Paz de Ziganda Paz de Ziganda

IkastolaIkastola

-- Atarrabia Atarrabia --

2010ekoPrentsa Bilduma

NIE

12 SOCIEDAD NAFARROA Diario de Noticias 2010eko apirilak 8, Osteguna

Paz de Ziganda Ikastola (Atarrabia)

IkastolakZOZKETAN SARIAK LORTU!

GALDERAK

● 1. Beren proiektuari hasieraemateko, zein izan zen 5. mailakoikasleek egin zuten lehen ekin-tza?● 2. Zein ikastolek parte hartuzuten Basoa Oinezaren ekintzahonetan?

IZEN-ABIZENAK

-

IKASTETXEA

ADINA

TELEFONOA

-

ERANTZUNAK BIDALI! Erantzunak posta elektronikozbidal ditzakezue:nie03@ikastola.netErantzunak posta arruntez bidalditzakezue:Nafarroako Ikastolen ElkarteaSan Anton 3, 1º31001 Iruñea948 222196

IRABAZLEAKOinez materiala: Rakel LasagaMigueltorena (1) eta AmaiaRubio (2).

Datu Pertsonalak Babesteari buruzko abenduaren 13ko 15/1999 Lege Organikoan xedat-zen dena betez, zure datu pertso-nalak ZOZKETA fitxategian sar-tuta daudela eta horren helburua erakundeak antolatutako zozke-tak kudeatzea dela jakinarazten dizugu. Fitxategia Datuak Babes-teko Agentzian aitortu dugu eta datuen segurtasuna bermatzeko neurriak ezarri ditugu.

www.nafarroaoinez.net

Ikasleek lan handia egin zuten zuhaitzak landatzeko.

Azkenean. 2009an proiektuak argiaren lehen izpiak ikusi ondoren, iritsi da eguna. Paz de Ziganda eta Andra Mariikastoletako ikasleek Oinez Basoaren lehenengo zuhaitzak landatu dituzte. TESTUAMaite Garcia/Nerea Ezkurdia

OINEZ BASOA

M ARTXOAREN 4ean,Arbizuko udalarenparean, Oinezakekintza berri bati

hasiera eman zion Utzubar lur ere-muan. Paz de Ziganda etaArbizuko ikastolek parte hartugenuen eta guztira 7 eta 16 urtebitarteko 90 ordezkariren bat bil-du ginen. 5.500 zuhaitz landatzekoasmoz. Zuhaitz horietatik, AndraMari Ikastolak 2.000 inguru babes-tu nahi ditu eta guk gainontzekoakbabesten saiatuko gara.

Hala ere, Arbizuko Udalak eskai-nitako lur eremua ez da nahikoa.Baso hau osatzen denean, datozenNafarroa Oinezek beste baso batihasiera emango diote eta horreta-rako lur eremu berrien bilagabiltza.

Oinez Basoa ekimen berritzaileadela esan daiteke: Arbizuko basoa-ren eta euskararen aldeko basoenzuhaitzak babestea da lehenengohelburua, baina ez bakarra. Biga-rren bat ere badago: irakaskuntzaeuskaraz eta ingurumenarenzaintza bultzatu nahi dugu. Ikas-tolek eta Nafarroa Oinezek sor-tuko duten kutsadura (CO2-a)orekatzeko sortua dago, zuhaitzekfotosintesiaren bitartez xahututa-ko oxigenoa askatuko dutelako.

Zuhaitzak babesteko bi modu

daude: alde batetatik oinez dendabatean bonuak erosiz edotawww.oinezbasoa.com bisitatuz.Azkeneko honetan zure zuhaitzapertsonalizatu dezakezu, izena,deskribapena eta argazkia jarriz.

Oinez Basoak Nafarroa Oinez festan isurtzen diren CO2 gasak murrizteko xedearekin jaio zen. ARGAZKIAK: PAZ DE ZIGANDA

Baina hau egin baino lehen, auke-ra ezazu zure zuhaitzik gus-tukoena!

Ekintzan zehar zenbait jardueraburutu genituen: Paz de Ziganda-kook zuhaitzak landatzen geni-

Zuhaitzekfotosintesiaren bitartezxahututako oxigenoaaskatuko dute basoan

Naturarekin bat

Diario de Noticias 2010eko apirilak 8, Osteguna NAFARROA SOCIEDAD 13

Ikasleek ere ikasi zuten papera nola egiten den.

Erreportariakegun batez

B EREN lanari hasiera ema-teko, DIARIO DE NOTI-CIAS egunkaria bisitatuzuten, bertako lan modua

nolakoa zen ikusteko. Langile batezgidatuta, erredakzio bulegoak,inprenta, makina desberdinak…ezagutu zituzten. Lana nola bana-tzen zuten ikusteko, egunkariko saildesberdinen departamentuetanizan ziren. Bisita bukatutakoan,inpresio ona jaso zuten gure ikas-leek. Hasteko, errotatiba eta maki-na handiak asko gustatu zi-tzaizkien. Hainbeste egunkari zahargordeta ikusteak, berriz, harritutautzi zituen, baita bidaltzeko prestzeuden eguneko egunkarienmultzoak ere. “Ateraldian, errotati-ba izan da gehien gustatu zaiguna”,komentatu zuten ikasleek.

Egunkariari izena eman ondoren,taldetan bildu eta lanak banatuzituzten. Talde bakoitzak atal batprestatu zuen; nazioartekoak, ber-takoak, kirola, kultura... Egunkari-ko publizitatea, berriz, denen arteanegin zuten. Albisteak idatzi ondoren,ordenagailuak erabili zituzten tes-tuak berridazteko eta txukunuzteko. “Ordenagailuak erabiltzeaoso gustatu zaigu”, aipatu zutengehienek. Hau guztia bukatuta,egunkariari itxura ematea besterikez zitzaion falta. DIARIO DE NOTI-

CIAS-eko egunkaria imitatuz, komi-ki bat ere txertaru zuten.

Irudimena erabiliz asmatutakoalbisteak sortu zituzten, hala nolaEgipto elurpean, eta Aberatsak diraduela lau egun Afrikako biztanleaknazioarteko atalean; bertakoetan,Bonba bat Atarrabian eta Marrazobat aurkitu dute Donostiako hon-dartzan; kiroletan, berriz, Jarqueeta Puerta bizirik aurkitu dituzteAsiako ekialdean, Paz de Ziganda-ko mendi taldeak Everesta igo du etaEskubaloiean jokatzeko era berria,izotz gainean, besteak beste.

Hauetaz gain, benetako gerta-kizun baten inguruan ere erre-portaiak egin zituzten. LehenHezkuntzako 5.A gelakoek, Liba-no eta Marokotik etorritako bilagunen bisitaren inguruan idatzizuten. Bi pertsona hauek, Nafa-rroan bizi dira beren herrialdetanarazoak zituztelako eta beren ingu-ruan idatzi zuten ikasleek. “Najy,43 urtekoa, Libanon bakerik ezzegoelako etorri zen Atarrabiarabizitzera. Rahima, 44 urtekoa,Marokotik etorri da bere lagunguztiak bezala”. 5.B gelakoek,aldiz, “Santa Ageda koplak kanta-tuz” eta “Estralurtarrak ikasto-lan” benetako albiste bezala aur-keztu zituzten. Lehenengoak San-ta Ageda eguneko kronika egin

Paz de Ziganda ikastolako 5.mailako ikasleakalbisteen munduan aritu dira lanean. Gelako proiektubat burutzeko, egunkari bat sortu dute beren albiste

propioekin. Hauek, ikasleek irudimena erabilizasmatutakoak dira, baina benetako egunkari baten

egiturari eutsiz. TESTUA Irene Belasko/Anais Sanchez

Paz de Ziganda Ikastola (Atarrabia)

LHko ikasleak Maroko eta Libanoko arazoei buruzko hitzaldian.

Libanotik eta Marokotik etorritako bi lagunak

tuen bitartean, Andra Mari ikas-tolakoek bertso batzuk bota zituz-ten. “Haizeak Etxarriko ikasleenahotsak eraman zituen, bainasuposatzen dut oso politak izangozirela”. Beste ikastolakoak Arbizu-ra bueltatzerakoan, guk bideo gra-baketa batzuk egin genituen, bai-ta argazki batzuk atera ere. Zortehandia izan genuen eguraldia-rekin, baina lokatz asko zegoen.Batek baino gehiagok lurreanbukatu zuen! Hotz izugarria eginzuen, baina azkeneko mementu-rarte ez zuen euririk egin.

Guztia bukatutakoan, autobusakArbizuko polikiroldegira eramangintuen. Bertan bokatak, ura etalaranjak banatu zituzten eta denokbatera gustura bazkaldu genuen.Hotz handia egiten zuenez, denokzenbait jokotara jolasten hasiginen. Behin kiroldegia garbituazegoela ziurtatzean, autobuserabueltatu ginen eta ikastolakobidean abestiak abestu genituen.

Orokorrean, natura babestengenuen bitartean, jarduera berrihonek harremanak zabaltzekobalio izan zigun. Ikusi duzuenbezala, eguraldia ez da traba han-dia izan eta Oinezak egingo dituenhurrengo jardueratan horrela iza-tea espero dugu. Haietara gonbi-datzen zaituztegu!

ATARRABIA. Gaur egun berotegiefektua nabaria da gure gizarteaneta honek, buruhauste asko sorra-razten dizkigu. Naturari laguntzeko,duela bi aste, Paz de Zigandako etaEtxarri Aranazko ikastoletako ikas-leak zuhaitzak landatzen aritu ziren,baina aurretik kontzientziazio pro-zesu bat gauzatu zen gure ikastolan.Horretarako, DBH lehenengo mai-lako ikasleez baliatu ziren.

Hiru ikasgaietan aritu dira pro-zesu honetan: Natur, Matematikaeta Euskaran. Lehenengo saioan,paperaren aintzindariei buruz hitzegin zitzaien. Leizea, papiroa,zura… eta gero, papera egiteko pro-zesua nolakoa den ere azaldu zi-tzaien. Bi paper mota zeudela azter-tu zuten, hauen arteko desberdin-tasunak aldenduz. Paper birzikla-tua egiten ere aritu ziren, egunka-ri zaharretako orriez baliatuz. Halaere, paper birziklatuak, abaintaila

ETXARRIKO ANDRA MARIKO ETAPAZ DE ZIGANDAKO IKASLEEK

KONTZIENTZIAZIO PROGRAMAEGIN DUTE IKASTOLAN

eta desabaintailak ditu. Baina pro-zesua ez zen hemen amaitu.

Matematikan jarraitu zuten eko-brigada proiektua lantzen. Hone-tan, ikerlari lanetan ibili ziren esta-distika taulak eginez zenbait ondo-rioetara ailegatzeko. Adibidez,ikasle baten kalkuluen arabera,lehenengo DBHko ikasleekkurtsoan zehar bost zuhaitzbeharko lituzkete beren paperbeharrak asetzeko. Honekin bate-ra, jabetu ziren paper gehiegi era-biltzen zutela beti beharrezkoa ezden arren. Baita ere, paperaren era-bilera murrizteko, konpromezubatzuk hartu zituzten, hala nolapaperak bi aldetatik erabiltzea.

Azkenik, proiektua euskaranamaitu zuten proiektuari buruzkoberaien iritziak emanez. Honahemen Iratxe Huartek eta AinitzOtaegik idatzi zutena:

“Proiektu hau oso interesgarriairuditu zaigu, alde batetik, paperbirziklatua egiten ikasi dugulako,eta bestetik, informazio ugari jasodugulako. Adibidez, paper tona bategiteko zenbat zuhaitz behar direneta DBH guztian kurtsoan zeharerabiliko ditugun zuhaitzen kopu-

rua kalkulatu dugu. Gainera, pape-ra neurririk gabe kontsumitzendugula konturatzeko balio izan digueta horren aurka zerbait egin behardugula pentsatu dugu.

Dena den, ez zaigu gehiegi gusta-tu proiektua aurkeztu diguten

Ekobrigada, naturaren alde lan egiteko prest

modua, irakasle bakoitzak desber-din azaldu duelako. Horren ondo-rioz, nahasmen handia sortu da,ikasleen datuak bat ez zetozelako.

Beraz, hasieran ulergaitza irudi-tu arren, proiektua polita delaondorioztatu dugu”. >A.S./A.A.

zuen, eta bigarrenak, berriz, inau-teri egunekoa.

Publizitatea ere asmatu zutengure lagunek. Beste askorenartean, Marte Bidaiak S.A. Marte-

ra bidaiatzeko, Korporazio Supe-rakzioa (famatuen sudurrak, bela-rriak eta ahoak)...

Egunkaria bukatuta ikusirik,inpresio ona hartu zuten ikasleek.Hainbeste lan egin ondoren osoemaitza ona lortuta lasai eta poziksentitu ziren. “Lehenengo egunka-ria izanda oso ongi geratu da” dioikasle batek. Beste batek honakoadio “Hainbeste lan eta azkeneanoso polita eta erreala geratu da”.

Proiektua martxan jarriaurretik, DIARIO DENOTICIAS egunkarianizan ziren ikasleak

CUPÓN

Miércoles 14 de Abril3

SACO DE DORMIR

97

71

57

65

45

03

5

00

41

4

PÁGINAS 14-16

¿TIRARÁLACOMPARSAELCHUPINAZO?

IKASTOLASDE NAVARRACuatrodécadasde

trabajoporeleuskera

FÚTBOL ESTE FIN DE SEMANADesconvocada la huelga tras el

acuerdo entre jugadores yFederación

PÁGINAS 60-61

El PP acusa a Sanzde poner a Asiáinen Can para hacerun favor al PSN

La reformalaboral precarizael mercado, dicen

los sindicatos

Los ex directivos absueltosen el ‘caso Egunkaria’ alertande que aún no se ha cerrado

La ley de vivienda mantiene el baremo únicosin excepciones para cooperativas sindicales

Tres detenidos por su posible relacióncon el homicidio del joven tudelano

El PSN arremete contra la “deslealtad” de Barcina, pero no rompe los pactos con UPN

La Policía Foral acompaña a uno de los detenidos al registro de la caseta en que vive, en Tudela. FOTO: CANAL 6 NAVARRA

LA POLICÍA REGISTRÓ AYER LA CASETA DONDE VIVEUNO DE ELLOS, QUE SON DE ORIGEN ARGELINO

Los investigadores creen que uno de los arrestados estáimplicado directamente y estudian la participación del tercero

PAMPLONA. La Policía Foral ha dete-nido a dos sospechosos por susupuesta relación con la brutal agre-sión que causó la muerte al joventudelano Javier Martínez Llort, de32 años, el pasado domingo. Uno deellos estaría implicado directamen-te en los hechos, mientras se inves-

tiga la participación de un tercero,que también fue arrestado. Las trespersonas son de origen argelino y sehallan en situación irregular en elEstado. Los investigadores, con lacolaboración de la Policía Nacional,registraron ayer la caseta donde viveuno de ellos. PÁGINAS 9-10

División en el PoderJudicial por las críticas ante

el acoso al juez GarzónPÁGINA 23

Educación suprime loscampamentos en euskera enArantza y Beintza-Labaien

PÁGINA 17

Año XVII Núm. 5.390

NoticiasDiario de

PÁGINAS 6-8 EDITORIAL EN PÁGINA 3

PÁGINAS 20-22 PÁGINA 19 PÁGINA 54

PÁGINA 28

1,10 euros Miércoles, 14 de abril de 2010EL PERIÓDICO DE TODOS LOS NAVARROS NAFAR GUZTION EGUNKARIA

Periódico + Pieza de Pulsera Alma: 1,60 euros. Periódico + Juego de ingenio: 5,05 euros. Periódico + DVD Cine Platinum: 6,05 euros. www.noticiasdenavarra.com

14 SOCIEDAD NAVARRA Diario de Noticias Miércoles, 14 de abril de 2010

4 0 A Ñ O S E N S E Ñ A N D O E N E U S K E R A >

Fue una apuesta arriesgada en tiempos difíciles y ya han pasado 40 años. Las ikastolas de Navarra consiguieron romper la vitrina del museo alque estaba condenado el euskera, ofreciendo un sistema educativo que nació del corazón del pueblo navarro. TEXTOArkaitz A. Muro FOTO Javier Bergasa

IKASTOLAS

U N cuatro y un cero. Cua-renta. Mientras que aalgunas personas lescausa cierto vértigo

subir al cuadragésimo escalón desu vida, los fundadores de las ikas-tolas de Navarra soplan con ilusiónlas cuarenta velas que adornan supastel. Y no es para menos. La lla-ma de cada cirio representa un nue-vo triunfo de aquellos navarros quehace cuatro décadas decidieronechar un pulso al sistema educati-vo vigente, que en aquel entoncesse levantaba sobre los pilares delcatolicismo y patriotismo español.Una apuesta que, durante estas cua-tro décadas, ha pintado el cuadro dela sociedad navarra con el pincel delbilingüismo, devolviéndole aleuskera el lugar que le pertenece:las calles del viejo reino navarro.

No se pueden desarrollar laslíneas de este reportaje sin contarcon el testimonio de Irene López-Goñi, prestigiosa doctora en peda-gogía y autora de la tesis doctoralIkastola: un movimiento popular ypedagógico, que alaba el “largo reco-rrido plagado de trabajo, emoción,sentimiento y buen hacer educati-vo” de las ikastolas navarras.

Pero este recorrido no se inicióhace 40 años, ya que, antes de queestallase la Guerra Civil, hubo unprimer intento de sembrar las semi-llas de la cultura navarra en el cam-po de la educación, abriendo las pri-meras escuelas vascas entre 1931 y1936 en Estella, el valle del Baztan yPamplona. Los padres de las ikasto-las que hoy conocemos arrancaronsu andadura bebiendo de diferentesfuentes ligadas al mundo de la edu-cación, que comenzaron a manaruna metodología innovadora creadapor el médico belga Ovidio Decroly.

Pero las puertas de estos primeroscentros levantados sobre loscimientos del nacionalismo vascofueron cerradas al comenzar la gue-rra, que destruyó la cosecha culti-vada a lo largo de esos cuatro años.

HACIA LA NORMALIDAD La tormen-ta política consiguió que las tizas delos centros escolares pasaran ahablar únicamente en español; aun-que el euskera seguía latiendo enlos corazones de los navarros. Espor eso que a mediados de los 60nació una flor entre las zarzas fran-quistas, que guardaba entre suspétalos la idea de crear en Navarravarios centros escolares dondepoder aprender el idioma. “Los ciu-dadanos que dan vida al movi-miento de las ikastolas no consen-tían que el euskera formara partede un museo y consideraban quehabía que modernizar la lengua”,explica Irene López-Goñi. Asimis-mo, como todavía la llama que ilu-minaba las primeras ikastolas delterritorio no se había extinguido,“resurgió la idea de crear un nuevo

sistema educativo, más plural yabierto”, subraya.

Y así fue. Varios grupos de padresy madres de Navarra, arropados pordiferentes asociaciones culturales,deportivas y de otros ámbitos, unie-ron sus fuerzas para ofrecer a susvástagos la oportunidad que ellos notuvieron. La opción de crecer en elseno de los valores que hasta la Gue-rra Civil habían sido transmitidosgeneración tras generación.

“La Institución Príncipe de Via-na, a través de su sección de vas-cuence, jugó un importante papelen un primer momento”, remarcaLópez-Goñi.

En 1965 se abrieron las puertas dela primera ikastola de Pamplona,Nuestra Señora de Ujué, ubicada enla calle Pozoblanco. Ésta nació de lamano de la Asociación de Amigosdel País. Cinco años más tarde, estecentro se dividió en dos ikastolas:

En 1981 Alsasua organizó el primer Nafarroa Oinez (fiesta de las ikastolas), que año tras año ha sido la columna vertebral de estos centros.

San Fermin, en Cizur Menor, y Pazde Ziganda, en Villava. Junto conestos dos centros educativos de lacuenca de Pamplona, nacieron losde Etxarri Aranatz (el año pasadocelebró su 40º aniversario), Olaza-gutía, Tafalla, Estella, Baztan, Lei-tza y Lekunberri (estos dos últimospertenecen en la actualidad a la redde centros públicos).

Durante estos 40 años las ikastolasde Navarra han trabajando dura-

mente para cumplir sus objetivos.Comenzaron su andadura en cir-cunstancias muy precarias, pero gra-cias al calor de los ciudadanos nava-rros, han conseguido caminar enuna misma dirección (hoy en día lafamilia de las ikastolas está formadapor 15 centros). Con el transcurso delos días, las leyes comenzaron a son-reírles y finalmente fueron recono-cidas legalmente. Un respaldo queles ha ayudado a cumplir su sueño.

Cuatro décadas trabajando por el euskera

I Z A S K U N G A S T E S IUNA DE LAS PRIMERAS PROFESORAS DEL MOVIMIENTO DE LAS IKASTOLAS

“El idioma está recibiendo ataquesdiarios y tenemos que seguir luchando”

PAMPLONA. Comenzó a ejercer deprofesora a mediados de los años 60,trabajando en diferentes locales ypisos de la ciudad. En 1970 fue unade las primeras docentes de la ikas-tola que se ubicaba en la plaza SanJosé, pasando más tarde al centroeducativo de la avenida de Bayona.Finalmente, desarrolló su labor enel mundo de la educación dentro delcentro San Fermin Ikastola.¿Cómo recuerda sus primeros días?Todo el mundo estábamos nervio-sos. Iniciamos un proyecto muybueno, estábamos todos de acuerdocon ello, pero resultaba ser muycomplicado. Algunas sensacionesque vivíamos eran buenas, perootras, en cambio, eran duras.¿Cuál era su objetivo inicial?Euskaldunizar; enseñar y que los

alumnos estudiaran en euskera. Endefinitiva, sacar el idioma del entor-no del caserío a la calle, a la plaza,al mundo. Era un objetivo que nosdaba mucha fuerza e ilusión.Sus primeros pasos los dieron enplena dictadura franquista.¿Sufrieron algún percance con elrégimen?Sabíamos que la Guardia Civil anda-ba detrás, que iba a los pueblos arecopilar información sobre noso-tras, que acudía a casa del alcalde (enaquella época era Miguel JavierUrmeneta) para preguntar si éramosbuenas, si nos portábamos bien... Engeneral, las ikastolas no estabanreconocidas y había dificultades entodos los sentidos.¿Dónde desarrollaban su labor?Antes de que yo comenzara a tra-

mos nuestro propio material. Unmétodo que recuerdo, si se le puedellamar de esta manera, eran lospalillos que empleábamos paraescribir y aprender los números. Alprincipio no estábamos muy pre-parados. Era un método vivo. Utili-zábamos el entorno que nos rodea-ba para enseñar el idioma. El apren-dizaje se desarrollaba en grupos.En su opinión, ¿cuál ha sido elhecho más importante que hainfluido en la vida de estos centros?Lo más importante ha sido el reco-nocimiento por parte de la Admi-nistración y, por otro lado, las ayu-das económicas que hemos ido reci-biendo de diferentes fuentes; nos hanayudado mucho en este proyecto.A día de hoy, ¿cree que fue unaapuesta acertada?Sí. Aquella apuesta que hicimos enaquellos tiempos, que en un momen-to dado ni nos creíamos que podíasalir adelante, ha sido importante. Eleuskera no está sólo en la ikastola,sino que también está en la escuela,en los institutos, en las universida-des, etcétera. Esto no acaba aquí, tie-ne que ir a más. El idioma está reci-biendo ataques diarios y tenemosque seguir luchando. >A.A.MURO

bajar, ya hubo unos primeros inten-tos de fundar una ikastola. Un añoantes Mikela Gastesi comenzó a tra-bajar en un local que pertenecía ala Asociación de Amigos del País,si mal no recuerdo. Al año siguien-te, cuando yo entré, comenzamos adesarrollar este proyecto en un pisode la plaza San José. A partir deentonces las ikastolas de Navarrafueron cogiendo cada vez más fuer-za. Posteriormente nos trasladamosa un local de la avenida de Bayona.Las ikastolas nacieron con un nue-vo sistema pedagógico bajo el bra-zo. ¿Cómo empezaron a trabajar?Los primeros años como se podía,no había material. Nuestro objeti-vo era que los alumnos aprendieraneuskera y para ello utilizábamostodos los medios posibles. Creába-

Diario de Noticias 2010eko apirilak 14, Asteazkena NAFARROA SOCIEDAD 15

4 0 U R T E E U S K A R A Z I R A K A S T E N >

Olatzagutiako Ikastola Iruñetik kanpo zabaldu zen lehena izan zen. Garaiko gelatxiki hura 500 kide dituen familian bilakatu da gaur egun. TESTUA Arkaitz A. Muro

Gela txikia, kemen handia

B I emakume kementsurenilusioa eta amets bateksortzen duen indarra.Hauek izan ziren Olatza-

gutiako ikastolaren, Iruñetikkanpo sortu zen lehenengo ikasto-laren, zutarriak; gaur egun sendoeta trinko zutik jarraitzen dutenak.Izan ere, Milagros Lopez de Goi-koetxeak eta Mikele Aierdik egin-dako lanari esker, Olaztiko hau-rrek, eta baita ingurukoek ere,beren ikasketak euskaraz burutuahal izan zituzten.

Gerra osteko egoera ez zen batereona izan Sakanan. Euskaraz biziziren karrikak mutu geratu ziren.Hala ere, euskararen aldeko jarre-ra ez zen desagertu, eta 60.hamarkadaren amaiera aldeaneuskal eskola bat sortzeko ideia jaio

zen. Era horretan, Milagros Lopezde Goikoetxea eta Mikele Aierdiburu-belarri hasi ziren lanean,Olatzagutiako ikastola martxanjartzeko. Lehen ikasturtean etxezetxe ibili ziren haur bila, eta 30neska-mutikorekin hasi zirenlanean, 1969ko irailean.

Irakaskuntzaren munduan hasizuten bidaian Jorge Cortes Izaleuskaltzaina, Vianako Printzea Ins-tituzioko ordezkaria, izan zutenbidai lagun. Cortesen laguntza1971n izan zuten, Altsasun, IñigoAritza Ikastola zabaldu zutenean;Mikele Aierdi bertara pasa zen.

Hasierako urteetan hamaika ikas-taro egin behar izan zituzten Donos-tian eta Iruñean, hizkuntza bat ira-kasten ikasteko. Ahalegin handihorrek etekin handiak eman zituen. Altsasuko Iñigo Aritza Ikastola Olaztiko gelatik jaio zen. ARGAZKIA: UTZITAKOA

U R T E E S A N G U R AT S U A K

● 1969. Olatzagutiako Ikastolasortzen da.● 1971. Altsasuko ikastolak lehenpausoak ematen ditu Lavadero-n.● 1972. Urdaingo ikastolaren sorrera.● 1976. Aralarreko Mikel DoneaKooperatiba sortzen da.● 1979. Altsasuko Iñigo Aritza Ikas-tolak ateak zabaltzen ditu.● 1981. Lehenengo Nafarroa Oinezfesta antolatzeko ardura izan zuten.● 1982. Ziordiko lehen ikasleenmatrikulazioa.● 1992. Urdaingo ikastolaren ixtea.● 1993. Bigarren Oinez festa.● 1995. DBH martxan jartzen da.● 2005. Nafarroa Oinez festa.● 2008. Txikoa Haur Ikastolakateak zabaltzen ditu.

San Fermin Ikastola Iruñean sortu zen lehen ikastolaren semea da. Urte hauetanzehar hazten joan da, eta Nafarroako handiena da gaur egun. TESTUA Arkaitz A. Muro

Itxaropenari ateak zabalduz

S AN Fermin Ikastolarensenitartekoek moztu zutenNafarroako ikastolek lauhamarraldi hauetan zehar

zuzen jarraitu duten bideko zinta.Izan ere, aurtengoan 40. urteurre-na ospatzen duten arren, 1963anjaio zen gaur egun Zizur Txikiankokatzen den ikastolaren aitona.Baina euskaraz bizitzeko martxanjarri zen amets hura ikastolakateak zabaldu zituen egun bereanamaitu zen; garai hartan Estatuanbizi zen egoera politikoak itxi zuenAgoitz kalean zabaldu zen lehenikastola.

Hala ere, nafarren artean itxaro-pena ez zen galdu, eta bi urte beran-duago, 1965ean, euskaltzale taldebatek eta Euskal Herriaren Lagunak

elkarteak bultzatuta Uxue Ikastolajaio zen Iruñeko Pozoblanco kalean.

Urteak joan eta urteak etorri, lehenikastola hura handituz joan zen (300ikasle izatera iritsi zen) eta, lekuzaldatu behar izan zuen; San Jose pla-zatik Baionako etorbidera egin zuensalto. 1970ean nafarren artean sortuzen lehen ikastola betirako agurtuzen, San Fermin eta Paz de Zigandaikastolei bidea eginez.

Banandu ostean, Uxue Ikastolatiksortutako San Fermin Ikastolakokideak Verbo Divino fraideek ZizurTxikian zuten ikastetxeko gela ba-tzutan hasi ziren lanean. Handikurte batzuetara, komentuko insta-lakuntzak erosi (44.000 metro karra-tu), eta Nafarroako ikastolarik han-dienean bilakatu zen. San Fermin Ikastolaren hasierako urteak. ARGAZKIA: UTZITAKOA

U R T E E S A N G U R AT S U A K

● 1970. Apirilaren 2an jaio zen.● 1978. San Fermin ikastolak 951ikasle zituenean, 165ek utzi eginzuten, Iruñeko lehen Udal ikastolasortzeko.● 1978. BBB jarri zuten martxan.● 1980. San Fermin Ikastolatik JasoIkastola jaiotzen da.● 1990. UBI eskaintzen hasi ziren.● 1999. Gurasoen elkarteak ikastolazaharberritzea erabakitzen du.● 2000. Nafarroa Oinez festa anto-latzen dute, berritze lanek sortzendituzten kostuei aurre egiteko.● Ezin da ahaztu. Jesus Atxa zuzen-dariak lan handia egin zuen San Fer-minen (bertako zuzendaria izan zen)eta Nafarroa osoko ikastolen alde.

Paz de Ziganda Ikastolaren ama Iruñeko Uxue Ikastola izan zen. Amaren ametsarijarraituz, belaunaldiz belaunaldi ehunka haur euskaldundu ditu. TESTUAArkaitz A. Muro

Amets baten atzetik

G AUR egun Arga ibaiarenertzean loratzen den lan-darearen sustraiak Iru-ñeko Alde Zaharraren

bihotzean daude. Izan ere, 1963anNafarroako euskaltzale batzuek, etahorien artean Jose Antonio Muguer-za, euskararen haziak landatzen hasiziren. Lehen saiakera honetan loretxiki bat jaio zen, baina frankismoa-ren ekaitzak suntsitu egin zuen.

Handik bi urtetara, 1965ean, biga-rren lore bat jaio zen, luzaroan irau-teko xedea zuena. Euskaltzale horienartean, Vianako Printzea Instituzio-ko euskara sailean lan egiten zuenJorge Cortes Izal lorezainak landa-rea zaintzeko ardura hartu zuen. Etaongi bete zuen bere papera. Nafa-rroako euskararen zelai berdeanloratuz joan ziren lore bakoitza ongi

zaindu zuen Cortes Izalek.Euskaraz bizitzeko ametsaren

atzetik, Iruñean sortu zen lehenikastola, Uxue Ikastola, ikasketakeuskaraz burutu nahi izan zituztenhaurrak bildu zituen. Handik urtebatzuetara ikastola txiki geratu zeneta bitan banatu zen: Paz de Zigan-da eta San Fermin. LehenengokoakBaionako Etorbidean geratu ziren .

Urte batzuk igaro ostean, txikigeratu zen Donibane auzoko lokalaeta beste batzuetan aritu behar izanzuten: Luis Amigo ikastetxearenzati batean, San Juan de Dios ikas-tetxean eta hemen egon ziren Ata-rrabiako Dominikoen ikastetxeaalokatu zuten arte. 1991n antolatuzuten Nafarroa Oinez festan bildu-tako diruarekin, eraikin berriazabaldu zuten 1995ean.San Juan de Dios ikastetxean aritu ziren garaiko argazkia. ARGAZKIA: UTZITAKOA

U R T E E S A N G U R AT S U A K

● 1970. Ikastola sortzen da.● 1970-1971, nortasuna. IruñekoMaria Paz de Ciganda y Ferrerenomenez, Paz de Ziganda izena jarrizioten ikastetxeari. Emakume poli-fazetiko, euskal kulturaren zale, etaongile izan zen lehen urte zail haie-tan Paz de Ciganda andrea.● 1991. Aurretik Luis Amigo ikas-tetxearen zati bat alokairuan izanziren. Ondoren San Juan de Diosikastetxean izan ziren, AtarrabiakoDominikoen ikastetxea alokatu zutenarte. 1991n Nafarroa Oinez festaantolatu zuten.● 1995. Eraikin berriak ateak zabal-du zituen.● 2010. Bere bigarren Oinez festaantolatzeko ardura du.

16 SOCIEDAD NAFARROA Diario de Noticias 2010eko apirilak 14, Asteazkena

4 0 U R T E E U S K A R A Z I R A K A S T E N

Apustu garrantzitsua izan zen. Hala ere, tafallarrek gogoz egin zuten aurrera, bereniraganeko arima berreskuratu ahal izateko. TESTUAArkaitz A. Muro ARGAZKIAUtzitakoa

Iraganeko arima berreskuratuz

T AFALLAKO eta ingurukoherrietako karrikak oraindela hiruzpalau mendegeratu ziren mutu, hau da,

duela lau mende, gutxi gorabehera,euskaraz hitz egiteari utzi zioten.1969an, berriz, iraganeko arimaberreskuratzeko xedearekin, ikas-tola sortzeko ideia zabaldu zen.Asmo horren atzean Gipuzkoatikiritsitako V. Luzuriagako langile tal-de bat zegoen, ez baitzuten nahiberen seme-alabek euskara galtzea.

Amets hura tafallarren arteanzabaldu zen, eta ikastolaren lehenzutarriak herritarren bihotzetanhasi ziren zutitzen. Horretarako,German Kabarbaienek eskatuta,Vianako Printzea Erakundeko Jor-ge Cortes Izalen laguntza izan zuten.Egunak joan eta egunak etorri,

behar adina paper eta agiri pilatuostean, tafallarrak otsaila aldeanhasi ziren leku egoki baten bila. Zor-tzi ikasle bidaiatzen zituen euskara-ren trenaren lehen geltokia SanSeverino zaharren egoitza izan zen.

Tafallako Ikastolan lanean hasiziren lehenengo irakasleak kanpo-tarrak ziren. Lehenenegoa Gar-tzaingo Nekane Zelaieta izan zen etahonen ondoren Gotzone Eizmenditolosarra eta geroago Matxalen Idoiaritu ziren. Azken honek lan han-dia egin zuen ikastetxearen alde.

Udalarekin akordio batetara aile-gatu ostean, Pikondo kaleko ikas-tetxe zaharreko gelak erabiltzen hasiziren. Handik urte batzuetara insta-lakuntzak handitu zituzten. Gauregun 377 ikaslek eta 42 langilek osa-tzen dute Tafalla Ikastolako familia. Ikastolak hasieratik egin zuen euskal kulturaren aldeko apustua.

U R T E E S A N G U R AT S U A K

● 1970. Ikastola sortzen da.● 1973-1974. Ikasturtea 40 ikasle-rekin hasten da.● 1986. Ikastolak bere lehen Nafa-rroa Oinez festa antolatzen du,Oinez edo hegaz, beti euskaraz lelo-pean.● 1997. Ikastolak bigarren NafarroaOineza antolatzen du. Lan ta lanauzolan izan zen erabili zuten lema.Festan lortutako diruarekin erai-kuntza berria egin zuen, lehengoa-ren jarraipena.● 2001-2002. Ikasturte horretatikaurrera ikasle kopuruak gora egitenari da eta kurtsoak bikoiztu egitendira. Eskola txikia geratu da.● 2011. Ikastolak bere hirugarrenNafarroa Oinez festa antolatuko du.

Lizarran ikastolaren ideia ez zen orain dela 40 urte jaio. 1931n lehen euskal eskola batizan zen Ega ibaiaren hiriburuan. Oraindik ere haren arima bizirik dago. TESTUAA.A.M.

Errautsen artean jaio zen

L IZARRAK eta euskarakharreman estua izan dutebetidanik; Lizarraldeajanzten duten lekuko ize-

nak irakurtzea besterik ez dago.Hizkuntza eskualdeko herritarrenahotik desagertu zen arren, euska-ra beti izan da bizirik lizarratarrenbihotzean. Hori dela eta, 1931nlehen Euskal Eskola sortu zen Egaibaiaren hirian; euskara hutseanlan egiten zuen lehenengo ikas-tetxea izan zen.

Baina, tamalez, urte batzuk beran-duago, 1936an, frankismoarenharresiak euskal eskolak Lizarral-dean hasi zuen bidea oztopatu zuen.Euskal hizkuntzan bizi ziren kla-rionak 40 urtetako loaldian mur-gildu ziren.

60. hamarraldiaren bukaeraaldean lau hamarkadaz zutik iraunzuen harresia pixkanaka apurtzenhasi zen, eta lizarratarrak frankis-moaren hormaren beste aldean argiizpiak ikusten hasi ziren: 1970ekoirailaren 29an, guraso talde batekbultzatuta, eta Vianako PrintzeaInstituzioaren, Euskaltzaindiaren,San Fermin Ikastolaren eta Liza-rrako Udalaren laguntzaz, egunezagutzen dugun Lizarrako Ikasto-lak ateak zabaldu zituen.

Ordutik hona ikastola asko aldatuda. Nabarreria kalean lokal txikibat izatetik 1991n inauguratu zenetxe berri eta handi bat izatera pasada. Urte hauetan zehar ehunka liza-rratar euskaldundu ditu, hizkuntzaberriz herritarren ahora itzultzeko.

U R T E E S A N G U R AT S U A K

● 1970. Irailaren 29an zabalduzituen ateak.● 1977. Ikasleen gurasoak Ira-kaskuntza eta kontsumo kooperati-ba sortu zuten.● 1982. Apirilean OHOko 12 gelaklegeztaturik geratu ziren.● 1985. Ikastolak antolatu zuenlehenengo Oinezarekin Eskolapioenikastetxea eta lur saila erosi ziren.● 1991. Ikastetxe berriak ateakzabaldu zituen.● 2009. Elkarbizitza praktika oneisari nazionala jaso zuen.● 2009-2010. Europako Bikainta-sun Zigilua jaso zuen (500+ urrea)eta Nafar Gobernuak NafarroakoBikaintasun saria eman zion.

Auzolanaren indarraz Baztandarrak buru-belarri hasi ziren lanean, euskarahilzorian zegoen eremuan berpizteko. TESTUA Arkaitz. A. Muro. ARGAZKIA Utzitakoa

Auzolanean hizkuntzaren alde

E USKAL HERRIKO txokoguztietan bezala, frankis-moak egoera larrian utzizuen euskara Baztan ingu-

ruan. Hizkuntzaren belaunaldizbelaunaldiko ahozko transmisioaeten egin zen, eta herritar askokezin izan zuten ikasi beren gura-soek mintzatzeko erabiltzen zutenhizkuntza. Egoera honen aurrean,guraso talde batek, indarrak batu,eta euskara hutsean ariko zen ikas-tola bat eraikitzeko apustuari ekinzioten. Abentura hura 3 eta 6 urtetarteko 27 ikasle eta irakaslebatekin jarri zuten martxan.

Ikastola osatzen zuen lehen gelaMiserikordian hutsik zegoen alder-di batean izan zuten. Gurasoekgaraiko erretore Don FranciscoEgozkueri eskatu zioten lokalaren

egoera zela eta, auzolanean goitikbehera zaharberritu zuten.

Proiektua pixkanaka-pixkanakaerrotzen joan zen, eta ikasle kopu-ruak gora egiten zuen urtetik urte-ra. Gainera, ikastolaren ametsa-rekin aurrera egiteko, NafarroakoDiputazioak, Baztango Udalak,Aurrezki Kutxak, BaztandarrenBiltzarrak eta herritarrek berenpoltsikoetatik ateratako diru-laguntzak jasotzen hasi ziren.

Handitzen zihoan heinean, lekuarazoak izaten hasi ziren. EskolaNazionaleko gelak, Udalak utzitakoElbeteko eskola eta azkenik Hospi-talaria, mojek hutsik zuten El Pilarikastetxea; hauek izan dira Baztan-go Ikastolak urte hauetan izandituen etxeak. Izan ere, familia eten-gabe hazten joan da geroa bermatuz. Bailarako haur askok bat egin zuten proiektuarekin.

U R T E E S A N G U R AT S U A K

● 1970. Ikastola sortzen da.● 1974-1975. OHOko 5 mailarairitsi zen Baztango Ikastola, hiru ira-kasle lanean ari zirela.● 1977. Eskola Nazionala hutsikgeratu, eta bertako lau gela erabilizituzten. Hurrengo ikasturtean bigela gehiago erabili zituzten.● 1979-1980. Udalak Elbetekoeskola utzi zion Ikastolari.● 1980-1981. OHOko lehenengopromozioak ikasketak amaitzenditu. Udalarekin lortutako adosta-sunaren ondoren, mojek hutsikzuten El Pilar ikastetxea erosi zuten.● 1982. Nafarroa Oinez festa anto-latu zuten; egiten zen bigarrena.● 1985. Elbeteko egoitza utzi, etaberrira pasa zen garai bateko OHO.

Ikasleak, Nabarreria kalean izan zuten hasierako lokalean. ARGAZKIA: UTZITAKOA

16 SOCIEDAD NAFARROA Diario de Noticias 2010eko maiatzak 20, Osteguna

Paz de Ziganda Ikastola (Atarrabia)

IkastolakZOZKETA

Oharra:

Nafarroako Ikastolen elkarteakastero egin duen zozketa,ikasturte honetan bukatutzatematen du. Datorren ikastur-tean ere zozketa hasiko da,beraz, aurten sarituak izandiren guztiei ZORI0NAK etadatorren ikastutera arte! Ongiamaitu zuen ikasturtea eta,batez ere, oso ongi pasa udakooporretan!!!

IRABAZLEAKOinez materiala: Julene Salanue-va (1) eta Urki Txoperena (2).Asegarce (4 sarrera): UdaneAristizabal.

Datu Pertsonalak Babesteari buruzko abenduaren 13ko 15/1999 Lege Organikoan xeda-tzen dena betez, zure datu pertsonalak ZOZKETA fitxategian sartuta daudela eta horren helbu-rua erakundeak antolatutako zozketak kudeatzea dela jakina-razten dizugu. Fitxategia Datuak Babesteko Agentzian aitortu dugu eta datuen segurtasuna berma-tzeko neurriak ezarri ditugu.

www.nafarroaoinez.net

Nork esango luke euskarak ingelera ordezkatuko zuela? Lau lurralde desberdinetako pertsonak, bakoitza bere amahizkuntzarekin, eta ingelera ez den hizkuntza bat elkar komunikatzeko. TESTUAAinhoa Perez, Irene Belasko eta Anais Sanchez

Lau herrialde, hizkuntza bakarra

M UNDUZ -mundu lema-pean aurkeztu du aur-tengo Nafarroa Oinezagure ikastolak. Hain-

bat ekintza antolatu dira ospakizu-na aurrera atera ahal izateko etamunduko lau unibertsitate ezber-dinetako euskara irakasleak biltzeaizan da azkena. Tokioko Wasedaunibertsitateko Hiromi Yoshida,Helsinkiko unibertsitateko HannaLantto, Argentinako Bahia Blancaunibertsitateko Rosana Entizne etaMadrilgo Complutense unibertsi-tateko Carlos Cid izan ditugu gureartean 5 egunez.

Bidaia igandetik asteleheneraegin zuten, eta astelehenean bertan,Hiromi japoniarra ikastolan ibilizen lehen hezkuntzako 3.mailakoikasleekin hizketan. Euskaraz ari-tzeko animatu zituen ikasleak, bereustez, ez baita nahikoa hizkuntzabat ezagutzea, besterik gabe; bene-tan balio duena hitzegitea da,euskaraz bizitzea eta lagunenartean aritzea. Asteartean lanpe-tuagoak ibili ziren. Goizean, komu-nikabideen aurrean prentsau-rrekoa izan zuten eta bazkalduostean, Baluarte aretoa bete zutenhitzaldi arrakastatsu bat emanez.Asteazken goizean Nafarroako Uni-bertsitate Publikoan (NUP) egonziren eta arratsaldean, berriz, zen-bait irrati eta telebistatan elka-rrizketak egin zizkieten. Ostegu-nean gure ikastolan egon ziren.Lehenik gela batzuetan egon zirenikasleekin berriketan eta ondoren,Euskaraz Bizi ikastolako irratsaioanparte hartu zuten. Ikastolako egunaamaitzeko, Paz de Zigandako abes-batzak kontzertu bat eskaini zien.Bazkaldu ondoren, Donostirantzabiatu ziren, Miramonera hainzuzen ere eta afari batekin agurtuzuten ikastolan izandako egonaldia.

Azken egunean libreki aritu zirenIruñean barna.

Beraiek adierazi duten bezala,“euskaldunen artean oso gustoraegon gara eta izandako harrera-rengatik etxean bezala sentitugara”.

Uhinen artean esandakoa

Ikastolan egindako irratsaioanberen herrialdeetako euskararenegoera azaldu ziguten. “Gehienekez dakite asko Euskal Herriariburuz – aitortu zuen Hanna Lanttofinlandiarrak – baina Euskarahizkuntza berezia dela eta piztuzaie jakingura linguistikoa”. Rosa-na Entiznek, berriz, jendeak berenarbasoengandik hurbilago senti-tzeko eta aintzineko kulturari eus-teko ikasten dutela esan zuen.“Bakoitzak arrazoi propioakdauzka euskara ikasteko, baina ba-tzuk, unibertsitaterako kreditoaklortzeko ikasten dute besterik ez”gehitu zuen Carlos Cidek.

Euskara ikasten duten ikasleeninteresak ere azaldu zizkiguten,kulturaren inguruan jakinmingehiago dutela azalduz. “Atsegina-goa suertatzen zaie euskal ohitureiburuzko dukumental bat ikustea,historia ikastea baino. Ikurrina zer-gatik dagoen osatuta osatutadagoen bezala, lauburuaren esa-nahia…eta bestelako kontu xumeekikasleen arreta bereganatzen dute”azaldu zuen Madrilgo Compluteseunibertsitateko irakasleak.

Beren herrialdeetako hizkuntzaminorizatuen egoera azaldu zigu-ten, euskara baino egoera okerra-goan daudela azpimarratuz. Fin-landiako iparraldean, Laponian ale-gia, hiru hizkuntza mintzatzendira, 300 eta 1000 hiztun dituztenak.

Hannak azaldu zuen bezala, “osominorizatuak dira, batez ere hiztungehienek nomada bizitza dutelako”.Argentinan, bestalde, quechua,mapuchea eta guarania oso mino-rizatuak daude, baina jende askodago haien arbasoen hizkuntza ber-piztuarazteko saioetan murgilduta.“Azken finean gure benetako arba-soen hizkuntzak dira, hasieratikzeudenena. Besteak itsasontziz eto-rri ziren” azpimarratu zuen Rosa-nak. Azkenik, Hiromik esan zuenJaponian ez dela inolako hizkun-tzarik inposatu, baina badagoela 20-30 edadeko hiztun dituen hizkun-tza zahar bat, iparraldean.

Hitzaldiarekin jarraitzeko, Carlos,Espainiako hizkuntzei buruz hi-tzegiten aritu zen. “Katalana dahizkuntza bermatuena, eta gaile-goa, honen eta euskararen artekoegoeran dago” azaldu zuen. “Bainagailegoak badu arazo bat – gehituzuen – gaztelaniarekiko antzekota-sun gehiegi duela, eta batzuetan ezdakizu zertan ari diren hitzegiten.Batez ere politikoek”. Katalanariburuz hitzegiten jarraitu zuen, berearazo nagusia atzerritarrak zirelaadieraziz, hauek, gaztelera ikastendutelako soilik.

Amaitzeko, hainbat mezu utzizituzten gure ikastolako ikasleen-tzat. Hannak “Oso hizkuntza polita

Carlos Cid (Madril), Rosana Entizne(Argentina), Hanna Lanton(Finlandia) eta Hiromi Yoshida(Japonia). ARGAZKIA: PAZ DE ZIGANDA IKASTOLA

duzue, eta interesgarria, zainduezazue, euskaraz hitzegin”. Rosa-nak eskerrak eman zituen, eta gurealtxora zaintzeko adirerazi zuen.Azkenik, Carlosek, bertso batekinagurtu gintuen.

Nafarroa Oinezeko besteekintzak

Ramón Herrerak, “Donejakuebidea eta Zinea” izenburua zuenhitzaldia eman zuen Paz de Zigan-dako zilindroan. Xakobeoaren abe-rastasun historikoa, artistikoa etakulturala modu grafiko batez era-kutsi zuen. Horretarako, leheneskuko materialaz baliatu zen: zinexakobeoari buruzko benetazko pos-terrak, lobby card originalak etagaraiko fotogramak erabiliz hainzuzen ere.

Mikel Belaskok, berriz, BilbokoAzkue Fundazioak utzitako mapeiesker, euskararen historia azalduzuen. “Dakizuen bezala, euskarainguruko hizkuntzak ez bezalakoada eta ez dauka ahaide ezagunikmunduko beste hizkuntzen artean.Erromatar garaian Euskal Herria,latinak geroago desagerrarazikozituen hizkuntzek inguratutazegoen: galiera, zeltiberiera, ibe-riera... Euskaldunak beren hizkun-tzari izugarri atxikiak dira eta 2000urte ondoren euskara bizirik dago”.

Joan den ostegunean, Peio Mon-teanok, “euskara Nafarroako kon-kistaldian” hitzaldia eman zuen,hau da, euskararen egoera Nafa-rroa Gaztelak konkistatzean nola-koa zen azalduz.

Gaur, Toti Martinez de Lezea idaz-le famatuak Donejakue bideariburuz hitz egingo du, berriro ere,ikastolako zilindroan. Literaturariburuzko zenbait kontu ere aipatukoditu bere hitzaldian.

C A R L O S E N B E R T S O A

“Etorri ginen, Iruña aldera,Paz de Zigandari esker.Orain bagoaz, Iruñetikan,gure etxera, triste, triste.

Helsinki, Tokyo, Madril, Bahian,dugu Euskara lanbide.Aholku bat dut, hemen zuentzat,euskaraz mintza zaitezte.”

Diario de Noticias 2010eko maiatzak 20, Osteguna NAFARROA SOCIEDAD 17

Paz de Ziganda Ikastola (Atarrabia)

Bide neketsuarekin batera bero nabaria egiten zuen. ARGAZKIAK: PAZ DE ZIGANDA

ATARRABIA. Iritsi da udaberria etaudaberriarekin batera eguraldiona eta eguzkia. Giroa berotzea-rekin batera sugandilak berenaterpeetatik irteten omen dira,bada antzeko zerbait gertatzen daPaz de Ziganda ikastolako ikas-leekin, negu gogorra albo baterautziz maila desberdinetako ikas-leak beren geletatik irten diraEuskal Herriko bazter desberdi-netara joateko.

Ez ditugu hemen irteera guztiakaipatzeko nahikoa tarterik, bainabatzuk aipatuko ditugu esandakoa-ren lekuko.

Ikusten denez, ikastolan ikasleguztiek ondo pasatzeko aukeradaukate; baina, dudarik gabe, ikas-tolatik at gehiago. >NEREA, AINHOAETA OIHANAK

Ikasleak, utikan geletatik!

Apirilaren 14-15-16an Paz de Ziganda ikastolako DBH 4.mailako ikasleak Narbarten barna ibili ziren. Narbarte Bertiz haraneko herriburua da eta bertako aterpetxea basoz inguratua dago. Burutu-tako jarduerak Nafar gobernuak bideratutakoak izan ziren. Otsagabia eta Doneztebeko ikasleekin batera ekintza desberdinak burutu zituzten: raftina, kano-rafta, Bertiz abentura park-a, arroilenjaitsiera… Eguraldiak ez zituen oztopo handirik jarri jarduerak egiterakoan, baina uretako ekintzak burutzeko orduan, nagitasuna sumatzen zen. “Ekintzak izugarrizkoak izan baziren ere, monito-reek are dibertigarriagoak egiten zituzten. Oso ondo tratatu gintuzten, hotel batean geundela zirudien. Janaria bikaina zen, bufet librea eta guzti! ”.

Ez ziren bakarrik DBHko ikasleak ikastolatik “irten”, apirilaren 19tik 23ra Lehen Hezkuntzako 6. maila-koak Hondarribira joan ziren, CANek antolatutako kanpusean. Bertan, ekintza asko egin zituzten: hon-dartzan bainatu, Jaizkibel mendian unitate didaktikoak landu, itsasontzian ibili, arrantza egiten ikasi,

Sarako leizeak bisitatu, Hondarribian barna rally fotokrosa egin…denetarik egin zuten ikasle hauek.“Benetako esperientzia polita izan zen, denok primeran pasa genuen” aitortu zigun irakasle batek.“Errepikatzeko aukera izango bagenu, zalantzarik izan gabe baietz esango genuke” zioten ikasleek.

DBH 3.mailako ikasleak Bardeetan bizikletaz ibili ziren maiatzaren 6 eta 7an.Bertan, Euskal Herriko 16 ikastola ezberdinetako 538 ikasle bildu ziren elkarezagutu eta euskaraz mintzatzeko asmoz. Horretarako, joko ezberdinak buru-tu zituzten aurreneko egunean ospatutako festa txiki batean eta hurrengoegunean egindako ibilaldian: antzerki xelebreak, ume jolasak, aurpegia mar-gotzeko ekintzak…izan zituzten. Tuterako Argia ikastolak inprobisatutako

logelatan egin zuten lo. “Denak sardinak bezalaxe geunden, ez zegoen ia leku-rik! Hala ere, errepikatzeko modukoa da. Bertako ostikoak, usaina, algarak…ahaztezinak izango dira”. A zer nolako gaua! Hala ere, hurrengo egunean txi-rrindulaz,batzuek 20km egin behar izan zituzten, gaitasun gutxiago zutenek,ordea, Iugon 14km zituen ibilbidea egin zuten. “14kilometrotako bidea osogogorra iruditu zitzaidan, aldapa ugari baitzeuden bertan.”

IKASTOLAKO NESKA-MUTIKOEK LIBURUAK

TXANGOENGATIKORDEZKATU DITUZTE

Ikasturte honetanBardeetan, Narbarten eta

Hondarribian izan dira

Hauek bai arraunlari profesionalak! A zer nolako paisaia!

Herriko bazter guztiak kuxkuxeatzen aritu ziren goizean. Gure gazteak, Gipuzkoako hondartzak ezagutzen.