Pejuang-pejuang Di Sabah

8/17/2019 Pejuang-pejuang Di Sabah

1/14

Pejuang-pejuang di Sabah

DATU TATING

SINOPSIS

• Antara tokoh pejuang yang lebih awal merintis perjuangan dalam Negeri Sabah.

• Telah tecatat dalam sejarah bahawa Datu Tating adalah merupakan seorangpahlawan Sulu yang digeruni oleh pihak ritish di orneo Utara.

• Datu Tating adalah seorang datu di !aja dan berketurunan Sulu.

• Dilahirkan di bawah "esultanan Sulu dan latar belakang ibunya menunjukkanhubungan rapat dengan pihak kerajaan.

BIODATA

• Datu Tating merupakan anak kepada seorang Saudagar dari Tionghua yangberkahwin dengan Dayang #eria.

• Semenjak kanak$kanak lagi% telah tumbuh dibahagian umbun$umbun beliau

seperti batu putih &batu granit' yang dikatakan (Tanduk Datu Tating).

• "habarnya% beliau ini kebal dari apa jua jenis senjata tajam.

• eliau wa*at setelah meminta isteri terakhirnya menarik tanduk atau batu putihtersebut dengan menggigitnya &ini adalah khabar yang mahsyur dalam kalangankeluarga #aharaja Adinda'.

http://tokohtokohpejuangsabah.tumblr.com/post/107699962033/datu-tatinghttp://tokohtokohpejuangsabah.tumblr.com/post/107699962033/datu-tating


2/14

• Datu Tating ini dikatakan tiada anak atau +uriat.

• "eluarga Datu Tating sangat rapat hubungannya dengan keluarga #aharajaAdinda. Sebab itulah (Tanduk) beliau telah diamanahkan disimpan olehkeluarga #haraja Adinda sehingga kini. &sesiapa yang berminat untuk

melihatnya% bolehlah menghubungi "eluarga #haraja Adinda yang berada diSemporna'

JALAN CERITA (KEJAYAAN & KESAN KEPADA SABA & TOKO PERJ!AN"AN YAN"SETER!SNYA#

• eliau merupakan wira sabahan yang tidak senang dengan kehadiran ritish diorneo dan "epualauan Sulu.

• "ehadiran beliau di ,ulau alambangan mengubah hidup rakyat di sana apabilabeliau berjaya membekalkan jumlah pekerja yang mencukupi untuk membinabenteng dan gudang.

• Tetapi% apabila -ohn !obert muncul dan mengacukan senjata dihadapanpengikutnya% kemarahan beliau terhadap ritish pun bermula. Tindakan -ohn!obert seolah$olah tidak menghormati bangsanya.

• al ini berlaku semasa perbincangan mengenai pembayaran gaji% kontrakgudang% pembersihan hutan dan pembinaan kubu.

• Sejurus itu% beliau pergi ke ,ulau anggi Dakula dan bekerjasama dengan

sepupunya. Datu Tating berjaya mengumpul sebanyak /00 orang mistik dansuku Iranun untuk menyerbu ritish di ,ulau alambangan.

• Datu Tating adalah orang pertama yang berjuang menentang ritish di ,ulaulambangan.

• "epahlawanan beliau boleh dilihat apabila beliau berjaya mengalahkan ritishdan hanya mengambil masa selama 1 -am.

• Akti2iti menentang ritish kemudiannya mula menular di beberapa bahagiantermasuklah di Tampasuk% Teluk #arudu dan !elau.

•

,ADU"A #AT SA334

http://tokohtokohpejuangsabah.tumblr.com/post/107699238563/paduka-mat-sallehhttp://tokohtokohpejuangsabah.tumblr.com/post/107699238563/paduka-mat-salleh


3/14

Seja$ah Padu%a a' Saeh

Da'u a' Saeh% lebih dikenali dengan mudah sebagai a' Saeh% merupakanpejuang Sabah yang terkenal dalam penentangan yang hebat terhadappenjajahan ritish di Sabah. eliau pernah mengisytiharkan daerah Tambunan sebagaidaerah di bawah kekuasaannya.

#at Salleh ialah anak kedua dalam sekeluarga empat adik$beradik daripada suku5ajau dan 6ulu. Ibunya daripada suku ajau. Abangnya bernama Ali% sedangkan adik$

http://ms.wikipedia.org/wiki/Sabahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Britishhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Tambunanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Tambunanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Bajauhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Sabahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Britishhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Tambunanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Bajau


4/14

adiknya bernama adin dan olong. Isteri #at Salleh yang bernama Dayang andangberasal daripada keluarga "esultanan Sulu dan berkampung di ,engalaban% ,aitan.

Pe$juangan

Datu #ohammad Salleh mengambil tugas bapanya% Datu alu sebagai ketua kampungdi daerah 3ingkabo dan Sungai Sugut. ,erbelanjaan pentadbiran Datu #at Sallehadalah daripada pungutan cukai ke atas pedagang$pedagang yang melalui SungaiSugut pada tahun 789:.

Inggeris tidak senang dengan tindakan #at Salleh itu% lalu menyerang #at Salleh di -ambongan serta memusnahkan kampung #at Salleh di Sungai Sugut pada tahun789;.

Datu #at Salleh bagaimanapun dapat melepaskan diri. Detik perjuangan Datu #atSalleh menentang pencerobohan dan keganasan Syarikat erpiagam orneo

Utara bermula pada bulan -ulai 7891. #at Salleh dan pengikut$pengikutnyamenyerang dan membinasakan pejabat ,entadbiran "ompeni di ,ulau Gaya. Dalamtahun yang sama juga #at Salleh menyerang dan membakar ,ejabat !esiden "ompenidi Ambong.

,ada bulan Disember 7891% Inggeris menyerang kubu #at Salleh di !anau. #erekatewas dan banyak askar Inggeris terbunuh. Seterusnya pada bulan -anuari 7898%Inggeris sekali lagi menyerang kubu #at Salleh di !anau dengan angkatan tenterayang lebih besar.

#at Salleh terpaksa mengundurkan diri dan membina kota pertahanan yang baru%

yang lebih kuat dan kukuh di kampung Tibabar% Tambunan.

"ota utama #at Salleh di Tambunan ini sangat sukar ditembusi. "ota ini diperbuatdaripada batu$bata% kayu serta buluh tidak dapat ditembusi peluru. Setiap penjurukota dikawal dan terdapat beberapa terowong atau jalan bawah tanah yang rahsiadigunakan untuk meminta bantuan$bantuan senjata% makanan dan lain$lain dari luarkota. -alan rahsia ini juga dijadikan jalan untuk berundur menyelamatkan diri apabiladikepung musuh.

Tidak lama kemudian% pihak "ompeni menawarkan perdamaian dan #at Sallehbersetuju% walaupun ditentang orang$orangnya. Tetapi pada 7899% "ompeni cuba

mengambil alih Tambunan daripada #at Salleh dan menyebabkan peperangantercetus kembali.

Dan akhirnya pada /7 -anuari 7900% kota #at Salleh tumbang akibat serangan hebat"ompeni yang berjaya mematahkan pertahanan #at Salleh. Dan peristiwa itumenandakan gugurnya #at Salleh sebagai pejuang bangsa.

http://ms.wikipedia.org/wiki/Kesultanan_Suluhttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Pengalaban&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Paitan&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Paitan&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/wiki/Cukaihttp://ms.wikipedia.org/wiki/Inggerishttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Syarikat_Berpiagam_Borneo_Utara&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Syarikat_Berpiagam_Borneo_Utara&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Gayahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kubuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Ranauhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pokok_Buluhhttp://ms.wikipedia.org/wiki/1900http://ms.wikipedia.org/wiki/1900http://ms.wikipedia.org/wiki/Kesultanan_Suluhttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Pengalaban&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Paitan&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/wiki/Cukaihttp://ms.wikipedia.org/wiki/Inggerishttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Syarikat_Berpiagam_Borneo_Utara&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Syarikat_Berpiagam_Borneo_Utara&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Gayahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kubuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Ranauhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pokok_Buluhhttp://ms.wikipedia.org/wiki/1900


5/14

"ini sebuah tugu dibina oleh Inggeris untuk memperingati kota #at Salleh itu. Di tuguperingatan itu% tertulis perkataan dalam bahasa Inggeris yang bererti% ebruari 7900. Dalam masa pertempuran itu% #atSalleh yang telah mengetuai pemberontakan selama enam tahun menentang

,entadbiran =hartered =ompany menemui ajalnya?.

,ada pandangan ritish% #at Salleh dianggap sebagai seorang pemberontak% tetapipada kaca mata rakyat tempatan% dia ialah pejuang kemerdekaan dan seorangpahlawan. agaimanapun% terdapat sebilangan rakyat tempatan terutama di kalanganketurunan penduduk yang mempunyai sejarah pernah bertempur atau berperangdengan pihak #at Salleh% yang tidak mengiktira* #at Salleh sebagai pahlawan apatahlagi pejuang kemerdekaan kerana #at Salleh dikatakan berjuang untuk kepentingandiri dan kumpulannya sahaja dan bukan secara menyeluruh.


6/14

Ini adalah kubu peringatan ,aduka #at Salleh.

•

Shari* @sman &Uthman'

Seperti daerah$daerah lain di Sabah% "ota #arudu turut melahirkan pejuang$pejuangyang berjuang untuk menegakkan keadilan serta menghalau kedatangan penjajahyang cuba untuk menguasai daerah ini sambil mengaut keuntungan hasil bumi kitayang tidak ternilai banyaknya. #ereka sanggup menggadai nyawa semata$mata untukmemastikan daerah ini tidak jatuh ketangan penjajah dan memporak$porandakankehidupan masyarakat pribumi.

&a' 3atar belakang Tokoh

http://tokohtokohpejuangsabah.tumblr.com/post/107698748603/sharif-osman-uthmanhttp://tokohtokohpejuangsabah.tumblr.com/post/107698748603/sharif-osman-uthman


7/14

• Syari* @sman &Uthman'merupakan antara tokoh terawal yang berjuang untukmenentang penjajah.

• akil kepada "esultanan Sulu yang mentadbir wilayah Teluk #arudu.

• Syari* @sman adalah seorang ketua lanun dan pemberontak di Teluk #arudusekitar 7890$789B.

&b' >aktor ,enentangan

• "ehadiran penjajah di orneo Utara khususnya di Teluk #arudu telahmengganggu amalan kehidupan masyarakat setempat di daerah ini.

• ,ihak ritish memajak Sabah dari Sultan Sulu dan runei.

• ,ermintaannya bagi semua kapal dagang barat yang berdagang di wilayahnya%iaitu Teluk #arudu agar membayar cukai kepadanya tidak diendahkan olehpihak ritish.

• #alah% pihak ritish dan orang$orang barat mentertawakan dan menghinaShari* @sman.

C ,eristiwa ,enentangan

• eliau menentang penyerahan Sabah kepada pihak ritish.

• #enentang penceroboh asing di perairan Teluk #arudu.

• #enangkap kapal dagang yang enggan membayar cukai kepadanya

• @leh itu% Syari* @sman melakukan beberapa serangan keatas kapal dagangserta membunuh mereka.

• Setelah erjaya membunuh musuh% beliau akan memenggalkan kepalanya danmemotong kemaluan mereka sebagai amaran kepada pihak penjajah barat.

• "epala musuh yang dipenggal akan diserahkan kepada orang$orang (Sagaih)iaitu orang$orang Dusun dan Dayak yang meganggap kepala musuh sebagai(adiah berharga tanda kepahlawanan seseorang).

• "emaluan orang$orang arat dan pihak musuh pula akan dipotong dan dicucukdengan rotan untuk digantung merentangi Sungai #arudu.


8/14

• Tindakan ini bertujuan untuk menakut$nakutkan pihak bara tdan mana$manamusuh yang ingin mencabar kekuatan orang$orang #arudu.

• ,ihak ritish telah meminta sokongan Sultan runei untuk memerangi Shari*@sman dan orang$orang alanini$Illanun yang dianggap ("umpulan 3anun yang

paling berani dan berbahaya di Asia Tenggara)

• ,angeran usop yang bersengketa dengan !ajah #uda ashim telahmenyokong Shari** @sman.

• ,ihak pentadbir Syarikat erpiagam orneo Utara ritish telah meminta tenteraDiraja ritish di 3ondon untuk memerangi Shari** @sman dan membuang arangyang diconteng di muka kerajaan ritish.

&d' "esan ,enentangan

• Akti2iti pelanun dan perang di laut semakin berleluasa

• Shari* @sman dituduh sebagai ketua lanun oleh pihak arat.

• Shari* @sman dicanangkan oleh pihak arat terutamanya oleh !aja Sarawak% -ames rooke sebagai orang yang kejam dan tidak bertamadun.

• ,ihak barat juga telah melancarkan perang sara* dengan mengumumkankepada rakyat bahawa Shari** @sman adalah (3anun yang jahat Edan bukannyaE,elindung !akyat).

• Syari* @sman yang berkubu di muara sungai #arudu telah diserang oleh satuangkatan kapal perang Inggeris yang diketuai oleh "apten #undy.

• ,ertempuran itu menyaksikan kehancuran kubu pertahanan Shari* @sman%sekaligus beliau turut terbunuh.

• ,engikut$pengikut Shari* @sman yang berundur dari kubu itu sempat membawa jena+ah Syari* @sman untuk dikebumikan di luar dari kawasan kubu itu.

"ini% kawasan kubu dan tanah perkuburan Syari* @sman itu telah menjadi satu tanda

sejarah di daerah "ota #arudu. #anakala isteri Syari* @sman% Dayang =ahaya danbeberapa orang pengikut setia dikatakan melarikan diri ke Sugud menggunakan jalandarat melalui beberapa perkampungan iaitu kampung Tandek dan kampung otition.

Tinda%an Sha$i)) O*+an ini ,a+a' +e+be$i +au %epada $ang-$ang ba$a'./Penghinaan Sha$i)) O*+an 'ehadap $ang-$ang ba$a' ,'ida% pe$nah di'e$i+adan diaa+i eh +ana-+ana %ua*a ba$a' 0ang +enjajah A*ia. dan ,beu+


9/14

pe$nah +ana-+ana %ua*a dunia dan pe+e$in'ah 0ang be$ani +e+'ng dan+enggan'ung %e+auan $ang ba$a' di %haa0a% $a+ai./

1Ja+e* B$%e

•

=atatan yang menyebut Syari* @sman sebagai 3anun

(,ada hari ini 79.08.78:B% satu pertempuran telah berlaku di antara tentera$tenteraInggeris dan pasukan tentera Syari* @sman di #arudu% Sarawak. Syari* @smanmerupakan salah seorang pembesar dan ketua yang memerintah #arudu. eliau jugasalah seorang penentang utama -ames rooke% di samping ,engeran usu*%Syari*%Sahab #alar dan lain$lain. Serangan ke atas orang$orang Inggeris dilancarkanmelalui jalan laut. Serta ,enentangan bertambah hebat apabila tindakan Syari*@sman mendapat sokongan daripada Syed usu*% ,erdana #enteri Sultan runeiyang juga bencikan campur tangan Inggeris ke atas kubu$kubu runei pada bulan@ktober 78::. Situasi ini menyebabkan -ames rooke merasa bimbang dan beliauberusaha mendapatkan bantuan tentera dari Singapura. eliau kemudiannya telah

dibekalkan dengan kapal perang dan pasukan tentera diketuai oleh Thomas =ochrane.Akhirnya pada hari ini pasukan -ames rooke ini telah menyerang kubu Syari* @smandi #arudu dan pertempuran telah berlaku di antara Inggeris dan Syari* @sman. Dalampertempuran ini kubu Syari* @sman dapat dimusnahkan dan beliau sendiri telahterkorban dalam pertempuran itu.)

•

http://tokohtokohpejuangsabah.tumblr.com/post/107681469533/catatan-yang-menyebut-syarif-osman-sebagai-lanunhttp://tokohtokohpejuangsabah.tumblr.com/post/107681469533/catatan-yang-menyebut-syarif-osman-sebagai-lanun


10/14

#AT SAT@!

Bida'a 2

• ,emimpin suku "ada+andusun di Tambunan

• @rang "anan #at Salleh

• "etua 3e*tenan

Su+bangan 2

• Tokoh perjuangan yang bersama #at Salleh dalam memperjuangkan hak$hakmereka serta menuntut kemerdekaan dari pihak penjajah

aangan 2

• "edatangan pihak SU iaitu pihak penjajah

Keja0aan 2

• Dapat menyerang Inggeris di "udat pada April 7900 bersama #at Daud

• #endirikan kubu

Ke*an%epadanege$iSabah 2

• #at Sator serta #at Salleh diserang balik dan Sabah kehilangan tokoh ataupunseorang pahlawan

Jaan3e$i'a 2

#at Sator adalah merupakan pengikut ataupun orang kanan dan juga "etua 3e*tenan#at Salleh yang bertanggungjawab melindungi "ota #at Salleh di Tibabar. eliau jugaseorang pemimpin suku kada+andusun di Tambunan.

#at Sator mempunyai kubu ataupun yang dikenali sebagai "ota #at Sator yang

terletak di "g. "apayan 3ama% Tambunan yang terletak juga berdekatan dengan "ota#at Salleh di Tibabar. Seperti yang sedia maklum% "ota ini adalah kubu kedua terbaikdi antara kubu yang pernah didirikan oleh #at Salleh. "edudukan "ota ini dikatakanstrategik kerana terletak di tebing sungai Sunsoron yang membekalkan sumber air.

"ota ini merupakan *ungsi utama sebagai pusat tinjauan dan singgahsana isteri #atSalleh tetapi "ota #at Sator telah jatuh ke tangan ritish pada F7 -anuari 7900.alaupun "ota itu telah musnah namun #at Sator serta beberapa pengikut beliau

http://tokohtokohpejuangsabah.tumblr.com/post/107608616718/mat-satorhttp://tokohtokohpejuangsabah.tumblr.com/post/107608616718/mat-sator


11/14


12/14

$ Akibatnya mereka kekurangan beras

&ii' #engenakan =ukai ang #embebankan$ =ukai kepala satu dolar setiap orang$ =ukai tanaman pindah sebanyak B0 sen setiap ekar

$ =ukai sebatang pokok kelapa untuk minuman tuak sebanyak FB sen$ =ukai tangkapan ikan besar$ =ukai memelihara anjing sebanyak satu dolar seekor

&iii' #enjadi uruh ,aksa$ @rang #urut dijadikan buruh paksa$ Tujuan untuk membina jalan di pedalaman dan memasang kawat telegra* antaraTenom dengan !undum

&i2' #en+alimi "eluarga$ Suami isteri kaum #urut dikehendaki tinggal berasingan di sebelah menyebelah

tebing sungai$ #ereka dikenakan satu dolar setiap kali berkunjung$ -ika mereka mempunyai dua orang anak% salah seorang akan diambil SU untukdijadikan buruh paksa

&2' #enceroboh "awasan utan$ SU menceroboh hutan untuk membina jalan$ "aum #urut membantah kerana mengikut kepercayaan mereka pencerobohan akanmengganggu roh nenek moyang mereka

C Pe$i*'i5a Penen'angan$ Antanom menyatukan orang #urut menentang SU dmi menebus maruah mereka$ >ebruari 797B Antanom menyerang ,ensiangan dan membakar bangunan kerajaan$ #ac 797B Antanom memimpin kira$kira ;00 orang #urut menyerang !undum danberjaya memusnahkan pejabat pentadbiran SU$ "ejayaan itu menaikkan semangat perjuangan orang #urut dan pengikut Antanom bertambah menjadi 900 orang$ Antanom membina kubu pertahanan di Sungai Selangit yang mengandungi 1 buahrumah bawah tanah$ April 797B SU menghantar :00 orang tentera menyerang kubu Antanom$ ,ertempuran berlaku selama ; minggu

$ Antanom dan :00 orang #urut terkorban dalam mempertahankan !undum$ ,enentangan ini dikenali sebagai


13/14


14/14

Dikatakan pesawat ini telah jatuh akibat menampung terlalu ramai penumpang padamasa itu. Ini mengakibatkan juruterbang gagal menaikkan sayap pesawat kerana lebihmuatan.

#alapetaka ini seterusnya dikenali sebagai (Double SiK) sempena tarikh kejadian itu

iaitu pada ; -un 791;.

"onspirasi juga telah berlaku pada masa ini% iaitu # Tengku !a+aleigh am+ah yangsepatutnya menaiki kapal terbang itu pada minit terakhir telah diajak turun daripadapesawat oleh Timbalan "etua #enteri pada masa itu iaitu Datuk arris #ohd.Salleh.Ini kerana untuk merasmikan projek ladang lembu di ,ulau angi% "udat. Namun%mereka juga telah diarahkan menjauhi pesawat sebaik sahaja mendarat di "udatkerana dikhuatiri pesawat mengalami masalah yang sama berlaku dan sebaik sahajamendengar berita buruk ini% mereka telah diterbangkan oleh helicopter tentera ke"ota "inabalu.

Sehingga kini banyak persoalan yang telah dikeluarkan dan memberi kesan kepadaNegeri Sabah.

Seperti H

7. !oyalti minyak di Sabah yang telah menyebabkan Sabah negeri termiskin diNegara #alaysia

Documents

Pejuang-pejuang Di Sabah