UZM. ECZ. AHMET NEZİHİ PEKCAN Pekcan Eczanesi Ecz. Ahmet Nezihi Pekcan, 22.07.1961 Ankara doğumlu. 1977 yılında Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesinde yüksek öğrenime başladı. 1981 yılında mezun olup Konya’da Pekcan Eczanesi mesul müdürü ve sahibi olarak 37 yıldır halk sağlığı hizmeti vermektedir. Uzun yıllar V. Bölge Konya Eczacı Odası'nda Haysiyet Divanı Başkanlığı, Denetleme Kurulu Başkanlığı yaptı. Eczacı Odası Yönetim Kurulu Üyeliği ve TEB Büyük Kongre Delegeliği görevlerinde bulundu. 2014 yılında Yeditepe Üniversitesi Homeopati programını bitirdi. 2018 yılında Medipol Üniversitesi Klinik Eczacılık Yüksek lisan eğitimini bitirerek Klinik Eczacılık Anabilim dalında uzmanlığını aldı. Farmazi Akademi Eğitimcisidir. Majistral Makaleler ve 101 Majistral Formül adında iki kitabın yazarıdır. Eczacılık Fakültelerinde ve Meslek örgütlerinde sunumlar yapmakta Majistral konulu eğitimler vermektedir. Türk Farmakopesi çalışma grubu üyesidir. Halen Eczacının Sesi E-Gazetesi ve Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği web sayfasında Majistral Formül adlı köşesinde haftalık mesleki yazılarını yazmaktadır. MAJİSTRAL ÜRÜNLERİN HAZIRLANMASININ GEREKLİLİĞİ, DÜNYADA ve ÜLKEMİZDE MAJİSTRAL ÜRÜN HAZIRLAMA SÜRECİ Eczanelerimizde ilaç yani majistral formül hazırlanması, eczacılık meslek eğitiminin akademik bir düzeye gelişinden bu yana sürekli olarak yapılagelmektedir. Dünyada, bu yüzyılda Endüstriyel ilaç üretiminin her yönüyle zirvede olması, eczanelerde ilaç hazırlanmasını geriletmiş, hatta hekimlerin majistral reçete yazma alışkanlığını da giderek azaltmıştır. Eczacılık eğitimini en üst düzeyde gerçekleştiren gelişmiş ülkelerin eczacıları, eczane eczacılarının işyerlerindeki ilaç hazırlamaya yabancılaşma konusundaki gerilemelerini durdurmak amacıyla ilk çalışmalarını 1986 yılında başlatmışlardır. Aynı girişim bizim ülkemizde de aynı yılın ekim ayında TEB tarafından ‘’Eczanelerde İlaç Üretimi’’ başlığı altında gündeme getirilip bir takım çalışmalar yapılsa da ne yazık ki günümüze kadar anlamlı bir gelişme kaydedilememiştir. Eczanede üretim, aslında halen yapılagelmekte olan majistral hazırlamayı çağdaş bir düzeye getirmektir. Eczacı ilaç hazırlama prosesleri içerisinde bu konunun üniversiter düzeyde eğitimini görmüş tek halka veya kişisidir. Gelişmiş Ülkelerde başlayan ve bizde de altı ay gecikmeyle gündeme gelen bu konu, başlığı içerisinde yer alan, ‘’ÜRETİM’’ sözcüğü nedeniyle politik olarak yıpratılmış, üretimi ve üretken olmayı eczacıya yakıştıramayanların konuyu başka yönlere çekip, aşındırması ile çağdaş ülkelerdeki seviyeye gelinmesi engellenmiş ve geciktirilmiştir. Bu anlamda, majistral reçete hazırlanmasında edilgen durumdaki eczacıyı etken olmaya teşvik etmek gerekmektedir. Bu olumsuz durumun giderilmesinde Hekimlerin Majistral konusunda bilgi eksikliklerinin giderilmesinin yanında; Eczaneleri sadece hastaya ilaç temininde lojistik nokta olmaktan çıkartan, üretken, ilaç imal eden eczacı kavramını yeniden oluşturarak toplumda eczacı saygınlığını artıran, kamunun ilaç giderini azaltan ve hastaların tedavi kalitesini yükselten ‘’majistral üretim’’ olgusunu yeniden yaratmak zorundayız.

DOÇ. DR. MESUT ARICI Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji AD 1970 yılında Fethiye’de doğan Mesut Arıcı 1992 yılında Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden mezun olmuştur. Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı’nda “Sürekli Salım Supozituvarlarında Ön Formülasyon Çalışmaları” başlıklı tez çalışması ile 1995 yılında yüksek lisansını, “Akışkan Yatak (Fluid Bed) Teknolojisi Kullanılarak Çok Birimli (Multipartiküler) İlaç Taşıyıcı Sistemlerin Geliştirilmesi” başlıklı tez çalışması ile 2002 yılında doktorasını tamamlamıştır. 2015 yılında Farmasötik Teknoloji Bilim Alanında Üniversite Doçenti unvanı almış olup Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nde Öğretim Üyesi olarak görev yapmaktadır. 2000 yılından bu yana RxMediaPharma İnteraktif İlaç Bilgi Kaynağı adlı eserde Yardımcı Editör olarak görev almasının yanısıra Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) bilimsel danışma komisyonlarında görev yapmaktadır. Türk Farmasötik Teknoloji Araştırmacıları Derneği (TÜFTAD), Türk Radyofarmasi Derneği ve Pulmoner İlaç Araştırmaları Derneği (PİADER) üyesidir. PEDİATRİDE ve GERİATRİDE MAJİSTRAL ÜRÜNLER, REÇETE HAZIRLAMA Majistral ilaç, 12 Nisan 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan şekliyle “Hasta için özel olarak hekim tarafından reçete edilen ve eczanede bu formüle göre hazırlanan ilaç” olarak tanımlanır. Günümüzde sağlık otoriteleri tarafından ruhsat verilen yeni ilaçların büyük bir çoğunluğu yetişkinlerde kullanım için onay almaktadır. Bu durum özellikle bebek ve çocuklarda kullanım için onay alan ilaç sayısının azlığının temel göstergesidir. Pediatrik kullanım için uygun farmasötik dozaj şekli olmayan ilaçlara hastaların erişiminin sağlanmasındaki en yaygın uygulama şekli majistral olarak ilaçların hazırlanmasıdır. Örneğin ülkemizde kaptopril etkin maddesini içeren sadece 25 ve 50 mg’lık tabletler mevcuttur. Çocuklarda kullanım dozu 0.1-0.3 mg/kg olan bu etkin maddenin 5 kg ağırlığındaki bir hastaya verilecek dozu 1 mg’dır. Tabletten hareketle 1 mg/ml birim konsantrasyonda sıvı şekilli bir ilacın hazırlanması yoluyla istenen dozun tam ve eksiksiz olarak verilebilmesi sağlanabilir. Bu şekilde preparat hazırlanmasında ve sunulmasında dikkat edilmesi gereken en önemli noktaların başında ilacın stabilitesi, ambalajı, saklama koşulları ve etiket bilgilerinin eksiksiz olarak yazılması gelmektedir. Artrit, görmede sorunlar, ortopedik rahatsızlıklar ve diğer kronik hastalıklar yaşlıların gündelik yaşamında ciddi kısıtlamalara neden olmaktadır. Özellikle 60 yaş üstü kişilerde artrit görülme sıklığı artmaktadır. Artritte hedef, ağrıyı hafifletmek ve işlevi korumaktır. Artritin tedavisinde/hafifletilmesinde kullanılan nonsteroid antienflamatuvar ilaçlar, topikal olarak da uygulanabilir. Bu şekilde uygulanmaları oral yoldan uygulanmalarıyla ilişkili istenmeyen etkilerin de en az düzeye indirilmesini sağlayabilmektedir. Ticari olarak temin edilebilen farmasötik dozaj şekillerini kullanamayan bebekler, çocuklar ve yaşlılar için majistral preparatların hazırlanmasında eczacılar, hekimler, akademisyenler, sağlık otoritesi ve meslek örgütlerinin daha fazla ortak çaba göstermelerine fazlasıyla ihtiyaç duyulmaktadır.

DOÇ. DR. EVREN HOMAN GÖKÇE Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji AD 1976 yılında Ankara’da doğan Doç. Dr. Evren Homan Gökçe; Ege Üniversitesi, Eczacılık Fakültesini 1998 yılında bitirip, Doktorasını 2007 yılında aynı üniversitede Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalında tamamlamıştır. Doktora çalışmalarının bir kısmını İtalya’da Pavia Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi’nde yürütmüş ve doktora sonrası çalışmalar yapmak amacıyla TÜBİTAK projesi kapsamında 2012 yılında Paris Sud-11-Fransa’da çalışmalarda bulunmuştur. İlgi alanları arasında lipid bazlı nanopartiküller ve mikroküreler ile ilaç hedefleme bulunmaktadır. Novartis Farmasötik Teknoloji Proje Destek Ödülü, 4th BBBB – Bled International Conference on Pharmaceutical Sciences, Slovenia’da Genç Bilim İnsani Ödülü (Young Scientist Award), Avrupa Birliği Leonardo da Vinci Mobility Project destek ödülü, ABD Dışişleri Bakanlığı GIST BOOTCAMP Türkiye 2015 Girişimcilik Programı Birinciliği bulunmaktadır. MAJİSTRAL FORMÜLASYONLARIN YAPIMINDA KARŞILAŞILABİLEN GEÇİMSİZLİK PROBLEMLERİ ve ÇÖZÜMLERİ Majistral İlaç, hasta için özel olarak hekim tarafından reçete edilen ve eczanede bu formüle göre hazırlanan ilaçlardır. Allerjen boya ve koruyucu gibi yardımcı maddeleri uzak tutmak, tadı maskelemek, dozaj formlarını değiştirmek, yan etkileri azaltmak, ilgili doz veya dozaj formu piyasada bulunmuyorsa uygun formu hazırlamak, uzatılmış etkili salım veya kombinasyon tedavisi ile hasta uyuncunu arttırmak, daha uygun fiyatlı bir tedavi sağlamak, özel bir problem için kişiye özgü bir dozaj şekli temin etmek amacıyla hazırlanabilir. Oral kapsüller ve sıvılar, lolipoplar, pastiller, hızlı dağılan tabletler, suppozituvarlar, enemalar, efervesan tozlar, nazal ve otik preparatlar, topikal krem, merhem, jel, toz ve spreyler ve oftalmikler gibi steril ürünler majistral olarak hazırlanabilir. Ancak belli ilaçların ve yardımcı maddelerin karıştırılması sakıncalı olabilir ve saklama ve/veya kullanma sırasında istenmeyen etkiler görülebilir. Bu geçimsizliklerin genelinde reaksiyon sonucu gaz çıkışı, kıvam değişimi, agregat oluşumu, rutubetlenme, sıvılaşma, jel halini alma, sertleşme, patlayıcı madde oluşumu, zor çözünen reaksiyon ürünlerinin oluşumu, kristal oluşumu ve renk değişmesi görülebilir. Geçimsizlikleri önlemek için kullanılan maddeler cam şişelerde ve/veya orijinal ambalajında, ışıktan bozulabilecek maddeler ise, renkli şişelerde ayrı bir dolapta bulundurulmalıdır. Laboratuvarlar başka bir amaç için kullanılmamalı, uygun nem ve sıcaklık koşulları sağlanmalıd ır. Sadece yeni hazırlanmış çözeltiler kullanarak, belirli bir karıştırma sırasını takip ederek, her bir malzemeyi ekledikten sonra iyice karıştırarak, köpürmeyi ve hava kabarcığı oluşumunu en aza indirerek, mümkün olduğunca az katkı maddesi kullanarak geçimsizlikler önlenebilir. Eczacı geçims izlikleri de göz önüne alarak, majistral ilaçların güvenli, etkin ve kaliteli bir biçimde hazırlanması ve sunulmasını sağlamalıdır.

DOÇ. DR. SİNEM YAPRAK KARAVANA Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji AD Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden 1997 yılında mezun oldu. Aynı üniversitede Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı’nda 2000 yılında yüksek lisansını, 2007 yılında doktorasını tamamladı. 2008 yılında, Kuzey İrlanda İngiltere’de, Quenn’s Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi’nde doktora sonrası araştırmalarını reolojik araştırmalar ve yarı katı formülasyonların yapı analizleri üzerine yaptı. 2013 yılında doçent ünvanını aldı. Bukkal ve vajinal formülasyonlar, yarı-katı ilaç şekilleri, nanopartiküler ve mikropartiküler sistemler konularında orijinal makaleleri, derlemeleri, kitap bölümleri bulunmaktadır. Doç. Dr. Sinem Yaprak Karavana halen Ege Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı’nda öğretim üyesi olarak görevini sürdürmektedir. MAJİSTRAL İLAÇLARDA YAPILAN HESAPLAMALAR Majistral ilaç; hekim tarafından hasta için reçetede yazılmış formülasyona göre, eczanelerde eczacılar tarafından hazırlanan ilaçlardır. USP 34/NF 29 Bölüm 795’e göre ise; bir ilacın hazırlanması, karıştırılması, bir araya getirilmesi, değiştirilmesi, ambalajlanması ve etiketlenmesini kapsayan doktor-hasta-eczacı ilişkisine dayanan bir ilaç şekli olarak tanımlanabilir. Bir ticari müstahzar kullanılarak yapılan preparatlar da majistral ilaç olarak tanımlanırlar. Preparatın hazırlanmasında kullanılan etkin maddenin ticari ürününün kullanım talimatında yer alan dozaj, doktor tarafından farklı bir dozaj ya da kullanım yolu önerilmediyse esas olarak alınabilir. Ayrıca, hasta çocuk ise bu dozaj şekli esas alınarak gerekli doz hesaplanmalarının yapılması da gerekmektedir. Eczacının, majistral reçeteyi hazırlarken reçete içeriğindeki etkin ve yardımcı maddelerin miktarlarını doğru hesaplaması hem etkinlik hemde toksisite açısından çok önemlidir. Eczacı; hazırladığı ilacın dayanıklılığından, saflığından, kalitesinden, uygun şekilde ambalajlanmasından ve etiketlenmesinden sorumludur. Bu amaçla, alkol hesaplamaları, seyreltmeler, verilen orana göre yapılması gereken hesaplamalar, miliekivalan hesaplamaları, preparata özgü hesaplamalar ve doz hesaplamaları gibi birçok farklı hesaplama reçete hazırlarken yapılması gereken hesaplamalardan sadece birkaçıdır. Majistral ilaç hazırlama, toz bir etkin maddeye bir sıvı eklenmesi gibi basit bir işlemi ifade edebildiği gibi, çok çeşitli içeriğe sah ip bir total parenteral beslenme çözeltisinin hazırlanması gibi kompleks bir işlemi de ifade edebilir. Majistral ilaç hazırlama ticari olarak üretilen bir üründen farklı olarak, özel bir hekim-hasta-eczacı ilişkisini içermesi buna bağlı olarak da kişiye özel olarak uygun bir dozda farklı olarak reçetelendirilmesi, küçük miktarlarda hazırlanması ve fiyatlandırılmasının da farklı olması gibi nedenler ile ayrılabilir. Ve unutulmamalıdır ki, majistral ilaç, eczacılık uygulamalarının ayrılmaz bir parçasıdır ve sağlık hizmetlerinin sağlanması için gereklidir.

DOÇ. DR. BUKET AKSU Altınbaş Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji AD Buket Aksu, İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden mezun olmuştur. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Analitik Kimya üzerine Lisans Üstü yapmış olup, Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknoloji Ana Bilim Dalı ve Bradford Üniversitesi – İngiltere’de tez konusu kalite tasarımı olan (Quality by Design/QbD) Doktora eğitimini tamamlamıştır. Sosyal Bilimlerde de Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalında Yüksek Lisans yapmıştır. 1982 yılında başladığı İlaç Sanayii’nde İlaç Ruhsatlandırma, İhracat, Pazarlama Bölümlerinde görev yapmış olup halen danışman olarak görevine devam etmektedir. Asıl kadrosu, Altınbaş Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak sürmektedir. Türk Eczacılar Birliği Eğitmeni de olan Dr. Aksu 30 yıllık profesyonel eğitmendir. Uluslararası ve Ulusal düzeyde, 100’ün üzerinde seminere katılmış, davetli konuşmacı olarak 100’den fazla konferans vermiş, çeşitli toplantılarda ve üniversitelerde panelist olarak yer almıştır. Ayrıca uzman olduğu Kalite Tasarımı konusunda kitabı mevcuttur. SİMÜLASYONUN MAJİSTRAL EĞİTİMİNE KATKISI Doğum yıllarına, yaşadıkları olaylara göre ayrılan kuşakların, öğrenme şekilleri de farklıdır. “Sessiz kuşak” için iletişim tercihi, yüz yüze olup; geleneksel sınıf ortamına alışıkdır. X kuşağının iletişim tercihi; telefon, epostadır ve problem çözümünde takım çalışmasını tercih etmektedir. Milenyumlar ise telefonlara kısa mesajlar, twitler, selfieler eklemiştir. Internet ve bloglarla problem çözümüne ulaşan bu kuşak, beyin fırtınasını tercih eder. Eczacılık fakültelerinde öğretilen ilaç üretim teknoloji yöntemlerinin ve ilaç üretiminin pratikte uygulamasının her zaman mümkün olmamasi, milenyum kuşağı öğrencilerinin öğrenme süreçlerini daha da zorlaşmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan Simülasyona dayalı öğretim metodolojilerinin eğitime dahil edilmesinin, özellikle sağlık ve eczacılık eğitiminde öğrenmeyi önemli ölçüde geliştirdiği pek çok çalışma ile gösterilmiştir. MyDispense ve Pharmatopia, son zamanlarda eczacılık eğitimi için dünya çapında kullanılmakta olan online simülasyon programlarıdır. Bu programlarla öğrenciler eczaclık becerilerini geliştirmektedir. Pharmatopia, eczacılık fakülteleri ve endüstrisi için web tabanlı interaktif öğrenme modüllerinden oluşmaktadır. Bu simülasyon programında, her öğrenci örneğin bir tablet formülsyonunda yer alan, her bileşeni tartar, karıştırır ve tabletleri hazırlanır. Sonrasında tabletler ufalanabilirlik, sertlik, dağılma ve çözünme için değerlendirilir. Öğrencilerin, etkin pratik uygulama yapamayacakları konuları sanal ortamda uygulayarak daha iyi özümsemesi , öz güveninin artması, performans stresinin azaltılması, bilginin artırılması ve sonrasında mesleki hataların azaltılması simülasyona dayalı öğretim metodolojisinden istenen eğitim çıktılarıdır. Milenyum kuşaklarının öğrenme stillerindeki değişikliklerden yararlanılarak eğitim öğretim metotları değiştirilebilir ve daha düşük maliyetler ve sürelerde eğitim kalitesi yükseltilebilir. Bu metotların Türk İlaç Bilgi kaynaklarına uyarlanması, majistral üretime uygulanma çalışmalarının yapılmasının ise yenilikçi eczacılık eğitimine çok katkı sağlayacağı ön görülmektedir.

DOÇ. DR. YEŞİM AKTAŞ Erciyes Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji AD Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden 1994 yılında mezun oldu. Farmasötik Teknoloji alanında Hacettepe Üniversitesi’nde yüksek lisans ve doktora, Paris Üniversitesi’nde doktora yaptı. Şu anda Erciyes Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı Başkanlığı ve Erciyes Üniversitesi İlaç Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü görevlerini sürdürmektedir. MAJİSTRAL HAZIRLAMA İŞLEMLERİNİN YASAL BOYUTU Eczacılık; hastalıkların teşhis ve tedavisi ile hastalıklardan korunmada kullanılan tabii ve sentetik kaynaklı ilaç hammaddelerinden değişik farmasötik tipte ilaçların hazırlanması ve hastaya sunulması; ilacın analizlerinin yapılması, farmakolojik etkisinin devamlılığı, emniyeti, etkinliği ve maliyeti bakımından gözetimi; ilaçla ilgili standardizasyon ve kalite güvenliğinin sağlanması ve ilaç kullanımına bağlı sorunlar hakkında hastaların bilgilendirilmesi ve çıkan sorunların bildiriminin yapılmasına ilişkin faaliyetleri yürüten sağlık hizmetidir. İlaç, çeşitli yasa ve yönetmeliklerde yer almakla beraber, majistral ilaca daha az yer verilmiştir. Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmelik’te majistral ilaç, hasta için özel olarak hekim tarafından reçete edilen ve eczanede bu formüle göre hazırlanan ilaç olarak tanımlanır. Majistral ilaçlar en az müstahzarlar kadar etkin, güvenli ve kaliteli olmalı, uygun yerlerde ve koşullarda üretilmelidir. İlaçların etkinlik, güvenlik ve kaliteyi sağlamayı amaçlayan Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği’nde majistral ismiyle anılan her türlü ürünün kapsam dışında olduğu ifade edilmektedir. Benzer şekilde majistral ilaçların üretim yeri de, amacı; beşeri tıbbi ürünlerin İyi İmalat Uygulamalarına ve ilgili standartlara uygun olarak imal edilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olan Beşeri Tıbbi Ürünler İmalathaneleri Yönetmeliği’nin kapsamı dışındadır. Majistral ilaçların yer aldığı yönetmeliklerden birisi de Ecza Depoları ve Ecza Depolarında Bulundurulan Ürünler Hakkında Yönetmelik olup, majistral ve ofisinal ilaç üreminde kullanılan madde ve malzemelerin tüketiciye güvenli ve istenen kalitede sunulması ve muhafazası gibi hususlarla ilgili usul ve esasları belirlemeyi amaçlamaktadır. Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmeliğin 50. maddesine göre hazırlanan İyi Eczacılık Uygulamaları Kılavuzu’nda majistral ilaçların hazırlandığı laboratuvar bölümü, ilaç hazırlanması, saklanması, hastaya sunumu, imhası, ambalajı ve etiketleme konularında ayrıntılı bilgi verilmektedir.

PROF. DR. YILDIZ ÖZSOY İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji AD Prof. Dr. Yıldız Özsoy, Yüksek Lisansını 1985, Doktorasını 1989 yılında İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesini Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı’nda tamamlamıştır. 2000 yılında Doçent ve 2005 yılında Profesör unvanını almıştır. Çalışma alanları arasında; nazal ilaç salım sistemleri, uzatılmış salım sistemleri, nano ilaç taşıyıcı sistemler, topikal/transdermal sistemler, İlaçların ruhsatlandırılması ve patentlendirilmesi, GMP, GLP, Validasyon ve Kalite güvence konuları yer almaktadır. Prof. Dr. Yıldız Özsoy’un 60 adet Uluslararası bilimsel makalesi, 10 adet Ulusal ve Uluslararası kitaplarda bölüm yazarlığı, Ulusal ve Uluslararası pek çok bilimsel kongre ve sempozyumlara bildiri ile katılımları mevcuttur. Ayrıca, 8 adet Yüksek Lisans ve 5 adet doktora tez Danışmanlığı yapmıştır. Prof. Özsoy, doktora sonrası yaklaşık 1 yıl yurt dışına (İngiltere) bilimsel araştırmalar bulunmak üzere gitmiştir. Fakültesinin Dekan Yardımcılığı (2005-2013) görevini uzun süreler üstlenmiştir. Ayrıca TİTCK’nın Farmasötik Teknoloji ve Biyoyararlanım-Biyoeşdeğerlik Komisyonlarında (2007-2015) ve TÜBİTAK ARDEB Grup Yürütme Kurulu’nda (2017-2018) görev yapmıştır. Kontrollü Salım Sistemleri Derneği’nin Yönetim Kurulu Başkanıdır. USP VE BP’DE MAJİSTRAL FORMÜLASYONLAR Majistral formüller 4000 yıldan uzun süredir eczacılık uygulamalarının bir parçası olmuştur. Majistraller, eczanelerde hazır bulunmayan fakat doktor tarafından reçeteye yazılmış formüle göre eczanelerde eczacılar tarafından eczacılık sanatına göre hazırlanan hastaya özgü ilaç şekilleridir. Majistral reçeteler doktorun tedaviyi hastanın ihtiyaçlara göre ayarlanması için pratik bir yöntemdir. Aynı zamanda ilaçların piyasada bulunmayan formülasyonlar halinde kullanılmasını da sağlar. Majistral ilaçların kalitesini sağlamak için hazırlanan standartlar ulusal ve uluslararası farmakopelere girmiştir. Amerikan Farmakopesi (USP), beşeri ve veteriner alanlarındaki majistral formülasyonların monograflarını içermektedir. USP’de majistral ürünler ile ilgili bilgiler USP ‘‘General Chapter <795> Pharmaceutical Compounding-Nonsterile Preparations” kısmında verilmektedir. Bu monograflar, pazarda uygun herhangi bir ürünün bulunmadığı durumlarda eczacılara majistral hazırlamada yardımcı olmak için gerekli kalite standartlarını sağlamaktadır. İngiliz Farmakopesi (BP)’nde bulunan majistral formül monografları da ürünler için gerekli minimum kalite standartlarını sağlamaktadır. Bu monograflarda majistral formülün adı, tanımı, amacı, hazırlanışı, kalite testleri ve etiketleme bilgileri yer almaktadır. USP ve BP’de yer alan majistraller; oral sıvılar (çözelti, süspansiyon, emülsiyon, oksimel, şurup), oral katılar (toz), topikal ürünler (çözelti, krem, merhem, pasta, kollodyon, losyon, liniment, toz), rektal ürünler (enema, supozituvar) ve ayrıca spritler, kulak damlası ve ağız gargaraları şeklindedir. Ayrıca majistral formüllerin içeriğinde kullanılmak üzere bazı tentürlere de yer verilmiştir.

UZM. ECZ. SEVİL AĞALAR Dermako Eczane İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nde lisans eğitimini tamamladı. Amerika’da New York Long Island Üniversitesi’nde Sağlık Bakımı ve Pazarlama Yönetimi Master’ı (MS degree) yaptı. Master programı sırasında stajer öğrenci olarak Pfizer Newyork Merkez’de Norvacs dünya takımı ile çalışarak uluslararası stratejik planlama ve pazarlama konularında deneyim kazandı. Türkiye’ye döndüğünde uluslararası İsviçre ilaç firması olan ROCHE MÜSTAHZARLARI SANAYİ A.Ş. de ürün müdürü olarak çalıştı. Daha sonra BRISTOL MYERS SQUIBB INC Türkiye kurulma sürecine katıldı. Onkoloji bölümü satış ve pazarlamasını oluşturdu ve Onkoloji Bölüm Müdürü olarak çalıştı. Sağlık Bakanlığı , Hacettepe Üniversitesi ve Bristol Myers Squibb işbirliği ile Türkiye’de ilk kez televizyon, radyo ve sinemalarda eş zamanlı olarak ‘MEME KANSERİNDEN KORUNMA ‘ kampanyasını başlattı. Meme kanseri ve erken tanının önemi konusunda kadınlarda bilinçlenmeye yardımcı oldu. 2004 yılında kurduğu Dermako Eczanesi’ni kısa sürede ilaç ve kişisel bakım alanlarında zengin portföyü ile seçkin bir sağlık danışma merkezi haline getirdi. Ağustos 2015’de eczanesinde yıllardır formüle ederek ürettiği bitkisel karışımları markalaştırdı. Bir aromaterapi markası olan ‘Nature &Nurture’ portföyünün eczanelerde tanıtım ve satışına başladı. Aromaterapi konusunda dünyada önde gelen isimlerden eğitimler aldı. NEDEN AROMATERAPİ? Aromatik bitkilerin tarihte kullanımı binlerce yıl öncesine dayanmaktadır. Milattan önce 4,000 yılında sümerler selvi ve mür gibi kokulu bitkileri kullanmışlardır. Yine Eski Mısır’da milattan önce 1500 yılına dayanan 21 metre uzunluğundaki papiruslarda 850 değişik botanik ilaç formülüne

rastlanmıştır. Tıbbın babası olarak bilinen hipokrat milattan önce 4.yüzyılda aromaterapiyi banyo ve masajda tedavi amaçlı olarak kullanmıştır. Modern formda Aromaterapi 1900 yılların başında Fransa’da başlamış ve 1980 lerde Amerika’ya yayılmıştır. Aromaterapide, ruh ve beden bir bütün olarak değerlendirilmektedir. Uçucu yağların kullanımı ile fiziksel, psikolojik ve ruhsal bütünlük sağlayarak, geniş kapsamlı bir etkileşim üzerinden hastada iyilik/tedavi amaçlanmaktadır. Aromaterapi eğer doğru uygulanırsa şaşırtıcı derecede etkilidir ve vücudumuzda

positif değişikliklere neden olmaktadır. İnsanların doğal ürünlere olan ilgileri arttıkça aromaterapi son yıllarda tüm dünyada hızla ilgi odağı haline gelmektedir. Ülkemizde de son bir iki yıl içinde

parlayan yıldız konumuna gelmiştir. Aromaterapi temelde bitki bilimidir. Biz eczacılar, eğtimimiz nedeni ile bitki ve bitki bilimini en iyi bilen kişiler olarak aromaterapiyi uygulayabilecek en yetkin meslek grubuyuz. Aromaterapiye, herşeyden önce mesleğimizin bir parçası olması nedeni ile sahip çıkmalıyız. Bu nedenle bilgilerimizi

yenilemeli,temel aromaterapi ve klinik aromaterapi eğitimleri alarak, aromaterapiyi güncel eczane kullanımına sokmalıyız. Aromatik tedavi modelleri ile hem hastalarımıza doğal yollarla çözüm sunabilirken aynı zamanda ruhsal açıdan da kendilerini daha iyi hissetmelerini

sağlayabiliriz. Aromaterapi ve Fitoterapi ile sağlık danışmanı kimliğimize, yeni bir ruh ve bakış açısı getirebilir ve toplum sağlığına katkıda bulunabiliriz. .

PROF. DR. ÖZGEN ÖZER Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji AD Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden 1983 yılında mezun oldu. Aynı üniversitede Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı’nda 1986 yılında yüksek lisansını, 1992 yılında doktorasını tamamladı. 1996-1997 ve 1999-2000 yıllarında, Fransa, Paris-Sud Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi’nde doktora sonrası araştırmalarını emülsiyon formülasyon tasarımı üzerine yaptı. 2001 yılında doçent, 2007 yılında profesör ünvanını aldı. Emülsiyonlar, yarı-katı ilaç şekilleri, nanopartiküler ve mikropartiküler sistemlerin topikal uygulamaları, kozmetik formülasyonların tasarımı ve değerlendirilmesi konularında orijinal makaleleri, derlemeleri, kitap bölümleri ve editörlüğü bulunmaktadır. Çok sayıda farmasötik ve kozmetik projede danışman ve yürütücü olarak yer almaktadır. Prof. Dr. Özgen Özer halen Ege Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı ve Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı başkanı olarak görevini sürdürmektedir. YARI KATI ve KOZMETİK FORMÜLLER Yarı katı formülasyonlar deriye yada ulaşılabilen mukoza yüzeylerine lokal veya bazen de sistemik etki için uygulanan preparatlardır. Genellikle bir yarı katı preparat grubu olan kozmetik preparatlar sadece lokal etki beklenen ürün grubudur. Genel olarak, bir veya birkaç aktif maddenin tek başına veya karışım halinde bir taşıyıcı içinde çözünmesi veya dağılması ile oluşan yarı katı preparatlar, geniş açık yaralarda veya bazı deri yaralanmalarında kullanılmak üzere tasarlandığında steril olmalıdır. Topikal olarak uygulanacak bir taşıyıcı kozmetik ve kullanılış açısından değerlendirildiğinde, ürünün görünüş özellikleri, kokusu , rengi, kullanışı sırasında ortaya çıkan özellikler (adhezyon, kohezyon gibi yapısal özellikler), uygulama sonrasında ciltte kalan his ve uygulama sonrasında ciltte kalan filmin yapısı önem taşır. Yarı katı preparatların büyük çoğunluğu aktif bir madde içerirken, bir kısmı da fiziksel olarak koruyucu ve kaydırıcı özellik leri nedeniyle kullanılır. Yarı katı preparat yıkanmadan önce uygulama bölgesine yeterli bir sürede adhere olabilmelidir. Avrupa farmakopesinin adaptasyonu olan Türk Farmakopesine göre yarı katı preparatlar, Merhemler, Kremler, Jeller, Patlar, Yakılar, İlaçlı Plasterler olmak üzere birkaç gruba ayrılır. Merhemler, yağlı veya yağsız sıvağlarla hazırlanmış, yumuşak kıvamlı, oda sıcaklığında yarı katı, vücut sıcaklığında yumuşayan haricen kullanılan yarı katı preparatlardır. Kozmetik ürünlerinde genel formülasyon şekli olan kremler ise, emülsiyon şeklinde, Y/S veya S/Y tipinde preparatlardır. Jeller ise küçük inorganik partiküllerin süspansiyonu veya aralarına su molekülü girmiş büyük moleküllerin oluşturduğu yarı katı sistemler olup, genellikle sürekli fazı su olan hidrojeller şeklindedirler. Yarı katı bir ürün geliştirirken ve saklama süresince görünüş, berraklık, renk, koku, reolojik özellikler, viskozite, faz değişiklikleri, homojenite, pH, mikrobiyal limitler gibi ürün stabilitesini doğrudan etkileyen parametrelerin kontrol edilmesi gerekir.

PROF. DR. AYŞEGÜL KARATAŞ Ankara Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji AD Ankara Üniversitesi, Eczacılık Fakültesinden 1983 yılında mezun olmuştur. Ankara Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalında 1989 yılında Yüksek Lisansını, ve 1996 yılında Doktorasını tamamlamıştır. 2004 yılında Londra üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, İlaç salım araştırmaları merkezinde doktora sonrası çalışmalarda bulunmuştur. 2010 yılında Doçent ve 2016 yılında Profesör olmuştur. Çalışma alanları arasında majistral formüller önemli yer tutmaktadır. Bu konuda çok sayıda sözlü sunumu, dört adet öğrenci araştırma projesi, TEB tarafından 2015 yılında basılan Majistral İlaç Rehberi kitabında bölüm yazarlıkları bulunmaktadır. Bunların dışında İlaç salım sistemleri konusunda yaptığı çalışmalara ait yurtdışı ve yurtiçi dergilerde 25 adet makalesi ve 40’a yakın çeşitli kongrelerde sunduğu posteri yer almaktadır. ECZANELERDE EN SIK YAPILAN FORMÜLLER Günümüzde eczanelerde majistral ve ofisinal ilaç hazırlanması hazır ilaçların çeşitliliğindeki artış ve hazır ürünlerin kalitesinin üstünlüğü nedeniyle gittikçe azalmasına rağmen, çeşitli nedenlerle temin edilemeyen bazı ilaçların bu konuda gerekli bilgi ve donanıma sahip eczacılar tarafından gerek serbest eczanelerde gerekse hastane eczanelerinde hazırlanması kaçınılmaz bir zorunluluktur. Majistral ve ofisinal ilaçlar başta hastanın kendisine özel bir ilaç hazırlanması nedeniyle, hastayı psikolojik yönden olumlu etkilemesi, hastaya gerektiği dozda ve miktarda tedavi sağlaması ve ilaç israfının önlenmesi bakımından önemli bir yere sahiptir. Bunların dışında, yeni, yetim, stabilite sorunu olan ve homeopatik ilaçlar ile ESCOP’ta monografı olan bitkisel ilaçların üretimi de büyük önem taşımaktadır. Bu sunumda eczanelerde en sık yapılan reçete örneklerine yer verilecektir. Bu reçeteler içerisinde haricen kullanılan ve antiseptik özellikteki çözeltilerin büyük bir kısmı oluşturduğu görülmektedir. Bu formüllerde yer alan maddelerin özellikleri, preparatın kullanım amacı ve şekli ile bu reçetelerin hazırlanmasına ilişkin gerekli bilgiler verilerek, sorunlu reçeteler varsa bilgilendirilecek ve çözüm önerileri tartışılacaktır.

PROF. DR. ÜLKER GÜL Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. Yine Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi Hastalıklar Anabilim Dalı’nda Uzmanlık eğitimini tamamladı. 1994 yılında ‘Doçent’ oldu. 14 yıl Eğitim ve Araştırma Hastanesinde ‘Deri ve Zührevi Hastalıklar Klinik Şefi’ ve takibeden sürede 4.5 yıl Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Deri ve Zührevi Hastalıklar Anabilim Dalında ‘Profesör’ olarak çalıştı. Halen SB Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde çalışmaktadır. Çok sayıda dermatoloji uzmanı yetiştirmiştir. Yedi yıl Sağlık Bakanlığı’nda ‘İlaç ruhsat komisyonu’nda çalışmıştır. Ayrıca müfredat komisyonu, kozmetovijilans gibi birçok komisyonda görev almıştır. Ankara ve Eczacılık Fakültesi’nde 10 adet doktora dersi aldı: Yarı karı ilaç teknolojisi, taşıyıcı sistemler, kozmetik 1 ve 2, bitkilerin kozmetikde kullanımı, fitokozmetikler gibi. Türkiye’nin ilk Türkçe kitapları olan ‘Botulinum toksin uygulamaları’, ‘Dermal dolgu uygulamaları’ ve ‘Lazer uygulamaları’ kitaplarının çeviri editörüdür. ‘Göz çevresi kozmetolojisi’, ‘Erkek kozmetolojisi’, ‘Dermatokozmetolojide alternatif yöntemler’ ve ‘Genç ve güzel görünme’ isimli özel sayıların editörüdür. Yüz otuz altı uluslararası, 150 ulusal dergilerde yayınlanmış yayını vardır. Birçok kongre ve sempozyumda davetli olarak konuşma ve birçok kursta eğiticilik yapmıştır. Dermatolojik hastalıkların tedavisinde en yoğun tercih ettiği tedavi ajanı majistral formülasyonlardır. DERMATOLOJİDE MAJİSTRAL REÇETE ÖRNEKLERİ Deri vücudumuzu çepeçevre saran ve bizi dış çevreye sunan en büyük organımızdır. Deri hastalıklarında en sık kullanılan tedavi ajanı topikal tedavi ajanlarıdır. Topikal tedavi planlamasında birçok faktör göz önüne alınır. Bu faktörlerden bazıları aşağıda yer almaktadır: 1. Lezyonun yerleşim yeri: Örneğin kıllı bölgelere pomad bazında topikal ürün kullanılmamalıdır. 2. Lezyonun özellikleri: Örneğin krutlu (kabuklu) lezyonlara pomad, sulantılı lezyonlara krem bazında topikal ürün kullanılır. 3. Kullanılması planlanan maddenin uygun konsantrasyonu: Hastanın, hastalığın, hastalıklı bölgenin özelliklerine göre uygulanması planlanan etken madde miktarı farklılık taşıyabilir. 4. Penetrasyon arttırıcı maddeler ile kombinasyon varlığı ya da yokluğu önem taşıyabilir. 5. Üründeki koruyucu maddeler, koku ve renk maddeleri arzu edilmiyor olabilir. Deri hastalıklarında kullanmayı planladığımız tedavi ajanlarının ne yazık ki hepsi ticari ürün olarak bulunmamaktadır. Bu nedenle majistral formülasyonlar en önemli tedavi ajanı olmaya devam etmektedir. Majistral formülasyonlar kserozis, psoriasis, akne başta olmak üzere hemen her deri hastalığında kullanılır. Tedavinin hastaya özel planlanması da majistral formülasyonların önemini arttırmaktadır. Sunumda yukarıdaki özellikler gözönüne alınarak, hastalığın ve hastanın özelliklerine göre majistral formülasyon örnekleri verilecektir.

PROF. DR. FİGEN TIRNAKSIZ Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji AD Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden 1981 ylında mezun olmuştur. Yüksek lisansını A.Ü.Eczacılık Fakültesinde; doktorasını Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nde tamamlamıştır. Doktora sonrası bir sene Wisconsin Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi Pharmaceutics Bölümü’nde çalışmıştır. Ulusal ve uluslararası dergilerde yayınlanmış çok sayıda araştırma ve derleme makalesi, poster tebliği bulunmaktadır. Çalıştığı anabilim dalındaki öğretim üyeleri ile beraber bir patenti ve ayrıca nanoemülsiyon formülasyonu konusunda patent başvurusu mevcuttur. 10 master tezini, bir doktora tezini tamamlatmıştır. Türkçe kitaplarda 17 kitap bölümü ve yurt dışında iki ayrı kitapta iki bölümü vardır. Halen Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Kozmetoloji YüksekLisans Programı’nı ve Farmasötik Teknoloji ABD’da Kozmetoloji Bilim Dalı Başkanlığı’nı yürütmekte olup bir çocuk sahibidir. MAJİSTRAL REÇETE YAZIM KURALLARI İlaçlar, kaliteleri, güvenli oldukları, etkinlikleri ispatlandıktan sonra tüketicinin hizmetine sunulur. Hekim, sıkı bir denetim sonrası eczanenin rafında yerini alan ilaçlar içinden hastası için en uygun olanı belirler. Bazı durumlarda ticari olarak satılmakta olan hiçbir ilaç hastanın ihtiyacını karşılayamaz ve hastaya özel ilaç hazırlanması zorunlu hale gelir. Majistral ilaçlar, hastanın ihtiyacını karşılamak amacıyla hekimin reçetesinde belirttiği içerikte kişiye özel olarak hazırlanan ilaçlardır. Majistral reçeteyi doğal olarak hekim yazar. Eczacının hazırlayacağı bu reçete hekim ile eczacı arasındaki iletişimi sağlar. Hekim teşhisine uygun olarak yapılabilir özellikteki majistral reçeteyi yazmakla yükümlüdür. Bu reçetenin uygun şekilde hazırlanması ve hastanın kullanabileceği duruma getirilmesi de eczacının sorumluluğundadır. Hekim tarafından doğru majistral reçetenin yazılması çok önemlidir; çünkü eczacı kendisine getirilen reçeteyi değiştirmeden yapmakla yükümlüdür. Ne yazık ki bazen, yazılan majistral reçete yapılabilir özellikte olmayabilmektedir. Bu noktada tedaviinin aksamaması ve majistral reçenin doğru hazırlanabilmesi için eczacının hekim ile iletişime geçmesi gerekir. Ülkemiz koşullarında, çoğu non-steril ilaç şekli eczanede hazırlanabilir. Eczacılarımız, majistral ilaç yapma bilgi ve becerisine sahip olmakla birlikte, bu ilaçların yapımı belli bir uzmanlaşmayı da gerektirmektedir. Majistral ilaçların bir ihtiyacı karşılamalarına rağmen, kalitelerinin, stabilitelerinin, güvenliklerinin ve etkinliklerinin ispatlanmamış olması tüm dünyada ciddi bir sorun oluşturmaktadır. Reçetede kullanılacak kimyasalların ilaç üretimi için yeterli saflıkta olmaması ve majistral reçetelerin büyük bir çoğunluğu için standart hazırlanma yönteminin bulunmaması da başka bir sorundur. Bazen hekimin, mevcut bir ticari ilacın farklı bir ticari ilaçla karıştırılarak majistral ilacın hazırlanmasını istemesi veya bir ticari ürüne farklı bir etkin maddenin ilave edilmesini istemesi reçetenin hazırlanabilirliğini imkansızlaştırmaktadır. Sonuç olarak bu konularda belli standartların ve kuralların oluşturulması gerekmektedir.

PROF. DR. GÜLÇİN SALTAN İŞCAN Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmakognozi AD Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesinden mezun oldu. Aynı yıl Ankara Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans çalışmalarına başladı. Yüksek Lisans tezini ve eğitimini ve Doktora eğitimimi Prof. Dr. Mekin Tanker yönetiminde tamamladı. Eylül 1993’te Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı’na Yardımcı Doçent olarak atandı. Fransa’da Strazburg Louis Pasteur Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi’nde Prof. Dr. Robert Anton ile Diterpenoitler ve Flavonoitler konusunda çalıştı. Doçent ünvanını 1998 yılında aldı. Nisan 2004’de ise Farmakognozi Anabilim Dalı’nda Profesör kadrosuna atandı. Eylül 2005-Eylül 2017 arasında Farmakognozi Anabilim Dalı Başkanlığı görevini yürüttü. Uluslararası hakemli ve SCI kapsamında dergilerde yayımlanmış 78 adet, diğer dergilerde 31 adet olmak üzere toplam 109 adet yayını, bulunmaktadır. Ayrıca, “Kolon Kromatografisi” ve “Affinite Kromatografisi” konusunda yazılmış ve yurtdışında yayımlanmış 2 adet kitap bölümü ve 8 adet de yurtiçinde yayımlanmış kitap bölümü bulunmaktadır. Yönetiminde tamamlanan 5 adet doktora tezi, 14 adet yüksek lisans tezi bulunmaktadır. Tamamlanmış 19 adet projenin 12’sinde yönetici olarak görev almıştır. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Eczacılıkta Uzmanlık Eğitimi koordinatörüdür. Merkezi Strasbourg’da bulunan Avrupa Birliği, Avrupa Farmakopesi 13 A Çalışma Grubu’nda Türkiye’yi temsil etmektedir. FİTOTERAPİ ve MAJİSTRAL FORMÜL UYGULAMALARI Fitoterapi, hastalıkları önleyici ve iyileştirici olarak tanımlanmış, tıbbi bitki veya bitki kısımlarından doğrudan doğruya; ya da bitk inin farklı kısımlarından hazırlanmış farmasötik ürünlerden yararlanılarak gerçekleştirilen tedavi yöntemidir. Fitoterapi alternatif bir tedavi yöntemi olmayıp, destekleyici ya da tamamlayıcı bir tedavi şeklidir. Fitoterapi aynı zamanda rasyonel ve kanıta dayalı bir tedavi yöntemi olup, biyolojik etki/etkilerden hangi etken madde/etken madde grubunun sorumlu olduğu bilinmektedir. Fitoterapide tedavi, tedavi edici değere sahip bitki kısımlarından (droglar) hazırlanan tıbbi çaylar veya standardize edilmiş bitki ekstrelerinden hazırlanan şurup, tablet, draje, kapsül, pomat ve benzeri formlardaki bitkisel ürünler ile yapılmaktadır. Bugün ise tedavide fitoterapötikler veya fitofarmakalar kullanılmaktadır, Fitoterapi uygulamalarında, özellikle majistral formülasyonların hazırlanmasında terapötik indeksi dar olan kuvvetli etkili bitkiler veya droglar tercih edilmemelidir. Taze veya kuru bitki veya drogların kullanıldığı majistral formülasyonlarda; tıbbi bitkisel çaylar, sabit yağlar, uçucu yağlar, lipofilik ekstreler, ekstreler (katı, sıvı, yumuşak), tentürler, infüzyon ve dekoksiyon şeklinde hazırlanan sulu ekstreler, maseratlar, toz droglar, bitki özsuları ve balsamlar yer alabilir. Etnobotanik ve halk ilacı araştırmaları sonucu elde edilen bilgiler majistral preparatların temelini oluşturmaktadır. Halk ilaçları, özellikle kırsal bölgelerde yaşayan kişilerin, atadan gelen bilgilerle, kendilerinin tespit edebilecekleri rahatsızlıklara karşı kullandıkları, genellikle bitkilerden hazırlanan basit ilaç şekilleridir (çay, lapa, macun). Günümüzde halk ilacı olarak kullanılan bitkilerin kısımları doğrudan yenerek; infüzyon, dekoksiyon veya maserasyon gibi hazırlama yöntemleri ile veya yakılarak tütsü şeklinde dumanı solunarak kullanılmaktadır. Bir diğer örnek ise, eczanelerde Tanacetum parthenium ile hazırlanan ve migren tipi ağrılarda kullanılan pilüllerdir. Aromaterapi uygulamalarında da inhalasyon, masaj, kompres ve banyo terapisi için hazırlanan uçucu yağlar da majistral uygulamalara girmektedir. Bu bildiride sedatif, antisistit, laksatif, karminatif ve midevi amaçla kullanılabilecek olan majistral formüllerin yanı sıra, soğuk algınlığı, öksürük, mesane ve böbrek rahatsızlıklarında kullanılabilecek olan formüller ile birlikte İsveç şurubu, İpeka şurubu ve Tanacetum parthenium pilüllerine ait uluslararası standardı olan formüller hakkında bilgi verilecektir.

UZM. ECZ. EROL ELİ SİMSOLO Rey Eczanesi 1968 İzmir doğumlu. İlk, orta ve lise eğitimini İzmir’de tamamladıktan sonar Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesinde Lisans eğitimini tamamladı. Aynı Üniversite’de Farmasötik Teknoloji ve Kozmetoloji lisansüstü eğitimini tamamlayarak Uzman Eczacı ünvanı aldı. Uzmanlık eğitimi sırasında Ege Üniversitesi Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı ile özellikle doku onarımı üzerine yaptığı bilimsel çalışmalar bir çok uluslararası kongre ve yayında yer aldı. Son olarak AAPS, Amerikan Farmasötik Bilimler Derneği’nin 2018 PharmSciTeck edisyonunda yayınlanmaya hak kazandı. Halen IACP (Amerikan Majistral Eczacılar Akademisi) nin tek Türk üyesi olarak bir çok kurs ve seminere eğitmen ve konuşmacı olarak katıldı. Eczacılığın dışında denize tutkusunun yanı sıra tiyatro ve fotoğrafçılıkla ilgilenmektedir. İleri derecede İspanyolca ve İngilizce bilen ve bu lisanlardan profesyonel rehberlik kokartına sahip olan Erol Eli Simsolo evli ve bir çocuk babasıdır. KİŞİYE ÖZGÜ DERMOKOZMETİK ÜRÜNLER Farklı insanlar, farklı ihtiyaçlar, farklı cilt tipleri ancak ardında yatan gerçek aynı, Kendini çok özel hissetme iç güdüsü. Belki de kişiselleştirilmiş kozmetiklerin çıkış noktalarından en önemlisi bu ruh hali. Kozmetik endüstrisinde yeni trendin tanımını uzmanlardan önce ekonomistler yapmış, Dünyanın en prestijli ekonomi dergilerinden Forbes 2016 şubat sayısında konuya ilişkin ‘’Kozmetik sektöründe oyun değişiyor’’ başlığıyla yayımladığı yazısında aynen şunları aktarıyor; Kişiselleştirilmiş Kozmetikler, sektörün oyun kurallarını temelden değiştirecek gibi görünüyor. Daha spesifik olmak gerekirse, konsepti kavramaya cildinizin asıl rengi nedir sorusuyla başlayalım acaba cildiniz beyaz mı?, fildişi yada bej mi? Cildinizde Pembe veya sarı tonlar mı hakim? Gerçek olan şu ki; Klasik raf ürünleriyle cildinizi doğru makyajla eşleştirebilmeniz düşündüğünden çok daha zor. Farz edin size en uygun ürünü buldunuz, 5 yıldır aynı ürünü kullanmaktasınız. Firması formülasyonu değiştirirse yada serinin üretimine son verirse ne olacak? Yada aynı serinin nemlendiricisinin cildinize uygun olması, diğer referansların da uygun olacağını kim garanti edebilir? Tüm bu kısıtlamalar ve sorular kozmetikte son yıllarda yeni arayışlara geçilmesine ve baş döndürücü bir ivmeyle artış gösteren kişiselleştirilmiş kozmetiklerin ortaya çıkmasını sağladı. Yakın bir gelecekte sektöre tamamen hakim olacağı görülen bu trend aslında sanıldığı kadar yeni değil hatta kökleri Eczacılık tarihine kadar uzanan kadim bir eczacılık geleneği. Mottosu çok basit ‘’mevcut kozmetik ürünü cildinize uydurmak yerine cildinize en uygun ürünü tasarlamak’’. Bu işlem ihtiyaçlarınızın belirlenmesinin ardından kökleri çok eskilere dayanan geleneksel eczacılık yöntemlerini modern üretim cihazları kullanılarak kişiye özel ve kullanım süreci boyunca etkinliğini kaybetmeyecek miktarda kozmetik ürünün Eczacı tarafından üretilmesini içermekte. En yakın sağlık danışmanı olarak bizler, "her başa uyan bir şapka’’ yaklaşımına karşıyız. Her insanın benzersiz olduğuna inanıyoruz. Bu noktadan yola çıkarak, standart piyasa ürünlerinden farklı olarak kişiye ve spesifik ihtiyaca bağlı formüle edilen kremler, losyonlar ve merhemler gibi kişiye özel hazırlayacağımız her bir majistral kozmetik preparatımız ile, hastamızın ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamayı amaçlamaktayız.

PROF. DR. AYHAN SAVAŞER Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Eczacılık Bilimleri Merkezi, Farmasötik Teknoloji AD Hacettepe Ü. Eczacılık Fak’nden 1988 yılında teğmen rütbesi ile mezun oldu. GATA Eczacılık Bilimleri Merkezi F. Teknoloji AD’nda 1991-1993 yıllarında bilim uzmanlığı, 1995-1999 yıllarında doktora eğitimi aldı. 2000 yılında aynı anabilim dalında yardımcı doçent, 2007 yılında doçent oldu. TSK’nin çeşitli kademelerinde görev yaptı ve 2008 yılında Albay, 2017 yılında Prof. oldu. Parenteral ve steril ürünlerin, katı, yarı-katı ilaç şekillerinin ön formülasyon, formülasyon ve kalite kontrolleri, biyoyararlanım /biyoeşdeğerlik çalışmaları, tıbbi cihazların üretim, kontrol/analiz ve eğitimleri konusunda çalışmaları olup, İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Türk Dil Kurumu komisyon üyeliği, TEB Eczacılık Akademisi, TUBITAK’ ta danışman öğretim üyeliği /hakemlik/ izleyicilik /panelistlik görevleri vardır. Halen Sağlık Bilimleri Ü. Gülhane Sağlık Bilimleri Enstitüsü F.Teknoloji AD. Bşk. olarak görev yapmakta olup evli ve iki çocuk babasıdır. İYİ LABORATUVAR UYGULAMALARI ve STERİL MAJİSTRAL ÜRÜNLER Hastanın yaşam kalitesinin arttırılması, sürdürülmesi ve tedavi sürecinde etkin olan faktörler ile işbirliğine dayalı, devamlılık niteliği bulunan farmasötik bakımın uygulama biçimi olan, felsefesi ise eczanede bulundurulan ürünler ile ilgili hizmetleri sunmak, toplumun bu hizmetlerden en iyi şekilde yararlanmasına yardımcı olmak, ilaçlardan öngörülen yarar ile elde edilen yararı değerlendirerek verimi arttırmaya yönelik faaliyetlerde bulunmak olan İyi Eczacılık Uygulamalarının geliştirilmesini; hasta için özel olarak hekim tarafından reçeteye yazılan formüle göre eczanede hazırlanan ve eczacılık mesleği ile özdeşleşen majistral ilaçların, hekim tarafından her bir hasta için gerekli etken maddelerle istenilen dozda ve farmasötik teknolojiye uygun olarak eczane laboratuvarında taze olarak hazırlanmasını gerektirmektedir. Bu laboratuvarların, laboratuvar çalısmalarının planlanması, yürütülmesi, izlenmesi, kaydedilmesi, rapor edilmesi ve organizasyonla ilgili yöntemleri, işlemleri ve koşulları belirleyen İyi Laboratuvar Uygulamaları kapsamında belli standartlarda olması gerekmektedir. Günümüzde pek çok ilacın müstahzar formları bulunduğundan dolayı, giderek reçetesi azalmasına rağmen yine de her zaman tedavideki önemini, etkinliğini ve farklılığını kaybetmeyecek olan majistral ilaçların hazırlanma öncesinde, hazırlanmasında ve hazırlık sonrasında da, özel koşullar gerektiren, uygulamalarda dikkat edilmesi ve göz önünde bulundurulması gereken hususlar vardır. Özellikle üzerinde ‘‘STERİL” ibaresi bulunan bütün majistral ilaçların, istisnasız olarak özel üretim saha ve GMP/GLP koşullarında ve resmi farmakope standartlarında hazırlanması zorunludur. Eczacılar olarak majistral ilaçların hazırlanmasında da gereken duyarlılığı ve özveriyi göstererek, toplumun sağlık konusunda en çok güvendiği ve danıştığı mesleğimize her zaman sahip çıkmamız ve bu ilaçların güvenli, etkin ve kaliteli bir biçimde hazırlanması ve sunulmasını sağlayarak mesleğimizin gelişimine katkıda bulunmamız hepimizin görevidir.

PROF. DR. YALÇIN ÖZKAN Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Eczacılık Bilimleri Merkezi, Farmasötik Teknoloji AD Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden 1985, Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden 1998 yılında mezun olmuştur. Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) Farmasötik Teknoloji AD.da 1990 yılında “Yüksek Lisans”, 1995 yılında “Doktora” Eğitimlerini tamamlamıştır. 1996 yılında “Yardımcı Doçent”, 2001 yılında "Doçent" ve 2007 yılında “Profesör” unvanlarını almıştır. Türk Silahlı Kuvvetlerinin değişik birlik ve kurumlarında görev yapmıştır. Katı, yarı-katı ilaç şekillerinin, steril ürünlerin formülasyonları, kalite kontrolleri, hazırlanması ve eğitimleri, biyoyararlanım ve biyoeşdeğerlik çalışmaları, tıbbi cihazların üretim, kontrol ve eğitimlerinde yer almaktadır. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Eczacılık Bilimleri Merkezi Başkanı ve Gülhane Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı olarak görev yapmaktadır. Evli ve bir erkek çocuk babasıdır. TÜRK FARMAKOPESİ’NDE MAJİSTRAL FORMÜLASYONLAR Majistral İlaç; Türk Dil Kurumu, İlaç ve Eczacılık Terimleri Sözlüğü’nde “Müstahzar olarak bulundurulmayan, reçetesinde belirtilen formül bileşenlerine ve miktarlarına uygun olarak Eczacılar tarafından hazırlanan ürünler” şeklinde tanımlanmıştır. Türk Farmakopesi’nde majistral formülasyonlar, farmakopelerimizdeki tarihsel gelişim süreci içinde sürekli yer almış, ancak zaman zaman yer alma yoğunluğu değişkenlik göstermiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında Kodeks adıyla yayımlanan farmakopelerimizde sırasıyla 1930 yılında 208, 1940 yılında 230, 1948 yılında 238, 1974 yılında ise 25 adet majistral formülasyon yer almıştır. Benzer gelişmeler dünyanın diğer ülke farmakopeleri Amerikan (USP), İngiliz (BP) gibi farmakopelerinde de kısmen yaşanmıştır. İlaç ve tıbbi cihazların gelişimi ve çeşitliliğine bağlı olarak reçetelendirilen ürünlerin kaliteli, etkin, ekonomik ve güven li bir şekilde kullanılması, zamanında ve doğru olarak ulaştırılması, akılcı ve bilinçli bir şekilde uygulanması açısından kontrol altında uygun ortamlarda hazırlanması, üretilmesi, dağıtılması ve sunulması büyük önem taşımaktadır. Yukarıda belirtilen süreçler ve açıklamalar kapsamında Eczacılar tarafından hazırlanacak Majistral Formülasyonların standart olarak belirlenmiş ortamlar, koşullar ve gereklilikler doğrultusunda hazırlanabilmelerini sağlamak amacıyla Türk Farmakopesi 2017 çalışmalarında Majistral Ürünlere de yer verilmiştir. Türk Farmakopesi 2017 içinde yer alacak olan Majistral Ürünler Bölümünün etkinliğini yitirmeden gelişerek gerçek anlam ve önemini kazanabilmesi için bu alanda yer alan tüm sağlık çalışanlarının gereken önem ve gayreti göstermeleri gerekmektedir.

DOÇ. DR. EVREN ALGIN YAPAR TİTCK Analiz ve Kontrol Laboratuvarları Daire Başkanı Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi 1999`da bitirmiş, YL ve Doktora sürecinde Farmasötik Teknoloji ABD`nda öğretim elemanı olarak görev yapmış, 2009`da İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü`ne geçerek, Proje Koordinatörü, Şube Müdürü, KOSGEB SBA noktası görevlerine ilaveten 2010 itibariyle Kurumsal Dönüşümde görev almış, 2012’de Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu`nda Kozmetik Ürünler ve Tıbbi Cihaz Koordinasyon Daire Başkanlıkları, 2013-2017`de Kozmetik Ürünler Daire Başkanlığı, 2017`de Analiz ve Kontrol Laboratuvarları Daire Başkanlığı görevlerini yürütmüş ve halen devam etmektedir. 2010-2014`de Proje Çevrimi ve Yönetimi (PCM, PMI) eğitimleri almış, 2015`te Doçent unvanını almış, ECZAKDER kurucu üyesi ve Ulusal ECZAK Üyesi ve Denetleme Kurulu Üyesi, çeşitli dernek ve meslek örgütleri üyelikleri, aralarında bazı Bakanlıkların, Türk Standartları Enstitüsü`nün ve Avrupa Komisyonu`nun çeşitli komite, bilimsel komisyon ve çalışma grubu üyelikleri, uluslararası dergilerde danışma ve hakem kurulu üyelikleri, eczacılık alanında bilimsel çalışmaları ve projeleri bulunmaktadır.