Pembandaran

PembandaranPembandaran

Dari Pekan Kecil ke Bandar Dari Pekan Kecil ke Bandar DuniaDunia

Pembandaran dan Ruang Pembandaran dan Ruang BandarBandar• Persamaan dan PerbezaanPersamaan dan Perbezaan• Isu-isu utamaIsu-isu utama• Perspektif pemikiran penelitian bandarPerspektif pemikiran penelitian bandar• Proses urbanisasiProses urbanisasi

– EkonomiEkonomi– DemografiDemografi– PolitikPolitik– BudayaBudaya– TeknologiTeknologi

– Implikasi sosialImplikasi sosial

Persamaan dan PerbezaanPersamaan dan Perbezaan

• Pengkaji ruang meneliti kenapa sesetengah Pengkaji ruang meneliti kenapa sesetengah kawasan atau ruang itu sama atau berbezakawasan atau ruang itu sama atau berbeza

• Pengkaji bandar cuba memahami dan Pengkaji bandar cuba memahami dan mengenalpasti :mengenalpasti :– Kenapa bandar-bandar sama atau berbeza?Kenapa bandar-bandar sama atau berbeza?– Pola-pola pembangunan bandarPola-pola pembangunan bandar

• Perumahan, pekerjaan, kepelbagaianPerumahan, pekerjaan, kepelbagaian

– Tren sosial, ekonomi dan politik bandar Tren sosial, ekonomi dan politik bandar berbanding luar bandarberbanding luar bandar

Isu-isu utamaIsu-isu utama

• Pengkaji bandar berminat untuk Pengkaji bandar berminat untuk meneliti ruang abstrak dan ruang meneliti ruang abstrak dan ruang relatifrelatif– Ruang abstrak = ruang ideal atau Ruang abstrak = ruang ideal atau

terancangterancang•Perancangan gunatanahPerancangan gunatanah

– Ruang relatif = ruang kehidupan atau Ruang relatif = ruang kehidupan atau intraksiintraksi•Hubungkait sosio-reruang dan kewujudan Hubungkait sosio-reruang dan kewujudan

pengsingan ruangpengsingan ruang


• Untuk memahami apa yang Untuk memahami apa yang menjadikan sesuatu tempat itu menjadikan sesuatu tempat itu ‘bandar’ pengkaji bandar meneliti ‘bandar’ pengkaji bandar meneliti pengwilayahan ekonomi, politik dan pengwilayahan ekonomi, politik dan budaya di dalam dan di antara bandar budaya di dalam dan di antara bandar (juga di antara bandar dan luar (juga di antara bandar dan luar bandar)bandar)


• Pengkaji bandar meneliti pola Pengkaji bandar meneliti pola interaksi reruang antara pengeluar interaksi reruang antara pengeluar dan pengguna, komuniti budaya, dan pengguna, komuniti budaya, kejiranan, dan antara bandarkejiranan, dan antara bandar

• Salah satu isu penting bersabit Salah satu isu penting bersabit interaksi reruang di dalam dan di interaksi reruang di dalam dan di antara kumpulan ialah antara kumpulan ialah jarakjarak


• Pengkaji bandar meneliti apa yang Pengkaji bandar meneliti apa yang menjadikan pusat-pusat bandar itu menjadikan pusat-pusat bandar itu tempat-tempat yang berbezatempat-tempat yang berbeza– Memerhati perbezaan dan hubungan Memerhati perbezaan dan hubungan

fungsional yang membezakan ruangfungsional yang membezakan ruang• Selain dari apa yang terperhati dan Selain dari apa yang terperhati dan

keadaan fizikal sesuatu tempat, pengkaji keadaan fizikal sesuatu tempat, pengkaji bandar juga meneliti perasaan terhadap bandar juga meneliti perasaan terhadap tempat (tempat (sense of place)sense of place)– Artifak fizikal dan simbolArtifak fizikal dan simbol

Pendekatan pemikiranPendekatan pemikiran

• IdiografikIdiografik: Deskripsi dan klasifikasi: Deskripsi dan klasifikasi– Pusat-pusat wilayah berbanding nasionalPusat-pusat wilayah berbanding nasional– Wilayah fungsional metropolitanWilayah fungsional metropolitan

• PositivismPositivism: Sains Reruang: Sains Reruang– Kesan jarakKesan jarak– Model gravitiModel graviti

• HumanismHumanism: Makna: Makna• BehavioralismBehavioralism: membuat keputusan: membuat keputusan

– Pilihan perumahanPilihan perumahan

Pendekatan pemikiranPendekatan pemikiran

• Ekonomi-politikEkonomi-politik: Stuktur makro : Stuktur makro sosial, ekonomi, politik dan budayasosial, ekonomi, politik dan budaya– Isu-isu lokal dan globalIsu-isu lokal dan global– Perspektif dominan yang disampaikan Perspektif dominan yang disampaikan

dalam penulisandalam penulisan

Proses pembandaranProses pembandaran• Kajian pembandaran sebagai suatu Kajian pembandaran sebagai suatu

proses berkait rapat dengan pendekatan proses berkait rapat dengan pendekatan sistemssistems– Sebuah sistem ialah koleksi fenomena yang Sebuah sistem ialah koleksi fenomena yang

saling berkaitan (Input--Output—Rangsang saling berkaitan (Input--Output—Rangsang balas)balas)• Input = lazimnya fenomena atau keadaan makro ekonomi, Input = lazimnya fenomena atau keadaan makro ekonomi,

politik, demografi, budaya, teknologil, & “sosial”politik, demografi, budaya, teknologil, & “sosial”• Output =polisi gunatanah, pasaran perumahan, alam bina Output =polisi gunatanah, pasaran perumahan, alam bina

dan hasil-hasil laindan hasil-hasil lain• Rangsang balas = Negatif dan PositifRangsang balas = Negatif dan Positif

– Keadaan sejarah dan lokalKeadaan sejarah dan lokal

Perubahan ekonomiPerubahan ekonomi

• Perubahan ekonomi memandu apa, Perubahan ekonomi memandu apa, bagaimana, dan di mana barangan bagaimana, dan di mana barangan dikeluarkan dan dijualdikeluarkan dan dijual

• Pengeluaran barangan tersabit kepada Pengeluaran barangan tersabit kepada sistem-sistem teknologi yang khusussistem-sistem teknologi yang khusus

• Sistem ekonomi dan teknologiSistem ekonomi dan teknologi– Gelombang jangka panjang Kondratiev Gelombang jangka panjang Kondratiev

(50-55 tahun) & Putaran (50-55 tahun) & Putaran Kuznets Kuznets (15-25 (15-25 tahun)tahun)

Perubahan ekonomiPerubahan ekonomi

• Kitaran dan perubahan ekonomi Kitaran dan perubahan ekonomi berkait rapat dengan organisasi mod berkait rapat dengan organisasi mod pengeluaran kapitalispengeluaran kapitalis– persaingan (mercantilist)persaingan (mercantilist)– terstruktur (fordist)terstruktur (fordist)– Tidak terstruktur (flexible)Tidak terstruktur (flexible)

Putaran jangka panjang Putaran jangka panjang KondratievKondratiev

• Berdasarkan pengamatan tentang Berdasarkan pengamatan tentang turun-naik harga barangan. Sejarah turun-naik harga barangan. Sejarah menggambarkan empat arus utama:menggambarkan empat arus utama:– Revolusi industriRevolusi industri– Kondratiev BurjuisKondratiev Burjuis– Kondratiev perdagangan baruKondratiev perdagangan baru– Kondratiev ke-empatKondratiev ke-empat

KuznetsKuznets

• Gelombang 15-25 tahun digunakan untuk Gelombang 15-25 tahun digunakan untuk memahami ‘pasang-surut’ arus jangka memahami ‘pasang-surut’ arus jangka panjangpanjang– Arus pasang berlaku semasa kadar tertinggi Arus pasang berlaku semasa kadar tertinggi

stagflasistagflasi (kenaikan harga barangan dengan (kenaikan harga barangan dengan pertumbuhan semakin perlahan)pertumbuhan semakin perlahan)

– Arus surut berlaku apabila pengeluaran Arus surut berlaku apabila pengeluaran dan/atau permintaan menurundan/atau permintaan menurun

– Krisis akumulasiKrisis akumulasi

Perubahan demografiPerubahan demografi

• SaizSaiz

• KomposisiKomposisi

• TaburanTaburan

• KepadatanKepadatan

Perubahan politikPerubahan politik

• Politik pembangunan ekonomiPolitik pembangunan ekonomi

• Politik kumpulan budayaPolitik kumpulan budaya

• Reformasi politik dan perubahan Reformasi politik dan perubahan pengundianpengundian

Perubahan budayaPerubahan budaya

• Bandar sebagai pusat budayaBandar sebagai pusat budaya

• PascamodenPascamoden

Perubahan teknologiPerubahan teknologi

• Bandar sebagai pusat innovasiBandar sebagai pusat innovasi

• Implikasi teknologi baru terhadap Implikasi teknologi baru terhadap pusat-pusat bandarpusat-pusat bandar– Lrt berbanding keretaLrt berbanding kereta

Perubahan sosialPerubahan sosial

• Pusat-pusat bandar sebagai Pusat-pusat bandar sebagai pengukur sosialpengukur sosial

Asas Sistem bandarAsas Sistem bandar

Ruang kognitif peradaban Ruang kognitif peradaban awalawal

Ruang Semulajadi: Hutan, Belentara, Semak

Ruang perantara: Ladang, Huma

Ruang Budaya: Kampung Halaman

Pelan kampung Fang, AfrikaPelan kampung Fang, Afrika

Bentuk umum kawasan Bentuk umum kawasan perkampungan di Sungai Sepik, perkampungan di Sungai Sepik, New GuineaNew Guinea

Empat dari lapan pelan Empat dari lapan pelan perkampungan di dalam Manasara perkampungan di dalam Manasara SilpasastraSilpasastra

Plan konsep untuk Plan konsep untuk SarvatobhardaSarvatobharda

Ziggurat di Ur, TurkiZiggurat di Ur, Turki

Babilon kurun ke enam s.m.Babilon kurun ke enam s.m.

Sistem grid awal: MiletusSistem grid awal: Miletus

Fora, RomeFora, Rome

Carcassone, PerancisCarcassone, Perancis

Mont St. MichelMont St. Michel

Versailles, PerancisVersailles, Perancis

Pembandaran Semasa:Pembandaran Semasa:

Peralihan Bandar dan Senario Peralihan Bandar dan Senario Pembandaran di MalaysiaPembandaran di Malaysia

Peralihan bandarPeralihan bandar

• FordismeFordisme

• Desentralisasi & konsolidasiDesentralisasi & konsolidasi

• Krisis & penstrukturan semulaKrisis & penstrukturan semula

• PembandaranPembandaran

• Geografi baru bandarGeografi baru bandar

Peralihan ruangPeralihan ruang• Sejarah ruang bandar MalaysiaSejarah ruang bandar Malaysia

• Dikotomi bandar – luar bandarDikotomi bandar – luar bandar

• Petempatan dan bandar-bandar Petempatan dan bandar-bandar baru pasca-merdekabaru pasca-merdeka– Dasar Ekonomi Baru dan Dasar Dasar Ekonomi Baru dan Dasar

Pembangunan NegaraPembangunan Negara

• Pembandaran – antara Pembandaran – antara pengalaman pembangunan pengalaman pembangunan individu dan pembangunan individu dan pembangunan ruangruang

• Hirarki bandar di MalaysiaHirarki bandar di Malaysia– Peranan bandar keduaPeranan bandar kedua

• Bandar dunia dan bandar global di Bandar dunia dan bandar global di MalaysiaMalaysia– Kuala Lumpur dan PutrajayaKuala Lumpur dan Putrajaya– Jaringan dengan bandar-bandar duniaJaringan dengan bandar-bandar dunia

FordismeFordisme

• Fordisme menjelaskan integrasi Fordisme menjelaskan integrasi menegak dan mendatar industri-menegak dan mendatar industri-industri pasca perangindustri pasca perang

• Tiga era urbanisasi telah timbul Tiga era urbanisasi telah timbul akibat dari kejayaan dan kegagalan akibat dari kejayaan dan kegagalan mod produksi kapitalis inimod produksi kapitalis ini

Kaedah ‘assembly line’ di Ford Motor Company,

River Rouge

Idea asal Idea asal FordismeFordisme

Desentralisasi dan Desentralisasi dan konsolidasikonsolidasi

• DesentralisasiDesentralisasi– Di dalam dan di antara kawasan bandarDi dalam dan di antara kawasan bandar

•Antara negeriAntara negeri

• KonsolidasiKonsolidasi– Ibu pejabat korporat Ibu pejabat korporat – Aktiviti R&DAktiviti R&D


DesentralisasiDesentralisasi– SuburbanSuburban

•Manafaat aglomerasi semakin berkuranganManafaat aglomerasi semakin berkurangan•Perbezaan kos buruh dan peningkatan Perbezaan kos buruh dan peningkatan

kecekapan pengangkutan menyebabkan kecekapan pengangkutan menyebabkan kawasan-kawasan di luar kawasan utama kawasan-kawasan di luar kawasan utama menjadi semakin menarikmenjadi semakin menarik

Kebanyakan desentralisasi adalah Kebanyakan desentralisasi adalah desentralisasi perkilangan dan bukannya desentralisasi perkilangan dan bukannya buat putusanbuat putusan


• DecentralisasiDecentralisasi– Selain dari pengurangan manafaat Selain dari pengurangan manafaat

ekonomi, innovasi teknologi juga telah ekonomi, innovasi teknologi juga telah membuka ruang-ruang barumembuka ruang-ruang baru•Keperluan buruh dan proses pengeluaran Keperluan buruh dan proses pengeluaran

yang sangat berbeza dari dahuluyang sangat berbeza dari dahulu


• KonsolidasiKonsolidasi– Pusat-pusat kawalan korporat seperti Pusat-pusat kawalan korporat seperti

New York, Chicago, & LA—berjaya New York, Chicago, & LA—berjaya mengumpulkan ibu-ibu pejabatmengumpulkan ibu-ibu pejabat

Krisis dan penstrukturan Krisis dan penstrukturan semulasemula• Krisis minyak merupakan salah satu Krisis minyak merupakan salah satu

krisis utamakrisis utama• Pasaran buruh baruPasaran buruh baru

– NIC – negara industri baruNIC – negara industri baru

• Persaingan duniaPersaingan dunia– Amerika, Eropah, Jepun, CinaAmerika, Eropah, Jepun, Cina

• Perubahan teknologiPerubahan teknologi• Hasil: Inflasi, Defisit Hasil: Inflasi, Defisit

Memahami evolusi ruang Memahami evolusi ruang bandar Malaysiabandar Malaysia

• Sejarah bandar dan pembandaran di Sejarah bandar dan pembandaran di MalaysiaMalaysia

• Bandar asal, bandar kolonial, pasca-Bandar asal, bandar kolonial, pasca-kolonial dan bandar barukolonial dan bandar baru

Asas pembandaran di Asas pembandaran di Malaysia – dikotomi bandar Malaysia – dikotomi bandar luar bandarluar bandar• Apa yang dilihat sebagai bandar asal Apa yang dilihat sebagai bandar asal

di Malaysiadi Malaysia

• Hubungan bandar – luar bandar asalHubungan bandar – luar bandar asal

• Hubungan bandar-luar bandar Hubungan bandar-luar bandar masakinimasakini

• Jaringan wilayah bandar Jaringan wilayah bandar

Petempatan dan bandar-Petempatan dan bandar-bandar baru pasca-merdekabandar baru pasca-merdeka

• Peranan DEB dan DPNPeranan DEB dan DPN

• Petaling Jaya – sub bandar pertama?Petaling Jaya – sub bandar pertama?

• FELDA – petempatan berasaskan FELDA – petempatan berasaskan pertanianpertanian

Agropolitan – pendekatan baru bandarAgropolitan – pendekatan baru bandar

• Pembukaan bandar-bandar baruPembukaan bandar-bandar baru– Bandar Baru BangiBandar Baru Bangi

Proses pembandaranProses pembandaran

• Proses perubahan dari keadaan luar Proses perubahan dari keadaan luar bandar kepada keadaan bandarbandar kepada keadaan bandar

• Pengalaman pribadi berbanding Pengalaman pribadi berbanding pengalaman reruangpengalaman reruang

Hirarki bandar di MalaysiaHirarki bandar di Malaysia

• Jaringan bandar di MalaysiaJaringan bandar di Malaysia

• Sistem bandar utamaSistem bandar utama

Pembandaran kiniPembandaran kini

• Setelah masalah runduman ekonomi Setelah masalah runduman ekonomi 1988. Beberapa teknologi telah 1988. Beberapa teknologi telah timbul yang menggerakkan timbul yang menggerakkan pertumbuhan bandar pertumbuhan bandar – Pengeluaran, transaksi, dan edaranPengeluaran, transaksi, dan edaran

Pembandaran kiniPembandaran kini•Perkembangan sosio-reruang Perkembangan sosio-reruang

yang lainyang lain– Teknologi pengeluaran mengubah Teknologi pengeluaran mengubah

hubungan modal-buruh (pengurangan hubungan modal-buruh (pengurangan kos buruh)kos buruh)

– Agihan buruh antarabangsa menjadi Agihan buruh antarabangsa menjadi norma pengeluarannorma pengeluaran

– Reformasi ekonomi negaraReformasi ekonomi negara•Pengswastaan dan kawalan matawangPengswastaan dan kawalan matawang

•Hartanah dan pemilikan asingHartanah dan pemilikan asing


• Peralihan dari perkilangan kepada Peralihan dari perkilangan kepada industri perkhidmatanindustri perkhidmatan– Teknologi telekomunikasi baru Teknologi telekomunikasi baru

membolehkan aglomerasi perkhidmatanmembolehkan aglomerasi perkhidmatan


• Hirarki baru bandar yang Hirarki baru bandar yang menggambarkan globalisasi produksi menggambarkan globalisasi produksi baranganbarangan– Bandar dunia Bandar dunia

•NYC, London, & TokyoNYC, London, & Tokyo

Pembandaran Pembandaran kinikini• Hirarki fungsi Hirarki fungsi

semakin jelas semakin jelas kelihatankelihatan– Fungsi Pulau Fungsi Pulau

Pinang, Johor Pinang, Johor Baru, Ipoh, Baru, Ipoh, MelakaMelaka

Koridor-koridor pembangunan


• Hirarki juga dikaitkan dengan isu-isu Hirarki juga dikaitkan dengan isu-isu kualiti hidupkualiti hidup

• Demografi baruDemografi baru– Kekayaan baru bandar dan luar bandarKekayaan baru bandar dan luar bandar

Geografi baru bandarGeografi baru bandar

• Arus balik urbanisasiArus balik urbanisasi– Pengurangan penduduk di bandar-Pengurangan penduduk di bandar-

bandar besarbandar besar– Pertumbuhan semula kawasan luar Pertumbuhan semula kawasan luar

bandar – perubahan dari pertanian bandar – perubahan dari pertanian kepada pembinaankepada pembinaan

– Proses sub-urban yang pantasProses sub-urban yang pantas

Geografi baru bandarGeografi baru bandar

• Pembandaran semula – Pulau Pembandaran semula – Pulau Pinang dan MelakaPinang dan Melaka– Gentrifikasi bandar dan desaGentrifikasi bandar dan desa

Kualiti kehidupanKualiti kehidupan

• Kualiti hidup telah timbul sebagai Kualiti hidup telah timbul sebagai faktor pemilihan lokasi yang faktor pemilihan lokasi yang utamautama– Kos harianKos harian– Pertumbuhan pekerjaanPertumbuhan pekerjaan– rekreasirekreasi– Identiti budaya Identiti budaya – PengangkutanPengangkutan– Kemudahan kesihatanKemudahan kesihatan– pendidikanpendidikan

Bandar dunia dan bandar Bandar dunia dan bandar globalglobal

• Jaringan bandarJaringan bandar

• Identiti bandarIdentiti bandar

• Bandar pasca-moden berbanding Bandar pasca-moden berbanding bandar tradisionalbandar tradisional

Documents

Pembandaran