Embed Size (px)
Citation preview
AntGroenrBelgië-Belgique
P.B.ANTWERPEN X
8/5124
AFZENDER en VU:Luk SmetsJ. F. Kennedylaan 222630 AartselaarAfgiftekantoor Antwerpen X
www.zuidrand.be
P106
235
- Dri
emaa
ndel
ijks t
ijdsc
hrif
t van
Nat
uurp
unt Z
uidr
and
Ant
wer
pen
- jan
uari
- fe
brua
ri -
maa
rt 2
005
- jaa
rgan
g 4
nr.
13
Boottocht op de Schelde
Gezellig samenzijn Khop
Vleermuizen,Uilen,Amfibieën
Kaas- en wijnavond enAlgemene vergadering
Paddenactie
Winter in de Hobokense PolderFoto: Danny Jonckheere
Colofon�
Redactie rAntGroenUiterste inzenddata voor artikels: 15 februari, 15 mei, 15 augustus en 15 november
Johan Baetens Fort 7-nieuws, Studie en Dierwaarnemingen Catherine Vandercruyssen CursussenRia Thys Lay-out, Educatieve artikels en Kinderhoek Danny Jonckheere Hobokense PoldernieuwsLuk Smets Bestuursberichten André De Mul VerslagenPeggy Beers Correctieadvies 03/828 70 32 - [email protected] -An Caers Activiteitenagenda Lucas Henninckstraat, 41 2610 Wilrijk
WebsiteAfdelingswebsite: www.zuidrand.be
Alle betalingen dienen te gebeuren op volgende rekening: 979-9767547-40 van Natuurpunt Zuidrand Antwerpen. Op uwbetalingen steeds reden van betaling en uw naam vermelden a.u.b.
Fiscaal aftrekbare giften (min. 30 euro) dienen rechtstreeks gestort te worden op rekening 293-0212075-88 van deNatuurpunt vzw, Kardinaal Mercierplein 1, 2800 Mechelen met vermelding “Afdelingsfonds 3722, Zuidrand Antwerpen”
Bestuursleden en coördinatoren
AlgemeenLidmaatschap Natuurpunt: 20 euro per jaarte storten op onze rekening. Dit bedrag omvathet lidmaatschap voor het hele gezin. Als lidvan Natuurpunt Zuidrand Antwerpen, ontvangtmen het algemeen verenigingsmagazineNatuur.blad en ons afdelingstijdschriftrAntGroen.
Abonnementen: leden kunnen zich abonnerenop het natuurstudietijdschrift Natuur.focus enhet ornithologisch blad Natuur.oriolus aan tel-kens 8,5 euro. Indien men voor beidetijdschriftenopteert, betaalt men 32 euro, lid-geld inbegrepen.
Abonnement op rAntGroen: voor leden vanandere afdelingen door storting van 5 euro oponze rekening.
Verzekering: ieder lid is verzekerd inzakeburgerlijke aansprakelijkheid bij deelname
aan de Natuurpuntactiviteiten. Niet-ledengaan mee op eigen verantwoordelijkheid.Daar het bestuur niet verantwoordelijkkan gesteld worden voor de gevolgenvan brand, worden de rokers er uitdruk-kelijk op gewezen dat zij dit doen opeigen risico. Roken in ons clublokaal DeIJsvogel is niet toegestaan.
Inschrijving voor de autobustochten:gepensioneerden betalen het tweede be-drag, het derde bedrag is voor jeugdledenen personen tot 21 jaar.Wie laattijdig toch nog mee wil, gelieveenkel de penningmeester op te bellen. Hijalleen kan u zeggen of er nog plaats is inde autobus.De eerst ingeschrevenen hebben voorrangindien de deelnemingsprijs betaald werd.Wie na storting niet mee kan, gelieve zo
vlug mogelijk de penningmeester te verwitti-gen, zodat mensen die eventueel op de wacht-lijst staan, kunnen verwittigd worden.Indien er onvoldoende inschrijvingen zijn,gaat de tocht door met eigen wagens of metminibusjes.
Annulatie: enkel wie door ernstige reden nietkan deelnemen en uiterlijk 2 dagen voorafverwittigt, heeft recht op terugbetaling.
Annulatie bij weekends en reizen: bijafzegging zonder geldige reden dient ersteeds 10% van de totale prijs te worden be-taald. Bij afzegging zonder geldige redenbinnen de maand voor de reis of het week-end dient er minimum 25% van de totale prijste worden betaald of de reeds gemaakte kos-ten indien deze hoger liggen dan 25%. Hetbestuur oordeelt of de reden geldig is.
Cont actpersonen geleide wandelingen in onze natuurgebiedenFort 7: Natuurwandelingen: Tuur Wuyts, 03/449 99 11
Monumentwandelingen: Philippe Vanhove, 03/825 02 43 - [email protected] Polder: Annie Vandeweyer-Van Zwieten, 03/828 37 60 [email protected]. De polderwandelingen worden verzorgd door VMPA-Hobokenen zijn in de agenda aangegeven met
Danny Jonckheere, Voorzitter Kern Hobokense Polder03/828 64 03 - [email protected]
Wim Mertens, Secretaris Kern Hobokense Polder03/216 93 62 - [email protected]
An Caers, Administratie werkingsprogramma03/458 34 80 - [email protected]
Catherine Vandercruyssen, Coördinator Cursussen03/288 81 07 - [email protected]
Hilde Vangrunderbeek, Coördinator Agenda015/32 08 05 - [email protected]
Ronald Van den Bossche, Penningmeester Hobokense Polder03/825 13 47 - [email protected]
Hugo Waeterschoot, Voorzitter en Coördinator Beleidswerkgroep03/455 22 12 - [email protected]
Daniella Van Peel, Secretaris en Coörd. Communicatiewerkgroep03/827 85 16 - [email protected]
Johan De Ridder, Mede-conservator Fort 70485/91 13 86 - [email protected]
Peggy Beers, Conservator Fort 70485/52 81 25 - [email protected]
Johan Baetens, Studiewerkgroep 03/281 78 59 - [email protected]
Bert Mertens, Conservator Hobokense Polder03/366 13 60 - [email protected]
Nancy Geldhof, Bestuurslid 0485/85 13 64
Editoriaal�
����������� �������������������� !�� �"#��$�$%�"#&#�'�)(+*-,�,��.*/�0��)��� 12�.12,�,��4357686:9<;�=�>?>@>@ACBED FG6%HI>@JK>@HIL�MND FO;I9PHI>@>@;�>@;N6:>7BQFR9<9<A'ST>@ACD ;I;U>@AG>@;�LV9<W�XI;UJK>?9<Y<LV>7BED ;IH�JKZNBE6%>@>@;�AG>@[\>@=]9<9U;�6KB >^D ;I>?>K;HIAGXUW:>�9T_<W@D `CD Wa>^D W:>K;bST>K>KY<W#HI>KXUAGHU9<;ND [\>K>KAGL?9VB [c9TY<HU>7B XUdI>K;�e#>KAC6fFO9<9TAGg#h89<9<[GW#LV>P[GXUiRePD >KiR[\X�LjAaZN6K6f>P9<_<WKD `CD W:>7D Wa>K;Ui7>K;_UZUAG[GZU[k6:9VB >@;ULj>@Ac;IXUWa>@>@AGLj>�Dl6PD ;mS\>@W�MND FOJKXU;ULV>@Ac>@>K;n9<9<;UWa9VBo;ND >@ZUe#>�D ;ND W@D 9<W@D >@`G>@;nJIXI9VB [%LV>�D ;U[G>@_<Wa>@;UWaXI_VSTWa>K;n`\9<;�LV>[\W:ZUL�D >Ke#>@A@6:HIAaXU>@dqpRLj>�6ID ;ULj>@Aa9<_<W@D `kD Wa>^D Wa>K;�`G9<;�Lj>P>@LjZU_<9TW@D >Ke#>@A@6:HUAGXU>@dn>K;�Lj>�[GWa>KAC6�HI>KAG>KJK>K;�9<_<WKD `CD Wa>^D W#`G9<;�Lj>MU>7B >7D LV[Ger>@AC6:HIAGXU>@d�9VB [%>@;N6a>^B >�`GXIXIACM<>@>7B LV>@;UgCsk>@AGLV>KA�XUAGHI9U;ND [\>@>KAGLV>@;Pe#>�9VB [�9<Y<LV>7BED ;IHPL�D WcFO9U9<A%Wae#>@>�HIAGXIWa>@AG>9U_<W@D `kD Wa>7D Wa>@;nL�D >�LV>�9<Y<LV>7BED ;UHtD ;n>@>K;mMUAG>@Lj>@A%Lj9UHqBED _NS\Wc[\Wa>7B LV>@;Nu vUwIxIy�zTy@y7{ wI|<}�y�|<|<wmz<y�vI~Iy@wN� wf���R|<wn�jy^�K�q�GvIvN�O�C�)y� { |<|<}��Gy��N|V�)yK�Gxq�U�l�Oy@�C� wf�N�k�)|V�:� vIwb�O|<w��0�N�Q|V�T� wb�l�0wN�a�Ny@�G~Iy@wN�����U�lzT�VyKwbz<yt��~Iy@w���vUwN�Q}�yKwN�)y@wNzT|��q�a�#�#�@�K���T�V�o�#�<�c�V�� �^� �<�U I�\¡a�^�E�E¢ �U n£\�<��£\¤U¤U¥G�V� �U¦ ¢ ¡a�@�U�G¡a�<�<�U�V�K¥G�%�K¥G n I¥G¤U¤I¡:�a§@��¡a¤U¡a�<�V�R£\�K¥G�U�<���K�n¤U¨n��¢ �����<�N¢ �K¥c���K�@¥c�V�<��¡a�#�@�K� ¦ ¢ ©K�K�U�£k¢ ªO«V¬T¤I�U�V�@¥G�b���@�U�\�@�P��¢ �8��¤I I�7�E¢ ª\:���I¤U ��U¤I¤q¢ ¡%¤U«n�I� ¦ �#�7�E¢ ª\:�?¢ �@¡a�0 I�7¬T¤U¤I¥G��¬\�U�j�V�@�P£\�<�¯®?�<¡ ¦U¦ ¥G¨ ¦ �U¡@°Q�P¢ �8�r��r�<¥G�@���@�8�#�<�U¥��#�'£\¤U¤I¥��\¡a�<�<�I�V±@�7� �<�I I¥C¢ ªG�� ¦ �n¤I�²©I¤I�#�7�:�U�<�U�³�N� � � ¤I¤U�V�\´V¬T�<¨?£\�<���V�'£\�@¥G�K�q¢ q¢ �U ¦ ¢ ¡0¡a�'�V¥G�< I�@���@���¢ ���#�@�@¡c�@�N:�7� ���<«<�V�^�l¢ �U I�k� �K�V�@� � ¢ ª7¡G����¢ �U�I�@�U�Gµ��U�<¥%¤I�U©K���j¥ ¦ K:���<´<¡@¢ £C¢ ¡a�7¢ ¡G�K�q:�V� �@�I�V�K¥%£\�@¥G I¡c£\¶@¶7�T¢ �I�\¨I�<�I�N¢ �I �@�P£\¶@¶7�����<�U·<£\¥G¤ ¦ �P:¥G�U´V¬T¡a�k¸k�<�U�V�<�<¥���¢ ªO��¨I�@¥G�\¤U¤I�N�l¢ ªGc�V�<�N:�r¤U¤I¥G�VªO�8�<�<���V�E� �K����¢ � � ¢ ªR I�@�V¥G�< I�@�t¬T� �V� �@�P�<�U�t¬T�K¡�r�^� �C� �< I�@�n£G�<�n�j�@©K�P�U´<¡@¢ £C¢ ¡a�7¢ ¡a�K�n��¢ ¡rªR�<�<¥G�® ¦ ¢l#��¢ ªO�m¢ �U¡a¥G¤n£\�<�b¬T�@¡r�@�K¥G�\¡a��� ¦ �����K¥%£G�<�m¹Iºqºq»m�@¥c¤U¨P�U�b� �@�@�C°o��¤U�@¡�¢lr¡a¤U�@ I�@£G�@���V�<¡�¢l#�#�<¡c¡a��£G¤I¤U¥ � �<¥C¢ n�#�<�\�§7P:¤I�U��¢ I�V��¢ �����@¥G�%�<�<���V�<¡�¬T�@¡r¼o�\´V¬j¢ ¨n®?�<¡ ¦U¦ ¥G¨ ¦ �U¡c½ ¦ ¢ �j¥G�<�I�?¾��U¡a�#�@¥G¨I�@�U¼¿£G¤q�E� ��©K�@��¬\�<�' I�7:¤U©K�@�UÀ#Á7�K¥C�E¢ ª\:¬T�7¢ �V�C¬T�V� £\�P��¢ �K�m¢l#¡a�P���7� �j�@���V�<¡r�j��¬j¢ �K¥ � ¤I£G�@� � �@�G´N¬\¥G�@£G�@�b¬T¤U I�� I¥a�<�<�'£\�<���<´<¡@¢ £C¢ ¡a�7¢ ¡r¤U¤Nr�G¡a�@¥@ � �K I¤U�n¡a���#�K I�@�¤I¨P�j���<«<�V�7�E¢ �U I�aò�<�U¥G�G´V¬j¢ ªO�q�E¢ ªGP¬T� � ªO��¥G�@�K�V�%£G�@¥G�U¤I���K�n�V�<¡r�@¥c¡a�@�U I�@£G¤q� I��£\�<�n£G�@¥G�\´V¬j¢l�E� �@�U�V��£k¢ �C¢ �@�C°o�\¨I�U�U�N¢ �U I�@�¢ �b¬\�@¡ � �@�G¡ ¦<¦ ¥c�#�T¥G�K��¤U�U¡a�G¡a�<�<�U�:ò�t¬\� �V� �K�b¬k¢ �K¥G¤U£G�@¥�� �<�U I� ¦ ¥@¢ IÄ����@¡#�7�Ef�<�U�j�@¥r I�@¨I¥a�<�<¡#���<�T¥c�j��£G�K¥G�G´V¬k¢l�E� �K�� � �7f�@���j�K¥G���<¡a�P I¥G¤U¤U¡r�j�<¡r©I�P��¤U�^¢l�E¢ ªG#¤U£G�@¥ � ¥ ¦ � �<�<¥c�#�T¥G�K�U�aÅ ¦ #Ær���K¡a�c�@��Çc¢ �0�n¬\ÈU��¬T� �V� �K���V�<�T¥G¤U�ɬ ¦ ��£\�K¥G¡:¥G�^¦ ¢ ¡8¬T�@¡ � �@�G¡ ¦U¦ ¥��<�<�I I�7:¤U�I��¢ I�V�CÊr�@¡�¢ � �<¦ ¢ ¡a�@�P�@�N¢ I����¢ �\´ ¦ �\�k¢ ���V�<¡%Å ¦ c�K�PÇ%¢ �m¬T�K�7���r�<¡�¢ �U�\¨I�<�I�N¢ �I I�K�P£\¤I¤U¥�¤U�I©K��U«<�j�7�l¢ �U �¬T� �V� �K�? I�7� �@£\�@¥G��°a�r�<�<¥G£\¤I¤U¥m¢l0©K�Ë¢ ��¬\�@¡ � ¢ ªO©K¤I�U�V�@¥n�P¢Ì�:�V�<�N:�@�?�@�Í¢l � �@�?�@¥n©I�7:�@¥n£\�<�?�j�U¡���¢ ¡��U¤I �� �U�U ¨K¤I�C¢ ¡C¢ �K«P©K�V� � �l¢ ªO£\�@�P£\¤I¤U¥G¡G©^¢ �U�V�@¥G�@�t¢ ��¤I�U©K�8�U«<�j�7�l¢ �U I�ÎIÏqÏ^ÐÒÑaÓCÔIÓCÕ�ÖUÓCÑ?Õ�ÓCÑ8ÓCÓC×ÒØTÓCÙG×NÚ ÓCÛUÜ#ÝVÓßÞVÓCà\ÑaÛUÛUÙGàGá^â ÖIÓCÔò��©q¢ ªO���K¥c�K´V¬T¡a�K¥c£G�<��¤U£\�K¥G¡ ¦ ¢ I�?�j�<¡r�#� ¦ ¢ ¡r�j��¤U¨I I�K�V�<�U�P�@¥a£\�T¥C¢ �U m� �K�G�\�K�b¬T� �V� �@�� U�@¡a¥a¤qI:�K��£\¤U¤U¥c�j��¡a¤U�^:¤U���G¡a�Á7�K� � �@¡a�K¥G��£G�K¥G�V�^�E¢ �U n£G�<��¡a�V:�K�n�K��£\�K¥G�<�U¡a�#¤U¤U¥G�V�^�E¢ ªGK¬\�@�j�@�N°R�\¤U���c�#�<¡r��¢ �U�V�K¥�¬T¤U¤N¢o¤U¨P�j��£G¤U¥C#�U�@���@�N°R���K�@¥� �@ I¥C¢ ¨P£\¤U¤I¥%£G�@¥G�\´N¬k¢l�l� �@�m¢ �n�\¡a�<�I�V¨ ¦ �I¡a�K�P�K�n£k¢ �k¢ �@�%�@�n� ¦ ¢ �V�7�E¢ ª\:�K¥\���\¨I�7� ¥G�K K�^� �%© ¦ �l� �@�n©K�7:�K¥ � ¢ ªO�V¥G�< I�@�n¤I�¯�V�:¤I�G¡ � �<¥G��¢ �U©I�@¡r£G�<�n£G¥C¢ ªO�P¢l�E�E¢ I�@¥a�%���<ã�¢ ���<�V�R�@��¤U¨P�j�����@�@�G¡r�<�<�U I�@�U�<�������<�N¢ �K¥c¡a��� �<¡a�K�n£G�@¥C� ¤U¨I�@�U�a§@����¢ ¡�:�<�V�K¥¬T� �V� �@���#��£G¤U¤I¥�¹Iºqºqäm¤U¨I�N¢ � ¦ �Ë�@�K���\´V¬k¢ ¡a¡a�K¥G�K�U�'¨I¥G¤U I¥G�<�����0�@���K�@���G´V¬T�<¥G�P�<�<���<´<¡@¢ £C¢ ¡:�7¢ ¡:�@��¤U¨K U�@©I�@¡a�:å#¥G�<�< ��¢l�l� �@�'�r� ÛæÝVç@×æÖIÖIèéç2âEâ ÓC×æÛNÚ Ña×UÖIÝ�Ú ÔIÓC×æÖIáéгê<ÓCÞVÙGÛUçCÙCÚqë\ÖIÖUÙËÖI×UìKÓîíOçCç@ÙCâlÚ íOèKà\Óïâ ÓCÝVÓC×UçCëGÖI×UÝ ��¢ �t�@¥P��¢ ¡PªO�<�<¥��#�7�¬T�@�7�R�\¨I�@´V¢ �<�N� ¦ ¢ ¡a©^¢ �@¡a�@±7¢ ª7�K�@�m:�<�<�\ªO���@���@�@����¢ ªO�U¡aªR��¨I¥G�@�\�K�I¡a�K¥G�@�n�#� ¦ �@�@�n¤U£\�K¥G©^¢ ´N¬\¡aªR��£G�<�m¬T�K¡c�<«< I�7� ¤U¨K�@��ªO�U�<¥C°�V� ¦ ¢ ¡a�\´V¬ ¦ ¢ £G�@¥G�C°o�j����¤U¤N¢ ����¤I���@�U¡a�K�q°R�V�P�@ãV´ ¦ ¥G�C¢ �K�k°TðV�V�E� �@�b:¤U���K�n©I��¤U¨P�K�@��¼o«<¤U¡a¤I U�@�N¢ �^:�����<�q¢ �@¥Gñq�<�<� � ¤I�j�a�#¤U¡�k� ¤U¡��E¢ ´N¬\¡a�@�n�r���j���C� ¦ ¢ �@¥c¤I¨P¤U��¡a¥G�@�U¡c�V���<´U¡@¢ £C¢ ¡G�^¢ ¡G�K�q:�V� �@�I�j�@¥8¹Iºqºqäm�@�mK¢ �@©K�K�n�r���@�K�n�q¢ � ¦ � � �@�G¡ ¦U¦ ¥G�Gò?¨P�j�@©K��U£G¤I�U���P¢l�l� �@�8�r�'� ¦ �P¤U¤q0ª ¦ �l�E¢ �b�\¡a�@�ó¬T¤I¥G�@�8À�#ò8�ßÆrÅ@ò8�ßÁ^Á^®ò8ôUÇ^ò8Á^ô�À À¾b�E� �@�8��¢l�E� �K�?�#�b I�K�q¢ �@¡a�@�8£G�U�8�U�<¡ ¦U¦ ¥n£k¢ ���\¡ ¦ ��¢ �^°a�#�U�U�V�^�l¢ �U ?¤I«� I�@�r¤U¤I�8¤I�U¡a�\¨I�U�U�N¢ �I q°:���<�<¥n£\¤U¤I¥n�V�'¤I¥G I�<�q¢ �G�<¡C¢ �¬j¢ �@¥G£\�<��©q¢ ªO�t� ¤I q¢ �G´N¬T�K¥\�P¢ ªO�0���@�U�\�@�P�I¤U��¢ I��½r¤I�V� �'¬j¢ �@¥ � ¤I£\�K���<�<�I I�@ I�@£G�@�q°Q I�<�<���#�8���@¡ ÓCÓC×Í×qÚ ÓCÛUÜrÓËá^â ÖIÓCÔ�ë\ç@×à\ÑaçCÙGÑbÓC×�ì^Ú íO×�ÓCÙm×UÖIÔ�ÓC×IèKÓ2â Ó�ÖIáKÓ@×�ì^Ú Ñaá^â çCç@Ñaà\ÓC×�ÖUáßÝVÓ�ÞVÛIà �j¸k¤U�7�QªR�8ªO�8 I�@¥G¤I�@¨K�K��¤I�]¤I¤N%�@�K���\¡a�@�@�U¡GªO� � ¢ ª2¡G��V¥G�U I�@�P�<�<�P¤I�U©K���U«<�j�7�l¢ �U q°Q�<�<¥G©K�7���V�<�P�q¢ �K¡%¤I��V�8¡a�7� �@«<¤U¤I�P¡a�8�U�@���@�P�K�����8¡a� � �7�E� �K�P£\¤I¤U¥�¡a¤I�7�E¢ ´N¬T¡@¢ �U I�\ò�8©q¢ ªR�¢ �n��¢ ¡�:�U�j�@¥�¢ �m¬T�@¡ � ¢ ªO©K¤U�I�j�@¥%¤U¨P©K¤U�7#�I�<�<¥%���@�U�\�@�n��¢ ��¤I�U�8 ¦ �I�U�@�m¬\�7� ¨I�@�����@¡r�V� � ¤U�7K¬T¤ ¦ ��¢ �U q°����@�7¬T�^� ¨I�@�n���@¡¬T�@¡r¡@¢ ªO�V�\´V¬T¥C¢ «T¡@°o���@�^¬T�7� ¨I�@� � ¢ ª^�V��¤U¥G I�U�N¢ �G�<¡@¢ ��£\�<�n�j��õ#¸k®?Âo�U�<¡ ¦U¦ ¥G q¢ �j�\´ ¦ ¥G� ¦ �%��¢ ¡cªO�<�<¥�¢ �n¤U�I©I���<«<�V�^�l¢ �U q°o¤U« I�@�#¤U¤I� � ¢ ª � �^� �<�I U¥C¢ ªG:���<´<¡@¢ £C¢ ¡a�7¢ ¡a�@���@�@�b¬\�<�I�jªO���P¢l�E� �@��¡a¤I�K�\¡a�^:�@�U�µö¢ ªO� � �K�\¡:���U�<¡ ¦U¦ ¥aÂ2�@�� I�K©K¤U�U��¬\�7¢ �V�G�r�K�U�\�K��£\¤U¤I¥�¬T�@¡r�N¢ � ¦ �#��ªO�<�<¥Ê ¦ <¤%Ã�\�I¡f�I¥:�:´j¬a¤<¤T¡¸K¤\¤\¥Q©j¢ ¡�¡Q�<¥
* Het “langdurig” praten waarover sprake dient met een serieuze korrel zout genomen te worden. Op de bestuursvergaderingvan 29 juni wist de voorzitter handig de problemen te omzeilen en op de lange baan te schuiven. Op latere schriftelijkecommunicatiepogingen van onzentwege kregen we geen enkele inhoudelijke reactie, enkel wat verwijten. Wij hebben moetenvaststellen dat het bestuur geen waardering meer kon opbrengen voor onze inzet. Waardering is nochtans de enige betalingdie je als vrijwilliger krijgt.Met spijt in het hart hebben we ons volledig ontslag in het afdelingsbestuur ingediend. Om de schade aan de afdeling tebeperken, hebben we aangeboden onze taken tot 31 december te blijven vervullen. We wensen de afdeling en alle vriendendie we er ontmoet hebben, een mooie en voldoeninggevende werking toe.
Luk en Ria
Agenda ÷
1ste kwartaal 2005
Iedereen is welkom op alle wandelingen. Honden zijn niet toegestaan op onze activiteiten.
De gids/leiding treedt op als educatieve begeleider van Natuur- en Milieueducatie Natuurpunt.
- = Kostendelend vervoer (5 eurocent/km) wordt op de afspraakplaats georganiseerd.
- = Kindvriendelijke tocht.
- = Wandelingen, waarbij dit logo vermeld staat, zijn opgenomen in de VMPA-wandelkalender
Zo. 9 jan. 2005 Vogelobservatietocht: van Kreekrak tot Tholen8.30 u Gids: Luc Van Schoor 03/353 09 77
Leiding: Rudy Vansevenant 015/32 08 05
Tradities zijn er om in stand te houden, daarom bezoeken weweer als eerste tocht van dit nog jonge jaar het vroegere"eiland" Tholen.Verschillende ganzensoorten, zwanen, zaagbekken, eenden,steltlopers … zijn hopelijk present.In de open vlakten kan het op dit moment van het jaar ergwaaien en bitter koud zijn. Jullie zorgen voor warme kledij,wij zorgen voor een glaasje jenever en op die manier kunnen
wij het ergste vriesweer trotseren.Het routescenario hangt af van de laatste voorbereidingen.Afspraak: We vertrekken om 8.30u met eigen wagens(kostendelend) aan de Bist te Wilrijk. Aansluiten is mogelijkmits de leiding te verwittigen. Het einde is voorzien om-streeks 17.00u ter plaatse.Mee te brengen: picknick, kijker, telescoop, vogelgids,fototoestel en laarzen bij regenweer.
Zo. 16 jan. 2005 Vogeltocht naar Bospolder, Ekerse Putten en Kuifeend8.30 u Gids: Ludo Benoy (onder voorbehoud) of plaatselijke gids
Leiding: Tuur Wuyts 03/449 99 11
Deze gebieden ten noorden van Antwerpen liggen in volleindustriegebied, maar bieden toch foerageer- en rust-gelegenheid aan tal van watervogels. Ludo zal u zeker heelwat weten te vertellen over het gebied en zijn gasten.Opgelet: Kleed u warm aan, want aan de Kuifeend kan hetflink koud zijn!
Afspraak: We vertrekken met eigen wagens (kostendelend)op de Bist te Wilrijk om 8.30u. Het einde is voorzien om-streeks 12.00u ter plaatse. Aantal te wandelen km = onge-veer 2 km.Mee te brengen: verrekijker, telescoop, vogelgids, fototoe-stel, wind- en waterdichte kledij en laarzen.
Zo. 9 jan. 2005 Laatste dag om in te schrijven voor de bustocht dd 23 januari 2005
Zo. 23 jan. 2005 Bustocht: Vogelexcursie Schouwen-Duiveland7.30 u Gids: Luc Van Schoor 03/353 09 77 - 0494/33 63 09 > 12 j. Leiding: Walter Van Spaendonk 03/480 54 24
Een tocht naar Schouwen in putje winter is elk jaar weer eenspeciale belevenis.Dit stukje Zeeland, op de rand van land en water, biedtzoveel boeiende vogelgebieden dat er naast de klassiekersals Prunjepolder en Brouwersdam, voldoende keuze is vooreen gevarieerde reisroute. Luc en Walter zoeken de besteplekjes op met, bij een schappelijk weertje, één of tweelandschapswandelingen als toemaatje. Naast de attractieveBrandganzen en de altijd aanwezige Roodkeelduikers mag jeweer een hele schare watervogels verwachten. We kijken uitnaar soorten als Kuifduiker en IJseend ... met als toetjemisschien ook zeehond(en). Vorig jaar begonnen we met eenknaller als IJsduiker en verder nog Sneeuwgorzen en "late"Grote Sterns. Deze keer ... neen een glazen bol hebben weniet, maar wel de zekerheid dat we ook vandaag weer heelwat winters vogelleven kunnen verwachten.Afspraak: vertrek per bus op de Bist te Wilrijk om 7.30 u. Deterugkomst is voorzien omstreeks 18.30 u. Wandelafstand:
ca. 5 km. Wil je deze kans niet missen, schrijf je dan tenlaatste 9 januari in door middel van storting van 13,50 - 12- 10,50 euro per persoon op onze rekening (zie blz. 2) metvermelding "Schouwen" en het aantal deelnemers. Mee-brengen: picknick, kijker, telescoop, vogelgids, fototoestel,laarzen bij regenweer, stevig schoeisel.
Sneeuwgors
Agendaø
Vr. 28 jan. 2005 Vleermuizen20.00 u Gids: Jan Waeterschoot 03/230 87 48
Leiding: Catherine Vandercruyssen 03/288 81 07
Al sinds jaar en dag worden vleermuizen geassocieerd metduistere en duivelse machten. Bij het invallen van deduisternis verschijnen ze, als uit het niets, en fladderen zevervaarlijk dicht om je heen. Bij het eerste ochtendglorenverdwijnen ze terug in het niets.Wie vleermuizen wat van naderbij gaat bestuderen, komtterecht in een bijzonder boeiende wereld. In deze mini-cursus zullen we proberen met deze merkwaardige diergroepkennis te maken.
Afspraak: Om 20.00u in lokaal De IJsvogel, Legerstraat 40 inWilrijk. Einde voorzien omstreeks 23.00u.Wie wil deelnemen aan deze boeiende avond, stort 3 euro(syllabus inbegrepen) op onze rekening (zie blz. 2) ondervermelding van "Vleermuizen" + uw naam en telefoonnum-mer/e-mail adres.
Zo. 30 jan. 2005 Bezoek aan de thematentoonstellingen van het KBIN9.00 u Kriebelbeestjes - De ontwikkeling van de mens
Gids en leiding: Hugo Waeterschoot 03/455 22 12
Het Koninklijk Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN)zet zijn lange traditie voort door opnieuw enkele zeereducatieve thematentoonstellingen te organiseren. Vandaagbezoeken we er twee: 1uit de vaste collectie en 1 tijdelijke:* Kriebelbeestjes: In deze interactieve tentoonstelling
ontdek je de micro-organismen die op je lichaam en in jehuis leven. Alledaags dus, maar daarom zeker nietminder interessant. Het KBIN staat immers borg vooreen originele kijk op alledaagse dingen. Deze tentoon-stelling is trouwens even interessant voor oud als jong.
* De ontwikkeling van de mens: Deze vaste tentoonstel-ling geeft onze eigenste ontwikkeling weer van mensaapover Austrolipitecus, Homo neandertalensis en veleanderen. Wil je dus weten hoe Homo sapiens tot levenkwam, waarom de mens zo succesvol bleek en wie die
fameuze "Lucy" wel was, dan mag je dit deel van hetbezoek zeker niet missen.
Afspraak: We vertrekken samen op de Bist te Wilrijk voorhet districtshuis om 9.00u (kostendelend vervoer mogelijk).Wie wil aansluiten ter plaatse, kan dit mitsvoorafgaandelijke melding aan de gids. Het bezoek aan detentoonstelling start om 10.00u in de inkomhal van hetmuseum. De (groeps)toegang kost vermoedelijk 5,5 euro engeeft toegang tot alle tentoonstellingen (zowel thema alsvaste collectie). Hierbij dient echter een kleine kanttekeninggemaakt aangezien de tarieven voor volgend jaar bij hetschrijven van dit artikel nog niet bekend waren. Aangezienhet bezoek tot 13.00u duurt, verorberen we onze picknick inhet plaatselijke cafetaria (drank ter plaatse te bestellen).Mee te brengen: picknick.
Za. 5 febr. 2005 Fort 7: Vleermuizentelling9.30 u Gids en leiding: Hugo Waeterschoot 03/455 22 12
Vandaag het tweede deeltje van de vleermuizencursus: depraktijkles. Inderdaad op een wintertelling krijg je degelegenheid om vleermuizen in hun natuurlijk habitat waar tenemen, al dient dit tijdens dit seizoen met de grootsteomzichtigheid te gebeuren. Het Fort herbergt in de wintereen beperkte vleermuispopulatie die hier hun winterslaapdoorbrengen. De ene diep verstopt in spleten en barsten, deandere gewoonweg in het midden aan het plafond. Al zijnde aantallen niet spectaculair te noemen, toch blijft dewintertelling steeds een speciaal evenement. Vorig jaarhebben we tijdens de telling een kleine 30 exemplarengevonden.Afspraak: We starten de telling om 9.30u stipt aan het lokaalDe IJsvogel (ingang Fort 7 aan de Legerstraat te Wilrijk).Gewoonlijk zijn we op de middag net niet klaar, zodatboterhammetjes aangewezen zijn. Aangezien we de vleer-muizen niet mogen verstoren in hun winterslaap en alles dusin perfecte stilte dient te gebeuren, beperken we het aantaldeelnemers strikt. Vandaar dat we u willen vragen om
voorafgaandelijk aan te melden voor deze activiteit door eentelefoontje of een e-mail. Mensen die de eerste les van devleermuizencursus volgden, krijgen logischerwijs voorrang.Een goede zaklamp met degelijke batterijen (en eventuelereservebatterijen) is een absolute noodzaak. Het einde vande tocht is voorzien rond 15.30u.
Dwergvleermuis
Zo. 30 jan. 2005 Laatste dag om in te schrijven voor de bustocht dd 13 februari 2005
Agenda ù
Zo. 6 febr. 2005 Kinderactiviteit: Vleermuizen13.30 u Doelgroep 6-12 jaar
Leiding: Nancy Geldhof 0485/85 13 64
Naar aanleiding van het vleermuistelweekend dat dit week-end plaats vindt, willen we met de kinderen deze bijzonderezoogdiertjes eens van nabij onderzoeken. We bekijkensamen hun levenswijze, pluizen legenden uit en gaan opzoek naar waar ze wonen.
Afspraak: Om 13.30u aan lokaal De IJsvogel Fort 7, Leger-straat 40 Wilrijk. Einde voorzien om 16.30u. Telefonischinschrijven bij Nancy Geldhof.Verdere info: zie kinderkatern.
Za. 12 febr. 2005 Gezellig samenzijn KHOP19.45 u Leiding: Danny Jonckheere 03/828 64 03
Wim Mertens 03/216 93 62
Tussen de vele activiteiten door hebben we toch nog eengaatje gevonden om het gezellig samenzijn te laten doorgaan(nie gemakkelijk zene). Zoals steeds is dit een plezantegebeurtenis binnen de KHOP-activiteiten. In 2005 zal hetniet anders zijn. We beginnen met een losse babbel en hetterugzien van oude bekenden. Bij dit alles hoort natuurlijkeen drankje en een hapje, je aangeboden door onze huiskoksen hun personeel. Je krijgt ook een zeer klein overzichtje vanhet voorbije jaar en onze plannen voor volgend jaar. Na deglazen te hebben bijgevuld, is het tijd voor ontspanning.We hopen je opnieuw te kunnen boeien met iets leuks, ditjaar zal er een diavoorstelling zijn van Luk en Ria over India.Afspraak: Traditiegetrouw vindt dit plaats in het boven-zaaltje van de Moretus in de Berkenrodelei. We komensamen om 19.45u. Het einde is voorzien omstreeks 23.00u.
Zo. 13 febr. 2005 Ganzen op Goeree-Overflakkee7.30 u Gids: Rudy Vansevenant 015/32 08 05
Leiding: Walter Van Spaendonk 03/480 54 24
Het meest noordelijke van de eilanden van het Deltagebiedin Nederland is een uitgelezen plaats voor de observatie vanganzen. De vijf traditionele ganzensoorten worden meestalaangevuld met enkele zeldzaamheden als daar zijn Sneeuw-gans en Roodhalsgans. Een aantal zwanen, vele eenden ensteltlopers komen zeker in het vizier. De Slechtvalk is er bijnajaarlijks. Na de voorbereiding wordt het parcours gekozenuit Den Bommel, Stad aan 't Haringvliet, Zuiderdiep, Haven-hoofd, Kwade Hoek, Koude Hoek, Slikken van Flakkee,polders van Goedereede en niet te missen Brouwersdam.
Afspraak: We vertrekken met de bus om 7.30u op de Bist teWilrijk. Voor de boterhammen en eventueel een warme komsoep voorzien we een cafeetje. Het einde is voorzienomstreeks 19.00u te Wilrijk.Wie mee wil, stort vóór 30/01/2005 13,50 - 12 - 10,50 europer persoon op onze rekening (zie blz. 2) onder vermeldingvan "Goeree-Overflakkee" en het aantal deelnemers.Mee te brengen: picknick, drank, kijker, telescoop, vogel-gids, laarzen voor een wandeling, verder stevig schoeisel enwarme regenbestendige kleding
Za. 5 febr. 2005 Terugblik op 2004 en een eerste glimp van 200519.30 u Algemene Ledenvergadering en Kaas- en wijnavond
Zaal Steytelinck, Sint Bavostraat te WilrijkLeiding: Hugo Waeterschoot 03/455 22 12
Informatie hierover vindt u verder in deze rAntGroen.
Zo. 20 febr. 2005 Watervogels in Bourgoyen-Ossemeersen en Molsbroek8.15 u Gids: Wim Roelant 0477/34 07 21
Leiding: Ingrid Van Havere 03/828 22 39 of 0476/35 67 79
De winter is nu al enige tijd in het land waardoor een heleschare aan noordelijke gasten uit het vogelrijk in onzegewesten verblijven. Vandaag bezoeken we twee erg
interessante gebieden om deze gevleugelden en gevederdente bekijken. De Bourgoyen-Ossemeersen staan bekend alshet vogelrijke stadsreservaat bij Gent. Vele honderden
Indische Nimmerzat in Keoladeo VogelparkFoto: Luk Smets
Agendaúeendachtigen en steltlopers houden elke winter halt in ditnatte weidegebied. Smienten, Pijlstaarten, Wintertalingen,Kemphanen en ander schoon vogelvolk loopt hier vaak erggewillig in de kijker! Ook in het Molsbroek in Lokeren,gelegen aan de rustige Durme, verzamelen jaarlijks velewintergasten die van op de dijk die het gebied omringt,dikwijls mooi te observeren zijn. De afwisseling van zegge,
rietveld en bos maakt dat in dit reservaat en haar nabijeomgeving altijd wel wat leuks te ontdekken valt.Afspraak: Vertrek op de Bist te Wilrijk om 8.15u (kosten-delend vervoer mogelijk!). Het einde ter plaatse is voorzienomstreeks 17.00u. Mee te brengen: picknick, verrekijker, ev.telescoop, veldgidsen, fototoestel, bij regenweer waterdichtschoeisel (bv. laarzen) en regenkledij.
zo. 27 febr. 2005 Overwinterende watervogels op de Zeeschelde9.00 u Boottocht met de Jan Plezier
Gids: Tom Ysebaert (Centre for Estarine and Marine Ecology)Leiding: Luk Smets tel. 03/289 73 66
Danny Jonckheere tel. 03/828 64 03Voor heel wat mensen roept de Schelde het beeld op van eendode rivier, vervuild door grootsteden als Antwerpen,Brussel en Gent, een milieupatiënt waar geen vis meerrondzwemt. Nochtans is de Schelde een vitale en lenige broknatuur, die volgens oeroude regels stroomt en werkt. Langsdeze Schelde is heel wat natuur overgebleven. Sinds beginvan de jaren negentig werd ernstig werk gemaakt van de ver-betering van de waterkwaliteit. Het einddoel is nog lang nietbereikt, maar verbetering is duidelijk merkbaar. Het leven inhet water wordt opnieuw soortenrijker. De vispopulatieherstelt spectaculair. De Schelde wordt opnieuw bevlogendoor duizenden watervogels. De Zeeschelde groeide uit totéén van de belangrijke overwinteringsgebieden voorwatervogels in Vlaanderen. De wintermaxima evolueerdenvan 20.000 tijdens het eerste telseizoen tot ruim 60.000tijdens het seizoen 2001/2002.
De belangrijkste soort, Krakeend, begraast wellicht wierentussen de steenbestorting en drijvend plantenmateriaal.De toename van deze soort volgt de Noordwest-Europesepopulatietrend: een vervijfvoudiging sinds 1991. De talrijk-ste soort, Wintertaling, foerageert aan de waterlijn vanslibrijke slikken. De Tafeleend duikt naar voedsel. Grotegroepen zijn niet meer uitsluitend een typisch fenomeen vanstrenge vorstperioden, zoals tijdens de strenge winters 1995/96 en 1996/97. Het aantal Grauwe Ganzen in de Beneden-Zeeschelde neemt niet verder toe, in tegenstelling tot deaantallen in de Westerschelde en de verdubbeling van deNoordwest-Europese populatie schatting. Vermoedelijk is dedraagkracht van de brakwaterschorren langs de Beneden-Zeeschelde voor de Grauwe Gans bereikt. Ook voor Pijlstaarten Kluut is de Zeeschelde in sommige jaren van internatio-
Praktisch: Vertrek om 9:00 u aan deaanlegkade van de veerdienst Hoboken-Kruibeke te Hoboken. Met de boot JanPlezier 2 varen we van Hoboken totSaeftinghe. We stappen niet uit. Terugrond 15:00 u. Meebrengen: verrekijker,telescoop, fototoestel, picknick, drank iste koop op de boot alsook erwtensoep.Inschrijven door storting op onze reke-ning (zie blz 2) van 15 euro per persoonmet een maximum van 50 euro voor eengezin met minderjarige kinderen. Vermeld"Scheldeboottocht" + aantal personen.
naal belang. Het aantal Bergeenden blijft zeer variabel vanseizoen tot seizoen. Wilde Eenden vertonen de laatste jareneen meer uitgesproken najaarspiek. (Info van het Instituutvoor Natuurbehoud: www.instnat.be)Vorig jaar vaarden we stroomopwaarts tot Vlassenbroek. Ditjaar zoeken we het stroomafwaarts en varen we Antwerpenvoorbij tot het Verdronken Land van Saeftinghe. Daarbijmaken we maximaal gebruik van het getij. Tom Ysebaert zalons alles vertellen over het ecologisch herstel van hetSchelde-estuarium. Tom is postdoctoraal rechearcher in deDepartment of Spatial Ecology te Yerseke, welke hetdynamisme van de habitats van estuaria en kusten bestu-deert. Tijdens de boottocht staan vooral de watervogels inde belangstelling. De mooie natuurbeelden met typischerietlanden en wilgenvloedbossen krijg je er als toemaatjebovenop. En met wat geluk vinden we wat zeehonden.
Jan Plezier 2
Agenda ûZa. 5 maart 2005 Vogeltocht "W intam Noordelijk Eiland"8.30 u Gids: Wim Roelant 0477/34 07 21
Leiding: Moniek Van Den Bergh 03/457 54 49
Een rustige plaats waar hopelijk heel wat te zien valt en zekerde Slechtvalk zijn opwachting maakt voor de altijd opnieuwnieuwsgierige vogelaar, maar ook voor de mensen die de stapwagen om iets van vogels te weten te komen. Zij zijn zekerook van harte welkom!Afspraak: We vertrekken op de Bist te Wilrijk stipt om 8.30u
(kostendelend vervoer mogelijk!). Mits de leiding teverwittigen, kan men aansluiten om 9.00u aan het veer teSchelle (Tolhuisstraat). Het einde is voorzien om 12.30u teWilrijk. Aantal te wandelen km: 4 km. Mee te brengen:verrekijker, telescoop, veldgidsen, fototoestel, stevigschoeisel en warme winddichte kledij.
Za. 12 maart 2005 Vogelobservatie voor beginners in de Hobokense Polder9.30 u Gids: Danny Jonckheere 03/828 64 03
Wim Mertens 03/216 93 62Leiding: Annie Van Zwieten 03/828 37 60
Ook dit jaar op dit vroege uur gaan we de polder verkennennaar trekvogels en langs de Schelde zullen we watervogelsvan dichtbij bekijken. Daar deze wandeling voor beginnersis, zullen we voldoende tijd nemen bij het herkennen van deverschillende soorten vogels. Deze wandeling staat ook inhet teken van de maandelijkse waterwildtellingen in hetgebied.
Afspraak: Aan het station Hoboken Polder, einde Berken-rodelei om 9.30u. Einde rond 13.00u.Mee te brengen: laarzen bij nat weer, verrekijker, telescoopen eventueel een vogelgids.
Za. 12 maart 2005 Winterdia-avond over amfibieën20.00 u Spreker: Bart Hellemans
Leiding: Hugo Waeterschoot 03/455 22 12
Wie nog twijfel zou hebben of hij tijdens zijn laatste verlof inde Ardennen, Frankrijk of ander zuiders land een salamanderof hagedis heeft gezien, kan allicht nog wat opsteken tijdensdeze winterdia-avond. Het verschil tussen deze twee dier-soorten zal uit de doeken worden gedaan maar tevens zullenalle salamandersoorten die ons land rijk is, worden beschre-ven. Ken je het verschil ook tussen een pad en een kikker?Weet je ook hoeveel soorten kikkers er zijn? Deze soortenpasseren eveneens de revue. Wie deze avond goed heeftopgelet, zal dan ook geen moeite meer hebben om tijdens deaansluitende excursie de dieren op naam te brengen. Desalamandersoorten hoeven hun buikje maar te laten zien of jeweet al dat het de Kleine Watersalamander is of de Vinpootof zou het toch de Alpenwater kunnen zijn? Zij die komenkijken en luisteren, weten het zeker beter. Salamandersbekijken ... daar kikker je van op!
Afspraak: Zaal Steytelinck, St.-Bavostraat te Wilrijk om20.00u. Het einde is voorzien rond 23.00u.Deelname in de kosten: 3 euro
Zo. 13 maart 2005 Amfibieënexcursie14.00 u Gids: Bart Hellemans
Leiding: Catherine Vandercruyssen 03/288 81 07
Om een deel van datgene wat we gisteren gehoord en gezienhebben in de praktijk te bekijken, maken we een kleineexcursie in de omgeving.
Afspraak: Samenkomst op de Bist te Wilrijk om 14.00u. Heteinde is voorzien omstreeks 17.00u te Wilrijk.
Za. 19 maart 2005 Braakballen pluizen14.00 u Gids: Jan Waeterschoot 03/230 87 48
Leiding: Catherine Vandercruyssen 03/288 81 07
In het kader van onze mini-cursus Uilen, gaan we braakballenpluizen. We nodigden Jan Waeterschoot uit, die naasttheoretische informatie u ook de praktijk van het braakballenpluizen zal leren kennen: dus, vooral een doe-activiteit.
De braakballen van roofvogels en uilen bevatten een schataan onderzoeksmateriaal: schedeltjes, beentjes van allerleimuizen en andere kleine zoogdiertjes.
Kleine Watersalamander
AgendaüAfspraak: Om 14.00u in lokaal De IJsvogel, Legerstraat 40 inWilrijk. Einde voorzien omstreeks 17.00u.Mee te brengen: pincet, oude (zachte) tandenborstel, loep,
een afsluitbaar potje en eventueel veldgids.Oproep: Beschik je zelf over braakballen? Graag ter onder-zoek meebrengen!
Za. 19 maart 2005 Uilen in de schijnwerper18.00 u Gids: Luc Van Schoor 03/353 09 77
Leiding: Jos Stessens 03/455 51 19 > 12 j. Peggy Beers 0485/52 81 25
Wie vanmiddag tijdens het braakballenpluizen (!) heeftopgemerkt wat er zoal op het uilenmenu staat, kan dehoofdrolspelers vanavond mogelijk in levende lijve ontmoe-ten. Uilen laten zich niet zomaar strikken, ze zijn op hunhoede! De trefkans is vaak tijd- en weersgebonden … hetkan dus evengoed tegenvallen. Maar Luc, Jos en Peggynemen bewust dit risico, in de hoop dat de weergoden ons -en de uilen - gunstig gezind zijn.Het programma in wording voorziet uitstapjes in verschil-lende biotopen. Mogelijk bezoeken we weer de Molenbeek-vallei, deels natuurreservaat van Natuurpunt en het klein-schalig landschap aan de Keer te Wommelgem voor deSteenuil, het gehucht Millegem voor de Kerkuil en hetbosreservaat Zevenbergen voor de Bosuil. De kans voorRansuil is zeer klein omdat deze soort zijn gebruikelijkegezamenlijke rustplaats rond deze tijd al heeft verlaten.Twee jaar terug kende de gelijkaardige avondtocht eenoverdonderend succes met een kleine 50 deelnemers, eenrustig weertje en … 3 uilensoorten (zie verslag rAntGroenjaargang 2 nr. 7 blz. 25). Vandaag doen we het nog eensover … zorg dat je er bij bent !!Bij deze tocht hoort een uilenbrochure die Luc Van Schoorschreef naar aanleiding van een vroegere cursus. Je kandeze geïllustreerde brochure van 21 blz. bestellen vóór 15
februari 2005 op tel. 03/353 09 77. Prijs: 3 euro. Leveringmogelijk vanaf 1 maand voor de uitstap.Afspraak: We vertrekken met eigen wagens om 18.00u op deBist te Wilrijk. Aansluiting ter plaatse is mogelijk, mits deleiding op voorhand te verwittigen. Het einde is voorzienomstreeks 23.30u. Aantal te wandelen km: 4 km.Mee te brengen: kijker, warme kledij, stevig schoeisel enlaarzen bij regenweer.
Zo. 20 maart 2005 Kalenderwandeling Hobokense Polder9.30 u Gidsen: Leentje Toussaint en Michel Van Megroot
Leiding: Annie Vandeweyer - Van Zwieten 03/828 37 60
Met het begin van de lente starten we ook weer met dekalenderwandelingen in de Hobokense Polder. Tijd dus omte kijken naar de voorjaarsbloeiers, de bloei van wilgen enandere bomen, tijd ook om de eerste zangertjes te beluiste-ren die terug zijn van weggeweest en voornamelijk om te
genieten van een fijne wandeling samen met mensen die vande natuur houden.Afspraak: Station Hoboken Polder, einde Berkenrodelei om9.30u. Einde omstreeks 12.30u.Mee te brengen: laarzen, verrekijker en vogelgids.
Za. 26 maart 2005 Mossentocht8.30 u Gids: François Van Uffelen
Leiding: Christine Van Lommel 03/322 64 06
Mossen zijn zo klein en toch zo mooi! Wie heeft zich nooitgebukt om een plukje mos van dichterbij te bekijken.
Vandaag gaan we dat doen onder deskundige begeleiding.En als het regent, is er een binnenprogramma voorzien! Alsje dus iets meer wil weten over deze leuke sporenplantjes ofals je je kennis wil vervolmaken, mag je deze voormiddagzeker niet missen.Afspraak: We vertrekken om 8.30u aan de bist in Wilrijk(kostendelend vervoer mogelijk). Aansluiten is mogelijk om9.00u aan de Parking Orangerie - Park Schildehof (eindeBellevuedreef, links De Pont, 200m verder parking aanrechterzijde van baan). Het einde is voorzien omstreeks12.00u ter plaatse. Aantal te wandelen km: 1 km.Mee te brengen: loep, mossengids en stevig schoeisel.
Steenuil
Ruig Haarmos
Agenda ý�þ
Za. 9 april 2005 Landschap- en vogeltocht "De Mosterdpot"9.00 u Gids: Miel Lauwers 03/455 71 90
Leiding: Moniek Van Den Bergh 03/457 54 49
Zo. 3 april 2005 Vogelexcursie naar de Oostkust8.00 u Gids: Luc Van Schoor 03/353 09 77 > 12 j. Leiding: Wim Roelant 0477/34 07 21
Met de prille lente als bondgenoot (?) trekken we vandaagnaar onze eigenste Vlaamse kust. De allerlaatste winter-vogels zijn mogelijk nog aanwezig en de eerste zomergastenzijn al aangekomen. We beginnen aan de baai van Heist eneindigen in de Uitkerkse polder. Tussendoor bezoeken wede voor- en binnenhaven van Zeebrugge; ongetwijfeld éénvan de belangrijkste vogelgebieden in België, altijd goedvoor een resem waarnemingen en ... verrassingen! Denkenwe maar aan de zeldzame Kuifleeuwerik, de 2 Slechtvalken endito Velduilen tijdens de vorige editie in maart 2003.Vandaag, een maandje later, is het de geschikte periode voorweidevogels als Grutto, Tureluur, Zomertaling (?) en noorde-lijke steltlopertjes op doortrek. Een boeiende tijd dus voorvogelliefhebbers! Wie het typisch café 'den Overzet' teDudzele kent, weet dat het ook tijdens de boterhammetjesgezelligheid troef is. Voor het goede humeur zorgt u zelf …Afspraak: We vertrekken met eigen wagens om 8.00u op de
Bist te Wilrijk (kostendelend vervoer mogelijk). Het einde isvoorzien rond 17.00u ter plaatse. Wandelafstand: 6 à 7 km.Mee te brengen: picknick, vogelgids, water- en winddichtekledij, kijker, telescoop, fototoestel, laarzen bij regenweer enstevig schoeisel.
Een nieuwe plaats ontdekken, niet ver van huis, waar wealles kunnen vinden om er een fijne dag van te maken.Vogelliefhebbers en plantenliefhebbers zijn van hartewelkom, iedereen zal zeker aan bod komen. Het zal zeker eengevarieerde tocht worden.Afspraak: We vertrekken op de Bist te Wilrijk om 9.00u
(kostendelend vervoer mogelijk!). Mits de leiding teverwittigen, kan men ter plaatse aansluiten. Het einde isvoorzien om 16.30u ter plaatse. Aantal te wandelen km:12 km.Mee te brengen: picknick, loep, verrekijker, telescoop,veldgidsen, fototoestel en stevig schoeisel.
Za. 16 april 2005 Voorjaarswandeling in het Hallerbos11.00 u Gids en leiding: Fons Waeterschoot 03/322 12 75
Ten zuiden van Brussel bevindt zich het Hallerbos, eenstaatsdomein van 552 ha groot. In dit sprookjesbos zijndiepe dalen uitgeschuurd door snelstromende helderebeekjes. Het plantenassortiment staat hier niet in de ver-drukking. Sommige heuvels kleuren wit van deBosanemonen of blauw van de Boshyacinten, ook vindenwe er Daslook, Goudveil ... en natuurlijk ook de 'vogels' ...Afspraak: We vertrekken om 11.00u aan de Bist te Wilrijk(kostendelend vervoer mogelijk). Het einde is voorzien rond16.30u ter plaatse.Mee te brengen: goede stapschoenen, verrekijker enpicknick die we 's middags verbruiken in een café.Ook kinderen kunnen deze (7 km) tocht aan.
Zo. 17 april 2005 Lentewandeling Hobokense Polder14.00 u Gidsen: Gilbert Van Ael en Harry Buyl
Leiding: Annie Vandeweyer - Van Zwieten 03/828 37 60
Je hebt er lang naar uitgekeken: de lente is weerom in hetland. Daarom hervatten ook de wandelingen in deHobokense Polder. Je kan op de tochten van maart en aprilkennis maken met de eerste voorjaarsbloeiers. Ook de
watervogels worden heel actief en slaan aan het broeden.Eveneens een 'must' om naar uit te kijken, is een ontmoetingmet onze paardjes en koeien, die reeds sinds twee jaar in deHobokense Polder staan te grazen. Zij zullen ons in de
Bosanemoon
Vrij. 15 april 2005 Laatste dag om in te schrijven voor de bustocht dd 24 april 2005
Agendaÿ�ÿ
Zo. 17 april 2005 Kinderactiviteit: de natuur komt terug tot leven in de lenteLeiding: Nancy Geldhof 0485 85 13 64Gidsen: Educatieve werkgroep
Zullen de aprilse grillen ons parten spelen, of zal eenstralend zonnetje ons tegemoet schijnen? In elk geval zullende vogels al aan hun nesten begonnen zijn en de voorjaars-
planten steken hun kopjes al boven. We gaan samen opverkenning, maar wat we precies gaan doen, verneem je inde volgende rAntGroen!
Zo. 24 april 2005 Narcissentocht naar de Oostkantons7.30 u Bustocht i.s.m. afdeling Rupelstreek
Gids: Luc Van Schoor 03/353 09 77Leiding: Walter Van Spaendonk 03/480.54.24
Samen met onze vrienden van afdeling Rupelstreek brengenwe vandaag een bezoek aan het Natuurpark Hohes Venn-Nordeifel.Vanaf midden tot eind april kleuren de zuidelijke beekvalleienvan de Hoge Venen zich geel van de wilde narcissen … eenprima moment dus voor een uitstap naar het grens-overschrijdend Natuurpark. Zoals een goed grensgebiedbetaamt, heeft de grootschalige infrastructuur er nog niet zohuisgehouden in en rond de verstilde dorpjes. Wél liggen indeze omgeving schilderachtige riviertjes zoals de Warche,de Holzwarche en de Schwalm. Je vindt hier rond de bron-nen en op de valleiflanken vochtige heiden, borstel-graslanden en overstromingsweiden met een zeer rijkeplantengroei.
'Perlenbach'. De Schwalm is één van de meest onbedorvenriviertjes van de hoge Ardennen, dankzij de nabijheid vanhet 2.500 ha. groot militair oefenkamp van Elsenborn waar zij
Het natuurreservaat van de Holzwarche dat we gaanbewandelen, is daar een mooi voorbeeld van, met meer dan100 plantensoorten op één plekje van nauwelijks een halvehectare groot!! Als het weer een beetje meezit, is het nuvooral genieten van de gele bloemtapijten van tienduizen-den narcissen … een prachtig beeld! De vochtige stukkenvan de beekvallei vormen vanaf mei een geschiktfourageergebied voor de schuwe Zwarte Ooievaar. Wekijken vandaag zeker uit naar Rode Wouw, waarvan hetnatuurpark een kleine populatie herbergt. Verder kan je erbroedvogels als Goudvink, Waterspreeuw, Grote GeleKwikstaart en IJsvogel verwachten. In april kan je hiertussen andere doortrekkende lijsters soms ook Beflijsteraantreffen ... uitkijken dus!De vallei van de Schwalm, het tweede gebied dat webezoeken, is een prachtig beekdal ten ZO van de HogeVenen, met tal van piepkleine zijriviertjes waar nog deparelmossel voorkomt. Vandaar zijn Duitse naam
ontspringt. De zuiverheid van het brongebied resulteert totop heden in een rijke visfauna. Zeldzame broedvogels alsKlapekster, Paapje en Zwarte Ooievaar vinden hier nog eengeschikt biotoop. Het bosrijk gebied is ook bekend voorzijn mooie populaties Edelhert en Ree. De aanwezigheid vanhet naburige militair domein heeft echter ook zijn nadelen;tijdens de oefeningen is de toegang tot de vallei striktverboden. Gelukkig gebeurt dat zelden 's zondags … laatons hopen ook vandaag niet! Indien nodig houden we eenalternatieve wandeling in petto.Alles bijeen stof genoeg voor een zeer boeiende en mooietocht, met rustige natuur- en landschapswandelingen langsnog niet platgetreden paden ... een verademing!Zorg dat je tijdig inschrijft … de plaatsen zijn beperkt!!Afspraak: We vertrekken om 7.30u aan de Bist te Wilrijk (ofom 7.15u aan de kerk te Boom). De terugkomst is voorzienrond 20.00u. De wandelafstand bedraagt ongeveer 13 km.Wie mee wil, stort vóór 15/04/2005 13 euro (volw.) of 10euro (-16 jarigen) op rekening 001-3598649-25 vanNatuurpunt Rupelstreek 2845 Niel, met vermelding:“bustocht Oostkantons”, aantal personen en opstapplaats.Mee te brengen: picknick, drankje voor onderweg, verrekij-ker, fototoestel, stevige wandelschoenen, laarzen bijregenweer, …
toekomst verder helpen met het beheren van een stukje vanons reservaat.Afspraak: Station Hoboken Polder, einde Berkenrodelei om
14.00u. Einde omstreeks 17.00u. Mee te brengen: laarzen,verrekijker, vogel- en/of plantengids.
Rode Wouw
Agenda ���
Mini-cursussenVleermuizenAl sinds jaar en dag worden vleermuizen geassocieerd metduistere en duivelse machten.De geheimzinnige, nachtelijke levenswijze van de vleermui-zen zal hier zeker voor iets tussen zitten. Bij het invallen vande duisternis verschijnen ze, als uit het niets, en fladderen zevervaarlijk dicht om je heen. Bij het eerste ochtendglorenverdwijnen ze terug in het niets.Wie vleermuizen wat van naderbij gaat bestuderen, komtterecht in een bijzonder boeiende wereld.Theorie: vrijdag 28 januari, 20.00u tot 23.00u in De IJsvogel,Fort 7, Legerstraat 40 te WilrijkLesgever : Jan Waeterschoot (zie agenda)Praktijk o.l.v. Hugo Waeterschoot* Wintertelling zaterdag 5 februari tussen 9.30u en 15.00u
in Fort 7 (zie agenda)* Zomertelling in juni-juli (datum nog te bepalen)
Inschrijving door storting van 3 euro op onze rekening (zieblz. 2) met als mededeling "Vleermuizen" + uw naam entelefoonnummer/e-mail adres.Informatie bij Catherine Vandercruyssen, tel 03/288 81 07,e-mail : [email protected], fax 03/288 81 14
Camargue-reizen 2005Een groot succes!
Twee volgeboekte reizenVrijdag 6 tot vrijdag 13 mei 2005 en
Zaterdag 14 tot zaterdag 21 mei 2005
De respons voor de Camargue-reis van 6-13 mei 2005,aangekondigd in vorige rAntGroen, was dermate groot dateen tweede aansluitende reis van 14 tot 21 mei werd toege-voegd Beide reizen waren op korte tijd volgeboekt!! Er zijntelkens 16 deelnemers ingeschreven, incl. gids en begelei-ding. 5 kandidaten staan op de reservelijst.De meeste deelnemers zijn inmiddels mondeling verwittigd,er volgt in de tweede helft van januari nog een schriftelijkebevestiging alsook een uitnodiging voor een extra bijeen-komst die zal doorgaan op zaterdag 12 maart om 15 u inDe IJsvogel.
De nodige schikkingen en verdelingen van de logementenwerden genomen. Voor de tweede periode was er echter nogeen tekort aan chauffeurs. Dit probleempje werd op hetbestuur besproken, waarna de bestuursleden Peggy Beersen Johan De Ridder voorstelden hun deelname eventueel teannuleren ten voordele van chauffeurs die op de reservelijststaan. We stellen dit solidair gebaar van beiden zeer op prijsen danken hun daarvoor van harte.
Voor verdere info, contacteer Luc Van Schoor, 03/353 09 77 of Sonja Van Kerckhove, 03/235 88 56
In de aankondiging van de Camargue-reis, rAntGroen jrg.3nr.12, zijn enkele foutjes geslopen: zie blz. 11Bergooruil moet Dwergooruil zijn GSM Luc moet zijn: 0494/33 63 09Met excuses vanwege de auteurs.
UilenBraakballen pluizen: zaterdagnamiddag 19 maart,o.l.v. Jan WaeterschootAvondtocht: zaterdag19 maart, o.l.v. Luc Van Schoor.Voor beide activiteiten: zie agenda
AmfibieënBoeiende voordracht gevolgd door een kijkje in de natuuro.l.v. Bart Hellemans, Hyla.Theorie: zaterdag 12 maart om 20.00u in Zaal Steytelinck,Sint-Bavostraat, WilrijkPraktijk: zondag 13 maart om 14.00u, afspraak op de Bist,WilrijkVoor beide activiteiten: zie agenda
Kerkuil
Bestuursberichten���
Terugblik op 2004 en een eerste glimp van 2005Algemene Ledenvergadering en Kaas- en wijnavond
Zaterdag 5 februari 2004, 19.30u !!Zaal Steytelinck, Sint Bavostraat, Wilrijk (naast kerk)
Sinds vorig jaar steken we de Algemene Ledenvergaderingin een nieuw kleedje dat gezien de reacties duidelijk ge-smaakt werd door de leden. Vele leden vragen om meercontactmogelijkheid op de ledenavond en daar willen wedan ook gehoor aan geven. We starten daarom met eengezamenlijke kaas en wijnavond (*), kwestie van de tongenwat losser te maken, gevolgd door de diareeks en defotoverkiezing. Uitbollen kan nadien met een koffie of eenglaasje wijn. We hopen je dus ook in grote getale te mogenverwachten op onze ledenavond van dit jaar met volgendinteressant aanbod:* het jaarlijks overzicht van mooie momenten, prachtige
natuurbeelden en vooral grappige situaties meegemaaktop excursies en activiteiten
* een prijsuitreiking voor de beste afdelingsfoto van hetjaar: uit de binnen gestuurde digitale en andere foto'skiezen we dit jaar de meest originele (afdelingswerking)en de mooiste natuurfoto
* een korte voorstelling van het activiteitenprogrammavan volgend jaar
* een voorstelling van de werking van enkele werkgroe-pen, via panelen
* kort moment waarbij we het jaarverslag, de begroting aanje voorstellen en ter goedkeuring voorleggen, evenalseen nieuw bestuur verkiezen
* losse babbel waarbij je al de vragen die je maar zouhebben omtrent wensen en suggesties voor activiteitenkan naar voren brengen
Voor dit alles vragen we slechts de luttele som van 7 europer persoon bij inschrijving voor 1 februari (telefoontje ofmail aan Hugo volstaat 03/455 22 12 of via e-mail :[email protected]), te betalen aan de kassa bijde ingang.Het wordt dus ongetwijfeld een mooie en prettige avond!Al dit fraais begint daarom UITZONDERLIJK REEDS OM19.30u
(*) er kan in de mate van het mogelijke worden rekeninggehouden met dieetvoorschrift of veganistische levens-wijze, indien melding bij de inschrijving.Tot op de ledenavond!!!!
Het bestuur
HERHALINGSOPROEPGraag ook jouw foto in the picture !!!
Van verscheidene leden verkregen we reeds beeldmateriaalover onze activiteiten van 2004! Heb jij ook nog digitalefoto's liggen, dia's of ander fotomateriaal, of ken je gewooneen prettige anekdote omtrent het afgelopen werkjaar,bezorg het dan graag aan Catherine Vandercruyssen, K.Astridlaan 106, 2550 Kontich ([email protected]) ten laatste
OPROEP aan alle leden
2004 was geen gemakkelijk bestuursjaar dat vernam je vasten zeker wel (zie ook intro). We zijn dan ook gestart met eennieuwe lei, een nieuwe stijl en visie (meer spontaniteit enflexibiliteit) en hadden graag enkele nieuwe gezichtengeronseld voor het bestuur of gewoon om een handje toe testeken. In het bijzonder zijn we op zoek naar :* Iemand die de financiën van de afdeling zou willen
beheren (boekhouding). Geschatte werklast : 1 à 2 uper week
* Medewerkers en een eindredacteur voor het tijdschriftrAntGroen: om jaarlijks 4 nummers klaar te stomensamen met het redactieteam
* Geïnteresseerden voor de educatieve, communicatie- en/of beleidswerkgroep: om je interesse op dit vlak aan te
tegen 20 januari. Je doet dan trouwens automatisch mee aande prijsuitreiking voor de beste afdelingsfoto. Al het vastebeeldmateriaal wordt vanzelfsprekend in goede staatterugbezorgd. Digitale foto's kunnen doorgezonden worden(< 10) of beter nog per Cd-rom afgeleverd worden op hetvermelde adres.
scherpen of gewoon enkele malen per jaar een persoon-lijke bijdrage te leveren (vb. tentoonstelling, beleids-dossier, een groep rond te leiden, ...)
* Geïnteresseerde gidsen om een activiteit voor deafdeling te (bege)leiden : voel je niet geremd als je jeenkel éénmaal per jaar hiervoor kan vrij te maken.
* Leden die op een speciale activiteit (zoals de AlgemeneLedenavond) eens even de handen uit de mouwen willensteken voor de afdeling.
Heb je interesse, neem dan graag even contact op met éénvan de huidige bestuursleden (zie blz. 2 van dit nummer).
Behaag..natuurlijk ���
Behaag natuurlijk 2004 !
De resultaten!
Zoals onderstaande grafiek laat zien, kende onze actie ditjaar een beperkte teruggang, maar het succes vanBehaag...natuurlijk blijft toch duren. 3071 haagpakkettenwerden aan de man of vrouw gebracht, wat een daling is van10 % ten opzichte van vorig jaar. De knotwilgpoten vielenmet 35 % terug tot 308. Daar zal de verhoogde prijs wel ietsmee te maken hebben. De werkgroep heeft reeds hetvoornemen geopperd volgend jaar terug slechts 1,50 euro tevragen. De klimplanten kenden de grootste terugval: 478 ofminder dan de helft van vorig jaar. Dit laatste is uiteraardvolledig terug te brengen tot onze beslissing om de niet-streekeigen, maar populaire soorten te weren. We zullen erons over moeten beraden of we niet beter terugkeren naaronze kerndoelstelling: promotie van streekeigen groen terbevordering van de leefwereld van flora en fauna.
De actie betekent financieel een belangrijke ondersteuningvoor de Natuurpuntafdelingen, daar de beperkte winstmargeintegraal naar hun werking gaat. Deze keert dus weer naar degemeenschap via de aangeboden service of natuuraankoop-projecten. De verkoop van knotwilgpoten is een extrafinanciële opsteker voor onze natuurbeheerders. Die wordenimmers uit eigen oogst geleverd.
De prima resultaten van de opeenvolgendeBehaag…natuurlijkcampagnes tonen duidelijk aan datstreekeigen hagen opnieuw aanvaard zijn als een primanatuurlijk alternatief voor steriele coniferenhagen, diedecennialang steevast een onderdeel waren van zowat alleVlaamse tuinen.
Met de campagne Behaag…natuurlijk realiseert Natuurpuntalvast één van de doelstellingen van de vereniging: deherwaardering van kleinschalige natuur, zoals hagen,houtkanten en knotbomen.We danken de tientallen vrijwilligers en gemeentebeambtendie zich samen voor deze actie hebben ingezet. De cam-pagne is voor Natuurpunt een prima middel om blijvendecontacten te leggen met actieve en enthousiaste medewer-kers van de verschillende gemeentelijke Mina-raden, Milieu-en Groendiensten van de gemeenten.
Luk Smets
Beleid��
Lokaal Natuur- en Milieubeleid:de afdeling laat duidelijk van zich horen !
Sinds de zomer regent het letterlijk dossiers die de beleids-werking van onze afdeling interesseren. Vele dossiershebben te maken met nieuwe verkavelingsaanvragen ofwijzigingen van bestaande situaties. Telkens hebben we alsafdeling getracht om met de beperkte middelen die wehebben een gemotiveerde aanbeveling te verstrekken om debeleidsvoerders te wijzen op de natuur en landschappelijkeaspecten/belangen. Het recente advies van onze verenigingin de dossiers rond de Hollebeek (Hoboken) en het BPAFotografielaan (Wilrijk) zijn hiervan concrete voorbeeldendie hieronder in het kort worden toegelicht.
Naast deze kleinere maar daarom niet minder belangrijkedossiers zijn er tevens een paar "grotere" die een belang-rijke stempel kunnen zetten op het landschappelijke karakterin delen van onze afdeling. Volledig in het oosten van onzeafdeling ligt nog een resterend open gebied Fruithout op degrens van Hove, Mortsel en Boechout, waar dank zij deafdeling een belangrijke vooruitgang in het behoud van deopen ruimte werd gerealiseerd. Daartegenover ligt er in hetuiterste westen van onze afdeling een ander meer gewichtigdossier klaar voor politieke besluitvorming: de toekomstvan het voormalige terrein Petroleum Zuid gelegen naastde Hobokense Polder. Wim Mertens onze vertegenwoordi-ger in de Minaraad van Antwerpen, volgt dit dossier op de
voet en heeft in belangrijke mate bijgedragen tot de opinie-bepaling van de Antwerpse Minaraad.
Tot slot heeft de afdeling ook constructief meegewerkt aaneen inventarisatie van de knelpunten uitgevoerd door deProvincie Antwerpen omtrent het waterkwantiteits- enkwaliteitsbeheer in het stroombekken van de Benedenvliet,dat op Hove na, zowat de ganse afdeling omvat. In uitvoe-ring van de Europese Kaderrichtlijn water, vormt dezeinventarisatie de startbasis voor de uitwerking van eenconcreet actieplan om het waterbeheer in dit stroomgebiedop een duurzame wijze voor de toekomst te verzekeren en teverbeteren. We houden je op de hoogte omtrent dit belang-rijke dossier.
Je ziet het, het ruimtelijk beleid in onze regio laat ons nietkoud en we geloven er echt in dat we met enige gedreven-heid op een aantal dossiers positief kunnen wegen om meeren gerichte aandacht te vragen voor natuur, landschap en deopen ruimte.
Ben je geïnteresseerd om mee je steentje bij te dragen omeen stempel te drukken op het lokale beleid, geef dangerust een seintje aan [email protected] -tel. 03/455 22 12.
Vallei van de Hollebeek:Verkaveling Kolonel Harrystraat en de Salesianenlaan
Johan De Ridder
In Wilrijk en Hoboken ligt de vallei van de Hollebeek. HetWilrijkse gedeelte van de beek ligt gesitueerd in extensieflandbouwgebied ten noorden van het Klaverblad en looptzo verder door naar het Schoonselhof. Het Hobokense deelis minder gekend aangezien het grotendeels ingesloten isdoor bebouwing. Nochtans zijn een aantal mooie stukjesbewaard gebleven en toegankelijk voor omwonenden. Hetzijn als het ware groene oases langsheen de zuidrand vande stad. Recent werd voor één van deze stukjes tussen deKolonel Harrystraat en de Salesianenlaan een nieuweverkavelingsaanvraag gedaan. Natuurpunt ZuidrandAntwerpen diende hiertegen een bezwaarschrift in.In het gebiedje bevindt zich een oude boomgaard en eenoud bos met dominantie van gewone Esdoorn en Zomereik.De ondergroei (Sporkehout, Hazelaar, Gewone Lijsterbes,Klimop, Taxus, ...) wijst op voedselarme bossen op zand-grond. Deze zijn biologisch waardevol. De verkaveling ligtbovendien in valleigebied.Zowel internationaal als in Vlaanderen wordt de rol vanintegraal waterbeheer de laatste jaren onderkend. Dit wordtaangestuurd vanuit Europa via de Kaderrichtlijn Water. Eénvan de belangrijkste aspecten met betrekking tot hetintegraal waterbeleid is dat 'met het water' mee moet gewerktworden. Het belang voor meer ruimte voor water wordt alsprioritair aandachtspunt naar voren geschoven. Bebouwinghoort niet thuis in een beekvallei. Het valleitje langs de
Hollebeek vormt immers een belangrijke natuurlijke bergingvoor water. De vallei kan bufferend optreden bij hogewaterpeilen. Hierdoor worden de omringende (en vooral destroomafwaarts gesitueerde) woonwijken beschermd tegenoverstromingen. Het ophogen van de vallei en ondoordring-baar maken van een groot oppervlak door bebouwing zalmisschien een tegenovergesteld effect hebben.
In een aantal beleidsdocumenten drong de stad Antwerpenaan op het behoud en de bescherming van de Hollebeek-vallei. In het actieplan van de beleidsovereenkomst natuur-
KlaverbladFoto: Johan De Ridder
Beleid ��lijke entiteiten die de stad Antwerpen afsloot met het Vlaamsgewest lezen we o.a. "Behoud open ruimte langs Holle-beek. Delen van de oeverzone kunnen juridisch (bestem-ming woongebied) ontsloten worden. Zowel landschappelijkals binnen het integraal waterbeheer is dit verre van wense-lijk." Met betrekking tot het aspect ruimtelijke ordeninglezen we "de stad verzoekt het Vlaams gewest de openruimte aan de Hollebeek te behouden.".Met de afkeuring van de verkavelingsplannen kan de stadaantonen dat ze de opties uit haar eigen beleidsdocumentenwerkelijk wenst te realiseren en tevens kan ze een signaalgeven aan de hogere overheden.
Momenteel is nog niet duidelijk welk standpunt de stadheeft ingenomen m.b.t. de verkavelingsplannen.Natuurpunt Zuidrand Antwerpen wenst vooral belang tehechten aan het behoud van het valleigebied van de Holle-beek. Het maximaal behoud van het resterende stroomge-bied zal bijdragen tot het verminderen van de wateroverlast,verhogen van de landschappelijke en ecologische waardevan dat deel van de stad. Het behoud van de totale be-staande open en groene ruimte betekent een meerwaardevoor de zuidrand van Antwerpen zowel op sociaal, recrea-tief, landschappelijk als ecologisch vlak.
BPA FotografielaanJohan De Ridder
Op de grens tussen Wilrijk en Aartselaar ligt het Klaverblad.De omgeving van het Klaverblad is zowel landschappelijkals vanuit natuurperspectief zeer waardevol met half-natuurlijke graslanden, poelen en de Klaverbladdreef. Hetgebied is nog zeer landelijk en recreatief zeer aantrekkelijk.De kasteeldomeinen Klaverblad en Cleydael en de geheleomgeving werden in 2003 dan ook door de Vlaamse ministervan Leefmilieu als één van de prioritaire locaties aangeduidvoor de realisatie van een zuidelijk stadsrandbos.Op dit ogenblik breekt ter hoogte van de Klaverbladdreefhet gewestplan het parkgebied abrupt af in industriegebied.Deze bestemming conflicteert sterk met de aanwezigelandschappelijke en cultuurhistorische elementen zoals deHoeve van Schil. In opdracht van het college van burge-meester en schepen van Antwerpen werd dan ook eenontwerp Bijzonder Plan van Aanleg 'Fotografielaan' opge-steld. Het BPA heeft toepassing op het industriegebied in denabijheid van het Klaverblad en de Klaverbladdreef teWilrijk. Het BPA streeft volgende doelstellingen na:
* Bundeling van bedrijvigheid in één aaneengeslotengebied;
* Creatie van één aaneengesloten parkgebied met garan-ties voor de landschappelijke inkadering van de Klaver-bladdreef en een visuele inbuffering van het industrieter-rein.
De stad wenst een herbestemming van een deel van hetindustriegebied naar parkgebied door te voeren. NatuurpuntZuidrand Antwerpen juicht dit initiatief toe. Ter hoogte vanReigershoek en de Fotografielaan ligt eveneens een park-gebied. Het betreft de zogenaamde Agfa-Gevaert bosjes. Ophet gewestplan ligt dit volledig geïsoleerd midden in hetindustriegebied. In werkelijkheid ligt dit gebied mindergeïsoleerd dan het gewestplan doet uitschijnen en staat hetgrotendeels in verbinding met het Klaverblad.
De industrie heeft hier echter uitbreidingsplannen. De stadwil hier een herbestemming doorvoeren naar industriege-bied.Natuurpunt Zuidrand Antwerpen wenst echter vooralbelang te hechten aan het behoud van het open en land-schappelijk karakter van het gebied. Het maximaal behoudvan de bestaande open ruimte ten oosten van de Klaver-bladdreef zal bijdragen tot het verhogen van de landschap-pelijke waarde van het domein Klaverblad en de realisatievan het stadsrandbos ten zuiden van Antwerpen. Hetbehoud van de totale bestaande open en groene ruimtebetekent een meerwaarde voor de zuidrand van Antwerpenzowel op sociaal, recreatief, landschappelijk als ecologischvlak. Daarom werd door Natuurpunt Zuidrand een bezwaar-schrift tegen dit BPA ingediend. We adviseerden aan destad om het bestemmingsplan uit het BPA Fotografielaanaan te passen zodat
* de 'Hoeve van Schil' en omgeving een groene bestem-ming krijgt.
* de huidige bestemming van de zogenaamde "Agfa-Gevaert bosjes" behouden blijft
De startnota "Antwerpen stroomlijnen" van het RuimtelijkStructuurplan Antwerpen (RSA) bekrachtigt onze visie. Destartnota stelt dat het landschap rond het Klaverblad moetbehouden en versterkt worden door de ontwikkeling vaneen groot aantal kleine landschapselementen als bosjes,bomenrijen, poelen, struweel en hagen. Op die manier zal ereen kwalitatief landschap ontstaan in de nabijheid van destad met hoge ecologische waarden.
Toch weerlegde de stad Antwerpen onze argumentatie enwerd op zitting van 24 september 2004 het ontwerp BPAdefinitief aanvaard.
Doorbraak in het behoud van de open ruimte "het Fruithout te Hove": een nieuwe groene vinger voor de zuidrand van Antwerpen?
Hugo Waeterschoot
Het gebied Fruithout gelegen op het grondgebied Hove engrenzende aan Boechout en Mortsel vormt nog een reste-rende open ruimte aan de zuidrand van het verstedelijkte
gebied. Bovendien is het terrein erg belangrijk als voedings-gebied voor de Koude Beek. Het gebied werd de laatste tijdechter gebruikt voor intensieve maïsteelt wat het landschap-
Beleid��
pelijk karakter van de open ruimte grotendeels teniet deed.Bovendien lagen er verkavelaars om de hoek te gluren. Nuhet Mortselse deel was volgebouwd en ook in Boechout hetbestuur niet kon weerstaan om beperkte delen van dit deelvan de Koude Beek vallei te bebouwen, rees de druk om ookhet Hovese deel voor verkaveling aan te snijden. Om dezeen andere redenen heeft Natuurpunt Zuidrand Antwerpen ereen drietal jaren geleden in de Milieu- en Natuurraad vanHove voor gepleit om het open karakter van dit gebiedmaximaal te behouden en het kleinschalig landschap teherstellen. Als gevolg hiervan evenals de sterke aanbeve-ling in het GNOP om deze ruimte open te houden, startte degemeente Hove een Bijzonder Plan van Aanleg om dehuidige bestemming van het gebied op het Gewestplan(Parkgebied) verder te verankeren.
Samen met de Minaraad Hove werden volgende puntenvooropgesteld :* maximaal behoud van de open ruimte* aanleg van fietsroutes doorheen het gebied om de
schoolgaande jeugd van en naar Boechout en Mortseleen veilig alternatief te bieden t.o.v. de huidige fietspa-den gelegen langs de drukke gemeentelijke verbindings-wegen
* versnippering van het gebied na te streven (via fietspa-den, aanleg knotwilgen, …) om de extensieve landbouwmaximaal te ontmoedigen
* de beek en haar vallei terug te herstellen* de oude boomgaarden aan de grens met Mortsel terug in
ere te herstellenGezien de hoge waarde (grondprijs) van het terrein en het
grote oppervlak, beseften alle partijen dat het onmogelijkzou zijn om het gebied of een groot gedeelte ervan aan tekopen, wat nochtans de grootste zekerheid op beschermingzou bieden.Nadat een studiebureel een eerste ontwerp had uitgewerktom het BPA in gang te zetten bleek het dossier de laatstemaanden geen vooruitgang meer te boeken. Daarom richtteNatuurpunt Zuidrand Antwerpen begin dit jaar een schrij-ven en oproep aan het gemeentebestuur om de afgesprokendoelstellingen overeengekomen in het GNOP na te komen enop te volgen. In de komende maanden bleek het gemeente-bestuur een belangrijke doorbraak in het dossier te hebbengerealiseerd. Samen met de belangrijkste eigenaar van hetgebied die 14 ha in bezit heeft, werd recent een principe-akkoord bereikt dat volkomen in de lijn ligt van de hierbovengeschetste uitgangspunten. Het principeakkoord voorzietbovendien de overdracht van 14 ha van het gebied naar degemeente!
Ondanks het verrassend positief resultaat van de beraadsla-gingen bleken de discussies zeer moeilijk verlopen, maarbleek het bestuur voet bij stuk te hebben gehouden. Tijdensde laatste Minaraad kon een fiere burgemeester dan ook hetprincipeakkoord voorleggen dat prompt een positieveaanbeveling van de raad meekreeg. Meer zelfs, de bestuur-ders gaven aan dat zij een denkpiste overwegen om eenvisie en een beheersplan voor het gebied te laten opstellenen uitvoeren door een natuurvereniging. Dit opent vooronze vereniging en afdeling zeker perspectieven voor eengoede samenwerking tussen Natuurpunt ZuidrandAntwerpen, VMPA-Hedera en de lokale bevolking.
Recupereer uw lidgeld !
Betaalde u reeds uw lidgeld 2005?Onze actieve afdelingswerking bewijst dat uw lidgeld geenverloren uitgave is. Maar weet u dat u gemakkelijk uwlidgeld kan recupereren ? Vertoon van uw lidkaart geeft uimmers recht op korting in verschillende winkels:
* Natuurpunt Winkel Turnhout, Graatakker 11, Turnhout:boeken en optiek 10 % ledenkorting
* Natuurpunt Winkel Ekeren (lokaal verkooppunt)Steenstraat 25, 2180 Ekeren: beperkt gamma NatuurpuntWinkel, optiek enkel op afspraak, 10 % ledenkorting
* Schoenen Torfs: Mechelsesteenweg 226, Edegem enAbdijstraat 22, Antwerpen. Als lid van Natuurpunt krijgje vanaf nu 10% onmiddellijke korting bij de aankoopvan nieuwe schoenen van Torfs! De voorwaarde is dat jeeen paar oude schoenen meebrengt. Je oude schoenengaan dus niet op de afvalberg, maar krijgen een herstel-beurt en een nieuw leven. De totale opbrengst van deactie schenkt de winkel aan Natuurpunt voor de aan-koop en het beheer van natuurgebieden in jouw buurt!Vergeet dus zeker je lidkaart niet als je gaat winkelen.
* AS-Adventure, Boomsesteenweg 666, Wilrijk: buitens-port- en kampeerbenodigdheden: 10 % korting.De winkel in Wilrijk is helaas door brand verwoest. U kanvoorlopig terecht in de andere filialen: Mechelen,
Schoten, Meir Antwerpen. De heropgebouwde zaak inWilrijk zou kortelings heropenen.
* De Berghut, Plezantstraat 11, Hamme: alpinisme, speleo,trekking, kamperen: kortingscheque 10 % te verrekenenin volgende aankoop.
* Bever Zwerfsport, Bredabaan 968, Merksem: kamperen,buitensport: 10% korting
* Optiek Van Grootven, Kapellestraat 20, Aartselaar:verrekijkers, teleskopen: 10 % korting (5 % op duremerken Swarovski, Zeiss, Leica)
* De Zingende Druif, Landstraat 32, Nijlen: wijnhandel: 11flessen kopen = 1 gratis
* Focinac Action Shop, Turnhoutsebaan 281, 2140 Borger-hout, fotohandel, 10 % op de meeste foto-artikelen
Waarschijnlijk zijn veel meer handelszaken bereid tot hetgeven van kortingen. Leg uw lidkaart voor en vraag het hen.Laat het ons weten. Het zal ook andere leden interesseren.
Vorig jaar vermeldden we ook De Kampeerder en K2 teAntwerpen. Deze winkels hebben echter hun korting-systeem herzien, wat resulteerde in een aantrekkelijkekorting voor iedereen, echter zonder speciale voordelenvoor Natuurpuntleden.
Natuurbeheer ���Verslag van de thema-avond dd 28 september 2004
Natuurbeheer op jonge terreinenInleidingDe afdeling Zuidrand Antwerpen van Natuurpunt heeftsamen met de themagroep beheer van ANKONA eenthematische avond georganiseerd rond natuurbeheer opjonge terreinen. De thema-avond leverde een tiental gega-digden op. Twee voordrachten werden gevolgd door eenoverlegronde, waarbij beschikbare kennis en vragen werdensamengebracht.
Voordracht Arne Verstraeten: Vergelijking van devegetatiestructuur en soortensamenstelling bij spontaneverbossing versus bosaanplantingArne Verstraeten is als wetenschappelijk medewerkerverbonden aan het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer(IBW). Arne ging van start met een algemene definitie vanspontane verbossing: spontane kolonisatie van terreinenmet een niet bosverleden door houtachtige soorten. Vervol-gens lichtte hij de verschillende fasen van hetverbossingsproces toe. Nadien spitste hij zich toe op dekenmerken van spontane verbossing zoals soorten-samenstellingen structuur en het beheer. Hierbij werd hetbelang van de relatie tussen doelstelling en beheer bena-drukt. Voor spontane verbossingen zijn er twee grotedoelstellingen: gesloten bos en halfopen vegetatietypen.Het gesloten bos wordt gekenmerkt door een geleidelijkeontwikkeling, met een verzadigde bosflora en fauna enduidelijke aanwezigheid van een boven- en onderetage.Halfopen vegetatietypen zoals bijv. wastines of graas-weiden, worden gekenmerkt door een menging van akker- enruigtekruiden en bossoorten en een grote structuurrijkdomin het horizontaal vlak. Een viertal beheeropties werdenbesproken. Afhankelijk van de doelstellingen kan gekozenworden tussen nulbeheer, dunning, extensieve begrazing enhakhoutbeheer.
Voordracht Bart Vandecasteele: Beheer van verontreinigdebaggergronden in functie van beperken van ecologischerisico'sBart Vandecasteele is verbonden aan het Instituut voorBosbouw en Wildbeheer (IBW). Hij onderzoekt debiobeschikbaarheid van metalen op verontreinigde bagger-gronden aan de hand van bladstalen van verschillendeboomsoorten. Het opnamepatroon voor Grauwe Wilg (Salixcinerea) werd tijdens een volledig groeiseizoen opgevolgdop meerdere punten verspreid over 2 baggergronden. Deresultaten geven aan dat moerasomstandigheden resulterenin normale concentraties aan Cd en Zn in de bladeren en deschors. Wanneer echter de bodems tijdens het groeiseizoenopdrogen, nemen de bladconcentraties toe. Het creëren of instand houden van moerassituaties op verontreinigdebaggergronden is dus een veilige oplossing op voorwaardedat er een voldoende hoge waterstand tijdens zomer enherfst gegarandeerd kan worden.Daarnaast worden de effecten van de bodemverontreinigingop regenwormen en op de strooiselafbraak op bagger-gronden bestudeerd. Hieruit worden concepten voor hetveilig beheer van verontreinigde baggergronden ontwikkelden getest. Veilig beheer betekent dat er gestreefd wordt naar
het beperken van het ecologische risico tot een aanvaard-baar niveau door een gepast beheer. Het is duidelijk datbaggergronden sterk afwijkend zijn van de normale alluvialegronden en de processen en habitats verbonden metalluviale gronden niet kunnen evenaren. Er is momenteelnog geen referentiekader voor natuurbeheer bijverontreinigde gebieden. Veldwaarnemingen en resultatenvan serre-experimenten tonen aan dat een hydrologischregime dat op moerascreatie gericht is, een potentiëlebeheersoptie is die biobeschikbaarheid van metalen voorplanten kan verminderen.
DiscussieTot slot werden kennis, vragen en suggesties besproken.Onderstaande is een overzicht van enkele belangrijkeaangehaalde punten en conclusies:
* Natuurstreefbeelden op vergraven gronden, jongeterreinen en vervuilde gronden wijken sterk af van dezein andere gebieden. De voorkomende vegetatietypen zijnvaak rompgemeenschappen of paraclimaxvegetaties. Hetvoorbeeld van meidoornstruweel in de Oude Landen enrompgemeenschappen van het Glanshaver-verbond opFort 7 werden aangehaald.
* Bij de aanleg van stadsbossen en stadsrandbossenheeft aanplant vaak de voorkeur op spontaneverbossing. De maatschappelijke en sociale rol van dezebossen is vaak veel belangrijker, en een snelle beeldvor-ming is hierbij noodzakelijk voor draagvlakontwikkeling
* Bosontwikkeling op opgespoten gronden is zeer moei-lijk. Door het hoog kleigehalte van deze gronden is erniet voldoende water beschikbaar voor boomgroei. Debomen verdrogen vaak terwijl ze met hun wortels in hetwater staan.
* Door enkele deelnemers werd de vraag gesteld of hetniet aangewezen is om bij verontreinigde gronden nietste doen om risico op verspreiding van vervuiling tevermijden. Een groot probleem wordt onder anderegevormd door maaibeheer op deze gronden. Met afvoervan het maaisel wordt ook een deel van de vervuilingafgevoerd.
Grauwe Wilg
Educatief���
Mieren hebben, zoals alle andere insecten, een uitwendigchitineskelet.
Figuur 1: algemene bouw van een mier
Lichaamsbouw van een werkster
32 4
1
g
g g a d
Figuur 2: delen van het lichaam
1 Kop (caput)Twee geknikte sprieten of (a) antennes, bestaande uit eenlang rechtopstaand ononderbroken deel, de (b) schaft(scapus), en de gesegmenteerde (c) antennezweep(flagellum). Het aantal geledingen van de antenne ismeestal 11 bij de koninginnen en de werksters en 12 bij demannetjes. De antennen van werksters en koninginnen zijngeknikt.Vooraan de (d) kaken (mandibulae), kauwende monddelendie al of niet getand zijn. Onder de kaken twee paar tasters(palpi), de kaaktasters (maxillaire palpen) en de liptasters(labiale palpen). De meeste soorten hebben opvallende
f e
b c
d
Figuur 3: delen van de kop
(e) facetogen en achter deze grotere facetogen nog drie (f)puntogen (ocelli). Het uitzicht van deze onderdelen zijnbelangrijke kenmerken bij het bepalen van het geslacht ende soort. Zo hebben de werksters van sommige soortengeen puntogen.
2 Borststuk (thorax)Driedelig, op elk deel een paar (g) poten. Elke poot bestaatuit de (h) heup (coxa),de (i) dijring (trochanter), de (j) dij(femur), de (k) scheen (tibia) en de (l) voet (tarsus). Detarsus bestaat uit 5 segmenten, met een (m) klauwtje aan hetuiteinde.
j
k
h i
n l
m
Figuur 4: delen van de poot
Op de schenen van de voorpoten staat een spoorkam. Opde schenen van midden- en achterpoten staat aan hetuiteinde een (n) spoor
Figuur 5: de spoor
(bij Myrmica een spoorkam). De spoor zou een functiehebben bij het ondersteboven lopen.
Mieren (deel 1)Herman Snoeck
Educatief ���Het al of niet aanwezig zijn van haartjes op de zijkant van detibia, het aantal haartjes, het aantal dijsporen en de vormvan de klauwtjes zijn belangrijke gegevens om te bepalenmet welke mierensoort we te doen hebben.
3 Achterlijfssteel (pedicel)Mieren onderscheiden zich van de overige vliesvleugeligendoor de achterlijfssteel. Dit 'tussenstuk' wordt gevormd uiteen of twee van het achterlijf afgesnoerde leden. Hierdoorkrijgt het achterlijf een grotere beweeglijkheid ten opzichtevan de rest van het lichaam.
4 Achterlijf (gaster)In het achterlijf zit de 'krop' waarin vloeibaar voedselverzameld wordt voor de andere dieren in het nest. Verderook de gifklier, al of niet met angel.
Taxonomie
Klasse Hexapoda (Insecten)Onderklasse Pterygota (Gevleugelde insecten)Orde Hymenoptera (Vliesvleugeligen)Vliesvleugelige insecten (bijen, wespen, mieren) hebben 4vliezige vleugels. De achterste vleugels zijn aan de voorstevastgehaakt zodat de beide vleugels van een kant gelijktij-dig op en neer bewegen. Bij de mieren hebben alleen maarkoninginnen en mannetjes vleugels. De werksters zijn altijdongevleugeld. Er zijn echter ook soorten met vleugellozekoninginnen en mannetjes.Onderorde Aculeata (Angeldragers)Familie Formicidae (Mieren)Alle levende en uitgestorven miersoorten worden in dezeene familie ondergebracht. Het aantal levende soorten overde hele wereld wordt op 15 000 geschat, waarvan er zowat10000 beschreven werden, verdeeld over 21 subfamilies.
De 56 Belgische miersoorten die in de vrije natuur wordenaangetroffen, behoren tot slechts 4 subfamilies.
Subfamilie Ponerinae (Oermieren): eendelige pedicel met eendikke rechtopstaande schub en een duidelijke insnoeringvan het gaster. Oermieren hebben een angel.
Figuur 6: pedicel van een oermier
Subfamilie Dolichoderinae (Geurmieren): eendelige pedicelmet een knoop in de vorm van een schub die schuin naarvoor gericht is en, van bovenaf gezien, overdekt wordt doorhet gaster.
Figuur 7: pedicel van een geurmier
Subfamilie Myrmicinae (Knoopmieren): tweedelige pedicel.Bezitten een angel (met gifklier en gifblaas).
Figuur 8: pedicel van een knoopmier
Subfamilie Formicinae (Schubmieren): eendelige pedicel metrechtopstaande schub, geen angel. Ze bijten en spuiten danmet omhooggehouden achterlijf mierenzuur uit hun gifblaasnaar buiten door een met afstaande haren omkransteopening aan het uiteinde van het gaster.
Figuur 9: pedicel van een schubmier
Knoopmieren en Schubmieren komen wereldwijd op elkcontinent voor: deze beide subfamies omvatten ook demeeste miersoorten.
Het mierennest
Europese mieren hebben hun nest hoofdzakelijk in de grond.Een mierenkolonie staat, wat het gemeenschapsleven bij dedieren betreft, zeker op de hoogste trap: er is arbeidsverde-ling, communicatie en aanleg van voedselreserve.
Figuur 10: deze mier vervoert een microchip
Gedurende het grootste gedeelte van het jaar zijn er in eenmierennest uitsluitend een of meerdere bevruchte koningin-nen (bij sommige soorten zelfs in grote aantallen) metvolledig ontwikkelde geslachtsorganen, werksters diekleiner zijn en verschrompelde geslachtsorganen bezitten en(slechts bij sommige soorten) ook soldaten met eveneensverschrompelde geslachtsorganen maar met zeer grotekoppen en kaken. Ze zijn dus alle van het vrouwelijkgeslacht, maar met een verschillend uiterlijk en verschillendetaken (zie deel 2: 'Taakverdeling').
Educatief���
Verder zijn er in het nest ook nog maden en poppen. Depoppen van veel soorten zitten in een cocon.
Figuur 11: deze mier vervoert een vruchtjevan de paardebloem
In het volle seizoen heerst er tot 18 uur per dag een onge-wone drukte. Al schijnen de individuen wanordelijk in allerichtingen te circuleren, toch heerst er zeker orde en er zijnstructuren. Op elk moment rust een deel van de volwassendieren terwijl het andere deel van de bevolking aan het werkis zodat aan alle behoeften van de hele kolonie ten vollevoldaan wordt.
De mieren beschikken over een zenuwstelsel met goedontwikkelde hersenen, over krachtige, soms tang- ofpriemvormige, bovenkaken, over een gifklier en overfijngevoelige zintuigen, vooral in de knievormig gekniktesprieten. In de voelsprieten zit het bijzonder goed ontwik-keld reukorgaan. Ze ruiken er de geuren mee van voedsel,nestgenoten of vijanden en zelfs de richting van hunkruipspoor. Door aanraking met de sprieten kunnen zeelkaar mededelingen verstrekken (aanwezigheid van voed-sel, gevaar, ...). Men spreekt zelfs van een mierentaal.
Er bestaat een hechte gemeenschapsband tussen de mierenvan éénzelfde nest. Alle mieren in een mierennest zijntrouwens leden van eenzelfde familie: ze zijn alle nakomelin-gen van een enkele koningin. Mieren uit hetzelfde nesthebben dezelfde nestgeur en elk nest heeft een eigentypische geur. Als twee mieren elkaar tegenkomen, betastenze elkaar even met de voelsprieten en vervolgen, als alles inorde bevonden is, ieder hun weg.
Figuur 12: mieren betasten elkaar
Mieren van dezelfde soort, maar uit verschillende nesten,ruiken anders. Komt een werkster in de buurt van eenvreemd nest, dan zullen degenen die haar tegenkomen,meteen ruiken dat zij er niet thuishoort. Als je een Rode
Bosmier-werkster in een Rode Bosmieren-nest aan de anderekant van het bos nest zou zetten, zou zij ogenblikkelijkgedood worden. Soms worden vreemdelingen wel geaccep-teerd, maar dan moeten ze eerst de gelegenheid gehadhebben de nestgeur aan te nemen.
In de buurt van het nest zijn soms mierenpaden te zien,vaste wegen waarop het een voortdurend gaan en komenvan de werksters is. In een bos zag ik een dubbele mieren-weg van 15 meter lang. Aan de rechterkant liepen grote enkleine werksters van de nestingang naar de stam van eenhoge Grove Den en dan de stam omhoog. 10 cm verder wasde terugweg: de werksters kwamen van de stam naarbeneden en dan achter elkaar naar de nestingang. Daarwerden ze gecontroleerd (= besnuffeld) door enkele 'wach-ters' voor ze naar binnen mochten.Veel werksters sjouwen met voorwerpen of dode insectendie groter zijn dan zijzelf. Daarbij kunnen ze lasten opheffendie tot 5 maal zwaarder zijn dan hun eigen lichaamsgewichten een buit verslepen die tot 25 maal zwaarder is. Ik zageens een werkster die op haar eentje een pissebed naar hetnest sleepte, struikelend over grasjes en steentjes, vanhellinkjes vallend… maar nooit liet ze de buit los. Wat alleenniet kan opgeknapt worden, geschiedt door samenwerking:bij al te grote en te zware vrachten helpen nestgenotenelkaar.
Figuur 13: samenwerking
Al dat gedraaf en gesleep van mieren gebeurt volgens vasteregels en patronen. Als een werkster ergens een rijke buitheeft gevonden, zal zij graag naar die plaats terugkeren. Hetis voor haar niet moeilijk om de weg terug te vinden, want zijlegt altijd een reukspoor uit: onder het lopen raakt zijherhaaldelijk met het achterlijf de grond aan. Het zo uitge-legde spoor hoeft zij maar te volgen om bij het nest of bij debuit te komen. De reukstof verliest haar uitwerking wel snel:na 100 seconden op glad materiaal, wel langer op poreuzeondergrond, maar dan toch tot maximum 50 cm van het nest.Maar telkens de mieren lange dezelfde weg weerkomenwordt het reukspoor versterkt. Anderzijds is het zo dat hetpad naar een uitgeputte voedselbron, vermits er geen enkelereukindicatie meer aangebracht word, niet meer aantrekkelijkis en ook niet meer gebruikt wordt.Door regeling van de concentratie zit er een nuancering inde reukinformatie: een gering gehalte werkt als aanlok-middel, een hoge kwantiteit als alarmsignaal tot algemeneopwinding en vlucht, een lang nawerkende hoeveelheid, alseen blijvende bede om hulp vanwege een mier in gevaar.
Educatief ���Cursus Natuurgids in Fort 7 te Wilrijk in 2005!
De cursus Natuurgids vormt sedert 1966 de ruggengraat vande werking van het Centrum voor Natuur- en Milieu-educatie. Bijna 7000 cursisten ontvingen intussen hetnatuurgidsdiploma. Ook u krijgt nu de kans om deze cursuste volgen.
Samen met Natuurpunt Zuidrand Antwerpen organiseert hetCVN van februari 2005 tot en met december 2005 de cursusNatuurgids in Wilrijk. De cursus omvat dertig bijeenkom-sten, waarvan de helft natuurexcursies, gespreid over éénjaar. Alle lessen en excursies gaan door op zaterdag-voormiddag van 9u30 tot 12u30. De theorielessen vindenplaats in Fort 7 te Wilrijk, voor de excursies worden de juisteafspraakplaatsen in het begin van de cursus meegedeeld.Na deze cursus heeft u een ruime basiskennis van natuur en
van de natuurgebieden in het Antwerpse. Wie de stage-opdracht met succes uitvoert, kan zich nadien 'natuurgids'noemen.Voor meer informatie kan u terecht op het CVN-secretariaat(03/226 02 91) of bij Peggy Beers (Natuurpunt ZuidrandAntwerpen, 0485/52 81 25). Inschrijven kan door hetoverschrijven van 165 euro op het rekeningnummer 404-3076041-29 (CVN) met vermelding van naam en adres ende vermelding 'Natuurgids Wilrijk'. Wie met opleidings-cheques wenst te betalen, neemt contact op met het CVN-secretariaat (03/226 02 91).Hieronder het voorlopige detailprogramma. De data liggenvast, mogelijk kunnen enkele theorielessen onderling nogvan plaats wisselen naar gelang de beschikbaarheid van dedocenten.
Datum Thema of excursiegebiedZa 19 februari Inleiding: voorstelling van de cursusZa 26 februari Winterexcursie Fort 7Za 5 maart PlantenZa 12 maart Fysisch milieuZa 19 maart DierenZa 26 maart MolenbeekvalleiZa 16 april Veldtechnieken vogelsZa 23 april Veldtechnieken plantenZa 30 april ZoerselbosZa 7 mei Methodiek IZa 14 mei LenteZa 21 mei EcologieZa 28 mei LandschapsecologieZa 4 juni Verdronken Land Van Saefthinge:
Dagexcursie11 juni Methodiek II18 juni Veldtechnieken ongewerveldenZa 25 juni Methodiek III
3 september Heide Kalmthout10 september Landschappen I17 september Veldtechnieken ongewervelden:
Wateronderzoek24 september Hobokense Polder1 oktober Landschappen II8 oktober Herfstexcursie Fort 7 met extra aan
dacht voor gallen15 oktober Paddestoelen in het Schoonselhof22 oktober Landschapslezen en kaartlezen29 oktober Kleiputten Terhagen12 november Beleid I19 november Evolutie, uitstap naar KBIN26 november Beleid II3 december Slot en evaluatie van de cursus
Later te bepalen datum: Evaluatie van de cursisten
Datum Thema of excursiegebied
WatervogeltellingenPeggy Beers
Elke winter worden er over gans Vlaanderen watervogel-tellingen uitgevoerd tijdens de periode oktober tot en metmaart. Tijdens de winter 2003-2004 werden de tellingengedaan op Fort 7, Fort 8 en het Schoonselhof. Wegensplaatsgebrek is er reeds een tekstje in de vorige rAntGroengeplaatst (pag 15) maar de tabel met gegevens niet. Uwgeduld wordt beloond...
Fort 7 18 okt 15 nov 13 dec 17 jan 14 feb 13 mrtFuut 2 3 0 3 2 4Aalscholver 1 0 0 0 0 1Blauwe Reiger 0 1 3 1 1 1Wilde Eend 40 20 26 24 20 14Krakeend 0 6 0 7 2 2Meerkoet 0 4 0 4 1 4Waterhoen 2 3 16 10 2 4
Fort 8 19 okt 16 nov 14 dec 18/jan 15 feb 14 mrtFuut 6 6 0 2 2 2Aalscholver 0 0 0 0 0 0
Blauwe Reiger 1 2 1 2 2 3Wilde Eend 18 16 61 42 18 20Krakeend 0 0 0 0 2 0Meerkoet 0 2 2 2 2Waterhoen 9 10 12 8 4 4
Schoonselhof 19 okt 16 nov 14 dec 17 jan 14 feb 13 mrtBlauwe Reiger 3 1 0 2 0 4Meerkoet 10 6 12 12 16 10Waterhoen 22 14 21 22 14 12Boerengans 7 6 6 6 6 5Nijlgans 0 0 0 2 2 1Canadese Gans 0 0 0 0 2 2Indische Gans 0 1 1 1 1 0Wilde Eend 12 24 32 44 28 34Soepeend 3 1 2 2 2 0Mandarijneend 0 1 2 2 0 0Kokmeeuw 29 70 25 70 25 15
Hobokense Polder���
Deze handelaars ondersteunen de Hobokense PolderHet natuurgebied de Hobokense Polder is reeds jarenlangeen flink bezocht gebied met een hoge maatschappelijke enecologische waarde. Mede dank zij de onderhouds- enbeheerswerken van enthousiaste Whoppers is het dan ookeen pareltje geworden in de Antwerpse zuidrand. Maar eennatuurgebied beheren kost geld. Vandaar dat we vanafoktober 2004 de handelaars in onze regio de kans geven onste sponsoren met als tegenprestatie 4 x een vermelding inons ledenblad. Met het verkregen geldbedrag trachten we in
de Hobokense Polder een deel van de wandelpaden toegan-kelijk te maken voor rolstoelgebruikers en hen eveneensde mogelijkheid te bieden om vogels te observeren vanuiteen aangepaste kijkhut.Ons zeer gewaardeerd lid André Driesen van Hobokenbezocht onderstaande handelszaken en wist hen te motive-ren om een geldelijke ondersteuning te verlenen. Bedankt,André, voor je inzet en proficiat!
Internationale watervogeltellingenDe winterse watervogeltellingen op de plassen van deHobokense Polder en langs de Schelde zijn volop bezig.
Deze tellingen worden georganiseerd over gans Europa. Benje geïnteresseerd om ons te vergezellen op onze teltochtengeef dan een seintje aan Danny Jonckheere, 03/828 64 03.De getelde soorten omvatten duikers, futen, reigers, aal-scholvers, zwanen, ganzen, eenden, meerkoeten en stelt-lopers. Ook al is je kennis niet zo groot, je bent altijdwelkom.
Er wordt nog geteld op volgende datums:Tijdens het weekend van 15 en 16 januari, 12 en 13 februarien 12 en 13 maart. Telkens wordt er op 1 dag geteld, dus niethet volledig weekend.
Met onze hartelijke dank voor de financiële bijdrage
- Fietsenwinkel Hobobikes bvba, Kapelstraat 137 2660 Hoboken Tel. 03/827 58 47- Slagerij Thijs-Buijs , Steynstraat 317 2660 Hoboken Tel. 03/830 34 23- Uurwerken-juwelen-optiek De Mey, Kioskplaats 81-83 2660 Hoboken Tel. 03/830 21 12- Tuinaanleg Huylebroeck, Jules Pauwelstraat 50/52 2660 Hoboken Tel. 03/830 44 90- Slagerij Goeminne, Kapelstraat 185 2660 Hoboken Tel. 03/827 58 22- Gereedschappen Draaiboom Van den Bosch, Antwerpsesteenweg 156-160 2660 Hoboken Tel. 03/828 57 04- Noten en droge vruchten Nuts Bvba., Lage weg 44 2660 Hoboken Tel. 03/829 04 96- Instituut " De Lelie" schoonheidsverzorging Vercauteren Anita , Lelieplaats 39 2660 Hoboken Tel. 03/827 47 16- Firma Procap, Plastieken dopjes, Schroeilaan 15 2660 Hoboken- Bakkerij-ijssalon-kof fiehuis Kiosk, Kioskplaats 85-87 2660 Hoboken Tel. 03/827 87 51- Taverne De Schorre, Graspolderlaan 32 2660 Hoboken Tel. 03/828 49 96- N.V. Van den Heede, onderhoudswerken aan schoorstenen, Reepstraat 98 9170 Sint-Gillis-Waas Tel. 03/777 61 89- BVBA Javebo, J. Stormstraat 29 2660 Hoboken Tel. 03/827 46 05- Schrijnwerkerij De Nayer, Hertog Van Brabantlei 47 2660 Hoboken Tel. 03/828 53 28- Meubelmakerij De Nayer, Hertog Van Brabantlei 47 2660 Hoboken Tel. 03/828 53 28- Drukkerij Frank R ypens, P. V. D. Eedenstraat 45 2660 Hoboken Tel. 03/827 84 14- Bacob-Dexia Bank, Kioskplaats 62 2660 Hoboken- Verzekeringen en Beleggingen Aler t N.V., Kioskplaats 60 2660 Hoboken Tel. 03/827 31 50
Duikende Kuifeend op hrt BroekskotFoto: Wim Mertens
Te koop:Rubber laarzen, merk AIGLEMaat: 45Nooit gedragen, wegens te klein gekochtPrijs: 40,00 euroInlichtingen: André De Mul tel. 03/828 70 32
Hobokense Polder ���Statutaire vergadering
VZW Werkgroep Hobokense Polderen Lokale Algemene Vergadering KHOP
Woensdag 16 februari 2005Al onze sympathisanten en effectieve leden zijn uitgeno-digd om aanwezig te zijn op de jaarlijkse Statutaire Vergade-ring van de Werkgroep Hobokense Polder en kern vanNatuurpunt Zuidrand Antwerpen. Deze zal door gaan opwoensdag 16 februari om 19.30u in zaal 'Moretus',Berkenrodelei 32-36 te Hoboken.
Agenda 2005* Werkings- en financiële verslagen van 2004* Begroting en planning voor 2005* Statutaire benoemingen* Varia* Rondvraag
Al elf jaar lang wordt er een paddenoverzetactie georgani-seerd in de omgeving van de Hobokense Polder.
Februari - maart is voor de padden, kikkers en salaman-ders de ideale periode om de liefde te bedrijven. Ze trekkendan massaal naar hun voortplantingspoel. In Hobokendienen ze hiervoor de vrij drukke Scheldelei over te steken.Dat doen ze dan ook: traag, maar roekeloos beginnen zeaan hun overtocht, zich van geen kwaad bewust. En hetuur dat ze hiervoor kiezen is de vallende duisternis: hetmoment dat er veel autoverkeer is in de omgeving.
Paddenvrienden en -vriendinnen gevraagd
Binnenkort is het weer zover ! We hebben jullie hulp danook heel hard nodig om onze padden en kikkers weer veiligde straat te doen oversteken. En ja, deze diertjes verkiezenvooral vochtig weer en redelijk zachte temperaturen.
Wie daadwerkelijk een handje wil toesteken bij de padden-overzet, kan zich melden bijJeannine Nielandt: 03/887 85 65
Een mooie brochure met interessante informatie over depaddentrek geven we u als medewerker graag cadeau.
Doe mee aan de paddenoverzetactie in de Hobokense Polder!
Kleine Watersalamander
Natuurbeheer in de Hobokense Polder
In het najaar en de winter kan de natuur wel een handje hulp(en ook heel veel handen) gebruiken.Kom eens naar een beheersdag op één van volgende dagen:
Zondag 9 januari 2005 van 10 u tot 16.30 uZaterdag 12 februari van 10 u tot 16.30u
Zondag 13 maart van 10 u tot 16.30u
Ook halve daghulp is welkom!
Voor plaats van afspraak, bel even naar Danny Jonckheere,03/828 64 03 of Wim Mertens,03/216 93 62
���Studie
Vogelwaarnemingen in de Hobokense Polder
Waarnemers:DJ: Danny Jonckheere, ADS : Ann De Smedt, AVL: Andre Van Langenhove, AD: Andre Driesen,
GVDV: Gilbert van de Velde, GV: Guido Vermeiren, WM: Wim Mertens
Dieren in onze omgeving: periode 16 aug. - 15 nov.Stuur uw waarnemingen, gedaan tussen 16 november 2004 en 15 februari 2005, naar Johan Baetens (zie colofon). Mini-maal dient u te melden: datum, soort, aantal, plaats en waarnemer(s). Eventueel breidt u deze info uit met sekse, adult ofjuveniel of andere bijzonderheden zoals zitplaats of vluchtrichting.
AntwerpenKennedytunnel:Torenvalk: 1 (K.M. 11/10, 14/10)Staartmees: > 10 (K.M. 11/10, 14/10)Koperwiek: trek (K.M. 11/10)Aalscholver: trek (K.M. 14/10)Canadese Gans: 18 trek N
(K.M. 14/10)Jeugdherberg:Blauwe Reiger: 1 (K.M. 4/10)Grote Gele Kwikstaart: 1
(K.M. 7/10)Beukenlaan:Buizerd: 1 (K.M. 13/10)RUCA:Grote Gele Kwikstaart: 1
(K.M. 8/10)Buizerd: 1 (K.M. 25/10)
WilrijkUIA:Grote Gele Kwikstaart: 1 (K.M. 5/10)Torenvalk: 1 (K.M. 5/10)IJsvogel: 1 (K.M. 8/10)
Groene Specht: 1 (K.M. 8/10)Vink: > 1000 trek (K.M. 26/10)Canadese Gans: 1 (K.M. 26/10)Blauwe Reiger: 1 (K.M. 26/10)Staartmees (K.M. 26/10)Kruispunt J. De Voslaan, Populierenlaan:Staartmees: 15 (L.D.N. 30/10)Goudhaantje: 1 (L.D.N. 30/10Koolmees: enkele (L.D.N. 30/10)Pimpelmees: enkele (L.D.N. 30/10)Fort 7:Wintertaling: 4 (L.D.N. 17/10) -Waterhoenpad
HoveSpreeuwenlaan:Ooievaar: ca. 30 - vliegend van N naar Z(H.G. 16/08)
Waarnemers:Koen Maes (K.M.), Harry Goossens (H.G.),Lucy De Nave (L.D.N.)
Goudhaantje
Soort Datum Max. aantal en datum Plaats Waarnemers
Lepelaar 23/08-26/9 22 23 aug Broekskot DJ, AVL, GVDV, ADSIJsvogel 23/08-17/11 2 Broekskot DJ, AVL, GVDV, ADS, GV en ADCanadese Gans 23/08-13/11 106 23 aug Broekskot DJ, AVL en GVGrote Zilverreiger 12/09-1/11 7 12 okt Broekskot DJ, AVL, GVDV, ADS, AD en WMWitgatje 23/08-7/11 8 9 sep Broekskot DJ, AVL, GVDV, ADS, ADKrakeend 26/8-4/10 58 11 sep Broekskot DJ, AVL, GVDVWilde Eend 9/9-13/11 44 13 nov Schelde DJ, AVL, GVAalscholver 23/08-14/10 9 31 aug Broekskot DJ, AVL, GVDV en GVWintertaling 26/08-13/11 79 13 nov Schelde DJ, AVL, GVDV , ADS en GVWatersnip 21/9-7/11 18 10 okt Broekskot DJ, AVL en ADSGroenling 2/10 20 2 okt Overv. AVLSlobeend 4/10 2 4 okt Broekskot DJ, GVDVNijlgans 10/10-12/10 1 10 okt Broekskot DJ, AVLDodaars 12/10-14/10 1 Broekskot DJBergeend 14/10-13/11 9 13 nov Schelde DJ, AVL en GVGroenpootruiter 14/10 1 Broekskot AVLKramsvogel 17/10 8 Overv. DJBuizerd 24/10 1 Overv. DJ, ADSEkster 1/11 35 Broekskot DJ, ADSWaterral 7/11 1 Broekskot DJKievit 13/11 188 Schelde DJ, AVL en GV
�!Studie
Achtste ontmoetingsdag Antwerpse Koepel voor NatuurstudieZaterdag 12 februari 2005
ANKONA, de ANtwerpse KOepel voor NAtuurstudieorganiseert in 2005 voor de achtste maal haar jaarlijkseontmoetingsdag. Op deze dag kan men contacten leggen enmeer te weten komen over de lopende natuurstudieprojectenin de provincie Antwerpen. Iedere geïnteresseerde is vanharte welkom op zaterdag 12 februari 2005 in hetprovinciehuis, Koningin Elisabethlei 22 te 2018 Antwerpenvanaf 9u30.De voormiddag start met het openingswoord en een reekskorte oproepen, waarna de voordrachten starten vanvolgende themagroepen: beheer, amfibieën en reptielen,zoogdieren, paleontologie en sterrenkunde.
BeheerThema:(Verantwoord) doelstellingen vastleggen in eennatuurbeheerplan. Kan het systeem van natuurdoeltypenhier inspiratie bieden?* Ervaringen met het gebruik van natuurdoeltypen in
Nederland (Dick Bal, Expertisecentrum MinisterieNatuur, Landbouw en Voedselkwaliteit)
* Opmaak en gebruik van natuurdoeltypen in Vlaanderen(Jan Wouters, Instituut voor Natuurbehoud)
* Discussie
* Holocene paleo-ecologie van het stroomgebied van deMark (Louis Beyens)
Sterr enkunde* De planeet Mars (Werner Poets)
Belgische Vogeldag: 8 januari 2005Op deze 4e editie worden er interessante lezingen gebrachtover herkenning, verspreiding en kijken naar vogels. Dezeonderwerpen worden gebracht door een internationaleselectie vogelexperts. De studiedag vindt plaats op deMiddelheimcampus van de UA (Floralienlaan te Wilrijk).
Tijdens de hele dag zijn er stands met boeken, optiek,tijdschriften te bekijken.
Programma:
10u10: Birdwatching before birding (Ian Wallace)11u30: Mystery bird competition(Peter Adriaens en Miguel
Demeulemeester)14u30: Beguiled by birds (Ian Wallace)15u45: Vogels in Siberië (Chris Schenk)16u50: Jaaroverzicht zeldzame vogels 2004 (Gerald
Driessens)
Amfibieën en reptielen* De adder in de provincie Antwerpen (Rudy Willockx)* Determinatiewerk amfibieen en reptielen (Rudy Willockx)ZoogdierenPaleontologie* Fossilisatieprocessen (Joris Geys)
In de namiddag staan langere voordrachten op het pro-gramma. Momenteel is nog niet het volledige programmabekend, maar u kunt alvast boeiende voordrachten oververscheidene onderwerpen verwachten!
Geert de Blust komt spreken over de Kalmthoutse heide.Nico Verwimp doet een woordje uitleg over het natuurbeleidin Vlaanderen. Een voordracht over de Roodborsttapuitstaat ook op het programma.Gedurende de ganse dag zijn info- en boekenstands vandiverse natuurverenigingen te bezoeken. De deelname aandeze studiedag is gratis maar inschrijven is noodzakelijk.Voor meer informatie en inschrijving kan u terecht bij PeggyBeers(03 259 12 88 of [email protected]).Het volledige programma is vanaf december te bekijken opwww.ankona.be.
Adder
Kinderhoek"�#
’t rAntGroentje !
Kinder- en jongeren"natuurpunt"hoek !
Januari 2005
Hoi natuurvriendje,
$&%('*),+.-/%,0�12-/),34),576/),+98;:<:<1 =4>(?;@BA/CED*>(FHGI>�JK>L F4M*>BAEDN>;FEDO>BF4DO@[email protected]><PQPQL FER�L F�C.>BDTS7UVDOWEW4XOYZW4F4DBC.W/L MIDO>[IWZXVF\CE@ZWBD]>;F7^HUZU/_OD*>(FHG`>a>(>(FHG`U4FZJ/>bPcL FZRdL Ffeg>h L >BXO>;^iUVFjDO>lkaWEJnmo[�WEX*FKC.@4WEDOp
q >b=sr.L rbU\Pt>(>(FZM]uVU4FiJ�L A\CED(=/L rv>(>(FsunP >(>(X.^7W\L M]RB>(?wL >(FZxy >;Firo>7@B@<_H=ZU4FZRHJKUZD&?;>dL Firo>dCEU4X.>(FiuV>;XVM.D*XnLc_OD&?;W\PcP >(FX.U/_O>(FZx�z{>(>;D`r|>}CE@Z>H?;>fL F~CV>(D`J/@ZF\_O>(X&JK>H^7W4RBRB>(F_OWZFBFZ>(Fsu.UZFZRB>(FZxsz�L >H?;@ZXVRBD`>(X&uV@B@ZXaCVWZF~_;L FBJKr|>(M.xk�YaU/P�J/>(?;>�u.X.UZRB>(FH>(FHFB@ZR7uV>(>bP�^7>(>(Xl?;@Z>b_O>(FHG`>�>;>(FUZFZD*G`@[email protected]@ZY�@ZFB?B>�<�2�s�7�����d��� �i���7�H�T�������I���H�
�I���l���}���l���7�T�7�l�� ���l���H� � �j�7���T�l�H�s���H�f�f�
z{>HRBU4U4F�M.U4^7>;F�@B@\_IFZ@BR�L >(D*M7_OFZWZD*M.>bP >(F\ |?;@ZJ/U4DHCV>(D`>;>(FRB>(?;>bP¡PcL RB>H^dL J/J/[email protected]*pz�L¢PNro>�RBX.UZU4Ra^7>(>;J/@B>(FZx}£,)b¤n-/%,¥¦),§.),¥�FZUZU4XlS�U4FZAZ¨\ ©Iª&«2¬O<®<¯<°<±Z¯<°³²N´7µ<®¶ F�_N@B^·JTL >H^fL JKJ/U4RsRZ>(GIU4YB>;FBJ�^H>(D`M.D*>;unL RZ>HM.A/CE@Z>(FZ>;F\ >(>(FaroU4MiJ�L >�u.W\LcPO^7U4R�[email protected]/>(F\ O>(>(Fa?BU\_;P U4^7Y< *>;>(FunL >(X.WZWZX.D*r|>a>(F ² >(WZX.@HFZU4UZX]@BFZM�P @<_OU4U/PZeg>a¸(¹�MVuV@ZRB>bPc h >(RB>(X.MVD*X.U4U4D ®< D*>Hz�LcP X,L r._`GIU4U4XjGI>H@B^ ²�´ p ´B WZWZXMVUE^H>;F\_O@Z^H>;F�>;Fl@Z^ ²ºµ p ´Z WZW4X`U4»EM,P W\L D*>;FZp
¼ �7½¾�I½��H�7½¾�7�¿���ÁÀ��7½¾�I���l�/Âv�7�H�Ã���Ä���lÅs�Æ�~���l���7�T�7���7�l���7Ç
Welk insect wordt dit?Foto: Gerda Leys
Verslagen È�É
Verslagen van de periode 16 november 2004 tot en met 15 februari 2005 te ver-zenden naar André De Mul, Lucas Henninckstraat 41 2610 Wilrijk of per email:
Bus- en boottocht Schouwen … op zoek naar steltlopers!(i.s.m. afdeling Rupelstreek), d.d. zo. 29/08/2004Gids: Luc Van SchoorLeiding: Rudy VansevenantAantal deelnemers: 49Verslag: VM: Sonja Van Kerckhove
NM: Tuur Wuyts
Voormiddag:7.45u op de Bist. Het is reeds 15°C en onze dag belooftveelbelovend te worden: het regent niet en het is windstil,het zonnetje zal straks vast haar stralen laten zien. De buskomt toe met onze reisgenoten van de Rupelstreek; degezichten glunderen al. Luc geeft ons onderweg wat uitlegover steltlopers, het hoofddoel van deze trip.Duizenden steltlopers komen elk jaar in de Oosterscheldepleisteren. Hun foerageergedrag wordt bepaald door hetgetij (ze voeden zich dus 2 x per dag). De bus rijdt over destormvloedkering voorbij "Waterland Neeltje Jans", van-waar we de Roggeplaat zien, de grootste slikplaat op deOosterschelde.
Om 9.30u komen we aan in Burgsluis. Daar ruilen we de busom voor het schip, de " Breeveertien". Luc kondigt onsleukweg aan dat onze boot aan een van zijn laatste tochtenbegint ... heeft iedereen wel een levensverzekering aange-gaan ???Onze vaart wordt, zoals we hoopten, vergezeld van eenzacht zonnetje dat de frisse bries draaglijk maakt. Op deRoggeplaat ontdekken we tot onze grote vreugde 24Zeehonden, waarvan 2 Grijze. Eén voor één hangen weboven de telescoop om deze dieren beter te kunnen bewon-deren. Verder worden nog waargenomen : Kanoeten, KleineStrandlopers, Steenlopers, Zilverplevieren, Lepelaars, RosseGrutto's in zomerkleed, Aalscholvers, Tureluurs, Slecht-valken, Kemphanen en 2 Rotganzen.Tussendoor krijgen wij van Chris Snijers ook nog eenverzameling schedels en bekken te bewonderen. Hij geeftons een zeer interessante uiteenzetting over de materie. Inhet bijzonder te onthouden is dat de lengte en de vorm vande snavels aangepast zijn aan de manier van voedsel-
opname van de vogels. Dat was tof Chris !We varen nu voorbij de "Schelpenbult" (eiland gevormddoor schelpen) dat eveneens deel uitmaakt van de Rogge-plaat, en onze enthousiasme kan niet op als iemand plotse-ling de kreet laat:"kijk, Bruinvissen" ! Warempel, 3 Bruin-vissen, waarvan een moeder met haar jong, spelen voor ennaast ons in het water ! Deze voormiddag kan niet meerstuk! Verschillende Natuurpunters kunnen het niet laten omvlijtig foto's te maken van al het moois dat ze die ochtend tezien krijgen. Enkele van deze foto's zijn trouwens te bewon-deren op de website van Natuurpunt Zuidrand Antwerpen.Inmiddels verorberen wij gezellig onze picknick in deschuitskantine. Enkelen nemen liever het zekere voor hetonzekere en eten hun knapzak op het dek (... men weet maarnooit, men zou zo eens iets kunnen missen ...).De boot schuift langs de Plompetoren in Koudekerke. Overdeze toren bestaat een mooie legende die Ria Thys ons bijgelegenheid misschien wel wil vertellen ... . Het is een bootvol gezellige en enthousiaste mensen die 's middags hetschip verlaten.
Namiddag:Toen we van de boot stapten, stond Ted Sluijter, onze gidsvoor de namiddag, ons reeds op te wachten. De bus reedons naar de Schelphoek, een gebied net voorbij de PlompeToren. Centraal ligt er een grote plas met een eiland. Hetgeheel staat in verbinding met de Oosterschelde. Op destrandjes en langs de oever: Groenpootruiter (30-tal),Bontbekplevier, Strandplevier, een groepje Zilverplevieren inzomerkleed en een groep Rosse Grutto's. Eén Buizerd vliegtover. Volgens Ted waren er 15 broedparen op Schouwen.Verder 3 Wulpen, enkele Grote Sterns, 3 Eidereenden en aande achterzijde van het eiland zaten 22 Kleine Zilverreigers opeen kluitje. Hier en daar op de wandeldijk groeit de Knik-kende Distel, een kalkminnende plant. Volgende bestem-ming: de Prunjepolder. Een uitgestrekt voormalig landbouw-gebied gelegen op zo'n 2 m beneden N. A. P. Dit is thans hetkerngebied van het nog niet geheel voltooide Plan Tureluur,een ambitieus natuurinrichtingsproject. Eindelijk zien wehier een Bruine Kiekendief overvliegen. Onze aandachtwordt getrokken op de honderden Boeren-, Huis- enGierzwaluwen die hier verzamelen alvorens te vertrekken
Foto: Luk Smets
Foto: Raymond De Smet
VerslagenÊ�Ë
naar Afrika. Plots komen een 100-tal Brandganzen overvlie-gen. Overzomeraars of plaatselijke broedvogels? In de verteop een akker tellen we een 100-tal Goudplevieren nog inzomerkleed. Even verder op een mini-camping boerderijkunnen we tot vlak bij een interessant gedeelte komen. Weobserveren Zwarte Ruiter, reeds in winterkleed en 2 Lepel-aars. In de omgeving van het Moriaanshoofd zitten honder-den Zilverplevieren, de meeste nog in zomerkleed. Tenslottesteken we de grote baan over en bezoeken we de nieuweplassen tegenover de Weversinlage. Resultaat: zeer veelBontbekplevieren, 2 Watersnippen en bewonderen we hetkeren en draaien van een wolk Rosse Grutto's.Ons dagje Schouwen-Duiveland zit er weer op. Luc enRudy, 't was weer de moeite en kou lijden was er nu nog nietbij. In naam van afdeling Rupelstreek en Zuidrand Antwer-pen hartelijk dank!
Bustocht naar de Hoge Venen: Bergerven en Venen vanMalchamps, d.d. za. 04/09/2004Gids en leiding: Hugo WaterschootAantal deelnemers: 10Verslag: Rina Vredenbregt
Met tien deelnemers, gids inbegrepen, verdeeld over tweeauto's, reden we in de vroege morgen bij stralend zomerweernaar het dorpje Küchelscheidt, nabij Elsenborn. HetBergerven is een typisch hangven, d. w. z. gevoed door deafwatering van hoger gelegen veengrond en door regenwa-ter. Aangeplante sparrenbossen beheersen hier het land-schap. Door de grote hoeveelheid water die deze bomenopzuigen, drogen de oorspronkelijke veenlagen uit. Tijdensdeze wandeling zochten we vooral naar enkele relictplantenuit de laatste ijstijdperiode. In een berm vonden we deuiterst zeldzame Stippelvaren, die op het eerste gezicht metde Mannetjesvaren verward kan worden, maar zich daarvanonderscheidt door een gelige stengel, en vooral door deplaatsing van de sporen tegen de bladrand. De Zevensterkonden we niet vinden, wel de zeldzame Bospaardestaart,waarvan de onvruchtbare stengels herkenbaar zijn aan dedunne, vertakte zijtakken. In een brede grasberm zagen weragfijne, liggende weefsels van Hangmatspinnen, heelanders van structuur dan de wielvormige spinnenwebbenvan andere soorten. Op deze boswandeling kregen we ookenkele vogels te zien of te horen: Goudhaantje, Vuurgoud-haantje, Goudvink, Roodstaart en Zwarte Mees. Net toenwe ons bogen over een exemplaar van het Oranje Haviks-kruid, nog zo een zeldzame relictplant die thuishoort in eenkouder klimaat, werden we even opgeschrikt en in de bermgeduwd door een voorbijrijdende kar met paard. In eenbeukenbos op een heuveltje gebruikten we onze picknick,zittend op afgezaagde boomstammen. Het bijzondere aan ditbeukenbos is, dat het niet werd aangeplant, maar spontaanontstond. Beuken konden overleven in een kouder klimaat,omdat zij niet werden verdrongen en overwoekerd doorandere soorten. Nog zo een zeldzaamheid, die we onderwegontdekten, was de Jeneverbes die bijna nergens anders meervoorkomt.De namiddagwandeling liet ons kennismaken met een heelander landschap en een ander soort venen. De Fagnes deMalchamp zijn "pingovenen", ontstaan uit reusachtige,lensvormige ijsformaties uit de ijstijd. Een pad van planken
leidt de wandelaars veilig door en rondom het vochtigegebied. Hier konden we volop genieten van de typischehoogveenflora: Veenpluis, Eenjarig Wollegras, WitteSnavelbies, Beenbreek, Rijsbes, Beredruif, RondbladigeZonnedauw en, hoogtepunt: Lavendelheide. Het veen iseen grote open vlakte, met hier en daar een paar vlieg-dennetjes, lage struiken en af en toe een kale dode boom.Die hielden we voortdurend in het oog. In de toppenontdekten we een Klapekster en een stuk of drie Tapuiten.Intussen vloog er een Zwarte Specht over. De roofvogeldie we zagen werd niet met zeker geïdentificeerd: volgenssommigen mogelijk een Wespendief. Voor het overige hingde hemel vol kleurige parachutespringers.Het laatste deel van de rondwandeling verliep door eensmal bospaadje tussen struikgewas, en min of meer evenwij-dig met een drukke autoweg. Zo bereikten we stilaan deparking, en meteen het einde van een schitterende en vooralleerrijke tocht.
Dagtocht naar de Maatjes en De Oude Buyssche Heide,d.d. zo. 19/09/2004Gids: Luc Van SchoorLeiding: Wim RoelantAantal deelnemers:18Verslag: VM: Tuur Wuyts
NM: Veerle De Saedeleer
Voormiddag:Voor de "anciens" was het al een tijdje geleden dat we dezegebieden nog "gedaan" hadden en voor de anderen washet een eerste kennismaking en nog wel met schitterend,zonnig weer! Goed geluimd togen we dus op pad. Bovende weiden vlogen of wiekelden twee Torenvalken. DeBoerenzwaluwen waren reeds duidelijk op trek en scheerdenonophoudelijk heen en weer. In de struiken Kool- enPimpelmees. Twee groepen Aalscholvers, respectievelijk 14
en 22 stuks haastten zich westwaarts. Nu en dan liet deTjiftjaf zich horen. We stapten naast de Berkenloop, eengekanaliseerde diepe beek die buiten de landbouwgrondenook (ongewild?) De Maatjes ontwatert. Men tracht dit tecompenseren door het inlaten van water. Ook Paapjes enTapuiten waren aan hun trek begonnen en we konden zedan ook her en der in het moeras en op weideprikkeldraadwaarnemen met de verrekijker en met de telescopen vanWim en Catherine. Boven het reservaat vlogen 2 Waters-nippen en een aantal Wintertalingen. Iets verder op
Foto: Veerle De Saedeleer
Verslagen ÌÎÍweideafsluitingen Kneuen en Roodborsttapuiten. Wegenoten van de rust, het wolkenspel en het weidse uitzichtals dit tenminste niet belemmerd werd door maisakkers. Nuen dan een Buizerd in de lucht maar ook even een Sperweren dan wees Wim ons op een rondvliegende Havik diegevolgd werd door een Kraai! De kopgroep zag nog 4Ringmussen. Behalve naar vogels keken we ook naar WildeBertram, Adderwortel, Bont Zandoogje en één Atalanta. Nuzonder dralen naar het terras van de dorpsherberg vanNieuwmoer. Mijn taak zat erop!
Namiddag:Na onze wandeling in de "de Maatjes" en de lunch vertrek-ken we met de auto naar Zundert.Ter hoogte van het pannehûske begint onze wandeling naarde statige eiken ingangslaan van landgoed en kasteelWallsteyn, een "klein maar gezellig optrekje" omringd dooreikenbos aan de oostrand van de "Oude Buyssche Heide".Beide domeinen zijn via een legaat aan Natuurmonumententoegekomen en tellen gezamenlijk een 250 ha. De herinneringaan de vroegere eigenares van de Heide, Henriette RolandHorst, wordt in ere gehouden door haar gedichten die weterugvinden op het pad 'Henriettes wandeling'. In de 17eeeuw werd de hier gewonnen turf via de turfvaart naar Bredagebracht. Nu bestaat het gebied uit park, heide, landbouw-grond en een gedeelte niet ontveend veen (de 80 bunders).Van het mooie nazomerweertje profiteren wij niet alleen, maarook de vogels. Een Boomklever en Boomkruiper weerklinkenbij de ingang van het kasteel. Een Buizerd laat van zichhoren en de Boerenzwaluwen maken hun vluchten. Ookvlinders, Bonte Zandoogjes, zijn van de partij. In hetgemengde bos horen we Goudhaantjes, Kuifmezen enStaartmezen. Op de heide klinken de Tjiftjaf, Staartmezen,Zwartkop en de Boomklever. Daar vinden we tevensuitgebloeide Dopheide, gewone heide en Pijpenstrootje, ookwel "kwajongens"genoemd, wat prompt door één van dezengedemonstreerd wordt. Ook Ronde Zonnedauw en hetzeldzame Witte Snavelbies komen we tegen, naast talrijkepaddestoelen (Kastanje- of Berkenboleten, Russula,Aardappelbovist , zelfs een halve heksenkring van boleten).In het bos op weg naar het zogenaamde 'theekoepeltje' zittener ovale gaten in gezonde Beuken, waar slierten plastiekuithangen. Deze vroegere nesten van Zwarte Spechten zijntweedehands door Kauwen 'heringericht'.Aan de bosrand komen we een (heksen?)vrouw tegen meteen rieten mandje gevuld met ...versgeplukte paddestoelen.Jos waarschuwt haar voor de boswachter en de eetbaarheidvan de paddestoelen. Of het geholpen heeft? Pluis hiervoorde krant van 20 september na…Om te bekomen van dit sprookjesavontuur smaakt voorsommigen al een wild appeltje (voor de dorst) op de heide.Ter hoogte van weiden en maïsvelden cirkelt de Sperwer enook de Huiszwaluw vliegt. Op en rond de afrasteringenfladderen Kneu, Roodborsttapuit en Paapje. We vinden deKleine Vuurvlinder en een Blauwtje en tussen de maïs staatAkkerviooltje, Reigersbek, Ooievaarsbek. Langs de turfvaartkeren we terug richting het pannehûske. In de dreef metWitte Winterpostelein, Adelaarsvaren, Kardinaalsmuts enKoningsvaren zit een Witte Kwikstaart op een dak en horenwe de Roodborst ons ten afscheid zingen. Als afsluiter vandeze prachtige wandeldag in goed gezelschap kan tenslotteeen welverdiend drankje niet ontbreken. Hartelijk dank!
Volledige waarnemingen:Vogels :Buizerd (1)gehoord, Boomklever(?) gehoord, Boomkruiper(1) gehoord, Boerenzwaluwen, Goudhaantjes (geluid),Kuifmezen (alarmkreten) in dennen, Staartmezen (?) (gezien+ geluid), Zwartkop (geluid), Tjiftjaf (geluid), Boomklever(roep), Sperwer (1) cirkelend, Huiszwaluw, Kneu, Roodborst-tapuit (?), Paapje, Witte Kwikstaart (1), Roodborst(zang)Vlinders:Bont Zandoogje(3), Kleine Vuurvlinder (3) (Lycaenaphlaeas), Blauwtje(1)Insecten:Aaskever (soort doodgraver)(1)Planten:Rapunzelklokje, Dopheide, Heide, Pijpenstrootje , WitteSnavelbies, Ronde Zonnedauw, Stekelvaren, Wijfjesvaren,Stermos, Wilde Appel, Struisgras, Ganzebloem, Akker-viooltje, Reigersbek, Ooievaarsbek, Witte Winterpostelein,Wilde Bertram, Adelaarsvaren, Kardinaalsmuts, Konings-varenPaddestoelen:Stinkzwam geroken, Boleten (kastanje of berken?), Russula,Aardappelbovist, Halve (heksen)kring (boleten), Kastanje-boleet en Berkenboleet in mandjeGedichten:4-5 stuks
Linkeroever en Saeftinghe, d.d. zo. 03/10/2004Gids: Rudy VansevenantLeiding: Wim RoelantVerslag: Thierry Depauw
Eerste halte natuurlijk Blokkersdijk. Aardig wat eenden. 3 %van de NW - Europese populatie Slobeend zou hier vertoe-ven. Verder Pijlstaart, Futen, maar ook Geoorde Fuut enDodaars, Witgatje, Groenpoot, Oeverloper.De tweede traditionele stop, 't Groot Rietveld bij Fort StMarie he! De verdedigingsdijk afgelopen. Bij de voorberei-ding stond het gras een meter hoog. Hilde belde daarovereven met Natuurpunt. Ja, zowaar het is kort gemaaid a.u.b.Tureluur, Groenpoot, Kleine Zilverreiger, Dodaars, eenden,MAAR, en schitterend belicht, ja, we hebben het zonnetje,nee, de Baardmannetjes. Drie à zes koppels. En ze laten zichoptimaal bewonderen. Verder nog Rietgors, Veldleeuwerik,Tapuit. Mooie oogst. Vervolgens Verrebroek. TweeZilverreigers, Watersnip enz. … . Onderweg Slechtvalk, ad.+ juv. en een al te gekke Buizerd (buse variable), ja, verdomdvariabel. Dat heeft een tijdje geduurd. 't Ja, 't is toch eenBuizerd. De Putten: Smient, Wulp, Witgatje, Watersnippen.Na geluncht te hebben bij Bianca Castifiore (EMMA) envoor een deel van ons een bezoek aan het infocentrum, dedijk van Saeftinghe. Grote en Kleine Zilverreiger, BruineKiek, Grauwe Ganzen. Onderweg naar Paal in eenomgeploegde akker ong. 500 Goudplevieren en Kieviten. Héhe!! Wat een schutkleur. Paal. Ja, 't Moet lang op voorhandop de agenda komen natuurlijk, maar de tij kon niet slechter,pal L. W., m. a. w. vogels op zijn verst. Maar we hebbengoede telescopen, hé. Sommigen zien wel 5 km ver, hm, hm!!Scholen Wulpen, Kanoet, Zilverplevier, Rosse Grutto's,Bonte Strandlopertjes, Pijlstaart enz. Scheepvaart, maar daarheb ik schijnbaar alleen maar oog voor. Gasdam: 200 Kluten,4 Grutto's, Kemphaan, Zwarte Ruiters, een paar honderd,
VerslagenÏ�Ð
Bontbekjes. Oude Doel, een natuurontwikkelingsproject.Teruggave in ruil van de verdwenen stukken bij hetDeurganckdok. Nou, nou, zijn er bij die nog niet verzadigdzijn?? Ik kan het me niet voorstellen. Hartelijk dank, Rudy,Hilde, Wim voor deze prachtdag.
Herfstwandeling in het Schoonselhof, d.d.za. 09/10/2004Gids en leiding Nancy GeldhofVerslag: Patrick
Bij een aangenaam herfstweertje kwamen een dozijn volwas-senen en zeven kinderen, van 3 tot 10 jaar oud, samen vooreen natuurwandeling in het Schoonselhof. De gids verteldehoe de rijke mensen in de 16de eeuw prestige behaalden inhun vriendenkring door exotische bomen te verzamelen.Verder werd het verschil aangetoond tussen een gezondbos, waar plaats is voor meerdere niveaus van begroeiing,en een eerder artificieel aangelegd beukenbos dat stilaanafsterft door een te proper onderhoud en te weinig geva-rieerde plantengroei.We ontdekten door de mens gemanipuleerde treurbomen,leerden hoe Beuken hun takken uitzetten om zich te be-schermen tegen zon en wind. We vernamen hoe 16deeeuwse dames hun blanke huid beschermden door tewandelen onder de met planten aangelegde wandelgalerijenrondom het Renaissancekasteel.De gids vestigde onze aandacht op eenvoudige maar mooiedetails zoals Vuurwantsen op een lindeboom, de mooiebladeren en geuren van de amberbomen, molshopen, gallenop eiken en ereprijzen, een Blauwe Reiger en een Aalschol-ver. Voor het culinair gedeelte zorgde het raapmoment vanTamme Kastanjes, tot grote vreugde van de kinderen, en eenintroductie tot al dan niet eetbare, maar alleszins verbodente plukken paddestoelen zoals Inktzwammen, Reuzen-zwammen, Bovisten en andere. Een mooie herfstwandeling!
Olef - vallei, d.d. zo. 10/10/2004Gids: Walter Van SpaendonkLeiding: Luc Van SchoorAantal deelnemers:28Verslag: Tuur Wuyts
Dit was een uitstap op hoog niveau, zowel letterlijk alsfiguurlijk met Rocherath in de buurt (650 m) tevens hethoogst gelegen dorp van het land en met enkele knappe engedreven vogel- en paddestoelenkenners in het gezelschap.'t Was heerlijk zonnig en klaar weer toen we uitstapten maarwel vrij fris zodat sjaals en handschoenen vrij nuttigeattributen waren. En dan … welgezind op pad voor gans dedag! In de wegbermen bloeiden de laatste bloemen zoalsBeemdooievaarsbek, Vrouwenmantel en Bergvenkel. Overde met hagen omzoomde weilanden en over de bossenvlogen hier en daar Koperwieken, Kramsvogels, Vinken enBuizerd. Plots merkte iemand in een afhellende weide op vrijkorte afstand een volwassen Vos. Het dier liep rustig tesnuffelen over de grond en let ons genieten van zijnschitterend gekleurde rosse vacht met witte bef, mooiepluimstaart en spitse snuit. Plots sprong de Vos op en dooknaar een muis of iets dergelijks. Schitterend, het heletafereeltje kon door gans de groep gevolgd worden enduurde een 3-tal minuten. Een ontmoeting die we ons noglang zullen herinneren! Ondertussen vloog in de verte eenBlauwe Kiekendief langs wat Wim Van Deynze de opmerking
ontlokte dat we dus eigenlijk twee Kiekendieven zagen, eenBlauwe en een Bruine. Andere vogels die we opmerkten:Zanglijster, Sperwer, Goudvink, Glanskop, Zwarte Mees enKuifmees. We genoten van het gevarieerde landschap envan de stilte. Zo kwamen we aan de Jansbacht die wemoesten oversteken. Voor de gelaarsden geen probleem envoor de anderen had Walter huisvuilzakken van de stad Liermeegebracht. Die werden over de stapschoen en de broekgestoken en zo het beekje over. Een beetje gek, maar welefficiënt! Waar een gids al niet moet aan denken! Nadienwerden de zakken gerecupereerd. In een sparrentop netover de beek een koppel Kruisbekken die we langdurig engoed konden observeren. Een flinke groep Aalscholversvloog in V-formatie over. Zo bereikten we een stemmigvalleitje waardoor de Olef stroomde. Op de helling, met dezon in de rug werd de knapzak aangesproken met voor onseen zicht op een stukje Duitsland. Maar ook tijdens het etengaat het waarnemen door. Een spectaculaire duikvlucht vanSperwer, een vlucht Kramsvogels en één Keep in de luchtzorgde telkens voor spanning. Het GPS-toestel van Walterduidde 561 m hoogte aan. Na deze onderbreking staken wede Olef over en stapten met vreedzame bedoelingen Duits-land binnen. In m'n notaboekje kwam nog Betonie, KleineVos, Wilde Tijm, Goudvink, en Driekleurig Viooltje. Demycologen waren in hun nopjes met soorten als Barnsteen-mosklokje, Asgrauwe Koraalzwam, Bloedrode Gordijnzwam,Peenrode Melkzwam, Zwartwordende Wasplaat en WitteKluifjeszwam. Een deel van de groep zag nog een Ree en op't laatst bewonderden we van dichterbij een koppelGeelgorzen. Op de terugreis zorgde een schitterendezonsondergang voor een gepast orgelpunt.'t Was een prachtuitstap waarvoor we Walter en Luchartelijk danken!
Foto: Sonja Van Kerckhove
Foto: Sonja Van Kerckhove
Verslagen ÑÓÒ
Vogeltrek langs de Zeeuwse Kust, d.d. za. 16/10/2004Gids en leiding: Luc Van SchoorAantal deelnemers:VM: 19
NM: 31Verslag: VM: André De Mul
NM: Nancy Geldhof/ André De Mul
Voormiddag:Deze uitstap was de eerste praktijktocht in het kader van detrekvogelcursus, begin oktober. De deelnemersgildebestond dan ook voornamelijk uit cursisten, maar ook uitenkele belangstellenden. De najaarstrek van zangvogelsvolgt normaliter een vaste koers die voor het overgrote deelvan de soorten in ZW- richting verloopt. Weersfactorenzoals windrichting en -sterkte, regen of slechte zichtbaarheidkunnen een invloed hebben op het trekgedrag. Aan de kust
Het mariene leven in de Oosterschelde, d.d. za. 16/10/2004(VM)Gids en leiding: Hugo WaeterschootVerslag: Eric Vermeiren
Het weerbericht voorspelde niet veel goeds en de grijzehemel leek dit te bevestigen. Maar er werd ons een "wareontdekkingstocht naar het mariene leven in de Ooster-schelde " beloofd. Dus regenpak in de rugzak en een uurtjelater dan de cursisten Vogeltrek (waarmee we na de middagzullen fusioneren) vertrekken we naar het Goesse Sas.Naarmate we ons doel naderen, klaart de hemel uit enéénmaal ter plaatse schijnt het zonnetje: niet te koud, niet tewarm en een rustige (niet alledaagse) zuidoostenwind.Infoborden (en natuurlijk onze gids) leren ons dat wij hier inhet Nationaal Park Oosterschelde zijn. Door de beperkteuitwisseling met de zee is hier een microklimaat ontstaan meteen bijzonder rijke fauna en flora.Nagenoeg alle leven wordt hier bepaald door het ritme vande getijden. Door het wisselende waterniveau worden zonesafgebakend die samen met factoren als golfslag, licht enwaterkwaliteit de levensvoorwaarden vormen.
Aan de hand van de getijkromme die Hugo van het internetplukte (www.getij.nl) kunnen we zien dat we ongeveer drieuur hebben om het afnemende getij te volgen.Maar wat wisten wij feitelijk van de getijden? Wel met heelde groep samen viel dat nogal mee.Hoewel ook andere factoren het getij beïnvloeden (druk,wind, golfslag …) is de aantrekkingskracht van de zon en demaan doorslaggevend. De kleinere massa van de maanwordt hierbij gecompenseerd door de kleinere afstand zodatde aantrekkingskracht van de maan wel 2,2 maal zo groot isals de zon.Vandaag zou het water zijn laagste punt niet bereiken zodatéén en ander onder water verborgen zou blijven. Wat weldoor onze gids tevoorschijn werd getoverd, was zo diversdat uw verslaggever ternauwernood de nieuwe vondstenkon blijven noteren.
Eerst de dijk (dwars) van opzij bekijken; er zijn zeer duide-lijke zones af te bakenen. Van boven naar beneden:* het supralitoraal (spatwaterzone) met gele korstmossen:
Caloplaca en Xanthoria .
* De volgende zone wordt slechts bij springtij volledigoverspoeld en is bezet met groenzwarte darmwieren(vermoedelijk Blidingia minima , hoewel ook darmwierenvan het geslacht Enteromorpha veelvuldig op deNederlandse dijken zouden voorkomen).
Minder wetenschappelijk is de benaming: Glibberwier,hoewel deze benaming een terechte waarschuwinginhoudt voor wie deze zone wil betreden.Niet minder glibberig is de volgende zone, deze van deZee-eiken: de Kleine Zee-eik, het Blaasjeswier enhelemaal onderaan de Gezaagde Zee-eik. Tussen deZee-eiken vinden we de eerste diertjes.
* Schaalhoorns (Patella vulgata) een hermafrodiet dieongeveer elke vier jaar van geslacht verandert. Deschaalhoorns hebben een vaste plek op de stenen, waarze zich vasthechten tegen de golfslag. Ze verlaten deze
plek om in de omgeving te grazen.* Alikruiken : Hun afdekplaatje is een kenmerk van de
kieuwslakken: Gewone, Stompe, Kleine en GrauweAlikruik.
* Muiltjes ( vormt kettingen tot 10 of meer individuen:Stapelmuiltjes).
* De tweekleppigen: Mosselen (volgens de Oosthoekonderscheidt men wel dertig soorten in en rond deEuropese zeeën). Bij de Oesters kent hij slechts tweesoorten: de Gewone Oester en de Japanse Oester.
Inmiddels is het water al een heel eind opgeschoven en zijnal heel wat slikplaten drooggevallen. In één van de diepereplassen vinden we Knotswier (Ascofillum nodosum) enWijnvlekkenwier . Op het zand is het werk van zee- enwadpieren te bewonderen.Iets verderop zit een donkere zwartbruine vogel; hij lijkt welziek. Als we iets dichterbij komen vliegt hij op. Iedereen hadeen of ander kenmerk duidelijk gezien. Na gezamenlijkoverleg beslissen we: Middelste Jager.Net boven het zand de kokerwormen. De rosse schijn ophet zand is een kiezelwier dat o.m. door de Bergeendenwordt gegeten. Wat nu volgt is een festival van omge-draaide stenen.Hoewel vervaarlijk scherp (en Hugo na een paar stenenbloedt als een r…) verbergt elke steen een schat aan dierenen plantjes:* Roodwieren: Iers Mos, kammetjeswieren, IJzerdraad-
wier…* Sponzen: Broodspons, Beursjesspons…* Zakpijpen: Marmer Zakpijp, Zeevingers (de eerste
gewervelden)…* Zeeanemonen: Slib- of Golfbrekersanemoon,
Paardenanemoon en Bessenanemoon …* Slangsterren: Kleine Slangster, Brokkelster.* Zeesterretjes (stekelhuidigen); Zee-aardbei (mos-
diertje); Zeerups; Krabbetjes (Strandkrab, Harige Krab…); kleine visjes ( o.m. een Gobii, een zeegrondel die opgarnaaltjes jaagt).
Op de terugweg kwamen we nog langs een vijvertje, dat wasontstaan tussen kleine dijkjes. Het ondiepe maar steedsaanwezige en dus iets warmere water leverde nog enkelverrassingen op: Viltwier en Japans Bessenwier.Hoog tijd voor onze boterhammen! Bedankt Hugo, het wasinderdaad een ware ontdekkingstocht.
VerslagenÔÎÔ
Roofvogeltrek over de Kempen, d.d. zo. 24/10/2004Gids en leiding: Luc Van SchoorAantal deelnemers:33Verslag: Johnny De Backer
Zondagmorgen 8 u. Iedereen is paraat, en iedereen zijnditmaal 33 deelnemers. Een hele groep en de hoop om tocheen aantal roofvogels te zien doortrekken. Maar het weer zitniet mee. Voor trek is het te warm. Er wordt 20° C voorspeld,weinig zon en weinig Z-wind wat niet gunstig is voor dethermiek van de roofvogels. Hoe dan ook, bij aankomst inHeusden-Zolder worden we verwelkomd door een Gier-zwaluw! En dat op 24 oktober! De wandeling naar de topvan de terril is soms flink steil. Maar het loont de moeite.Eens boven, op 155 meter, en 80 meter hoger dan de omge-ving, staan we versteld van het enorme panorama: uitge-strekte bossen, heel in de verte Mol, aan de andere kantWinterslag en Waterschei. Maar vooral veel bossen die indeze tijd van het jaar schitteren van de kleurenpracht.
treedt daarenboven "stuwing" op omdat de meeste land-vogels de zee als een serieus obstakel beschouwen . InZeeland en specifiek in Westkapelle op Walcheren kan je ditfenomeen goed waarnemen. Bij tegenwind of mindergunstig trekweer wijken de meeste vogels, bij het zien vande brede Westerscheldemonding, af van hun oorspronke-lijke ZW richting en buigen met de kustlijn af in Zuid tot ZOrichting naar Vlissingen toe. De wind 4B stond ZZW enomdat vogels kiezen voor de kortste oversteek over water,gaf de Nolledijk (Vlissingen) de meeste waarnemingskansomdat de Westerschelde hier het smalst is. Nadat Luc aande hand van een duidelijke situatiekaart en cijfermateriaal devogeltrek toegelicht had, liepen we de dijk op en het duin inwaar we een goed uitzicht hadden op de aanvliegroute.Trektellen is niet gemakkelijk: je moet vlug herkennen (opzicht én op gehoor) en vlug tellen. Vogels van allerlei soort,gewicht en pluimage vlogen in groepjes voorbij: Vinken enKepen (500), Goudvink (1), Kneu (7), Sijs (3), (Gras)piepers(120), Kramsvogel (34), Koperwiek (5), Kauw (248), WitteKwik (2), Rietgors (1), Spreeuw (195), Houtduif (1), Ringmus(76), Kievit (85) Goudplevier(28), Veldleeuwerik (3) en zelfsGoudhaantje (1). Grappig hoe vooral die kleine mormelssoms aarzelend, maar uiteindelijk toch de oversteek wagen.Achter een duin hadden een mannetje en vrouwtje Sperweren ook een Torenvalk zich strategisch opgesteld op de loervoor een vlugge hap. De trek was eerder matig, na 2 uren inde strakke wind hadden we toch een aardig palmares bijeenvan ruim 1200 vogels. Reden om toch nog even naarWestkapelle te gaan. Hier stond een ZW-wind en dat is nietgunstig voor zeetrek. Bovendien was het al na elven. Dewaarnemingen waren dan ook navenant. Toch ver weg(5km!) 2 adulte Jan-van-Genten en halverwege nog eentweedejaars JvG , enkele Visdieven, 3 Zwarte Zee-eenden enBlauwe Reiger. Langs het water struinden ook nog Bonte,Paarse en Drieteenstrandloper, Steenloper en Kanoet, 1Grote Gele Kwik en enkele Oeverpiepers. Na een uurtjehielden we het voor bekeken en trokken naar onze"fourageerplaats". In het cafeetje in het Sas van Goeswerden we opgewacht door de liefhebbers van het marieneleven in de Oosterschelde, en aten we onze boterhammetjesen een soepje.
Namiddag:'s Middags bezoeken we eerst de Katse Slikken, een nieuwnatuurgebied tussen het dorpje Kats en de Zeelandbrug .
Foto: Sonja Van Kerckhove
Op de akkers achter de Oosterscheldedijk noteren weGoudplevier (500 ex.),Van op de dijk zien we al wandelend een uitgebreid scalavan wiedende eenden en pikkende wadlopers: 10-tallenSmienten, Middelste Zaagbek (4 ex.), enkele honderdenRotganzen (waaronder 1 Witbuik), Wulpen, Tureluur, Bonteen Drieteenstrandloper, Steenloper, Scholekster,Zilverplevier, Kanoet, Blauwe Reiger en Kleine Zilverreiger(3 ex.). Grote Burgemeester (1 ex.) verdient een specialevermelding want die kom je niet gauw tegen. Jammergenoeg vloog hij na een tijdje weg uit het gezichtsveld. Ditgebeuren laat Luc toe uit te leggen waarom een vogel nietzingt, maar wel eet zoals hij gebekt is. Kort gezegd: kort -en/of platsnaveligen eten plankton en wieren, lang- en/ofpuntsnaveligen eten dierlijk voedsel. In de werkelijkheid ishet onderscheid tussen beide een stuk genuanceerder. Ineen weiland zitten ook nog 4 Kleine Zwanen waaronder eenjuveniele vogel. Ondertussen vliegt een Turkse Tortelvoorbij en vatten een groepje Koperwieken post in eenCanadaboom Een groepje Ringmussen (dertigtal) vat postin de struikjes van een polderdijkje. Verder naar de KatsePlaat met min. 1500 Scholeksters, Bergeenden, Fuut,Wintertaling (4 ex.) en op een stukje eiland dat stilaan doorhet hoogtij werd overspoeld een compakte groep 24 KleineZilverreigers!! Ze werden in eerste instantie door sommigenals Lepelaars aanzien … .Luc heeft het Sas van Goes bij vloed nog in petto. De juv.Middelste Jager die vanmorgen door de "slikzoekers' vankortbij werd waargenomen, bleek spoorloos. In de plaatsdaarvan genoten we van de duikkunsten van een GroteStern.We zijn goed op tijd om het schouwspel van een uitrek-kende en krimpende wolk aan en af vliegende vogels gade teslaan. Tureluurs, Scholeksters, Zilverplevieren, Kanoeten,maar vooral Rosse Grutto's (min. 400) waarvan één nog inzomerkleed, strijken neer op zoek naar een plaatsje op hetdammetje met lichtbaken. Samen met de vogels op eentweede, wat langere dam, toch rond de 1700 vogels.We schuiven behoedzaam dichterbij en kunnen ze zo beterobserveren. De lucht kleurt vlug donker, terwijl de zonachter ons voor een perfecte belichting zorgt. Een mooieafsluiter. Bedankt Luc, 't was weer dik in orde.
Verslagen ÕÎÖVoor ons ligt in de verte het uitgestrekte militaire domein vanLeopoldsburg. Amper 10 minuten boven, zagen we beneden2 Reeën lopen. Ook dat is meegenomen. Maar de trek-voorspelling komt uit. We hebben roofvogels gezien, maarniet veel. Enkele Sperwers, Buizerden en Haviken probeer-den in de verte hoogte te winnen. Van een roofvogeltrekdagwas er geen sprake. Anderzijds lieten vele andere vogels,vooral zangvogels, ons niet in de steek. In kleine groepjeszijn er ruim 1100 gepasseerd, waaronder 561 Veldleeuweriken(!), 6 Boomleeuweriken en 20 Kruisbekken. Tegen demiddag kwam de zon er wel door. Het maakte onze picknicker wel aangenamer mee. Voor de deelnemers een ideaalweertje, voor de trekkende roofvogels heel wat minder.Maar de dag was nog niet om.
We begaven ons naar het militair domein "Achter de wittebergen" waar we werden opgewacht door Marcel VanWaerebeke, natuurwachter van deze streek, die ons hier denatuurlijke pracht toonde. Dit gebied van ongeveer 1000 haherbergt een uitgebreide flora van zeldzame planten. Op heteerste pad dat we opstapten, werden we begroet door eenegeltje dat alles behalve schuw was, en wat verder zat eenGrote Lijster uit te rusten op een paaltje. Ook andere vogelszoals Watersnip, Kramsvogel, Grote Bonte Specht, Gaai ofStaartmees ontbraken niet op het domein, net als enkeleroofvogels zoals Buizerd, Havik, Torenvalk en wijfje BlauweKiekendief. Nu ook werden tijdens de wandeling enkeleReeën onze gasten. Toch werd hier onze aandacht vooralgetrokken door 2 Klapeksters. Eén biddend, de anderekwam zich presenteren door vlakbij eerst op de top van eenberkje en daarna op een stok te gaan zitten. En dat gedu-rende een hele tijd, zodat we hem met de telescopen mooikonden bewonderen. Dat was best een meevaller. Tegenval-ler was dat aan de uitstap stilaan een einde kwam. Maar nietvooraleer we nog een flinke wandeling tot aan de auto'svoor de boeg hadden. Al bij al hebben we heel wat verschil-lende soorten vogels kunnen bewonderen, zijn we enkelemalen aangenaam verrast en werden de longen volgeproptmet gezonde lucht. Dan spreek je toch van een geslaagdedag. Dank aan Luc en speciale dank aan Marcel VanWaerebeke want zonder hem was de wandeling door hetmilitair domein niet mogelijk geweest.
Wandeling in het arboretum van Tervuren, d.d. 30/10/2004Gids en leiding: Fons WaeterschootAantal deelnemers:29Verslag: Rina Vredenbregt
Om 11.30 u was het afspraak op de Bist voor een herfst-
wandeling in Tervuren, onder leiding van FonsWaeterschoot. In het Zoniënbos, tussen Tervuren en Jezus-Eik, ligt het arboretum dat werd aangelegd door Leopold II.Te midden van de beukenbossen strekt zich de "koninklijkewandeling" uit. Op het eerste gedeelte van de weg maaktenwe vooral kennis met een aantal naaldbomen: WesterseHemlockspar (Tsuga heterophylla), Sequoia (Sequoiasempervirens), Douglasspar (Pseudotsuga menziesii),Cryptomeria (Cryptomeria japonica), verschillende soortenZilverspar (Abies), een verzameling Araucaria's (apenboom)met de opvallende bolvormige kegels (10 à 17 cm lang).Verderop konden we een grote verscheidenheid aan loofbo-men bewonderen. Alleen al van eik treft men er een aantalvariëteiten aan: Zomereik (Quercus robur), Amerikaanse Eik(Quercus rubra), Moeraseik (Quercus palustris) (blad zoalsde Amerikaanse Eik, maar dieper ingesneden), Wintereik(Quercus petraea), Hongaarse Eik (Quercus frainetto). Wetrachtten ook nog een eik te identificeren met grote, smalovale tot lancetvormige bladen, sommige daarvan geheelgaafrandig, andere met getande lobben. De sierlijke Tulpen-boom (Liriodendron tulipifera) mag natuurlijk in geen enkelarboretum ontbreken. Een oogstrelende sierboom is ook deAmberboom (Liquidambar styraciflua) met zijnhandvormige, bijna stervormige bladen, die in de herfstprachtig rood verkleuren. Tot dezelfde familie behoort deToverhazelaar (Hamamelis) die wij nu al bloeiend aantroffen.Ook Esdoorns zijn dankbare bomen voor arboreta en andereparadijstuinen. De Witte Esdoorn of Zilveresdoorn (Acersaccharinum) heeft zijn fijn getande, fijnlobbige bladen, dieaan de onderkant zilverkleurig behaard zijn. Twee soortenJapanse Esdoorns, de Acer japonicum en vooral de Acer
palmatum (met verschillende kweekvormen) zijn uitverkorensierbomen voor parken en tuinen.Er is haast geen mooier seizoen denkbaar om een arboretumte bezoeken dan de herfst, vanwege het schitterendekleurenpalet. Intussen vonden ook de mycologen bij hetgezelschap hun gading. Zijn ontdekten o. m. de GeleKoraalzwam, de Witte Kluifzwam, de Grote Oranje Beker-zwam en het Judasoor. Fons Waeterschoot begeleidde dewandeling als een echte pedagoog, gewapend met didac-tisch aanschouwingsmateriaal zoals doorsneden vanboomstammen voor de jaarringen, plankjes van houtsoortenen zelfs stukjes zomer- en wintervacht van herten.
Foto: Anita Vercauteren
Verslagen×ÎØ
Wandeling in het Mechels Broek, d.d. zo. 07/11/2004Gids: Wim RoelantLeiding: Moniek Van den BerghAantal deelnemers:16Verslag: Thierry Depauw
Op nog geen 3 km van de St. Romboutstoren, hartjeMechelen, ligt het Mechels Broek. Een oase van rust enstilte. Ja, 't bestaat hier en daar schijnbaar nog in onsoverbevolkt landje. De zon is volop van de partij, trekt devolle aandacht op de schitterende herfstkleuren. Wij zijnmilieubewust, dus als het kan met het openbaar vervoer,vanuit het goede oude vertrouwde Mortsel Oude-God.Tussen de plassen, de twee, is het goed opletten. Naarfauna en flora natuurlijk, maar ook het ter been blijven. 't Isgeen zicht zomaar languit in het slijk te gaan liggen hé! Oh,dit is niets nieuw. Canada's en Nijlganzen, ook een Brand-gans. Maar aardig wat Smienten, Wilde, Tafel-, Krak-, Kuif-en Slobeenden en Wintertalingen. Het Roodborstje zingt nuoveral, onze noordelijke vriendjes. Oh! Ook nog eenzingende Heggenmus. Winterkoninkjes alarmeren. Eengrote wolk Kieviten. Maar ook nog trek. Een grote VGrauwe Ganzen, Aalscholvers: 18 stuks. Nu, als je 't nietweet, loop je er zo voorbij. In de struiken aan het water drie,en iets verder nog een Ransuil. Verdorie, voor iedereen zegevonden en gezien had, geen makkie he!! Groene Spech-ten en ook een Grote Bonte. Daar miauwt de Buizerd. In 'tBroek, de natte weiden. Torenvalk, Spreeuwen,kraaiachtigen. Jongens, geniet hier van de rust en ruimte.Lijsters en Groenvinken snoepen van de rode bessen.Hebben we nog tijd om even naar de kijktoren te gaan?Doen we. Nou ja, 't zal de volgende trein worden. 't Is ookveel te mooi weer om nu al thuis te gaan zitten. Langs dedijk toont Wim ons in zijn vogelgids wat we gemist hebben.Een ontsnapte Amerikaan, de Kaneeltaling. Nou ja, voormijn part, laat de Amerikanen maar thuis blijven. Evenwachten op de trein, die we verdorie bijna lieten gaan. Hijstond achter ons, en wij maar de overvliegende GrauweGanzen tellen, ha, ha, ha!!! Hartelijk dank, Wim en Moniekvoor deze heerlijke herfstwandeling.
Gerda Leys wordt Zeeuwse !
In de provincie "Zeeuws Vlaanderen"In de stad "Hulst"
In het dorpje "Graauw"
Daar ga ik kortelings wonenTussen de velden en de bomen
Vogels in de luchtGanzen op de veldenBoten op de Schelde
Reigers aan de vlietKarekiet in het riet
Fruit aan de bomenAardappelen en ajuin uit de polder
Paarden in de weiBoeren bezig als een bij
Vlinders alomHet was mijn hart "dat vroeg erom"
Geen gemakkelijke taakToch waargemaakt
Ik zou zeggenKom maar eens gauw naar Graauw
Voor een uurtje?Voor een dagje?Of iets langer?
Een beetje rustWie kan er meer verlangen?
Adresverandering geldig vanaf januari 2005Leys Gerda, Oude Kaai 84569 Graauw - NederlandTelefoon: 0114-633.108
0031-114-633.108 (vanuit België)GSM: 0479 /52 63 84E-mail: [email protected]
Wegbeschrijving:Expresweg richting Gent afrit Verrebroek / Kieldrecht rechtsRichting Kieldrecht blijven volgenDe kerk voorbij (kerk aan de linkse kant houden)De hoofdstraat volgen tot ten einde een splitsingSplitsing nemen richting Nederland en Nieuw-NamenDeze baan volgen tot op de rechterkant op een hoek(moeilijk zichtbaar) een droogkuis is. Dit is de Grensstraat.Deze straat inrijden en met wat slalom rechtdoor rijdenNa een tijdje zult u zien dat de huizenrijen stoppen en ziet ude polders. Rij gewoon rechtdoor en volg de kleine rodemet witte pijltjes, richting Graauw of Emmapolder.Volgt u Emmapolder, dan moet u van Emmapolder naar Paalrijden en van Paal naar Graauw.Succes!!! En welkom!!!
Foto: Anita Vercauteren
Hij werd bijgestaan door een deskundig dendroloog, de heerVan Hoof.
Activiteitenkalender Ù�ÚMeer gedetailleerde informatie (vertrekplaats en -uur, kledij, ...) over de activiteiten vind je in dit tijdschrift.
Activiteiten, waar je je op voorhand moet voor inschrijven, zijn in vet gemarkeerd.
Uitstappen
Geleide wandelingen en activiteiten in onzenatuurgebieden
NatuurbeheerHobokense Polder: zo. 9 jan. van 10 u tot 16.30 u za. 12 feb. van 10 u tot 16.30u zo. 13 maart van 10 u tot 16.30u
Info bij Danny Jonckheere/WimMertens (colofon)
Fort 7: Elke zaterdag tot begin maart ! Info bij Peggy Beers (colofon)
In dit nummer2 Colofon3 Editoriaal4 Agenda: weekendactiviteiten12 Mini-cursussen Vleermuizen, Uilen, Amfibieën12 Camargue-reizen mei 200513 Algemene Ledenvergadering14 Behaag natuurlijk 200415 Lokaal Natuur- en Milieubeleid
15 Vallei van de Hollebeek16 BPA Fotografielaan16 Fruithout Hove
17 Recupereer uw lidgeld !18 Natuurbeheer op jonge terreinen19 Educatief
19 Mieren22 Cursus Natuurgids
22 Watervogeltellingen23 Hobokense Polder-nieuws:
23 Handelaars ondersteunen de PolderInternationale watervogeltellingen
24 Statutaire vergaderingPaddenactie 2005Natuurbeheer in de: Hobokense Polder
25 Studie25 Vogelwaarnemingen Hobokense Polder25 Dieren in onze omgeving26 Ankona ontmoetingsdag26 Belgische vogeldag
27 Kinderhoek: ‘t rAntGroentje28 Verslagen35 Adreswijziging Gerda Leys36 Activiteitenkalender
Teksten voor het volgend nummer van rAntGroen, met verschijningsdatum 1 april, ontvangen we graag tenlaatste 15 februari 2005. Te bezorgen bij de rubriekverantwoordelijken, zie blz. 2
CursussenVleermuizen: Theorie: 28 januari in De IJsvogel
Praktijk: 5 februari in Fort 7Amfibieën: Zaterdag 12 maart: Dia-avond Amfibieën
Zondag 13 maart: Amfibieënexcursie
Vergaderingen (vrij toegankelijk)
Zo. 9 jan. Vogeltocht: van Kreekrak tot TholenZo. 16 jan. Vogeltocht: Bospolder, Ekerse Putten en
KuifeendZo. 23 jan. Bustocht: Vogelexcursie SchouwenVr. 28 jan. VleermuizenZo. 30 jan. Bezoek aan het KBINZa. 5 feb. Vleermuizentelling op Fort 7Zo. 6 feb. Kinderactiviteit: VleermuizenZa. 12 feb. Gezellig samenzijn KHOPZo. 13 feb. Bustocht: Ganzen op Goeree-OverflakkeeZo. 20 feb. Watervogels in Bourgoyen-Ossemeersen
en MolsbroekZo. 27 feb. Boottocht: Overwinterende watervogels op
de ScheldeZa. 5 ma. Vogeltocht Noordelijk Eiland (Wintam)Za. 12 ma. Vogelobservatie voor beginners in de
Hobokense PolderZa. 12 ma. Dia-avond over AmfibieënZo. 13 ma. AmfibieënexcursieZa. 19 ma. Braakballen pluizenZa. 19 ma. Uilen in de schijnwerperZa. 26 ma. MossentochtZo. 3 apr. Vogelexcursie naar de OostkustZa. 9 apr. Landschap- en vogeltocht De MosterdpotZa. 16 apr. Voorjaarswandeling in het HallerbosZo. 17 apr. Kinderactiviteit: De natuur komt in de lente
terug tot levenZo. 24 apr. Bustocht: Narcissentocht naar de Oost
kantons
Woensdagen 19 januari - 16 februari - 16 maartKern Hobokense Polder, zaal Moretus, Berkenrodelei 32 - 36, Hoboken om 19.30 u
ExtraZa. 5 feb. Algemene ledenvergadering met Kaas- en
wijnavondWo. 16 feb. Statutaire vergadering Whop en Lokale
algemene vergadering Khop
Zo. 20 ma. Wandeling in de Hobokense PolderZo. 17 apr. Wandeling in de Hobokense Polder
Uilen: Zaterdag 19 maart:Nam: Braakballen pluizenAvond: Uilentocht
