forza europe

Bu metin, SFR Film tarafından yürütülen ve Avrupa Komisyonu tarafından desteklenen “Avrupa Yayında II” programı kapsamında hazırlanmıştır. Metnin içeriğininAvrupa Komisyonu’nun resmi görüşlerini yansıttığı

düşünülmemelidir.

forza europe

--------------------------------------------------------------------------------------------------- 1

www.forzaeurope.com

Pascal Boniface ile Fransa Futbolu

ÜzerineDDr. Pascal Boniface, Paris’te Uluslarası İlişkiler ve Stratejiler Enstitüsü Başkanlığı’nı (IRIS) yürütmektedir. Ayrıca Fransa Savunma ve Dışişleri Bakanlığı’na danışmanlık yapmaktadır. Şimdiye dek uluslararası ilişkiler, nükleer silahlanma, Avrupa güvenliği, Fransa Dış Politikası, ve futbol üzerine 30’dan fazla kitabı yayınlanmıştır. Halen düzenli olarak uluslararası ilişkiler alanında Le Figaro, Libération, Challenges gibi ulusal gazetelerde ve Al-Ittihad (Birleşik Arap Emirlikleri), La Vanguardia (İspanya) ve Al-Raya (Katar) gibi uluslararası gazetelerde yazılar yazmaktadır.

“Bir milli takım taraftarı olmak, o ulusun etnik, dini, politik sosyal ve kültürel ayrımlarının

üstünde bir durumdur. ”

-Futbol ve Globalleşme isimli kitabınızda futbolun dünyadaki en küresel olguya dönüştüğünü ve bu küresel gücün Birleşmiş Milletler’in sahip olduğu güçten daha etkili olduğunu belirtiyorsunuz. Bunun gücün nedenleri nedir ?

- Birleşmiş Milletler bir bakıma dünyadır ve mevcut politik yapılanması içerisinde sahip olduğu güçleri ve zayıflıkları vardır. Futbolun daha küresel bir güç olduğunu söylediğimde, bunu sadece FİFA’nın Birleşmiş Milletler’den daha fazla güce sahip olduğundan yola çıkarak belirtmedim, ki BM’nin 192 üyesine karşın Fİki BM’nin 192 üyesine karşın FİFA’nın 207 üyesi var. Ancak bahsettiğim bu değildi. Burada futbolun evrenselliğinden bahsediyorum. Çünkü bir ulusal bayrağın olmadığı, hatta elektriğin, yolun, suyun olmadığı yerlerde bile insanlar futbolun ne olduğunu bilirler. Bu nedenle futbol herkesin bildiği bir fenomene dönüşmüş durumda. Futbol yıldızlarını, futbolun nasıl oynandığını ve televizyonun da sayesinde futbola dair herşeyi biliyoruz. Bu duruma Dünya Kupası finalinin dünyada en çok izlenen yayın olduğu gerçeğini de ekleyebiliriz.

- Öte yandan futbol, yerel bir kimliğe de sahip. Bunun temelinde ulusal kimliklerin futbolla kkurduğu ilişki mi yatıyor ?

- İlginç olan ise bu. Küreselleşen bir dünyada yaşıyoruz ve küreselleşme sınırları silerken ulusal kimlikleri de gücünü de zayıflatıyor. Yerel olanı zayıflattığı için küreselleşmeye karşı çıkabiliyoruz. Futbol ise küresel güçlerden birisi. Ancak aynı zamanda futbol yerel kimlikleri de destekliyor. Bir milli takım taraftarı olmak, o ulusun etnik, dini, politik sosyal ve kültürel ayrımlarının üstünde bir durumdur. Yeni bağımsızlığa kavuşmuş genç devletlerden parçalanmış çok uluslu imparatorluklardan ortaya çıkan ulus devletlere kadar o ülkenin neredeyse tüm vatandaşlarının birlikte desteklediği bir takıma dönüşür milli takımlatakımlar. Bunun abartıya kaçtığı durumlar olur mu? Evet, her fenomenin kendince aşırılıkları vardır. Milliyetçi aşırılıkların dengelenmesi gerekmektedir. Yine de ben futbolun milliyetçi şiddeti körüklediği düşüncesine karşıyım. Bu durumu açıkça Türkiye ve Ermenistan arasındaki ilişkide görebiliyoruz.

forza europe

--------------------------------------------------------------------------------------------------- 2

www.forzaeurope.com

FFutbol bu iki ülke arasında tarihi bir anlaşma yapılabilmesine zemin oluşturdu. Buna benzer örnekleri çoğaltmamız mümkün. Dolayısıyla eğer ki holiganlar ya da fanatikler arasındaki kavga-lar gibi bazı aşırılıklar yaşansa da bu kişiler daima azınlıktadır. Futbol, bu nedenle “sevimli bir yurtseverlik” sağlar çoğu zaman. Hepimiz kendi takımımızı destekleriz ama kaybetmemiz de dünyanın sonunun geldiği anlamına gelmez. Gelecek sene kazanabileceğimiz bir maça umutlarımızı taşırız. Bu nedenle futbol, ulusal kmliğin ölçülü bir şekilde gelişmesini sağlar. Sonuç olarak Avrupa’ya baktığımızda uluslararası rekabetin pek fazla olmadığını görürüz. Ancak hala st-adyumlarda rekabet çok görünür bir düzeydedir, ki böylesi bir rekabeti daima savaş alanlarındaki rekabete tercih edeceğiz.

-Günümüzde futbolu ve kimlik politikasını çok tartışır olduk. Bunun nedeni sizce nedir?

-Bugün artık futboldan daha çok bahseder olduk. Çünkü her kıtaya yayına global bir fenomen durumundadır futbol. Örneğin eskiden Japonya’daki ve Kore’deki futboldan bahsetmezdik. Her toplumda futbol gittikçe derinleşiyor. Fransa’yı örnek alırsak, bugün Fransa’da 2.3 milyon insan futbol oynuyor. Hiçbir siyasi partinin, ya da sendikanın ulaşamayacağı bir rakamdır bu. Hiçbir din bu kadar insanı bir araya getiremez Fransa’da. Ancak futbol bunu başarabildi ve hala başarmaya devam ediyor. Bununla birlikte eskiden spor medyası dışında medya, futboldan neredeyse hiç bahsetmezdi. Şimdi herkes bahsediyor. Futbol sadece bir spor değildir, sosyal, politik, jeopolitik ve ekekonomik etkisini her yerde hissedebilirsiniz.

“ Bugün Fransa’da 2.3 milyon insan futbol oynuyor. Hiçbir siyasi par-tinin, ya da sendikanın ulaşamayacağı bir rakamdır bu. Hiçbir din bu kadar insanı bir araya getiremez Fransa’da.”

Birçok yazıda ve araştırmada Fransa Milli Futbol Takımı’nın diğer Avrupa ülkelerinin takımlarına oranla çok daha küresel bir özelliğe sahip olduğu belirtilmekte. Fransız milli takımını farklı kılan şey nedir?

-Fransa’nın kolonyal geçmişi Fransa’yı bu konuda farklı kılıyor. Almanya ve İtalya Afrika’da kolonilere sahip olmadılar. Fransa’nın daima “denizaşırı bölgelerinden” oyuncuları oldu. Ayrıca Fransa’ya göç eden göçmenlerin çocukları genellikle Fransa’yı anavatanları olarak kabul ettiler, ki bu Almanya’nın ırka dayalı yapısından farklıydı. Bu nedenle Almanya’da göçmenlerin çocukları Alman toplumuna entegre olmakta zorluk yaşadılar. Ancak Almanya’da bu sistem artık değişti. Günümüzde Polonya’dan ve hatta Türkiye’den oyuncular da görebiliyoruz Alman Milli Takımı’nda.

- Fransız Milli Takımı’nın bu nedenle tüm dünyada popüler olduğunu söyleyebilir miyiz?

-Bir takımı popüler yapan şey kazandığı zaferle-Bir takımı popüler yapan şey kazandığı zaferlerdir. Bu nedenle, entegrasyon tartışmaları içerisinde Fransız milli takımının “siyah, beyaz, arap” karması göçün bir sorun değil bir kazanç olduğunu bize gösterdi. Onlar olmadan Fransa asla Dünya Kupası’nı kazanamazdı. Böylece takımın kendisini dünyaya kabul ettirmesi, etkisinin de artmasına neden oldu. Bunun tehlikesi ise göçmen çocuklarının bu başarısının sadece spor sahalarında sınırlı kalması. Asıl sorunumuz, parlamentoda, iş dünyasında, askeriyede ya da idari birimlerde çok daha az siyahın kendisine yer bulabilmesi. Futbol entegrasyonu körükleyen bir olgu, ancak diğer sektörlerin de futbolu takip etmesi gerekiyor.

-Entegrasyona -Entegrasyona karşılık, sahalarda ırkçılığın varlığına karşı neler yapmamız gerekiyor?-Manouchian’ın* (Paris’te Missak Manouchian’ın(1906-1944) kurmuş olduğu ve 2. Dünya Savaşı sırasında Nazi işgaline karşı Fransa’da silahlı mücadele veren komünist grup (The Manouchian Group http://www.marxists.org/history/france/resistance/manouchian/index.htm aynı zamanda ku-rucusunun ismi ile anılır. (ç.n.)) yoluyla tepki vermememiz gerekiyor ırkçılığa. Tren kazaları trenleri

forza europe

--------------------------------------------------------------------------------------------------- 3

www.forzaeurope.com

yasaklamamız anlamına gelmez. Yapmamız gereken futbolun olumsuz etkilerini en az düzeye in-dirgemek. Futbol ırkçılığı ortaya çıkarmaz. Futbol ırkçılığın kurbanı olur çoğu zaman. Bu aşamada şu sorulur hep. Futbol ırkçılığa karşı mıdır yoksa ırkçılığı destekler mi? Futbola biraz daha yakından bakarsak futbolun ırkçılıkla savaşan bir alan olduğunu görürüz. Bir çocuk bir futbolcuya özendiğinde onun dinine, derisinin rengine bakmaz, hangi milletten olursa olsun, ona özenir. So-kakta futbol oynayan çocuklara baktığınızda derilerinin renklerini umursamadan futbol oynadıklarını görürüz. Futbol bu nedenle birleştiricidir. Tekrarlamak gerekirse, futbol toplumun tüm sorunlarını çözemez, öte yandan futbol ırkçılık da yaratmaz.

-Ülkelerin birbiri ile kaynaşmasında da futbolun rolü olduğunu söylemek mümkün bu du-rumda.

-Futbol diplomatik bir araçtır çoğu zaman. Ermenistan ile Türkiye arasındaki ilişkiye bakın, futbol bir araç, ama herşeyi çözemez. Örneğin bugün israil ile Filistin arasında bir maç organize etmek imkansız. Ancak eğer Dünya Kupası organizasyonunun resmiyeti olmasaydı, Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Ermenistan’a gidemezdi. Maça gittiği ve kendi takımını desteklediği için kim onu suçlayabilir ki? Futbol diplomasiye bir zemin hazırlar. 2002 Dünya Kupası’nın Japonya ve Güney Kore’nin ortaklığında düzenlenmesi geçmişte sorunlar yaşamış iki toplumun bağlarının kuvvetlen-mesine neden oldu.

“Eğer Dünya Kupası organizasyonunun res miyeti olmasaydı, Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Ermenistan’a gidemezdi. Maça gittiği ve kendi takımını desteklediği için kim onu suçlayabilir ki?

-Bu duruma verlebilecek farklı bir örnek de Cezayir milli takımının kuruluşu sanırım…

-Milli takımların devletle-Milli takımların devletlerden daha önce kurulduğu durumlar da oldu Cezayir örneğinde olduğu gibi. Cezayir, 1958 ile 1961 yılları arasında dışarda tam 30 maç yaptı. Dağılmış Yugoslavya’da ya da Sovyetler Birliği’nde kurulan yeni devletler ya da Afrika’da bağımsızlığını yeni kazanan dev-letler için ulusal takım egemenliğin gösterildiği bir araç. Çünkü artık televizyondan izleyebildiğimiz br simgeye ve kimliğe dünüşebiliyor. Bu nedenle BM’de bir üyeliğe sahip olmanızdan daha sem-boliktir milli takımlar. Tabii ki BM üyeliği de mühimdir. Ancak futbol maçı herkesin evet oyunu verdiği bir referandum gibidir.

-Fransa Futbol Federasyonu’nun kurmuş olduğu Futbol Vakfı’nın yönetim kurulu üyeliğini de yürütmektesiniz. Bu vakfın misyonunu açıklar mısınız?

--Futbol Vakfı futbolun pozitif ve sosyal yönünü vurgulamak amacıyla kuruldu. Bu nedenle üç ana hedefi var: kendine saygı, ötekine saygı, ki futbol farkılıkları kabullenmemizi ve ırkçılıkla mücadele etmemizi sağlar ve çevreye saygı. Çünkü spor bugün sürdürülebilir kalkınmanın da bir aracıdır. Vakfın bu 3 hedefinin de 3 yürütücüsü var. uluslararası bir futbolcu olan Corrine Diacre, ırkçılığa karşı verdiği mücadelelerle tanıdığımız Lilian Thuram, ve bir diğer dünya kupası kahramanlarımızdan Bixente Lizarazu çevreye saygı konusunda Futbol Vakfı le birlikte çalışmalar yürütüyorlar. Bu mesajları yaymak ve pedagojik bir eğitimle çocukları bu konuda bilinçlendirmek öncelikli amacımız. öncelikli amacımız. Futbolu para, ırkçılık gibi birçok şeyden dolayı suçlayanlar oluyor. Çünkü futbol

forza europe

--------------------------------------------------------------------------------------------------- 4

www.forzaeurope.com

o kadar popüler ki onun herşeyi yapmasını istiyoruz. Irkçılığı yoketmesini, dünya barışını getirm-esini istiyoruz futboldan. Futbol küresel bir güçtür ve insanlar üzerinde önemli bir etkisi vardır. Bu doğru. Ancak herşey üzerinde dönüştürücü bir güce sahip değil futbol. Futbolu olumlu mesajlar vermesi için kullanabiliriz, ancak futbolun herşeyi çözmesini beklemek doğru değil. Bu işe yaramaz.

Ekim 2009-Paris