Ãl¸ïð, j¦Ãl¸ïðUÉ ZÁdðgï, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ ««zsÀ ¤¸ÀÛAvÀÄ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÁVªÉ.

MAzÀÄ ¤ ÀÛAvÀÄ eÁ®ªÀÅ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁVgÀ®Ä, J®è WÀlPÀUÀ¼ÀÄ/G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ

QæAiÀiÁ²Ã®ªÁVgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀÄgÀ¹ÛAiÀÄ°ègÀzÀ CUÀvÀå«zÉ.


99

ªÀiÁzÀj ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À ¤ ÀÛAvÀÄ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀ 11.5gÀ°è ÀAPÉëÃ¦ À ÁVzÉ:

PÉÆÃµÀÖPÀ 11.5: ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ÀgÀ§gÁeÁzÀ ¤ ÀÛAvÀÄ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¹Üw

(* PÉ UÀÄr ªÀ®AiÀÄ ¸ÉÃj®è, KPÉAzÀgÉ ±À ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À QæAiÀiÁ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ¸À°è À°®è) (DzsÁgÀ: E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¸À°è À¯ÁzÀ ªÀiÁ»w)

ÀgÀ§gÁeÁVzÀÝ MlÄÖ 882 ¤ ÀÛAvÀÄ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À ¥ÉÊQ, 634 (±ÉÃPÀqÁ 72) PÁAiÀÄð²Ã® ¹ÜwAiÀÄ°èzÀÝªÀÅ. ªÀÄÄAzÉ E£ÀÆß UÀªÀÄ¤¹zÉÝÃ£ÉAzÀgÉ:

£Á®ÄÌ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀ §ArÃ¥ÀÄgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ, ±ÀgÁªÀw ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆPÁA©PÀ C sÀAiÀiÁgÀtåUÀ¼ÀÄ ±ÉÃPÀqÁ 100gÀµÀÄÖ PÁAiÀÄð²Ã® ¤ ÀÛAvÀÄ G¥ÀPÀgÀt ºÉÆA¢zÀÝªÀÅ. PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR «¨sÁUÀzÀ°ègÀÄªÀ ªÀÄÆgÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÁå¦ ÀÄªÀ j¦Ãl¸ïðUÀ¼À°è MAzÀÄ, 2015-16gÀ°è QæAiÀiÁgÀ»vÀªÁV¢ÝvÀÄ.

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è, 2012-13 ªÀÄvÀÄÛ 2015-16gÀ°è ¤ ÀÛAvÀÄ eÁ®ªÀÅ QæAiÀiÁ²Ã®ªÁVgÀ°®è.

§ºÀ¼ÀµÀÄÖ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¤ ÀÛAvÀÄ ÉmïUÀ¼À ¨ÁåljÃUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV §zÀ Á¬Ä¹gÀ°®è ªÀÄvÀÄÛ ºÁåAqï ÉmïUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV ¤ªÀð»¹gÀ°®è J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉªÀÅ. ¤¸ÀÛAvÀÄªÀÅ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ÀA¥ÀPÀð ¸ÁzsÀ£ÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, F gÀQëvÀ £É ÉUÀ¼À J®è ÀªÀÄAiÀÄzÀ gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä eÁ®ªÀÅ QæAiÀiÁ²Ã®ªÁVzÉ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ.

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¹§âA¢ PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ÀPÁðgÀªÀÅ CAVÃPÀj¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À ¹§âA¢UÉ ºÉÆ À ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À ÁVzÉ JAzÀÄ ºÉÃ½vÀÄ. DzÀgÉ, QæAiÀiÁgÀ»vÀ ¤ ÀÛAvÀÄ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ §UÉÎ CzÀÄ ªÀiË£ÀªÁVvÀÄÛ.

²¥sÁgÀ ÀÄ 17: ÀPÁðgÀªÀÅ ¹§âA¢AiÀÄ SÁ°¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA§ÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁPÀµÀÄÖ ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¤ ÀÛAvÀÄ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀ CUÀvÀåªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ CUÀvÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉPÀÌºÁPÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄ, ±À ÁÛç ÀÛçUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¤ ÀÛAvÀÄ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À ¤AiÉÆÃd£ÉUÁV ªÀiÁ£ÀzÀAqÀ gÀÆ¦ ÀÄªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÉ.

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ¸ÁÖnPï ¸Émï ªÁQÃ mÁQÃ ªÉÆ¨ÉÊ¯ï ¸Émï MlÄÖ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ j¦Ãlgï

¸ÀASÉå QæAiÀiÁ²Ã® ¸ÀASÉå QæAiÀiÁ²Ã® ¸ÀASÉå QæAiÀiÁ²Ã® ¸ÀASÉå QæAiÀiÁ²Ã® ¸ÀASÉå QæAiÀiÁ²Ã®

¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ 70 60 115 92 9 9 194 161 4 4

§æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 2 2 13 10 0 0 15 12 2 1

©Dgïn ºÀÄ°zsÁªÀÄ* 13 3 88 8 11 5 101 86 2 1

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 22 17 82 60 8 6 112 83 2 1

zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ 26 26 97 55 8 8 152 94 3 3

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À 8 8 36 32 3 3 47 43 2 1

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 10 8 94 19 6 6 110 33 2 2

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ 37 32 122 68 15 15 119 102 0 0

¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 3 2 17 10 1 1 21 13 2 2

vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ 1 1 9 5 1 1 11 7 1 1

MlÄÖ (% PÁAiÀÄð²Ã®) 192 159 (83%) 673 359 (53%) 62 54 (87%) 882 634 (72%) 20 16 (80%)


100

¤tðAiÀÄ

PÀ£ÁðlPÀªÀÅ vÀ£Àß sËUÉÆÃ½PÀ «¹ÛÃtðzÀ ±ÉÃPÀqÁ 18.99gÀµÀÄÖ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±À ºÉÆA¢zÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ±ÉÃPÀqÁ 84gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ, ºÀ®ªÁgÀÄ ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¥ÁAiÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ÀAPÀÄ®UÀ½UÉ ªÀÄ£ÉAiÀiÁVgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ¥Àæ±ÀA É UÀ½¹gÀÄªÀ fÃ«ªÉÊ«zsÀåvÉ ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄ vÁtªÁzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ªÀ®AiÀÄzÀ°èzÉ. MªÉÄä ¤©qÀ CgÀtåªÁVzÀÝ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ, §®ªÀAvÀªÁzÀ ªÀiÁ£ÀªÀªÀÄÆ®zÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½AzÀ «¥ÀjÃvÀªÁV c¢æÃPÀgÀtUÉÆArzÉ. ¥ÀjuÁªÀÄªÁV EzÀÄ F ÀÆPÀëöä fÃ«ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌÃ ÉzÀjPÉºÁQzÉ ªÀÄvÀÄÛ CvÀÄåvÀÛªÀÄ ÀAgÀPÀëuÁ ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀëuÁ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß MvÁÛ¬Ä ÀÄvÀÛzÉ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÉAzÀÄ

WÉÆÃ¶vÀªÁVgÀÄªÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ GvÀÛªÀÄ ªÀÄlÖzÀ gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß DzÉÃ² ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀªÀÅ 49 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CgÀtåUÀ¼À ÀÄ¹ÜwAiÀÄ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ÀÆZÀPÀªÁzÀ sÀÆ §¼ÀPÉ sÀÆ ªÁå¦Û §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼À ªÉÄÃ°£À zÀvÀÛªÀÅ, E¯ÁSÉAiÀÄ°è ® sÀå«gÀ°®è. ºÀ¢ªÀÄÆgÀÄ ªÀiÁzÀj ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è 1973 ªÀÄvÀÄÛ 2016gÀ £ÀqÀÄ«£À CªÀ¢üUÁV MAzÀÄ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄÄ

¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ PÉÆÃjPÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ ÉAUÀ¼ÀÆj£À sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜ¬ÄAzÀ zÀÆgÀªÀwð UÀæºÀt ªÀiÁUÀðzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁqÀ®ànÖvÀÄ; EzÀÄ ¤vÀåºÀjzÀétð/J¯É GzÀÄgÀÄªÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è E½ªÀÄÄRªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¹zÀÝgÉ, PÀÈ¶ sÀÆ«Ä, C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è KjPÉAiÀiÁVzÀÝªÀÅ.

ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ GzÉÝÃ±À 1: ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À £É ÉAiÀÄÆ ÉÃjzÀAvÉ CªÀÅUÀ¼À gÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀPÀëuÉUÀ¼ÀÄ vÀPÀÄÌzÁV AiÉÆÃfvÀªÁVzÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À DqÀ½vÀzÀ°è eÁjAiÀiÁzÀªÀÅ.

K¼ÀÄ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è «¼ÀA§«¢ÝvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DgÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ÉAQ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è PÉÆgÀvÉ¬ÄvÀÄÛ.

E¯ÁSÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ 5,002 JPÀgÉ¬ÄzÀÝgÉ, sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ÀA ÉÜ¬ÄAzÀ zÀÆgÀªÀwð UÀæºÀt «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ CzÀÄ, 13 gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è 2016gÀ°è 31,667 JPÀgÉAiÀiÁVvÀÄÛ.

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÀ d£ÀgÀ ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀÄÄ ÀAgÀPÀëuÁ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀªÀð¸ÀwUÉ UÁæªÀÄ ÀÜgÀÄ ÀéAiÀÄA EaÑ¹zÀ ¥ÀPÀëzÀ°è CzÀÄ ÀÄ® sÀªÁUÀÄªÀÅzÀÄ. DzÀgÉ, £Á®ÄÌ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è C®à ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß

UÀªÀÄ¤ À Á¬ÄvÀÄ; ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÀ ºÉÆgÀUÉ ¥ÀÄ£À£Éð¯ÉAiÀiÁUÀ®Ä ÀéAiÀÄA EaÑ¹zÀÝ 3,653 PÀÄlÄA§UÀ½UÉ ¥ÀæwAiÀiÁV 1,357 PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ¥ÀÄ£ÀªÀð ÀwAiÀiÁzÀªÀÅ.

ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ, ªÀåQÛUÀ½AzÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ E¯ÁSÉAiÀÄÄ C£ÀÄªÀÄw¹vÀÄ, DzÀgÉ F ªÀgÀ¢UÀ¼À ¸À°èPÉAiÀÄ£ÀÄß G ÀÄÛªÁj ªÀiÁqÀ®Ä AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄÄ C¹ÛvÀézÀ°ègÀ°®è. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, F ªÀgÀ¢UÀ½AzÀ ºÉÆgÀºÉÆ«ÄäzÀ CA±ÀUÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß E¯ÁSÉAiÀÄÄ ªÀiÁqÀÄwÛgÀ°®è. ºÀ®ªÀÅ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è DPÀæªÀÄtPÁj ÀAPÀÄ®UÀ¼À, ¤¢ðµÀÖªÁV ®AmÁ£ÀzÀ É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÄ vÀqÉgÀ»vÀ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀÄªÁå¥ÀPÀªÁVvÀÄÛ. EzÀÄªÀgÉV£À C sÁå ÀzÀAvÉ ¤¶ÌçAiÀÄ vÉÆqÀUÀÄ«PÉVAvÀ, E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ºÀ ÀÛPÉëÃ¥ÀªÀÅ CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. ®AmÁ£À ªÀÄwÛvÀgÀ PÀ¼ÉUÀ¼À vÀqÉgÀ»vÀ DPÀæªÀÄt¢AzÀ E¯ÁSÉAiÀÄÄ ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj ÀÄwÛzÀÝgÀÆ, F ÉzÀjPÉUÉ ¥ÀjºÁgÀ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®Ä AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ PÁAiÉÆÃð£ÀÄäRªÁUÀ°®è.

ªÀ£ÀåfÃ« gÀPÀëuÉAiÀÄÄ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝÃ±ÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄ£ÀÄß PÀ¼Àî ÉÃmÉUÉ JzÀÄgÁV gÀPÀëuÉ, CVß±ÀªÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ¥ÀvÉÛUÁV


101

ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÀÄ CvÀåAvÀ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. 2012-13 ªÀÄvÀÄÛ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀÄÄAZÀÆtÂ ¹§âA¢AiÀÄ°è£À SÁ°¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁVzÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀÄÄAZÀÆtÂ ºÀÄzÉÝUÀ¼À°è ±ÉÃPÀqÁ 44gÀµÀÄÖ SÁ°¸ÁÜ£ÀUÀ½zÀÝªÀÅ J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀªÀÄ¤¹zÉªÀÅ.

ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ GzÉÝÃ±À 2: ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è eÉÊ«PÀ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀªÀÄÆ® ÉzÀjPÉUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß §UÉºÀj À®Ä ¸ÁPÀµÀÄÖ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®àlÖªÀÅ.

gÁdåzÀ C¢üPÀ ±ÉÃPÀqÁªÁj£À CgÀtå ªÁå¦Û ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ ÀASÉåAiÀÄ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀtÂ¹zÁUÀ, E¯ÁSÉAiÀÄÄ JzÀÄj ÀÄwÛgÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¤ªÀðºÀuÁ «µÀAiÀÄUÀ¼À°è ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðªÀÅ MAzÁVzÉ. ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À M¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ 956 UÁæªÀÄUÀ½zÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À°è ºÀ®ªÀÅ ¥ÁætÂUÀ¼À ªÀ® É ªÀiÁUÀðUÀ¼À ªÉÄÃ¯É M¼À£ÀÄVÎªÉ. ¤AiÀÄªÀÄ¨Á»gÀ CwPÀæªÀÄtUÀ¼ÉÆA¢UÉ EªÀÅ, ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðUÀ½UÉ UÉÆÃZÀj ÀÄªÀ ÀÜ¼ÀªÁVªÉ, KPÉAzÀgÉ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ PÁqÀ£ÀÄß ©lÄÖ DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀ£ÀÄß CgÀ ÀÄvÁÛ UÁæªÀÄUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ C°è£À ºÉÆ®UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæªÉÃ² ÀÄvÀÛªÉ. ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è, 53 ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÁªÀÅ, 1,799 eÁ£ÀÄªÁgÀÄ ¸ÁªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ 24,530 É¼É £ÀµÀÖzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ, ºÉZÉÑAzÀgÉ À«Ää±Àæ ¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß vÀA¢gÀÄªÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ£ÀåfÃ« ÀAWÀµÀðzÀ C¯ÁàªÀ¢ü G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄUÀ¼À ÇÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß wÃªÀæªÁV PÉÃA¢æÃPÀj ÀÄvÀÛªÉ.

DzÀgÉ, ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ G¥À±ÀªÀÄ£À PÀæªÀÄUÀ¼ÁzÀ SÁ ÀV sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀ±À¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄî«PÉ¬ÄAzÀ ¥ÁætÂ ªÀiÁUÀðUÀ¼À gÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄ ÀÜgÀ ¥ÀÄ£À£Éð¯ÉUÀ¼ÀÄ, E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ AiÉÆÃUÀå ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢®è. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁzÀ ºÉÆ À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÉÃj ÀÄ«PÉ¬ÄAzÀ ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À « ÀÛgÀuÉAiÀÄÄ, DqÀ½vÁvÀäPÀ PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß GzÀÞj¹ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ

vÀqÉ»rAiÀÄ®ànÖzÉ; CAvÀºÀ C¢ü ÀÆZÀ£É eÁjªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÉÌ «gÀÄzÀÞªÁV PÉ® ÀªÀiÁqÀÄwÛgÀÄªÀ ¨ÁºÀå ¸ÁªÀiÁfPÀ-gÁdQÃAiÀÄ ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß EzÀÄ ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.

E¯ÁSÉAiÀÄ ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ÀAgÀPÀëuÁ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ, D£É ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°UÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ KjPÉUÉ ¸ÁQëAiÀiÁzÀAvÉ, ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥sÀ® ¤ÃrªÉ, DzÀgÉ ¹AUÀ½ÃPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ã®Vj ®AUÀÆgï£ÀAvÀºÀ C½«£ÀAa£À°ègÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ C¥ÁAiÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀAPÀÄ®UÀ¼À ÀA§AzsÀzÀ°è EAvÀºÀ PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄªÀÅ UÉÊgÀÄºÁdgÁVvÀÄÛ. DzÁUÀÆå,

KjPÉAiÀiÁzÀ D£É ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ° ÀASÉåAiÀÄÄ, MAzÀÄ ¥ÁætÂAiÀÄ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀ ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄvÉUÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ UÀÈºÀªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è

ºÉÆ À ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁrzÉ. CgÀtåUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÉZÁÑUÀÄvÀÛ¯ÉÃ EgÀÄªÀ ªÀiÁ£ÀªÀªÀÄÆ®zÀ MvÀÛqÀ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ PÀqÉ CªÀÅUÀ¼À £É ÉAiÀÄ PÀÄUÀÄÎ«PÉ, CªÀ£Àw ªÀÄvÀÄÛ c¢æÃPÀgÀt, ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀqÉ ¥ÀæªÀÄÄR ÀAPÀÄ®UÀ¼À KgÀÄwÛgÀÄªÀ ÀASÉåAiÀÄÄ ºÉÆ À ªÀiÁzÀjAiÀÄ ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß MqÀÄØwÛªÉ; EzÀÄªÀgÉUÀÆ C£ÀÄ Àj ÀÄwÛzÀÝ ÀAgÀPÀëuÁ PÀæªÀÄUÀ½UÉzÀÄgÁV ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉUÉ EzÀÄ PÀgÉ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. F «µÀAiÀÄUÀ¼À CªÉÊeÁÕ¤PÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ §ºÀÄ ªÉZÀÑzÉÝAzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «gÉÆÃzsÁvÀäPÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀ§®èzÉAzÀÄ ¸Á©ÃvÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. CAvÀºÀ ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAvÀæt «ÄÃgÀÄªÀÅzÀPÉÌ ªÀÄÄ£ÀßªÉÃ §UÉºÀj¸À®Ä AiÀiÁªÀÅzÉÃ QæAiÀiÁAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ÀàµÀÖªÁVgÀÄªÀAvÉ PÁtÄªÀÅ¢®è.

E¯ÁSÉAiÀÄÄ D£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹zÀ ¥ÁætÂUÀ¼À ¸ÁªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÀvÀÛªÀ£ÀÄß PÉÆæÃrüÃPÀj¸ÀÄªÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ°®è. ¥ÁætÂUÀ¼À PÀ¼Àî ÉÃmÉAiÀÄ®èzÉ, ºÀ®ªÁgÀÄ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ªÁºÀ£ÀUÀ¼À ÀAZÁgÀ¢AzÀ ¸Á«VÃqÁUÀÄwÛªÉ; EzÀPÉÌ AiÀiÁªÀÅzÉÃ zÀvÀÛªÀÅ ® sÀå«gÀ°®è. ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ PÉÆÃjPÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ, PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« « sÁUÀªÀÅ £ÀqÉ¹zÀ UÀtwAiÀÄÄ 1,338 gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼À£ÀÄß 45 ¢£ÀUÀ¼À°è zÁR°¹vÁzÀgÉ, »A¢£À LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è PÉÃªÀ® 15 gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÁVzÀÝªÀÅ; EzÀÄ gÀ ÉÛ¸ÁªÀÅUÀ¼À PÀrvÀUÉÆ½¹zÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ÀÆa ÀÄvÀÛzÉ.


102

§ArÃ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄUÀ¼À°è ªÀiÁA ÀPÁÌV PÀ¼Àî ÉÃmÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ CqÉvÀqÉ¬Ä®èzÉAiÉÄÃ CwAiÀiÁVzÉ; C°è ªÁ ÀÛ«PÀ GgÀÄ¼ÀÄ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ°è 834gÀµÀÄÖ GgÀÄ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ.

ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ C©üªÀÈ¢Þ¥ÀgÀ ºÁUÀÆ ªÁtÂdå ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤¢ðµÀÖªÁV, ¥Àj ÀgÁvÀäPÀ ¥ÀjuÁA ¤zsÀðgÀuÉ¬ÄAzÀ «£ÁAiÀÄw ¥ÀqÉ¢gÀÄªÀ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ÀºÀ ªÀ£ÀåfÃ«AiÀÄ£ÀÄß ªÀåwjPÀÛªÁV sÁ¢ ÀÄwÛªÉ. QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¤Ãj£À ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ CxÀªÀ vÉÆgÉUÀ¼ÀÄ §zÀ ÁUÀÄwÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅ MmÁÖV ÀÜ½ÃAiÀÄ fÃ«¥Àj¹Üw ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj ÀgÀªÀ£ÀÄß ¥Àæ sÁªÀPÉÌ M¼À¥Àr ÀÄwÛªÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, ºÀ®ªÁgÀÄ QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ UÀÄwÛUÉ µÀgÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß G®èAX¹zÀÝgÀÆ, E¯ÁSÉAiÀÄ PÀæªÀÄPÉÌ JzÀÄgÁV £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ½AzÀ vÀqÉAiÀiÁeÉÕ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ E£ÀÆß PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛªÉ.

ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ (©fvï PÀÄªÀiÁgï ªÀÄÄRfÃð)

vÁ. 9 dÆ£ï 2017 ªÀÄºÁ ÉÃR¥Á®gÀÄ (DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁd Àé ªÀ®AiÀÄ ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É)

ªÉÄÃ®ÄgÀÄdÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ

£ÀªÀ zÉºÀ° (±À² PÁAvï ±ÀªÀÄð) vÁ. 14 dÆ£ï 2017 sÁgÀvÀzÀ ¯ÉPÀÌ¤AiÀÄAvÀæPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁ ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀPÀgÀÄ


103

UÀæAxÀ ÀÆa

1. DAiÉÄÃµÀ ¥Àæ Ázï (2006), EA¥ÁåPïÖ D¥sï ®Al£À PÀªÀÄgÀ, J ªÉÄÃdgï E£ïªÉÃ¹Ãªï ¥ÁèAmï, D£ï ªÉÊ¯ïØ¯ÉÊ¥sï ºÁå©mÁmï E£ï §ArÃ¥ÀÄgÀ mÉÊUÀgï j Àªïð, ÀzÀ£ïð EArAiÀÄ, ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß gÀÄ¥sÉÆÃqïìð ¸Áä¯ï UÁæAmïìUÉ À°è À ÁVzÉ.

2. ¨Á® ÀÄ§æªÀÄtÂAiÀÄ£ï (2011) mÁ¸ïÌ¥sÉÆÃ¸ïð CAqï jPÀªÀj D¥sï ¥À©èPï ¯ÁåAqï CAqï Emïì ¥ÉÆæmÉPÀë£ï, ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ À°è À ÁVzÉ.

3. sÀgÀvï ÀÄAzÀgÀA (2011) ¥Áål£ïìð CAqï ¥ÉÆæ É À ï D¥sï ®Al£À PÀªÀÄgÀ ¥À¹ð ÉÖ£ïì E£ï ¸Ëvï EArAiÀÄ£ï mÁæ¦PÀ ï qÉæöÊ ¥sÁgÉ ïÖ÷ì, yÃ¹Ã¸ï, ªÀÄtÂ¥Á¯ï «±Àé«zÁå¤®AiÀÄPÉÌ À°è À ÁVzÉ JnDgïEE (2011).

4. PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ ªÀ®AiÀÄzÀ°è CgÀuÉåÃvÀgÀ §¼ÀPÉUÁV CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀÄ DgÉÆÃ¦vÀ ¤AiÀÄªÀÄ¨Á»gÀ ªÀiÁUÀð¥À®èlzÀ ªÉÄÃ¯É ¹E¹ ªÀgÀ¢.

http://www.indiaenvironmentportal.org.in/content/375545/cec-report-on-alleged-illegal-diversion-of-forest-lands-for-non-forest-uses-in-the-western- ghats-region-in-karnataka/

5. ZÀAzÀæ sÀÆµÀuï, eÉÆÃ£À ï ºÁåA§Uïð ªÀÄvÀÄÛ C©ü£Àªï UÉÆÃAiÀÄ¯ï (2013) VæÃ£ï £ÁªÀiïìð ¥sÁgï VæÃ£ï J£Àfð, ¸Áä¯ï ºÉÊqÉÆæÃ ¥ÀªÀgï, ÉAlgï ¥sÁgï ÉÊ£ïì CAqï J£ïªÉÊgÀ£ÉäAmï, £ÀÆå qÉ°è (2013)

6. qÁ£ï J r ÉÆÌÃ¯ï EvÀgÀgÀÄ (2010) ¥sÉÊgï ªÉÄÃ£ÉÃeÉäAmï ¥sÁgï §AiÉÆÃqÉÊªÀ¹ðn PÀ£ÀìªÉÃð±À£ï: QÃ jÃ ÀZïð PÉÆÃ±ÀÑ£ïì CAqï CªÀgï PÉ¥Á¹n lÄ D£Àìgï zÉªÀiï, §AiÉÆÃ¯ÁfPÀ ï PÀ£ÀìªÉÃð±À£ï - É¥ÉÖA§gï 2010

7. D£É UÀtw, 2012, CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj ÀgÀ

ªÀÄAvÁæ®AiÀÄ, http://envfor.nic.in/division/introduction-4

8. EJA¦DgïL CzsÀåAiÀÄ£À ªÀgÀ¢ (2014) ¹Vß¦üPÀAmï EA¥ÁåPïÖ D¥sï DQÖ«nÃ¸ï £Ámï PÀªÀqïð ÉÊ ELJ £ÉÆÃn¦üPÉÃµÀ£ï, 2006

9. JPïì¥ÉÆèÃjAUï §AiÉÆÃqÉÊªÀ¹ðn CAqï JPÉÆÃ®f D¥sï ÉAlæ ï ªÉ ÀÖ£ïð WÁmï, ÀºÁå¢æ PÀ£ï ÀªÉÃð±À£ï ¹ÃjÃ¸ï 13

10. ¦üæÃqÀ ªÀÄjAiÀÄ Àétð ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ£ÉÆÃeïPÀÄªÀiÁgï (2013) J£ïªÉÊgÀ£ÉäAl¯ï EA¥ÁåPïÖ÷ì D¥sï lÆj ÀA E£ï ¥ÉÆæmÉPÉÖqï KjAiÀiÁ¸ï E£ï PÀ£ÁðlPÀ, MAzÀÄ «µÀAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À PÀ£ÁðlPÀ eÉÊ«PÀ-¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄ ªÀÄAqÀ½UÉ À°è À ÁVzÉ (2013)

11. ¥sÉÆæÃ¸ïÖ EvÀgÀgÀÄ (2006), ¢ DA¦ü©AiÀÄ£ï næÃ D¥sï ¯ÉÊ¥sï, CªÉÄjPÀ£ï ªÀÄÆå¹AiÀÄA D¥sï £ÁåZÀÄgÀ ï » ÀÖj, ÀASÉå 297:1-291, 2006

12. UÀÄgÀÄgÁeï PÉ« (2006) DA¦üÃ©AiÀÄ£ïì D¥sï ªÉ ÀÖ£ïð WÁmïì, ¹EJ¸ï, EArAiÀÄ£ï E£ï¹ÖlÆåmï D¥sï ÉÊ£ïì (2016)

13. http://www.bsienvis.nic.in/Database/Biodiversity-Hotspots-in-India_20500.aspx

14. http://www.thebetterindia.com/62268/bengaluru-scientists-lantana-wood-polymer-composites/

http://envfor.nic.in/division/introduction-4�

http://www.bsienvis.nic.in/Database/Biodiversity-Hotspots-in-India_20500.aspx�

http://www.bsienvis.nic.in/Database/Biodiversity-Hotspots-in-India_20500.aspx�


104

15. Intergovernmental panel on Climate change report 2013, Available at https://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar5/wg1/drafts/WG1AR5-TS_FOD_All_Final.pdf

16. PÉ G¯Áè¸ï PÁgÀAvï, J£ï ¸ÁA§ PÀÄªÀiÁgï, gÀ«±ÀAPÀgï ¥ÀgÀªÉÄÃ±ÀégÀ£ï, CdÄð£ï ²æÃªÀvÀì, ÀÄµÀä ±ÀªÀÄð (2014) ÉÖÃl¸ï D¥sï mÉÊUÀgï E£ï EArAiÀÄ 2014, ªÉÊ¯ïØ ÉÊ¥sï PÀ£ÀìªÉÃð±À£ï ÉÆ ÉÊn, EArAiÀÄ CAqï ÉAlgï ¥sÁgï ªÉÊ¯ïØ ÉÊ¥sï ÀÖrÃ¸ï

17. PÀÈw PÉ PÁgÀAvï (2007) ªÉÄÃQAUï j ÉmïèªÉÄAmï ªÀPïð: ¢ PÉÃ¸ï D¥sï EArAiÀiÁ’¸ï sÀzÀæ ªÉÊ¯ïØ¯ÉÊ¥sï ¸ÁåAZÀÄAiÀÄj, §AiÉÆÃ¯ÁfPÀ ï PÀ£ÀìªÉÃð±À£ï, ÀA¥ÀÄl 139, ¥ÀÄl 315-

324 (2007)

18. PÀÄªÀiÁgÀ JZïJ£ï ªÀÄvÀÄÛ C¤AzÀå ²Ã£À (2009) rPÉèöÊ£ï D¥sï zÀ J£ïqÉÃAdqïð ®AiÀÄ£ïmÉÊ¯ïØ ªÀÄPÁPï ¹¯É£À ï E£ï ¢ ªÉ ÀÖ£ïð WÁmïì, EArAiÀÄ NDgïªÉÊJPïì 43(2)

19. JAr ªÀÄzsÀÄ ÀÆzÀ£À EvÀgÀgÀÄ (2006) ÉÊ£ïì E£ï ¢ ªÉÊ®ØgÉß¸ï: ¢ ¥ÀærPÀªÉÄAmï D¥sï ÉÊAn¦üPï jÃ ÀZïð E£ï EArAiÀiÁ’¸ï ªÉÊ¯ïØ ÉÊ¥sï j Àªïìð, PÀgÉAmï ÉÊ£ïì, ÀA¥ÀÄl 91, ÀASÉå 8, 25 CPÉÆÖÃ§gï 2006

20. J£ï¦ V¯Émï ªÀÄvÀÄÛ JeÉ «ÃªÀgï (2004) rmÉQÖAUï ¢ J¥sÉPïÖ D¥sï PÉèöÊªÉÄÃmï ZÉÃAeï D£ï PÉ£ÀrAiÀÄ£ï ¥sÁgÉ ïÖ

¥sÉÊ¸ïð, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2004GL020876/epdf zÀ°è ® sÀå

21. Dgï ±ÁåªÀÄ¥Àæ Ázï gÁªï ªÀÄvÀÄÛ JAPÉ À¥ÀÛ VjÃ±ï (2007) gÉÆÃqï Q¯ïì: C É¹AUï E£ï ÉPïÖ PÁå±ÀÄAiÀÄ°ÖÃ¸ï AiÀÄÆ¹AUï ¥sÁèUï²¥ï mÁåPïì D£ï, PÀgÉAmï ÉÊ£ïì, 2007, ÀA¥ÀÄl 92 ÀAaPÉ 6, ¥ÀÄl 830

22. gÁªÀÄZÀAzÀæ n«, JAr ÀÄ¨Áµï ZÀAzÀæ£ï, J£ï« eÉÆÃ² ªÀÄvÀÄÛ ÀÄªÉÄÃ±ï zÀÄzÁ¤, JPïì¥ÉÆèÃjAUï §AiÉÆÃqÉÊªÀ¹ðn CAqï JPÉÆÃ®f D¥sï ÉAlæ ï ªÉ ÀÖ£ïð WÁmï, ÀºÁå¢æ PÀ£ÀìªÉÃð±À£ï ¹ÃjÃ¸ï 13, EJ£ï«LJ¸ï vÁAwæPÀ ªÀgÀ¢:39, ªÀiÁZïð 2012

23. gÁªÀÄZÀAzÀæ n«, GvÀÛA PÀÄªÀiÁgï ªÀÄvÀÄÛ C¤A¢vÀ zÁ¸ïUÀÄ¥ÀÛ, 2016, mÉÊA ¹ÃjÃ¸ï ªÉÆÃr¸ï J£ïr«L ÉÃ¸ïØ ªÉfmÉÃµÀ£ï ZÉÃAeï C£Á°¹¸ï «vï ¯ÁåAqï À¥sÉÃð¸ï mÉA¥ÀgÉÃZÀgï CAqï gÉÊ£ï¥sÁ¯ï E£ï 112 ªÉ ÀÖ£ïð WÁmïì, EArAiÀÄ, EJ£ï«LJ¸ï mÉQßPÀ ï j¥ÉÆÃmïð 100, ÀºÁå¢æ PÀ£ÀìªÉÃð±À£ï ¹ÃjÃ¸ï 53, J£Àfð CAqï ªÉmï¯ÁåAqï jÃ ÀZïð UÀÆæ¥ï, ¹EJ¸ï, EArAiÀÄ£ï E£ï¹ÖlÆåmï D¥sï ÉÊ£ïì, ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ 560012

24. gÀªÉÄÃ±ï PÀtÚ£ï, ZÁ°ð JA ±ÁPÉèl£ï ªÀÄvÀÄÛ Dgï GªÀÄ ±ÀAPÀgï (2013) E£ïªÉÃ¹Ãªï K°AiÀÄ£ï ¹àÃ¹Ã¸ï D¸ï qÉæöÊªÀ ïð E£ï ¸ÉÆÃ²AiÉÆÃ-JPÉÆÃ¯ÁfPÀ ï ¹ ÀÖA¸ï: ¯ÉÆÃPÀ¯ï CqÁ¥ÉÖÃµÀ£ïì lÄªÀqïìð AiÀÄÆ¸ï D¥sï ®Al£À E£ï ÀzÀ£ïð EArAiÀÄ, ¹àçAdgï, ¥ÀÄl 649-669 (r ÉA§gï 2013)

25. j¥ÉÆÃmïð D¥sï EAlgïUÀªÀ£ïðªÉÄAl¯ï ¥Áå£À ï D£ï PÉèöÊªÉÄÃmï ZÉÃAeï, PÀArPÉ 11.21.6. PÉèöÊªÉÄÃmï ZÉÃAeï 2001: EA¥ÁåPïÖ÷ì, CqÁ¥ÉÖÃ±À£ïì CAqï

ªÀ ÉßgÀ©°n http://www.ipcc.ch/ipccreports/tar/wg2/index.php?idp=432 zÀ°è ® sÀå

26. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ CgÀtå DAiÉÆÃUÀzÀ ªÀgÀ¢ 2006

27. ÀAdAiÀiï UÀÄ©â EvÀgÀgÀÄ (2014) C£ï J°¥sÉAmÉÊ£ï ZÁ¯ÉAeï ºÀÆåªÀÄ£ï J°¥sÉAmï PÁ£ï¦üèPïÖ r¹Öç§ÆåµÀ£ï E£ï ¢ ¯ÁeÉð¸ïÖ K²AiÀÄ£ï J°¥sÉAmï ¥Á¥ÀÄå ÉÃµÀ£ï, ÀzÀ£ïð EArAiÀÄ §AiÉÆÃqÉÊªÀ¹ðn PÀ£ÀìªÉÃðµÀ£ï (2014) 23:633-647

https://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar5/wg1/drafts/WG1AR5-TS_FOD_All_Final.pdf�




http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2004GL020876/epdf�

http://www.ipcc.ch/ipccreports/tar/wg2/index.php?idp=432�


105

28. ÉÆÌÃ¦AUï ¢ ÉÌÃ¯ï CAqï £ÉÃZÀgï D¥sï E£ïªÉÃ¹Ãªï K°AiÀÄ£ï ¹àÃ¹Ã¸ï xÉæmïì lÄ ¥ÉÆæmÉPÉÖqï KjAiÀiÁ¸ï, EA¥ÉrªÉÄAmïì lÄ LJJ¸ï ªÉÄÃ£ÉÃeÉäAmï CAqï «ÄÃ£ïì lÄ CqÉæ ï zÉÆÃ¸ï EA¥ÉrªÉÄAmïì ¥ÉÆæqÀÆå¸ïØ ¥sÁgï ¢ ªÀ ïØð ¨ÁåAPï D¸ï J

PÁAnæ§ÆåµÀ£ï lÄ ¢ UÉÆèÃ§¯ï E£ïªÉÃ¹Ãªï ¹àÃ¹Ã¸ï ¥ÉÆæÃUÁæA – ªÀiÁZïð 2007

29. CgÀtå ¹ÜwAiÀÄ ªÀgÀ¢ 2015, sÁgÀvÀzÀ CgÀtå ÀªÉÃð

30. vÀ±ïð xÉÃPÉÃPÀgÀ (dÆ£ï 2014) JPÁì«Ä¤AUï ¢ ÉàÃ²AiÀÄ¯ï Éàçqï D¥sï ®Al£À PÀªÀÄgÀ E£ï ¢ ªÀÄzÀÄªÀÄ¯ÉÊ mÉÊUÀgï j Àªïð, vÀ«Ä¼ÀÄ £ÁqÀÄ CgÀtå E¯ÁSÉUÉ À°è¹zÀ ªÀgÀ¢, gÀÄ¥sÉÆÃqïìð ¸Áä¯ï UÁæAmïì

31. ¢ LAiÀÄÄ¹J£ï gÉqï °¸ïÖ D¥sï xÉæl£ïØ ¹àÃ¹Ã¸ï: J°¥sÁ¸ï ªÀiÁåQìªÀÄ¸ï – 2008gÀ°è ¥ÀæPÁ²vÀ

32. CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj ÀgÀ ªÀÄAvÁæ®AiÀÄzÀ MAzÀÄ ±Á À£À§zÀÞ ÀA ÉÜAiÀiÁzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ C¢üPÀÈvÀ zÀvÀÛ ÀAZÀAiÀÄ

33. ºÀÄ° UÀtw, 2014, http://wiienvis.nic.in/Database/trd_8222.aspx

34. ªÀfÃð¤AiÀÄ JZï zÁ¯É EvÀgÀgÀÄ (2001); PÉèöÊªÉÄÃmï ZÉÃAeï CAqï ¥sÁgÉ ïÖ r ÀÖ§ð£Àì¸ï: PÉèöÊªÉÄÃmï ZÉÃAeï PÉ£ï C¥sÉPïÖ ¥sÁgÉ ïÖ÷ì ÉÊ D®ÖjAUï ¢ ¦üæÃPÉé¤ì, E£ïmÉ¤ìn, qÀÄågÉÃ±À£ï CAqï mÉÊ«ÄAUï D¥sï ¥sÉÊgï, qÁæmï, E£ïmÉÆæqÀÆå¸ïØ ¹àÃ¹Ã¸ï, E£ï ÉPïÖ CAqï ¥ÀxÉÆÃeÉ£ï Omï ÉæÃPïì, ºÀjPÉÃ£ïì, «Aqï¸ÁÖªÀiïìð, L¸ï ¸ÁÖªÀiïìð Dgï ¯ÁåAqï ÉèöÊqïì, PÉèöÊªÉÄÃmï ZÉÃAeï CAqï ¥sÁgÉ ïÖ r ÀÖ§ð£Àì¸ï, §AiÉÆÃ ÉÊ£ïì (2001) 51(9): 723-734

http://wiienvis.nic.in/Database/trd_8222.aspx�

C£ÀÄ§AzsÀUÀ¼ÀÄ


109

C£ÀÄ§AzsÀ 1

(G ÉèÃR: PÀArPÉ 3.1.2, ¥ÀÄl 16) 1973-2016gÀ°è gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è sÀÆ §¼ÀPÉ sÀÆ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ÀÆa ÀÄªÀ avÀæUÀ¼ÀÄ

1. zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ


110



111



112

3. ±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

4.


113

±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


114

±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


115

3. ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


116



117



118

4. ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


119

ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


120

ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


121

5. PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À


122



123



124

6. ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ


125


126


127

7. sÀzÀæ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


128

sÀzÀæ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


129

sÀzÀæ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


130

8. ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


131

¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


132

¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


133

9. PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


134

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


135

PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


136

10. §æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


137

§æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


138

§æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


139

12. £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ


140



141



142

C£ÀÄ§AzsÀ 2 (G ÉèÃR: PÀArPÉ 3.1.2, ¥ÀÄl 16)

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ 1973 ªÀÄvÀÄÛ 2016gÀ £ÀqÀÄªÉ sÀÆ §¼ÀPÉ sÀÆ ªÁå¦Û §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ

sÀzÀæ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

ªÀUÀð 1973 1992 2016 1973 1992 2016 1973 1991 2016

¸ÀzÁ ºÀ¹j¤AzÀ CgÉ ¸ÀzÁ ºÀ¹gÀÄ 28,712.33 25,761.00 23,319.88 80,159.29 75,552.49 63,841.17 0.00 0.00 0.00

J É GzÀÄgÀÄªÀ CgÀtå 110,052.20 96,652.24 82,236.05 10,110.33 11,245.49 13,697.26 268,925.76 238,540.83 197,619.42

¥ÉÆzÉ/ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä 4,168.20 11,952.15 19,921.96 693.65 1,726.27 5,417.84 42,724.80 47,337.38 69,789.38

CgÀtå £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄ 220.22 6,078.06 13,702.54 87.50 464.76 524.12 0.00 0.00 0.00

vÉÆÃlUÁjPÉ 21,517.56 22,037.61 32,050.55 4,089.87 4,511.79 6,551.82 0.00 14,361.51 7,102.26

ªÀåªÀ ÁAiÀÄ 18,150.57 16,626.24 10,570.89 613.05 1,242.99 2,857.55 86,332.68 86,657.19 95,303.98

¤ÃgÀÄ 5,645.34 9,922.95 9,955.07 20.00 106.57 320.75 4,768.56 6,470.47 3,266.79

C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±À 1,005.76 1,278.64 1,430.90 37.79 101.35 133.88 0.00 3,178.81 3,959.89

ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæzÉÃ±À 30,239.96 29,403.25 26,524.30 3,485.43 4,345.20 5,952.51 3,160.80 9,372.80 28,872.60

±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ©Dgïn ºÀÄ°zsÁªÀÄ

ªÀUÀð 1973 1992 2016 1973 1992 2016 1973 1991 2016

¸ÀzÁ ºÀ¹j¤AzÀ CgÉ ¸ÀzÁ ºÀ¹gÀÄ 59724.77 55813.81 49578.93 97339.48 84737.33 79188.98 12180.24 11525.58 3895.65

J É GzÀÄgÀÄªÀ CgÀtå 57157.66 60015.33 61303.15 68498.74 70095.50 72181.26 116337.24 101572.74 87191.41

¥ÉÆzÉ/ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä 21429.86 17310.41 11356.91 9887.47 17812.70 18747.29 17566.56 28073.34 50613.39

CgÀtå £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄ 5321.46 9280.24 9229.62 0.00 2771.10 2027.64 0.00 0.00 2562.68

vÉÆÃlUÁjPÉ 17606.25 17552.89 25238.75 60489.62 63461.74 73517.56 2989.44 6685.65 13340.21

ªÀåªÀ ÁAiÀÄ 20395.77 20852.57 20118.75 18671.58 14351.93 10130.68 61964.28 68722.83 48939.48

¤ÃgÀÄ 13055.49 16190.81 15076.67 1.98 218.16 337.25 1383.12 1178.28 3069.41

C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±À 4631.88 5121.73 6008.60 1884.69 1939.27 2447.58 0.00 1277.82 5255.93

ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæzÉÃ±À 17484.96 14670.33 18897.31 34172.68 35558.51 32368.00 10968.12 4356.27 8526.84


143

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ¸ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ ªÀUÀð 1973 1991 2016 1973 1992 2016 1973 1992 2016 1991 2016

¸ÀzÁ ºÀ¹j¤AzÀ CgÉ ¸ÀzÁ ºÀ¹gÀÄ

4462.74 3553.11 8957.49 57122.22 52055.06 50061.12 71166.22 65496.40 57720.42 41892.48 42113.00

J É GzÀÄgÀÄªÀ CgÀtå 127345.05 110151.99 103300.43 47114.94 60336.98 60124.25 45534.88 46000.61 51310.10 12555.90 7305.58

¥ÉÆzÉ/ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä 14091.30 15257.34 17796.61 22562.60 13020.99 11721.44 1569.97 3040.63 3529.16 425.70 1670.29

CgÀtå £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄ 0.00 1244.07 2402.62 2603.84 3956.52 1832.32 0.00 1356.75 174.67 0.00 0.00

vÉÆÃlUÁjPÉ 37662.12 31224.60 25904.67 28943.25 37433.59 41861.83 34272.36 35186.98 39411.14 23822.37 36796.23

ªÀåªÀ ÁAiÀÄ 54261.27 54565.47 69447.31 41158.59 27666.27 27375.47 15415.74 13384.44 13563.64 5671.80 2201.86

¤ÃgÀÄ 878.49 5327.28 4861.29 4489.78 9491.01 10667.88 0.72 3281.94 4760.64 0.00 0.00

C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±À 910.26 2447.10 1770.43 5011.21 7863.62 8904.04 607.50 601.33 938.26 75.06 636.83

ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæzÉÃ±À 1940.04 17778.06 7109.76 19106.03 16288.42 15564.11 15096.33 15314.64 12255.69 10318.50 4890.98

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ÉlÖ CA² zÁAqÉÃ° ºÀÄ°zsÁªÀÄ §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ §æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ

ªÀUÀð 1973 1991 2016 1973 1992 2016 1973 1991 2016 1973 1992 2016

¸ÀzÁ ºÀ¹j¤AzÀ CgÉ ¸ÀzÁ ºÀ¹gÀÄ 2158.92 2541.96 3384.40 260327.70 199410.48 155749.89 2208.24 7163.28 3262.71 71473.14 60861.87 58487.81

J É GzÀÄgÀÄªÀ CgÀtå 237871.44 209341.35 202713.27 26189.41 41428.37 49942.13 225672.84 173847.51 173062.99 12747.27 11867.94 9692.00

¥ÉÆzÉ/ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä 12285.36 38673.27 34725.69 5909.50 5990.53 10827.89 25139.16 42196.77 93593.87 5120.55 7058.43 8115.36

CgÀtå £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄ 0.00 0.00 0.00 8105.16 26261.34 42998.74 0.00 0.00 478.36 1407.51 1402.43 1497.71

vÉÆÃlUÁjPÉ 24.48 17.64 3114.37 0.00 1098.89 3174.08 15908.04 12372.30 10607.78 33894.45 40720.05 39811.75

ªÀåªÀ ÁAiÀÄ 50473.08 52176.06 54838.09 5469.26 10871.72 14354.82 92278.08 120952.53 65011.30 11261.97 17345.74 21366.30

¤ÃgÀÄ 1295.28 1876.68 1026.68 591.12 10482.68 17247.87 1567.80 4887.72 4992.39 44.79 27.27 320.39

C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±À 18.00 598.95 1623.19 574.65 3138.52 3710.29 0.00 2842.83 3942.05 555.21 782.91 1302.60

ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæzÉÃ±À 2394.36 1294.56 5097.91 1167.57 9651.85 10328.67 3029.04 1538.82 10956.82 12722.58 9160.83 8633.55


144

C£ÀÄ§AzsÀ 3

(G ÉèÃR: PÀArPÉ 5.1.1, ¥ÀÄl 37)

QgÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ D£É ÀAWÀµÀðUÀ¼À°è KjPÉAiÀÄ£ÀÄß JwÛºÉÃ¼ÀÄªÀ CgÀtåUÀ¼À ªÀÄÄRå

ÀAgÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ, D£É AiÉÆÃd£É EªÀgÀ ¥ÀvÀæ


145


146


147

C£ÀÄ§AzsÀ 4 (G ÉèÃR: PÀArPÉ 6.1.2, ¥ÀÄl 50)

G¥ÀUÀæºÀ avÀæUÀ½AzÀ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À CwPÀæªÀÄtUÀ¼À ¤zsÁðgÀuÉ

1. ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


148

2. zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ


149

3. ¥ÀÄµÀàVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


150

4. sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ


151

5. §æºÀäVj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


152

6. vÀ®PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


153

7. ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


154

8. ©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ¸Áé«Ä zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ° «ÄÃ À®Ä


155

9. £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ


156

10. PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À


157

11. ±ÀgÁªÀw ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


158

12. ÉÆÃªÉÄÃ±ÀégÀ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


159

13. PÁªÉÃj ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ


160

C£ÀÄ§AzsÀ 5

(G ÉèÃR: PÀArPÉ 7.1, ¥ÀÄl 57)

2011-12jAzÀ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è zÁR¯ÁzÀ PÀ¼Àî ÉÃmÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À

2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 2015-16 MlÄÖ

£ÁUÀgÀºÉÆ¼É PÁqÀÄºÀA¢-1 fAPÉ-1

fAPÉ-5 UËgï-1 agÀvÉ-1 PÁqÀÄºÀA¢-1

fAPÉ-2 ¨ÉÆUÀ¼ÀÄªÀ fAPÉ-1

agÀvÉ-1 ¸ÀA¨Ágï-1

fAPÉ-2 PÁqÀÄºÀA¢-1

agÀvÉ-2 PÁqÀÄºÀA¢-3 fAPÉ-10 ¸ÀA¨Ágï-1 UËgï-1 ¨ÉÆUÀ¼ÀÄªÀ fAPÉ-1

ªÀÄ ÉÊ ªÀÄºÀzÉÃ±ÀégÀ

D£É-1 fAPÉ-3 PÁqÀÄºÀA¢-2 ¸ÀA¨Ágï-2 ºÉÃ¼À ÁV®è-1 ¨ÉÆUÀ¼ÀÄªÀ fAPÉ-1 UËgï-1

¸ÀA¨Ágï-5 fAPÉ-6 ¨ÉÆUÀ¼ÀÄªÀ fAPÉ-1 PÁqÀÄºÀA¢-3 ºÉÃ¼À ÁV®è-1 ªÀÄÄAUÀÄ¹-1

fAPÉ-6 D£É-1 ºÉÃ¼À ÁV®è-3 ¸ÀA¨Ágï-4 ªÉÆ®-1 PÁqÀÄºÀA¢-1 UËgï-1

fAPÉ-1 PÁqÀÄºÀA¢-1

D£É-2 PÁqÀÄºÀA¢-1

D£É-4 fAPÉ-16 PÁqÀÄºÀA¢-8 ¸ÀA¨Ágï-11 ºÉÃ¼À ÁV®è-5 ¨ÉÆUÀ¼ÀÄªÀ fAPÉ-2 UËgï-1 ªÀÄÄAUÀÄ¹-1 ªÉÆ®-1

§æºÀäVj UËgï-1 -- ¸ÀA¨Ágï-1

ªÀiÁ¤lgï ºÀ°è-1 -- UËgï-1 ¸ÀA¨Ágï-1 ªÀiÁ¤lgï ºÀ°è-1

¨sÀzÀæ ¸ÀA¨Ágï-1 -- -- -- -- ¸ÀA¨Ágï-1

zÁAqÉÃ° ªÀiÁ¤lgï ºÀ°è-1 ¥ÀAUÉÆ°£ï-1

¨ÁèPï ¥ÁåAxÀgï-1 UËgï-1

PÁqÀÄºÀA¢-1 ¥ÀAUÉÆ°£ï-1 ªÀÄ®¨Ágï zÉÆqÀØ C½®Ä-1

ªÀÄ®¨Ágï zÉÆqÀØ

C½®Ä-2 (1 ¥ÀæPÀgÀt)

PÁqÀÄºÀA¢-2 DªÉÄ-1

ªÀiÁ¤lgï ºÀ°è-3 (1 ¥ÀæPÀgÀt) ªÀÄÄAmïeÁPï-1 ¸ÀA¨Ágï-1

PÁqÀÄºÀA¢-1

¨ÁèPï ¥ÁåAxÀgï-1 ªÀiÁ¤lgï ºÀ°è-4 PÁqÀÄºÀA¢-4 ªÀÄ®¨Ágï zÉÆqÀØ

C½®Ä-3 ¥ÀAUÉÆ°£ï-2 UËgï-1 DªÉÄ-1 ªÀÄÄAmïeÁPï-1 ¸ÀA¨Ágï-1

PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR ªÀ£ÀåfÃ« «¨sÁUÀ

-- ¸ÀA¨Ágï-1

ªÀiË¸ï fAPÉ-1 ºÁgÀÄªÀ C½®Ä-1 ¨ÉÆUÀ¼ÀÄªÀ fAPÉ-2

-- ¸ÀA¨Ágï-1

¸ÀA¨Ágï-2 ¨ÉÆUÀ¼ÀÄªÀ fAPÉ-2 ªÀiË¸ï fAPÉ-1 ºÁgÀÄªÀ C½®Ä-1

§ArÃ¥ÀÄgÀ -- D£É-2 D£É-1 fAPÉ-1

-- ºÀÄ°-1 ºÀÄ°-1 D£É-3 fAPÉ-1

©Dgïn -- - D£É-1 -- -- D£É-1

MlÄÖ ºÀÄ°-1, agÀvÉ-2, D£É-7, UËgï-4, ¨ÁèPï ¥ÁåAxÀgï-1, fAPÉ-27, PÁqÀÄºÀA¢-15, ¨ÉÆUÀ¼ÀÄªÀ fAPÉ-6, ªÀÄ®¨Ágï zÉÆqÀØ C½®Ä, ªÀiÁ¤lgï ºÀ°è-5, DªÉÄ-1, ºÁgÀÄªÀ C½®Ä-1, ªÀiË¸ï fAPÉ-1, ªÉÆ®-1, ¥ÀAUÉÆ°£ï-1, ªÀÄÄAUÀÄ¹-1, ºÉÃ¼À ÁV®è-5=99


161

C£ÀÄ§AzsÀ 6

(G ÉèÃR: PÀArPÉ 8.2, ¥ÀÄl 71) ÉzÀjPÉUÀ¼ÉAzÀÄ ¤zsÀðj À ÁzÀ gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, PÀ¼ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è

¥Àæ ÁÛ« À ÁzÀ QæAiÀiÁAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ

PÀæªÀÄ ¸ÀASÉå

gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ

CªÀ¢ü

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É/ºÀÄ°

¸ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÀ¼ÉUÀ¼ÀÄ

PÀ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß GzÉÝÃ²¹zÀ ¥Àæ ÁÛ«¹zÀ QæAiÀiÁAiÉÆÃd£É

1

©½Vj gÀAUÀ£ÁxÀ Áé«Ä zÉÃªÁ®AiÀÄ ºÀÄ°zsÁªÀÄ (©Dgïn ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ)

ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£É 2014-24

®Al£À PÀªÀÄgÀ AiÀÄÄ¥ÀmÉÆÃjAiÀÄA ¥ÁxÉÃð¤AiÀÄA PÉÆæÃªÉÆÃ°£ÁqÉÆgÁl ¹¥ÀqÉ Áì ¥sÀÆænPÉÆÃ À

®Al£À vÉgÀªÀÅUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß EzÀgÀ°è ¸Áé¨sÁ«PÀ ¥ÀjtÂw¬ÄgÀÄªÀ ÉÆÃ°UÀgÀ£ÀÄß ÉÃj¹PÉÆAqÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. F PÁªÀÄUÁjUÁV §ÈºÀvï ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ ºÀÆrPÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀÅzÀjAzÀ JAJ£ïDgïEfJzÀAvÀºÀ ¨sÁgÀvÀ ÀPÁðgÀzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV À§ºÀÄzÀÄ.

2 §ArÃ¥ÀÄgÀ ºÀÄ°zsÁªÀÄ (§ArÃ¥ÀÄgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À)


®Al£À PÀªÀÄgÀ AiÀÄÄ¥ÀmÉÆÃjAiÀÄA ¥ÁxÉÃð¤AiÀÄA

PÉÃªÀ® PÉëÃvÀæ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄªÀ ¥Àæ ÁÛªÀ£ÉAiÀiÁVzÀÄÝ, EzÀgÀ ªÉÄÃ É DzsÁjvÀªÁV ªÀÄÄA¢£À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß wÃªÀiÁð¤ À ÉÃQzÉ.

3 ¨sÀzÀæ ºÀÄ°zsÁªÀÄ (¨sÀzÀæ ªÀ£ÀåfÃ«zsÁªÀÄ)


¥ÁxÉÃð¤AiÀÄA ®Al£À AiÀÄÄ¥ÀmÉÆÃjAiÀÄA PÁ¹AiÀÄ ÉàPÀÖ©è ï

«µÀAiÀiÁzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ, ºÉZÀÄÑ ºÁ¤ ªÀiÁqÀÄªÀ PÀ¼É ÀAPÀÄ®UÀ¼À UÀÄgÀÄw ÀÄ«PÉ, zÁR É ªÀÄvÀÄÛ ºÀAaPÉ ¨sÀÆ¥Àl

vÀAiÀiÁjPÉUÁV ªÉÊeÁÕ¤ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É, PÀ¼É ¤ªÀðºÀuÉ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄjUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É, PÀ¼É/¥ÀnÖUÀ¼À DzÀåwÃPÀgÀt, ¸ÀªÀÄUÀæ PÀ¼É ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ gÀZÀ£É, CzÀgÀ eÁjAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ ÁÛ«¹vÀÄÛ.

4 PÀÄzÀÄgÉªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À

¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£É 2013-23

mÉjrAiÀÄA UÉèöÊPÉÆÃ¥ÉÖj¸ï AiÀÄÄ¥ÀmÉÆÃjAiÀÄA

gÉÃQ ÀªÉÃð¬ÄAzÀ PÀ¼ÉAiÀÄ ªÁå¦ ÀÄ«PÉAiÀÄ ¤zsÁðgÀuÉ, ¥ÀæªÀÄÄPÀ PÀ¼ÉUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀætPÁÌV AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À gÀZÀ£É

5 zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄ


PÉÆæÃªÉÆÃ°£ÁqÉÆgÁl ®Al£À PÀªÀÄgÀ

®AmÁ£ÀªÀ£ÀÄß É¥ÉÖA§gï£À°è CzÀgÀ ºÀuÁÚUÀÄªÀ IÄvÀÄ«£À ªÉÆzÀ ÉÃ QÃ¼À ÉÃPÀÄ. vÁwéPÀªÁV EzÀ£ÀÄß, ªÀÄtÄÚ CzÀgÀ ¨ÉÃgÀÄ QÃ¼À®Ä C£ÀÄPÀÆ° ÀÄªÀ ªÉÆzÀ® ªÀÄ¼ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ dÄ ÉÊ ªÀÄvÀÄÛ DUÀ ïÖ£À°è F PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ. PÁ¨Éðmï ºÀÄ° «ÄÃ À°£À°è «¢ü§zÀÞªÁVgÀÄªÀ ®Al£À ¨ÉÃgÀÄ QÃ¼ÀÄªÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß zÁAqÉÃ° CA² ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è vÉÆqÀV¸À ÉÃPÀÄ (¹Dgï ¨Á§Ä, PÀmï gÀÆmï¸ÁÖPï ªÉÄxÀqï).

6 £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ºÀÄ°zsÁªÀÄ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£É 2014-24

®Al£À PÀªÀÄgÀ ¥ÁxÉÃð¤AiÀÄA » ÀÖgÉÆÃ¥sÉÆÃgÀ ï PÉÆæÃªÉÆÃ°£ÁqÉÆgÁl/ AiÀÄÄ¥ÀmÉÆÃjAiÀÄA NqÉÆÃgÀlA

ÀªÀÄ¸ÁåvÀäPÀ PÀ¼ÉvÀ½UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÉÛºÀZÀÄÑªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°zsÁªÀÄzÀ°è CzÀgÀ ºÀgÀrgÀÄ«PÉAiÀÄ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj ÀÄªÀÅzÀÄ. ®Al£À ¤ªÀÄÆð®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÆzÀ® ªÀµÀðzÀ°è ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ; ªÀµÁðªÀ¢ü G ÀÄÛªÁj, zÁR¯É ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ¸À VqÀ QÃ¼ÀÄªÀÅzÀjAzÀ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ªÀµÀðzÀ°è C£ÀÄ Àj À ÉÃPÀÄ.

Documents

PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É: …agkar.cag.gov.in/docs/Report No 6 of 2017 Govt of...«µÀAiÀÄ¸ÀÆa CzsÁåAiÀÄ «ªÀgÀ ¥ÀÄl ¸ÀASÉå C ¥Àæ¸ÁÛªÀ£É