PENANDA WACANA
Penanda wacana ialah rangkai kata yang digunakan untuk
menghasilkan karangan yang baik dan teratur.
* Ia menghubungkan satu ayat dengan ayat yang lain, suatu isi
dengan isi yang lain dan suatu idea dengan idea yang lain yang
saling berkaitan.
* Penanda wacana juga sering digunakan apabila memulakan
perenggan yang baharu. Apabila dua ayat digabungkan dengan penanda
wacana yang sesuai, ayat itu akan menjadi lebih lancar dan sempurna
serta mempunyai pertalian idea.
Penanda wacana boleh dibahagikan kepada beberapa kategori
mengikut fungsinya. Antaranya ialah:
Contoh ayat:1. Kami daripada keluarga yang miskin.Sungguhpun
demikian, kami tidak pernah meminta belas ihsan daripada orang
lain.
2. Saliza memang seorang murid yang pintar.Namun begitu, dia
jarang membantu rakannya yang lemah dalam pelajaran.
3. Jalan itu agak sunyi.Walau bagaimanapun, itulah satu-satunya
jalan untuk pergi ke banglo Dato' Kamal.
4. Amirul tidak pergi ke sekolah.Sebaliknya, dia melepak di
pusat permainan video.
Contoh ayat:1. Saya tidak dapat melihat dengan jelaslebih-lebih
lagipada waktu malam.
2. Danish suka menonton rancangan dokumentari,tambahan pulayang
berkaitan dengan haiwan.
3. Ramai suri rumah berbelanja di pasar raya itu kerana terdapat
pelbagai jenis barang.Lagi pun, harganya murah.
4. Farzana mendapat tawaran belajar di luar negara.Malah,
perbelanjaannya pun akan ditanggung oleh kerajaan negeri.
Contoh ayat:1. Ibunya telah meninggal dunia beberapa bulan yang
lalu.Sejak itu, dia sering termenung dan kelihatan murung.
2.Badrul selalu ponteng sekolah.Lantaran itu,ibu bapanya telah
dipanggiloleh pihak sekolah untuk menyelesaikan masalah
tersebut.
3.Ibu bapa saya tiada di rumah ketika ini.Oleh itu, saya dan
adik-adik saya tidak dibenarkan bermain di luar rumah.
4. Peperiksaan UPSR semakin hampir.Justeru, kita perlu belajar
bersungguh-sungguh dan menumpukan sepenuh perhatian semasa guru
sedang mengajar.
KATA GANTI NAMA DIRI Kata Ganti Nama Diri digunakan untuk
menggantikan nama seseorang.Kata Ganti Nama Diri dibahagi kepada 3
jenis, iaitu :1. Kata Ganti Nama Diri Pertama2. Kata Ganti Nama
Diri Kedua3. Kata Ganti Nama Diri Ketiga
Kata Ganti Nama Diri Pertama:Digunakan untuk orang yang
bercakap.
Bentuk Tunggal: saya, aku, beta, patik, hambaBentuk Jamak :
kami, kita
Panduan menggunakan Kata Ganti Nama Diri Pertama:Saya: -
digunakan ketika bercakap dengan a) orang yang baru dikenali b)
orang yang lebih tua c) teman-teman
Ayat: 1) "Saya akan pulang lewat hari kerana ada kelas
tambahan," kata Hasnah kepada ibunya.
2) "Nama saya Susana,saya datang dari Pulau Pangkor," kata
Susana memperkenalkan dirinya ketika menghadiri temu duga.
Aku: - digunakan ketika bercakap dengan a) orang yang sangat
rapat , mesra dan sedarjat b) ketika berdoa kepada Tuhan c) tidak
boleh digunakan dalam suasana rasmi seperti majlis rasmi dan surat-
menyurat rasmi.Ayat: 1) "Marilah singgah di rumah aku dulu," kata
Azmi kepada Azman. 2) Ya, Allah, tabahkan hati aku untuk menghadapi
dugaan ini!
Beta: - digunakan oleh raja dan sultan ketika bertitah.
Ayat: 1) "Beta akan pastikan rakyat di negeri ini hidup dengan
aman dan damai," titah Sultan Allauddin.
Patik: - digunakan oleh orang yang berkedudukan / berpangkat
ketika bercakap dengan raja / sultan.
Ayat: 1) "Patik akan melaksanakan segala titah perintah Tuanku,"
sembah Hang Tuah kepada Sultan.
Hamba: - digunakan oleh orang biasa yang tidak berkedudukan /
berpangkat ( dengan tujuan untuk merendahkan diri apabila bercakap
dengan orang lain.
Ayat: 1) "Bolehkah hamba menumpang di kampung ini?" tanya pemuda
itu.
Kami: - digunakan untuk merujuk orang yang bertutur serta
rakan-rakannya. - tidak termasuk orang yang menjadi teman
berbicara.
Ayat: 1)Kami akan pergi ke kedai buku sebelum berjumpa dengannya
di restoran.
2) Kami tidak dapat menghadiri majlis harijadinya kerana
terpaksa pulang ke kampung dengan segera.
Kita: - digunakan untuk merujuk orang yang bertutur. - termasuk
orang yang menjadi teman berbicara ( merujuk kepada semua )
Ayat: 1) Walau di mana kita berada, kita haruslah ingat akan
jasa ibu bapa yang memelihara kita sejak darikecil lagi.
2) "Sekolah kita akan mengadakan gotong-royong pada hari Sabtu
ini," kata ketua pengawas kepada pelajar-pelajar.
Penjodoh bilangan ialah perkataan yang digunakan berpasangan
dengan kata nama untuk membilang atau menyebut kata nama itu. 1)
angkatan Digunakan untuk : kumpulan atau kelompok benda dan
manusiaContoh : tentera, usahawan, sasterawan, belia, penulisAyat
Seangkatan pegawai polis bergegas ke tempat kemalangan itu2)
bakulDigunakan untuk: benda yang diisikan di dalam bakulContoh :
kuih, sampah, buah, makananAyat Mak Limah membawa sebakul kuih
keria untuk dijual di gerai3) barisDigunakan untuk: benda yang
berderet atau manusia yang beraturContoh : ayat, rumah, murid,
tulisan, kerusiAyat Dua buah baris rumah setinggan hangus dijilat
api pagi tadi4) batang Digunakan untuk: : benda yang lurus,
panjang, dan keras Contoh : gigi, pakuk,lilin, jalan raya,
tongkatAyat Datuk berjalan dengan menggunakan sebatang tongkat
rotan5) bentuk Digunakan untuk : benda yang kecil dan berbentuk
lengkungContoh: : subang,cincin,mata kailAyat Balkis membeli dua
bentuk cincin berlian untuk tunangnya6) BerkasDigunakan untuk:
benda yang telah diikat dalam satu ikatanContoh : bulu, rotan,
kunci, lidi, rantingAyat Along Ajai membawa seberkas rotan dari
hutan7) bidang Digunakan untuk : benda yang lebar, luas, dan
rataContoh : sawah, ladang, tanah, tikar dan permaidaniAyat Nenek
membentang sebidang tikar nipah untuk tetamu yang datang.8)
bijiDigunakan untuk : buah buahan dan benda yang berbentuk
bulatContoh : cawan,butang,guli, pinggan, tembikaiAyat Salleh
menyusun enam biji cawan di atas meja
9) bilahDigunakan untuk : senjata atau benda yang tajam dan
runcingAyat : Ayu memotong kek hari jadinya dengan menggunakan
sebilah pisau10) botolDigunakan untuk : bahan cecair yang diisikan
ke dalam botolContoh : air, dakwat minumam, kicap, minyakAyat Datuk
Anuar sempat membeli tiga botol minyak wangi ketika berada di luar
negara11) buahDigunakan untuk : benda yang besar, tempat, bangunan
dan semua jenis kenderaanContoh :
air,dakwat,minuman,kicap,minyakAyat Hairul berasa hairan apabila
melihat sebuah lori tiba-tiba berhenti di hadapan rumahnya12
bukuDigunakan untuk : benda yang berbuku dan berbongkah kecilContoh
: benang,roti sabunAyat Shamsul membeli sebuku roti di kedai
itu
13 Bungkus Digunakan untuk : kumpulan benda yang dibalutContoh :
coklat, nasi lemak, makanan ringanAyat Emak menyediakan lima belas
bungkus nasi lemak untuk dibawa ke pejabat14 ButirDigunakan untuk :
benda yang kecil dan bulatContoh : peluru,telur,beras,bawang,
kelapaAyat : Salmah mengupas lima butir bawang merah.15 Carik
Digunakan untuk : benda yang dikoyak kecil kecil dan
memanjangContoh : daun, kertas, perca kainAyat Danial menggunakan
beberapa carik perca kain untuk ditampal pada lukisannya16)
cebisDigunakan untuk: benda yang sudah dipotong atau dikoyak kecil
kecilContoh : kertas, kainAyat Emak menampal seluar adik yang koyak
dengan menggunakan secebis kain
17 cekakDigunakan untuk : benda yang dipegang secara
mencekakContoh : benih padi, serai, sirih, sayur sayuranAyat :
Pakcik Halim mengambil secekak benih padi dari tapak semaian18
cubit Digunakan untuk : benda yang diambil sedikit sahajaContoh :
garam, gula, kuih, makananAyat Suria memasukkan secubit garam ke
dalam masakannya19 cucukDigunakan untuk : benda yang dicucuk dengan
lidiContoh : meriam,pistol,senapangAyat Abang membeli lima puluh
cucuk sate ayam dan daging lembu
20 das Digunakan untuk : bunyi letupan dan tembakanContoh :
meriam,pistol, senapangAyat Adik segera menutup telinga apabila
terdengar beberapa das tembakan
21 deret Digunakan untuk : bangunan dan kenderaan yang berderet
deretContoh : gerai , kedai rumah, lori, motosikalAyat Datuk saya
mempunyai sederet rumah sewa di Klang22 ekarDigunakan untuk :
kawasan yang luasContoh : bendang, sawah,tanah,ladangAyat Pakcik
menjual beberapa ekar tanah sawahnya untuk membiayai pelajaran
anaknya23 ekorDigunakan untuk : semua jenis haiwanContoh :
ayam,lembu,gajah,unta zirafahAyat : Haji Ahmad memelihara dua ekor
kucing parsi24) gelasDigunakan untuk : cecair yang diisikan ke
dalam gelasContoh : air kelapa, susu, kacang soyaAyat Fakarudin
membeli dua gelas air kacang soya di pasar malam
25 gelungDigunakan untuk : benda yang panjang dan
bergelungContoh : dawai kawat, rotan, tali wayarAyat Ah Cong
menggunakan dua gelung dawai untuk membuat pagar26 gemalDigunakan
untuk : benda yang dikumpulkan dan diikatContoh : padi, rumput
lalangAyat David membawa empat gemal rumput di belakang
motosikalnya27 genggamDiguanakan untuk : benda yang boleh
digenggamContoh : beras, padi, garam,pasir, pulutAyat : Nenek
memasak tiga genggam pulut pagi tadi28 gerombolanDigunakan untuk :
kumpulan orangContoh : askar pengganas, polis, tenteraAyat
Segerombolan polis telah dikejarkan ke tempat rusuhan itu
29 gugusDigunakan untuk : kumpulan benda yang berkelompok dan
buah buahan dalam setangkaiContoh : bintang, anggur, kunci,
langsat, rambutanAyat : Mei Lan membeli tiga gugus langsat di gerai
itu30 gulungDigunakan untuk : membilang benda yang panjang dan
bergulungContoh : filem, kain, kertas, permainan, tikarAyat Nalini
menjemur tiga gulung permaidani di pagar rumahnya31 gumpalDigunakan
untuk : benda yang bergumpalContoh : asap, awan, kapas, kekabu,
tembakauAyat : Ekor, kucing siam itu seperti segumpal kapas32
helaiDigunakan untuk : benda yang nipis, lembut, lebar, dan
berkeping kepingContoh : baju, borang, cadar, tuala, sapu
tanganAyat : Di dalam almari itu cuma ada sehelai baju33
hidangDigunakan untuk : makanan yang siap disajikanContoh : kuih,
lauk, nasiAyat Puan Noriah menyediakan dua hidangan kuih kepada
tetamu yang hadir34 hirisDigunakan untuk : benda yang sudah potong
tipis tipisContoh : lobak merah, tomato, timun, dagingAyat Puan Jah
meletakkan tiga hiris timun di atas hidangan nasi ayam itu35 ikat
Diguanakan untuk : benda yang telah diikatContoh : atap, kayu,
sayur sayuran, sirihAyat Faizah membeli dua ikat sawi dan tiga ikat
kangkung36 jambakDigunakan untuk : benda yang berangkai
rangkaiContoh : bunga, kunciAyat Wati berasa sungguh gembira
menerima sejambak bunga daripada tunangnya37 jambanganDigunakan
untuk : kumpulan bunga yang sudah digubah bungaContoh : BungaAyat
Daris meletakkan jambangan bunga itu di atas mejanya
38 jemput Digunakan untuk : benda yang diambil dengan hujung
jari Contoh : rempah, garam, gula, kunyitAyat Ibu menggaul ikan
kembung itu dengan garam dan dua jemput serbuk kunyit39 jengkal
Digunakan untuk : jarak atau lebar sesuatu benda atau tempat dengan
menggunakan kedua dua hujung jari tanganContoh : kain, benang,tali
dawaiAyat : Panjang meja tulis itu lima jengkal40 KajangDigunakan
untuk : benda yang berbentuk lebarContoh : kain, kertas,
layarAyatHadi memerlukan empat kajang kertas untuk menampal dinding
biliknya41 kakiDigunakan untuk : benda yang bertangkaiContoh :
payung, lilin, cendawanAyat : Lina meletakkan sekaki payung di
belakang pintu
42 kalungDigunakan untuk : benda yang diikat secara bersembunyi
dalam bentuk bulatanContoh : manik, mutiara, Ayat Encik Ravi
menempah dua kalung bunga malai untuk majlis perkahwinan anaknya43
) Kandang Digunakan untuk : haiwan yang berada di dalam
kandangContoh : lembu, kambing, kerbau, kuda, biri,biriAyat Pak Din
berasa sedih kerana sekandang lembunya terkena penyakit kuku dan
mulut44 kapur Digunakan untuk : sirih yang telah siap
dikapurkanContoh : sirihAyat Nenek mengunyah sekapur sirih sambil
mengayam tikar45karanganDigunakan untuk : bunga siap digubahContoh
: pelbagai jenis bungaAyat Puan Jamilah mendapat sekarangan bunga
daripada pekerja - pekerja sempena hari jadinya46 kawanDigunakan
untuk : kumpulan haiwanContoh : burung, gajah, lebah, merpati,
serigalaAyat : sekawan gajah telah merosakkan tanaman pisang di
kampung itu47 kelompokDigunakan untuk : kumpulan benda, haiwan dan
manusiaContoh : pulau, nelayan, bintang, gajah, juruteraAyatNina
asyik melihat sekelompok bintang yang berkelipan pada malam itu48
Kepal Digunakan untuk : benda yang boleh dikepalContoh :
nasi,pulut,tanah, dodolAyat Fatin makan dua kepal pulut yang
ditanak oleh neneknya49 KEPINGDigunakan untuk : benda yang rata,
nipis dan lebarContoh : biskut, gambarAyat Zainal makan tiga keping
biskut sahaja pada waktu rehat
50 KEPULDigunakan untuk : benda yang berkepul-kepulContoh :
asap,awan,wapAyat Siti menjerit jerit apabila melihat kepul asap
hitam dari dapur rumahnya
3
