PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comImagunculae Claretianae. Antonius a daemone tentatar. Cum studiis Antonius, ad sacra munera tendens, Fervidus instaret, febriculam inciderat. Dum

SURSUM HISPANIA MATER! A o n , 1940. — N. 61 SALVE FRANGO:

PALAESTRALATINA

S U M M A R I U MiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiMiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiMtiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiifii

(MARCOS)Imagunculae Claretianae,De usu exemplorum in syntaxi

Linguarum Classicarum docenda,

In Honorem B, M. Virginis Moleae Subterraneae,Nova et Vetera,Divi Isidori in Caesaraugustam

praeconium (c a p s a r a u g u STANUS) Sollemnia Augustea Beatissima Virgo omnium

gratiarum Mediatrix,Epheborum Exercitationes.Commercium Epistulare,Aenigmata,Mirifica Portenta,Per Orbem Bibliothecae Auctorum G rae

corum et Latinorum.Bibliographia, - (ZUBIRIA-m a r tija )

(f a n t in i)(l a c r u z )(viator)

(JIMÉNEZ)

(a c t u a r ia )

(zubiria)

(NAVIA'JiMÉNEZ)(p a l a t a )

(MARCOS)(SARMIENTO)

www.culturaclasica.com

Imagunculae Claretianae

Antonius a daemone tentatar

C u m s tu d iis A n to n iu s , ad sacra m u n era ten d en s , F erv idu s in s ta re t , feb r icu la m in c id era t .

D u m ja cet in le c to , p r im a floren te ju ven ta ,A d flab at d a e m o n p ec to r is ig n ic u lo s

M orib u s in s id ia s c a s t is m o litu r in iq u u s ,N o x a r u m in leceb r is a d l ic ien s ju v en em .

Jam q ue o b sc e n a p iu m to rq u en t s im u la cra jacen tem ;Insu p er a d to lu n t horrida m o n str a ca p u t .

T erritus h is C laret c a e le s t ia N u m in a c la m a t , In s ig n em p a lm a m v ic to r ab h o s te ferens.

T u m ca e lo V irgo su b r id en s lab itur a lto ,V in c e n t is q u e r o s is im p lic a t Ipsa ca p u t .

Divinitus flumen transgreditur

L a leta n a m Claret g en tem ardebat in o m n e m A d s id u u s verb i s e m in a ferre D ei.

A t tu m id u m r ipas in v a d e n s im b re f lu en tu m O b s t i t i t a n h e l is p a ss ib u s un d a viri.

N il a n im o d e jec tu s p raeco , sed im p iger au d en s, S o lv e r e ten ta b a t v in cu la jam p ed ib u s,

C u m puer a n g e lico su b r id en s len iter ore A d v ers is rip is aethere vex it eu m .

L u d o v icu s M a r c o s , C. M. F.

Professor Dr. Johannes LamerI

die X X m e n s is O c to b r is a n n o , M C M X X X IX o c c u b u it .

Q u o n d a m in lu s tr e R egis A lb erti L ipsiae rexerat G y m n a

s iu m . L itterae Latinae virum lu g en t sa p ien tem . — R. I. P .

4 2


A nnus Schol. - N um. 6 i M ens. M aji et Junii M CM XL

P alaestra L atinaPretium subnotationis annuae, solutione antelata, est io pesetarum in Hispania et Lusitania, 12 pes. in America et Philippinis insulis, et ia pes. in reliquis civitatibus • Pretium mittatur oportet ad Administratorem, manuscripta autem ad Moderatorem

ADMINISTRATIO: DI RECTI O:Z A R A G O Z A - España - Avenida Siglo XX, 37 A L A G Ó N (Zaragoza) España - MISIONEROS

De usu exemplorum in syntaxi Linguarum

Classicarum docenda

Usque ad hodiernam diem maxima pars progressuum ad rationem docendi syntaxim sive Graecam sive Latinam spedantium intendit, ut discipulus non tantum memoria, sed potius intelledu laboret, atque ita singulas praeceptorum regulas facilius et intellegat et discat. Idcirco igitur hodierna syntaxeos forma sic elaborata ed, ut paucae regulae generales totam particularium praeceptorum dodrinam complebantur. Alia quidem mutatio in laborem memoriae indurla ed. Etenim in pluri ' mis gymnasiis classicis ita syntaxis breviter proponitur, ut discipuli, quod solummodo praecipuum sit ad audores intellegendos, discant; cetera vero, quae pro particularibus locis proponendo necessaria videantur, magiari praeledio supplere poted. Nonnulli autem dodores locutiones seligunt ex fragmentis classicis, quae leda a pueris fuerunt cum morphologiam praepararunt, eisdemque utuntur exemplis, ut syntaxeos praecepta declarent et confirment. Jam vero, cum discipuli has locutiones bene intellegant, — cursu enim superiore earum versionem praeparaverunt.— cumque in cursu syntaxico jam non multo labore, ut ea memoriae tradant, indigeant, modo profedo faciliore, quam si omnino exempla ejusmodi ignota essem, discunt.

Quibus prae oculis habitis, aliquam mutationem in ratione docendi syntaxim proponam, in primis, ut labor memoriae minuatur, deinde vero, ut etiam aliis commodis ex hoc priore derivatis perfruamur.

Putamus numerum exemplorum ad totam syntaxim explicandam fieri debere minimum. Requiritur autem, ut haec exempla, forsam tantum viginti vel paulo plus, quae ad totam syntaxim inludrandam inserviant, ita clare, didtinde, penitusque evolvantur, frequenterque pro singulis regulis applicentur, ut exemplorum diversitas, quam in nodris grammaticis reperimus, plene et cum emolumento suppleatur. Certo haec exempla passim repetita magna cum facilitate juvenum memoriae tradentur. Adparet ergo hanc dudendi syntaxi rationem incommodum dudio grammatices esse nullum; quin immo, progressum non spernendum inducere.

43


Omnium autem modus ad exempla seligenda aptissimus fortasse sit ea, quae ad regulas de temporum ac modorum usu necessaria videantur, conligere: in hisce enim praeceptis, cum diversa pro diversis temporibus et modis exempla sint adhibenda, facile in se cetera elementa praebent, unde materiam ad reliquas regulas explicandas depromamus. Ceterum, si adhuc nonnulla exempla desiderantur, ex classicis au&oribus eligantur, et cum antea sele&is misceantur et repetantur. En igitur, quod cum exemplis faciendum eft. Accipiamus verbi causa hunc Ovidii versum:

Sol oculis juvenem, quibus aspicit omnia, vidit. (Met. II, 32)Haec quidem locutio ita brevis ac simplex saltem novies repeti poteit; nam:

i .° ad declarandam regulam «subjedtum propositionis modi finiti ponitur semper in nominativo» inservit, nempe, propter vocem sol; — 2.0 pro regula, quae sonat «verbum (seu praedicatum verbale) concordat cum subjefto numero et persona» habemus eamdem vocem sol, quae cii subje&um verbi vidit; — 3.0 pro pronominibus relativis, quae concordant cum antecedente genere et numero, habemus pronomen quibus et antecedens oculis; forma autem pluralis certo non oftendit in hoc casu concordantiam generis, sed tantum numeri; generis vero concordantiam aliud exemplum opportune adhibitum declarare poteri; — q.° voces juvenem et omnia inluftrant regulam, quae dicit «plurima verba sensus et animi adfe&us habent complementum obje&um direftum in accusativo; — 3 .0 duo ablativi oculis videlicet et quibus etiam inserviunt, ut declarent complementum circumftantiale in d u m e n t i poni generatim in ablativo, si non agatur de personis; — 6.° utrumque verbum aspicit et vidit exemplum nobis obfert propositionis realis, alterum in tempore praesenti, in praeterito autem alterum; — - 7.0 quin immo, aspicit cft praesens, quod semper fit significans, idem ac si au&or semper aspicit scripsisset; — 8 .° verbum vidit poteri declarare regulam «perfe&um in sensu proprio saepe fa&um om nino praeteritum significat»; etenim sol vidit juvenem tunc, nunc autem non vidit, sed videt; — q.° denique propositio relativa «quibus aspicit omnia», cum sit oratio completiva (vices enim gerit complementi attributivi vocis sol, fere ac si scriptum fuerit: Sol inspedor omnium oculis...), et cum sit etiam in indicativo, poteft confirmare regulam, quae dicit: «Propositio relativi completiva gaudet conftruâione absolutae, ideoque saepissime habet indicativum».

Idem omnino in lingua Graeca fieri poteri. Proferam igitur nonnullas Thucydidis lineolas, quae exemplorum copiam praebent:

Ai hk xptóxovxa vyjst; x<ôv ’AÔYjvauov dcpixvoùvxat st; xd siti 0páx7}<;, xat xaxaXapßa- vouat X7JV xs IloxiBatav xai xaAÀa etepsaxv¡xdxa [ = A t triginta Atheniensium naves in Thraciam pervenerunt, et Potidaeam aliasque civitates jam defecisse reppererunt] (Thuc. I, 59).

Haec igitur verba explicant syntaxeos regulas: i . ° de concordantia subjefti cum verbo (seu praedicato verbali): vy]£; dcptxvoùvxat, [vrj£<;] xaxaXaptßavouat; — 2.0 de attributo per concordantiam participio; xdXXa depsax^xdua; — 3.0 de articuli usu: at vr¡e<; xfov ’AÖYjvaimv,— xd siti Bpáxyjt;,— xr(v Iloxtòaiav, — xàXXa [ = x d àXXa]; —

44


q.° de attributo per subordinationem: vr(s¡; "<òv ’Aíbjvaúnv; — 5.0 de complemento objcdo diredo. xaxaXa|iß(xvouai xy¡v xe Iloxiòaiav xat xàXXa; — 6.° de complemento circumdantiali «ubi*: èzl 0 páxY|;; — 7.0 et «quo»: £<; xà [yoopta]; 8.° de usu praepositionis giti cum genitivo: kzì ôpàxrjç, — 9.0 et èà [ = sic;]: éç xà [ytopia]; de usu condructionis, — io .° si ve transitivae: xaxaXapßavouat X7¡v xe IloxiSaiav xaì xàXXa, 11.° sivc ìutransitivae: àcpixvoòvxai,— àcpeaxr(xoxa; 12.0 de praesentis Indorici usu: ¿tpixvoùvxat, [=àcptxovxo], =xataXapßavN'jai [=xaxeXaßov]; — 13.0 de participio perfedo: dcpeax/jxdxa, 14.0 de oratione absoluta reali: ai vrjeç àcpixvouvxai; — 15.0 de propositionibus coordinatisi ai vyjgç ’àcpixvoûvxai xat xaxaXapßavouat...; — i6 .° de participio completivo attributo complementi objedi diredi, deque oratione completiva in participio cum verbis inveniendi, reperienJi...: xaxaXpßavouai xàXXa àcpeaxr(xdxa; — 17.0 denique, etiam de usu conjundionum Sé, xai, xs.

Podquam ex audoribus exempla excerpserimus, quibus ad regulas de temporum ac modorum usu confirmandas simus usi, jungamus quae idem praeceptum declarent. Hac igitur indudria exemplorum copiam habes pro unaquaque regula declaranda.

Ejusmodi plenum exemplorum dudium ac repetitio pro unaquaque syntaxeos regula facienda sunt. Haec autem docendi ratio podulat quidem perlucidam praeceptorum explicationem, qua pueri exempla perlegentes bene et penitus grammatices regulas intellegant; ad hoc etiam juvat, ut uniuscujusque exempli voces, quae quasi praecepti cardinem condituunt, aliquo modo signentur, sive Italicis litteris, sive crassioribus, ipso denique vocis sono, ita ut quam citissime primo intuitu in exemplis praecepta explicata perspiciantur; denique, explicatio magiari difficultates, quibus discipuli in privato ¿ludio offendere possunt, opportune dissolvet. Et haec quidem plana videntur.

Sed neque iis exhauriuntur commoda hujus indituendi rationis. Praeter enim adjutorium memoriae, de quo supra didum ed, indoles reflexionis in adulescentibus fovetur, quippe quae omnia exempla penitus quoad syntadicam condrudionem intellegi debent. Deinde, cum in unaquaque regula omnia exempla denuo semper adducantur, facile exemplorum copia pro singulis praeceptis invenitur. Discipulus vero cottidie versans easdem pro diversis praeceptis locutiones, respedus inter diversas syntaxeos partes sine difficultate percipiet, qua in re profedo cultus intel- ledus considit. Aliud autem commodum non spernendum ed brevitas temporis, qua discipuli hac dudendi ratione eruditi, omnem materiam recolere possunt; cum enim exempla de fado pauca sint, passimque repetita, quam citissime recoluntur. Denique, quoniam labor dudendi praeceptis plurimum contrahatur, non parum temporis redat, quo juvenes magis magisque versioni, compositioni et reliquis exercitiis grammaticae addiscendae necessariis incumbant.

Julius FANTINI, S. J.

Oeniponte in Audria.

45


In Honorem JB. M . VirginisMatris Paterae Dilectionis

V er suam prodit faciem; vireta Ja m nova surgunt decorata veste Surgit et laurus, redeuntque vitae

Lilia campi.

V ernat exultans viridique teda Pallio tellus; rubens rosarum Cernitur vultus, placidum libenter

Spirat odorem.

Omnia excelsae referunt M ariae Gloriam; dulci modulatu aedon,Fludibus pontus, radiis lucernae,

Murmure fontes.

H aud melos sacrum populus ßdelis Denegat tantae Genetrici; ab imo Cordium enascens geminatur ultro

H ym nus ubique.

Ipsa nam Virgo tribuit videndam Ja m suam nobis faciem pudoris,Et salutatur velut alma pulcri

M ater amoris.i

Hac die summis ideo M ariam Vocibus laeti celebramus omnes,Cui pio sacros modulatus ore

Promit Olympus.

Cernis ut iiellis facies refulget Septa bis senis, pedibusque luna Ut subest ejus, sedeatque sole

Qualis am ida?

Gaudeat tanto decorata tellus Lumine, et plausus geminet libenter; Virginem puleri referant amoris

Terra polusque.

Caesaraugustae in Hispania.

Eja Vos, quorum precibus rependit Ipsa caeleflis columen salutis,Jam vicem tantis meritis ovanter

Reddite veilram!

Te quis, o magnum decus, o superni L.ilium prati, celebravit aequé?Te quis, o pulcri, valuit referre

M ater amoris?

Quae voluntati Domini potentis Annuens, noflros reparare casus, Virginum Virgo, valu iili, in aevum

Sis benedida.

Cujus adjuti precibus, timenda Inferi semper diruemus arma,M ater o eundis memoranda, in aevum

Sis benedida.

Cui regens caelum Dominus libenter Paruit, nobis medicans superbis, Omnium linguis recolenda, in aevum

Sis benedida.

Quam sacris olim Solymae videntes Laudibus digne cecinere vates,Gemma caelorum rutilans, in aevum

Sis benedida.

Sol, tuis noflrae radiis opacas Amovens umbras tenebrasque vitae;/ una, sed numquam minuens nitorem

Sis benedida.

Te duce, undosi pelagi procellas H aud vacillantes peragramus omnes. Cordibus M ater redamanda noftris,

Sis benedida.

A U R E L IU S L A C R U Z , A. R.

4 6


MOLEAESUBTERRANEAECaecilius.

Narses.

Caecilius.N arses.

Caecilius.

Hiccine ergo mihi erit ino- riendum ? O patrem mise- rum!Per deum te obsecro, sileas! vae nobis, si vocem tuam audierint! veni in hoc latus! Intra has tenebras?O pus erit Veni, dicam tibi, quid sit faciendum. Ne quid metueris! A tuo latere m anebo. frf«cî/ eum ad laevam partem ).

(abiens) Adamas. Deus, pueros! Defende me! ( abit).

SCAENA SEXTA Valens, tunc Narses et Caecilius

(M ora. Auditur strepitus cujusdam casus. Valens per januam caducam decidit humi

et surgit).

V ai ENS. Proditores! (destringit gladium). Ubi sunt? Qualis \o - rago est haec? Heus!

(ingreditur). Miles est!Babae, tu es sceleratus iste! Monstra, quo exeam, aut morieris! (prehendit brachi- um ejus).Fieri poterit nequaquam . Cave mihi obloquaris qu idquam! praecede me exiturum!Noli vociferari! auditus peribis.Ego? Ubinam sum? l r quodam pistrino.

(egreditur). Quae rixa? Ah, quem video? Valens, mi Valens! (obcurrit ei amplexurus).

Valens, (avertitur a Narse, qui paululum se recipit). Tute, C a e c i l i ,

N arsesValens.

N a r s e s .Valens.

Narses.

Valens.Narses.C aecilius.

hiccine? Tandem te rep- peri!

C aecilius. Auxiliare mihi! Duc me ad patrem! M initantur m i h i necem.

Valens. Ai. senex taeterrime! (Valens cito impetit eum).

Caecilius. Narses am a t me; idem ipse proditus est.

Valens, (voce subita et vehementi). Sedquid agendum?(auditur stridor catenarum ).

Narses. (territus) Ausculta!... Veniunt...Aperitur porta, quae exM e- trani palatio per scholas longas ducit in haec spatia subterranea.

V aLENS. Veniant! manebo eos.Narses. (cum anxietate et festinatione) Ca

ve! P roh deum inm ortalem , age cum patientia! Caecilii interfecti esses auctor! R obore ac viribus tu quidem v a l e s plurinum; at p l u s centum aderunt qui inruant in te. Absconde te post haec rudera,- consilium cepi vos conservandi...; nunc autem minime terendum est tem pus... absconde te; sequere consilium, oro te, amici sinceri!

Valens. Nihil im p e d io /a d Caecilium) Siste, Caecili, juxta meum l a t u s ! (premit d e x t r a m ejus),

Caecilius. Manebo semper apud te neque unquam te relinquam.

N arses. (sistit inter Valentem et Caecilium) Minime hoc erit prudentiae; discedite!... Q uaerent puerum et invenient te et peribis.

Valens. Et quis defendet Caecilium?

A. Errm. Viator, S. V. D.(sequetur)

47


N o v a e t V e t e r a

DE C A L A M IS ET LITTERISPer quam admirabile eát, ait Vives noáter, tantam varietatem hum anarum vocum paucis potuisse

litteris per scriptionem comprehendi.Sed eadem non fuit semper scribendi ratio, nam antiquissimi solebant i l il is in cereis vel ligneis

tabellis p u n g en d o litteras efformare; unde a pungere pugillares vocarunt.Poftea p rimatum h ab u eru n t calam i, qu ibus in membranis deletil ibus, quae pa lim pseili vocabantur,

una tantum facie scribebant. Plinius (16 Hift. Nat. 36 , 6q ( 157) de calamis Aegyptiis loquitu r deque his qui in Asia circa Aniaticum lacum nascuntur, eosque probatiores habet. Jam vero anseribus pennis vel gallinaceis, plumis scalpello detra&is et cauda aliquantulum detruncata , scriptores usi sunt. Sed recentiores ab his omnibus abhorrentes u ltraque procedentes, pennu lam , auream, argenteam aut tantum ferream excogitarunt capulo adfixam, quae parvi emeretur d iuque perdurare t . D emum his noftris diebus Slilobrapbi usus omnia invasit. Comm odissim um eft enim ubique te r ra rum et quocum que tempore omnia et l inimentum et calamum in prom ptu habere ad scribendum. Pro his vero qui non nisi distorte inaequaliter , perturbate litteras pingere noverint dadylograpbum , res nova et mirifica machina, utilitatem adferet aud parvam. Q ui ea u tu m tu r omnes jam caligraphos ridendos judicant. Celeritas, perspicuitas, elegantia: en daûy lo g rap h i dotes.

I. S T IL O G R A P H U MEt revera slilograpbum, minime f ty lographum ut qu ibusdam scribere placuit. Nam etsi a voce

Graeca oT'j Xg î proveniret, consuetudo apud Latinos obtinuit, átilum Latinis litteris scribendi; qu id vero si, qu o d longe probabilius, non a sc< ̂ a OTl^iO *• c< pungere, originem ducat, unde et ftim u lusdimanat? Seb jam ad hodiernam imaginem mentem et oculos dirigamus.

4 8


I Cuculio, onis cucurucho

2 Capulus, i m ango

3 Pennula, ae p lu m ita

4 Clufterculus, i jer ingu ita5 Spira, ae rosea

6 Ve¿ticulus, i7 Retentaculum, i8 Clavicula, ae9 Vasculum, i

i o Linimentum, i

p a la n q u ita

sujetador

c la v ija

tintero

tin ta

II. EPISTULAE

Buzón (de cartas). — Tbeca tabellaria, epistularum tbeca.Carta.— EpiSlula. ae vel litterae, arum. Sed discrimen quoddam eSt inter epiStulam et litteras ut patet ex

Cic. 3 ad Quint, fr. i , 3: «venio nunc ad tuas litteras, quas pluribus epiStulis accepi». Unde epiStula- ab = ad, et (JxéXXü) = mitto, proprie ipsam ¿hartam (papel) obsignatam et alicui missam significat; litterae vero quod in ¿harta continetur, nempe voces et locutiones in eadem scriptas.

Carta certificada.— E piilu la commendata.Cartero.— Tabellarius, ii, nam antiquitus tabellis u tebantur ad commercium epiStulare.Correspondencia.— Commercium epiSlulare.Dirección (señas).— M anifestaría, orum. Mos eSt in operculo (sobre) illius manifeStaria clare et di£tin¿te

inscribere cui epiStula mittitur ut ei sine haesitatione tabellarius reddere valeat.Firma.— Subsignatio vel subscriptio. A pud Romanos consuetudo subscribendi epiStulam au¿toris nomine

et cognomine non viguit; sed tantum tabellas, poStquam scripserant, lino obligatas anulo obsignabant.

Fecha.— Dies, ei; ideoque diem dare idem sibi vult ac diem (feéba) praeStituere; ita exempli gratia: «diem dicunt, quo die ad ripam Rhodani conveniant: is dies erat a. d. V Kal. Apr.» Cic. 3 ad fr. 1. 3 -

Franqueo concertado.— Cursus Stipulatus. C ursus enim fuerunt primo juvenes, deinde equi et vehicula modicis intervallis disposita ab AuguSto in&ituta, quo celeriter sciri posset quid in quaque p ro vincia gereretur.

U p iz.— Graphium non Graphium a ^pdcpü) Äilus erat ferreus quo veteres in ceratis tabulis solebant scribere.

Papel. — Charta, ae. Sed varia accipit nomina prout ad varios usus ordinetur. Itaque redte dices: papel borrador — adversaria, orum.papel secante — ¿harta bibula, quasi linimentum bibens, papel de carta — ¿harta epiílularis.papel de estraza — ¿harta emporetica, quia in emporio (mercado) ad involvendas merces usurpatur.

Porta plumas.— Theca calamaria,Sollo. — Sigillum , i vel signum adfixum, seu Pittacium, ii. Pittacium, a ftixTCC = P * X> s¿hedula brevis

erat, quae alicui rei pice, cera aliave re adfigebatur, paucis verbis scripta, at de brevi ¿harta seu libello dicebatur, in quo memoriae causa aliquid adseriptum fuerit, licet nullibi adfigeretur.

Sobre.— Involucrum, i, uti videre eSi in his verbis: «emporetica inutilis scribendo involucris ¿hartarum usum praebet» (Plin. 13. HiSt. n a t . '12. 23 (76).

Tarjeta postal.— Chartula seu S¿hedula. S¿heda a Gr. gy (^o) , findere, eSt plagula ¿hartae nequaquam cum aliis conserta, sed singularis.

Tarjeta de visita.— Libellus, i. Libellus sensu proprio e£t idem ac parvus liber, sed acceptum quoque cSt pro scripto in genere quo quis spedtacula adeundi invitatur.

Tinta.—Linim entum , i. Linire h. e. rem aliquam liquidam aut mollem alteri superinducere ungendi causa. Dicitur vero atramentum, rubrimentum, caeruleamentum p rout atrum, rubrum aut caeruleum linimentum adhibeatur.

Valija (de caru s ) .— M antica, ae (epistularum), quae umeris et tergo suspensa geStatur.

49


III. B R E V ISS IM A E DE V A R IIS REBUS EPISTULAESubnota torum utilitati consulere voluimus cum has brevissimas epiftulas ex opere «Scribisne litte

ru la s Latinas?» (K- Thieme, D üm m lers Verlag. Berlin und Bonn. 1 9 J7 ) mutuatas recepimus. Saepissimeenim fit, ut quis a commercio epiáiulare cum exteris quen d i m odum rette dignoscat, nec Latine scribere ergo epif tulae quae seq u u n tu r maxime juvabunt.

1. Invitatio.— Si vales, bene eft. Illud a te peto, q u o d maxime cupio, ut dic L unae hora a meridie tertia et quadran te apud me convenias. Eft res sane magni consilii. Sed haec coram. Cave ne luseris exspe&antem. Ut recte valeas

Tui addi&issimus. H e n r i c u s .

2. Librorum commodatio.— Pergratum mihi feceris, si ad quindecim dies N ovi Testamenti Graece editi volumen alterum, una cum Hauckii prepara- tione in epiStulam ad Galatas mihi comm odaveris. T uo officio gratiam ap u d me inibis maximam. W eb eru m virum optimum meis verbis jubeas velim salvere p lur im um . Vale.

3. Adsignatio postali*.— Pro tuo in me beneficio facere non possum, quin pecuniam necessariam die Sa turni per adsignationem postalem (giro po íla l) mittam. Q u o m o d o ea pecunia utaris, mea non in terest: Ego Te mihi semper amicum esse volui; me ut Tibi amicissimum esse intellegeres laboravi. Tui observantissimus N. N.

4. De librorum emptione.— Peto a te ut die 13h. m. atr ium adtuarium N. N. bibliopolae capessas cogitesque, quem adm odum mihi parvam bibliothecam conficere possis. Q u id q u id Latinorum lib ro rum invenies d ignum bibliotheca mea, ne d u bitaveris mittere: loculis meis confidito. Deinde H offm ann ium bibliopolam velim convenias discasque ex eo, si qu id Mona¿hio (MuniéhJ adve&um sit novorum librorum de jure traû an tiu m ; cognoscas, quaeso, qui sint et quanti veneant. Curabis hanc rem mea causa diligenter. Multam salutem

Tibi.

3. Responsum. — Litterae tuae gratulatoriae plenae sinceritatis supra quam dici potest, gaudio mihi fuerunt. Gratias tibi ago quam maximas. Q u o d nataliciae interesse non posses, valde dolc- bam. Hoc tibi adfirmo die natali meo in maxima laetitia et gratu latione tua praesentiam mihi tuam

Caesaraugustae, die XV m. April is a. 1940.

avertatur, quia nec p ropr ium exterarum gentium lo- m deat. Et tamen necessitas aliquando urget. Tunc

defuisse. Ut refte valeas. Tu me matri tuae hono- rantissime magnopere commendato. Vale,

6. Gratulatio.— Ex animo tibi patr ique tuo viro spe&atissimo opto et ominor in proximum annum laeta. Deus vos ambos multos annos servet incolumes. Plurimam salutem patri tuo viro hono- rantissimo et tibi. Tibi deditissimus.

7. Responsum.— Gratiam tibi habeo maximam, quod annum novum faustum mihi precatus es. Equidem ego omnia bona tibi precor in proximum annum. C ura ut quam optime valeas.

8. Praeceptori dilecto.— Scriptum meum misi ad te; in quo, si qu id erit, q u o d minus erud i tum videatur, corrigas. Latinam translationem ubi p e r fecero, ad te mittam. N eque tamen ignoro, quam im pudenter faciam, qui Tibi tantum oneris im ponam; potest enim mihi denegare occupatio tua.

Fecisti mihi pergratum , quod Calderonii illius operum editionem Hispanicam ad me misisti; ex- qua quidem ego — q u o d inter nos liceat d icere— vix qu idquam intellego. Ut bene valeas!

9. De consolatione.— A d te, mi frater, non queo sine sollicitudine scribere. Te enim vides esse miserrimum, quem ego beatissimum esse semper volui. Te nunc tali morbo tentari, sic articulorum doloribus vexari! Q u o d a te quidem morbus deferre tur fortissime, admirationem meam effesisti. Fa- xit Deus, ut in sanitatem restituaris! Q uam primum veniam. Multam salutem tibi.

10. Habe me excusatum.— N on est q u o d mihi succenseas; neque enim mea culpa accidit, ut congressiones non viserim. Vereor, ne putidum sit scribere ad te, quam sit accupatus. Sed tamen distinebar et huic tantulae ¿hartae tabellariae tempus vix habuerim, nedum mihi fuerit liberum congressiones adire.

Tui semper.

JoSEPHUS JIMÉNEZ, C. M. F.

5 0


Divi Isidori in Caesaraugustam praeconiumUbique terrarum , decimo nono ab adparltlone adventuque Deiparae Virginis

a C olum na recurrente saeculo, gentes exultan t anim um que simul et oculos in u rbem tan to nobilita tam beneficio miro gaudio et pia devotione convertentes, Caesa- raugustam antiquita te , pulcritudine, gestis clarissimam celebrant to to corde.

Ipse quoque, licet obiter, ipsius cuperem revocare laudes, testim onia quaedam adferendo quae in patr iam caram et in Caesaraugustam praecipue forte in operibus Divi Isidori Hispalansis m odo perlegebam. Ipsius enim testim onium majus est ut facile neglegamus.

Officiine causa vel devotionis Caesaraugustam accesserit necne, historici disceptent: id autem ultro praeterm ittim us.

Exstant vero litterae ad Braulionem. C aesaraugustanum praesulem, quorum verba suavissima en habes:

« 0 nm desiderio desideravi nunc videre faciem tuam et utinam aliquando impleret Deus V tum m e n t i i antequam moriar, cet>.

Rursus in alia epistula: «Quia non vales te f r u i oculis carnis perfruar saltem adloquiis, ut ipsa amici sit consolatio incoltimeli litteris cognoscere quem cupio videre». Et similia in reliquis ad S. Braulionem litteris.

Jam vero, u trum tan tum ex miro erga Braulionem amore, an etiam ex tenerrima erga Sanctissim am Virginem dilectione haec verba protulerit nunc mea nihil refert. Hoc tan tum adsertum m aneat, clarissimum Hispalensem Episcopum Caesa- raugustam magnis prosecutum laudibus, cum nempe in XV Etymologiarum libro hac m em oranda de Caesaraugusta reliquit:

«Caesaraugusta, Tarraconensis Hispaniae oppidum a Caesare Augusto et situm et nominatum, loci amoenimtale et deliciis praestantius civitatibus Hispaniae cutistis, atque inlustrius, florens sanctorum martyrum sepulturis».

Si G o ttho rum historiam consuleris ceterosque Etymologiarum libros perlustraveris multa de hac aliarum que Hispaniarum civitatibus reperies, de origine nem pe, de situ virtutibusque, quae omnia facile praeterires, ut notissim am Hispaniae descriptionem quae in X.IV Etymologiarum libro continetur, degustares. In ea quan- dam forte similitudinem cum Vergiliana Italiae descriptione, quae est in II Georgicorum litro, invenies. U tram que liceat depromere, u tram que proponere quo melius inter se conferre possimus.

H ispaniae descriptio .(Etym. lib. XIV)

( i ) Hispania prius ab Ibero amne Iberia nuncupata. Postea ab Híspalo Hispania cognominata est. Ipsa est et vere Hesperia ab Hespero stella Occidentali dicta. Sila est autem inter Africam et Galliam, a Septentrione pyrienalis montibus clausa a reliquis partibus un- dique mari conclusa...

( 2 ) Salubritate caeli aequalis...( 3 ) Omnium frugum generibus fe

cunda.. .( 4 ) gemmarum metallorumque co

piis ditissima...

Italiae descrip tio . (Georg. II. 136 175)

(1) An mare quod supra memorem, quod-[que adluit infra?...

An memorem portus Lucrinoque addita[claustra,

(2 ) Hic ver adsiduus atque alienis mensibus[aestas.

(3) Sed neque o Medorum silvae, ditissima[terra...

laudibus Italiae certent, non Bactra neque[Indi

totaque turiferis Panchria pinguis harenis... sed gravidae fruges...(4) Haec eademargenti rivosaerisque metallis ostendit venis atque auro plurima fluxit.

51


( 5 ) Interfluunt flumina magna, Baetis, Minius, lberus...

( 6 ) et Tagus aurum trahens ut Pactolus...

( 7 ) Habet provincias sex: Tarraconensem, cet,

(5) Fluminaque antiqua subter labentia[muros.

(6) Nec pulcer Ganges atque auro turbidus[Hermus.

(7) Adde tot egregias urbes operumque la-[borem, cet.

Q uam offendimus dissimilitudinem vatem inter et Antistetem, ea indoli et ingenio in unoquoque disparibus tribuenda est: ille scilicet poèta, hic narrator erat; itaque, quae Vergilius suavius et copiosius compto carmine celebrarat, eadem fere concinnius et brevius soluta oratione narrat Hispalensis: ille uberius, hic verius, qui magis Plinii vestigia in indagatione rerum, quam Mantuani in delectu verborum videtur secutus, (cfr. Plin. H. N. lit. IV. 20; lit. XXXVII, 8).

Hanc qualemcumque disquisitionem hac interrogatione claudere liceat: Dei- peram Virginem a Columna Divus Isidorus portenderetne, cum Hesperiam ab Hespero, stella occidentali, nom inatam adseruit? Perquirant critici, nos vero Virginem Matrem, quae vespere et mane frequenti stipata turba fidelium Caesaraugustae post novendecim saecula veneratur, debitis prosequamur laudibus et praeconiis.

C aesaraugustanus.

Sollemnia Augustea

Frequenti et amplissimo hominum concursu recens a die 30 Maji ad diem 4 Julii, Caesaraugustae sollemnia Augustea celebrata sunt. Quibus occasio fuit aeneae imaginis Divi Augusti a Musolli- nio duce huic clarissimae et vetustissimae urbi dicatae institutio.

Q uorundam Administrorum H ispanicorum praesentia necnon et legatorum Italicorum contiones et publicos coetus conlustravit,

Hac data opportunitate in votis erat speciale P ai.xestrar Latinae fasciculum de Augusto Imperatore edendum curare. Sed quanquam multum ad hoc adlabo- ravimus. nondum rem perficere valuimus.

Ergo ad proximum numerum propositum protrahere necesse est. Nunc vero liceat tantum summarium proferre:

1 Bis millesima C. Augusti ni Italia com memoratio (Viator).

2 . Caesaraugusta (Dr. P. Gallndo).3. Exiit edictum a Caesare Augusto

ut describeretur o.bis (Dr. A. Pujol).4. De vita et moribus Caes, Augusti

(L. de Zubiria).5. Octavius Caes. Augustus Impera

tor pacis? (Jiménez).6 . De fictionibus Augusteis medii ae

vi (V. Tena).7. Magnus ab integro... nascitur or

do (S. Ducay).8 . De Hispanica temporis com puta

tione (Dr. J. M. Vives).9. Varia Augustea (Dr. A. Griera).1 0 . P ittacia Augustea (J. Delgado).1 1 . De itineribus Romanis tempore

Augusti (Gr. Checa).1 2 . Carmen Saeculare (Martija).13. Bibliographia Augustea.

Actuaria.

52


Beatissima Virgo omnium gratiarum Mediatrix

Humanissimos eosque eruditos Palaestrae Latinae lebores aequo animo esse amplexuros, quidquid in Kujus commentarioli pagellis de Virgine, omnium gratiarum Mediatrice, disseram, mihi certo persuadeo.

Hoc pulcerrimo mediationis universalis diademate meae Matris tempora hodie circumdare maxime juvat, nihil enim, ita censeo, jucundius Virgini candidissimae atque honorificentius, et praesertim rem videor muneri filii Mariae consentaneam praebiturus. Tantam igitur adgredior quaebionem, adserens Dei Genetricis mediationem, orbis terrae judicio, ac testimonio comprobari, qua de re omnium fere miram esse consensionem.

Multipliciter equidem meam adsertionem confirmare ac roborare possum, sed ne multus sim scribam parce.

Quibus autem tanta Beatae Virginis dignitas fundamentis consiiiat.In primis hoc maximum Mariae privilegium in eo quod Dei eb Mater praeci

pue innititur. Numquid cadat in hominum mentes cogitare Inmaculatam Virginem, Jesu Çhribi Matrem praebantissimam, bonorum omnium in mundum profluentium non esse dispensatricem? Nonne excellentiam atque Dei Genetricis potentiam summopere minuas, si ex ejus capite splendidissimam tollas mediationis coronam? Creaturae omnes in Jesu Chribi potebatem ratione unionis mirabilis, quam Hypobati- cam adpellant, subiguntur; quare ejus potentissimae Matris imperio non etiam subjicientur atque oboedient?

Quis, autem, nesciat Mariae dignitatem altioris esse ordinis, eo quod pertineat quodammodo ad Unionis Hypobaticae ordinem ipsamque intrinsece respiciat, et cum illa necessariam ferat conjunbionem? Si vero gratiae omnes, quas, labentibus saeculis, hominibus Jesus Chribus elargitus eb, per Mariam minime interfluerint, num Deiparae dignitas summa praedicabitur? Ratione Maternitatis «Omnipotentia supplex» adpellalur, huic opinioni Doboribus suffragantibus ideoque nullum sub Virginis patrocinio periturum esse confirmant.

Quorsum tandem haec? Nullam in homines gratiam advenire nisi Virginis precibus intercedentibus. (Quidquid autoritate et gratia Virgo apud Deum valet, hominibus valet. Quae verba plus quam satis nobis innuunt mundi Reginam Mediatricem esse. Deiparae Mediatricis in nos beneficia nulla mens cogitatione capiet. In tuam proinde fidem, Beata Virgo, omnes homines accipito et profebo salvi fient.

Secunda mediationis radix in eo, quod tribus Augubae Trinitatis Personis conjunbissima sit, jacet. Pater Aeternus in primis, divinarum largitionum, munerumque omnium thesaurum Filiae suae carissimae tradidit «quibus et quando vult» hominibus praebiturae, prout eloquitur Bernardinus.

Dei Filium, an esset Rex, a Pilato rogatum sic Ei respondisse novimus: «Tu dicis quia Rex sum Ego». Jesus Chribus, hominum Redemptor, terrarum orbem amplexus eb imperio, cui adeedit pulcerrima Sanbi Cyri Ili Alexandrini sententia:

53


«omnium, ut verbo dicam, creaturarum dominatum obtinet, non per vim extortum nec aliunde invedum sed essentia sua et natura».

Mundi Servator omnium principatum secum tenet: ergo et Mater. Omnium cumulate? ergo et gratiarum. Si Jesum qui de Virgine natus ed, Regem nominamus, Mater quae Eum genuit, Regina et Do nina proprie ac vere censebitur. Nemo autem non videt gratias atque benedidicnes in homines profluentes ex hoc dominatu sejungi nequire, si integrum Mariae principatum servare voluerit.

Nomine quoque Spiritus Sanili Sponsae, summum gratiarum jus possidet Virgo Santissima. Namque in humanis plerumque nulla fere gratia hominibus conceditur nisi prius Domina ita decreverit. Et in caeledibus beneficium, quantulumcumque ad homines descendet, Regis Sponsa nesciente? Moralidatum Princeps paucis hanc opinionem confirmasse videtur: «perge, Maria, perge secura in bonis Filii tui; fiducialiter age; tamquam Regina, Mater Regis et Sponsa tibi debetur regnum et poterías». Et quis adfirmare audebit Spiritum Sandum praediledae Sponsae, podquam omnibus divitiis cummulârat. non etiam daturum bonorum thesaurum ab ea hominibus didribuendum? Te duce, mea Mater, omnia summa sumus adepti. Quanto ergo gaudio mundus adficietur atque laetitia cum auspicatissimus optatissimusque dies — utinam proximus!— inlucescat, quo Dei Matris mediatio ut fidei dogma a Romano Pontifice definietur.

Grat iarum fontem cum per Mariam accepissemus, illa enim fuit lilium inmacu- lat um quae rosam inmarcescibilem genuit Christum, nonne gratias omnes a Virgine accipiemus? Flos etiam fuit Mater nodra de quo preciosissimum convallium lilium, hominum Redemptor ortus ed; ejusque namque Sanguine, nive puriore montes dealbante, Jesu Chrid i corpus, mira quidem Spiritus Sanili operatione, perfedum ed, nam juxta Divum Augudinum «caro Chr idi caro Mariae». Vocem nunc extollamus atque Mariam in omnes gratias quas Salvator mundi nobis in Passione meritus eil, jus habere ut «principium quo» palam praedicemus. Faxit Deus ut Ecclesiae navicularius Pius Papa XII, Virginis Mariae tempora hoc quidem nitidissimo diademate, quam brevissime, cingere valeat.

Nunc autem ne inprudentes nos eloqui judicemur aliquos e Sanáis Patribus, hujus dodr inae sedatores in medium proferamus. Ex saeculo tertio sandum Atha- nasium commemorare debemus; ex saeculo quarto sandum Augudinum, Hieronymum, Chrysodomum atque Ephraem cujus de Beata Virgine haec sunt Verba: «Tu captivorum redemptio et omnium salus; ave, pax, gaudium, salus mundi!» Ineunte saeculo VII Sandum Ildephonsum, praeclarissimum Aróhiepiscopum Toletanum eodemque exeunte Sandum Johannem Damascenum. Saeculi XII initio magnis fuT get splendoribus filius ardent is sima, Sandus Bernardus qui Mariam «salutis Me- diatricem» adpellabat, et Ridiardus a Sando Laurentio. Ex saeculo XIII Theologorum principem atque Angelicum Dodorem referamus et Divum Bonaventuram. Ex saeculo XVII enumeratur Sandus Alphonsus Maria de Ligorio cujus sententiam de mediatione supra rettulimus. Haec a celeberrimis Ecclesiae Dodor ibus tradita sunt.

5 4


Alia non pauca, benevoli le&ores, brevitatis gratia ne longiore oratione vestrum animutn atque mentem remoremur silentio praetereamus.

Quam do&rinam jam ab antiquissimis temporibus vigentem, ad noftram consuetudinem frequentibus scriptorum ftudiis propagatam in dies crescere atque non parvis amplificari incrementis, adfirmare haud inmerito ausim. Et quidem ut caeli ac terrae Imperatrix, hoc diademate ornata semper adfulgeat, maxime decet.

Dei Matrem noftramque suavissimam colere cupientes, illud Do&oris Duns Scotti memoria teneamus: «Quod excellentius, Virgini eft tribuendum».

M acarius LÓPEZ DE ZUBIRIA, C. M. F.

Epheborum Exercitationes

C a lc e a te n s e s A lu m n i A la b o n e n s i- b u s su is S. P. D.

Carissimi fratres in C. O. M.: Jamdu- dum has litteras salutator ias simul et gratulatorias ad vos mit tere anhe labamus, s iquidem fieri non potest quin vestra intersit ut vos t am quam fratres n o stros in C. purissimo ejusdem Matris praedilectos, nostris de rebus certiores faciamus.

Cum vobis, opt imi fratres, nostram vere f raternam, spectatissimamque, — quidni?— salutat ionem scribimus, prae primis nos trum erga Palaestram a m o rem majore f lamma in dies aestuantem vobis patefacere debemus. Q uan to igitur animi solatio profectuque, epistulare commercium in epheborum Palaestrae exercitationibus descr iptum, oculis animisque perlegimus. Amplius, ergo, ferre nequimus n o s t r a m subscr iptionem a f r e q u e n t i perjucundoque epistularum commercio abesse, quo omnes filioli Matris Congregationis sibi ad invicem litteras mit tunt a tque m utuo sese adhor tan tur. Q uo pacto nos, t irones cum militibus selectis a tque strenuis contendere audebimus? Hodie tandem etsi adhuc incerto pede s ignamus humum, ad P a laestram, moderant ibus professoribus adimus. Toto vobis ex animo gratulamur quod Palaestra , exui Cervaria, vestra in domo castra erexerit.

Haud incerte haec vobiscum familiaritas f ructuosiss ima nobis erit, quippe qui ad fontem proximi aquas haurire l impidissimas potestis. Vestrum exemplum sectantes, admirandum sane aemu- landumque, nos, nunc postulantes, qui quondam, favente Deo, hoc ipsum quod postu lamus adipiscemur, cum, scilicet, nomen militiae Claret ianae demus, orn- nia ejus maximi aest imamus et operam indefesse pro viribus novamus, ut omnia ad felicem ducantur exitum.

Ramuscul i sumus, surculi sumus in- rigati atque enutriti martyrum sanguine — heu P. Jovaeum, magistrum desiderat issimum! — quorum gesta nobis et exemplo et igniculo semper erunt et ubique.

Faxit Deus ut mater Congregatio tot orbata filiis praeclaris qui sanguinem pro Christo effuderunt, novellis filiis gaudeat, qui, non tantum nomine verum etiam re quidem vera, dignos se praebeant fratribus martyribus quorum memoria non delebitur.

Quod Deus omnibus nobis bene vertat Valete, et salvere Superiores vestros

et Professores verbis nostris jubete

Alumni tertii cursus Latinitatis

Sancti Dominici Calceatensis,Kalendis Aprilibus.

55


Commercium EpistolareAlfonsiis M . N avia optimo viro Josepho M . "Jiménez, Delgado S. P. D.

Nescio utrum vehementer amem, an benigne reprehendam, tua erga me voluntatem in commendatitia recensione libri de re£ta linguae Latinae pronuntiatione: me sane tanti praeconii fateor indignissimum. Cujus honoris pars haud minima cedit clarissimo P- Emmanueli Jove, quippe qui mihi argumentorum copiam in prioribus capitibus conficiendis ministravit: nec facile diótu eSt quanto ille mihi fuisset auxilio si rem absolvere, fato recedente, potuisset.

Equidem nihil intentatum relinquere vellem donec re£ta linguae Latinae pronuntiatio a plerisque juvenum rectoribus excipiatur: ad quam ampleCtendam ephemerides societatesque Latinae, necnon conventus, quos vocant, internationales de litteris classicis plurimum videntur conferre. O ro ergo te, qua polles auCtoritate, cures ut Latina veritas in excultos animos inrepat.

Vale, et me tibi addictissimum, ut coepiSti, amare perge.Tunquae in Columbia, Kal. Martiis.

Josephus Jiménez, cimo, viro Alfonso M . N avia s. d.Nihil est quod de commendatione tua succenseas, nisi quod aut inepta, aut

par um callida, aut incongrua prodita sit. Culpa tamen non mihi; tibi tribuenda, qui opus absolutissum perfecisti.

ReCte Emmanueli carissimo publicum reddis honorem, utpote qui non tantum scriptis, sed et usu indefesse et obstinate classicam pronuntiationem propugnaverat . Non dubito quin ipse nunc quoque in caelis, ubi Latinam linguam sermonem omnium caelicolarum communem fore diCtitabat, classica pronuntiatione deleCtetur. At nos in terris: quam sunt hominum disparia judicia! Quot sunt populi tot sententiae. Nec eadem in unoquoque populo firma sententia manet.

Jam Avenarius anno 1930 in epiStula ex Aquis Driburgensibus Jovaeo noStro data de Germanis haec habuit: «Ergo nos tribus modis loquimur. Illa verba: Tuque princeps militiae caeleilis... in sChola sonat: Tu1{ve princeps militbiai J{aileflis; in ecclesia: Tul{ve prinz,eps miliz,ie z,eleilis; amici italici oris dicunt: Tul{e printséheps militsie tséheleélis varietate mirifice delegante».

A pud nos quoque sunt qui illam quam vocant romanam pronuntiationem pro aris et focis defendant; sunt et qui pristinam hispanam pronuntiationem retinere contendunt; sunt etiam qui ab speciali diversarum regionum loquendi modum recedere nolint; demun et qui classicam pronuntiationem, prout tempora pat iuntur et homines reStituere curant.

Quae cum ita sint, viden quam difficile sit omnes ad unam eamdemque pronuntiationem reducere? Alios enim quia a nationali pronuntiatione haud facile arceres, alios quia italicam pronuntiationem non solum commendatam sed etiam a Romano Pontificem jussam omnibus ChriSti fidelibus praedicent, alios quia unusquisque illam pronuntiationem tenet quam a prima institutione recepit nec ab illa avelli sinit.

Unde hic quoque praeStat id quod multotiens remedium efficax et Stabile: labor et tempus, quae omnibus medentur.— CaesarauguStae, XV Kal. Majis.

5 6


I .

Aenigmata.Ludus sum pariter mentesque manusque fatigans:

ludens ne capias damna nociva, cave!Littera, quae numerum suevit signare Ludolphi,

praecedit? Grani tenue putamen habes.

2. Rex Lydiae visum mortalem quaemque latebam:hoc magica mihi jus annulus arte dabat.

Tollitor e medio mihi gamma! Repente fit ex me centimanus, timuit quem pater ipse, gigas.

3. Sigma praeit? Macedo vibrat hastam miles in hostem.Lambda praeit? Urbs sum maxima Thessaliae.

Prof. Fr . Palata, Moravus.

Solutiones aenigmatum numeri 391. Portitor. 4. Feretrum.2. Cura, curia. 3. In aqua beneficia quae nos facimus, in aere3. Atreus. autem quae accipimus.

Quisnam dissolvit7 R. P. Hilarius a Puero jesu, Carmelita Discalceatus, omnia recte dissolvit, R. P. Johannes Emm. Hernández, S¿h. P., 1-2-3; Sarmiento, C. M. F., cui ob Sacerdotii receptionem toto corde gratulamur omniaque fausta adprecamur, recte dissolvit 1-3-4 numeri 38. Omnia quoque optime interpretatus eát D. Miéhaél A. Medina, Seminarii Tunquensis Alumnus (in Coi umbia).

Per OrbemKalendis Februariis, tercenti et vigiliti

sex erunt anni ex quo pr ima studiorum Sedes, Cordubae, in Argentina, a nobili Tucumanae dicionis episcopo, Dno Ferdinando Trejo et Sanabria, fundata est anno 1614,

Hic, bene de República meritus Lati- nisque litteris, quippe quod omnem in eis longe lateque evulgandis excolendis- que operam consti tuerat dum terris agebat. omnesque largissima manu facultates ad eas fovendas atque opitulandas tes tamento reliquit,

' -Academia Cordubensis Ecclesiae decus, Hispaniae, populorum altricis, gloria, et Patriae fuit est eritque semper lumen et ornamentum.

Post , labentibus annis, inmoderatae libertatis, ne dicam licentiae falso quodam spiritu inbuti homines, infenso praeprimis ducti in religionem animo, nullum non moverunt lapidem donec sacram doctr inam et litteras ab scholis relegare eaque amandare nanciscerentur.

Jacebant ergo frigescebantque penitus in Universitatis aedibus multorum annorum tractu, magno civilis cultus detr imento et peri torum maerore, litterarum studia Lat inarum.

Jam nunc, novo ineunte studiorum curriculo, ad pristinum, a quo discedendum non erat, t ramitem revertetur disciplina linguae Latinae Graecaeque, industria et diligentia humanissimi Uni-

57


versitat is Rectoris, Doctor is Novillo Corva lán .

Hujus opera, Vergilii et Ciceronis ad scholas reditus, a quibus injuste t andiu exulabant , exspec tandus est.

Hujus sedul itate classicae, quas n o m ina m us , et G ra e co ru m et La t inorum l i t terae magno pos thaec erun t in honore in Academia Cordubens i ,

Licentiae gradus, quinque annos, q u a t tu o r in h e b d o m a d a ho ra rum spat io adip iscendus , creatur.

Fieri non potes t quin u t raque m anu incep tum p la u d a m u s Praesul is am pl i s simi. Etenim, (Juv. Sat . XIV, 47)

« G ra tum est quod patr iae civem po- Ipuloque dedisti,

Si facis ut sit patr iae idoneus, utilis[agris«, cet.

P lu r im um enim interer it quibus arti- [bus et quibus hunc tu moribus inst i tuas.

Apud om nes cons tat , Lat inos au c to res. p lu r im um adferre ut il itatis ad p u e r o ru m m ax ime ingenium a l e n d u m

eorum demque a n im um augendum. O m nium equidem sentent ia , hum an io res l it terae nonnih i l ad sol idam aberrant is juventutis in fo rmat ionem conferunt, hac praeser t im h o m in u m aetate. Idcirco, nunc illud, si u n q u a m alias, memorare juvat: Hor. Carm. III, 24, 53)

...et tenerae nimis men tes asper ior ibus fo rmandae studiis.

Pernicis pueri co lumen illa sunt et pondus et moles cer taque quaedam in agendo norma et regula. Nihil enim sic praestat ad id. quod Ausonii in votis erat, adsequendum . (Chii, sent 6 ):

Nulla juventus gravior quae similis[senectae.

Sanc t i ta s certe et, u t sic dicam, virilitas ab iis pe tenda est, quando nos in om n ia delic iarum vitio dicendi quoque rat ione defluximus, ait Quint i l ianus. (Inst. I, 8 , 8 , 9).

R. S armiento, C. M. F. Villae Rosarii in Argent ina, V kal. febr.

Bibliothecae Auctorum Graecorum et LatinorumDoctoribus A. Segala et C. Parral moderantibus opera, quae supersunt, veneunt apud

V d a . S e g a lá — Provenza, 290 3-2 — B a r c in o n e in H is p a n ia

Auctores LatiniTextus L atinus - constructio directa-inter- p retatio h ispán ica .— Cornelio Nepote:I-V. Prefacio, M ilciades, Tenistocles,

A ristides, Pausanias, C im ón 5 ‘oo ptas.V I-V II. L isandro y A lcibiades i ‘5° »V il i T rasibulo ° ‘5° *IX. Dion i ‘— »X. C onon . ° ‘5 ° »XI. Ificrates . ° ‘5° »X II. C abrias . ° ‘5° »X III. T im oteo. o ‘5 ° »X IV . D atam es i ‘— »X V I. Pelopidas 0JO0 »X V II. A rgesilao i ‘— »X V III. Eum enes i ‘5° »XIX. Focion . o ‘5 ° »XX. T im oleon 0 ‘50 »XXL D e los R eyes ° ‘5 °X X II, A m ilcar o ‘5 ° »X X III. A nibai ï ‘5 ° »X X IV . C atón . ° ‘5° »X X V . C icerón i ‘— »

Horacio: Epodos 1, II, 111 .Epodos IV, V, VI .

Lhomond: H istoria Sagrada:I. D esde la Creación hasta José ,II. H istoria de José .

i ‘— pta. ï ‘5 ° ptas

i ‘— pta.i ‘— »

Auctores GraeciSolocles: Electra 8 l5o Arato: Los Fenóm enos o ^ o Pindero: Las O lím picas 0*50 Safo y trina: O das o ‘50

Mosco di Sirac: A m or fugitivo o ‘«¡o

Patrología griega (tantum hispanicam continet in terpre tationem )

I. D octrina de los doce A póstoles-H om ilías predicables de S. Basilio, S. G regorio N acianceno, S. G rego- gorio N iceno y S. Juan C risòstom o — Silogismos de

D idim o el C iego: q,‘— pesetas.II. T ratado de S. Juan C risòstom o contra los que se opo

nen a la vida monástica: 2*50 ptas. *

N . B. L ib r i , cum postu labuntur inmediate m itten tur ; p re tium vero tum equidem solvendum, cum librorum fa sciculus a cartario accipiatur.

58


in Latinum translata a R.

P. Ludovico MARCOS

C. M. F. Villae Rosarii

in Argentina litt. Lat

Proíessore.

XXXIITitus autem exitu interclusus magno lapidum aggere premitur . Corrui t enim spelunca explosione facta.

XXXIIIPlumbo captus oculis sese praecipi tem adegit leo per abrupta deorsum, cum Melampus jam jam instaret ad caudam.

XXXIVReversus in erum stupore adficitur magno Melampus penitus dirutam videns speluncam.

XXXVInstinctu miro ductus, fodi* care coepit ad ostium.

59


B i b l i o g r a p h i a

B la s G o ñ i - E m e te r io E c h e v e r r ía . —G ram ática L a tina , Teórico-práctica.— Editor ia l Aramburu . - San S a t u r nino, 14 y Avenida Car los III, 16. —P a m plona , 1939.

L i t t e ra rum Lat inarum peritis Dris. Blasii G oñ i nom en novum non obfere- tur. Auc to r enim in c am po sc ient iarum clar iss imus, per plures a nnos ad e ju sm odi s tud ia dedi tus , m agnas consecu tus est lauros O pera Lat ina necnon et G ra e ca ejus fam am, mer i to c o m p a r a t a m , per orbem pervulgarunt Q u a t tu o r G r a m m a ticae Lat inae plur ibus jam ann is recensen tu r edi t iones a tque nunc auctores Goñi -Echever r ía . Theologiae Professor pr ior , a lter vero Phi losophiae, quo n d a m H u m a n io r u m Lit terarum Magistri , qu in t am lector ibus praeben t ed i t ionem.

M e thodum in regulis expl icandis a d h iben t t radi t ionalem, hac tam en var ia tione: t rac ta tus de o ra t ion ibus s imul ac Analogia explicatur . Sapiens qu idem a t que peruti l is m u ta t io pro Alumnis ad Lat ini ta t is s t r uc tu ram jam ab init io rite intel legendam ejusque pulcr i tud inem p raegus tandam . Duas par tes complect i tur opus, theor icam scilicet et pract icam. P r io rem perfectam judicamus . Meo a u tem judicio operis m er i tu m est pars pract ica quae semper in e jusmodi studi is p raec ipuas ferre debet partes. P lu r im a enim invenies exercitia pract ica quae s ingulas c o m i ta n tu r lect iones, vocabula rio ad ju nc to un iuscujusque lectionis voces amplecten te . Exerci tia sunt: accom m o d a ta regulis quae expl icantur ; ord ina ta , id est, ex rebus facilioribus ad difficiliores ascendunt ; varia ta , lect iones enim exemplis mirabil i varie ta te gaudent ibus adparen t ; et classica, denique, n a m ex auc tor ibus classicis fere om nia e xcerpun tu r exempla. Tres quoque a p pendices cont inet opus: 1 a agit de Sacra Hymnolog ia; 2 a de Inscr ipt ionibus seu de Lapidar io Stylo, et 3.a de locut ioni bus ad Lat inum se rm onem max ime inservientibus. Neque deest q uaedam An- thologia Lat ina, quamvis breviss ima.

Et quon iam « o m n e tu lit p u n c tu m qu i m iscu it u tile dulci» quosdam invenies jocos an im os juvenum praeser t im recreaturos , nempe, aenigmata , syllabico aen igm ata , proverbia, cet. Confici tur opus vocabular io Lat ino-Hispano. Liben- t iss ima pro Alumnis Latini ta tis c o m m e n d a m u s illud, interea juvat plena m a n u auc to r ibus plaudere eisque to to corde gratular i. — M. ZubirIa, C. M. F.

J. J im é n e z D e lg a d o , C. M. F ,—P rim erC urso de L engua L a tina , a dap tado al Cuest ionar io oficial. — Avenida Si glo XX, 37. Zaragoza. - lmp. F. C a m ps Calmet , Tárrega - 1940.

P a t e r Jos J iménez, cujus nomen apud lectores P alaestrae Latinae m axima gaudet familiar ita te , p r im am partem n u per edidi t operis grammatici , quod a m o re magno perficiendum curat G u be rn ium Nationale , Tradi t ionis humanist i cae in Hispania premens vestigia, classicis s tu diis in scholis medi is et Universi ta t ibus impensius favet, praecipue vero linguae Latinae quae vere lingua Ecclesiae n o m i natur ; om nesque cona tus ad hujus l inguae s tud ium promovendum a P alaestra Latina adhibi tos protegit ac tuetur .

Minister ium Educat ionis quaes t iona r ium officiale Latini ta tis 'proposui t, cui P. J iménez lect iones primi cursus adco- modavit .

Auctor H o ra t i a n u m ilium scopum devitavit: «brevis esse laboro, obscurus fio»; brevitati enim consul i t quin clar itati noceat ; doc tr inae s imul copia c o m m enda tu r . Exposi tio m odo schematico per paradigmata procedi t, quo facilius mater iae oculis a lu m n o ru m et ment ibus inhaereant . In pr imo paradigmate p ro nunt ia t io Lat ina triplex exponitur, scilicet classica vulgo dicta, h i spana et i ta li ca. De accentu prosodico, ubi regulae prosodiae decla ran tur , et de orat ionis s tructura , paucis verbis sed densi ta tis plenis absolvit; eadem que m ethodo sehe mat ica agit de flexione nominal i , de a d jectivis et p ronominibus , de flexione verbali, de praeposi t ionibus , adverbi is et conjunc t ionibus. Praeter i ta et supina quae magis usu veniunt , quasi per jocum ipsa verborum flexione ediscuntur. Pa rs theorica parad igmate dc verborum c o m posi t ione et derivat ione claudi tur .

Pa rs exercitoria sentent ias et adagia Latina cont inet; a tque versionis them a ta Latina, praesert im ex operibus paedago- gicis Lud. Vives mira sedul itate excerpta.

Amici et conscr iptor is P J iménez p ropos i tum inceptum p laudimus ejusque opus g ram m at icum Inst i tu to rum official ium fores inveniat aper tas to to corde exoptamus . Nost ra e tiam gratulat io d e s iderat iss imo F C a m ps Ca lmet typogra- pho qui, i terum ad Pa laes t ram, post tu rbulen t iss imas tempes ta tes o p t i m i s omin ibus revertitur.

IT. M artjja. C. M. F.

T ypographia F. C amps C almet. — T elephon. 54. — T arregae in Prov. Ilerdensi.


in Latinum translata a R.

P. Ludovico MARCOS

C. M. F. Villae Rosarii

in Argentina litt. Lat

Professore.

XXXIITitus autem exitu interclusus magno lapidum aggere premitur. Corruit enim spelunca explosione facta.

XXXIIIP lumbo captus oculis sese praecipi tem adegit leo per abrupta deorsum, cum Melampus jam jam instaret ad caudam.

XXXIVReversus in erum stupore adficitur magno Melampus penitus dirutam videns speluncam.

XXXVInstinctu miro ductus, fodi* care coepit ad ostium.

59


B i b l i o g r a p h i a

B la s G o ñ i - E m e te r lo E c h e v e r r ía . —G ram ática L a tina , Teórico-práctica.— Editor ia l Aramburu . - San S a t u r nino, 14 y Avenida Car los III, 16. —P a m plona , 1939.

L i t t e ra rum Lat inarum peritis Dris. Blasi i G oñ i nom en novum non obfere- tur. Auc to r enim in cam po sc ient iarum clar iss imus, per plures annos ad e ju sm odi s tud ia dedi tus, m agnas consecu tus est lauros . O pe ra Lat ina necnon et G r a e ca ejus famam, meri to c o m p a r a t a m , per orbem pervulgarunt Q u a t tu o r G r a m m a t icae Lat inae plur ibus jam ann is recensen tu r edi tiones atque nunc auc tores Goñi -Echeverr i a . Theologiae Professor prior , a lter vero Phi losophiae, q u onda m H u m a n io r u m Litterarum Magistri , qu in t am lector ibus praeben t edi t ionem.

M ethodum in regulis expl icandis a d h iben t t radi t ionalem, hac tam en var i a t ione: t r ac ta tus de ora t ion ibus s imul ac Analogia explicatur . Sapiens qu idem a t que perut il is m u ta t io pro Alumnis ad Lat ini ta t is s t ruc tu ram jam ab init io rite intel legendam ejusque pulcr i tudinem p raegus tandam . Duas par tes complect i tur opus, theoricam scilicet et pract icam. P r io rem perfectam jud icamus . Meo a u tem judicio operis m er i tu m est pars pract ica quae semper in e jusmodi s tudi is p raecipuas ferre debet partes . P lu r im a enim invenies exercitia pract ica quae s ingulas c om i ta n tu r lectiones, vocabu la rio ad ju nc to uniuscujusque lectionis voces amplecten te . Exercitia sunt: accom m o d a ta regulis quae expl icantur ; ord ina ta , id est, ex rebus facilioribus ad difficiliores ascendunt ; varia ta , lectiones enim exemplis mirabil i varietate gaudent ibus adparent ; et classica, denique, n a m ex auc to r ibus classicis fere om nia excerpun tu r exempla. Tres quoque a p pendices cont ine t opus: 1 a agit de Sacra Hymnologia ; 2 a de Inscr ipt ionibus seu de Lapidar io Stylo, et 3 a de locut ioni bus ad Lat inum se rm onem max ime inservient ibus. Neque deest q uaedam An- thologia Latina, quamvis breviss ima.

Et quon iam «om ne tu lit p u n c tu m q u i m iscu it u tile d u lc i» quosdam invenies jocos an im os juvenum praesert im rec reaturos , nempe, aenigmata , syllabico aen igmata , proverbia, cet. Confici tur opus vocabulario Lat ino-Hispano. Liben- t iss ima pro Alum nis Lat ini ta t is c o m m e n d a m u s illud. Interea juvat plena m a n u auc to r ibus plaudere eisque to to corde gratular i. — M. Z u b i r i a , C. M. F.

J. J im é n e z D e lg a d o , C. M..F•—P rim erC urso de L engua L a tina , a dap tado al Cuest ionar io oficial. — Avenida Siglo XX. 37. Zaragoza. — lmp. F. C a m ps Calmet , Tárrega - 1940.

P a t e r Jos J iménez, cujus nom en apud lectores P a l a e s t r a e L a t in a e m axim a gaudet familiar ita te , p r im am partem nuper edidi t operis grammatici , quod a m o re magno perficiendum curat G u be rn ium Nationale , Tradi t ionis humanist i cae in Hispan ia premens vestigia, classicis s tu diis in scholis medi is et Universi ta t ibus impens ius favet, praecipue vero linguae Latinae quae vere lingua Ecclesiae n o m i natur ; omnesque cona tu s ad hujus linguae s tudium promovendum a P a l a e st r a L a t in a adhibi tos protegi t ac tuetur .

Minister ium Educat ionis quaes t iona r ium officiale Lat ini ta tis proposui t , cui P. Jiménez lecticnes pr imi cursus adco- modavi t .

Auctor H o ra t i a n u m illum scopum devitavit: «brevis esse laboro, obscurus fio»; brevitati enim consuli t quin clar i tati noceat ; doctr inae s imul copia c o m m enda tu r . Exposi tio m odo schematico per paradigmata procedi t, quo facilius mater iae oculis a lu m n o r u m et ment ibus inhaereant . In pr imo paradigmate p r o nunt ia t io Lat ina triplex exponitur, scilicet classica vulgo dicta, h i spana et i tali ca. De accentu prosodico, ubi regulae prosodiae dec laran tur , et de orat ionis s tructura , paucis verbis sed densi ta tis plenis absolvit; eadem que m ethodo schematica agit de flexione nominal i , de a d jectivis et p ronominibus , de flexione verbali, de praeposi t ionibus , adverbi is et conjunc t ionibus. Praeter i ta et supina quae magis usu veniunt , quasi per jocum ipsa verborum flexione ediscuntur. Pa rs theorica pa rad igmate dc verborum c o m posi t ione et derivat ione claudi tur .

Pars exercitoria sentent ias et adagia Lat ina continet; a tque versionis them a ta Latina, praesert im ex operibus paedago- gicis Lud. Vives mira sedul itate excerpta.

Amici et conscr iptor is P J iménez p ropos i tum incep tum p laudimus ejusque opus g ram m at icum Ins t i tu to rum official ium fores inveniat aper tas toto corde exop tamus Nos tra e tiam gratulat io d e s iderat iss imo F C a m p s Ca lmet typogra- pho qui, i terum ad Pa laes t ram, post tu rbulen t iss imas tempesta tes o p t i m i s omin ibus revertitur.

IT. M artjja. C. M. F.

T ypographia F. C amps C almet* — T elephon. 54. — T arregae in Prov. Ilerdensi.


Documents

PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comImagunculae Claretianae. Antonius a daemone tentatar. Cum studiis Antonius, ad sacra munera tendens, Fervidus instaret, febriculam inciderat. Dum