l POWIAT INWESTUJE I... WYGRYWAl ŚWIĘTO PLONÓW W RADAWCU 2013l TRUDNA HISTORIA WE WSPOMNIENIACH POLKI Z KAZACHSTANU

MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY GMIN I POWIATU LUBELSKIEGO

Nr 9-

10 (1

55-1

56)

wrze

sień –

paźd

ziern

ik 20

13

ISSN

1509

-065

5

SUKCES POWIATU W RANKINGU „WSPÓLNOTY” � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 3 Nasz samorząd najwięcej inwestuje w infrastrukturę techniczną, a w wykorzystywaniu środków unijnych jest drugi� KOLEJNE MEGAPROJEKTY ZGŁOSZONE DO RPO � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 4 Powiaty Lubelszczyzny wspólnie starają się o kolejne unijne środki na modernizację dróg, szpitali i rozwój szkół zawodowych� WSPARCIE DLA DPS W MATCZYNIE � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 5Powiat podpisał umowy na dalsze inwestycje, dzięki którym podopieczni placówki będą mieć jeszcze lepsze warunki rozwoju� BĘDĄ MIEJSCA PRACY W SORTOWNI � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 6Nowoczesny zakład w Bełżycach ma rozpocząć działalność na wiosnę� Znajdzie w nim zatrudnienie kilkadziesiąt osób� WOJCIECHÓW DOCZEKAŁ SIĘ HALI SPORTOWEJ � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 7 Obiekt będzie nie tylko areną rozgrywek sportowych, ale też miejscem wydarzeń kulturalnych, rozrywkowych i gminnych uroczystości�SPORTOWE OTWARCIE KOLEJNEJ DROGI � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �8 – 9 Czyli sportowe otwarcie kolejnej zmodernizowanej drogi w powiecie lubelskim� Kto był najszybszy tym razem?BY LEPIEJ NAUCZAĆ � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 10Powiat Lubelski realizuje kolejny projekt edukacyjny, tym razem z myślą o nauczycielach� Ma on poprawić system doskonalenia pedagogów� W jaki sposób? SZKOŁY Z PRZYSZŁOŚCIĄ � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 11Dzięki unijnym funduszom szkoły powiatowe są coraz bogatsze w nowoczesny sprzęt, a uczniowie w wiedzę i umiejętności� MOKRE DOŻYNKI PO SUCHYCH ŻNIWACH � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 12 – 13Rolnicy, jak co roku, w Radawcu dziękowali za plony, ale narzekali na ich niskie ceny� Pogoda także nie sprzyjała� Tegoroczne atrakcje i koncerty były przeplatane deszczem� ŚWIĘTO OŚWIATY W PIOTROWICACH � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 14 Były życzenia i gratulacje� Tym razem gospodarzem Dnia Nauczyciela był Zespół Szkół Techniki Rolniczej im� W� Witosa� 60-LECIE DOMU DZIECKA W PRZYBYSŁAWICACH � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 15Na jubileusz zjechało wielu byłych mieszkańców i gości� Było co wspominać��� LEKCJA HISTORII POD NOWYM STAWEM � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 16Gdzie 150 lat temu odbyła się jedna z potyczek Powstania Styczniowego� Poprowadzili ją miłośnicy historii z grup rekonstrukcyjnych, przypominając tragiczne wydarzenia� EKOMUZEUM LUBELSZCZYZNY – DOTYKAJ, SMAKUJ, TWÓRZ � � � � � � � � � � � � � � � � 17To propozycja dla wszystkich, którzy chcą poznać tradycje lubelskiej wsi� Przewodnicy pasjonaci zapraszają do ponad 30 miejsc�Z KAZACHSTANU DO KIEŁCZEWIC � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 18 – 19 To trudna historia Polski zapisana we wspomnieniach Heleny Moskal, która mieszka w Kiełczewicach Kolonii, gdzie przybyła z Kazachstanu 16 lat temu�ARTYSTYCZNA JESIEŃ W ZAŁUCZU � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 20To pierwsze takie wydarzenie w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym, które niepełnosprawni artyści już na stałe wpisali w swój kalendarz� SUKCES PIŁKARZY HALOWYCH Z ZSP NIEMCE � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 21Młodzi zawodnicy wygrali turniej „Z UKS-u do AZS-u”�W TROSCE O TWÓJ KRĘGOSŁUP � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 22Poznaj zasady prawidłowego wykonywania codziennych czynności� Proponujemy też kilka przykładowych ćwiczeń dla pacjentów z dyskopatią lędźwiową� ĆWICZĄ, ABY SKUTECZNIE RATOWAĆ � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 23Ponad 20 jednostek OSP wzięło udział w manewrach w gminie Wojciechów� Rajd ćwiczebny do łatwych nie należał� Kto poradził sobie z nim najlepiej?

Panorama PowiatuMiesięcznik Społeczno-Kulturalny Gmin i Powiatu Lubelskiego

Wydawca:

Redaktor naczelny:Zespół:

Opracowanie Druk:

Starostwo Powiatowe w Lublinieul� Spokojna 9, 20-074 Lublintel� (81) 52-86-606, fax (81) 52-86-601redaktor@powiat�lublin�plMagdalena PietrzakAnetta Cygan, Tomasz BanaszekEL-MEDIA Szkolenia i DoradztwoDrukarnia Tekst Sp� J�, ul� Wspólna 19, 20-344 Lublin

www.powiat.lublin.pl/panoramaRedakcja nie zwraca materiałów niezamawianych

oraz zastrzega sobie prawo do skracania artykułów i zmiany ich tytułów

Od redakcji

Tegoroczna złota polska jesień nas rozpieszcza, jednak

nieuchronnie nadchodzi czas, kiedy słupki rtęci spadną poniżej

zera, a ciepłe kurtki i czapki będą nieodłącznym elementem

naszego stroju. Do tego zestawu powinniśmy dołączyć także

elementy odblaskowe. Dni stają się coraz krótsze, szybko robi

się ciemno, więc wracając ze szkoły czy z pracy nieoświetloną

ulicą jesteśmy zupełnie niewidoczni, a taki świecący, nawet

najmniejszy element może uratować nam życie. Pamiętajmy!

My widzimy nadjeżdżający samochód, który nas oślepia, ale

kierowca nie widzi nas. Dlatego zadbajmy o bezpieczeństwo

naszych najbliższych i swoje i przed wyjściem z domu weźmy

ze sobą odblaskowe opaski, breloczki, naklejki czy latarki

z pulsującym światłem. Dzięki temu unikniemy nieszczęścia.

Dołączmy do akcji „Bądź widoczny – świeć przykładem!”.

Drodzy Czytelnicy, mam nadzieję, że w te jesienno-zimowe

wieczory znajdziecie również czas na lekturę „Panoramy

Powiatu”. W tym numerze najnowsze plany inwestycyjne

dotyczące m.in. budowy kolejnych dróg oraz dużych projektów

unijnych. Dotychczasowe działania powiatu w tym zakresie

zostały docenione w ogólnopolskich rankingach, więc mamy

się także czym pochwalić.

W gazecie przeczytają Państwo również o nowej koncepcji

szkolenia nauczycieli, nad którą pracuje Powiat Lubelski.

Szczegóły w rozmowie z koordynator projektu Beatą

Janiszewską-Brudzisz.

Jesienna „Panorama Powiatu” jest też bogata w relacje

z najważniejszych i najciekawszych wydarzeń kulturalnych

i sportowych naszego regionu – Dożynki Radawiec 2013 oraz

„Biegaj z nami!” Najnowszy numer obfituje we wspomnienia

i jubileusze.

Zapraszając do lektury zachęcamy jednocześnie do

wspólnego dbania o bezpieczeństwo i informowania naszej

redakcji listownie lub mejlowo o najniebezpieczniejszych

miejscach/drogach w naszym regionie. Wspólnie możemy

uratować komuś życie.

Magdalena Pietrzak

3P Pwrzesień – październik 2013 NAGRODY

Sukces powiatu w rankingu „Wspólnoty”Powiat Lubelski jest jednym z najaktywniejszych samorządów, inwestujących w infrastrukturę techniczną i wykorzystujących środki unijne. W rankingu Pi-sma Samorządu Terytorialnego „Wspólnota” został liderem wśród powiatów, które w latach 2010 – 1012 wydały najwięcej pienię-dzy na infrastrukturę techniczną i drugie miejsce w podsumowaniu dotyczącym wykorzystania środków z Unii Europejskiej.

Gala rozdania nagród odbyła się 9 października w Warszawie podczas XI Samorządowego Fo-rum Kapitału i Finansów. Statu-etki im. Kazimierza Wielkiego odebrali starosta lubelski Paweł Pikula oraz naczelnik wydziału inwestycji i funduszy pomoco-wych Starostwa Powiatowego w Lublinie Małgorzata Kotarska.

Zdaniem Pawła Pikuli, tak dobry wynik w najnowszych ran-kingach to efekt przede wszyst-kich zrealizowanych inwestycji drogowych, modernizacji Domu Pomocy Społecznej w Matczynie oraz wielu innych przedsięwzięć, współfinansowanych ze źródeł zewnętrznych, w tym projektów miękkich, skierowanych na przy-kład do uczniów szkół zawodo-wych.

Miejsce na czele zestawienia zapewniły powiatowi wydatki na infrastrukturę technicz-ną w przeliczeniu na jednego mieszkańca w ciągu ostatnich 3 lat w wysokości 449,02 zł.

Powiat lubelski drugi raz zna-lazł się w pierwszej dziesiątce samorządów powiatowych, któ-re najwięcej inwestują w infra-strukturę techniczną. W latach 2009 – 2011 zajmował 6. lokatę, a jeszcze wcześniej 34., 62., 25.

Oznacza to, że w ciągu ostatnich trzech lat znacznie poprawił swo-ją pozycję.

Tworząc zestawienie jego au-torzy brali pod uwagę inwestycje samorządowe w trzech obsza-rach: transport – remonty i bu-dowa dróg administrowanych przez samorządy, tabor związany z lokalnym transportem zbioro-wym; gospodarka komunalna – sieci wodociągowe i kanaliza-cyjne, oczyszczalnie ścieków, wy-sypiska śmieci, oświetlenie ulic; gospodarka mieszkaniowa.

Drugie miejsce w skali kraju w kategorii wykorzystania fun-duszy unijnych to także duży sukces. Powiat Lubelski w latach 2009 – 2012 wydał na inwestycje unijne 1188,24 zł (w przeliczeniu na jednego mieszkańca).

Przedstawiciele samorządu powiatowego ciesząc się z wy-różnień zapewniają, że dołożą

wszelkich starań, by w kolejnych latach były realizowane następne projekty, które będą wpływać na poprawę jakości życia mieszkań-ców oraz dalszy rozwój powiatu lubelskiego.

Zestawienie przygotowali na zlecenie „Wspólnoty” pracowni-cy Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem prof. Pawła Swianiewicza.

Włodzimierz Sierociuk

Za docenienie działań inwestycyjnych powiatu lubelskiego dziękował starosta P. Pikula. Fot. Weronika Pawłowska

Nagrodę za dobre wykorzystanie funduszy unijnych odebrała naczelnik M. Kotarska. Fot. Mateusz Ciągło

4 P P wrzesień – październik 2013PROJEKTY

Kolejne megaprojekty zgłoszone do RPOStarostowie powiatów wojewódz-twa lubelskiego zgłosili do kon-kursu na najważniejsze inwestycje w regionie, które mają szanse na dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w nowej perspektywie finansowej w latach 2014 – 2020, trzy projekty – przebudowę dróg powiatowych, modernizację i doposażenie szpitali oraz rozwój szkolnictwa zawodowego.

O szczegółach tych propozy-cji dyskutowano podczas Kon-wentu Powiatów Województwa Lubelskiego, który 10 paździer-nika odbył się w Kraśniku.

– Propozycja inwestycji dro-gowych jest podobna do me-gaprojektu drogowego, który samorządy powiatowe zrealizo-wały w obecnej perspektywie finansowej. Różnica ma polegać na tym, że wezmą w nim udział wszystkie powiaty ziemskie, a nie 16, jak poprzednim razem – mówi przewodniczący kon-wentu, starosta lubelski Paweł Pikula. Za pieniądze z Unii Eu-ropejskiej samorządy chcą zmo-dernizować najważniejsze trasy,

które będą spójne z zamiarami inwestycyjnymi samorządu wo-jewódzkiego.

– Razem chcemy usprawnić układ komunikacyjny, by maksy-malnie zwiększyć dostępność do transeuropejskich korytarzy, czy-li w naszym przypadku do dróg S 12, S 17 i DK 2– dodaje Paweł Pikula. Szacuje się, że wszystkie inwestycje mogą kosztować oko-ło 385 milionów złotych, z czego 300 mln to unijna dotacja.

Druga, wspólna propozycja wykorzystania unijnych fun-duszy z nowego RPO dotyczy poprawy jakości usług medycz-nych, świadczonych w szpita-lach powiatowych. Docelowo sa-morządowcy chcą stworzyć sieć placówek ze sprawnym syste-mem wymiany informacji o do-stępnych usługach oraz jedno-litymi standardami świadczeń. W planach jest swego rodzaju specjalizacja szpitali. Jedne pla-cówki stawiałyby np. na chirur-gię, inne na urologię, a jeszcze inne na kardiologię. Sposobem na osiągnięcie tego celu ma być modernizacja szpitali oraz za-kup wysokospecjalistycznego

sprzętu, który pozwoli osiągnąć proponowane standardy. War-tość tego projektu to około 250 milionów złotych.

Trzecie przedsięwzięcie – „Nowoczesne centra edukacji zawodowej powiatów lubel-skich” – ma podnieść jakość kształcenia zawodowego, do-stosować jego kierunki do wy-mogów rynku pracy i poprawić bazę dytaktyczną szkół. Projekt

ma też ułatwić rozwój współ-pracy szkół z przedsiębiorca-mi i kształcenie na odległość (e-learning).

W nowej perspektywie fi-nansowej będą preferowane systemowe rozwiązania różnych problemów, a nie pojedyncze inwestycje, czyli projekty opra-cowane wspólnie przez kilka instytucji czy samorządów.

Red.

Nowe wnioski o państwową kasę na powiatowe drogi

Powiat Lubelski planuje prze-budowę kolejnych dróg

z pomocą państwa. Pod koniec września złożył dwa wnioski o dofinansowanie inwestycji w ramach Narodowego Pro-gramu Przebudowy Dróg Lo-kalnych. Jeden dotyczy trasy Bełżyce – Borzechów, drugi drogi Tomaszowice – Bogucin, składającej się z dwóch odcin-ków Jastków – Sieprawice – To-maszowice i Bogucin – Sługocin – Sieprawki. O tym, kto otrzyma dofinansowanie, przekonamy się pod koniec roku, a same inwesty-

cje mają być realizowane w przy-szłym roku.

Planowane do modernizacji drogi mają razem około 19 kilo-metrów długości. Koszt prac zo-stał oszacowany na 11 milionów złotych.

– Pozyskanie pieniędzy na oby-dwie trasy byłoby idealne, ale szanse na to są niewielkie. Już w ubiegłym roku pieniędzy do podziału było zdecydowanie mniej niż w po-przednich latach, a w obecnym naborze mają być jeszcze bardziej ograniczone – przyznaje starosta lubelski Paweł Pikula.

Szanse na kolejne dotacje z NPPDL mają też gminy, których powiat jest partnerem. Podczas se-sji Rady Powiatu 24 września radni zgodzili się na przystąpienie do siedmiu takich projektów. Dzięki dodatkowym punktom za part-nerstwo gminy zwiększyły swoje szanse na dofinansowanie. Gmina Jabłonna złożyła wniosek o dota-cję na przebudowę drogi między Jabłonną Pierwszą i Drugą, Gmi-na Niemce na modernizację trasy w Woli Krasienińskiej, a Gmina Wólka na przebudowę ciągu dróg przez Wólkę i Pliszczyn do Sobia-

nowic. W związku z tym, że trasa ta ma status drogi powiatowej, radni przekazali ją Gminie Wólka, by ta mogła się starać o dofinansowanie. Samorząd powiatowy zgodził się także pomóc Gminie Głusk ubie-gać się o środki na przebudowę drogi gminnej Dominów – Wil-czopole, Gminie Garbów starać się o pieniądze na przebudowę drogi w Piotrowicach Wielkich, Gminie Zakrzew w modernizacji trasy w Annowie oraz Gminie Bychawa, która ubiega się o środki na remont ul. Armii Krajowej w Bychawie.

Red.

Powiaty chcą razem realizować ważne inwestycje. Od lewej: starosta kraśnicki A. Maj, starosta lubelski P. Pikula, z-ca dyrektora Departamentu RPO G. Sobolewski.

Fot. Arch. Starostwa Powiatowego w Kraśniku

5P Pwrzesień – październik 2013 INWESTYCJE

Przez skatepark do boiskKozubszczyzna ma nowe obiekty spor-towe� 6 października oficjalnie otwarto Centrum Aktywizacji Fizycznej i Kultu-ralnej�Budowa kompleksu była inicjatywą mieszkańców� W ubiegłym roku do Urzędu Gminy w Konopnicy przyszli młodzi ludzie z petycją podpisaną przez 160 osób w sprawie stworzenia skate-parku� Pomysł potraktowano bardzo poważnie� Samorządowcy zgodzili się, że wybudowanie toru dla sportów eks-tremalnych to dobry pomysł, ale poszli dalej i zdecydowali, że powstanie także boisko do piłki nożnej, siatkówki, tenisa oraz siłownia na świeżym powietrzu� W październiku tego roku odbyło się ofi-cjalne otwarcie Centrum Aktywizacji Fi-zycznej i Kulturalnej� W uroczystościach wzięli udział m�in� poseł Jan Łopata, marszałek województwa lubelskiego Krzysztof Hetman, wójt gminy Konopni-ca Mirosław Żydek� Otwarcie połączono z festynem, podczas którego można było zobaczyć pokazy ekstremalnej jazdy na deskorolce i hulajnodze� Rozegrano także zawody w siatkówkę� W turnieju o puchar wójta gminy wzięło udział 9 drużyn reprezentujących oddziały OSP� Ostatecznie w zawodach triumfowali strażacy z Konopnicy�Organizatorzy zadbali także o poczęstu-nek� Zarówno na zawodników jak i go-ści czekały dania z grilla oraz strażacka grochówka�Budowę centrum sfinansował Urząd Gminy w Konopnicy wykorzystując do-tację Urzędu Marszałkowskiego w Lu-blinie�

Tomasz Wolny

Dom Pomocy Społecznej w Matczy-nie rozpoczyna kolejne prace, które poprawią jakość usług świadczonych w DPS. Część z nich zostanie sfinan-sowana ze Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy, część z środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Powiat Lubelski podpisał już odpowiednie umowy w tej sprawie.

Jeszcze w listopadzie, w ra-mach współfinansowania z PFRON, powinny zostać wy-remontowane obiekty służące rehabi litacji osób niepełno-sprawnych. Umowa z wyko-nawcą została podpisana w po-łowie października. Na parterze i w piwnicy, części rehabilita-cyjnej budynku, ekipy remon-

towe mają osuszyć zalaną część obiektu, wymienić instalację wo-dociągową i kanalizacyjną, za-montować urządzenia sanitarne, położyć glazurę, terakotę oraz wymienić drzwi. Wartość pro-jektu wynosi 200 tys. zł, z czego połowa to środki z PFRON.

Powiat ogłosił także przetarg na kolejne roboty budowlane, które mają być finansowane z pro-gramu szwajcarskiego. W ramach projektu pn. „Wyższy standard – lepsza jakość życia w Domu Pomocy Społecznej w Matczy-nie” placówka otrzyma na ten cel około 2 milionów złotych, które pozwolą na pokrycie 85 procent kosztów. Wkład własny zapewni PFRON. Umowę na jego refun-dację Powiat Lubelski podpisał z Funduszem 2 października.

W pomieszczeniach za-adaptowanych po pralni ma być urządzone zaplecze rekre-acyjno-sportowe ze ścianką wspinaczkową i siłownią, sala multimedialna, pracownia komputerowa. Zaplanowano również modernizację łazienek w poszczególnych oddziałach. Ponadto część budynku, który stoi na bardzo podmokłym te-renie, zostanie zabezpieczona przed wilgocią, a teren wokół DPS zagospodarowany.

Pieniądze ze Szwajcarii zo-staną też wykorzystane na szko-lenia i studia podyplomowe dla personelu. Umowy w tej sprawie także zostały już podpisane, co oznacza, że pracownicy DPS już rozpoczęli zajęcia.

Red.

Wsparcie dla DPS w Matczynie

Dzięki kolejnym inwestycjom DPS w Matczynie zapewnia swoim podopiecznym coraz lepsze warunki rozwoju. Fot. Arch. DPS w Matczynie

Będzie taniej i cieplejKolejna inwestycja, która za-

procentuje niższymi rachun-kami za ogrzewanie, zakończona. Tym razem powiat przeprowa-dził termoizolację budynku Sta-rostwa Powiatowego przy ul. Spokojnej 7A, w którym mieści się m.in. Wydział Geodezji.

Dzięki dofinansowaniu z Wo-jewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wod-

nej został docieplony stropodach i ocieplone ściany zewnętrzne. Wyremontowano również płyty balkonowe, wymieniono obrób-ki blacharskie i przebudowano instalację odgromową.

Prace trwały około 3 miesięcy i kosztowały ponad 102 tysiące złotych, z czego 81 tysięcy to środki z WFOŚiGW.

Red.

Mieszkańcy mogą na miejscu uprawiać różne dyscypliny sportu.

Fot. UG w Konopnicy

Skaterzy pokazali różne triki na desko-rolce.

Fot. UG w Konopnicy

6 P P wrzesień – październik 2013INWESTYCJE

Będą miejsca pracy w sortowniWiosną przyszłego roku sortownia odpadów w Bełżycach zacznie działać. W listopadzie dobiegną końca prace budowlane, a później zacznie się wyposażanie obiektów w urządzenia.

– Termin zakończenia wszyst-kich prac jest wyznaczony na ko-niec marca, ale mam nadzieję, że uda się je przeprowadzić trochę szybciej – mówi burmistrz Beł-życ Ryszard Góra.

Zakład zagospodarowania odpadów będzie obsługiwać ponad 130 tysięcy mieszkańców z 15 lubelskich gmin. Powsta-je w pobliżu wysypiska śmieci w Bełżycach, które w ramach tej inwestycji zostanie zrekulty-wowane. Sortownia będzie mieć 5 linii technologicznych: se-gregacji odpadów, demontażu odpadów wielkogabarytowych, kruszenia odpadów budowla-nych, kompostownia odpadów

i wstępnego demontażu zużytego sprzętu elektrycznego i elektro-nicznego. Dzięki temu będzie w stanie przetwarzać ponad 40 tys. ton odpadów.

Powstanie sortowni to bar-dzo ważna inwestycja dla lokal-nej społeczności. Dla wielu jest szansą na pracę. – W zakładzie znajdzie zatrudnienie 45 osób – dodaje burmistrz Góra.

Nabór pracowników powi-nien się zacząć na przełomie tego i przyszłego roku. Prawdo-podobnie pierwszy nabór będzie dotyczyć przyjęcia technologa. Później będą przeprowadzane kolejne rekrutacje.

Sortownia odpadów byłaby go-towa do użytku znacznie wcześniej, gdyby nie kłopoty pierwszego wy-konawcy. Spółka Hydrobudowa,

która wygrała przetarg na inwe-stycję, zbankrutowała i koniecz-ne było przeprowadzenie nowej procedury przetargowej, w której wygrał Budimex. Cała inwestycja ma kosztować ok. 45 mln zł, z cze-go ponad 32 mln zł to unijne do-finansowanie z RPO WL. Reszta pieniędzy pochodzi od Celowego Związku Gmin „Proekob”.

Tomasz Wolny

Nowe centrum gminy Głusk w DominowieUrzędnicy z gminy Głusk

czekają na przeprowadz-kę. Za kilka tygodni przeniosą się do siedziby w Dominowie. Nowe centrum gminy jest już gotowe. Zostało poświęcone podczas dożynek w niedzielę 8 września. Teraz samorząd czeka jedynie na decyzje, po-zwalające na przeprowadzkę.

Gmina Głusk należy do nie-licznych miejscowości w kraju, których władze mają siedzibę nie na swoim terenie. Tak jest od 25 lat, kiedy miasto Lublin wchłonęło wieś Głusk, tworząc z niej dzielnice miasta o tej samej nazwie, wraz z wiejskim urzędem gminy. Dlatego gmina zdecydowała o budowie nowej siedziby na własnym terenie. Ponadto budynki, w których obecnie pracują urzędnicy, są

w bardzo złym stanie i wyma-gają gruntownego remontu.

Nową siedzibę urzędu gmi-ny i kilku gminnych instytucji poświęcił biskup pomocniczy archidiecezji lubelskiej ksiądz prof. Józef Wróbel, a po uro-czystym wciągnięciu flagi na-rodowej na maszt symboliczną wstęgę przecięli m.in. poseł Jan Łopata, wójt gminy Głusk Jacek Anasiewicz oraz przed-stawiciele inwestora i wyko-nawcy.

W nowym centrum w Do-minowie, oprócz urzędu gmi-ny, siedzibę będą mieć: ośro-dek pomocy społecznej, dom kultury z biblioteką, a także zespół administracyjny szkół i poczta. Wokół budynku ułożono alejki, urządzono ozdobne klomby, postawiono

latarnie, a całość zdobi fontan-na. W najbliższych latach w są-siedztwie ma powstać osiedle mieszkaniowe.

Wybudowanie nowej siedzi-by w Dominowie kosztowało gminę około 6 mln zł.

Red.

Nowe centrum robi wrażenie zwłaszcza nocą przy podświetlonej fontannie.Fot. Arch. UG Głusk

Hala kompostowni.Fot. Iwona Osipowicz

7P Pwrzesień – październik 2013 INWESTYCJE

Mieszkańcy gminy Wojciechów mają do dyspozycji nowoczesną halę widowiskowo-sportową. Jedyną taką w gminie. Obiekt powstał przy miejscowym Zespole Szkół. Jego oficjalne otwarcie odbyło się 26 września.

Symbolicznego przecięcia wstęgi dokonali m.in. marsza-łek województwa lubelskiego Krzysztof Hetman, wicewojewo-da Marian Starownik, kurator oświaty Krzysztof Babisz, starosta lubelski Paweł Pikula, wójt gminy Wojciechów Jan Czyżewski.

Uroczystość była połączona z konferencją, podczas której omówiono m.in. rolę funduszy europejskich w rozwoju gmi-ny oraz zaprezentowano efekty pracy archeologów, którzy ba-dali odkrycia dokonane podczas budowy hali. Z okazji otwarcia obiektu uczniowie przygotowali program artystyczny, a na za-kończenie odbyły się pierwsze rozgrywki sportowe – mecz piłki siatkowej pomiędzy strażakami z Lublina a absolwentami gimna-zjum z Wojciechowa.

Nowy obiekt, przystosowany do potrzeb osób niepełnospraw-nych, to budynek jednokondy-gnacyjny z dwukondygnacyjnym zapleczem socjalno-sanitarnym na parterze oraz widownią, sa-lami dydaktycznymi i salami do ćwiczeń na pierwszym piętrze. Jest w nim pełnowymiarowe bo-isko do piłki ręcznej, siatkówki, koszykówki i tenisa. Hala ma widownię na co najmniej 300 miejsc, z możliwością rozłoże-nia dodatkowych trybun, salę gimnastyki rehabilitacyjnej i si-łownię. Miejsce znalazły w niej także pracownia multimedialna oraz biblioteka.

W ramach tego samego pro-jektu gmina zmodernizowała obiekty sportowe przy zespole szkół i zagospodarowała teren wokół budynku. Powstały m.in. boisko, bieżnia, plac ćwiczeń dla dzieci, a także miejsca par-kingowe. Zadbano też o tereny

zielone, postawiono nowe ławki i stojaki na rowery. Cały teren jest ogrodzony, oświetlony i mo-nitorowany.

Budowa hali widowiskowo- -sportowej to jedna z najwięk-

szych i najdroższych inwestycji w gminie Wojciechów. Koszto-wała około 5,5 miliona złotych, z czego 80 procent to środki unijne.

Red.

Młodzież sprawdziła – hala spełnia też funkcję kulturalno-rozrywkową.Fot. Arch. UG w Wojciechowie

Nowe obiekty sportowe w Dysie...Z nowych inwestycji w Dysie w gminie Niemce najbardziej cieszą się sportow-cy� Przy Zespole Placówek Oświatowych została wybudowana nowa sala gim-nastyczna� Miejscowość ma także nowe boisko wielofunkcyjne� Uroczyste otwar-cie obiektów odbyło się 19 października� Uroczystości rozpoczęła msza święta w miejscowym kościele parafialnym pod wezwaniem św� Jana Chrzciciela� Po nabożeństwie goście udali się najpierw na nowo wybudowane boisko, które poświęcił ksiądz kanclerz Krzysztof Pod-stawka, a następnie przemaszerowali do Zespołu Placówek Oświatowych, gdzie została otwarta nowoczesna hala spor-towo-widowiskowa� W tym ważnym dla gminy Niemce wyda-rzeniu, na zaproszenie wójta Krzysztofa Urbasia, uczestniczyli m�in� posłowie Jan Łopata i Henryk Smolarz, wiceminister edukacji narodowej Tadeusz Sławecki, wi-cewojewoda Marian Starownik i starosta lubelski Paweł Pikula�Budowa sali gimnastycznej w Dysie trwała niespełna dziesięć miesięcy i została sfinan-sowana ze środków gminy oraz Minister-stwa Sportu i Turystyki� Całkowita wartość inwestycji wyniosła ponad 2 mln zł� Boisko powstało w ramach wojewódz-kiego,wieloletniego programu rozwoju bazy sportowej�

www.niemce.pl

... i SnopkowieNowym wielofunkcyjnym boiskiem sportowym może się pochwalić także Snopków w gminie Jastków� Obiekt, m�in� do gry w koszykówę, siatkówkę, piłkę ręczną powstał przy miejscowej Szkole Podstawowej� Boisko ma na-wierzchnię poliuretanową, jest ogrodzo-ne, wyposażone w piłkochwyty i stacjo-narne trybuny modułowe�Inwestycja została zrealizowana dzięki dofinansowaniu ze środków Unii Eu-ropejskiej z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich�

www.jastkow.pl

Wojciechów doczekał się hali sportowej

W nowej sali mieszkańcy mają do dyspozycji m.in. nowoczesne boisko do piłki ręcznej, siatkówki czy koszy-kówki.

Fot. www.niemce.pl

Obiekt ma osobne, bezkolizyjne połączenie z budynkiem szkolnym oraz wygodny parking.Fot. Arch. UG w Wojciechowie

Na piętrze budynku także urządzono sale do ćwiczeń.Fot. Arch. UG w Wojciechowie

8 P P wrzesień – październik 2013INWESTYCJE

Prawie 300 zawodniczek i zawod-ników wzięło udział w III Powiatowych Biegach Ulicz-nych. Zgodnie z tradycją zawody, które odbyły się w niedzielę 6 października, były połączone z oficjalnym otwarciem drogi, tym razem Niedrzwica Duża – Krebsówka – Osmolice, przebu-dowanej w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych.

W tym roku na starcie stanęli także przedstawiciele urzędów i instytucji samorządowych z po-wiatu lubelskiego. Podobnie jak młodzież szkolna samorządowcy rywalizowali w sześcioosobo-wych sztafetach na dystansie 650 metrów. Oprócz tego odbył się bieg główny na 4 kilometry. W najmłodszej kategorii wieko-wej zawody wygrali gimnazjaliści z Zespołu Szkół w Wojciechowie, spośród dziewczęcych drużyn naj-szybsza była reprezentacja Gim-nazjum nr 1 z Zespołu Szkół im. Ziemi Lubelskiej w Niemcach.

Wśród uczniów szkół ponad-gimnazjalnych najszybciej do mety dobiegła sztafeta Zespołu Szkół Rolniczych z Pszczelej Woli. Wśród uczennic drużyna Zespołu Szkół Technicznych w Bełżycach.

W rywalizacji samorządow-ców rywalizowały cztery ekipy. Zwyciężyła Gmina Zakrzew, drugie miejsce zajęło Starostwo Powiatowe w Lublinie, trzecie

Niedrzwica Duża, a czwarte Gmina Wólka.

W biegu głównym na trasie między Osmolicami a Marianką startowali zawod-

nicy, którzy ukończyli 16 lat. Wśród panów zwyciężył Ta-deusz Chyliński, natomiast w kategorii pań wygrała Ewa Janiak.

Sportowe otwarcie kolejnej drogi

Olimpiada na nowym placu zabaw w ZałuczuW Załuczu odbyły się

igrzyska olimpijskie, a areną sportowej rywalizacji był nowy plac zabaw urządzo-ny przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowaczym m.in. dzięki wolontariuszom z firmy Cemex współpracującej z pla-cówką.

Jak każde igrzyska, tak-że i te rozegrane 7 września w Załuczu rozpoczęły się od zapalenia znicza i wysłuchania hymnu olimpijskiego. Później rozpoczęła się rywalizacja. Zawodnicy, przede wszystkim

wychowankowie SOSW, star-towali w różnych konkuren-cjach. Przerzucali piłki i balo-ny przez przeplotnię, zjeżdżali ze zjeżdżalni, wspinali się i schodzili z trap. Konkuren-cje nie ograniczyły się jedynie do zawodów czysto sporto-wych. W czasie igrzysk odbył się także konkurs plastyczny „Nasz plac zabaw” oraz zaba-wy muzyczno-ruchowe. Na zakończenie imprezy odbyło się uroczyste wręczenie meda-li, pamiątkowych dyplomów i drobnych upominków.

W wielu konkurencjach wzięli również udział przedsta-wiciele firmy Cemex. Ta spół-ka jest wielkim przyjacielem ośrodka i to ona była spon-sorem budowy placu zabaw. Montaż sprzętów rekreacyjnych odbył się 30 sierpnia. Pomagali w tym dzielnie wychowanko-wie placówki: Ania i Darek Kowalczyk, Sebastian Majczak i Daniel Sulowski, wybierając miejsce, sprzątając, grabiąc, wykopując dołki, wywożąc ziemię, wspólnie przenosząc mniejsze elementy zestawu.

Dzięki współpracy z firmą Cemex podopieczni ośrodka zyskali miejsce do sportu i re-kreacji, w którym mogą aktyw-nie i bezpiecznie spędzać czas wolny, ale przede wszystkim podczas zajęć z wychowania fizycznego i pracy terapeu-tycznej rozwijać sprawność dłoni oraz motorykę całego ciała.

Nauczyciele SOSW: Dorota Bielecka,

Beata Jaśkowska-Morek, Zbigniew Woźniak

9P Pwrzesień – październik 2013 INWESTYCJE

„Aktywny samorząd” ma wzięciePowiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lublinie podsumowało nabór wnio-sków w ramach programu „Aktywny samorząd”, realizowanego przez PCPR, a finansowanego przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepeł-nosprawnych� Okazuje się, że projekt likwidujący bariery utrudniające ak-tywizację społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych cieszy się sporym zainteresowaniem� Do 30 września złożono 137 wniosków, z czego pozytywnie zweryfikowano pod względem formalnym 131� Wnio-skodawcy wystąpili o pomoc w kwocie 739 tysięcy 107 złotych, tymczasem we wnioskach przeznaczonych do re-alizacji suma dofinansowania wynosi 675 tysięcy 976 złotych� Oznacza to, że ze środków przekazanych przez PFRON w I transzy nie jest możliwe udziele-nie wsparcia wszystkim zaintereso-wanym, dlatego też konieczna będzie II transza dofinansowania ze środków PFRON, która jest przewidywana pod koniec listopada� Program „Aktywny samorząd” jest skie-rowany do osób niepełnosprawnych zamieszkałych w powiecie lubelskim� Obejmuje różne formy wsparcia� Dzięki niemu można otrzymać dofinansowa-nie do zakupu i montażu oprzyrządo-wania do posiadanego samochodu, dofinansowanie lub refundację kosz-tów uzyskania prawa jazdy kat� B, za-kupu sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania, a także szkoleń w zakresie nabytego w ramach programu sprzętu elektro-nicznego i oprogramowania, zakupu wózka inwalidzkiego o napędzie elek-trycznym i jego naprawy, zakupu pro-tezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne oraz kosztów utrzymania sprawności technicznej posiadanej protezy� Ponadto osoby niepełnosprawne mogą się starać o dofinansowanie lub refundację kosztów opieki nad oso-bą zależną (opłata za pobyt dziecka w żłobku lub przedszkolu albo inny koszt zapewnienia opieki nad dziec-kiem np� opieka niani, pobyt w punk-cie przedszkolnym), a także pomoc w dofinansowaniu kosztów uzyskania wykształcenia na poziomie wyższym� Możliwe jest również wsparcie dla osób piszących pracę doktorancką

Zespół PCPR

Sportowe otwarcie kolejnej drogi

Uczestnicy sportowych zmagań z dumą prezentują zdobyte medale.Fot. Arch. SOSW w Załuczu

Plac zabaw powstawał przy ogromnym zaangażowaniu wychowanków.

Fot. Arch. SOSW w Załuczu

Najlepsi uczestnicy biegu głównego odebrali nagrody fi-nansowe, młodzież otrzymała medale, nagrody rzeczowe i pa-miątkowe koszulki, natomiast dorośli uczestnicy sztafet – me-dale i puchary.

Zanim biegacze wyruszyli na trasę, oficjalnie otwarto przebu-dowany odcinek drogi Niedrzwi-ca Duża – Krebsówka – Osmo-lice. Poświęcił go proboszcz parafii w Żabiej Woli ksiądz

Tadeusz Pawlas, a symbolicz-nego przecięcia wstęgi dokonali przedstawiciele powiatu lubel-skiego, gmin Niedrzwica Duża i Strzyżewice, a także wykonaw-cy robót oraz zaproszeni goście. W uroczystości wzięli udział m.in.: poseł Jan Łopata, wice-wojewoda lubelski Marian Sta-rownik, sekretarz województwa Artur Walasek, starosta lubelski Paweł Pikula oraz wójtowie gmin Strzyżewice Jan Dąbrow-

ski i Niedrzwica Duża Adam Kuna.

O oprawę muzyczną zadbała Młodzieżowa Orkiestra Dęta Gminy Strzyżewice, natomiast uczestników uroczystości i bie-gaczy ugościła na mecie Szkoła Podstawowa w Mariance.

Fundatorami nagród byli: Powiat Lubelski, gminy Strzyże-wice i Niedrzwica Duża, Lokalna Grupa Działania na rzecz Roz-woju Gmin Powiatu Lubelskiego „Kraina wokół Lublina”, Przedsię-biorstwo Drogowo-Mostowe SA w Kraśniku, Zakład Przetwórstwa Owoców i Warzyw „Osmofrost” Sp. z o.o. w Osmolicach, Firma „Edbak” Sp. z o.o. w Piotrowicach, Zakład Kamieniarski „Diatrak” w Strzyżewicach, Rejonowy Bank Spółdzielczy w Bychawie, spółka komandytowa „Asprim w Nie-drzwicy Dużej oraz „Mentor” SA.

Red.Fot. Tomasz Banaszek

10 P P wrzesień – październik 2013EDUKACJA

By lepiej nauczaćWspółczesna szkoła stawia przed nauczycielami nowe zadania i wyma-ga nowej koncepcji ich kształcenia. Pracuje nad nią Powiat Lubelski, realizując pilotażowy projekt pn. „Kompleksowe wspomaganie rozwo-ju szkół i przedszkoli w powiecie lu-belskim”. O jego założeniach i celach rozmawiamy z koordynator projektu Beatą Janiszewską-Brudzisz.

Projekt ma poprawić system doskonalenia nauczycieli. Dla-czego potrzebne są zmiany i na czym one mają polegać?

Projekt ma na celu komplekso-wą poprawę jakości systemu do-skonalenia nauczycieli, spójnego z rozwojem szkół. Pilotaż pozwoli na praktyczne sprawdzenie mo-delu wypracowanego w ramach projektu „System doskonalenia nauczycieli oparty na ogólnodo-stępnym kompleksowym wspo-maganiu szkół”. Podejmowane działania są tematycznie powiąza-ne z tymi dziedzinami edukacji, które w ostatnich latach zostały objęte istotnymi zmianami. Dzięki temu pilotaż pozwoli nie tylko na weryfikację nowych form dosko-nalenia, związanych z bezpośred-nim wsparciem rozwoju szkół i przedszkoli, ale też pomoże dy-rektorom oraz nauczycielom w jak najlepszym przygotowaniu się do realizacji polityki edukacyjnej państwa.

Nowoczesny system doskonale-nia powinien być ukierunkowany na pracę szkoły, nie tylko poszcze-gólnych nauczycieli czy dyrek-torów. Wspomaganie pozwala szkole rozwiązywać problemy lub doskonalić metody pracy, nie narzucając oferty wraz z rozwiąza-niami, w wyniku jej indywidualnej analizy, wykonanej przy współpra-cy ze Szkolnym Organizatorem Rozwoju Edukacji (SORE). Ma odpowiedzieć na jej specyficzne potrzeby.

Grono pedagogiczne wraz z dyrektorem wspólnie określa metody wsparcia. Szkoły skorzy-stają z pomocy SORE, który bę-dzie organizatorem szkoleń i form wsparcia dla całego grona. Wybie-ra ekspertów z odpowiedniej dzie-

dziny. Powstaną też roczne plany wspomagania, a na ich podstawie powiatowy program wspomaga-nia, który w sposób rzeczywisty, po analizie, będzie odpowiadał na istniejące potrzeby.

Jakie korzyści i komu przynie-sie realizowany projekt?

Zmiany wprowadzone do systemu doskonalenia przyniosą korzyści:

szkołom, którym zostanie udzie-•lone wsparcie w ich prioryteto-wych kierunkach rozwojowych,nauczycielom, którzy otrzymają •kompleksową pomoc w pracy dydaktyczno-wychowawczej, samorządom, które otrzymają •wsparcie w budowie lokalnej sieci współpracy szkół i przed-szkoli oraz w kreowaniu polityki oświatowej, uczniom, którzy otrzymają •wsparcie w rozwoju.

Szkoły borykają się z różny-mi problemami oświatowymi i często każda z nich potrzebuje innych metod wsparcia. Czy pro-jekt będzie uwzględniał istnienie indywidualnych potrzeb placó-wek oświatowych?

Tak. Każda placówka otrzy-mująca wsparcie postrzegana jest w sposób bardzo indywidualny. W każdej powstanie zindywidu-alizowany roczny plan wspoma-gania w zakresie wybranej tema-tyki. SORE wspólnie z dyrektorem i radą zaplanują formy szkolenio-we, warsztaty i konsultacje z eks-pertami danych specjalności.

U nas projekt będzie realizo-wany przez 2 lata. Zatem każda placówka skorzysta ze wsparcia dwukrotnie, co pozwoli na zni-welowanie istniejących barier, zaszczepi w gronach pedagogicz-nych ideę wspólnej pracy, wspólnie wypracowywanych metod i form pracy. Taki model przyniesie ko-rzyści uczniom, a dzięki wyższym wynikom osiąganym przez nich, szkoły będą mogły wykorzystywać to w promocji w środowisku lokal-nym.

Zdobycie samoświadomości, zauważanie procesów zachodzą-cych w szkole jako organizacji,

identyfikowanie własnych słabych i mocnych stron i wynikających z nich potrzeb oraz otwartość na współpracę, także z otoczeniem, to warunki sukcesu nowego systemu.

W planach jest też utworzenie lokalnych sieci współpracy i sa-mokształcenia. Na czym będzie polegać ich działanie?

Sieć współpracy i samokształ-cenia to nic innego jak między-szkolny zespół nauczycieli lub dy-rektorów współpracujących z sobą w ramach wybranego zagadnienia. Celem funkcjonowania sieci jest wspólne rozwiązywanie proble-mów, dzielenie się pomysłami, spostrzeżeniami i propozycjami – zarówno za pośrednictwem inter-netowych platform, jak i spotkań osobistych. Członkowie sieci ko-rzystają z własnych doświadczeń, ale mogą również sięgać po pomoc zewnętrznych ekspertów. Pracują pod kierunkiem koordynatora sie-ci współpracy i samokształcenia.

W naszym projekcie powstaną 4 sieci o następującej tematyce:1. „Pozapedagogiczne obowiązki

dyrektora szkoły”. Sieć przezna-czona dla dyrektorów szkół.

2. „Jak rozwijać twórcze myślenie uczniów”. Sieć przeznaczona głównie dla nauczycieli pracu-jących z młodszymi dziećmi, ale nie zamykamy się na innych, bowiem uczeń na każdym etapie nauczania powinien wykazywać się i rozwijać tę umiejętność.

3. „Jak wspierać dziecko w ucze-niu się matematyki”. W tej sieci zgromadzimy nauczycieli mate-matyki, którzy, mam nadzieję, wypracują metody wsparcia uczniów w tym zakresie, a póź-niej przeniosą te metody i formy do swoich szkół.

4. „Nauczyciele pracują zespołowo”. To jedna z najtrudniejszych sieci współpracy, bo jak zmotywować ludzi do dzielenia się własnymi, dobrymi doświadczeniami i jak te doświadczenia przenieść do własnych zespołów nauczycieli?Pracami sieci zostanie objętych

100 nauczycieli, podzielonych na cztery ww. grupy. Sieciowanie to nawiązywanie i podtrzymywanie relacji z innymi w celu pozyskiwa-

nia informacji oraz wzajemnego wspierania się.

Ile placówek na terenie powia-tu zostanie objętych tym projek-tem?

Projektem obejmiemy 3 przed-szkola oraz 80 innych placówek oświatowych z naszego powiatu, w tym 48 szkół podstawowych, 19 gimnazjów oraz 13 szkół ponad-gimnazjalnych. Wsparcie skieruje-my do 1109 nauczycieli.

Jest to jeden z większych pro-jektów realizowanych w Polsce, ale wynika to ze specyfiki naszego powiatu, obejmującego 16 gmin.

Kiedy szkoły i przedszkola odczują zmiany i zaczną czerpać korzyści z wprowadzenia nowe-go systemu?

W zasadzie zmiany zaczną być odczuwalne po pierwszych zajęciach z ekspertami. Mamy nadzieję, że dyrektorzy i nauczy-ciele będą podchodzić do wdra-żania z takim zapałem jak na początku. Szkolni organizatorzy rozwoju edukacji będą na bieżąco monitorowali wyniki pracy, swo-jej i ekspertów. Powstanie także raport z wdrażania powiatowego programu wspomagania. Nad wszystkim czuwa także zatrud-niony specjalista ds. wdrażania i monitoringu.

Skazani jesteśmy na sukces, ponieważ zatrudnieni do realizacji projektu ludzie to osoby nie tylko kompetentne, ale przede wszystkim zarażające swoim entuzjazmem, wierzące głęboko w potrzebę zmian.

Ja, jako koordynatorka, trzy-mam za wszystkich kciuki i je-stem przekonana, że wprowadza-ne zmiany będą służyły uczniom – naszym dzieciom i że kiedyś przestaniemy narzekać na szko-łę, bo wszyscy będziemy czuli się odpowiedzialni za efekty każdej z nich. Życzę także dyrektorom i nauczycielom biorącym udział w projekcie „zasmakowania” w tych zmianach i chęci do ich wprowadzania, życzę, aby wszyst-kim „chciało się chcieć” uczyć i pracować w naszych szkołach.

Dziękujemy za rozmowę.

11P Pwrzesień – październik 2013 EDUKACJA

Niż demograficzny szaleje w szkołachTo bardzo trudny rok dla szkół ponad-gimnazjalnych w Polsce� Wiele placó-wek z powodu braku chętnych musia-ło zrezygnować z prowadzenia klas, które w poprzednich latach cieszyły się mniejszą lub większą popularno-ścią� Jak na tym tle wypadają szkoły prowadzone przez Powiat Lubelski?Na nich niż demograficzny także od-cisnął piętno� Dlatego cieszy fakt, że pomimo trudności są szkoły, które zdołały powiększyć liczbę uczniów� Jedną z nich jest Zespół Szkół Rolni-czych CKP w Pszczelej Woli� W roku szkolnym 2012/2013 uczęszczało do tej placówki 722 młodych ludzi� Te-raz jest ich 760� To najlepszy wynik spośród wszystkich szkół powiatu� Najwięcej osób, bo 44, przyjęło Tech-nikum Żywienia i Usług Gastrono-micznych� Niemalejącą popularno-ścią cieszy się także jedyne w kraju Technikum Pszczelarskie� Niestety, nie wszystkie kierunki nauki ofero-wane przez Zespół w Pszczelej Woli spotkały się z zainteresowaniem młodych ludzi� Z powodu niewystar-czającej liczby chętnych nie udało się rozpocząć nauki m�in� w technikach agrobiznesu, organizacji reklamy, tu-rystyki wiejskiej� Drugą ze szkół, która może się po-chwalić większą ilością uczniów (wzrost o 35) w porównaniu do minio-nego roku szkolnego, jest ZSTR im� W� Witosa w Piotrowicach� Tu największą popularnością cieszyło się Technikum Samochodowe� Umiarkowane za-interesowanie towarzyszyło nowe-mu kierunkowi nauki, którym było Technikum Architektury Krajobrazu� Przygotowano 24 miejsca, a przyjęto 7 chętnych� Także nowe kierunki w in-nych szkołach zgromadziły mniejszą liczbę uczniów niż się spodziewa-no� Na kierunek technik handlowiec w Niedrzwicy Dużej zgłosiło się 12 osób, o połowę mniej niż planowano� Fryzjerstwa w ZS im� Kopernika w Beł-życach mogło uczyć się 10 osób, a uczy się także o połowę mniej� Są także szkoły, w których z powodu niewystarczającej liczby chętnych nie udało się otworzyć żadnej kla-sy� Tak jest w przypadku Technikum nr 2 w ZS im� ks� A� Kwiatkowskiego w Bychawie oraz Zasadniczej Szkole Zawodowej ZSP w Niemcach�W sumie na 890 przygotowanych miejsc szkoły powiatowe przyjęły w tym roku szkolnym 546 uczniów�

Tomasz Wolny

Dodatkowe zajęcia szkolne oraz za-kup nowego sprzętu dydaktycznego to korzyści wynikające z kolejnego projektu edukacyjnego „Szkoły dobrych umiejętności”. We wrześniu spośród uczniów siedmiu szkół powiatowych wybrano uczestników tego projektu.

W ramach „Szkoły dobrych praktyk” w tym roku szkolnym zostaną przeprowadzone zajęcia wyrównawcze z języka polskiego, języka angielskiego i matematy-ki, przygotowujące do egzami-nu maturalnego; lekcje z języka angielskiego i niemieckiego zawodowego oraz zajęcia specja-listyczne z zakresu: spawania me-todą TIG, diagnostyki samocho-dowej, pozyskiwania produktów pszczelich, „Atelier smaku”, czyli szkolnej pracowni kucharskiej, pracowni procesów cyfrowych oraz laboratorium ECDL.

W najbliższym czasie do 3 zespołów szkół, tj. do ZSZ nr

1 w Bychawie, ZSTR w Piotro-wicach i ZS im. M. Kopernika w Bełżycach zostanie dostar-czony specjalistyczny sprzęt do zajęć. Szkoły zostaną doposażo-ne m.in. w zestawy czujników systemów elektronicznych po-jazdów, testery potencjometrów i czujników podciśnienia, testery regulatorów napięcia, stanowiska SRS oraz plansze dydaktyczne systemów pojazdów. Uczniowie, którzy zakwalifikowali się do za-jęć z diagnostyki, będą mieli oka-zję pracować i kształcić się wy-korzystując nowoczesny sprzęt. Dzięki temu zajęcia będą jeszcze bardziej atrakcyjne.

Pracownie spawalnicze wzbogaciły się o spawarki TIG, szlifierki kątowe, urządzenia do cięcia plazmowego, stoły spawal-nicze z ramieniem odciągowym, a kucharskie otrzymały zestawy restauracyjne, miski, garnki, patelnie, sztućce, naczynia ża-roodporne, miksery, blachy do wypieków.

W styczniu są planowane kolejne wydatki m.in. na zakup nowego sprzętu komputerowe-go. W ramach zajęć w pracowni procesów cyfrowych oraz labora-torium ECDL szkoły zostaną do-posażone w komputery, laptopy, tablice multimedialne, projek-tory, tablety graficzne, skanery, drukarki, plotery. Wszystkie te urządzenia zostaną w szko-łach i będą służyć nauczycielom i przede wszystkim uczniom w zdobywaniu i poszerzaniu wie-dzy.

Oprócz sprzętu placówki zo-staną wyposażone w programy multimedialne, audiokursy, słow-niki multimedialne, a uczniowie przystępujący w podręczniki i inne pomoce naukowe.

W dalszym ciągu odbywają się praktyki zawodowe oraz wyjazdy studyjne. W najbliższym czasie 40 uczniów wyjedzie na trzy dni do Krakowa na międzynarodowe targi gastronomiczne „Horeca”.

Iwona Bronisz

Szkoły z przyszłością

Nowe urządzenia w pracowni diagnostyki.Fot. Arch. Starostwa Powiatowego w Lublinie

12 P P wrzesień – październik 2013UROCzYSTOśCI

Plony były dość dobre, ale ceny skupu niskie. W mieszanych nastrojach świętowali zakończenie żniw rolnicy z powiatu lubelskiego i gminy Konopnica. Pogoda też nie była sprzymierzeńcem organiza-torów i uczestników tegorocznych dożynek w Radawcu. Mimo to w niedzielę 1 września na miejsco-wym lotnisku bawiło się kilkanaście tysięcy osób.

Dziękczynnej mszy świętej przewodniczył proboszcz parafii z Radawca Dużego ksiądz kano-nik Konrad Dobrowolski, a dary ołtarza w postaci m.in. chleba upieczonego z tegorocznych zbóż złożyli starostowie dożynek Iwona Dziewa z Nowego Dworu i Krzysztof Pietrzak z Radawca Dużego.

Rolnicy nie ukrywali, że w tym roku mają mniej powo-dów do zadowolenia.

– Plony nie były tak udane jak przed rokiem, a ceny zbóż są zbyt niskie. Rzepak jest na-wet o połowę tańszy – skarżyli się plantatorzy, podkreślając, że maszyny rolnicze i nawozy są coraz droższe. Poseł Jan Łopata pocieszał, że jesienią będzie le-piej. Rolnicy, którzy mają gdzie przechowywać zboże, zarobią więcej. Jednak część gospodarzy rezygnuje z produkcji. Starosta lubelski Paweł Pikula zwracał uwagę na zmiany strukturalne zachodzące na polskiej wsi.

– W miejsce małych gospo-darstw powstają duże, nie tylko pod względem obszaru, ale też możliwości produkcyjnych – podkreślał Paweł Pikula.

Mimo wielu powodów do nie-zadowolenia rolnicy dziękowali za plony. Barwny korowód do-żynkowy uformowały delegacje wszystkich gmin powiatu lubel-skiego, które przygotowały swoje stoiska promocyjne i tradycyjne wieńce dożynkowe. W tym roku konkurs wieńców miał nieco inną formułę niż dotychczas. Po raz pierwszy konkursowe pro-pozycje były oceniane nie tylko przez jury, ale również publicz-ność.

Zarówno jedni, jak i drudzy byli zgodni, że najładniejszy wie-niec przygotowało Koło Gospo-dyń Wiejskich z Garbowa. Drugie miejsce wśród wieńców tradycyj-nych zajęło KGW z Wojciechowa, a trzecie sołectwo Karolin z gmi-ny Zakrzew. W kategorii wień-ców współczesnych najbardziej spodobał się wieniec mieszkań-ców Bychawki Pierwszej z gmi-ny Bychawa, na drugie miejsce, zdaniem jury, zasłużyła Bystrzyca Nowa z gminy Strzyżewice, a na trzecie sołectwo Wronów z gminy Bełżyce. Podczas tegorocznego konkursu oceniano 40 propozycji, a w głosowaniu publiczności wzię-ło udział prawie pół tysiąca osób.

Podczas dożynek roz-strzygnięto też konkurs na najładniejsze posesje (wy-niki prezentujemy obok). Nagrody odebrali również naj-lepsi zawodnicy II Spadochro-

nowych Mistrzostw Polski. Był pomysł, aby zgłosili się po nie lądując na spadochronach, ale ze względu na pogodę organi-zatorzy musieli zrezygnować z tej atrakcji. Z tych samych

Mokre dożynki po suchych żniwach

13P Pwrzesień – październik 2013 UROCzYSTOśCI

przyczyn nie odbył się pokaz wysokościowy, przygotowywa-ny przez funkcjonariuszy Straży Granicznej.

Niedogodności związane z aurą zrekompensowały gościom występy artystyczne i koncerty gwiazd. Publiczność oklaskiwała Zespół Pieśni i Tańca „Dąbrowi-ca”, Bartłomieja Kawałko, pocho-dzącego z Piotrowic uczestnika telewizyjnego programu „The

Voice of Poland”, grupę „Deluxe”, znaną m.in. z programu „Must be the music”, a także grupę „Focus” i Gosię Andrzejewicz. Największą widownię zgromadził koncert Pa-trycji Markowskiej, która nie tylko zaśpiewała największe przeboje i piosenki ze swojego najnowsze-go albumu, ale także przez długi czas po występie podpisywała płyty i rozdawała autografy.

Włodzimierz Sierociuk

Mokre dożynki po suchych żniwach Powiat lubelski promował

się na tegorocznych do-żynkach prezydenckich, które w połowie września odbyły się w Spale. Powiatowej delegacji przewodniczyli wicestarosta Robert Wójcik i wójt gmi-ny Garbów Kazimierz Firlej. Z dumą prezentowali wieniec dożynkowy z Garbowa – naj-piękniejszy w kraju. Kompo-zycja wykonana przez Koło Gospodyń Wiejskich wygrała tegoroczny konkurs wieńców w Spale, a potem trafiła do holu głównego Pałacu Prezy-denckiego w Warszawie, gdzie pani prezydentowa zaprosiła także członkinie KGW z Gar-bowa.

Powiatowa delegacja prezen-towała też inne walory powia-

tu. Goście mogli się zapoznać m.in. z ofertą Zespołu Szkół Rolniczych z Pszczelej Woli i Lubelskiego Ośrodka Doradz-twa Rolniczego z Końskowoli. Jedną z wielu atrakcji była aleja Twórców Ludowych, w której „Kwiaciarki Garbowskie” pre-zentowały ręcznie wykonane pa-pierowe kompozycje z kwiatów. Stoisko odwiedziła para prezy-dencka. Goście gratulowali głów-nej nagrody w konkursie wień-ców dożynkowych oraz zwrócili uwagę na ofertę jedynego w Pol-sce Technikum Pszczelarskiego.

Delegacji towarzyszyła Ka-pela Wojciechowska, powstała w 1926 r., jedna z najstarszych i najbardziej cenionych w regio-nie.

Red.

Gospodarz dożynek prezydent B. Komorowski podziwiał walory lubelskiej wsi.Fot. Arch. Starostwa Powiatowego w Lublinie

Mieszkamy coraz piękniej

Powiat na prezydenckim święcie plonów

Organizowany od kilku lat konkurs na najładniejszą

posesję w powiecie lubelskim spełnia swoją rolę. Ogłaszając go organizatorzy chcieli poprawić ogólny wygląd i estetykę pod-lubelskich miejscowości oraz zapewnić mieszkańcom i tury-stom atrakcyjniejsze warunki do wypoczynku. I z roku na rok pięknych posesji, zadbanych za-gród i ukwieconych balkonów w regionie przybywa, a jurorzy mają coraz trudniejsze zadanie. Podczas dożynek w Radawcu na-grodzili kolejnych właścicieli.

W tym roku nagrodę za najładniejszą zagrodę wiejską

odebrał Andrzej Ręba ze Swo-body w gminie Niemce. Dru-gie miejsce zdobyła Agnieszka Krzysztoń z Babina w gminie Bełżyce, a trzecie Grażyna i Je-rzy Sykutowie z Woli Przyby-sławskiej w gminie Garbów. W kategorii zabudowa jed-norodzinna i wielorodzinna pierwsza nagroda trafiła do Artura Banaszkiewicza z By-strzycy w gminie Wólka, drugie miejsce zajęła posesja Mariana Polichy z Konopnicy, a trzecią nagrodę odebrała Teresa Sta-chyra z Halinówki w gminie Wojciechów.

Red.

14 P P wrzesień – październik 2013UROCzYSTOśCI I JUBILEUSzE

Nauczyciele uczniom na Dzień NauczycielaTegoroczne obchody Dnia

Edukacji Narodowej w Ze-spole Szkół Specjalnych przy Domu Pomocy Społecznej w Matczynie miały szczególny charakter. Przygotowano wiele atrakcji dla uczniów i ich go-ści. Uroczystość była połączona z rocznicą powstania placówki, świętem jej patrona Hansa Chri-stiana Andersena, wręczeniem nagród pracownikom oraz ślubo-waniem uczniów klas pierwszych Szkoły Podstawowej i Szkoły Przysposabiającej do Pracy.

Przygotowania do obchodów trwały od maja, kiedy to nauczy-ciele z działającego przy szkole Stowarzyszenia Integracji Osób z Upośledzeniem Umysłowym „Oligus”, złożyli wniosek o dofi-nansowanie projektu „Andersen

oczami osób niepełnospraw-nych”. Dzięki pozyskanym środ-kom udało się zorganizować nie tylko obchody, ale też konkurs plastyczny, którego finał przypadł na Dzień Nauczyciela. Zadaniem uczestników było przygotowanie prac związanych z postacią An-dersena i jego baśniami.

Podczas uroczystości nagrody za pierwsze miejsce odebrali: Łukasz Czobot, Małgorzata Maj i Agniesz-ka Nowicka. Drugie nagrody otrzymali: Justyna Jędrasik, Mate-usz Zdybniewski i Justyna Pietras, natomiast trzecie: Marcin Gajer, Dorota Wróbel i Joanna Wierna. Jurorzy przyznali także wyróżnienia dla Stanisławy Wieczerzak, Iwony Bieleckiej, Malwiny Jagitki, Anny Marendziak, Jolanty Bogdanowicz, Wioletty Łopion, Dawida Ziomko,

Dominiki Tomaszewskiej, Kacpra Pałki i Weroniki Szewczyk.

Podczas obchodów autorzy projektu zaprosili uczestników do aktywnego słuchania baśni

„Królowa Śniegu”, a program uatrakcyjniły występy uczniów i cyrku „Fokus”.

Red.

Święto oświaty w PiotrowicachSukcesów, cierpliwości, spokojnej pracy w trudnych czasach życzyli nauczycielom z powiatu lubelskiego goście Powiatowego Dnia Edukacji. W tym roku gospodarzem uroczy-stości, która odbyła się 18 paź-dziernika, był Zespół Szkół Techniki Rolniczej im. Wincentego Witosa w Piotrowicach.

Z podziękowaniami i gratu-lacjami przybyli m.in: starosta lubelski Paweł Pikula, przewod-niczący Rady Powiatu Lubel-skiego Sławomir Zygo, prezes Okręgu Lubelskiego Związku Nauczycielstwa Polskiego Ja-nusz Różycki, radni, dyrektorzy szkół.

Goście podkreślali też, że nadszedł trudny czas dla nauczy-cieli. Pracy jest coraz mniej, bo mniej jest klas i uczniów w po-szczególnych szkołach. Rosną wymagania i oczekiwania wobec pedagogów. Starosta Paweł Piku-la mówiąc o specyfice i trudach zawodu nauczyciela podkreślał jakie cechy powinien mieć do-skonały pedagog. Wskazywał, że w tym zwodzie potrzebni są ludzie, którzy chcą i potrafią przekazać swoją wiedzę i pasję innym. List z podziękowaniami

skierował też do pracowników oświaty marszałek województwa lubelskiego, a odczytał go sekre-tarz Urzędu Marszałkowskiego Artur Walasek.

Nauczycielom dziękowali tak-że uczniowie. Z okazji ich święta piotrowicka młodzież przy-gotowała występ w żartobliwy sposób ukazujący życie szkoły. Uroczystość zakończyła poetyc-ka refleksja – recytacje wierszy Wisławy Szymborskiej i Edwar-da Stachury, a Dagmara Sprawka brawurowo zaśpiewała piosenkę Hanny Banaszak „Ja dla Pana czasu nie mam”.

Nauczyciel statystycznieWedług danych, opublikowa-

nych przez Komisję Edukacji Na-rodowej, statystyczny polski na-uczyciel ma 42 lata, wykształcenie wyższe i jest kobietą. W Polsce jest ponad 660 tys. nauczycieli. Blisko 83% pracujących w tym zawodzie to kobiety. Najstarszy zawodowo czynny nauczyciel w minionym roku szkolnym miał 86 lat, pra-cował w niepublicznej szkole policealnej; najmłodsze wiekiem były trzy nauczycielki pracujące w przedszkolach niepublicznych, miały po 19 lat.

Red.

Laureaci konkursu dumnie prezentują swoje dyplomy.Fot. Arch. ZSS w Matczynie

Wyróżniający się pedagodzy odebrali nagrody. Życzenia złożył nauczycielom starosta P. Pikula.

Fot. Arch. ZSTR w Piotrowicach

Prezentem od uczniów była humorystyczno-refleksyjna część artystyczna.Fot. Arch. ZSTR w Piotrowicach

15P Pwrzesień – październik 2013 UROCzYSTOśCI I JUBILEUSzE

60-lecie Domu Dziecka w Przybysławicach Były gratulacje, prezenty i... wspomnienia. Dom Dziecka w Przy-bysławicach ma już 60 lat. Swoje urodziny placówka świętowała 4 października. Jubileusz był połą-czony ze zjazdem wychowanków.

Do Przybysławic zjechało wielu byłych mieszkańców. Wśród gości byli też przedsta-wiciele władz rzadowych, wo-jewódzkich i samorządowych, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Lublinie, dyrektorzy szkół w Kurowie, Przybysła-wicach i Garbowie, sponsorzy, przyjaciele i sympatycy domu. Powiat lubelski, organ prowa-dzący placówkę, reprezentowali starosta Paweł Pikula i wicesta-rosta Robert Wójcik.

Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą w intencji byłych i obecnych mieszkańców domu, po czym, już w budynku domu dziecka, zebrani wysłuchali wy-kładu dr Haliny Bejger pt. „Re-trospekcja 60 lat Domu Dziecka w Przybysławicach”. Zasłużeni, długoletni wychowawcy: Ur-szula Syta, Anna Ostapińska, Joanna Woźniak oraz Andrzej Turlewicz otrzymali listy gra-tulacyjne. W części artystycz-nej wystąpili wychowankowie domu dziecka w popisach ta-

necznych i wokalnych. Goście mogli też zobaczyć archiwalia domu, co było szczególnie cen-ne dla byłych wychowanków, poznających siebie po latach na starych fotografiach. Jak na uro-dziny przystało, były też bardzo praktyczne prezenty. Starosta Paweł Pikula przekazał miesz-kańcom domu zmywarkę do naczyń oraz odkurzacz. Jubile-usz zakończył się spotkaniem integracyjnym przy muzyce na żywo, ognisku i grillowanych smakołykach.

60 lat historii Dom Dziecka rozpoczał swo-

ją działalność 1 września 1953 roku w miejscu zlikwidowanego internatu Liceum Ogólnokształ-cącego w Garbowie. Siedzibę placówki stanowił XIX-wieczny dworek. Mimo dużego zapo-trzebowania w okresie powo-jennym na opiekę nad dziećmi osieroconymi, początkowo funkcjonowanie domu dziecka nie było dobrze przyjmowane. Jednak powoli placówka stawa-ła się integralną częścią Garbo-wa i okolic.

Od 1 września 1993 r. z ini-cjatywy ówczesnego dyrektora Macieja Ostapińskiego rozpo-częła się budowa nowego bu-dynku, która została zakończo-

na, kiedy domem kierowała już Urszula Syta. Uroczyste otwarcie budynku nastąpiło w 1997 roku. Placówka zyskała dodatkowe pomieszczenia dla grupy wy-chowawczej, poprawiła warunki sanitarne pracy w kuchni, pralni oraz pomieszczeniach admini-stracyjnych. W dawnym budyn-ku poprawiły się warunki życia wychowanków, powstał gabinet pedagoga, dodatkowe pokoje do nauki, pracownia komputero-wa, krawiecka, aneksy kuchen-ne dla grup. W ostatnich latach obydwa domy w miarę posiada-nych środków były sukcesywnie urządzane. Warunki zmieniały się na lepsze przy znacznej po-mocy fundacji z Holandii oraz wielu sponsorów.

W tym roku, z uwagi na wej-ście w życie ustawy o wspieraniu rodzin i systemie pieczy zastęp-czej, Dom Dziecka w Przybysła-wicach przekształcono w dwie odrębne placówki, które noszą nazwę Dom Dziecka „Dworek” i Dom Dziecka „Nowy Dom”. Obecnie w „Dworku” przebywa 30 wychowanków, a w „Nowym Domu” – 14. Obsługą obu pla-cówek zajmuje się centrum ad-ministracyjne. Warunki życia dzieci oraz organizacja grup wychowawczych przypomina funkcjonowanie w rodzinie.

Wychowawcy realizują system patronacki nad dziećmi, to zna-czy, że każdy z nich opiekuje się grupką 3 do 5 wychowanków. Sposób opieki i wychowania jest prowadzony według indywidu-alnych planów pracy z dziec-kiem i rodziną.

Wychowankowie Domu Dziecka w Przybysławicach mają zapewnioną wykwalifikowaną kadrę, opiekę psychologiczno-pedagogiczną, możliwość nauki i zabawy w nowoczesnej sali mul-timedialnej i sali rekreacyjno-sportowej. Uczestniczą w atrak-cyjnych wycieczkach, koloniach i obozach, przodują w turniejach tenisa stołowego.

DD w Przybysławicach

Na urodzinach placówki byli goście i wychowankowe.Fot. Arch. DD w Przybysławicach

Wspomnienia z wyjazdów w najdalsze zakątki kraju i wspólne zabawy na długo pozo-stają w pamięci.

Fot. Arch. DD w Przybysławicach

Migawka z Kazimierza nad Wisłą. Fot. Arch. DD w Przybysławicach

16 P P wrzesień – październik 2013UROCzYSTOśCI I JUBILEUSzE

Lekcja historii pod Nowym StawemPo 150 latach pod Nowym Stawem znów zabrzmiała pieśń powstańcza, było słychać strzały i huk armat. Insce-nizacja bitwy Powstania Styczniowego z 24 września 1863 roku była jednym z elementów rocznicowych obchodów. 25 września przy mogile powstańców, na skraju Lasów Kozłowieckich zebrało się kilkaset osób, by uczcić pamięć bohaterów. Uroczystości zorganizował Nasutowski Klaster Turystyczny we współpracy z Lokalną Grupą Działania „Kraina wokół Lublina” oraz Gminą Niemce.

Bitwa pomiędzy oddziałami powstańczymi lubelskich „ćwie-ków” pod dowództwem majora Walerego Kozłowskiego, a koza-kami rozegrała się 25 września 1863 roku. Pomimo dobrego wy-szkolenia, zahartowania w bojach oraz wielkiej odwagi powstańcy w starciu z artylerią nieprzyjaciela nie mieli szans. Prawdopodobnie poległo 13 „ćwieków”. Zostali po-chowani w mogile na skraju lasu pod Nowym Stawem.

W 150. rocznicę tamtych wydarzeń przy odnowionych mogiłach powstańców została odprawiona polowa msza święta. Kapłani sprawowali ją przy orygi-nalnym ołtarzu polowym z 1820 r. (pełnił swą posługę m.in. pod-czas powstań listopadowego i styczniowego).

Apel poległych, przygotowany i odczytany przez Sergiusza Kie-ruzela, prezesa Domu Nasutów – Nasutowskie Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o.o. oraz salwa honorowa oddana przez pluton reprezentacyjny V lubelskiego oddziału „ćwieków” budziły

ducha patriotyzmu, zwłaszcza wśród młodych uczestników uroczystości, a także zachęcały do poznania ważnej i chlubnej historii ojczyzny i regionu.

Z uwagi na liczny udział młodzieży w obchodach orga-nizatorzy przygotowali ciekawą formę lekcji historycznej. Ponad 600 uczniów z 15 szkół powiatu lubelskiego oraz kilkunastu szkół Lublina obejrzało inscenizację powstańczej potyczki. Wiernie odtworzone mundury, stroje i broń „ćwieków” lubelskich, kosynierów czy kozaków, nie-zwykła oprawa muzyczna oraz

obszerny komentarz lektora do-skonale przybliżyły dramatyczne wydarzenia z września 1863 roku w Nowym Stawie.

Po inscenizacji młodzież od-wiedziła powstańcze obozowisko i wzięła udział w prezentacji gry terenowej „Powstańcza potyczka ‘63”, przygotowanej przez Dom Nasutów. Więcej informacji na stronie www.nasutow.pl.

Obchody zorganizowano dzię-ki współfinansowaniu ze środ-ków Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013.

Daria Reszka

25-lecie nadania imienia szkole

Zespół Szkół Zawodowych nr 1 w Bychawie już od

ćwierć wieku nosi imię Henryka Dobrzańskiego „Hubala”. Rocz-nica nadania patronatu placówce była okazją do zorganizowania uroczystości.

1 października 1988 roku Ku-ratorium Oświaty zadecydowało, że ZSZ nr 1 będzie nosić imię oficera, którego dewizą życio-wą były słowa :„broni nie złożę, munduru nie zdejmę”.

Uroczystości jubileuszowe rozpoczęły się tanecznym akcen-tem – polonezem w strojach szla-checkich w wykonaniu uczniów

szkoły. Następnie ks. Konrad Szlachta odprawił polową mszę świętą, podczas której wygłosił kazanie poświęcone obowiązkom Polaków wobec ojczyzny. Nabo-żeństwo zakończyło ślubowanie uczniów klas pierwszych na sztandar szkoły.

Dyrektor Jerzy Sprawka w swoim przemówieniu pod-kreślił: „Nasza szkoła, potocz-nie zwana Hubalem, nigdy nie była jedynie miejscem czy instytucją, ale zawsze zwartą społecznością, stworzoną przez pokolenia uczniów i ich rodzi-ców, nauczycieli, którzy oddali

szkole swoje umiejętności, en-tuzjazm i serce. Wokół szkoły zawsze gromadziły się osoby twórcze, kreatywne, poszukują-ce najlepszych rozwiązań oraz otwarte i wrażliwe na potrzeby młodzieży”.

Uczniowie klas pierwszych, którzy wykazali się największą wiedzą na temat patrona, otrzy-mali dyplomy i nagrody z rąk dyrektora szkoły. Część arty-styczna obfitowała w akcenty z przeszłości – filmy, fotografie, wspomnienia. Nie zabrakło też „Hubalowej legendy” i innych patriotycznych utworów. Uro-

czystości zakończył walc wiedeń-ski i pokaz fryzur wykonanych przez uczennice z klasy technik usług fryzjerskich.

ZSZ nr 1 w Bychawie

Uczniowie pierwszych klas złożyli ślubo-wanie na sztandar szkoły.

Fot. Arch. ZSZ nr 1 w Bychawie

Przebieg potyczki z 24 września 1863 roku został odtworzony z udziałem grup rekonstrukcyjnych m.in. strzeleckich, kosynierów i kozaków.Fot. Karol Salagierski

17P Pwrzesień – październik 2013 LGD

Kowalstwo, wyplatanie koszyków z rogoży, tradycyjne stolarstwo, garncarstwo, papiernictwo, mły-narstwo, flisactwo. Te oraz wiele innych ginących rzemiosł i zawo-dów zostało połączone w jedną sieć: Ekomuzeum Lubelszczyzny – „Żywa tradycja”. Jego oferta jest adresowana do wszystkich, którzy chcą poznać tradycje lubelskiej wsi. Przewodnikami są lokalni pasjo-naci, którzy za cel postawili sobie zachowanie tego pięknego dzie-dzictwa dla następnych pokoleń.

Ekomuzeum obejmuje 31 obiektów rozproszonych w środ-kowo-zachodniej części woje-wództwa lubelskiego i tworzy sieć niezwykłych atrakcji tury-stycznych, powstałych z inicja-tywy lokalnych społeczności. Każdy obiekt ma indywidualny program i niepowtarzalną ofer-tę spędzania czasu. Podczas zwiedzania można dotykać pre-zentowane eksponaty i sprzęty. Dodatkowo turyści są zapraszani do udziału w zajęciach arty-stycznych i warsztatach, dzięki którym w praktyce mogą poznać

procesy wytwarzania np. naczyń glinianych, podków, chodników, papieru, mąki. Wizyta w eko-muzeum to także możliwość degustacji lokalnej kuchni oraz kupna autentycznych wyrobów rękodzieła. Większość atrakcji znajduje się na obszarze par-ków krajobrazowych, w strefach ochrony krajobrazów lub w ma-lowniczych dolinach rzek.

Wspólna oferta, wspólna promocja

Ekomuzeum to nowy produkt na rynku turystycznym Lubelsz-czyzny. Stworzyły go wspólnie trzy lokalne grupy działania: LGD „Zielony pierścień” z sie-dzibą w Nałęczowie, LGD „Owo-cowy szlak” z siedzibą w Opolu Lubelskim oraz LGD „Kraina wokół Lublina” z siedzibą w Lu-blinie. Wszystkie obiekty two-rzące ekomuzeum zostały jedna-kowo oznakowane. Przy każdym ustawiono witacze z logo i mapą ekomuzeum. W ramach projektu wydano materiały promocyjne i utworzono stronę www.ekomu-zeumlubelszyzny.pl. W każdym obiekcie można otrzymać Pasz-port turystyczny Ekomuzeum

i pamiątkową pieczęć, a dla tych, którym uda się zebrać wszystkie pieczęcie, przewidziano upomi-nek. Przeprowadzono również szkolenia dla gestorów obiektów, którzy uczyli się zasad tworzenia prezentacji publicznej, przygo-towywania programu atrakcji czy warsztatów oraz współpra-cy w sieci z innymi partnerami. Zorganizowano także trzy im-prezy promocyjne, otwierające ekomuzeum: w Wojciechowie, Pszczelej Woli i Opolu Lubel-skim.

Ekomuzeum wokół LublinaNa obszarze LGD „Kraina wo-

kół Lublina” w sieci ekomuzeum funkcjonują: Multimedialna Izba Tradycji w Garbowie, gdzie można uczestniczyć w warszta-tach z bibułkarstwa, Zespół Szkół Rolniczych w Pszczelej Woli, w którym można się zapoznać z codzienną pracą pszczelarza, Gospodarstwo Agroturystyczne „U Grażki” w Nasutowie, gdzie można zobaczyć, jak robi się kaszę oraz wziąć udział w warsz-tatach pieczenia chleba. Regio-nalny Ośrodek Kultury i Sportu w Krzczonowie, w którym odby-

wają się warsztaty wykonywania pisanek czy palm wielkanocnych oraz Gospodarstwo Agrotu-rystyczne – Bogumiła Wójcik w Olszance, które proponuje m.in. warsztaty hafciarstwa. Li-sta wszystkich obiektów wraz z ofertą turystyczną na stronie: www.ekomuzeumlubelszczyzny.pl

Daria Reszka

Ekomuzeum Lubelszczyzny – dotykaj, smakuj, twórz

Inauguracja Ekomuzeum Lubelszczyzny odbyła się w Wojciechowie.Fot. Sebastian Pawelec

Zwiedzając obiekty tworzące Ekomuzeum Lubelszczyzny warto zaopatrzyć się w specjalny paszport.

Graf. Comernet

18 P P wrzesień – październik 2013PRzESzŁOśĆ, PRzYSzŁOśĆ

W 1936 roku do Kazachstanu wy-wieziono prawie 36 tysięcy Polaków, którzy musieli walczyć z głodem i mrozem. Na obcej ziemi zaczynali od zera. Wśród nich była rodzina pani Heleny Moskal (z domu Kotowicz), która mieszka w Kiełczewicach Kolonii. Przybyła tu z dalekiego Kazachstanu 16 lat temu. Historię swojej rodziny opowiedziała Annie Otrockiej i Maria-nowi Paszkiewiczowi ze Strzyżewickie-go Towarzystwa Regionalnego. Oto jej fragmenty:

Pani Heleno, gdzie mieszkała Pani rodzina przed wybuchem II wojny światowej? Jak to się stało, że znalazła się w Kazachstanie?

Moi dziadkowie ze strony mamy Wołkowscy oraz ze strony ojca Kotowiczowie mieszkali od pokoleń w Kamieńcu Podolskim. W 1936 roku mój dziadek Mie-czysław Wołkowski został zabra-ny z domu i wywieziony. Do dziś nie wiemy, co się z nim stało. Wkrótce podobny los spotkał babcię Rozalię, która z czwórką dzieci została przesiedlona do kazachskiej wioski Andriejew-ka w obwodzie akmolińskim. Wśród wielu polskich rodzin znalazła się tam też rodzina mo-jego ojca Franciszka Kotowicza. Wszyscy mieli wpisany w pa-pierach dożywotni pobyt w tej miejscowości.

Czym Pani dziadkowie zajmo-wali się w Kazachstanie? Gdzie mieszkali?

Mieszkali w ziemiankach, które sami musieli zbudować z gliny i darni. Pracowali w koł-chozie, mieli specjalne książeczki, w których za każdy dzień pracy wpisywano kreski – roboczo-dniówki, za nie otrzymywali kartki żywnościowe. Praca była ciężka, a warunki mieszkaniowe bardzo złe, szczególnie w czasie zim, kiedy temperatura spadała nawet do mi-nus 45 stopni C. Często w piecyku musieli palić krowim łajnem.

Jak było z zaopatrzeniem w żywność?

Ciężko, chleb dostarczano nie-regularnie, brakowało warzyw, podstawę żywienia stanowiły ziemniaki, w naszych domach nie-rzadko panował głód. Ciężka praca w kołchozie, trudne warunki byto-we i troska o dzieci przerosła siły mojej babci Rozalii, która znalazła sposób na „ucieczkę”. Kilka lat po wojnie wyszła za mąż za Rosjani-na Karnauchowa i zamieszkała z nim w pobliskiej miejscowości Szortandy. Zabrała ze sobą mnie i mojego brata Stefana. Natomiast moja mama, tato i ciocia Malwina, siostra i drugi brat nadal mieszkali i pracowali w kołchozie w Andrie-jewce. Wtedy sytuacja rodziny się poprawiła.

Czy wybuch II wojny wpłynął na losy Pani rodziny? Może ktoś walczył w polskim wojsku, które powstało wtedy w ZSRR?

Nie, w polskim wojsku nikt nie walczył, ale mój ojciec za-miast na front został skierowany do kopalni Michajłowka w Ka-ragandzie, gdzie produkowano amunicję. Otrzymał nawet za dobrą pracę medal. Wujka Ste-fana Wołkowskiego zmobilizo-wano do Armii Czerwonej. Pisał z frontu „że idą na wyzwolenie polskiego narodu i że może bę-dziemy jeszcze w swojej rodzin-nej miejscowości”. W 1945 roku

kontakt z wujkiem urwał się, rodzina jeszcze długo po wojnie go szukała, ale bezskutecznie. Dopiero w 1995 roku otrzymali-śmy informację, że zginął w Jó-zefowie pod Warszawą.

Jak potoczyły się losy Pani rodziny po zakończeniu II wojny światowej?

Mieszkaliśmy w Kazachstanie, bo przecież nadal obowiązywała uchwała Rady Komisarzy Ludo-wych ZSRR z 1936 roku o doży-wotnim pobycie. Dopiero w 1956 roku na podstawie uchwały Rady Ministrów ZSRR przesiedleńcy zostali zwolnieni z opieki spec-komendantury, co oznaczało moż-liwość poruszania się po terenie Związku Radzieckiego, oczywiście za pozwoleniem władz. Korzy-stając z tego moi rodzice opuścili kołchoz Andriejewkę i zamieszkali w osadzie Szortandy.

Jak wyglądało Pani życie w tym okresie?

Skończyłam szkoły podstawo-wą i technikum. Potem pracowa-łam jako księgowa w Szortandach. W 1967 roku wyszłam za mąż za Białorusina, urodziłam dwoje dzie-ci – córkę Weronikę i syna Jerzego. Wychowaniem i wykształceniem dzieci musiałam zająć się sama, bo mąż zmarł kilka lat po ślubie.

Mówi Pani bardzo dobrze po polsku. Jak to się stało, że Pani rodzina nie uległa rusyfikacji?

W naszej rodzinie zawsze była podtrzymywana tradycja polska. Uważam się za Polkę. Choć uro-dziłam się na obczyźnie, nigdy nie wyrzekłam się polskiej narodo-wości. W naszym domu zawsze rozmawialiśmy po polsku, a języ-ka ojczystego uczyła mnie przede wszystkim babcia. Chociaż władze zwalczały religię, modliliśmy się w domach. Na święta przyjeżdżał z Wilna polski ksiądz, który pota-jemnie spowiadał, chrzcił dzieci. Dzięki niemu mogliśmy na kola-cji wigilijnej łamać się opłatkiem. Przywoził nam polskie książki, także podręczniki.

Jak rozpad Związku Radziec-kiego wpłynął na losy mieszkają-cych w Kazachstanie zesłańców, a szczególnie Pani rodziny?

W 1990 roku ukazał się dekret prezydenta ZSRR „O przywróce-niu praw wszystkim ofiarom re-presji politycznych lat 1920 – 1950”. Na jego podstawie moja rodzina została zrehabilitowana. Republika Kazachstanu stała się niepodle-głym państwem. Język rosyjski, obowiązujący dotychczas jako urzędowy, zastąpiono kazachskim, którego ja nie znałam, dlatego przez pewien czas byłam bez pra-

Z Kazachstanu do Kiełczewic

Helena Moskal (dziecko na dole po lewej) z rodziną (matka po lewej, ojciec po prawej).Fot. Arch. Rodzinne

19P Pwrzesień – październik 2013 PRzESzŁOśĆ, PRzYSzŁOśĆ

cy. Potem udało mi się zatrudnić w przedszkolu. W latach 90. do Ka-zachstanu przyjechali z Polski na-uczyciele, dzięki temu nasze dzieci mogły uczyć się języka ojczystego, poznawać polską kulturę i historię. W Szortandach otworzono kościół katolicki. Po wejściu w życie ustaw polskiego parlamentu, dotyczących sytuacji zesłańców, mogą oni starać się o Kartę Polaka i na zaproszenie rodaków wyjeżdżać do Polski. Z tej sytuacji skorzystała moja matka, która przeżyła w ojczyźnie ostat-nich dziesięć lat swojego życia oraz siostra. Ja, dzięki akcji ówczesnych władz Urzedu Gminy Strzyżewice, przybyłam do Kiełczewic w 1996 roku na zaproszenie pana Moskala, a w 1999 roku wzięłam z nim ślub.

Czy po wyjeździe z Kazachsta-nu odwiedziła Pani Szortandy? Jak obecnie wygląda sytuacja Polaków w Kazachstanie? Czy polskie władze lub stowarzysze-nia pomagają rodakom?

Tak, odwiedzałam, mam tam przecież syna i wnuczki. Byłam także w domu, w którym miesz-kałam z babcią, ze wzruszeniem oglądałam kufer, przywieziony przez nią z Kamieńca Podolskiego. A sytuacja Polaków mieszkają-cych w Kazachstanie właściwie się nie zmieniła. Wielu posiada Kartę Polaka, ale jest to dokument, który jedynie potwierdza przyna-leżność cudzoziemca do narodu polskiego, ale nie oznacza nadania mu polskiego obywatelstwa, nie przyznaje też prawa do osiedlenia

się w Polsce ani do przekraczania granic Polski bez wizy. Uprawnia tylko do otrzymania bezpłatnej, długoterminowej wizy, pozwala-jącej na wielokrotne przekraczanie granicy polskiej, na legalną pracę, działalność gospodarczą i naukę w Polsce. Do osiedlenia się konieczne jest zaproszenie przez władze gmi-ny i zapewnienie przez nie miesz-kania oraz wsparcia finansowego. Nie jest to łatwe dla samorządów, dlatego w ostatnich latach niewie-lu zesłańców wróciło do ojczyzny. Wydaje się, że rodacy trochę mniej się nami interesują. Kiedy ostatnio odwiedziłam Szortandy, wybrałam się do kościoła i ze zdumieniem słuchałam księdza, który odpra-wiał mszę w języku rosyjskim, a na blatach ławek kościelnych leżały modlitewniki także rosyjskoję-zyczne. Gdy rozdawałam obrazki z sanktuariów przywiezionych z Polski, ludzie całowali je ze łza-mi w oczach, widziałam w nich ogrom bólu i tęsknoty. Jeśli chodzi o stowarzyszenia, to najbardziej pomaga zesłańcom „Wspólnota Polska.

Jak się czuje Pani w Polsce?Bardzo dobrze. Przez kilka lat

pracowałam, a gdy przeszłam na emeryturę, zapisałam się do Koła Emerytów i Rencistów w Bycha-wie. Organizujemy wycieczki, piel-grzymki, spotkania towarzyskie. Nie czuję się tu obco, jestem szczę-śliwa, że żyję wśród Polaków.

Dziękujemy za rozmowę.

Z Kazachstanu do Kiełczewic

Konna kopaczka kartofli.Fot. Andrzej Pastusiak

Stojak do sera.Fot. Andrzej Pastusiak

Pasjonaci z Niedrzwicy KościelnejW Niedrzwicy Kościelnej

zrodził się pomysł zor-ganizowania skansenu maszyn i urządzeń rolniczych pod hasłem „Ocalić od zapomnienia”. Sprzę-tu przybywa, ale pomysłodawcy czekają na kolejne eksponaty.

Na wsi jest coraz więcej nowo-czesnych maszyn, a stare sprzęty są odstawiane na bok i nikomu nie służą. Mieszkaniec Niedrzwi-cy Kościelnej Andrzej Pastusiak uznał, że warto o nie zadbać i pokazać młodszemu pokole-niu. Udało mu się na początku zwerbować do pomocy dwóch sąsiadów Janusza Różyckiego i Henryka Jaśkowskiego.

Historycznych ekspona-tów przybywa w zaskakującym tempie. Skansen liczy już kilka-dziesiąt maszyn i urządzeń rol-niczych. Są to między innymi: żniwiarka, kosiarka, zgrabiarki, sieczkarnie, młynki, maszyny do młócki, wozy, grubery, brony, kieraty, prasa do słomy, siewnik oraz wyposażenie domu. Nie-wielką część tych zbiorów po-

mysłodawcy zaprezentowali na tegorocznych dożynkach. Teraz marzą o kombajnie zbożowym, wozie strażackim i ciągniku lanz buldok. Pasjonaci starych urządzeń nie dysponują dodat-kowymi funduszami. Sprzęt naj-częściej otrzymują w postaci da-rowizny albo kupują z własnych środków.

Decyzja w sprawie miejsca skansenu jeszcze nie zapadła. Na razie wszystkie urządzenia są gromadzone u jednego z organi-zatorów i tam też są odnawiane.

Pomysłodawcy szukają kolej-nych eksponatów i proszą o prze-kazywanie zbędnych, ciekawych maszyn czy narzędzi. Na pewno na niejednym strychu, w niejed-nej piwnicy czy garażu znajdzie się coś co warto ocalić od zapo-mnienia. Na przekór czasom młodzi chętnie odwiedzają skan-seny, izby tradycji, są ciekawi, jak kiedyś ludzie pracowali, jakich sprzętów używali, by radzić sobie z codziennymi czynnościami.

Red.

Rodzina Kotowiczów i Wołkowskich w 50-lecie małżeństwa pradziadków.Fot. Arch. Rodzinne

20 P P wrzesień – październik 2013IMPREzY

Artystyczna jesień w ZałuczuNiepełnosprawni artyści oraz ich rówieśnicy ze szkół masowych zapre-zentowali swoje talenty w Załuczu w powiecie lubelskim. W pierwszych dniach października w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym odbył się I Przegląd Artystyczny „Artystyczna jesień w Załuczu”.

Celem imprezy była promocja różnorodnej działalności artystycz-nej w środowisku osób niepełno-sprawnych, inspirowanie uczniów i nauczycieli do podejmowania nowych wyzwań, a także pobudza-nie aktywności i wrażliwości twór-czej. Organizatorzy chcieli także zainteresować środowisko lokalne możliwościami osób niepełno-sprawnych intelektualnie.

Przez trzy dni swoje zdolno-ści aktorskie, wokalne oraz talent plastyczny prezentowali ucznio-wie zespołów szkół w Niedrzwicy Kościelnej i Krężnicy Jarej, a także Szkoły Podstawowej w Czółnach oraz SOSW w Bystrzycy, SOSW nr 2 w Lublinie i Zespołu Szkół Specjalnych im. ks. Jana Twar-dowskiego w Kraśniku. Wystąpili również mieszkańcy Domu Po-mocy Społecznej w Popkowicach.

Jury, które oceniało prezen-tacje, było zaskoczone wysokim

poziomem występów teatralnych i wokalnych oraz wręcz niebywa-łym talentem plastycznym uczest-ników. Dlatego wszyscy artyści otrzymali równorzędne nagrody.

Spotkanie zorganizowały Sto-warzyszenie na rzecz Dzieci Spe-cjalnej Troski „Daszek” i SOSW w Załuczu w ramach projektu współfinansowanego przez Gmi-nę Niedrzwica Duża.

Według organizatorów pozy-tywne emocje, które towarzyszy-ły imprezie, pozwalają przypusz-czać, że artyści wrócą do Załucza za rok, a „artystyczna jesień” na stałe zagości w kalendarzu im-prez organizowanych w ośrodku.

SOSW w Załuczu

Muzyczne święto w WilczopoluKoncerty, pokazy ułanów to

tylko część atrakcji, które znalazły się w programie te-gorocznego Muzycznego Dnia Dziękczynienia w Wilczopolu. Impreza odbyła się 25 sierp-nia. Jej współorganizatorem był Powiat Lubelski.

Dzień Dziękczynienia w Wilczopolu wpisał się już na stałe w lokalny kalendarz wy-darzeń. Tegoroczne obchody rozpoczęły się od mszy świętej w miejscowym kościele, póź-

niej impreza przeniosła się na przyszkolny stadion.

Przed publicznością wy-stąpili: Agnieszka Belo z ze-społem Guadelupe i kapela Drewutnia. Nie zabrakło też innych atrakcji: pokazów sprawnościowych ułanów, za-bawy dla dzieci i konkursów. Uroczystości zakończyła wie-czorna potańcówka w remizie strażackiej i występ zespół „Beer Boys”.

Tomasz Wolny

Barwny występ uczniów klasy I Szkoły Podstawowej Zespołu Szkół w Niedrzwicy Kościelnej.Fot. SOSW w Załuczu

Magiczni muzycy z Gimnazjum Specjalnego w Załuczu.Fot. SOSW w Załuczu

Żywiołowa muzyka porwała do tańca i małych, i dużych mieszkańców Wilczopola.Fot. Prafia Narodzenia NMP w Wilczopolu

21P Pwrzesień – październik 2013 SPORT

Sukces piłkarzy halowych z ZSP NiemceReprezentacja Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Niemcach wygrała turniej piłki nożnej halowej „z UKS-u do AZS-U”. Zawody odbyły się w dniach 26 – 27 września w hali Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Wzięło w nich udział dziesięć szkół ponadgimnazjalnych z województwa lubelskiego.

W rozgrywkach grupowych ekipa ZSP pokonała 4:0 III LO im. Unii Lubelskiej oraz 1:0 XIV LO im. Zbigniewa Herberta. W gru-pie finałowej natomiast piłkarze z Niemiec wygrali 4:0 z Zespo-łem Szkół Ekonomicznych im. A. i J. Vetterów oraz ulegli pe-chowo 0:1 V LO im. Marii Cu-rie-Skłodowskiej. O zwycięstwie

drużyny zadecydował fakt, iż przy równej ilości punktów w grupie finałowej miała ona zdecydowanie najlepszy bilans bramkowy spośród wszystkich drużyn.

Poza tradycyjnym dyplomem i pucharem za pierwsze miejsce wszyscy zawodnicy wraz z trene-rem zostali nagrodzeni pamiąt-kowymi koszulkami i plecakami z logo turnieju.

A oto zwycięska drużyna: Łu-kasz Białek, Damian Wolski, Ma-teusz Kisiel, Adrian Zagajski (1 gol), Mateusz Kabaciński (2 gole), Mateusz Kasperek (2 gole), Kamil Kwas (3 gole), Przemysław Wło-darczyk, Wojciech Sobieszek, Da-niel Gawlak, Bartłomiej Rodak.

Trener Marek Och

Sportowe urodziny mistrza z LublinaW sobotę 5 października

w hali Globus w Lubli-nie 60. urodziny obchodził jeden z najlepszych, polskich siatkarzy – Tomasz Wójtowicz. Dodatkową atrakcją imprezy było towarzyskie spotkanie obecnego mistrza Polski Asse-co Resovii Rzeszów i trzeciego w ubiegłym sezonie Jastrzęb-skiego Węgla.

Życzenia jubilatowi składali goście oficjalni oraz przyjacie-le. Cztery tysiące przybyłych kibiców mogło wysłuchać wspomnień Tomka Wójtowicza z czasów jego triumfów.

Prezydent Lublina Krzysztof Żuk podkreślał, że uroczystość traktuje jako początek budowa-nia Lublina jako nowego cen-trum siatkówki.

Tomasz Wójtowicz, jak przystało na jubilata, z ener-gią zdmuchnął świeczki na torcie w kształcie boiska siat-karskiego, wysłuchał odśpie-wanego przez kibiców „Stu lat” i dał sygnał do rozpoczę-cia meczu.

Sobotnie spotkanie było ostatnim sprawdzianem dru-żyn przed sezonem ligowym. Resovia Rzeszów i Jastrzębski Węgiel, najpopularniejsze ekipy w kraju, pokazały licznie zgro-madzonym kibicom siatkówkę z najwyższej półki. Świetne ataki, zacięta obrona i sku-teczne bloki pokazały piękno tej dyscypliny sportu. Zacięte spot kanie zakończyło się zwy-

cięstwem 3:1 dla aktualnego mistrza Polski Asseco Resovii, ale Jastrzębski Węgiel niełatwo dał sprzedać skórę, co wró-ży interesujący sezon ligowy. Mecz był wspaniałą okazją do obejrzenia najlepszych siatka-rzy w Polsce, co czujnie śledziła drużyna naszego powiatu.

Mamy nadzieję, że słowa prezydenta Żuka się urzeczy-wistnią i Lublin pojawi się na

siatkarskiej mapie Polski, by liczni kibice naszego regionu mieli okazję wspierać lubelskich zawodników w meczach z naj-lepszymi drużynami z kraju.

Tomkowi Wójtowiczowi jeszcze raz składamy najser-deczniejsze życzenia stu lat i wszystkiego co najlepsze.

Tomasz Banaszekkapitan drużyny powiatu

lubelskiego

Złoty medalista Igrzysk Olimpijskich z Montrealu przyjmuje życzenia od prezy-denta miasta K. Żuka

Fot. Tomasz Banaszek

Na urodzinach mistrza zagrały gwiazdy.Fot. Tomasz Banaszek

Mistrzowie z Niemiec.Fot. Arch ZSP Niemce

22 P P wrzesień – październik 2013SPORT TO zDROWIE

W trosce o twój kręgosłupKręgosłup jest „rusztowaniem” dla naszego ciała, istotną częścią układu kostnego. Z jed-nej strony jego sztywność nadaje sylwetce wyprostowaną postawę, z drugiej dzięki ela-styczności mamy doskonałą możliwość zmia-ny pozycji ciała. Pochylając się, prostując, skacząc czy siedząc nie zdajemy sobie sprawy ze stopnia, w jakim w te wszystkie czynności jest zaangażowany nasz kręgosłup. Jednak gdy zaczyna boleć, odmawiać posłuszeństwa staje się przyczyną naszych cierpień.

Dolegliwości bólowe kręgosłupa są chorobą cywilizacyjną, a winę za to pono-szą: siedzący tryb życia, stres, niewłaściwa postawa przy wykonywaniu codziennych czynności, brak ruchu. Szczególną uwagę należy poświęcić nauce utrzymywania po-prawnej postawy ciała.

Zasady prawidłowego wykonywania codziennych czynności:

utrzymuj proste plecy – nie garb się,•często zmieniaj pozycję podczas długo-•trwałego siedzenia lub stania,siedź z wyprostowanymi plecami mając •punkt podparcia w lędźwiowej części pleców, nie zakładaj nogi na nogę, •chodząc bądź zawsze wyprostowany – •chodzenie po schodach to dobry sposób na trening mięśni nóg i kręgosłupa, dla układu oddechowego i krwionośnego, podnoś ciężkie rzeczy z przysiadu – pa-•miętaj o prostych plecach, przy noszeniu dużego ciężaru obciążaj •równomiernie obie ręce, pracuj w pozycji przykucniętej a nie po-•chylonej. Utrzymanie sprawności fizycznej

i możliwość cieszenia się każdym dniem bez bólu kręgosłupa zależą od nas samych, od naszego zaangażowania w program ćwiczeń i ich systematycznego wykonywa-nia. Wzmocnienie mięśni kręgosłupa oraz mięśni brzucha zasadniczo wpłynie na komfort naszego życia. Gdy ból pleców już nam doskwiera, nie rezygnujmy z ruchu.

Leczenie bólu kręgosłupa powinno być kompleksowe i wynikać z istoty choroby oraz powikłań, które jej towarzyszą. Zale-ca się terapię farmakologiczną (leki prze-ciwzapalne, przeciwbólowe), fizykoterapię (prądy interferencyjne, pole magnetyczne, ultradźwięki) oraz kinezyterapię (ćwicze-nia lecznicze).

Oto kilka przykładowych ćwiczeń dla pacjentów z dyskopatią lędźwiową:

I Pozycja: leżenie na plecach, ręce wzdłuż tułowia

1. Nogi unosimy pod kątem ok. 90 stopni i robimy „rowerek” (15 razy).

2. Prawy łokieć przenosimy za lewe ko-lano, jednocześnie unosimy kolano i górną część tułowia – wdech. Wracamy do po-zycji leżącej – wydech (10 razy na każdą stronę).

3. Unosimy biodra do góry mocno napi-nając przy tym pośladki – wdech i przeno-simy tułów na prawą stronę materaca – wy-dech. Analogicznie wykonujemy ćwiczenie przenosząc tułów na lewą stronę materaca (10 razy na każdą stronę).

II Pozycja: leżenie na prawym boku1. Unosimy lewą rękę i lewą nogę – wdech

i wracamy do pozycji wyjściowej – wydech (10 razy).

2. Kładziemy lewe kolano na materacu przed prawym i podciągamy je do klatki piersiowej – wdech, wracamy do pozycji wyj-ściowej – wydech (10 razy na każde kolano).

3. Przenosimy lewą rękę do przodu i lewą nogę do tyłu – wdech, a następnie rękę do tyłu a nogę do przodu – wydech (10 razy).

III Pozycja: klęk podparty1. Prawą rękę ugiętą w łokciu ciągniemy

do lewego ugiętego kolana – wdech i powra-camy do pozycji wyjściowej – wydech (10 razy na każdą stronę).

2. Prostujemy prawą nogę – wdech i ugi-namy ją w kolanie dociągając do lewej dłoni – wydech (10 razy na każdą nogę).

IV Pozycja: leżenie na brzuchu1. Ręce opieramy na biodrach, a szyję wy-

ciągamy jak najdalej do góry – wdech i wraca-my do pozycji wyjściowej – wydech (10 razy).

2. Brodę przyciągamy do mostka, a no-gami i rękoma wykonujemy ruchy jak przy pływaniu żabką - wdech i powrót do pozycji wyjściowej – wydech (10 razy).

3. Ręce leżą wzdłuż tułowia. Napinamy mię-śnie pośladków i kończyn dolnych. Przytrzymuj-my około 20 sekund i rozluźniamy (15 razy).

Stanisław Liskierownik Studium WF i Sportu KUL

Ćwiczą, aby skutecznie ratowaćMuszą być przygotowani na każdą ewentualność. Swoje umiejętności sprawdzają podczas ćwiczeń i ma-newrów, które są dla nich tak samo ważne, jak akcje ratownio-gaśnicze. 5 października przeprowadzono ćwiczenia zgrywające dla 20 jedno-stek ochotniczych straży pożarnych z powiatu lubelskiego, włączonych do krajowego systemu ratowniczo--gaśniczego.

Szkolenie odbyło się na tra-sie Wojciechów – Wojciechów Kolonia Pierwsza – Stary Gaj – Wojciechów. Zorganizowano je w formie rajdu ćwiczebnego, podczas którego jednostki OSP realizowały wyznaczone zadania operacyjno-techniczne.

Celem ćwiczeń było nie tylko podniesienie poziomu i efektyw-ności prowadzenia działań przez strażaków, ale też sprawdzenie stanu wyszkolenia jednostek ochrony przeciwpożarowej.

Ich przebieg na poszczegól-nych etapach wizytował starosta lubelski Paweł Pikula – prze-wodniczący Komisji Bezpie-czeństwa i Porządku, sprawujący jednocześnie nadzór nad jed-

nostkami OSP z terenu powiatu wraz z wójtem gminy Wojcie-chów Janem Czyżewskim. Na zakończenie rajdu ćwiczebnego zastępca komendanta miejskie-go Państwowej Straży Pożarnej w Lublinie brygadier Andrzej Łukaszuk dokonał podsumowa-nia.

Najlepiej na wszystkich sied-miu etapach poradziły sobie trzy jednostki: OSP Borzechów, OSP Mętów i OSP Strzeszkowice Duże, zdobywając po 34,5 pkt. Na drugim miejscu ćwiczenia zakończyły, także ex aequo, OSP Babin i OSP Pawlin, zapisując na swoim koncie tylko po pół pun-ku mniej od zwycięzców, a trze-cie miejsce zajęła OSP Moszen-ki przegrywając z najlepszymi o 1 punkt.

Najwięcej trudności uczestni-kom ćwiczeń sprawił etap drugi „Pożar pomieszczeń na I piętrze, osoba poszkodowana nieprzy-tomna”, podczas którego strażacy musieli się wykazać znajomością gaszenia pożarów wewnętrznych. Wymagała ona przeprowadzenia rozpoznania, podania jednego prądu na palące się pomieszcze-nia, pracy w aparatach ochrony

dróg oddechowych oraz ewaku-acji osoby poszkodowanej i prze-kazanie jej pogotowiu.

Oprócz jednostek OSP z KSRG z powiatu lubelskiego w ćwiczeniach wzięli udział stra-żacy ochotnicy z OSP Kolonia Wojciechów I jako współorga-nizatorzy oraz przedstawiciele

innych służb: komend miejskich straży pożarnej i policji w Lu-blinie, Zakładu Opieki Zdro-wotnej nr 1 w Bełżycach oraz Wydziału Zarządzania Kryzyso-wego Ochrony Ludności i Spraw Obronnych Starostwa Powiato-wego w Lublinie.

Red.

„Chcesz być widoczny? Chcesz, by Twoja firma była znana w regionie? Zamieść u nas SWOJĄ REKLAMĘ!zachęcamy do kontaktu: tel. 81 528 66 06 lub redaktor@powiat.lublin.pl

SZKOŁY CZEKAJĄ ZMIANY

ROK 2012 – ROKIEM OSZCZĘDNOŚCI

KLIKNIJ I ZAŁATW SPRAWĘ W URZĘDZIE

BEZROBOTNI PRAKTYKUJĄ ZA GRANICĄ

MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY GMIN I POWIATU LUBELSKIEGO

Nr 1-

2 (13

5-13

6)

stycze

ń – lu

ty 20

12

ISSN

1509

-065

5

JEDNOGŁOŚNE ABSOLUTORIUM DLA ZARZĄDU POWIATU

URZĄD NOWOCZEŚNIE ZARZĄDZANY

KU PAMIĘCI LOTNIKÓW Z GARBOWA

MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY GMIN I POWIATU LUBELSKIEGO

Nr 5-

6 (13

9-14

0)

maj –

czerw

iec 20

12

ISSN

1509

-065

5

NA WEEKEND

WYSKOCZ

PRZYBYWA LEPSZYCH TRAS

POWIATOWY DZIEŃ EDUKACJI W 15-LECIE ZSS W MATCZYNIE

SZTURM PARTYZANTÓW W NIEDRZWICY DUŻEJ

MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY GMIN I POWIATU LUBELSKIEGO

Nr 9-

10 (1

43-1

44)

wrze

sień –

paźd

ziern

ik 20

12

ISSN

1509

-065

5

SAMORZĄD

W POŁOWIE DROGI

l TO BYŁ UDANY

ROK, 2011

BEDZIE

SKROMNIEJSZY

l MEGASUKCES

DROGOWY

– MAMY

KILOMETRY

NOWYCH DRÓG I

CHODNIKÓW

l ZAPACHY I SMAKI

TRADYCJI,

NIE TYLKO

ŚWIĄTECZNEJ

MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY GMIN I POWIATU LUBELSKIEGO

Nr 11

-12 (

133-

134)

listop

ad –

grud

zień 2

011

ISSN

1509

-065

5

ZOZ-Y W BEŁŻYCACH POŁĄCZONE

UWAGA – DROGOWCY PRACUJĄ!

POWIATOWE ZESPOŁY SZKÓŁ SZANSĄ NA PRZYSZŁOŚĆ

MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY GMIN I POWIATU LUBELSKIEGO

Nr 3-

4 (13

7-13

8)

marze

c – kw

iecień

2012

ISSN

1509

-065

5

SPOTKAJMY SIĘ

NA SZLAKU

SZKOŁY PO WAKACYJNYCH REMONTACH

PROGRAMY POMOCOWE DLA BEZROBOTNYCH

I NIEPEŁNOSPRAWNYCH

BARWNA TERAPIA W DPS W MATCZYNIE

MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY GMIN I POWIATU LUBELSKIEGO

Nr 7-

8 (14

1-14

2)

lipiec

– sie

rpień

2012

ISSN

1509

-065

5

ROLNICZE ŚWIĘTO W RADAWCU

POWIAT LUBELSKI

SAMORZĄD NA PÓŁMETKU KADENCJI – CZĘŚĆ II

NOWOCZESNA SZKOŁA SPECJALNA PRZYNOSI EFEKTY

ELEKTRONICZNA SKRZYNKA PODAWCZA – JAK Z NIEJ KORZYSTAĆ?

MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY GMIN I POWIATU LUBELSKIEGO

Nr 11

-12 (

145-

146)

listop

ad –

grud

zień 2

012

ISSN

1509

-065

5

Strażacy ochotnicy pod okiem zawodowców zdobywają nowe umiejętności, uczą się ściśle współpracować na wspólnych akcjach.

Fot. Magdalena Pietrzak

Organizatorzy Dożynek Radawiec 2013 dziękują za pomoc w organizacji:

SPONSOR GŁÓWNY

SPONSORZY:

PUH WES TRANS

Piotr Felner