PDF/Raporti i Agjencisë të Provimeve

Vlerësimi i arritjeve të nxënësve të klasës së 3-të dhe të 5-të

© AKP Faqe 1 Tetor 2015

AGJENCIA KOMBËTARE E PROVIMEVE

_____________________________________________________________________________________________________

VLERËSIMI I ARRITJEVE TË NXËNËSVE

TË KLASËS SË 3-të dhe të 5-të

TIRANË, Tetor 2015



Ky studim u krye me mbështetjen financiare të UNICEF. Këndvështrimet e

autorëve të këtij botimi jo domosdoshmërish pasqyrojnë pikëpamjet dhe

politikat e UNICEF.



Përmbajtja

Përmbledhje 4

PJESA 1 Vlerësimi i arritjeve të nxënësve – klasa 5 7

Kapitulli 1 Objektivat dhe Metodologjia e Vlerësimit 7

Objektivat e Vlerësimit

1. A Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës së Gjuhës Shqipe 7

2. 2 Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës së Matematikës 8

3. 3 Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës së Dituri Natyre 9

4. 4 Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës së Edukatë Qytetare 10

Metodologjia

1. 1 Kampionimi i vlerësimit 12

2. 2 Instrumentet e vlerësimit 13

Kapitulli 2 Arritjet e nxënësve

1. 1 Përpunimi i të dhënave dhe interpretimi i treguesve statistikore 15

2. 2 Arritjet e nxënësve në vlerësimin e klasës së 5-të 16

3. 3 Arritjet e nxënësve në testin e Gjuhës Shqipe 31

4. 4 Arritjet e nxënësve në testin e Matematikës 45

5. 5 Arritjet e nxënësve në testin e Dituri Natyre 52

6. 6 Arritjet e nxënësve në testin e Edukatës Qytetare 57

Aneks 1 Tabela me të dhëna rreth arritjeve të nxënësve të klasës së 5- të.

62

PJESA 2 Vlerësimi i arritjeve të nxënësve – klasa 3 65

Kapitulli 1 Objektivat dhe Metodologjia e Vlerësimit 65


1. Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës Gjuhë Shqipe 65

2. Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës Matematikë 66

3. Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës Dituri Natyre 67

Metodologjia

1. Kampionimi i vlerësimit 68

2. Instrumentet e vlerësimit 68


1. Arritjet e nxënësve në vlerësimin e klasës së 3-të 69

2. Arritjet e nxënësve në testin e lëndës Gjuhë Shqipe 70

3. Arritjet e nxënësve në testin e lëndës Matematikë 87

4. Arritjet e nxënësve në testin e lëndës Dituri Natyre 91

Aneks 2 Tabela me të dhëna rreth arritjeve të nxënësve të klasës së 3- të. 96



Përmbledhje Ky material, mbi vlerësimin kombëtar me bazë klase, synon të japë informacion mbi

njohuritë dhe aftësitë që nxënësi merr sot në shkollë në lëndët: gjuhë shqipe,

matematikë, dituri natyre dhe edukatë qytetare.

Vlerësimi kombëtar i nxënësve të klasës së pestë dhe të klasës së tretë është një

vlerësim me kampionim, në të cilin morën pjesë nxënës që ndiqnin klasën e pestë dhe të

tretë, pavarësisht moshës së tyre.

Gjetje të vlerësimit kombëtar:

Arritjet e nxënësve në vlerësim kombëtar të klasës së 5-të rezultojnë të jenë

pranë nivelit mesatar të arritjeve. Vetëm rreth 1% e nxënësve zotërojnë

njohuri të nivelit të lartë dhe 60% e tyre zotërojnë njohuri që i përkasin

nivelit nën mesatar.

Arritjet e nxënësve në vlerësim kombëtar të klasës së 3-të rezultojnë të jenë të

nivelit mesatar të arritjeve. Vetëm 1 % e nxënësve zotërojnë njohuri të nivelit

të lartë dhe 43% e tyre zotërojnë njohuri që i përkasin nivelit nën mesatar.

Puna e mësuesit duhet të përqendrohet kryesisht në njohjen dhe të kuptuarin e

koncepteve, zhvillimin e kapaciteteve vëzhguese për zgjidhjen e problemeve,

duke përdorur mjete konkrete didaktike.

Nxënësit preferojnë të përzgjedhin mes përgjigjeve të gatshme, se sa ta

modelojnë/ndërtojnë vetë atë (përgjigjen). Në këtë rast ka dy probleme që lidhen

me: 1) aftësinë e të kuptuarit, dhe 2) aftësinë e të shprehurit.

Përqendrimi i punës së mësuesit është kryesisht në nivelet e para të

kompetencave, pra riprodhim, njohje dhe kuptim të tekstit dhe pak ose aspak i

vënë nxënësit në situatë reflektimi dhe vlerësimi dhe thuajse asnjëherë të

merren me fragmente tekstesh të panjohura më parë. Kjo sjell që pak nxënës të

aftësohen në nivele të larta ku kërkohet mendimi kritik, arsyetimi, interpretimi

dhe përgjigjja personale.

Rezultatet lidhen me punën e pakët që zhvillohet me nxënësit në drejtim të

aftësisë së të shkruarit. Qëllimi i lëndës së gjuhës shqipe është që t’i aftësojë

nxënësit të shprehen dhe shkruajnë idetë e tyre në lidhje me tema të caktuara

dhe jo thjesht të mbartin aftësi mekanike që shfaqen vetëm në zgjidhje

fragmentare ushtrimesh.

Në matematikë, njohuritë gjeometrike, shtrimi i problemave dhe zgjidhja e tyre

janë aftësi që nuk zotërohen mirë nga nxënësit.



Nxënëset vajza kanë arritje më të larta, krahasuar me arritjet e nxënësve djem.

Duke renditur faktorë të shumtë që ndikojnë në arritjet e nxënësve, të tilla si të

mësuarit sistematik, ndjekje e rregullt e shkollës, monitorim i vazhdueshëm i

arritjeve të nxënësve nga ana e prindërve, duhet të marrim parasysh që arritjet

lidhen edhe me zhvillimet psiko-fiziologjike, të cilat janë më të zhvilluara tek

vajzat për moshën 10-12 vjeç.

Arritjet e nxënësve të qytetit janë më të larta se arritjet e nxënësve në fshat.

Duke mos përjashtuar edhe faktorët social–ekonomik të familjeve, që ndikojnë

në nivelin e arritjeve të nxënësve, rezulton se largësia e vendbanimit nga shkolla

është një faktor që ndikon negativisht në arritjet e nxënësve të fshatit.

Përgjithësisht, nxënësit e fshatit bëjnë rrugë në këmbë mbi 20 minuta për të

arritur në shkollë. Gjithashtu, niveli i lartë arsimor i prindërve –nëna ndikon

pozitivisht në arritjet e nxënësve, kjo duke pasur parasysh që përgjithësisht janë

nënat ato që ndjekin zhvillimin e mësimeve në shtëpi nga ana e fëmijëve të tyre.

Konkretisht, rreth 40% e nënave në fshat janë me arsim bazë, ndërsa 33% janë

me arsim të mesëm. Kjo ndikon në arritje më të ulëta të nxënësve të fshatit

kundrejt nxënësve të qytetit. Vetëm 30% e nxënësve të fshatit pohojnë se

prindërit e tyre i ndihmojnë ata që të kryejnë detyrat e shtëpisë.

Arritjet e nxënësve në shkollat private janë më të larta se arritjet e nxënësve në

shkollat publike. Niveli social-ekonomik i familjeve të nxënësve, numri i

nxënësve në klasë, tërheqja e mësuesve me rezultate të larta në mësimdhënie

nga ana e shkollave private janë ndër faktorët kryesorë që ndikojnë në këtë gjetje

të vlerësimit kombëtar. Rreth 50% e nxënësve të shkollave private pohojnë se

ata ndihmohen nga prindërit për kryerjen e detyrave të shtëpisë. Për shkollat

publike kjo shifër shkon në 40%.

Arritjet e nxënësve romë janë konsiderueshëm më të ulëta kundrejt arritjeve të

nxënësve të tjerë në total. Përveç faktorëve të tjerë, frekuentimi jo i rregullt i

shkollës nga ana e nxënësve romë është një faktor me ndikim të drejtpërdrejtë

në arritjet e ulëta të nxënësve. Rreth 34% e nxënësve romë kanë pohuar se kanë

munguar të paktën një ditë gjatë dy javëve të fundit të shkollës.

Njohja e mirë e të drejtave të fëmijëve nga ana e nxënësve ka një ndikim pozitiv

në arritjet e nxënësve.

Pjesa më e madhe e nxënësve nuk arrijnë të bëjnë një lexim të qëllimshëm të

pjesës për të identifikuar një personazh, veçori, veprim etj., edhe në rastet kur

ato jepen drejtpërsëdrejti në tekst. Mund të jetë që nxënësit punojnë pak për të

kuptuar fillimisht kërkesën e pyetjes, e më tej të punojnë me tekstin. Realizimi i

kërkesave të këtij lloji vetëm nga një pjesë e nxënësve lidhet më së shumti me

metodologjinë e zbatuar nga mësuesi gjatë procesit të nxënies



Nxënësit kanë vështirësi në përcaktimin kategorive gramatikore të pjesëve të

ndryshme të ligjëratës: emër, mbiemër, folje e me grupet emërore dhe foljore.

Një pjesë e mirë e nxënësve shfaqin vështirësi në veprimet me njësitë e njohura

të gjatësisë, masës dhe në kryerjen e veprimeve të thjeshta me to. Pjesa më e

madhe janë të prirur për të dhënë përgjigje në ato ushtrime, ku mund të kryejnë

veprime mekanike dhe jo në të tjerat ku kërkohet arsyetimi logjik.

Në ciklin fillor lënda e Dituri Natyre të kryhet mbi bazën e eksperimenteve që

mësuesja duhet t’u demonstrojë nxënësve në klasë, në mënyrë që nxënësit të

nxënë më shumë. Madje, në orë të caktuara, mësimi duhet të zhvillohet në natyrë,

pasi vetëm aty mësimdhënia dhe nxënia bëhet më konkrete.

Nxënësit shfaqin kompetenca shumë të mira në Edukimin me rregullat e

qarkullimit rrugor, që është e lidhur direkt me aplikimin e përditshëm të këtyre

njohurive gjatë lëvizjes nëpër qytet.



PJESA 1

Vlerësimi i arritjeve të nxënësve – klasa 5

Kapitulli 1 Objektivat dhe Metodologjia e Vlerësimit Objektivat e Vlerësimit

Vlerësimi kombëtar i arritjeve të nxënësve në klasën e 5-të të arsimit të detyruar synon

të vlerësojë njohuritë dhe kompetencat bazë, të fituara nga nxënësit në ciklin fillor, në

lëndët gjuhë shqipe, matematikë, dituri natyre dhe edukatë qytetare në përfundim të

vitit shkollor 2014-2015. Njëkohësisht, ky vlerësim kombëtar synon të vlerësojë aftësitë

e nxënësve për të mbajtur qëndrime aktive ndaj njohurive dhe përvojës së fituar në

shkollë, si dhe për të parë nevojat për ndërhyrje apo përmirësime të mëtejshme të

komponentëve bazë të procesit mësimor.

1. Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës së Gjuhës Shqipe Objektivat kryesorë të vlerësimit në testin e gjuhës shqipe kanë të bëjnë me

vlerësimin e kompetencave të mëposhtme:

A. Të lexuarit

• identifikon informacionin më të rëndësishëm;

• tregon brendinë e pjesës që lexon;

• identifikon mesazhin e pjesës që lexon;

• analizon personazhin kryesor;

• gjen idetë dhe mesazhin e pjesës së lexuar duke i ilustruar ato me

fragmentet përkatëse.

B. Të shkruarit

• parashikon zgjidhje, mbyllje të reja të tregimeve sipas imagjinatës;

• rendit sipas rrjedhës logjike paragrafët në hartimin e një teksti;

• shkruan, përshkrime apo tregime të shkurtra ku përdor fjalë të zgjedhura.

C. Njohuri gjuhësore

• dallon grupin emëror dhe grupin foljor në fjali;

• përcakton klasën e fjalëve të ndryshueshme dhe të pandryshueshme;

• përcakton numrin e emrit;

• përcakton mënyrën e shprehjes së veprimit nga folja;

• shkruan saktë fjalët, shenjat e pikësimit dhe shkronjën e madhe;



• gjen përbërësit e fjalës.



Tabela më poshtë (tabela e specifikimeve sipas strukturës së testit) ilustron

linjat dhe nënlinjat si dhe përqindjet që i takojnë çdo linje. Ndarja është bërë për

qartësimin e aftësive që zotëron nxënësi dhe vlerësimin e tyre. Njëkohësisht

është mbajtur parasysh se linjat janë mësuar të integruara me njëra-tjetrën dhe

shpesh janë parë të tilla edhe në kërkesat e testit.

T

Tabela e specifikimeve

2. Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës së Matematikës Objektivat kryesorë të vlerësimit në testin e matematikës kanë të bëjnë me


A. Numri kryen mbledhje e zbritje të dy numrave thyesorë me emërues të ndryshëm;

përdor kuptimin e numrit dhe të veprimeve me të, për të zgjidhur probleme

të thjeshta me të dhëna nga mjedisi rrethues dhe jeta e përditshme;

shkruan numërorin;

rrumbullakos numrat natyrorë me jo më shumë se 6 shifra në dhjetëshen më

të afërt.

B. Matja

kryen veprimet me njësitë e gjatësisë dhe njësitë e masës; • gjen masën e këndit të trekëndëshit nëse njihen dy kënde të tij;

• përdor arsyetimin dhe vërtetimin për të zbuluar dhe provuar marrëdhëniet

gjeometrike.

C. Algjebër

zgjidh inekuacionin me jo më shumë se dy veprime.

Nr.

Linjat

%

Nr. i pikëve

N. I -30%

N. II-40%

N. III-30%

1

Të lexuarit 43 9 3 4 2

2

Të shkruarit 12 7 2 3 2

3

Njohuritë gjuhësore 45 4 1 2 1

TOTALI

100

20

6

9

5



Tabela më poshtë tregon mënyrën e shpërndarjes së pikëve të testit mbi bazën e

përqindjes së linjave në programin lëndor si edhe mbi bazën e përqindjes së

vështirësive të kërkesave.

Shkalla e vështirësisë

Nr.

Linja

% e

linjës

Nr. i pikëve N. I –

30%

N. II. 40% N. III. 30%

1. Numri

53 14 4 6 4

2. Matja

33 4 1 2 1

3. Algjebra

14 2 1 1

TOTALI

100 20 5 9 6

Tabela e specifikimeve 3. Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës së Dituri Natyre

Objektivat kryesorë të vlerësimit në testin e dituri natyre kanë të bëjnë me


A. Lëndët dhe vetitë e tyre

• përshkruan mënyrat e mbrojtjes së mjedisit.

B. Mjedisi fizik

• dallon rrotullimin e Tokës rreth boshtit nga ai rreth Diellit;

• krahason përhapjen e tingullit në ajër ose në mungesë të tij.

C. Gjallesat dhe proceset e jetës

• identifikon qelizën si njësinë bazë të ndërtimit dhe funksionimit të

gjallesave;

• shpjegon procesin e avullimit te bimët.







4. Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës së Edukatë Qytetare Objektivat kryesorë të vlerësimit në testin e edukatës qytetare kanë të bëjnë

me vlerësimin e njohurive lidhur me temat/ linjat e mëposhtme:

• zhvillimi individual dhe identiteti;

• njerëz, vende dhe mjedise;

• individët, grupet dhe institucionet;

• pushteti, autoriteti, qeverisja;

• prodhimi, shpërndarja, konsumi.

Kompetencat:

• përshkruan grupet ku bën pjesë rolet që luan ai gjatë ditës;

• vlerëson punën e qytetarëve për përmirësimin e jetesës në komunitet;

• tregon se ç’kupton me grup vullnetar, e dallon atë nga grupi shoqëror

duke e ilustruar me shembuj;

• shpjegon pasojat që ka për vete dhe për të tjerët përdorimi prej tyre i

kryqëzimeve dhe rrugëve të mbrojtura dhe të sigurta, duke vlerësuar

pasojat e mundshme të moszbatimit të tyre,

• dallon disa nga produktet ushqimore që përdoren më shumë nga fëmijët,

për shembull, hamburger, patatina etj. dhe zgjedh njërin prej tyre.

Nr.

Linjat

%

Nr. i

pikëve

N. I -30%

N. II-40%

N. III-30%

1

Lëndët dhe vetitë e tyre

20

2

1

1

2

Mjedisi fizik (sistemi diellor &

tingulli)

44

5

1

2

2

3

Gjallesat dhe proceset e jetës

36

3

1

1

1

TOTALI

100

10

3

4

3






Nr.

Linjat

%

Nr. i

pikëve

N. I -30%

N. II-40%

N. III-30%

1 Zhvillimi individual dhe identiteti

20 1 1

2 Njerëz, vende dhe mjedise

20 1 1

3 Individët, grupet dhe institucionet

20 1 1

4 Pushteti, autoriteti, qeverisja

20 1 1

5 Prodhimi, shpërndarja, konsumi

20 1 1

TOTALI 100 5 1 2 2




Metodologjia e Vlerësimit Vlerësimi i njohurive dhe i aftësive të nxënësve u realizua me test të tipit laps-letër.

Kërkesat e testit janë të tipave: me alternativa, të hapura, gjysmë të strukturuara dhe të

strukturuara. Koha e testimit 60 minuta. Testimi u krye në muajin e fundit të procesit

mësimor të vitit shkollor 2014-2015.

1. Kampionimi i vlerësimit Vlerësimi i njohurive dhe aftësive të nxënësve të klasës së 5-të u bazua në vlerësimin e

një kampioni përfaqësues nga popullata e nxënësve të klasës së 5-të. Masa e kampionit

për vlerësimin u përcaktua si fillim 3500 nxënës, që për totalin e nxënësve prej 39243

nxënës përbën 9%. Kampioni i nxënësve u bazua në databazën e nxënësve të sistemit

arsimor shqiptar për ciklin fillor- klasa e 5-të. Vlerësimi është me bazë klasën e 5-të,

pavarësisht moshës së nxënësit që ndjek klasën e pestë.

Modeli i përzgjedhjes së kampionit të përdorur është modeli i shtresëzuar dy-

shkallësh/faza. Faza e parë e kampionimit përfshin përzgjedhjen e shkollave që kanë

nxënës që ndjekin klasën e 5-të. Përzgjedhja e shkollave u bazua në përfaqësimin

proporcional, bazuar në numrin e nxënësve të shkollave në bazë qarku. Gjatë

përzgjedhjes u përdorën edhe variabla (ndryshore) të tjera: qytet/fshat,

publike/jopublike. Në kampionim nuk u përfshinë shkollat me më pak se gjashtë nxënës

në klasën e pestë, pasi përqindja që zënë nxënësit e tyre në totalin e nxënësve të klasave

të pesta është mjaft i vogël (më pak se 5%). Në përfundim numri i shkollave të

përzgjedhura për testim rezultoi 116.

Tabela e mëposhtme jep treguesit e popullatës së nxënësve dhe raportet për ndryshoret e përcaktuara qytet/fshat, publike/jopublike.

popullata e plotë e nxënësve të klasës 5

popullata e përcaktuar e nxënësve të klasës 5

qytet fshat publike private qytet fshat publike private

Numri 21054 18189 37166 2077 20946 15808 34734 2020

Përqindja 54% 46% 95% 5% 57% 43% 95% 5%

popullata për t'u testuar e klasës së 5 popullata e testuar e klasës së 5


Numri 1995 1505 3308 192 2031 1498 3326 203

Përqindja 57.0% 43.0% 94.5% 5.5% 57.6% 42.4% 94.2% 5.8%

Pas përcaktimit të shkollave, kampionimi vazhdoi me fazën e dytë - kampionimin e

nxënësve. Për çdo shkollë të përzgjedhur u sigurua lista e nxënësve që ndiqnin klasën e

5-të. Numri maksimal i nxënësve për testim u caktua 35. Për shkollat që kishin më

shumë se 35 nxënës, kampionimi i nxënësve u realizua në bazë të parimit të

probabilitetit të njëjtë të përfaqësimit. Për shkollat me më pak se 35 nxënës u



përzgjodhën të gjithë nxënësit. Pas përzgjedhjes së nxënësve u realizua kodimi i tyre me

një kod, i cili është unik për çdo nxënës. Ky kod përmban informacion në lidhje me

qarkun dhe shkollën ku mëson nxënësi.

Nga numri total i nxënësve të testuar, femrat përbëjnë 48.2% të tyre (1702).

Përzgjedhja e nxënësve romë. Pas përzgjedhjes së shkollave, secilës prej shkollave iu

dërgua një template për t’u plotësuar me të dhënat e nxënësve të klasës së 5-të. Një prej

fushave që duhej të plotësohej nga shkolla ishte edhe e dhëna lidhur me përkatësinë

etnike rome të nxënësve. Plotësimi i kësaj fushe nga shkollat me një kod identifikues “R”

nuk përbën një procedurë të re, pasi çdo fillim viti shkollor, çdo shkollë kryen

identifikimin e nxënësve romë që ndjekin çdo klasë mësimore. Duke patur parasysh që

shkalla e frekuentimit të shkollës nga nxënësit romë është relativisht e ulët, për të

garantuar pjesëmarrjen e nxënësve romë në testim, përzgjedhja e tyre u orientua sipas

dy situatave: - 1. për shkollat, të cilat kishin një numër të konsiderueshëm të nxënësve

që i përkisnin komunitetit romë (rreth 30-50% e nxënësve i përkisnin komunitetit

romë), përzgjedhja u realizua sipas procedurës standarde - probabilitetit të njëjtë të

përfaqësimit. Zbatimi i këtij parimi nuk do të krijonte premisa për të paragjykuar

rezultatet e vlerësimit. Këtu përmendim shkollat “Bajram Curri”, “Ramazan Jarani” në

Tiranë, “Hamil” e “Levan” – në Fier; - situata 2- për shkollat, të cilat kishin numër mjaft

të ulët të nxënësve të komunitetit romë (1-3 nxënës), u vendos që ata të përfshiheshin

të gjithë në kampionin për testim. Këtu përmendim shkollat në Elbasan dhe Shkodër .

Numri i nxënësve romë që morën pjesë në testim ishte 47, prej të cilëve 17 ishin femra.

2. Instrumentet e vlerësimit Instrumentet e përdorur për vlerësimin e nxënësve të klasës së 5-të janë: 1 test i

kombinuar dhe 1 pyetësor.

Testi i kombinuar Numri total i kërkesave në testin e kombinuar është 74 dhe koha totale e zgjidhjes 180

minuta. Për testimin e nxënësve u përdorën kërkesat e testit të kombinuar, të cilat u

grupuan në 7 paketa. Testi i kombinuar përbëhej nga: 41 kërkesa të lëndës së gjuhës

shqipe të organizuara në formën e 3 nëntesteve për këtë lëndë; 22 kërkesa të lëndës së

matematikës, të organizuara në formën e 2 nëntesteve për këtë lëndë; 6 kërkesa të

lëndës dituri natyre, të organizuara në 1 nëntest; 5 kërkesa të lëndës edukatë qytetare,

të organizuara në 1 nëntest.

Organizimi i testimit në formën e nëntesteve të organizuara sipas paketave krijon

mundësinë e vlerësimit të më shumë linjave / njohurive në lëndët e gjuhës shqipe dhe

matematikës, krahasuar vlerësimit të njohurive vetëm nga një pakete, duke pasur

parasysh edhe kohën e zhvillimit të testimit.

Përbërja e një testi me raportet: 3:2:1:1 që zënë lëndët gjuhë shqipe, matematikë, dituri

natyre dhe edukatë qytetare është realizuar në bazë të peshave që kanë këto lëndë në

programin mësimor të klasës së 5-të. Përbërja e 7 paketave me nëntestet e përmendura

më lart është paraqitur në tabelën me poshtë.



Gjuhë shqipe Matematikë

Dituri Natyre

Edukatë Qytetare

GJ1 GJ2 GJ3 M1 M2 D1 E1

Paketa 1

Paketa2

Paketa3

Paketa4

Paketa5

Paketa6

Paketa7

Përgjithësisht është synuar që nxënësi të testohet në dy lëndë. Por siç shihet ka edhe

paketa, të cilat testojnë njohuritë në 3 lëndë, p.sh. Paketa 3, Paketa 5, Paketa 6. Në

përgjithësi të gjitha paketat janë hartuar të tilla që të kenë të njëjtën ngarkesë. Kjo gjë

garantohet edhe për paketat që testojnë tri lëndë, pasi numri i kërkesave në këto paketa

është më i vogël krahasuar me numrin e kërkesave të paketave të tjera që testojnë dy

lëndë.

Pyetësori

Secilit prej nxënësve të klasës së 5-të, që mori pjesë në testim, plotësoi edhe një

pyetësor. Pyetësori përbëhej nga 12 pyetje, përgjigjet e të cilave ishin të strukturuara,

duke lehtësuar edhe përgjigjen nga ana e nxënësve. Pyetësori kishte pyetje, nëpërmjet

të cilave mblidhej informacion mbi faktorë të ndryshëm që mund të ndikojnë në arritjet

e nxënësve, si p.sh. mbi nivelin social-ekonomik të familjeve të nxënësve, si edhe mbi

kohën që harxhojnë nxënësit për të mësuar.




1. Përpunimi i të dhënave dhe interpretimi i treguesve statistikore Pas përfundimit të procesit të testimit, testet e grumbulluara iu nënshtruan procesit të

pikëzimit. Të dhënat e përftuara nga procesi i pikëzimit të çdo pakete të plotësuar nga

çdo nxënës u hodhën në një format elektronik Excel, që më pas u lidhën edhe me

përgjigjet e marra nga pyetësorët e plotësuar nga nxënësit, duke krijuar një database.

Për të marrë në konsideratë edhe peshën e shkollave të përzgjedhura dhe sh kallën e

përfaqësimit të nxënësve u realizua procesi i replikimit. U realizuan 54 replikata. I njëjti

proces u realizua edhe për të marrë në konsideratë peshat e paketave.

Përpunimi i të dhënave u realizua nga përdorimi i programeve RUMM dhe SPSS.

Nëpërmjet importimit të databases në programin RUMM u përftua informacion mbi

arritjet e nxënësve dhe vështirësive të kërkesave të testit të kombinuar. Vështirësitë e

kërkesave të testit të kombinuar të përpunuara nga RUMM bazohen në modelin Rasch,

sipas të cilit vështirësia e testit të kombinuar është mesatare dhe në vlerë i përgjigjet

vlera 0. Përllogaritja e koeficientëve të vështirësive të kërkesave të testit të kombinuar

na mundësoi përllogaritjen e aftësive të treguara nga nxënësit në katër lëndët e

testuara. Interpretimi i arritjeve të nxënësve sipas modelit Rasch është tepër teknik,

prandaj u realizua transformimi i tyre në sistemin 0-100 pikësh.

Në këtë material statistikat janë shprehur në formë tabelare ose grafike. Statistikat e

përdoruara janë:

mesatarja e arritjeve;

shmangia mesatare, që tregon shmangien mesatare të të dhënave nga mesatarja

e tyre;

gabimi standard, që tregon masën e caktuar të gabimit të vlerësimit, si pasojë e

vlerësimit bazuar në një kampion dhe jo në të gjithë popullatën;

intervali i besueshmërisë, tregon zonën/intervalin në të cilën do të ndodhej

rezultati i popullatës referuar rezultatit të vëzhguar. Ai përcaktohet nga kufiri i

poshtëm dhe kufiri i sipërm për një shkallë besueshmërie që në rastin tone është

95%;

përqindëshat, që tregojnë vlerën nën të cilën gjenden rezultatet e aq përqind e

rasteve të vëzhguara;

koeficienti i diskriminimit që tregon shkallën që një pyetje diferencon nxënësit

bazuar në arritjet totale të tyre në test.

Statistikat rreth arritjeve të nxënësve janë shprehur edhe sipas: urbanizimit:

qytet/fshat; sistemit të menaxhimit të shkollave: publike/private dhe gjinisë:

femra/meshkuj.

Paraqitja e këtyre statistikave lejon kryerjen analizave krahasuese ndërmjet kategorive

të ndryshme.



2. Arritjet e nxënësve në vlerësimin e klasës së 5-të Në Figurën 1 jepet shpërndarja e pyetjeve, sipas nivelit të vështirësisë, për testin e

kombinuar. Shpërndarja e mëposhtme i referohet modelit Rasch, sipas të cilit

vështirësia e testit të kombinuar është e nivelit mesatar.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

NXËNËS PYETJET

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

4,0 |

|

|

|

|

3,0 | G2-10

|

|

|

X | G3-9

2,0 X |

X | G1-13

X | G2-12 M1-7 M2-7

X | M1-10 M2-9

XXX | G1-10

1,0 XXXXX | G3-12 G1-9 G3-4

XXXXXXXXX | G2-11 G1-14

XXXXXXXXX | E2 G1-12 G1-6

XXXXXXXXXXXXX | G3-6 G2-7

XXXXXXXXXXXXXXXX | G3-13 G1-3 G2-9 M2-8 D5 G2-4 G2-13

0,0 XXXXXXXXXXXXXXXXXXX | G1-15 G1-5 M2-2 G1-2 M1-11 D2 G3-11

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXX | M1-8 G1-7 M2-5 M2-10 M1-9 G3-8

XXXXXXXXXXXXXXXXXX | M2-4 M2-11 M1-6 G3-10 G2-8 D4 E3 G1-8 G1-11 M1-4 M2-6

XXXXXXXXXXXXX | E1 M2-3 M1-3 D1 G3-5

XXXXXXXXXXXXXXXX | M1-5 E5 G2-5 M1-2 G3-2 D3 G2-3 D6 G1-1

-1,0 XXXXXXXXX |

XXXXXXXXXXXX | G3-7 G1-4 G2-2

XXXXXXXXXXX | G3-3 M1-1

XXXXXX | E4

XXXXXX |

-2,0 XXX | G2-1 G2-6 G3-1

XXXXX | M2-1

XX |

XXX |

XX |

-3,0 XX |

XX |

|

|

XX |

-4,0 |

|

|

|

|

-5,0 XXXX |

|

|

|

|

-6,0 |

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------



Figura 1

Në të djathtë të Figurës 1 ndodhen pyetjet, sipas shkallës së nivelit të vështirësisë të

secilës prej tyre, ndërsa në të majtë të saj kemi shpërndarjen e nxënësve sipas vlerave të

arritjeve të tyre. Nga Figura 1 rezulton se kemi nxënës, të cilët kanë arritje shumë të

ulëta, ashtu siç kemi edhe pyetje të vështira si G2-10 që është zgjidhur nga 5% e

nxënësve.

Tabela 1

Kodi i Pyetjes

Lënda që i përket pyetja

Vështirësia e

pyetjes në testin e kombinuar

Kodi i

Pyetjes Lënda që i

përket pyetja

Vështirësia e

pyetjes në testin e kombinuar

G1-1 Gjuhë Shqipe -0,602 G3-10 Gjuhë Shqipe -0,335

G1-2 Gjuhë Shqipe 0,109 G3-11 Gjuhë Shqipe 0,199

G1-3 Gjuhë Shqipe 0,239 G3-12 Gjuhë Shqipe 1,023

G1-4 Gjuhë Shqipe -1,068 G3-13 Gjuhë Shqipe 0,202

G1-5 Gjuhë Shqipe 0,056 M1-1 Matematikë -1,293


G1-7 Gjuhë Shqipe -0,102 M1-3 Matematikë -0,485




G1-11 Gjuhë Shqipe -0,244 M1-7 Matematikë 1,623



G1-14 Gjuhë Shqipe 0,999 M1-10 Matematikë 1,442













G2-12 Gjuhë Shqipe 1,608 D1 Dituri Natyre -0,465

G2-13 Gjuhë Shqipe 0,384 D2 Dituri Natyre 0,188

G3-1 Gjuhë Shqipe -1,860 D3 Dituri Natyre -0,746

G3-2 Gjuhë Shqipe -0,751 D4 Dituri Natyre -0,312

G3-3 Gjuhë Shqipe -1,351 D5 Dituri Natyre 0,307

G3-4 Gjuhë Shqipe 1,133 D6 Dituri Natyre -0,620

G3-5 Gjuhë Shqipe -0,424 E1 Edukatë Qytetare -0,517

G3-6 Gjuhë Shqipe 0,529 E2 Edukatë Qytetare 0,707



G3-9 Gjuhë Shqipe 2,237 E5 Edukatë Qytetare -0,777



Tabela 1 paraqet pyetjet e testit të kombinuar, kodin e pyetjes, lënda që ajo i përket, si

dhe vështirësia e pyetjes sipas Figurës 1. Për ta shprehur vështirësinë e pyetjes në një

shkallë të ngjashme me sistemin e vlerësimit 0-100 pikë (e cila është më lehtë e

perceptueshme për të gjithë) duhet që vlerën e çdo pyetje të Tabelës 1 ta shumëzojmë

me 10 dhe me pas t’i shtojmë 50. Sipas kësaj skeme, pyetjet që sipas sistemit Rasch kanë

vështirësinë 0.100 (që tregon se është e nivelit mesatar) në sistemin 0-100 pikësh do të

kishte 51 pikë, pra përsëri e nivelit mesatar. (pasi 50 është vlera mesatare e sistemit të

vlerësimit 0-100 pikë).

Për të bërë një analizë më të qartë, edhe arritjet e nxënësve u shndërruan në vlerat e

sistemit të vlerësimit 0-100 pikë. Në Figurën 2 është paraqitur histograma e

shpërndarjes së pikëve të fituara nga nxënësit. Ekzistenca e vlerave -5.00 për pikët e

fituara në test, tregon se kemi nxënës, të cilët nuk kanë arritur të zgjidhin asnjë pyetje

në test.

Figura 2

Figura 2 tregon që mesatarja e arritjeve të nxënësve është 44.76 pikë, pranë vlerës mesatare të pikëve totale (100 pikë). Kjo tregon se niveli i arritjeve të nxënësve është shumë pranë nivelit mesatar. Në nivel kombëtar Mesatarja e arritjeve të nxënësve të klasës së pestë është 44.76 pikë, gabimi standard është 3.62 dhe intervali i besueshmërisë (95%) është ]37.51, 52.01[.



Përqindëshat referuar shumës e pikëve të fituara në testim nga nxënësit, janë paraqitur

më poshtë në Tabelën 2. “Përqindëshi 10” tregon se 10% e nxënësve kanë arritje që nuk

e kalojnë vlerën e 29.22 pikëve. Po kështu shihet se 90% e nxënësve kanë arritje, vlerat

e të cilave shkojnë deri në 57.48 pikë.

Tabela 2

Përqindëshi Shuma e pikëve

të fituara

10 29.22 20 36.73 25 39.17 30 41.06

40 44.26 50 47.03

60 49.20 70 51.42 75 52.64 80 54.05 90 57.48

Në Tabelën 3 jepen treguesit e arritjeve të nxënësve të klasës së 5-të për lëndët gjuhë

shqipe, matematikë, dituri natyre dhe edukatë qytetare sipas kategorive: urbanizimit

(fshat/qytet), sipas gjinisë (femra/meshkuj), sipas sistemit të financimit të

institucioneve arsimore (publike/private), si edhe për kategorinë e nxënësve romë.

Tabela 3

Urbanizimi/ publike/

private /romë

Gjinia Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i

sipërm (95%)

Total 44.76 12.43 3.62 37.51 52.01

Femra 46.04 12.13 3.54 38.97 53.12

Meshkuj 43.56 12.59 3.67 36.21 50.90

Fshat 41.81 13.50 3.94 33.94 49.69

Femra 43.28 13.72 4.00 35.28 51.28

Meshkuj 41.01 13.18 3.84 33.32 48.70

Qytet 46.13 11.64 3.39 39.34 52.92

Femra 47.50 10.89 3.17 41.15 53.85

Meshkuj 44.84 12.16 3.55 37.75 51.93

Publike 44.34 12.42 3.62 37.10 51.58

Femra 45.82 12.02 3.50 38.81 52.83

Meshkuj 42.95 12.63 3.68 35.59 50.31

Private 51.37 10.54 3.07 45.22 57.52

Femra 50.17 13.23 3.86 42.45 57.89

Meshkuj 52.22 7.99 2.33 47.56 56.88

Romë 28.73 12.76 3.72 21.28 36.17

Femra 31.89 10.73 3.13 25.63 38.14

Meshkuj 26.93 13.45 3.92 19.09 34.77



Nga të dhënat rezulton se në nivel kombëtar, për kategoritë total:

fshat /qytet / publike dhe romë, arritjet e vajzave janë më të larta

krahasuar me arritjet e djemve. Vetëm në shkollat private rezulton se

arritjet e djemve janë më të larta se arritjet e vajzave.

Arritjet e nxënësve të qytetit janë më të larta se arritjet e nxënësve në

fshat.

Arritjet e nxënësve në shkollat private janë më të larta se arritjet e

nxënësve në shkollat publike.

Të dhëna krahasimore lidhur me arritjet e nxënësve romë kundrejt nxënësve të tjerë

janë dhënë në Figurën 3. Diferenca prej rreth 15 pikësh ndërmjet arritjeve të të gjithë

nxënësve në nivel kombëtar me nxënësit romë rezulton të jetë edhe ndërmjet arritjeve

të nxënëseve vajza në total me vajzat rome.

Figura 3



Figura 4 paraqet mesataren e arritjeve të nxënësve në testin e kombinuar sipas 12

qarqeve. Vlera e mesatares së arritjeve të nxënësve në 7 qarqe është më e ulët se vlera e

mesatares kombëtare të arritjeve të nxënësve.

Nivelin më të ulët të arritjeve e kanë Qarku i Durrësit dhe i Fierit.

Nivelin më të lartë të arritjeve e ka Qarku i Beratit.

Figura 4

Tabela 4.1 paraqet të dhëna në nivel qarku lidhur me arritjet mesatare të nxënësve

gjithsej, të nxënësve që mësojnë në shkollat e fshatit (shih Tabela 4.2), si dhe të

nxënëseve femra (shih Tabela 4.3). Informacion rreth arritjeve të nxënësve romë për

qarqet në të cilat janë testuar nxënës romë është paraqitur në Tabelën 4.4, dhe për

kategorinë e nxënëseve romë në Tabelën 4.5.

Tabela 4.1

Arritjet e nxënësve sipas qarqeve

Mesatarja e arritjeve

Shmangia mesatare

Gabimi standard

Kufiri i poshtëm (95%)

Kufiri i sipërm (95%)

Berat 48.70 11.46 3.34 42.01 55.38

Dibër 48.13 10.85 3.16 41.81 54.45

Durrës 40.71 13.59 3.96 32.78 48.63

Elbasan 44.08 11.64 3.39 37.30 50.87

Fier 40.49 14.76 4.30 31.89 49.10

Gjirokastër 43.57 12.34 3.60 36.38 50.77

Korçë 44.14 13.87 4.04 36.05 52.23

Kukës 43.13 12.93 3.77 35.59 50.67

Lezhë 42.37 10.68 3.11 36.14 48.60

Shkodër 47.96 10.55 3.08 41.80 54.11

Tiranë 45.85 11.54 3.36 39.13 52.58



Vlorë 45.70 10.59 3.09 39.53 51.88

Tabela 4.2 (fshat)

Arritjet e nxënësve të

fshat sipas qarqeve

Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i sipërm

(95%)

Berat 46.78 12.17 3.55 39.69 53.88

Dibër 48.01 12.50 3.64 40.73 55.30

Durrës 38.09 14.66 4.27 29.54 46.63

Elbasan 43.25 12.80 3.73 35.78 50.71

Fier 37.34 14.94 4.35 28.63 46.05

Gjirokastër 37.87 16.36 4.77 28.32 47.41

Korçë 44.75 13.30 3.88 37.00 52.51

Kukës 36.77 9.47 2.76 31.24 42.29

Lezhë 37.40 10.50 3.06 31.28 43.52

Shkodër 47.43 8.22 2.40 42.64 52.23

Tiranë 41.49 11.44 3.34 34.81 48.16

Vlorë 42.43 14.82 4.32 33.79 51.07

Tabela 4.3 (femra)

Arritjet e nxënëseve

femra sipas qarqeve

Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i sipërm

(95%)

Berat 49.85 10.45 3.05 43.75 55.94

Dibër 48.19 11.25 3.28 41.63 54.75

Durrës 42.84 13.32 3.88 35.07 50.61

Elbasan 44.25 11.86 3.46 37.33 51.17

Fier 40.35 15.52 4.53 31.30 49.40

Gjirokastër 45.39 11.19 3.26 38.87 51.92

Korçë 45.13 13.60 3.96 37.20 53.06

Kukës 45.16 13.33 3.89 37.39 52.93

Lezhë 44.21 9.59 2.80 38.61 49.80

Shkodër 50.75 9.19 2.68 45.39 56.11

Tiranë 47.49 10.54 3.07 41.34 53.63

Vlorë 47.77 10.08 2.94 41.89 53.65

Tabela 4.4

Arritjet e nxënësve romë


Shmangia mesatare

Gabimi standard



Elbasan 22.57 10.50 3.06 16.45 28.69

Fier 23.48 12.73 3.71 16.06 30.91

Tiranë 32.98 11.92 3.47 26.03 39.93



Tabela 4.5

Arritjet e nxënësve

romë (Femra)

Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i sipërm

(95%)

Elbasan 26.25 9.73 2.84 20.58 31.93

Fier 31.88 13.71 4.00 23.88 39.87

Tiranë 33.30 9.92 2.89 27.51 39.08

Sipas të dhënave rezulton se, edhe për kategorinë e nxënësve romë, arritjet

e nxënëseve femra janë më të larta referuar nxënësve meshkuj.

Arritjet e nxënësve sipas sistemit 0-100 pikë na ndihmojnë që të shprehim arritjet e

tyre, pra edhe njohuritë që ata zotërojnë në 6 nivele bazë, të cilat janë treguar më

poshtë në Tabelën 5. Ndarja e pikëve sipas niveleve bëhet sipas vështirësive të pyetjeve

dhe shkallës së përgjigjeve të sakta që janë marrë për çdo pyetje. Për shumën e pikëve

të fituara në testin e kombinuar kemi përftuar nivelet me pikët respektive të

mëposhtme.

Tabela 5

Nivelet e arritjes

Niveli 0 Niveli 1 Niveli 2 Niveli 3 Niveli 4 Niveli 5

Pikët përkatëse

të nivelit 0-29.39 29.4-39.99 40-48.99 49-59.99 60-69.9 mbi 70

Niveli i njohurive që

zotërohet

niveli i njohurive është i

pamjaftueshëm

niveli i njohurive

është minimal

niveli i njohurive është nen mesatar

niveli i njohurive

është mesatar

niveli i njohurive është mbi mesatar

niveli i njohurive

është i lartë

Tabela 6 jep shpërndarjen e nxënësve sipas 6 niveleve bazë të zotërimit të njohurive për

të gjitha nivelet e arritjeve.

Tabela 6

Nivelet e arritjes Niveli 0 Niveli 1 Niveli 2 Niveli 3 Niveli 4 Niveli 5

Pikët 0-29.39 29.4-39.99 40-48.99 49-59.99 60-69.9 mbi 70

Totali 10.04% 17.92% 30.44% 34.76% 6.14% 0.70%

Totali Femra 8.04% 14.63% 30.72% 39.15% 6.59% 0.87%

Fshat 14.43% 19.97% 32.35% 28.09% 4.77% 0.39%

Fshat Femra 11.76% 17.38% 33.69% 30.75% 5.61% 0.80%

Privat 2.40% 7.20% 21.60% 50.40% 16.00% 2.40%

Privat Femra 5.77% 5.77% 17.31% 55.77% 11.54% 3.85%

Romë 51.06% 31.91% 12.77% 4.26% 0.00% 0.00%

Romë Femra 41.18% 41.18% 11.76% 5.88% 0.00% 0.00%



Të dhënat e Tabelës 6 janë paraqitur grafikisht në Figurën 5, e cila tregon

ndryshueshmërinë e përqindjes së nxënësve që i përkasin nivelit 0 të arritjeve për

secilën kategori të nxënësve. Ajo arrin përqindjen minimale për nxënësit që studiojnë

në shkollat private, ndërsa përqindjen maksimale e arrin për nxënësit romë. Nëse do të

shihnim ndryshueshmërinë e përqindjes së nxënësve që i përkasin nivelit maksimal –

nivelit 6 shihet se, përqindja më e madhe i takon nxënëseve femra që ndjekin shkollat e

sistemit privat.

Figura 5

Ndikimin e faktorëve të ndryshëm në nivelin e arritjeve të nxënësve e paraqesin grafikët

dhe tabelat në vazhdim.

Për të analizuar lidhjen që ekziston mes arsimimit të prindërve të nxënësve dhe

arritjeve të nxënësve i referohemi të dhënave statistikore të paraqitura në Figurat 6, 7

dhe Tabelën 7. Rreth 50% e popullatës së prindërve të nxënësve rezulton të ketë

arsimin e mesëm (kjo si për nënat, po ashtu edhe për baballarët), prindërit me arsim të

lartë përbëjnë rreth 20% të popullatës.



Tabela 7 tregon qarte se, arritjet e nxënësve, prindërit e të cilëve kanë mbaruar arsimin

e lartë kanë arritje më të larta kundrejt nxënësve, prindërit e këtyre të fundit kanë arsim

të mesëm ose bazë. Pra, të dhënat e Tabelës 7 tregojnë se sa më i lartë niveli i arsimimit

të prindërve aq më të larta janë arritjet e nxënësve.

Pra, arsimimi i prindërve është një nga faktorët që ndikon në arritjet e

nxënësve.

Figura 6

Figura 7

Tabela 7

Arsimi i Nënës Mesatarja e arritjeve

Shmangia mesatare

Gabimi standard



Arsimi Bazë 44.60 5.78 3.40 37.80 51.40

Arsimi i Mesëm 46.17 11.25 3.27 39.63 52.71

Arsimi i Lartë 49.37 10.58 3.08 43.21 55.53

Arsimi i Babait Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i sipërm

(95%)

Arsimi Bazë 43.69 12.52 3.65 36.39 50.99

Arsimi i Mesëm 46.46 12.47 3.63 39.20 53.72

Arsimi i Lartë 48.54 12.41 3.61 41.32 55.76



Lidhjen që ekziston mes statusit të të punësuarit, apo të të papunit, të prindërve me

arritjet e nxënësve e tregojnë të dhënat statistikore të Figurës 8 dhe Tabelës 8. Shihet se

rreth 80% e prindërve baballarë janë të punësuar, ndërsa për nënat kjo kap vlerat e

42%. Edhe punësimi i prindërve rezulton të jetë një faktor i rëndësishëm në

nivelin e arritjeve të nxënësve. Tabela 8 tregon se, nxënësit që kanë prindër të

punësuar kanë arritje më të larta kundrejt nxënësve prindërit e të cilëve janë të papunë.

Figura 8

Tabela 8

Punësimi i prindërve Mesatarja e arritjeve

Shmangia mesatare

Gabimi standard



Nëna

nëna punon 47.01 11.35 3.30 40.41 53.61

nëna nuk punon 44.87 12.53 3.65 37.57 52.17

Babai

babai punon 46.26 12.57 3.66 38.94 53.58

babai nuk punon 43.86 12.41 3.61 36.64 51.08

Të dhënat statistikore që paraqiten në Figurën 9 dhe Tabelën 9 tregojnë se arritjet e

nxënësve, familjet e të cilëve kanë një nivel ekonomik mesatar kanë arritje

konsiderueshëm më të larta kundrejt nxënësve, familjet e të cilëve kanë një nivel

ekonomik nën mesatar. Nëse shikojmë ndryshimin që ndodh mes krahasimit të arritjeve

të nxënësve të familjeve me nivel ekonomik mesatar me ata të familjeve me nivel

ekonomik mbi mesatar, vëmë re që, arritjet e nxënësve rriten fare pak për kategorinë e

nxënësve që i përkasin familjeve me nivel ekonomik mbi mesatar.

Pra, një faktor tjetër i rëndësishëm në arritjet e nxënësve është edhe niveli

ekonomik i familjeve të tyre.



Figura 9

Tabela 9

niveli ekonomik i

familjeve

Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i sipërm

(95%)

nën mesatare 41.66 12.58 3.66 34.34 48.98

mesatar 47.20 12.61 3.67 39.86 54.54

mbi mesatar 45.76 10.81 3.15 39.46 52.06

Lidhja që ekziston mes kohës që harxhon nxënësi për të shkuar në shkollë dhe arritjeve

të nxënësve është treguar në të dhënat statistikore që paraqiten në Figurën 10 dhe

Tabelën 10. Nga të dhënat rezulton se, lidhja mes largësisë së vendbanimit të nxënësve

me arritjet e tyre është negative.

Sa më shumë kohë fizike t’i duhet nxënësit për të shkuar në shkollë aq më

të ulëta janë rezultatet e tij.

Figura 10



Tabela 10

koha fizike që i

duhet nxënësit për të shkuar në shkollë

Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i sipërm

(95%)

10-15 min 46.79 12.49 3.64 39.51 54.07

20-30 min 45.15 12.49 3.67 37.81 52.49

mbi 30 min 43.75 12.53 3.65 36.45 51.05

Nga përgjigjet e dhëna nga nxënësit lidhur me numrin e mungesave që ata kishin bërë

në shkollë gjatë dy javëve përpara datës së testimit, rezulton se kemi një lidhje negative

mes numrit të mungesave dhe arritjeve të nxënësve.

Sa më të rregullt të jenë nxënësit në frekuentimin e shkollës aq më të larta

janë arritjet e tyre.

Figura 11

Të dhënat e Tabelës 11 tregojnë se, diferenca që ekziston mes arritjeve të nxënësve që

nuk kanë bërë asnjë mungesë me arritjet e nxënësve që kanë bërë 1 deri në 2 mungesa

gjatë dy javëve është e konsiderueshme me rreth 5 pikë.

Tabela 11

Mungesat që ka bërë nxënësi

Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i sipërm

(95%)

asnjë ditë 47.76 12.48 3.63 40.50 55.02

1-2 ditë 42.97 12.47 3.63 35.71 50.23

3-4 ditë 42.00 12.35 3.60 34.80 49.20

më shumë se 5 ditë 41.78 13.22 3.85 34.08 49.48



Koha që harxhon nxënësi për të kryer detyrat e shtëpisë ndikon pozitivisht

në arritjet e nxënësit.

Të dhënat statistikore të Tabelës 12 dhe Figurës 12 tregojnë se nxënësit që harxhojnë

një kohë minimale prej 1 ore për të bërë detyrat e shtëpisë kanë arritje më të ulëta

kundrejt nxënësve që harxhojnë 2 orë. Të dhënat statistikore tregojnë se me rritjen e

orëve të studimit kemi rritje të vlerave të arritjeve të nxënësve. Por ka një vlerë

optimale të kohës së studimit, tejkalimi i së cilës nuk sjell një rritje domethënëse të

arritjeve të nxënësve. Në rastin tonë, nëse nxënësit studiojnë më shumë se 3 orë arritjet

e tyre nuk dallojnë nga arritjet e nxënësve që studiojnë 3 orë.

Figura 12

Tabela 12

Koha që harxhon

nxënësi për kryerjen e detyrave të

shtëpisë


Shmangia mesatare

Gabimi standard



1 orë 42.88 12.53 3.65 35.58 50.18

2 orë 46.52 12.41 3.61 39.30 53.74

3 orë 47.59 12.52 3.65 40.29 54.89

Më shumë se 3 orë 47.73 12.53 3.65 40.43 55.03

Sa më shumë njohuri të kenë nxënësit rreth të drejtave të tyre aq më të

larta janë arritjet e tyre në shkollë.

Nga të dhënat e përgjigjeve të nxënësve lidhur me njohjen apo mosnjohjen e të drejtave

të fëmijëve rezulton se rreth 82% e nxënësve i njohin mirë të drejtat e tyre, 15.3% kanë

dijeni për të drejtat e fëmijëve, ndërsa 3% nuk i njohin të drejtat e tyre. Të dhënat e

Tabelës 13 tregojnë se ndryshueshmëria e arritjeve të nxënësve për kategoritë

përkatëse është i konsiderueshëm. Arritjet e nxënësve, të cilët janë shprehur se nuk i



njohin të drejtat e tyre janë 39.94 pikë, kundrejt 47.77 pikë të nxënësve që janë

shprehur se i njohin mirë të drejtat e fëmijëve.

Nga analiza e të dhënave rezulton se pjesa e nxënësve që janë shprehur se nuk i njohin

të drejtat e fëmijëve rreth 66% e tyre (pra 66% e 3% të totalit të nxënësve) i përkasin

gjinisë mashkullore.

Figura 13

Tabela 13

Njohja e të drejtave

të fëmijëve nga

nxënësit


Shmangia mesatare

Gabimi standard



nuk i njoh 39.94 12.47 3.63 32.68 47.20

kam dijeni 43.79 12.46 3.63 36.53 51.05

I njoh mirë të drejtat 47.77 12.44 3.62 40.53 55.01



3. Arritjet e nxënësve në Testin e Gjuhës Shqipe Të dhënat e Tabelës GJ-1 paraqesin arritjet e nxënësve në testin e Gjuhës Shqipe. Edhe

për njohuritë e fituara në lëndën e Gjuhës Shqipe rezulton se:

vajzat kanë arritje më të larta se sa djemtë;

arritjet e nxënësve të fshatit janë më të ulëta se arritjet e nxënësve të

qytetit;

arritjet e nxënësve të shkollave private janë më të larta kundrejt nxënësve

që ndjekin shkollat e sistemit publik.

Mesatarja e arritjeve të nxënësve në testin e Gjuhës Shqipe është 42.63 pikë,

gabimi standard është 3.57 dhe intervali i besueshmërisë (95%) është ]35.49 ,

49.77[.

Tabela GJ-1

Urbanizimi/

publik/privat/Romë

Gjinia Mesatarja e arritjeve

Shmangia mesatare

Gabimi standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i

sipërm (95%)

Total 42.63 12.57 3.66 35.30 49.96

Femra 42.82 11.91 3.47 35.88 49.76

Meshkuj 41.48 13.03 3.80 33.88 49.08

Fshat 40.61 14.03 4.09 32.43 48.79

Femra 41.75 13.83 4.03 33.69 49.81

Meshkuj 39.48 14.15 4.13 31.23 47.73

Qytet 43.01 11.62 3.39 36.23 49.79

Femra 44.57 10.55 3.08 38.42 50.72

Meshkuj 41.58 12.35 3.60 34.38 48.78

Publike 41.89 12.68 3.70 34.50 49.28

Femra 43.47 11.93 3.48 36.51 50.43

Meshkuj 40.39 13.18 3.84 32.70 48.08

Private 46.74 9.51 2.77 41.19 52.29

Femra 45.07 11.42 3.33 38.41 51.73

Meshkuj 48.14 7.26 2.12 43.91 52.37

Romë 22.80 10.28 3.00 16.81 28.79

Femra 23.14 9.69 2.83 17.49 28.79

Meshkuj 22.64 10.55 3.08 16.49 28.79

Të dhënat e Tabelës GJ-1 tregojnë se, arritjet e nxënësve romë janë shumë më të ulëta

kundrejt arritjeve të nxënësve gjithsej. I njëjti pohim vlen po të krahasojmë arritjet e

nxënëseve romë kundrejt nxënëseve në total.



Edhe për kategorinë e nxënësve romë, arritjet e kategorisë femra janë më të larta

kundrejt arritjeve të nxënësve meshkuj romë.

Tabela GJ-2

Përqindëshat Shuma e pikëve

të fituara

10 26.56

20 34.67

25 36.53

30 38.10

40 41.80

50 44.34

60 46.48

70 48.82

75 50.26

80 51.65

90 54.92

Tabela GJ-2 në të cilën paraqiten vlerat e përqindëshave, tregon se, 10% e nxënësve

kanë marrë pikë që ndodhen nën 26.56 pikë, që i përket nivelit 0 të arritjeve, ku

njohuritë që zotërojnë nxënësit janë të pamjaftueshme. Figura GJ-1 tregon histogramën

e shpërndarjes së pikëve të fituara nga nxënësit në testin e Gjuhës Shqipe. Shihet se,

rreth 40% e nxënësve kanë marrë pikë që shtrihen në intervalin 44 – 54 pikë.

Figura GJ-1 Më poshtë, në Tabelën GJ-3 jepen përqindjet e nxënësve për çdo kategori përgjigjesh të

kërkesave të testit të lëndës së Gjuhës Shqipe.



Tabela GJ-3

Kërkesa Pikët e

kërkesës Përqindja Kërkesa

Pikët e kërkesës

Përqindja

G1-1 0 pikë 47% G2-8 0 pikë 29%

1 pikë 53% 1 pikë 42%

G1-2 0 pikë 63% 2 pikë 28%

1 pikë 37% G2-9 0 pikë 65%

G1-3 0 pikë 66% 1 pikë 8%

1 pikë 37% 2 pikë 27%

G1-4 0 pikë 37% G2-10 0 pikë 95%

1 pikë 63% 1 pikë 5%

G1-5 0 pikë 62% G2-11 0 pikë 76%

1 pikë 38% 1 pikë 24%

G1-6 0 pikë 74% G2-12 0 pikë 85%

1 pikë 26% 1 pikë 15%

G1-7 0 pikë 58% G2-13 0 pikë 43%

1 pikë 42% 1 pikë 24%

G1-8 0 pikë 42% 2 pikë 23%

1 pikë 28% 3 pikë 10%


G1-9 0 pikë 79% G3-1 0 pikë 24%

1 pikë 21% 1 pikë 76%

G1-10 0 pikë 82% G3-2 0 pikë 43%

1 pikë 18% 1 pikë 57%

G1-11 0 pikë 38% G3-3 0 pikë 33%

1 pikë 37% 1 pikë 67%

2 pikë 25% G3-4 0 pikë 82%

G1-12 0 pikë 75% 1 pikë 18%

1 pikë 25% G3-5 0 pikë 49%

G1-13 0 pikë 91% 1 pikë 51%

1 pikë 9% G3-6 0 pikë 63%

G1-14 0 pikë 78% 1 pikë 19%

1 pikë 22% 2 pikë 18%

G1-15 0 pikë 21% G3-7 0 pikë 36%

1 pikë 23% 1 pikë 64%

2 pikë 36% G3-8 0 pikë 43%

3 pikë 15% 1 pikë 32%


G2-1 0 pikë 21% G3-9 0 pikë 92%


G2-2 0 pikë 35% G3-10 0 pikë 29%

1 pikë 60% 1 pikë 48%


G2-3 0 pikë 42% G3-11 0 pikë 64%

1 pikë 58% 1 pikë 36%

G2-4 0 pikë 51% G3-12 0 pikë 76%

1 pikë 30% 1 pikë 15%


G2-5 0 pikë 40% G3-13 0 pikë 33%

1 pikë 60% 1 pikë 17%

G2-6 0 pikë 21% 2 pikë 29%

1 pikë 79% 3 pikë 15%



G2-7 0 pikë 69% 4 pikë 6%

1 pikë 31%

Shpërndarja e përqindjeve të nxënësve sipas niveleve të arritjeve të paraqitura në

Figurën GJ-2 tregojnë se:

13.41% e nxënësve kanë marrë pikë që ndodhen në nivelin 0 të arritjeve,

ndërsa në nivelin 1 të arritjeve rezulton të jenë 21.26% e nxënësve.

Figura GJ-2

Pra, rreth 35% e nxënësve të klasës së pestë kanë marrë pikë që i përkasin nivelit 0 ose

nivelit 1 të arritjeve, që tregon se, njohuritë e zotëruara prej tyre janë të pamjaftueshme

ose minimale.

Ndërsa, për nxënësit që i përkasin kategorisë “romë” shihet se 70% e tyre

ndodhen në nivelin 0 të arritjeve, ndërsa pjesa tjetër prej 30% ndodhen në

nivelin 1 të arritjeve.

Në Tabelën GJ-4 të Aneksit 1 janë paraqitur të dhënat e detajuara të Figurës GJ-2.

Ndërsa të dhëna rreth treguesve psikometrikë të çdo kërkese të testit të lëndës së

Gjuhës Shqipe janë paraqitur në Tabelën GJ-5 të Aneksit 1.



Çfarë kompetencash shfaqin nxënësit në gjuhën shqipe?

Për të interpretuar se ç’nënkupton rezultati i marrë nga nxënësit, shkalla vlerësuese

është e ndarë në nivele, bazuar në një grup parimesh statistikore.

Për Vlerësimin Kombëtar 2015, shkalla e vështirësive të detyrave lejon përshkrimin e 6

niveleve të aftësive në gjuhë shqipe. Niveli 0 është niveli më i ulët i përshkruar.

Më pas, kemi gjeneruar përshkrimet, bazuar në detyrat (pyetjet) që i takojnë secilit

nivel. Këto përshkrime tregojnë llojin e kompetencave dhe njohurive që nxënësi duhet

të plotësojë për të qenë i suksesshëm.

Aftësitë që shfaqin nxënësit në nivelin 5 (më shumë se 70 pikë)

Nxënësit e këtij niveli:

japin përfundime të shumta;

krahasojnë në mënyrë të detajuar dhe të saktë;

kuptojnë në mënyrë të detajuar tekstet;

integrojnë informacionin e marrë nga tekste të ndryshme;

shfaqin shumëllojshmëri të strukturave të fjalisë dhe një përzgjedhje shumë të

mirë të fjalëve (leksik i pasur).

Aftësitë që shfaqin nxënësit në nivelin 4 (60-69.9 pikë)


merren me tekste që janë të panjohura qoftë në formë apo përmbajtje;

zbulojnë informacionin në tekste të tilla, demonstrojnë një të kuptuar të detajuar

dhe arrijnë në përfundimin se cili është informacioni i duhur për zgjidhjen e

detyrës;

shkruajnë tekste me shumë pak ose aspak gabime gramatikore, drejtshkrimore

dhe shenja pikësimi, të cilat nuk ndikojnë në përgjigjen e dhënë.



lokalizojnë dhe organizojnë informacionin;

formësojnë një kuptim nisur nga nuancat gjuhësore;

demonstrojnë një të kuptuar të saktë të teksteve të gjata apo komplekse;

përmbajtja apo forma e të cilëve mund të jetë e panjohur.



lokalizojnë pjesë të ndryshme të informacionit;



lidhin pjesë të ndryshme të një teksti dhe i lidhin ato me njohuri të jetës së

përditshme;

identifikojnë një ide, kuptojnë një marrëdhënie apo shpjegojnë kuptimin e një

fjale apo fraze;

përcaktojnë ndryshimet mes personazheve të pjesës;

zbatojnë rregullat e mësuara në situata të reja dhe konkrete;

zbatojnë rregullat e mësuara në situata të reja nëpërmjet manipulimit brenda

fjalisë.

Aftësitë që shfaqin nxënësit në nivelin 1 (29.4-39.99 pikë)


identifikojnë idenë kryesore;

përshkruajnë me fjalët e tekstit veprime të personazheve;

gjejnë tiparet e personazheve;

identifikojnë veprimet e personazheve kryesore të pjesës së dhënë;

lokalizojnë informacionin që përmbush disa kushte;

gjejnë kuptimin e një fjale në kontekstin/fjalinë e përdorur;

gjejnë dhe përcaktojnë veçoritë e pjesëve të ndryshme të ligjëratës (emri,

mbiemri, folja);

përcaktojnë funksionet e gjymtyrëve të fjalisë.

Niveli 1 është konsideruar si niveli bazë i aftësisë, në të cilën nxënësit fillojnë të

demonstrojnë kompetencat e tyre në gjuhë (në lexim, në shkrim dhe në njohuritë

gjuhësore), të cilat do të shërbejnë si bazë për vitet e mëvonshme të arsimimit të tyre.



lokalizojnë pjesë në një informacioni të dukshëm;

japin përfundime të thjeshta;

gjejnë një pjesë të thjeshtë informacioni të vendosur në një tekst me një sintaksë

dhe përmbajtje të thjeshtë;

identifikojnë personazhin kryesor në pjesën e dhënë;

gjejnë pjesët e ndryshme të ligjëratës (emri, mbiemri, folja);

emërtojnë fjalitë sipas kumtimit.

Më poshtë do të paraqesim një përshkrim dhe portretizim të arritjeve të nxënësve në

lëndën e gjuhës shqipe për klasën e 5-të, shpërndarjen e arritjeve sipas niveleve të

ndryshme, çfarë janë në gjendje të bëjnë nxënësit e niveleve të ndryshme dhe disa nga

gjetjet interesante që dolën nga analiza e të dhënave.



Niveli 1-2

Leximi

Nëse do të shohim të dhënat që lidhen me rezultatet e pyetjeve të nivelit të parë dhe të

dytë në një pjesë letrare do të konstatojmë se:

- Përqindjet e nxënësve që i realizojnë këto kërkesa variojnë nga 31% -79%;

- Nxënësit shfaqin probleme me identifikimin e drejtpërdrejtë në tekst, në kërkesa

të tipit:

Cila është veprimtaria më e rëndësishme që luanët bëjnë së bashku? (realizohet

nga 37% e nxënësve);

Çfarë bëjnë luaneshat për të mbrojtur të vegjlit? (e zgjidhin vetëm 42%);

Cila është macja më e madhe në familjen e Maceve të Mëdha? (nga 53%).

Ndërkohë që realizojnë në masën 79% pyetje, përgjigjja e së cilës lidhet me veprimet e

personazhit në një situatë të caktuar, brenda gjithë ngjarjes, p.sh.:

Çfarë bëri djali i tretë për të shpëtuar Sançon?

Rezultatet tregojnë se pjesa më e madhe e nxënësve nuk arrijnë të bëjnë një lexim të

qëllimshëm të pjesës për të identifikuar një personazh, veçori, veprim etj., edhe në

rastet kur ato jepen drejtpërsëdrejti në tekst.

Një nga arsyet mund të jetë që nxënësit punojnë pak për të kuptuar fillimisht kërkesën

e pyetjes, e më tej të punojnë me tekstin.

Duke ballafaquar problemet e konstatuara me përmbajtjen e kurrikulës që bëhet në

shkollë në të gjithë ciklin fillor, klasat 1-5, vërejmë se gjetja/identifikimi i objekteve,

personazheve etj. është një veprimtari e përditshme dhe zë një peshë specifike të

konsiderueshme në gjithë procesin mësimor-edukativ. Realizimi i kërkesave të këtij lloji

vetëm nga një pjesë e nxënësve lidhet më së shumti me metodologjinë e zbatuar nga

mësuesi gjatë procesit të nxënies. Siç shihet, mësuesit nuk përzgjedhin strategjitë e

duhura për të tri fazat e leximit (para, gjatë dhe pas leximit), në varësi të të cilave të

planifikojnë teknikat me veprimtaritë përkatëse që do të ndihmojnë nxënësin për

nivelin e njohjes dhe më tej.



Njohuritë gramatikore

Të dhënat që lidhen me rezultatet e pyetjeve të nivelit të njohjes për njohuritë

gramatikore tregojnë se:

Përqindja e nxënësve që realizojnë të plotë kërkesën e një ushtrimi varion nga

5% - 36%;

Nxënësit kanë vështirësi në përcaktimin kategorive gramatikore të pjesëve të

ndryshme të ligjëratës: emër, mbiemër, folje. Gjetja e rasës së mbiemrit bëhet

nga 18% e nxënësve, ndërkohë që rasa e emrit është gjetur nga 28% e nxënësve.

Ndryshimi i përqindjes në zgjidhjen e këtyre dy kërkesave tregon se mësuesit

kanë punuar pak me nxënësit që të kuptojnë se mbiemri merr kategoritë e emrit,

përfshi edhe rasën. Nëse do të bëhej një punë e tillë, së paku 28% e nxënësve

duhet ta kishte përcaktuar rasën e mbiemrit.

Kategoritë gramatikore të foljes (kohë dhe vetë) janë gjetur nga 25% e nxënësve,

ndërsa vetëm një prej kategorive është gjetur nga 37% e tyre.

Nxënësit kanë vështirësi në gjetjen e kryefjalës dhe përcaktimin e llojit të

shprehjes. Kjo është realizuar vetëm nga 9% e tyre. Një nga arsyet mund të jetë

fakti se kryefjala nuk ndodhet në fillim të fjalisë. Nëse supozimi ynë do të jetë i

vërtetë, atëherë problemi qëndron te mësuesi që nuk ka arritur të ndërgjegjësojë

nxënësin se kryefjala është e vetmja gjymtyrë që gjendet me pyetje në rasën

emërore dhe mund të mos ndodhet gjithnjë në fillim të fjalisë.

Klasat e fjalëve (përemri lidhor, trajta e shkurtër, parafjala,) gjenden nga 25% -

31% e nxënësve, shifër kjo mjaft e ulët po të kemi parasysh se klasat e fjalëve

(pjesët e ligjëratës) përsëriten nga viti në vit dhe nxënësi punon me to në çdo orë

gramatike.

24% e nxënësve janë të aftë të emërtojnë fjalinë sipas kumtimit, pavarësisht se

ky koncept fillon që në klasën e dytë dhe për më tepër shfrytëzohet dhe rimerret

edhe gjatë leximit të pjesëve letrare.

Rrethanorin e shprehur me emër me parafjalë e gjejnë vetëm 9% e nxënësve;

76% nuk e zhvillojnë fare këtë kërkesë, pavarësisht se nxënësi fillon të bëjë

manipulime në fjali (heqje fjalësh dhe gjetjen e fjalisë më të vogël); fjalët e

lëvizshme (ku futet dhe rrethanori) që në klasën e dytë dhe vijon në klasën IV

dhe V me rrethanorin si gjymtyrë më vete dhe rrethanorin homogjen.

Nxënësit kanë vështirësi “të punojnë” me grupet emërore dhe foljore. Një pjesë e

vogël, nën 30%, arrijnë të gjejnë gjymtyrët e shprehura me GE, GF apo edhe të

përcaktojnë funksionin e gjymtyrëve të shprehura me GE. Kjo tregon se ata nuk e

kanë të qartë konceptin e grupit të kuptimshëm të fjalëve , me bërthamë

kryefjalën ose foljen, që ndryshe quhen GE dhe GF. Vetëm 28% e nxënësve

ndërtojnë grupe foljore që shprehin marrëdhënie rrethanore.



Niveli 3 Leximi

Pyetjet që kërkojnë zbulimin e kuptimit të një fjale sipas kontekstit ku përdoret,

realizohet nga 37% e nxënësve, ndërkohë që gjetja e sinonimit të një fjale,

kuptimi i së cilës del nga konteksti është realizuar nga 79% e nxënësve.

Në pamje të parë duket sikur ka një kontradiktë në këto dy rezultate, por një

analizë më e thellë na tregon se kjo lidhet sa me kuptimësinë e fjalëve, aq edhe

me fjalorin e varfër të nxënësve. Në rastin e parë, nxënësit e kanë paksa më të

thjeshtë të gjejnë sinonimin e fjalës bujar (sipas kuptimit që ajo merr në përbërje

të fjalisë) e cila jepet me një fjalë të vetme, ndërsa në rastin e dytë kemi të bëjmë

me fjalën mrekullohemi (një fjalë që nuk përdoret shpesh nga nxënësit në

përditshmërinë e tyre), kuptimi i së cilës jepet me një grup foljor. Duke u

ballafaquar me kurrikulën e gjuhës shqipe konstatojmë se ka një nënlinjë të

caktuar për të lexuarit për të kuptuar pjesën. Objektiva të kësaj nënlinje, të tillë si:

- të përdorë fjalët e reja sipas kuptimeve që ato marrin në kontekste të

ndryshme; - të përcaktojë kuptimet e fjalës, janë kërkesa që lidhen drejtpërdrejt

me të kuptuarit e pjesës.

Gjithashtu, zbulimi i kuptimit të një fjale, bazuar tek fjalia apo konteksti ku

përdoret, është kërkesë parësore për lëndën e gjuhës amtare apo gjuhët e huaja,

ndaj realizimi i pyetjeve të tilla nga një numër i caktuar nxënësish tregon se

mësuesit nuk punojnë mjaftueshëm me nxënësit që ata të fitojnë mekanizmat

(strategjitë dhe teknikat e duhura) për të zbuluar kuptimin e fjalëve që nuk

njohin. Ky është një problem që nxënësi mund ta ndesh në përditshmërinë e tij

kur lexon tekste të ndryshme dhe jo vetëm në orën e gjuhës shqipe. Zbulimi i

kuptimit të një fjale lidhet me të kuptuarit e pjesës që lexon, ndaj, nëse ky numër

fjalësh rritet brenda një teksti, ai bëhet një problem shqetësues për nxënien.

Aftësia e nxënësve për të demonstruar të kuptuarit e fakteve dhe të ideve nga

pjesa e organizuar shfaqet përmes kërkesave të ndryshme të testit. Ajo që vëmë

re është se pyetje që kërkojnë të njëjtën përgjigje (gjej ndryshimin mes...) vetëm

se është ndërtuar në forma të ndryshme, jep rezultate të ndryshme. Në rastin kur

në pyetje jepen alternativat e ndryshimit dhe nxënësi vetëm duhet ta

zgjedhë/qarkojë atë, realizohet nga 57%, ndërsa kur ndryshimin duhet ta

shkruajë nxënësi, ajo realizohet nga 38%. Është një diferencë që shpjegohet me

faktin se nxënësit e kanë të vështirë të kuptojnë dhe më tej të zbulojnë/gjejnë

mes rreshtave. Referuar rezultatit për këtë tip pyetjeje, arrijmë në përfundimin

se nxënësit preferojnë të përzgjedhin mes përgjigjeve të gatshme, se sa ta

modelojnë/ndërtojnë vetë atë. Në këtë rast ka dy probleme që lidhen me: 1)

aftësinë e të kuptuarit; 2) aftësinë e të shprehurit.



Njohuritë gramatikore

Nxënësit kanë vështirësi në zbatimin e rregullave të mësuara në situata të reja.

Kështu, pyetja për kthimin në numrin shumës të grupit emëror është realizuar

vetëm nga 8% e nxënësve, pasi nxënësi në këtë rast duhet të zbatojë rregullin

për emrat që ndryshojnë gjininë dhe përshtatja e mbiemrit me emrin. Realizimi i

pyetjes në përqindje të ulët përforcon edhe një herë atë çka thamë më lart që

nxënësit kanë vështirësi për të punuar me GE dhe GF.

5% e nxënësve kanë zhvilluar pyetjen që lidhet me përcaktorët homogjenë,

ndërsa 21% pyetjen e tipit zëvendëso një fjalë me një GE.

Të dhënat tregojnë se nxënësit kanë vështirësi për të bërë ndryshime dhe

manipulime në fjali, aq më tepër kur duhet të përdorë GE. Nga verifikimi i

dokumenteve kurrikulare konstatojmë se gjymtyrët homogjene (përcaktor, kundrinor,

rrethanor) zhvillohen në klasën e pestë (pra nuk kemi të bëjmë me një koncept të

zhvilluar në vite) ndërkohë që nxënësit e kësaj klase nuk e realizojnë.

Niveli 4

Pyetja ku nxënësi duhet të karakterizojë personazhet në bazë të përmasave fizike

dhe veprimeve që kryejnë, bazuar në ngjarjen e dhënë, zhvillohet e plotë vetëm

nga 18% e nxënësve; pjesërisht nga 19% dhe nuk e zhvillohet fare nga 63% e

nxënësve.

Pyetja ku nxënësi duhet të gjejë dy arsye për moskryerjen e një veprimi,

realizohet e plotë vetëm nga 5%; pjesërisht, d.m.th. jepet një arsye, nga 60% dhe

nuk realizohet nga 35% e nxënësve. Kjo ndodh sepse arsyet e kërkuara gjenden

në një fjali të vetme, mjafton që të lexohet me kujdes për ta zbërthyer në dy

elemente.

Pyetja ku nxënësit i kërkohet një përgjigje analizuese (Çfarë përfitojnë ata nga ky

ndryshim?), ka marrë përgjigje nga vetëm 26% e tyre.

Pyetje ku nxënësi duhet të gjejë karakteristika të kushtëzuara nga një cilësi e

caktuar (p.sh.: dy karakteristika të luanëve që i bëjnë gjuetarë shumë të mirë)

realizohet e plotë nga 30% e nxënësve; pjesërisht nga 28% dhe nuk realizohet

fare nga 42%.



Niveli 5

Pyetja ku nxënësi duhet të gjejë fjalinë që përmbledh historinë e pjesës, është

realizuar në masën 18%.

Është një rezultat mjaft i ulët po të mendojmë se një kërkesë e tillë tregon më së

miri se sa nxënësi ka arritur të kuptojë pjesën që ka lexuar. Dihet se kërkesa të

tilla, si: përmblidh me pak fjalë..., thuaj me një fjali..., shkruaj pikat e planit... etj.

janë të përhershme në orët e mësimit, por rezultati i nxënësve na tregon se

pavarësisht shpeshtësisë së kryerjes, ajo që nuk është bërë mirë është cilësia me

të cilën janë realizuar këto veprimtari pra, sa mësuesi ka arritur të zhvillojë tek

nxënësi aftësinë për të përmbledhur apo shprehur në mënyrë sintetike

mendimin e tij.

Niveli 6

Pyetja që i kërkon nxënësve të japin përfundime, është zgjidhur vetëm nga 18% e

tyre.

Niveli 4-5 kanë edhe përqindjet më të ulëta të arritjeve. Arsyet janë të ndryshme, por po

theksojmë veçanërisht mënyrën se si mësohet kompetenca e të lexuarit në shkollë.

Përqendrimi i punës së mësuesit është kryesisht në nivelet e para të kompetencave, pra

riprodhim, njohje dhe kuptim të tekstit dhe pak ose aspak i vënë nxënësit në situatë

reflektimi dhe vlerësimi dhe thuajse asnjëherë të merren me fragmente tekstesh të

panjohura më parë. Kjo sjell që pak nxënës të aftësohen në nivele të larta ku kërkohet

mendimi kritik, arsyetimi, interpretimi dhe përgjigjja personale.

Të shkruajmë

Në secilin nga paketat nxënësve iu dha nga një tip i ndryshëm eseje. Arsyeja ishte për të

analizuar arritjet e popullatës, në disa drejtime, përshkrim, shpjegim, interpretim.

Vlerësimi përgjigjeve është bërë duke përdorur kriterin holistik (të përgjithshëm), pra

përshtypja që lë i gjithë punimi i nxënësit, duke pasur parasysh, idenë, organizimin,

fjalorin dhe saktësinë drejtshkrimore.

Më konkretisht:

Përgjigjja me 4 pikë (shumë e mirë) përmbush këto kritere:

Zhvillon dhe formëson një informacion me detaje të përzgjedhura shumë mirë,

përgjatë të gjithë përgjigjes.

Shfaq një organizim shumë të mirë kur kalon nga një paragraf në tjetrin.

Shfaq shumëllojshmëri të strukturave të fjalisë dhe një përzgjedhje shumë të


Ka shumë pak ose aspak gabime gramatikore, drejtshkrimore dhe shenja

pikësimi, të cilat nuk ndikojnë në përgjigjen e dhënë.



Përgjigjja me 3 pikë (e mirë) përmbush këto kritere:

Zhvillon dhe formëson një informacion të mbështetur me detaje.

Ka një organizim të qartë, por mund të ketë ndonjë pasaktësi në vazhdimësi (kur

kalon nga një paragraf te tjetri).

Përdor fjali të shumëllojshme dhe bën një përzgjedhje të mirë të fjalëve.

Përgjigjja me 2 pikë (e mjaftueshme) përmbush këto kritere:

Përdor disa detaje në informacionin e dhënë;

Shfaq ide që janë përgjithësisht të lidhura, por ka pak ose aspak kalime nga njëra

te tjetra.

Shfaq një lloj kontrolli në sintaksë, por fjalët dhe fjalitë e përzgjedhura janë të

thjeshta dhe jo të shumëllojshme.

Gabimet në gramatikë, drejtshkrim dhe shenja pikësimi nuk ndikojnë në idenë e

shprehur.

Përgjigjja me 1 pikë (e dobët) përmbush këto kritere:

Përsërit informacionin ose e ka të fragmentarizuar apo të pazhvilluar si duhet.

Shfaq mendimet të palidhura si duhet ose jep përgjigje shumë të shkurtër për ta

pasur të organizim.

Ka një kontroll minimal në sintaksë; përzgjedhja e fjalëve shpesh është e pasaktë.

Gabimet gramatikore dhe drejtshkrimore dhe në shenjat e pikësimit ndikojnë në

idenë e shprehur.

Në esenë, ku nxënësve iu kërkohet të shpjegojnë stinën e tyre të preferuar, arritjet

janë si më poshtë:

21% nuk kanë shkruar asgjë ose shfaqin një përpjekje të pamjaftueshme për t’u

vlerësuar me pikë.

23% janë vlerësuar me 1 pikë.

Këta nxënës demonstrojnë paaftësi për t’i shpjeguar lexuesit pse kanë një stinë të

preferuar. Ata e fillojnë përgjigjen me fjali të tipit: Më pëlqen stina…. sepse, duke dhënë

një arsye ose një listë, por pa i shtjelluar. Mungon koherenca kur kalohet nga një fjali tek

tjetra dhe shumë prej fjalive nuk kanë një kuptim të qartë. Fjalori është shumë i kufizuar

me pak ose aspak detaje dhe fjalitë nuk janë të shumëllojshme. Teksti i shkruar ka

gabime drejtshkrimore, të cilat ndikojnë në cilësinë e përgjigjes dhe idenë e shprehur.


Këta nxënës demonstrojnë një aftësi të dobët për t’i shpjeguar lexuesit se cila është stina

e tyre e preferuar dhe pse. Përgjigjja e tyre fillon me një ide, që në përgjithësi ata e

kontrollojnë (Stina ime e preferuar është dimri) dhe kuptohet se janë të ndërgjegjshëm

ndaj audiencës (pse është dimri stina ime e preferuar. Jua them tani). Nxënësit listojnë



disa veprimtari që kryejnë në stinën e tyre të preferuar. Teksti i shkruar mund të

humbasë një nga pjesët (mbylljen). Fjalori është i kufizuar dhe ka pak fjali të

shumëllojshme. Bien në sy disa gabime drejtshkrimore.


Përgjigjja e dhënë demonstron një përpjekje të mjaftueshme për t’i shpjeguar lexuesit

pse një stinë e caktuar është e preferuara e nxënësit.

Teksti fillon me fjali ku shprehet një ide, e cila kontrollohet mirë nga nxënësi (E adhuroj

vjeshtën. Ajo është stina ime e parapëlqyer), më pas kalon në një arsye që mbështet idenë

e dhënë (sepse është një stinë e mirë për të luajtur). Çdo arsye e dhënë mbështetet me

detaje, që tregojnë edhe ndjeshmëri ndaj audiencës. Hyrja përfundon me shprehjen e

zërit të vetë nxënësit mbi mundësitë e panumërta që i jep stina e tij e preferuar. Në

pjesën e vazhdimit këta nxënës shtjellojnë secilën mundësi, bashkë me detaje specifike.

Pjesa përmban një mbyllje, ku ripohohet ideja e dhënë në hyrje, në shumë raste thjesht

përsëritet ajo, pa ndryshime. Gjithçka ka një organizim logjik, zgjedhja e fjalëve është e

përshtatshme. Mund të ketë disa gabime drejtshkrimore, por që nuk e prishin idenë e

përgjithshme të tekstit të shkruar.

5% e nxënësve kanë marrë pikët maksimale (4 pikë) .

Këta i zhvillojnë mjaft qartë idetë e tyre, të cilat i mbështesin me detaje të përzgjedhura

me shumë kujdes. Kalimet nga një paragraf te tjetri bëhen në mënyre koherente dhe të

menduar mirë. Teksti i shkruar ka shumëllojshmëri fjalish (strukturash) dhe një

përzgjedhje të duhur të fjalëve, fjalor të pasur dhe të shumëllojshëm. Ka shumë pak ose

aspak gabime drejtshkrimore, të cilat nuk kanë asnjë ndikim në idenë e dhënë.

Eseja e grupit të dytë të të testuarve (Shkruani një tekst ku të shpjegoni se si pemët e

bëjnë jetën tonë më të gëzueshme) shfaqet me një shkallë më të lartë vështirësie.

43% e nxënësve ka marrë 0 pikë, pra thuajse gjysma e popullatës që i është

nënshtruar kësaj pyetjeje nuk ka asnjë ide ose idetë e shprehura janë të

papërshtatshme.

24% e nxënësve janë vlerësuar me 1 pikë.



0% e nxënësve kanë marrë 4 pikë.

Pra nuk ka asnjë nxënës që të ketë përmbushur ato kritere që përgjigjja t’i vlerësohej

maksimalisht.



Eseja e grupit tjetër të të testuarve (Krijoni një tekst duke u mbështetur në fjalët kyç:

lulëzim, lodrojnë, diell, fëmijë, fushë) ka marrë këto rezultate:

33% e nxënësve janë vlerësuar me 0 pikë





Nëse për këtë ese do të bëjmë një krahasim të përgjigjeve të nxënësve të 2014-2015 me

nxënësit e një viti më parë (Vlerësimi kombëtar 2013-2014), përqindja e nxënësve që

kanë marrë 0 pikë është e njëjtë 33% në të dy vlerësimet (është e njëjta pyetje). Po këto

rezultate të ngjashme kanë edhe për kriteret e tjera të vlerësimit.

Eseja e grupit të tretë ka marrë rezultate pak më të larta se dy të tjerat. Kjo mbase për

arsye se nxënësit janë më të familjarizuar me këto natyra esesh. Që në klasat e para ata

zhvillojnë punime me shkrim të tipit: shoku shoqja që ju pëlqen më shumë, kë stinë

preferoni dhe pse etj.

Megjithatë, mbetet shqetësues fakti se në dy nga pyetjet e këtij vlerësimi, rreth 50% e

popullatës marrin rezultate nga 0-1 pikë.

Në rastin tjetër përqindja për këtë interval pikësh shkon në 67%.

Mendojmë se këto rezultate lidhen me punën e pakët që zhvillohet me nxënësit në

drejtim të aftësisë së të shkruarit. Qëllimi i lëndës së gjuhës shqipe është që t’i aftësojë

nxënësit të shprehen dhe shkruajnë idetë e tyre në lidhje me tema të caktuara dhe jo

thjesht të mbartin aftësi mekanike që shfaqen vetëm në zgjidhje fragmentare

ushtrimesh.



4. Arritjet e nxënësve në testin e Matematikës Informacion rreth arritjeve të nxënësve në testin e Matematikës janë paraqitur në

Tabelën M-1.

Mesatarja e arritjeve të nxënësve në testin e Matematikës është 45.16 pikë,

gabimi standard është 4.18 dhe intervali i besueshmërisë (95%) është ] 36.79 ,

53.53 [.

Ashtu si në testin e Gjuhës Shqipe edhe në testin e Matematikës rezulton se:

arritjet e vajzave janë më të larta se sa të djemve,


qytetit,



Tabela M-1

Urbanizimi/

publike/ private /romë


Shmangia mesatare

Gabimi standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i

sipërm (95%)

Total 45.16 14.35 4.18 36.79 53.53

Femra 45.43 14.06 4.10 37.23 53.63

Meshkuj 44.90 15.02 4.38 36.14 53.66

Fshat 42.80 14.54 4.24 34.32 51.28

Femra 43.48 13.82 4.03 35.42 51.54

Meshkuj 42.11 15.19 4.43 33.25 50.97

Qytet 46.00 14.45 4.21 37.57 54.43

Femra 46.08 14.10 4.11 37.86 54.30

Meshkuj 45.93 14.76 4.30 37.32 54.54

Publike 44.51 14.48 4.22 36.07 52.95

Femra 44.91 14.06 4.10 36.71 53.11

Meshkuj 44.13 14.86 4.33 35.47 52.79

Private 50.46 14.68 4.28 41.90 59.02

Femra 49.67 13.28 3.87 41.93 57.41

Meshkuj 51.01 15.56 4.54 41.94 60.08

Romë 20.79 11.71 3.41 13.96 27.62

Femra 20.30 11.71 3.41 13.47 27.13

Meshkuj 21.22 11.50 3.35 14.51 27.93

Tabela M-1 tregon se arritjet e nxënësve romë janë shumë më të ulëta kundrejt arritjeve

të nxënësve gjithsej. I njëjti pohim vlen edhe nëse krahasojmë arritjet e nxënëseve rome

kundrejt nxënëseve në total.



Në testin e Matematikës, arritjet e kategorisë Femra janë më të larta kundrejt arritjeve

të nxënësve meshkuj romë.

Tabela M-2


të fituara

10 23.05

20 34.93

25 38.24

30 40.91

40 43.52

50 46.97

60 49.65

70 52.64

75 54.65

80 55.73

90 61.04

Vlerat e përqindëshave të paraqitura në Tabelën M-2, tregojnë se 10% e nxënësve kanë

marrë pikë që ndodhen nën vlerën 23.05 pikë, që i përket nivelit 0 të arritjeve, ku

njohuritë që zotërojnë nxënësit janë të pamjaftueshme. Figura M-1 tregon histogramën

e shpërndarjes së pikëve të fituara nga nxënësit në testin e Matematikës. Shihet se rreth

50% e nxënësve kanë marrë pikë që shtrihen në intervalin 43 – 61 pikë.

Figura M-1



Tabela M-3 jep përqindjet e nxënësve për çdo kategori përgjigjesh të kërkesave të testit

të Matematikës. Shihet se ka kërkesa në test për të cilat numri i nxënësve që kanë marrë

0 pikë është në kufijtë mbi 50%. Të tilla përmendim kërkesën M1-7, M1-10; M2-4; M2-

5; M2-7; M2-9. Po ashtu, ka edhe kërkesa ku përqindja e nxënësve që i janë përgjigjur

saktë arrin vlera mbi 60%, si p.sh M1-1; M2-1.

Tabela M-3

Kërkesa Pikët e

kërkesës Përqindja Kërkesa

Pikët e kërkesës

Përqindja

M1-1 0 pikë 31% M2-1 0 pikë 19%

1 pikë 69% 1 pikë 81%

M1-2 0 pikë 42% M2-2 0 pikë 61%

1 pikë 58% 1 pikë 39%

M1-3 0 pikë 47% M2-3 0 pikë 49%

1 pikë 53% 1 pikë 51%

M1-4 0 pikë 52% M2-4 0 pikë 51%

1 pikë 48% 1 pikë 49%

M1-5 0 pikë 41% M2-5 0 pikë 57%

1 pikë 59% 1 pikë 43%

M1-6 0 pikë 25% M2-6 0 pikë 27%

1 pikë 22% 1 pikë 28%

2 pikë 26% 2 pikë 26%

3 pikë 26% 3 pikë 19%

M1-7 0 pikë 81% M2-7 0 pikë 78%

1 pikë 15% 1 pikë 19%


M1-8 0 pikë 44% M2-8 0 pikë 52%

1 pikë 18% 1 pikë 17%

2 pikë 38% 2 pikë 15%

M1-9 0 pikë 42% 3 pikë 16%

1 pikë 25% M2-9 0 pikë 81%

2 pikë 33% 1 pikë 14%

M1-10 0 pikë 86% 2 pikë 5%

1 pikë 8% M2-10 0 pikë 48%


M1-11 0 pikë 46% 2 pikë 35%

1 pikë 13% M2-11 0 pikë 40%


3 pikë 11% 2 pikë 13%

4 pikë 21% 3 pikë 40%




Figurën M-2 tregojnë se 12.44% e nxënësve kanë marrë pikë që ndodhen në nivelin 0 të

arritjeve, ndërsa në nivelin 1 të arritjeve rezulton të jenë 16.75% e nxënësve.

Figura M-2

Të dhënat tregojnë se 65% e nxënësve romë i përkasin nivelit 0 të

arritjeve, rreth 30% të tyre i përkasin nivelit 1 të arritjeve dhe 5% i

përkasin nivelit 2 të arritjeve.

Në Tabelën M-4 të Aneksit 1 janë paraqitur të dhënat e detajuara të Figurës M-2. Ndërsa

të dhëna rreth treguesve psikometrikë të çdo kërkese të testit të lëndës së Matematikës

janë paraqitur në Tabelën M-5 të Aneksit 1.

Nxënësit kanë treguar se kanë njohuri të mira në shkrimin e numërorëve me fjalë, por

kanë vështirësi në veprimet me numrat natyrorë, me thyesat, në njohuritë gjeometrike,

njehsimin e gjatësisë, njehsimin e peshës, në shtrimin e problemave dhe në zgjidhjen e

tyre.

Më konkretisht vështirësitë më të shumta janë: në rrumbullakimin e numrit (42% e tyre nuk dinë të veprojnë).

në përvetësimin e njohurive gjeometrike (44% e tyre vlerësohen me 0 pikë).

Një nga fushat, e cila nuk mungon në asnjë tekst matematike dhe trajtohet në të

gjitha nivelet, është ajo e gjeometrisë. Ky rezultat kaq i dobët ngre shumë pikëpyetje

në lidhje me strategjinë që ndjek mësuesi për ta shpjeguar këtë pjesë të matematikës

apo mënyrën se si ajo trajtohet në tekst (konkretisht, në pyetjen e dhënë në linjën e

gjeometrisë nxënësi duhet të zbatoje përkufizimin për shumën e këndeve të një

trekëndëshi dhe më pas të bëjë diferencën me dy këndet e dhëna për të gjetur

këndin e panjohur).



në njehsimin e gjatësive. Për këtë pyetje 86% e nxënësve kanë marrë 0 pikë, pra nuk

kanë vepruar fare ose e kanë zgjidhur gabim. Kjo pyetje ka rezultuar e një niveli

shumë të lartë vështirësie, pasi vetëm 6% e tyre e kanë gjetur saktë. Nxënësit nuk

kanë ditur të kryenin dy veprime: të kthenin metrat në centimetra dhe më pas të

mblidhnin të dy vlerat. E njëjta vështirësi ka rezultuar dhe në njehsimin e peshës,

ku nxënësi në fillim duhet të kthejë kg në gr dhe me pas të bëjë mbledhjen.

në shtrimin e problemave dhe në zgjidhjen e tyre (46% të nxënësve kanë marrë 0 pikë dhe vetëm 21% e tyre kanë marrë pikët maksimale).

në zgjidhjen e inekuacioneve. Për këtë pyetje 78% e nxënësve vlerësohen me 0 pikë

dhe vetëm 3% e tyre kanë marrë pikë maksimale.

në veprimet me numrat dhjetorë (42% e nxënësve kanë marrë 0 pikë dhe vetëm 33% e tyre janë vlerësuar maksimalisht).

në zgjidhjen e problemave, e cila është edhe pjesë thelbësore e të mësuarit të

matematikës.

Pyetja, e cila i kërkonte nxënësit të shkruante numërorin e dhënë me fjalë, rezulton se është zgjidhur saktë nga 75% e nxënësve, ndërkohë që në vlerësimin e vitit të kaluar, kjo pyetje (me një modifikim të vogël) u zgjidh nga 30 % e tyre.



Çfarë kompetencash shfaqin nxënësit në matematikë

Për të interpretuar se ç’nënkupton rezultati i marrë nga nxënësit, shkalla vlerësuese është e ndarë në nivele, bazuar në një grup parimesh statistikore. Për Vlerësimin Kombëtar 2015, shkalla e vështirësive të detyrave lejon përshkrimin e 6 niveleve të aftësive në matematikë. Niveli 0 është niveli më i ulët i përshkruar. Më pas, kemi gjeneruar përshkrimet, bazuar në detyrat (pyetjet) që i takojnë secilit nivel. Këto përshkrime tregojnë llojin e kompetencave dhe njohurive që nxënësi duhet të plotësojë për të qenë i suksesshëm. Aftësitë që shfaqin nxënësit ne nivelin 5 (më shumë se 70 pikë) Nxënësit e këtij niveli janë nxënësit me arritjet më të larta. Këta nxënës zotërojnë aftësi të larta në zgjidhjen me saktësi (dhe me mënyra të ndryshme) të situatave problemore matematike. Shembull pyetjeje Pyetja 11 (21% kanë marrë pikë e plota) Kompetenca: Shtrimi i problemit dhe zgjidhja e tij me kërkesa. Aftësitë që shfaqin nxënësit ne nivelin 4 (60-69.9 pikë)

Në këtë nivel bëjnë pjesë nxënësit që zotërojnë aftësi të tilla si: të kryejnë veprimet me njësitë e gjatësisë etj. Shembull pyetjeje Pyetja 10 (6 %) Plotësoni: 24.2m +13cm= cm Kompetenca: kryejnë veprimet me njësitë e gjatësisë

Aftësitë që shfaqin nxënësit ne nivelin 3 (49-59.99 pikë)

Në të bëjnë pjesë nxënësit që zotërojnë njohuritë dhe shprehitë bazë në matematike, si: kryen veprimet me numra dhe njeh kuptimin e numrit, përshkruan kërkesat e problemeve të thjeshta, identifikon rregullat themelore për njehsimet me numra. Shembull: Pyetja 7 (4%)

Gjeni numrin natyror x më të madh që vërteton mosbarazimin: Kompetenca: zgjidhin inekuacione të thjeshta.



Aftësitë që shfaqin nxënësit ne nivelin 2 (40-48.99 pikë) Në këtë nivel nxënësit zotërojnë njohuritë dhe shprehitë bazë në matematike, si:

kryejnë veprime me numra dhe njohin kuptimin e numrit.

Shembull:

Pyetja 1 (69%) Shkruani numërorin: Shtatëdhjetë mijë e katërqind e tre

Kompetenca: shkruajnë numërorin e dhënë me fjalë.

Aftësitë që shfaqin nxënësit ne nivelin 1 (29.4-39.99 pikë) Niveli 1 është konsideruar si niveli bazë i aftësisë, në të cilën nxënësit fillojnë të

demonstrojnë kompetencat e tyre në matematike të cilat do të shërbejnë si bazë për

vitet e mëvonshme të arsimimit të tyre.


Ne të bëjnë pjesë nxënësit që nuk kanë arritje të mjaftueshme për t’u quajtur kalues.



5. Arritjet e nxënësve në Testin e Dituri Natyre Mesatarja e arritjeve të nxënësve në testin e Dituri Natyre është 49.00 pikë,


56.34[.

Të dhënat e Tabelës D-1 tregojnë se arritjet e nxënësve në testin e Dituri Natyre janë

relativisht më të larta krahasuar me testin e Gjuhës Shqipe dhe atë të Matematikës.

Edhe për këtë test arritjet e vajzave janë më të larta kundrejt arritjeve të djemve.

Ashtu si në testin e Gjuhës Shqipe dhe të Matematikës rezulton se, vajzat

kanë arritje më të larta se sa djemtë.

Arritjet e nxënësve të fshatit janë më të ulëta se arritjet e nxënësve të

qytetit.

Gjithashtu, edhe arritjet e nxënësve të shkollave private janë më të larta

kundrejt nxënësve që ndjekin shkollat e sistemit publik.

Tabela D-1


private /romë

Gjinia Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i poshtëm

(95%)

Kufiri i sipërm

(95%)

Total 49.00 12.59 3.67 41.66 56.34

Femra 50.67 11.75 3.43 43.82 57.52

Meshkuj 47.42 13.18 3.84 39.73 55.11

Fshat 46.85 12.83 3.74 39.37 54.33

Femra 48.95 12.00 3.50 41.95 55.95

Meshkuj 44.94 13.26 3.87 37.21 52.67

Qytet 50.20 12.32 3.59 43.02 57.38

Femra 51.59 11.51 3.36 44.88 58.30

Meshkuj 48.84 12.92 3.77 41.31 56.37

Publike 48.66 12.63 3.68 41.30 56.02

Femra 50.43 11.73 3.42 43.59 57.27

Meshkuj 46.99 13.21 3.85 39.29 54.69

Private 54.46 10.93 3.19 48.09 60.83

Femra 54.32 11.55 3.37 47.59 61.05

Meshkuj 54.60 10.25 2.99 48.62 60.58

Romë 33.11 10.56 3.08 26.95 39.27

Femra 34.05 11.53 3.36 27.33 40.77

Meshkuj 32.08 9.29 2.71 26.66 37.50



Të dhënat e Tabelës D-1 tregojnë se, arritjet e nxënësve romë janë më të

ulëta kundrejt arritjeve të nxënësve gjithsej.

Për këtë kategori, arritjet e femrave janë më të larta kundrejt arritjeve të

nxënësve meshkuj romë.

Duhet përmendur fakti se arritjet e nxënësve romë në testin e Dituri Natyre janë më të larta krahasuar me arritjet e tyre në testin e Gjuhës Shqipe dhe Matematikës.

Tabela D-2 paraqet vlerat e përqindëshave për testin e Dituri Natyre. Të dhënat tregojnë

se 10% e nxënësve kanë marrë pikë që ndodhen në intervalin 0-32.96 pikë, që i

përkasin nivelit 0 të arritjeve ku njohuritë që zotërojnë nxënësit janë të pamjaftueshme.

Tabela D-2


të fituara

10 32.96

20 40.65

25 40.65

30 45.62

40 49.35

50 49.35

60 52.40

70 55.17

75 58.00

80 58.00

90 61.39

Më poshtë, në Tabelën D-3 jepen përqindjet e nxënësve për çdo kategori përgjigjesh të

kërkesave të testit Dituri Natyre. Shikohet se për kërkesat D2 dhe D5 mbi 50% e

nxënësve nuk kanë dhënë një zgjidhje të saktë.

Tabela D-3

Kërkesa Pikët e

kërkesës Përqindja

D1 0 pikë 44%

1 pikë 56%

D2 0 pikë 50%

1 pikë 7%

2 pikë 25%

3 pikë 1%

4 pikë 17%

D3 0 pikë 41%

1 pikë 59%

D4 0 pikë 49%

1 pikë 51%

D5 0 pikë 62%

1 pikë 38%

0 pikë 24%

D6 1 pikë 36%



2 pikë 40%


Figurën D-1 tregojnë se 9% e nxënësve kanë marrë pikë që ndodhen në nivelin 0 të

arritjeve, ndërsa në nivelin 1 të arritjeve rezulton të jenë 8% e nxënësve.

Figura D-1

Për arritjet e nxënësve në testin e Dituri Natyre duhet të vëmë në dukje se rreth 45% e

tyre ndodhen në nivelin 3 të arritjeve, ndërsa përqindja e nxënësve në nivelin 0, nivelin

1 dhe nivelin 2 të arritjeve (të tria së bashku) shkon në 40%.

Bazuar në figurën D-1, rezulton se për nxënësit romë, 32 % e tyre ndodhen

në nivelin 0 të arritjeve dhe 40% e tyre në nivelin 1 të arritjeve.

Vetëm 8% e nxënësve të kësaj kategorie ndodhen në nivelin 4 të arritjeve,

ndërsa nivelin 5 nuk e ka arritur asnjë nxënës.

Në Tabelën D-4 të Aneksit 1 janë paraqitur të dhënat rreth treguesve psikometrikë të

çdo kërkese të testit të lëndës së Dituri Natyre. Në Tabelën D-5 të Aneksit 1 janë

paraqitur të dhënat e detajuara të Figurës D-2.



Çfarë kompetencash shfaqin nxënësit në testin e Dituri Natyre?

Nxënësit shfaqin kompetenca relativisht të mira:

në përshkrimin e mënyrave të mbrojtjes së mjedisit.

Rezultatet për këtë objektiv tregojnë se 76% e nxënësve, shpjegojnë të paktën

një mënyrë për të mbrojtur mjedisin ku ata jetojnë.

Dy objektivat më poshtë lidhen me rrotullimin e Tokës rreth vetes dhe rreth

Diellit;

në identifikimin e rrotullimeve që kryen planeti ynë.

në përcaktimin e pasojave të rrotullimit të Tokës rreth Diellit

Rreth 60% e nxënësve i janë përgjigjur saktë pyetjes që vlerëson se cilët janë dy

rrotullimet që kryen Toka. Kjo përqindje e nxënësve e ka të qartë që Toka

rrotullohet rreth vetes dhe rreth Diellit. Por kur vlerësojmë objektivin tjetër, se

cili nga këto rrotullime shkakton formimin e stinëve, përqindja e nxënësve që

përgjigjet saktë zbret në 50%. Kjo tregon se 10% e këtyre nxënësve nuk dinë të

dallojnë pasojat e rrotullimit të Tokës rreth Diellit.

në identifikimin e qelizës si njësinë bazë të ndërtimit dhe funksionimit të

gjallesave.

Kësaj pyetjeje 56% e nxënësve i është përgjigjur saktë. Megjithatë, nëse shohim

objektivin që mbulon kjo pyetje dhe linjën ku bën pjesë, rezultatet duhet të

kishin qenë më të larta. Kjo për vetë faktin se e gjithë linja ku bën pjesë ky

objektiv (Gjallesat dhe proceset e jetës) i takon objektivit të niveli të parë, që do

të thotë se nëse nxënësit nuk arrijnë të identifikojnë qelizën si njësinë bazë të

ndërtimit të gjallesave, nuk mund të pretendojmë që të kenë përvetësuar

objektiva të niveleve më ta larta (mesatar apo të lartë).

Ky rezultat na çon natyrshëm në përfundimin se nëse do të përfshinim në test

pyetje që mbulonin objektiva të niveleve më ta larta, gjasat do të ishin që

nxënësit mund të kishin arritje jo të mira.

Kompetencat në të cilat nxënësit paraqesin vështirësi lidhen me:

shpjegimin e procesit të avullimit te bimët.

62% e nxënësve nuk arrijnë shpjegojnë pse kaktuset i kanë gjethet në formën e

gjembave, gjë që lidhet drejtpërsëdrejti me procesin e avullimit te bimët.

Nxënësit e kanë të vështirë të shpjegojnë lidhjen që ekziston midis madhësisë së

gjethes dhe sasisë së avullimit që ajo kryen.



krahasimin e përhapjes së tingullit në ajër ose në mungesë të tij.

Në këtë pyetje 50% e nxënësve kanë marrë 0 pikë, që do të thotë se gjysma e

tyre nuk dinë t’i japin përgjigje minimale kësaj pyetjeje.

Ndërkohë 33% e nxënësve nuk arrijnë të bëjnë shpjegimin se pse brenda

kambanës pa ajër nuk dëgjohet tingulli dhe pse brenda kambanës me ajër tingulli

dëgjohet. Ky 33 % vetëm përcakton se në kambanën pa ajër nuk prodhohet

tingulli dhe e kundërta. Por për sa kohë këta nxënës nuk arrijnë të bëjnë

shpjegimin e dukurisë, këto përgjigje mund të jenë edhe rastësore.

Në këtë rast rezultati del akoma dhe më i dobët, pasi rezulton se 83% e nxënësve

nuk dinë t’i përgjigjen kësaj pyetjeje.

Vetëm 17% e nxënësve arrijnë t’i përgjigjen plotësisht kësaj pyetjeje.

Ky rezultat tregon mungesën e kryerjes së eksperimenteve në klasë, të cilat janë

të domosdoshme në lëndë të tilla si dituria e natyrës.

Dituria e natyrës, për vetë natyrën e saj si lëndë, kërkon kryerjen e

eksperimenteve në klasë. Këto rezultate vijnë edhe si pasojë e mungesës së bazës

materiale në laboratorët e shkollave.

Do të rekomandonim që në ciklin fillor, lënda e Diturisë Natyre të kryhet mbi

bazën e eksperimenteve që mësuesi duhet t’u demonstrojë nxënësve në klasë, në

mënyrë që nxënësit të nxënë më shumë. Madje, në orë të caktuara, mësimi duhet

të zhvillohet në natyrë, pasi vetëm aty mësimdhënia dhe nxënia bëhet më reale

dhe konkrete.



6. Arritjet e nxënësve në Testin e Edukatës Qytetare Mesatarja e arritjeve të nxënësve në testin e Edukatës Qytetare është 51.92 pikë,

gabimi standard është 3.76 dhe intervali i besueshmërisë (95%) është

]44.40 , 59.44[.

Të dhënat e Tabelës E-1 tregojnë se:

arritjet e nxënësve në testin e Edukatës Qytetare janë relativisht më të

larta krahasuar me testin e Gjuhës Shqipe, të Matematikës dhe të Dituri

Natyrës.

arritjet e vajzave janë më të larta kundrejt arritjeve të djemve.

Edhe arritjet e nxënësve romë në testin e Edukatës Qytetare janë më të larta krahasuar

me arritjet e tyre në testin e Gjuhës Shqipe, Matematikës dhe Dituri Natyrës.

Tabela E-1


private /romë

Gjinia Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i

sipërm (95%)

Total 51.92 12.89 3.76 44.40 59.44

Femra 52.78 12.35 3.60 45.58 59.98

Meshkuj 51.16 13.47 3.93 43.31 59.01

Fshat 48.41 13.65 3.98 40.45 56.37

Femra 49.31 12.87 3.75 41.81 56.81

Meshkuj 47.61 14.26 4.16 39.30 55.92

Qytet 53.95 12.11 3.53 46.89 61.01

Femra 54.73 11.60 3.38 47.97 61.49

Meshkuj 53.24 12.52 3.65 45.94 60.54

Publike 51.67 13.04 3.80 44.07 59.27

Femra 52.71 12.30 3.59 45.54 59.88

Meshkuj 50.71 13.63 3.97 42.76 58.66

Private 55.79 11.17 3.26 49.28 62.30

Femra 54.34 13.20 3.85 46.64 62.04

Meshkuj 56.54 9.87 2.88 50.78 62.30

Romë 36.66 11.98 3.49 29.67 43.65

Femra 36.64 12.83 3.74 29.16 44.12

Meshkuj 36.68 10.94 3.19 30.30 43.06



Tabela E-2 paraqet vlerat e përqindëshave për testin e Edukatës Qytetare. Të dhënat

tregojnë se 10% e nxënësve kanë marrë pikë që ndodhen në intervalin 0-27.42 pikë, që i


Tabela E-2

Përqindëshat Shuma e pikëve të

fituara

10 27.42

20 37.72

25 46.52

30 46.52

40 46.52

50 54.05

60 54.05

70 63.04

75 63.04

80 63.04

90 63.04

Në Tabelën E-3 jepen përqindjet e nxënësve për çdo kategori përgjigjesh të kërkesave të

testit Edukatë Qytetare. Shikohet se, për kërkesat E2 dhe E3 mbi 50% e nxënësve nuk

kanë dhënë një zgjidhje të saktë.

Tabela E-3

Kërkesa Pikët e

kërkesës Përqindja

E1 0 pikë 43%

1 pikë 57%

E2 0 pikë 70%

1 pikë 30%

E3 0 pikë 50%

1 pikë 50%

E4 0 pikë 28%

1 pikë 72%

E5 0 pikë 38%

1 pikë 62%


Figurën E-1 tregojnë se, 13% e nxënësve kanë marrë pikë që ndodhen në nivelin 0 të

arritjeve, ndërsa në nivelin 1 të arritjeve rezulton të jenë 9% e nxënësve.



Figura E-1

Për arritjet e nxënësve në testin e Edukatës Qytetare duhet të vëmë në dukje se rreth

25% e tyre ndodhen në nivelin 3 të arritjeve, ndërsa përqindja e nxënësve në nivelin 0,

nivelin 1 dhe nivelin 2 të arritjeve (të tria së bashku) shkon në 40%.

Bazuar në figurën E-1, rezulton se në nxënësit romë, 60 % e tyre ndodhen

në nivelin 0 të arritjeve dhe pjesa tjetër ndodhen në nivelet 2, 3 dhe 4 të

arritjeve.

Vlen për t’u përmendur fakti se vetëm 8% e nxënësve të kësaj kategorie

ndodhen në nivelin 4 të arritjeve, ndërsa nivelin 5 nuk e ka arritur asnjë

nxënës.

Në Tabelën E-4 të Aneksit 1 janë paraqitur të dhëna rreth treguesve psikometrikë të çdo

kërkese të testit të lëndës së Edukatë Qytetare. Në Tabelën E-5 të Aneksit 1 janë

paraqitur të dhënat e detajuara të Figurës E-2.



Çfarë kompetencash shfaqin nxënësit në lëndën Edukatë qytetare?

Për t’i perceptuar më mirë rezultatet e arritura nga nxënësit në Vlerësimin Kombëtar në

lëndën “Edukatë qytetare” shkalla vlerësuese është e ndarë në tri nivele vështirësie.

Niveli 1 është niveli më i ulët i përshkruar.

Aftësitë që shfaqin nxënësit në nivelin 1

Nxënësi i këtij niveli:

identifikon disa nga produktet ushqimore që përdorin më shumë fëmijët; dallon grupin vullnetar.



shpjegon rolin e institucioneve në nivel lokal dhe qendror; analizon dukurinë shkak-pasojë, lidhur me zbatimin ose jo të rregullave të

qarkullimit rrugor.



vlerëson pasojat e mundshme të moszbatimit të rregullave të qarkullimit rrugor;

mban qëndrim ndaj fenomeneve të ndryshme që ndodhin në shkollë.

Nxënësit shfaqin kompetenca shumë të mira në:

Edukimin me rregullat e qarkullimit rrugor. Objektivi i testuar lidhej me

shpjegimin e pasojave që kanë për vete dhe për të tjerët përdorimi prej tyre i

kryqëzimeve dhe rrugëve të mbrojtura dhe të sigurta. Mungesa e vijave të bardha në

rrugë dhe makinat e parkuara në anë të rrugës janë problem i përditshëm i

fëmijëve. Ata dëgjojnë këshilla në familje, sepse rrezikojnë edhe nga pakujdesia

më e vogël. Kjo shpjegon më shumë përgjigjen e saktë në masën 62% të

popullatës.

dallimin e disa nga produktet ushqimore që përdoren më shumë nga fëmijët. Këtë

pyetje e kanë zgjidhur gati ¾ e popullatës së testuar. Niveli i ulët i vështirësisë së

pyetjes dhe lidhja me veprimtarinë e tyre të përditshme, ndihmon të përgjigjen

saktë 72% e popullatës pjesëmarrëse.

Kompetencat në të cilat nxënësit paraqesin vështirësi lidhen me:

përgjegjësinë dhe pjesëmarrjen aktive.

të menduarit kritik.

Kështu, në përcaktimin e grupit vullnetar dhe dallimin e tij nga grupi shoqëror

është arritur nga një masë prej 57% e nxënësve. Nga analiza me mësueset e

edukatës qytetare që bashkëpunuan dhe ku pilotuam pyetjet del se nxënësit nuk

praktikojnë shpesh gjetjen e një koncepti të ilustruar nëpërmjet situatave.



Gjithashtu kanë vështirësi në mënyrën e të shprehurit për angazhimin vullnetar

në ndihmë të shoqërisë. Ky objektiv teston vlerësimin e punës së qytetarëve për

përmirësimin e jetesës në komunitet. Në këtë pyetje 70% e nxënësve nuk arrijnë

të shprehen se si do të veprojnë për të ndihmuar një shok që nuk vjen në shkollë.

Një pjesë e tyre kanë shkruar ide që nuk i takojnë moshës së tyre dhe që nuk

mund të realizohen prej tyre, si p.sh: do t’i ndihmojnë duke u blerë shtëpi, do t’i

punësojnë prindërit e tyre, etj.

Këto të dhëna përforcojnë mendimet e disa mësuesve që, ora e edukatës qytetare

shfrytëzohet për të zhvilluar përsëritje për përforcimin e temave nga lëndë të

tjera të konsideruara të vështira. Kjo ndodh kur mësimdhënia e kësaj lënde

kryhet nga mësues që u zhvillojnë këtyre nxënësve edhe lëndë të tjera.

Kërkesës që lidhet me informacionin që se cilit institucioni mund t’i drejtoheshin

për problemet që i shqetësonin, u janë përgjigjur saktë gjysma e popullatës së

përfshirë në studim. Në takimin e organizuar me mësues të kësaj lënde rezulton

se, ndodh shpesh që tekstet nuk përmbushin objektivat e programit lëndor.

Të dhënat statistikore të Vlerësimit Kombëtar si edhe diskutimet e kryera me

mësues, drejtues dhe grupe interesi, na çojnë në përfundimin se lënda “Edukata

qytetare” nuk merr në praktikë vendin që ka në kurrikul, në jetë, në nivel

kombëtar dhe më gjerë.

Gjithashtu nëse marrim në konsideratë orientimet e institucioneve

ndërkombëtare për edukimin qytetar, si kusht për proceset integruese të

Shqipërisë në Bashkimin Evropian, rekomandojmë:

të ndërmerret një trajnim në gjithë DAR/ZA-të për mësuesit e kësaj lënde.

të shmanget mësimdhënia e kësaj lënde nga mësues të cilët nuk janë të

specializuar në atë fushë.



Aneks 1 - Tabela me të dhëna rreth arritjeve të nxënësve të klasës së 5 -të

Tabela GJ-5 Shpërndarja e përqindjeve të nxënësve sipas niveleve të arritjeve.


Pikët 0-29.39 29.4-39.99 40-48.99 49-59.99 60-69.9 mbi 70

Totali (nxënësit gjithsej) 13.41% 21.26% 36.73% 25.88% 2.39% 0.33%

Romë (nxënësit) 70.73% 29.27% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00%

Tabela GJ-5 Treguesit psikometrikë të çdo kërkese të testit të lëndës së Gjuhës Shqipe.

Kërkesa Mesatarja Vlera-p Koeficienti i vështirësisë

(për sistemin prej 100 pikë) Koeficienti i diskriminimit

G1-1 0.526 0.526 43.98 0.217 G1-2 0.370 0.370 51.09 0.168 G1-3 0.331 0.331 52.39 0.024 G1-4 0.620 0.620 39.32 0.319 G1-5 0.390 0.390 50.56 0.382 G1-6 0.271 0.271 57.64 0.398 G1-7 0.424 0.424 48.98 0.369 G1-8 0.889 0.444 47.45 0.422 G1-9 0.223 0.223 61.28 0.332

G1-10 0.185 0.185 62.22 0.106 G1-11 0.902 0.451 47.56 0.389 G1-12 0.266 0.266 57.63 0.339 G1-13 0.114 0.114 69.85 0.195 G1-14 0.231 0.231 59.99 0.318 G1-15 1.657 0.414 50.22 0.612 G2-1 0.786 0.786 30.47 0.241 G2-2 0.647 0.324 39.43 0.238 G2-3 0.572 0.572 43.22 0.352 G2-4 0.685 0.343 53.70 0.297 G2-5 0.593 0.593 42.32 0.206 G2-6 0.775 0.775 30.50 0.273 G2-7 0.295 0.295 55.45 0.092 G2-8 0.989 0.494 46.73 0.191 G2-9 0.624 0.312 52.60 0.157

G2-10 0.046 0.046 81.55 0.081 G2-11 0.247 0.247 59.93 0.180 G2-12 0.155 0.155 66.08 0.174 G2-13 1.053 0.263 53.84 0.379 G3-1 0.759 0.759 31.40 0.344 G3-2 0.550 0.550 42.49 0.247 G3-3 0.663 0.663 36.49 0.399 G3-4 0.153 0.153 61.33 0.010 G3-5 0.506 0.506 45.76 0.193 G3-6 0.545 0.273 55.29 0.264 G3-7 0.641 0.641 38.36 0.309 G3-8 0.838 0.419 49.58 0.309 G3-9 0.077 0.077 72.37 0.121

G3-10 0.972 0.486 46.65 0.405 G3-11 0.363 0.363 51.99 0.284 G3-12 0.345 0.172 60.23 0.215 G3-13 1.475 0.369 52.02 1.00



Tabela M-4 Treguesit psikometrikë të çdo kërkese të testit të Matematikës

Kërkesa Mesatarja Vlera -p

Koeficienti i Koeficienti i

vështirësisë (për sistemin prej 100 pikë)

diskriminimit

M1 -1 0.709 0.709 37.07 0.395

M1 -2 0.600 0.600 42.41 0.439

M1 -3 0.535 0.535 45.15 0.477

M1 -4 0.486 0.486 47.59 0.459

M1 -5 0.601 0.601 42.19 0.468

M1 -6 1.585 0.528 46.63 0.574

M1 -7 0.218 0.109 66.23 0.370

M1 -8 0.969 0.484 48.06 0.573

M1 -9 0.917 0.458 49.22 0.539

M1 -10 0.179 0.089 64.42 0.342

M1 -11 1.497 0.374 51.48 0.654

M2 -1 0.828 0.828 28.55 0.315

M2 -2 0.389 0.389 51.00 0.400

M2 -3 0.522 0.522 44.91 0.483

M2 -4 0.498 0.498 46.26 0.457

M2 -5 0.440 0.440 49.00 0.480

M2 -6 1.416 0.472 47.92 0.649

M2 -7 0.237 0.119 67.34 0.438

M2 -8 0.989 0.330 52.81 0.582

M2 -9 0.231 0.115 65.52 0.405

M2 -10 0.888 0.444 49.03 0.568

M2 -11 1.561 0.520 46.51 0.610

Tabela M-5 Shpërndarja e përqindjeve të nxënësve sipas niveleve të arritjeve për lëndën

Matematikë

Nivelet e arritjes


Pikët 0-29.39 29.4-39.99 40-48.99 49-59.99 60-69.9 mbi 70


Romë 64.71% 29.41% 5.88% 0.00% 0.00% 0.00%



(nxënësit)

Tabela D-4 Treguesit psikometrikë të çdo kërkese të testit të lëndës Dituri Natyre.

Kërkesa Mesatarja Vlera -p Koeficienti i vështirësisë

(për sistemin prej 100 pikë) Koeficienti i diskriminimit

D1 0.564 0.564 45.350 0.251 D2 1.291 0.323 51.880 0.785 D3 0.589 0.589 42.540 0.656 D4 0.510 0.510 46.880 0.620 D5 0.376 0.376 53.070 0.557 D6 1.201 0.600 43.800 0.656

Tabela D-5 Shpërndarja e përqindjeve të nxënësve sipas niveleve të arritjeve testit të lëndës Dituri Natyre.


Pikët 0-29.39 29.4-39.99 40-48.99 49-59.99 60-69.9 mbi 70

Totali (nxënësit gjithsej)

8.99% 8.99% 20.53% 45.73% 12.54% 3.22%

Romë (nxënësit) 32.00% 40.00% 20.00% 4.00% 4.00% 0.00%

Tabela E-4 Treguesit psikometrikë të çdo kërkese të testit të lëndës Edukatës Qytetare

Kërkesa Mesatarja Vlera -p Koeficienti i Koeficienti i


diskriminimit

E1 0.298 0.298 44.83 0.549

E2 0.122 0.122 57.07 0.533

E3 0.246 0.246 47.31 0.679

E4 0.369 0.369 35.79 0.665

E5 0.359 0.359 42.23 0.635

Tabela E-5 Shpërndarja e përqindjeve të nxënësve sipas niveleve të arritjeve të testit të lëndës Edukatës Qytetare


Pikët 0-29.39 29.4-39.99 40-48.99 49-59.99 60-69.9 mbi 70

Totali (nxënësit

gjithsej) 12.74% 9.75% 17.61% 27.83% 23.27% 8.81%

Romë (nxënësit) 60.00% 0.00% 26.67% 6.67% 6.67% 0.00%



PJESA 2

Vlerësimi i arritjeve të nxënësve – klasa 3-të

Kapitulli 1 Objektivat dhe Metodologjia e Vlerësimit


Vlerësimi kombëtar i arritjeve të nxënësve në klasën e 3-të të arsimit të detyruar synon

të vlerësojë njohuritë dhe kompetencat bazë të fituara nga nxënësit në ciklin fillor, në

lëndët gjuhë shqipe, matematikë dhe dituri natyre në përfundim të vitit shkollor 2014-

2015. Njëkohësisht ky vlerësim kombëtar synon të vlerësoj aftësitë e nxënësve për të

mbajtur qëndrime aktive ndaj njohurive dhe përvojës së fituar në shkollë, si dhe për të

parë nevojat për ndërhyrje apo përmirësime të mëtejshme të komponentëve bazë të

procesit mësimor.

1. Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës së Gjuhës Shqipe

Objektivat kryesorë të vlerësimit në testin e gjuhës shqipe kanë të bëjnë me


I. Të lexuarit

identifikon detaje shtesë rreth informacionit,

zgjeron me detaje shtesë informacionin e marrë nga burime të ndryshme,

rendit pikat e planit,

identifikon mesazhin e pjesës që lexon,

analizon personazhin kryesor,

identifikon llojin e pjesës.

II. Të shkruarit

shkruan tregime të shkurtra, orientuar nga figura.

III. Njohuri gjuhësore

dallon fjalinë dëftore, pyetëse dhe habitore,

dallon fjalinë pohore dhe mohore,

shton dhe heq fjalë në një fjali të thjeshtë pa prishur kuptimin e saj,

zhvendos fjalët në një fjali, në mënyrë të tillë që të mos prishet kuptimi i saj,

dallon grupet plotësuese në fjali,

dallon kohën e foljes,

përdor drejt shenjat e pikësimit.



2. Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës së Matematikës

Objektivat kryesorë të vlerësimit në testin e matematikës kanë të bëjnë me

vlerësimin e aftësive të mëposhtme:

A. Numri

identifikon dhe shkruan numërorët e dhënë me fjalë dhe anasjelltas,

mbledh dhe zbret me shkrim dy numra natyrorë deri në 10000,

përdor kuptimin e mbledhjes, të shumëzimit në situata problemore të jetës së

përditshme, që zgjidhen me jo më shumë se tri veprime,

mbledh dhe zbret thyesa të thjeshta me emërues të njëjtë.

B. Ekuacione

zgjidh ekuacionet e inekuacionet të thjeshta dhe veprimet me shumëfishat e

numrave.

C. Situata problemore

këmben njësitë e njohura të gjatësisë, masës, e të kryejnë veprime të thjeshta me

to, veprime me njësite ( p.sh 1kg 200gr + 2kg 100 gr) në shtyllë,

vizaton, njeh dhe emërton saktë figurat gjeometrike.

Fushat

%

Nr. i pikëve

N. I -30% N. II-40% N. III-30%

Të lexojmë

38 7 2 3 2

Të shkruajmë

14 4 1 2 1

Njohuri gjuhësore

48 9 3 4 2

TOTALI

100

20

6

9

5



3. Objektivat e vlerësimit në testin e lëndës së Dituri Natyre

Objektivat kryesorë të vlerësimit në testin e dituri natyre kanë të bëjnë me

vlerësimin e kompetencave/aftësive të mëposhtme:

I. Lëndët dhe vetitë e tyre

dallon trupat nga lëndët,

vlerëson temperaturën e trupave dhe vlerave të matura.

II. Mjedisi fizik

të analizon lidhjen ndërmjet fërkimit dhe lëvizjes,

të përcakton polaritetin e magneteve.

III. Gjallesat dhe proceset e jetës

përshkruan pjesët kryesore të bimëve dhe rolin e tyre.

Tabela më poshtë tregon mënyrën e shpërndarjes së pikëve të testit mbi bazën e përqindjes së linjave në programin lëndor si edhe mbi bazën e përqindjes së vështirësive të kërkesave.

Kapitujt

%

Nr. i pikëve

N. I -

30%

N. II-40% N. III-

30%

Trupat dhe lëndët

27 3 3

Proceset e matjeve

16 1 1

Lëvizja dhe vendndodhja

27 3 1 2

Magnetet

11 1 1

Bimët

19 2 2

TOTALI

100 10 3 4 3



Metodologjia e vlerësimit

Metodologjia e Vlerësimit është e njëjtë me atë të përshkruar në Pjesën e 1 - Vlerësimi i

njohurive të nxënësve të klasës së 5-të.

1. Kampionimi i vlerësimit

Modeli i përzgjedhjes së kampionit të përdorur është modeli i shtresëzuar dy

shkallësh/faza. Faza e parë e kampionimit përfshin përzgjedhjen e shkollave që kanë

nxënës që ndjekin klasën e 3-të.

Në kampionim nuk u përfshinë shkollat me më pak se gjashtë nxënës në klasën e pestë,

pasi përqindja që zënë nxënësit e tyre në totalin e nxënësve të klasave të treta është

mjaft i vogël (më pak se 5%). Në përfundim numri i shkollave të përzgjedhura për

testim rezultoi 105. (shkollat e përzgjedhura nga kampionimi për klasën e 3-të janë

konsiderueshme të ndryshme nga shkollat e përzgjedhura për vlerësimin e klasës së 5-të. (Kjo për të mundësuar kryerjen e testimeve në sa më shumë shkolla, si dhe

shmangien e një tensioni mes stafit mësimor dhe nxënësve për rastin kur në të njëjtën

shkollë do të bëhej testimi i klasës së 3-të dhe të 5-të).

Tabela e mëposhtme jep treguesit e popullatës së nxënësve dhe raportet për

ndryshoret e përcaktuara qytet/fshat, publike/jopublike.

popullata plotë e nxënësve të klasës 3 popullata e përcaktuar e nxënësve të klasës 3


Numri 20580 17146 35430 2296 20051 14605 32406 2250

Përqindja 55% 45% 94% 6% 57.9% 42.1% 94% 6%

popullata e klasës së 3 për t'u testuar popullata e klasës së 3 e testuar


Numri 2028 1509 3307 230 2019 1487 3284 222

Përqindja 57.3% 42.7% 94% 6% 57.6% 42.4% 94% 6%

Nga numri total i nxënësve të testuar, femrat përbëjnë 48.1% të tyre (1685).

Përzgjedhja e nxënësve romë të klasës së 3-të u pasua nga të njëjtat procedura si për

përzgjedhjen e nxënësve romë të klasës së 5-të.

Numri i nxënësve romë që morën pjesë në testim ishte 81, prej të cilëve 40 janë femra.

2. Instrumentet e vlerësimit

Instrumenti i përdorur për vlerësimin e nxënësve të klasës së 3-të është 1 test i

kombinuar. Numri total i kërkesave në testin e kombinuar është 30, prej të cilave 13

kërkesa të lëndës së gjuhës shqipe, 11 kërkesa të lëndës së matematikës dhe 6 kërkesa

të lëndës së dituri natyrës.




Përpunimi i të dhënave dhe interpretimi i treguesve statistikore është i njëjtë me atë të shpjeguar në Pjesën 1- Vlerësimi i arritjeve të nxënësve të klasës së 5-të.

1. Arritjet e nxënësve në vlerësimin e klasës së 3-të

Në Figurën 14 jepet shpërndarja e pyetjeve sipas nivelit të vështirësisë për testin e

klasës së 3-të. Shpërndarja e mëposhtme tregon se arritjet e nxënësve janë pranë nivelit

mesatar.

-------------------------------------------------------------------------------------

NXËNËS PYETJE

-------------------------------------------------------------------------------------

3,0 |

|

|

|

|

2,0 XX |

X | G12

XXX | G11

XXX | G4

XXXXXX |

1,0 XXXXXXXXXXXXX | G10 G9 G6

XXXXXXXXXXX | M8 D2

XXXXXXXXXXXX | M10 G13 D6

XXXXXXXXXXXX | D5 G8

XXXXXXXXXXXXXXXXXXX | G7 M6

0,0 XXXXXXXXXXXX | D3

XXXXXXXXXXXX | G2 D4

XXXXXXXXXXX |

XXXXXXXXX | M11 D1 M7 M5

XXXXXXXXX |

-1,0 XXXXXXXX | G3 M3

XX | M2 M1

XXX |

XX |

XX | M9

-2,0 X | G1 M4

X | G5

X |

X |

|

-3,0 X |

|

|

|

|

-4,0 |

--------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------- Figura 14



Në të djathtë të Figurës 14 ndodhen pyetjet sipas shkallës së nivelit të vështirësisë të

secilës prej tyre, ndërsa në të majtë të saj kemi shpërndarjen e nxënësve sipas vlerave të

arritjeve të tyre. Nga Figura 1 rezulton se kemi nxënës, të cilët kanë arritje shumë të

ulëta, ashtu siç kemi edhe nxënës që kanë arritje të larta.

Tabela 14

Numri i Pyetjes në testin e klasës

3

Treguesi i Pyetjes

Lënda që i përket pyetja

Vështirësia e pyetjes në test

(Rasch model)

Koeficienti i vështirësisë (për sistemin prej 100

pikë)

1 G1 Gjuhë -1.984 30.16

2 G2 Gjuhë -0.169 48.31

3 G3 Gjuhë -0.928 40.72

4 G4 Gjuhë 1.442 64.42

5 G5 Gjuhë -2.146 28.54

6 G6 Gjuhë 1.147 61.47

7 G7 Gjuhë 0.233 52.33

8 G8 Gjuhë 0.575 55.75

9 G9 Gjuhë 1.046 60.46

10 G10 Gjuhë 1.027 60.27

11 G11 Gjuhë 1.625 66.25

12 G12 Gjuhë 1.953 69.53

13 G13 Gjuhë 0.679 56.79

14 M1 Matematikë -1.002 39.98

15 M2 Matematikë -1.086 39.14

16 M3 Matematikë -0.825 41.75

17 M4 Matematikë -1.847 31.53

18 M5 Matematikë -0.429 45.71

19 M6 Matematikë 0.306 53.06

20 M7 Matematikë -0.492 45.08

21 M8 Matematikë 0.800 58

22 M9 Matematikë -1.712 32.88

23 M10 Matematikë 0.638 56.38

24 M11 Matematikë -0.523 44.77

25 D1 Dituri Natyre -0.511 44.89

26 D2 Dituri Natyre 0.959 59.59


28 D4 Dituri Natyre -0.093 49.07



Tabela 14 paraqet pyetjet e testit, kodin e pyetjes, lënda që ajo i përket, si dhe

vështirësia e pyetjes sipas Figurës 14. Ashtu si për vlerësimin e klasës së 5-të, edhe për

klasën e 3-të vështirësia e pyetjeve është shprehur në një shkallë të ngjashme me

sistemin e vlerësimit 0-100 pikë.



Edhe arritjet e nxënësve u shndërruan në vlerat e sistemit të vlerësimit 0-100 pikë. Në

Figurën 15 është paraqitur histograma e shpërndarjes së pikëve të fituara nga nxënësit

në testin e klasës së 3-të. Nga figura shihet se kemi prezencën e vlerave -4.00 për pikët e

fituara në test, gjë që tregon se kemi nxënës, të cilët nuk kanë arritur të zgjidhin asnjë

pyetje në test.

Figura 15

Figura 15 tregon që mesatarja e arritjeve të nxënësve është 50.92 pikë, në vlerën mesatare të pikëve totale (100 pikë).

Kjo tregon se niveli i arritjeve të nxënësve është mbi nivelin mesatar.

Në nivel kombëtar Mesatarja e arritjeve të nxënësve të klasës së tretë është 50.92 pikë, gabimi standard është 3.24 dhe intervali i besueshmërisë (95%) është ] 44.44; 57.39[.

Përqindëshat referuar shumës e pikëve të fituara në testim nga nxënësit, janë paraqitur

më poshtë në Tabelën 15. “Përqindëshi 10” tregon se 10% e nxënësve kanë arritje që

nuk e kalojnë vlerën e 39.32 pikëve. Po kështu shihet se 90% e nxënësve kanë arritje,

vlerat e të cilave shkojnë deri në 61.59 pikë.



Tabela 15

Përqindëshat Shuma e pikëve të

fituara

10 39.32

20 43.68

25 45.65

30 46.98

40 49.39

50 52.09

60 53.83

70 56.39

75 57.23

80 58.93

90 61.59

Tabela 16 paraqet treguesit e arritjeve të nxënësve të klasës së 3-të për lëndët gjuhë

shqipe, matematikë dhe dituri natyre sipas kategorive: urbanizimit (fshat/qytet), sipas

gjinisë (femra/meshkuj), sipas sistemit të financimit të institucioneve arsimo re

(publike/private), si edhe për kategorinë e nxënësve romë.

Tabela 16


private /romë

Gjinia Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i

sipërm (95%)

Total 50.92 9.58 3.24 44.44 57.39

Femra 51.98 9.14 3.08 45.81 58.15

Meshkuj 49.93 9.88 3.34 43.26 56.60

Fshat 48.75 9.73 3.29 42.18 55.32

Femra 50.19 8.83 2.98 44.22 56.15

Meshkuj 47.52 10.28 3.47 40.58 54.46

Qytet 52.06 9.31 3.14 45.77 58.34

Femra 52.86 9.15 3.09 46.68 59.04

Meshkuj 51.27 9.39 3.17 44.93 57.61

Publike 50.43 9.52 3.21 44.00 56.86

Femra 51.40 8.92 3.01 45.38 57.43

Meshkuj 49.53 9.96 3.36 42.80 56.25

Private 57.46 7.89 2.67 52.13 62.79

Femra 59.38 8.67 2.93 53.53 65.24

Meshkuj 55.54 6.49 2.19 51.16 59.92

Romë 42.61 12.40 4.19 34.24 50.98

Femra 42.94 12.38 4.18 34.58 51.29

Meshkuj 41.94 12.41 4.19 33.55 50.32



Të dhënat tregojnë se:

vajzat (në të gjitha kategoritë e paraqitura në Tabelën 16) kanë arritje më

të larta krahasuar me djemtë;

arritjet e nxënësve të qytetit janë më të larta se arritjet e nxënësve në fshat;

arritjet e nxënësve në shkollat private janë më të larta se arritjet e

nxënësve në shkollat publike.

Në Figurën 16 janë paraqitur grafikisht arritjet e nxënësve total dhe nxënësve romë

(total), nga ku arrijmë në përfundimin se diferenca e arritjeve mes këtyre dy kategorive

është rreth 8 pikë. Diferenca prej rreth 8 pikësh rezulton të jetë edhe ndërmjet

arritjeve të vajzave në total me vajzat rome.

Figura 16

Figura 17



Figura 17 paraqet mesataren e arritjeve të nxënësve në testin klasës së 3-të sipas 12

qarqeve. Vlera e mesatares së arritjeve të nxënësve në 7 qarqe është më e ulët se vlera e

mesatares kombëtare të arritjeve të nxënësve. Nivelin më të ulët të arritjeve e kanë

Qarku i Durrësit dhe i Fierit. Ndërsa nivelin më të lartë të arritjeve e ka Qarku i

Shkodrës.

Tabela 17.1, 17.2, 17.3, 17.4 dhe 17.5 paraqesin të dhëna në nivel qarku lidhur me

arritjet mesatare të nxënësve gjithsej, të nxënësve që mësojnë në shkollat e fshatit, të

nxënëseve femra; të nxënësve romë për qarqet në të cilat janë testuar nxënës romë; si

dhe për nxënëset rome.

Tabela 17.1

Arritjet e nxënësve sipas qarqeve


Shmangia mesatare

Gabimi standard



Berat 49.77 10.59 3.58 42.62 56.92

Dibër 50.60 8.44 2.85 44.90 56.30

Durrës 46.71 8.47 2.86 40.99 52.43

Elbasan 49.92 10.00 3.38 43.17 56.68

Fier 49.17 11.43 3.86 41.45 56.88

Gjirokastër 51.84 9.31 3.14 45.56 58.13

Korçë 50.72 10.09 3.41 43.91 57.53

Kukës 50.35 8.12 2.74 44.86 55.83

Lezhë 52.87 6.82 2.30 48.27 57.48

Shkodër 55.02 7.19 2.43 50.17 59.88

Tiranë 50.99 9.89 3.34 44.31 57.66

Vlorë 54.10 8.30 2.80 48.50 59.71

Tabela 17.2

Arritjet e nxënësve të fshat sipas qarqeve


Shmangia mesatare

Gabimi standard



Berat 45.42 10.78 3.64 38.14 52.70

Dibër 49.18 10.62 3.59 42.01 56.36

Durrës 45.42 8.04 2.71 39.99 50.84

Elbasan 49.11 10.77 3.64 41.84 56.38

Fier 47.82 12.68 4.28 39.26 56.38

Gjirokastër 48.04 4.24 1.43 45.18 50.91

Korçë 50.11 9.52 3.21 43.68 56.54

Kukës 50.72 8.44 2.85 45.02 56.42

Lezhë 52.19 5.72 1.93 48.33 56.05

Shkodër 54.97 4.37 1.48 52.02 57.92

Tiranë 47.46 7.66 2.59 42.29 52.64

Vlorë 51.94 7.89 2.66 46.61 57.27



Tabela 17.3

Arritjet e nxënëseve

femra sipas qarqeve

Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i sipërm

(95%)

Berat 52.69 10.02 3.38 45.93 59.46

Dibër 51.21 7.41 2.50 46.21 56.22

Durrës 47.68 7.69 2.60 42.48 52.87

Elbasan 50.64 8.84 2.98 44.68 56.61

Fier 50.65 10.69 3.61 43.43 57.87

Gjirokastër 52.37 10.65 3.60 45.17 59.56

Korçë 52.21 9.07 3.06 46.09 58.33

Kukës 51.37 8.58 2.90 45.57 57.16

Lezhë 54.03 6.36 2.15 49.74 58.33

Shkodër 56.02 7.56 2.55 50.92 61.12

Tiranë 51.81 9.48 3.20 45.41 58.21

Vlorë 54.34 8.38 2.83 48.69 60.00

Tabela 17.4

Arritjet e nxënësve

Romë

Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i sipërm

(95%)

Elbasan 42.59 12.43 4.20 34.20 50.98

Fier 35.92 15.81 5.34 25.24 46.59

Tiranë 45.13 9.71 3.28 38.57 51.68

Tabela 17.5

Arritjet e nxënësve Romë (Femra)


Shmangia mesatare

Gabimi standard



Elbasan 42.63 12.49 4.22 34.19 51.07

Fier 26.32 14.64 4.94 16.44 36.21

Tiranë 44.98 9.09 3.07 38.85 51.12

Tabela 18 paraqet arritjet e nxënësve sipas sistemit 0-100 pikë sipas 6 niveleve bazë.

Për shumën e pikëve të fituara në testin e klasës së 3-të kemi përftuar nivelet me pikët

respektive të mëposhtme.

Tabela 18

Nivelet e arritjes


Pikët përkatëse të nivelit

0-29.9 30-39.9 40-49.9 50-59.9 60-69.9 Mbi 70

Niveli i

njohurive që zotërohet

niveli i njohurive është i

pamjaftueshëm

niveli i njohurive

është minimal

niveli i njohurive është nen mesatar

niveli i njohurive

është mesatar

niveli i njohurive është mbi mesatar

niveli i njohurive

është i lartë



Tabela 19 jep shpërndarjen e nxënësve sipas 6 niveleve bazë të zotërimit të njohurive

për të gjitha nivelet e arritjeve.

Tabela 19


Pikët 0-29.9 30-39.9 40-49.9 50-59.9 60-69.9 Mbi 70

Totali 2.43% 7.88% 31.18% 44.42% 13.44% 0.64%

Totali Femra 1.65% 7.00% 28.53% 46.96% 14.83% 1.03%

Fshat 3.74% 10.07% 35.54% 43.45% 7.19% 0.00%

Fshat Femra 1.88% 8.13% 34.06% 47.19% 8.75% 0.00%

Privat 0.00% 2.14% 16.43% 46.43% 31.43% 3.57%

Privat Femra 0.00% 2.86% 11.43% 38.57% 40.00% 7.14%

Romë 10.71% 21.43% 39.29% 27.38% 1.19% 0.00%

Romë Femra 10.00% 20.00% 40.00% 27.50% 2.50% 0.00%

Figura 18

Figura 18 tregon se në sistemin privat rreth 50% e nxënëseve femra kanë arritje të

nivelit 4 dhe 5, të cilat tregojnë se nxënëset zotërojnë njohuri mbi nivelin mesatar dhe

atë të lartë.



2. Arritjet e nxënësve në testin e Gjuhës Shqipe

Arritjet e nxënësve në testin e Gjuhës Shqipe janë dhënë në Tabelën 3GJ-1.

Të dhënat tregojnë se:

vajzat kanë arritje më të larta se sa djemtë;


qytetit;



Mesatarja e arritjeve të nxënësve në testin e Gjuhës Shqipe është 47.21 pikë,


54.68[.

Tabela 3GJ-1

Urbanizimi/ publik/privat/Romë


Shmangia mesatare

Gabimi standard

Kufiri i poshtëm

(95%)


Total 47.21 11.07 3.74 39.73 54.68

Femra 48.90 10.40 3.51 41.88 55.93

Meshkuj 45.63 11.43 3.86 37.91 53.35

Fshat 45.49 11.69 3.95 37.59 53.38

Femra 47.23 11.04 3.73 39.78 54.68

Meshkuj 44.00 12.02 4.06 35.88 52.11

Qytet 48.11 10.62 3.59 40.94 55.28

Femra 49.73 9.97 3.37 42.99 56.46

Meshkuj 46.54 10.99 3.71 39.12 53.96

Publike 46.71 11.08 3.74 39.23 54.19

Femra 48.34 10.31 3.48 41.37 55.30

Meshkuj 45.20 11.54 3.90 37.41 52.99

Private 53.91 8.47 2.86 48.19 59.63

Femra 56.18 8.61 2.91 50.36 61.99

Meshkuj 51.64 7.68 2.59 46.46 56.83

Romë 43.30 12.80 4.32 34.65 51.94

Femra 45.50 11.12 3.75 37.99 53.01

Meshkuj 41.12 13.84 4.67 31.77 50.46

Të dhënat e Tabelës 3GJ-1 tregojnë se, arritjet e nxënësve romë nuk ndryshojnë

konsiderueshëm kundrejt arritjeve të nxënësve gjithsej (total). Të njëjtën situatë

kemi po të krahasojmë arritjet e nxënëseve vajza rome kundrejt nxënëseve vajza

në total.



Tabela 3GJ-2


të fituara

10 31.96

20 40.55

25 40.55

30 43.90

40 46.84

50 49.50

60 51.93

70 54.20

75 54.20

80 56.36

90 58.46

Tabela 3GJ-2 tregon se 10% e nxënësve kanë marrë pikë që ndodhen në intervalin

0-31.96 pikë, që i pothuajse i përkasin nivelit 0 të arritjeve, ku njohuritë që zotërojnë

nxënësit janë të pamjaftueshme. Tabelën 3GJ-3 jep përqindjet e nxënësve për çdo

kategori përgjigjesh të kërkesave të testit të lëndës së Gjuhës Shqipe.

Tabela 3GJ-3

Kërkesa Pikët Përqindja Kërkesa Pikët Përqindja

e kërkesës e kërkesës

G1 0 pikë 14% G9 0 pikë 68%

1 pikë 86% 1 pikë 32%

G2 0 pikë 43% G10 0 pikë 46%

1 pikë 57% 1 pikë 43%

G3 0 pikë 29% 2 pikë 12%

1 pikë 71% G11 0 pikë 78%

G4 0 pikë 78% 1 pikë 22%

1 pikë 22% G12 0 pikë 93%

G5 0 pikë 13% 1 pikë 2%


G6 0 pikë 66% G13 0 pikë 18%

1 pikë 19% 1 pikë 37%

2 pikë 15% 2 pikë 29%

G7 0 pikë 52% 3 pikë 12%


G8 0 pikë 44%

1 pikë 33%

2 pikë 23%

Nga tabela rezulton se pyetja më e vështirë të jetë G12, ku 93% e nxënësve nuk i janë

përgjigjur saktë.




Figurën 3GJ-1 tregojnë se 6.54% e nxënësve kanë marrë pikë që ndodhen në nivelin 0 të

arritjeve, ndërsa në nivelin 1 të arritjeve rezulton të jenë 12.39% e nxënësve.

Rreth 58% e nxënësve në total kanë arritje që ndodhen në nivelet 0, 1, dhe

2, që tregojnë se niveli i njohurive që zotërojnë nxënësit është nën mesatar.

Ndërkohë që vetëm 0.10% e nxënësve zotërojnë njohuri që i përkasin

nivelit të 5 të arritjeve.

Referuar nxënësve romë, të dhënat tregojnë se:

rreth 70% e tyre kanë arritje që ndodhen në nivelet 0, 1, dhe 2, që tregojnë

se niveli i njohurive që zotërojnë nxënësit romë është nën mesatar.

përqindja e atyre që zotërojnë njohuri që i përkasin nivelit të 4 të arritjeve

është 4.71%.

Figura 3GJ-1

Në Tabelën 3GJ-4 të Aneksit 2 janë paraqitur të dhënat e detajuara të Figurës 3-GJ-1.


Gjuhës Shqipe janë paraqitur në Tabelën 3GJ-5 të Aneksit 2.



Çfarë kompetencash shfaqin nxënësit në gjuhën shqipe?

Për të interpretuar se ç’nënkupton rezultati i marrë nga nxënësit, shkalla vlerësuese

është e ndarë në nivele, bazuar në një grup parimesh statistikore.

Për Vlerësimin Kombëtar 2015, shkalla e vështirësive të detyrave lejon përshkrimin e 6

niveleve të aftësive në gjuhë shqipe. Niveli 0 është niveli më i ulët i përshkruar.

Më pas, kemi gjeneruar përshkrimet, bazuar në detyrat (pyetjet) që i takojnë secilit

nivel. Këto përshkrime tregojnë llojin e kompetencave dhe njohurive që nxënësi duhet

të plotësojë për të qenë i suksesshëm.

Aftësitë që shfaqin nxënësit ne nivelin 5 (më shumë se 70 pikë)


japin përfundime të shumta;

krahasojnë në mënyrë të detajuar dhe të saktë;

kuptojnë në mënyrë të detajuar tekstet.

shfaqin shumëllojshmëri të strukturave të fjalisë dhe një përzgjedhje shumë të




merren me tekste që janë të panjohura qoftë në formë apo përmbajtje;

zbulojnë informacionin në tekste të tilla, demonstrojnë një të kuptuar të detajuar

dhe arrijnë në përfundimin se cili është informacioni i duhur për zgjidhjen e

detyrës;

zbatojnë rregullat e mësuara në situata të reja dhe konkrete.

krijojnë tekste me shumë pak ose aspak gabime gramatikore, drejtshkrimore dhe

shenja pikësimi, të cilat nuk ndikojnë në përgjigjen e dhënë.



lokalizojnë dhe organizojnë informacionin;

karakterizojnë personazhet duke marrë parasysh atë çka përfaqësojnë;

demonstrojnë një të kuptuar të saktë të teksteve të gjata apo komplekse;

përmbajta apo forma e të cilëve mund të jetë e panjohur.





gjejnë një titull të përshtatshëm për pjesën e lexuar;

identifikojnë mesazhin e pjesës;

identifikojnë një ide, të kuptojnë një marrëdhënie apo të shpjegojnë kuptimin e

një fjale apo fraze.

Aftësitë që shfaqin nxënësit ne nivelin 1 (29.4-39.99 pikë)


identifikojnë idenë;

përshkruajnë me fjalët e tekstit veprime të personazheve;

gjejnë tiparet e personazheve;

identifikojnë veprimet e personazheve kryesore të pjesës së dhënë;

gjejnë dhe përcaktojnë veçoritë e pjesëve të ndryshme të ligjëratës (emri,

mbiemri, folja);

gjejnë dhe përcaktojnë veçoritë e pjesëve të ndryshme të ligjëratës (folja).

Niveli 1 është konsideruar si niveli bazë i aftësisë, në të cilën nxënësit fillojnë të

demonstrojnë kompetencat e tyre në gjuhë (në lexim, në shkrim dhe në njohuritë

gjuhësore), të cilat do të shërbejnë si bazë për vitet e mëvonshme të arsimimit të tyre.



lokalizojnë pjesë në një informacioni të dukshëm;

japin përfundime të thjeshta;

identifikojnë veprimet e personazheve dhe të rrethanave të kryerjes së tyre;

gjejnë një pjesë të thjeshtë informacioni të vendosur në një tekst me një sintaksë

dhe përmbajtje të thjeshtë;

identifikojnë personazhin kryesor në pjesën e dhënë;

emërtojnë fjalitë sipas kumtimit.

Më poshtë do të paraqesim një përshkrim dhe portretizim të arritjeve të nxënësve në

lëndën e gjuhës shqipe për klasën e 3-të, shpërndarjen e arritjeve sipas niveleve të

ndryshme, çfarë janë në gjendje të bëjnë nxënësit e niveleve të ndryshme dhe disa nga

gjetjet interesante që dolën nga analiza e të dhënave.



Niveli 0-I

Nëse do të shohim të dhënat që lidhen me rezultatet e pyetjeve të nivelit 0-I në një

pjesë letrare do të konstatojmë se:

Përqindjet e nxënësve që i realizojnë këto kërkesa variojnë nga 57% - 86%.

Nxënësit arrijnë të identifikojnë veçori të personazheve, veprime të tyre apo

rrethana të kryerjes së veprimeve kur ato jepen drejtpërdrejt në tekst. Kjo

tregon se pjesa më madhe e nxënësve e kanë të qartë kërkesën e ushtrimit

dhe janë të vëmendshëm për të marrë informacionin e duhur nga teksti i

dhënë.

Të dhënat që lidhen me rezultatet e pyetjeve të këtyre niveleve për njohuritë


Përqindja e nxënësve që realizojnë të plotë kërkesën e një ushtrimi varion

nga 5% - 48%.

Nxënësit kanë vështirësi në përcaktimin e kategorive gramatikore (kohë dhe

zgjedhim) të foljes, pyetje e cila realizohet nga 23% e nxënësve.

Pavarësisht se folja është një koncept që nxënësi e merr në klasën e dytë dhe

e rimerr në vijim; e “shfrytëzon” edhe kur mëson gjymtyrët e dyta apo pjesët

e lëvizshme të fjalisë, përsëri rezultatet e nxënësve nuk janë të kënaqshme. I

njëjti rezultat (22%) është arritur edhe në pyetjen ku nxënësi duhet të

përcaktojë klasën e një fjale, që në rastin konkret është folja. Një nga arsyet e

kësaj përqindjeje është fakti që nxënësit nuk janë mësuar me termin “klasa e

fjalëve”. Një arsye tjetër mund të jetë se nxënësi nuk është i bindur se fjala që

tregon veprim, në çdo rast është folje.

Nxënësit kanë vështirësi në përcaktimin e grupeve kryesore të fjalisë (grupi i

kryefjalës dhe i foljes), pyetje që realizohet e plotë nga 12% e tyre. Duke iu

referuar kurrikulës së gjuhës shqipe, konstatojmë se nxënësi njihet me fjalinë

dhe pjesët e saj përbërëse që në klasën e dytë.

5% e nxënësve janë të aftë të emërtojnë fjalinë sipas kumtimit, pavarësisht se

ky koncept fillon në klasën e dytë dhe për më tepër nxënësi “përballet” me to

dhe i përdor edhe gjatë leximit të pjesëve letrare.

48% e nxënësve arrijnë të gjejnë parashtesën në përbërjen e një fjale.



Niveli II-III

Nëse do të shohim të dhënat që lidhen me rezultatet e pyetjeve në një pjesë letrare do të

konstatojmë se:

Përqindja e nxënësve që i realizon këto kërkesa varion nga 15%-87%.

Pyetja që kërkon zbulimin e mesazhit të pjesës është realizuar nga 22% e

nxënësve. Pavarësisht se mesazhi në këtë nivel shkollimi del më shumë në

formën e një fjalie që tregon se çfarë mëson nxënësi nga ngjarja, përsëri pjesa

më e madhe e tyre e kanë të vështirë që ta tregojnë këtë. Një pyetje e tillë

është një tregues i mirë për nivelin e aftësisë së të kuptuarit të nxënësve. Në

rastin konkret, titulli i pjesës është shumë orientues për nxënësit, ndaj

përqindja e ulët lidhet më së shumti me faktin se nxënësi nuk praktikohet në

përditshmërinë e tij që ta mendojë veten si personazh i një pjese për të

treguar se çfarë mësoi prej saj.

87% e nxënësve kanë realizuar pyetjen ku kërkohet vendosja e një titulli të

përshtatshëm. Është pyetja me rezultatin më të lartë. Një ndër arsyet është se

gjetja e titullit të një pjese nuk ka kufij në larminë e tij dhe përshkallëzim të

cilësisë së përshtatshmërisë, për rrjedhojë pranohet çdo titull, mjafton që të

ketë lidhje me idenë e pjesës. Sigurisht që kjo e rrit sasinë e përgjigjeve, por

nuk veçon cilësinë e përgjigjeve të dhëna.

15% e nxënësve kanë arritur të realizojnë të plotë pyetjen ku i duhet të

karakterizojë personazhet kafshë me karakteristika që i ndeshim tek njerëzit

në bazë të veprimeve dhe sjelljeve të tyre, ndërsa 19% e kanë bërë pjesërisht

pyetjen. Është një rezultat i ulët po të kemi parasysh se veprimet e

personazheve të pjesës, nxënësit mund t’i shohin edhe tek bashkëmoshatarët

e tyre. Kjo tregon që mësuesit nuk i ushtrojnë nxënësit të bëjnë lidhjen e

ngjarjeve të pjesëve që lexojnë me jetën reale për ta bërë atë më të prekshme

dhe më të kuptueshme për nxënësit.

Niveli IV-V

Të dhënat që lidhen me rezultatet e pyetjeve të nivelit të zbatimit për njohuritë


Nxënësit kanë vështirësi në zbatimin e rregullave të mësuara në situata të reja.

Kështu, pyetja për kthimin në numrin shumës të grupit emëror (ujë i pijshëm)

është realizuar vetëm nga 32% e nxënësve. Është një pyetje paksa e vështirë për

nxënësit, pasi i duhet të zbatojë rregullin për shumësin e fjalëve (emër dhe

mbiemër) në përbërje të një grupi emëror, ku fjala bërthamë ndryshon gjininë

me ndryshimin e numrit dhe mbiemri përshtatet me të.



Të shkruajmë

Në pjesën të shkruajmë nxënësve iu kërkua të demonstrojnë aftësitë për të ndërtuar një

tekst sipas një teme të dhënë, duke u bazuar tek fjalët orientuese.

Vlerësimi përgjigjeve është bërë duke përdorur kriterin holistik (të përgjithshëm), pra

përshtypja që lë i gjithë punimi i nxënësit, duke pasur parasysh, idenë, organizimin,

fjalorin dhe saktësinë drejtshkrimore.

Më konkretisht:

Përgjigjja me 4 pikë (shumë e mirë) përmbush këto kritere:

Zhvillon dhe formëson një informacion me detaje të përzgjedhura shumë mirë,

përgjatë të gjithë përgjigjes.

Ka një organizim shumë të mirë kur kalon nga një paragraf në tjetrin.

Shfaq shumëllojshmëri të strukturave të fjalisë dhe një përzgjedhje shumë të


Ka shumë pak ose aspak gabime gramatikore, drejtshkrimore dhe shenja

pikësimi, të cilat nuk ndikojnë në përgjigjen e dhënë.

Përgjigjja me 3 pikë (e mirë) përmbush këto kritere:

Zhvillon dhe formëson një informacion të mbështetur me detaje.

Ka një organizimi të qartë, por mund të ketë ndonjë pasaktësi në vazhdimësi

(kur kalon nga një paragraf te tjetri).

Ka fjali të shumëllojshme dhe bën një përzgjedhje të mirë të fjalëve.

Përgjigjja me 2 pikë (e mjaftueshme) përmbush këto kritere:

Paraqet një informacion me disa detaje;

Shfaq ide që janë përgjithësisht të lidhura, por ka pak ose aspak kalime nga njëra

te tjetra.

Shfaq një lloj kontrolli në sintaksë, por fjalët dhe fjalitë e përzgjedhura janë të

thjeshta dhe jo të shumëllojshme.

Gabimet në gramatikë, drejtshkrim dhe shenja pikësimi nuk ndikojnë në idenë e

shprehur.

Përgjigjja me 1 pikë (e dobët) përmbush këto kritere:

Jep një informacion të përsëritur, ose të fragmentarizuar, ose të pazhvilluar si

duhet.

Shfaq mendimet të palidhura si duhet ose përgjigjja është shumë e shkurtër për

të pasur organizim.



Ka një kontroll minimal në sintaksë; përzgjedhja e fjalëve shpesh është e pasaktë.

Gabimet gramatikore dhe drejtshkrimore dhe në shenjat e pikësimit ndikojnë në

idenë e shprehur.

Arritjet janë si më poshtë:

18% nuk kanë shkruar asgjë ose shfaqin një përpjekje të pamjaftueshme për t’u

vlerësuar me pikë.


Këta nxënës demonstrojnë paaftësi për të ndërtuar një tekst, mbështetur në disa fjalë.

Ata e fillojnë përgjigjen me fjali shumë të thjeshta, standarde, por pa arritur të krijojnë

një tekst të vetëm dhe të qartë. Nuk ka koherencë kur kalohet nga një fjali tek tjetra dhe

shumë prej tyre nuk kanë një kuptim të qartë. Fjalori është shumë i kufizuar, i varfër,

me pak ose aspak detaje dhe fjalitë nuk janë të shumëllojshme. Teksti ka gabime

drejtshkrimore të cilat ndikojnë në cilësinë e përgjigjes dhe idenë e shprehur.


Këta nxënës demonstrojnë një aftësi të dobët për të krijuar një tekst bazuar në disa fjalë.

Përgjigjja e tyre fillon me një ide, të cilën në përgjithësi ata e kontrollojnë. Nxënësit

përpiqen të krijojnë një kontekst dhe çfarë bëjnë fëmijët në të. Teksti i shkruar mund të

humbasë një nga pjesët (mbylljen), fjalori është i kufizuar dhe me pak shumëllojshmëri

fjalish. Bien në sy disa gabime drejtshkrimore.


Përgjigjja e dhënë demonstron përpjekje të mjaftueshme për të krijuar një tekst.

Teksti fillon me fjali ku shprehet një ide që kontrollohet mirë nga nxënësi. Çdo fjali ose

paragraf përmban fjalët kyçe të dhëna në kërkesë. Gjithçka ka një organizim logjik,

zgjedhja e fjalëve është e përshtatshme. Mund të ketë disa gabime drejtshkrimore, por

që nuk e prishin idenë e përgjithshme të tekstit të shkruar.

4% e nxënësve kanë marrë pikët maksimale (4 pikë) .

Nxënësit që kanë marrë pikë maksimale i zhvillojnë mjaft qartë idetë e tyre, të cilat i

mbështesin me detaje të përzgjedhura me shumë kujdes. Kalimet nga një paragraf te

tjetri bëhen në mënyre koherente dhe të menduar mirë. Teksti i shkruar ka

shumëllojshmëri fjalish (strukturash) dhe një përzgjedhje të duhur fjalësh, fjalor të

pasur dhe të shumëllojshëm. Ka shumë pak ose aspak gabime drejtshkrimore, të cilat

nuk kanë asnjë ndikim në idenë e dhënë.

E njëjta pyetje në vlerësimin e vitit të kaluar, 2013-2014, ka marrë këto rezultate:

22% kanë marrë 0 pikë







Kjo ese është iu është dhënë edhe nxënësve të klasës së pestë (komentet më sipër).

Vëmë re se për këtë pyetje nxënësit e klasës së pestë kanë një përqindje shumë më të

lartë të rezultateve me 0 pikë ( nëse shikojmë përgjigjet me 0 dhe 1 pikë për të dy

klasat, rezultati na del i përmbysur). Gjithsesi ajo që bie në sy është se në klasën e tretë

rezultatet janë më të mira se në të pestën.

Klasa III Klasa V

Me 0 pikë 18 % 33%

Me 1 pikë 37% 17%

Me 2 pikë 29% 29%

Me 3 pikë 12% 15%

Me 4 pikë 4 % 6%

Mendojmë se përqindja e nxënësve me 0-1 pikë është e lartë (rreth 50%). Theksojmë se,

kjo është mosha kur hidhen hapat më të rëndësishme për të formësuar tek nxënësit

aftësitë e të shkruarit dhe të lexuarit, të cilat ata do t’i transferojnë jo vetëm në lëndët e

tjera por edhe në vitet në vazhdim. Nëse nuk punohet më fort në këtë drejtim, pa një

metodologji të qartë të punës me nxënësit, atëherë, këto rezultate do të ndikojnë

dukshëm në arritjet e tyre në vazhdimësi, përgjatë të gjithë shkollimit.

Rekomandime

1) Të rishikohet kurrikula e gjuhës shqipe në lidhje me konceptet që kanë shkallë të

lartë vështirësie për grupmoshën e fëmijëve të klasës së tretë.

2) Njohuritë dhe aftësitë të planifikohen në kurrikulë në mënyrë të tillë që të

zhvillohen në proces, duke respektuar parimin linear dhe të rimarrjes, në

përshtatje me zhvillimin psiko-fiziologjik të nxënësve.

3) Mësuesit të përzgjedhin metodologjinë e orës mësimore në përshtatje me nivelin

dhe interesat e nxënësve.

4) Mësuesit ta orientojnë orën e mësimit në zhvillimin e veprimtarive praktike, me

qëllim që nxënësi të nxërë duke punuar.



3. Arritjet e nxënësve në testin e Matematikës

Mesatarja e arritjeve të nxënësve në testin e Matematikës është 56.35 pikë,

gabimi standard është 4.45 dhe intervali i besueshmërisë (95%) është

]47.45 , 65.25 [.

Arritjet e nxënësve në testin e Matematikës rezultojnë të jenë më të larta krahasuar me

arritjet e nxënësve në testin e Gjuhës Shqipe. Ky pohim vlen si për totalin e nxënësve po

ashtu edhe për nxënësit e kategorive të veçanta të treguara në Tabelën 3M-1.

Arritjet e nxënësve të fshatit janë më të ulëta se arritjet e nxënësve të

qytetit.

Arritjet e nxënësve të shkollave private janë më të larta kundrejt nxënësve


Tabela 3M-1 Urbanizimi/ publik/privat/

Rom

Gjinia Mesatarja

e arritjeve

Shmangia

mesatare

Gabimi

standard

Kufiri i poshtëm

(95%)

Kufiri i sipërm

(95%)

Total 56.35 13.18 4.45 47.45 65.25

Femra 57.13 13.26 4.48 48.18 66.09

Meshkuj 55.62 13.07 4.41 46.79 64.45

Fshat 53.51 12.60 4.25 45.01 62.02

Femra 54.96 11.63 3.93 47.11 62.82

Meshkuj 52.28 13.24 4.47 43.34 61.22

Qytet 57.84 13.24 4.47 48.90 66.78

Femra 58.20 13.87 4.68 48.83 67.56

Meshkuj 57.49 12.59 4.25 48.98 65.99

Publike 55.74 13.11 4.43 46.89 64.59

Femra 56.36 13.00 4.39 47.58 65.14

Meshkuj 55.17 13.18 4.45 46.27 64.07

Private 64.53 11.38 3.84 56.84 72.21

Femra 67.09 12.56 4.24 58.61 75.57

Meshkuj 61.96 9.39 3.17 55.62 68.30

Romë 43.14 15.65 5.28 32.57 53.71

Femra 41.95 16.12 5.44 31.07 52.84

Meshkuj 44.00 15.15 5.11 33.77 54.23



Tabela 3M-1 tregon se arritjet e nxënësve romë janë shumë më të ulëta kundrejt

arritjeve të nxënësve gjithsej. Diferenca e arritjeve ndërmjet këtyre dy kategorive

shkon në 13 pikë.

Në testin e Matematikës, arritjet e vajzave janë më të larta kundrejt arritjeve të

nxënësve meshkuj. Ndërsa për kategorinë romë nxënësit meshkuj kanë arritje më

të larta kundrejt nxënëseve femra.

Tabela 3M-2


të fituara

10 40.82

20 46.45

25 49.09

30 51.64

40 54.09

50 58.61

60 60.69

70 62.69

75 64.71

80 64.71

90 69.41

Vlerat e përqindëshave të paraqitura në Tabelën 3M-2, tregojnë se 10% e nxënësve

kanë marrë pikë që ndodhen në intervalin 0-40.82 pikë. Ndërsa 10% e nxënësve kanë

marrë pike që ndodhen në intervalin 69.41 – 100 pikë.

Tabela 3M-3 jep përqindjet e nxënësve për çdo kategori përgjigjesh të kërkesave të

testit të Matematikës. Shihet se në test ka vetëm dy kërkesa, për të cilat numri i

nxënësve që kanë marrë 0 pikë është mbi 50%. Të tilla përmendim kërkesën M8 (me

63%) dhe M10 (58%). Po ashtu, ka edhe kërkesa ku përqindja e nxënësve që i janë

përgjigjur saktë arrin vlera mbi 70%, si p.sh M1 (73%); M4 (84%); M9 (83%).



Tabela 3M-3

Kërkesa Pikët Përqindja Kërkesa Pikët Përqindja

e kërkesës e kërkesës

M1 0 pikë 27% M8 0 pikë 63%

1 pikë 73% 1 pikë 10%

M2 0 pikë 26% 2 pikë 4%

1 pikë 74% 3 pikë 22%

M3 0 pikë 15% M9 0 pikë 17%

1 pikë 24% 1 pikë 83%

2 pikë 61% M10 0 pikë 58%

M4 0 pikë 16% 1 pikë 12%

1 pikë 84% 2 pikë 30%

M5 0 pikë 38% M11 0 pikë 15%

1 pikë 62% 1 pikë 43%

M6 0 pikë 32% 2 pikë 42%

1 pikë 42%

2 pikë 26%

M7 0 pikë 6%

1 pikë 9%

2 pikë 37%

3 pikë 22%

4 pikë 26%


Figurën 3M-1 tregojnë se:

4.12% e nxënësve kanë marrë pikë që ndodhen në nivelin 0 të arritjeve,

ndërsa në nivelin 5 të arritjeve rezulton të jenë 9.02% e nxënësve.

rreth 70% e nxënësve romë i përkasin niveleve 2-3-4 të arritjeve. Nuk ka

asnjë nxënës romë që t’i takoj nivelit 5 të arritjeve, ndërkohë ka një

përqindje të konsiderueshme (20%) që i takon nivelit 0 të arritjeve. Nëse e

krahasojmë përqindjen e këtij niveli me atë të nxënësve të tjerë (4%),

diferenca është e dukshme.



Figura 3M - 1

Në Tabelën 3M-4 të Aneksit 2 janë paraqitur të dhënat e detajuara të Figurës 3M-1.


Matematikës janë paraqitur në Tabelën 3M-5 të Aneksit 2.

Nga analiza e të dhënave dhe njohurive që kërkohen nga pyetjet përkatëse u vu re se

nxënësit janë të aftë të kryejnë saktë:

veprimet me numërorët, duke u krahasuar me vitin e kaluar kemi një përvetësim

të kënaqshëm.

veprimet me thyesa.

Nxënësit paraqesin vështirësi në njohuritë për sa më poshtë:

veprimin e mbledhjes dhe të zbritjes në shtyllë: rreth 40% e nxënësve nuk

janë të aftë t’i kryejnë këto veprime;

njësitë e gjatësisë: 40% e tyre nuk dinë të kryejnë veprimet me to;

njësitë e peshës: 75% e tyre nuk kryejnë fare veprimet me to ose i kryejnë me

gabime;

zgjidhja e ekuacioneve dhe inekuacioneve: vetëm 26% e tyre dinë t’i zgjidhin

saktë ato;

veprimet me shumëfishin e numrit: 63% e tyre nuk dinë të kryejnë

shumëfishin e numrit;

zgjidhja e problemave: vetëm 30% e zgjidhin saktë ose pjesërisht;

njohuritë gjeometrike: 42% e tyre veprojnë saktë.



4. Arritjet e nxënësve në testin e Dituri Natyre

Mesatarja e arritjeve të nxënësve në testin e Dituri Natyre është 48.78 pikë,


59.20[.

Referuar të dhënave të Tabelës 3D-1, rezulton se:

arritjet e nxënëseve femra janë më të larta kundrejt arritjeve të nxënësve

meshkuj për të gjitha kategoritë e nxënësve.


qytetit.



Tabela 3D-1

Urbanizimi/

publike/ private /rom


Shmangia mesatare

Gabimi standard

Kufiri i

poshtëm (95%)

Kufiri i

sipërm (95%)

Total 48.78 15.44 5.21 38.35 59.20

Femra 49.92 15.24 5.14 39.63 60.20

Meshkuj 47.72 15.55 5.25 37.22 58.22

Fshat 45.47 15.06 5.09 35.29 55.64

Femra 47.21 14.76 4.99 37.24 57.18

Meshkuj 43.98 15.15 5.12 33.75 54.21

Qytet 50.52 15.35 5.18 40.15 60.88

Femra 51.25 15.29 5.16 40.92 61.57

Meshkuj 49.81 15.37 5.19 39.43 60.19

Publike 48.15 15.34 5.18 37.79 58.51

Femra 49.26 15.05 5.08 39.09 59.42

Meshkuj 47.13 15.52 5.24 36.65 57.61

Private 57.16 14.32 4.83 47.49 66.82

Femra 58.42 15.01 5.07 48.28 68.55

Meshkuj 55.90 13.47 4.55 46.80 65.00

Romë 39.15 15.67 5.29 28.56 49.73

Femra 39.51 15.97 5.39 28.73 50.30

Meshkuj 37.93 15.40 5.20 27.53 48.32

Edhe arritjet e nxënësve romë në testin e Dituri Natyre janë më të ulëta krahasuar me

arritjet e tyre në testin e Matematikës.

Të dhënat e Tabelës 3D-1 tregojnë se, arritjet e nxënësve romë janë më të

ulëta kundrejt arritjeve të nxënësve gjithsej.

Për këtë kategori, arritjet nxënëseve femrave janë më të larta kundrejt

arritjeve të nxënësve meshkuj.



Tabela 3D-2 paraqet vlerat e përqindëshave për testin e Dituri Natyre. Të dhënat

tregojnë se 10% e nxënësve kanë marrë pikë që ndodhen në intervalin 0-28.15 pikë, që i


Tabela 3D-2


të fituara

10 28.15

20 39.15

25 42.72

30 42.72

40 46.48

50 50.86

60 50.86

70 56.02

75 56.02

80 62.00

90 71.00

Tabela 3D-3 paraqet përqindjet e nxënësve për çdo kategori përgjigjesh të kërkesave të

testit Dituri Natyre. Shikohet se për kërkesat D2 dhe D6 mbi 50% e nxënësve nuk kanë

dhënë një zgjidhje të saktë.

Tabela 3D-3

Kërkesa Pikët Përqindja

e kërkesës

D1 0 pikë 18%

1 pikë 5%

2 pikë 15%

3 pikë 62%

D2 0 pikë 67%

1 pikë 33%

D3 0 pikë 21%

1 pikë 54%

2 pikë 25%

D4 0 pikë 45%

1 pikë 55%

D5 0 pikë 42%

1 pikë 33%

2 pikë 26%

D6 0 pikë 63%

1 pikë 37%






Figurën 3D-1 tregojnë se 13.44% e nxënësve kanë marrë pikë që ndodhen në nivelin 0

të arritjeve, ndërsa në nivelin 5 të arritjeve rezulton të jenë 11.60% e nxënësve. Du het

të vëmë në dukje se rreth 50% e nxënësve romë i përkasin niveleve 0 dhe 1 të arritjeve.

Figura 3D-1

Pra, në totalin e nxënësve rezulton se rreth 63% e nxënësve kanë njohuri që I përkasin

niveleve 2-3-4 të arritjeve. Ndërsa në komunitetin romë kjo përqindje shkon në 45%, që

do të thotë se pothuajse gjysma e tyre kanë njohuri të niveleve 2-3-4 të arritjeve në këtë

lëndë.

Bazuar në figurën 3D-1, vlen të përmendet fakti se për nxënësit romë, rreth 38 % e tyre

ndodhen në nivelin 0 të arritjeve dhe 40% e tyre në nivelin 1 të arritjeve.

Vetëm 5% e nxënësve të kësaj kategorie ndodhen në nivelin 5 të arritjeve.

Në Tabelën 3D-4 të Aneksit 2 janë paraqitur të dhënat e detajuara të Figurës 3D -1.

Ndërsa të dhëna rreth treguesve psikometrikë të çdo kërkese të testit të lëndës së Dituri

Natyre janë paraqitur në Tabelën 3D-5 të Aneksit 2.



Çfarë kompetencash shfaqin nxënësit në dituri natyre?

Nxënësit shfaqin kompetenca shumë të mira në:

Dallimin midis trupave dhe lëndëve

Në pyetjen që teston këtë objektiv, 82% e nxënësve kanë fituar nga 1-3 pikë, që

do të thotë se nga tri lëndë që janë dhënë në pyetje, nxënësit janë të aftë të gjejnë

të paktën një trup që formohet nga këto lëndë, ndërsa 18% e tyre kanë marrë 0

pikë, pra janë përgjigjur gabim ose nuk kanë dhënë përgjigje fare.

Nxënësit shfaqin kompetenca relativisht të mira në:

Përcaktimin e polaritetit të magneteve.

Kështu 55% e nxënësve i janë përgjigjur saktë pyetjes. Ata përcaktojnë saktë se

dy magnete me pole të kundërta tërhiqen.

Kompetencat, në të cilat nxënësit paraqesin vështirësi lidhen me:

përcaktimin e anëve të horizontit në fletë.

67% e nxënësve nuk arrijnë të përcaktojnë katër pikat kryesore të horizontit:

veri, jug, lindje dhe perëndim.

Këto të dhëna na tregojnë se mësimdhënia dhe nxënia mbeten ende në nivele

teorike.

shpjegimin e lidhjes që ekziston midis lëvizjes dhe fërkimit.

Pyetja që lidhet me këtë objektiv është hartuar me dy kërkesa. Rezulton se 21 %

e nxënësve kanë marrë 0 pikë. Kërkesës së parë të pyetjes, 54% e nxënësve i janë

përgjigjur saktë (përcaktojnë se ku është më e vështirë të ecësh: në rërë apo

asfalt), ndërsa kërkesës së dytë (nxënësit duhet të jepnin argumentin se pse

është më e vështirë të ecësh në rërë) vetëm 25 % e tyre kanë arritur të marrin

pikët e plota.

vlerësimin e temperaturave të matura në dy termometra të ndryshëm.

Në pyetje jepen dy termometra të cilët tregojnë vlerën e temperaturave të

matura në dy ditë të ndryshme. Nxënësit duhet të përcaktonin me sa gradë

kishte ndryshuar temperatura nga dita e hënë në ditën e premte. Në këtë pyetje

vetëm 37% e nxënësve kanë arritur të përgjigjen saktë, ndërkohë 67 % e tyre

nuk e bëjnë dot ndryshimin në gradë të vlerave të matura të temperaturës.

Ky objektiv u testua edhe në Vlerësimin Kombëtar 2014, por me format të

ndryshëm pyetjeje. Nëse në vlerësimin kombëtar 2015 ky objektiv u testua me

pyetje të strukturuar, në vlerësimin kombëtar 2014, u testua me pyetje me

alternativa.



Rezultatet treguan se në Vlerësimin Kombëtar 2014 nxënësit dolën shumë mirë

ku rreth 80 % e nxënësve i janë përgjigjur saktë, ndërsa në Vlerësimin Kombëtar

2015 kemi një rezultat të përmbysur, ku vetëm 37% e nxënësve i janë përgjigjur

saktë.

Mendojmë se kjo përmbysje rezultati vjen edhe si pasojë e lehtësisë për t’u

përgjigjur në rastin kur të jepen alternativa të gatshme dhe ku nxënësi thjesht

përzgjedh të saktën midis tyre, sesa kur pyetja është e hapur dhe nxënësi duhet

ta mendojë vetë përgjigjen. Pra, në rastin e dytë formati i pyetjes e ka rritur

shkallën e vështirësisë, por në këtë rast qëllimi ynë në vlerësim ka qenë për të

parë se sa janë në gjendje nxënësit të zgjidhin një pyetje duke e menduar

përgjigjen dhe jo përzgjedhur atë.

Bazuar në analizën e të dhënave statistikore të testit të dituri natyre, rekomandojmë:

Pjesa më e madhe e temave mësimore të zhvillohen mbi bazën e eksperimenteve,

sepse në këtë mënyrë mësimi bëhet më real dhe nxënësit nxënë më shumë.

Dituria e natyrës, për vetë natyrën e saj si lëndë, kërkon kryerjen e

eksperimenteve në klasë, zhvillimin e ekskursioneve etj. Mësuesit duhet të

përdorin metoda të mësimdhënies me në qendër nxënësin, pasi mësimdhënia

bëhet më interesante dhe tërheqëse për nxënësit. Disa nga metodat më efikase

që mund të përdoren në tematika të caktuara në këtë lëndë janë metodat e

hulumtimit si: ekskursioni, vrojtimi, studimi i rastit etj.

Nëpërmjet këtyre metodave të nxënit e nxënësve është më i efektshëm, pasi

nxënësit kërkojnë dhe zbulojnë njohuri dhe nuk janë vetëm marrës të njohurive

të gatshme, siç rëndom ndodh në shkollat tona.



Aneks 2 - Tabela me të dhëna rreth arritjeve të nxënësve të klasës së 3-të.

Tabela 3GJ-4 Treguesit psikometrikë të çdo kërkese të testit të lëndës së Gjuhës Shqipe.



diskriminimit

G1 0.859 0.859 30.16 0.403

G2 0.588 0.588 48.31 0.329

G3 0.727 0.727 40.72 0.483

G4 0.245 0.245 64.42 0.174

G5 0.853 0.853 28.54 0.390

G6 0.496 0.248 61.47 0.533

G7 0.483 0.483 52.33 0.513

G8 0.797 0.399 55.75 0.640

G9 0.293 0.293 60.46 0.395

G10 0.649 0.325 60.27 0.603

G11 0.220 0.220 66.25 0.479

G12 0.211 0.105 69.53 0.386

G13 1.391 0.348 56.79 0.556

Tabela 3GJ-5 Shpërndarja e përqindjeve të nxënësve sipas niveleve të arritjeve të lëndës së Gjuhës Shqipe.


Pikët 0-29.9 30-39.9 40-49.9 50-59.9 60-69.9 mbi 70

Totali (nxënësit

gjithsej) 6.54% 12.39% 38.67% 32.72% 9.57% 0.10%

Romë (nxënësit) 14.12% 14.12% 40.00% 27.06% 4.71% 0.00%

Tabela 3M - 4 Shpërndarja e përqindjeve të nxënësve sipas niveleve të arritjeve në testin e lëndës së Matematikës.


Pikët 0-29.9 30-39.9 40-49.9 50-59.9 60-69.9 mbi 70

Totali (nxënësit

gjithsej) 4.12% 4.51% 17.80% 31.53% 33.02% 9.02%

Romë (nxënësit) 20.00% 9.41% 32.94% 25.88% 11.76% 0.00%



Tabela 3M - 4 Treguesit psikometrikë të çdo kërkese të testit të Matematikës.

Kërkesa Mesatarja Vlera -p

Koeficienti i Koeficienti i


diskriminimit

M1 0.726 0.726 39.98 0.452

M2 0.742 0.742 39.14 0.457

M3 1.444 0.722 41.75 0.619

M4 0.824 0.824 31.53 0.487

M5 0.599 0.599 45.71 0.493

M6 0.893 0.446 53.06 0.660

M7 2.510 0.627 45.08 0.710

M8 0.810 0.270 58.00 0.649

M9 0.808 0.808 32.88 0.501

M10 0.700 0.350 56.38 0.611

M11 1.233 0.617 44.77 0.572

Tabela 3D-4 Shpërndarja e përqindjeve të nxënësve sipas niveleve të arritjeve në Lëndën Dituri Natyre.


Pikët 0-29.9 30-39.9 40-49.9 50-59.9 60-69.9 mbi 70


Romë (nxënësit) 37.65% 11.76% 22.35% 17.65% 5.88% 4.71%

Tabela 3D-4 Treguesit psikometrikë të çdo kërkese të testit të Diturisë së Natyrës



diskriminimit

D1 2.179 0.726 44.89 0.778

D2 0.324 0.324 59.59 0.408

D3 1.032 0.516 50.39 0.702

D4 0.544 0.544 49.07 0.582

D5 0.827 0.414 55.01 0.715

D6 0.371 0.371 57.76 0.586



Documents

PDF/Raporti i Agjencisë të Provimeve