PENGAWALSELIAAN AKTIVITI BIOKESELAMATAN

2015 - 2019

KANDUNGAN

Pengenalan

Kepada

Biokeselamatan

TADBIR URUS

Biokeselamatan

...merujuk kepada kawalselia yang dilakukan bagi mengurangatau menghapuskan potensi risiko atau kesan buruk daripadabioteknologi moden ke atas kesihatan manusia, tumbuh-tumbuhan dan haiwan, persekitaran dan kepelbagaianbiologi.

Bioteknologi moden atau kejuruteraan

genetik - aktiviti yang melibatkan pengambilan

gen daripada suatu organisma dan

memasukkannya ke dalam sel organisma lain

bertujuan untuk menghasilkan LMO/GMO

dengan ciri-ciri baharu yang dikehendaki.

Living modified organism / Genetically

modified organism (LMO / GMO)

-----------------------------------

Organisma yang diubah suai genetiknya

untuk menghasilkan ciri-ciri baharu yang

tiada pada ciri-ciri asal organisma tersebut

melalui kaedah bioteknologi moden.

BIDANG BERPOTENSI

LMO

PERTANIAN & PERLADANGAN

KESIHATAN & PERUBATAN

PERTAHANAN

KAWALAN PENCEMARAN

PEMAKANAN

PENTERNAKAN

Bidang berpotensi untuk penggunaan LMO –

bersifat cross-cutting

• Sel tisumanusia/haiwan/tumbuhan

• Haiwan

• Mikrorganisma

• Tumbuh-tumbuhan

• Ikan

• Serangga

• Semua kehidupanlain

Penghasilan LMO

• Malaysia – Menandatangani & Parti kepada CBD pada 1994.

• 3 objektif CBD: conservation, sustainable utilisation & sharing of the benefits from the utilisation of genetic resources.

• Terdapat 2 Protokol dan 1 Protokol Tambahan di bawah CBD.

• Setakat Disember 2018: 196 Parti/Ahli CBD.

• BBP, KATS merupakan national focal point CBD.

KONVENSYEN KEPELBAGAIAN BIOLOGI(Convention on Biological Diversity - CBD)

Convention on Biological Diversity

Cartagena Protocol on Biosafety

Nagoya-Kuala Lumpur

Supplementary Protocol on Liability

and Redress

Nagoya Protocol on Access and Benefit Sharing

• Malaysia – Menandatangani & Parti kepada Protokol inipada 2003.

• Objektif Protokol: to protect biological diversity from the potential risks posed by LMO/GMO resulting from modern biotechnology. Focuses on transboundary movement of LMO/GMO arising from modern biotechnology processes.

• Setakat Disember 2018: 171 Parti/Ahli CPB.

• BBP, KATS adalah national focal point.

PROTOKOL CARTAGENA MENGENAI BIOKESELAMATAN(Cartagena Protocol on Biosafety)

A legally binding protocol to CBD.

KAWALSELIA PERGERAKAN LMO DAN PRODUK LMO MERENTASI SEMPADAN

Negara A

Negara B

Malaysia

Undang-undang domestik –

Akta Biokeselamatan 2007

Pergerakan merentas sempadan –

Cartagena Protocol on Biosafety

TADBIR URUS PENGAWALSELIAAN AKTIVITI BIOKESELAMATAN

Dasar &

Perundangan

Struktur

Biokeselamatan

di Malaysia

Penguatkuasaan

LMO

Kerjasama antara

Kementerian/Jabatan/

Agensi

Program

Kesedaran/

Pendidikan

Dasar & Perundangan

Mengambilkira keperluan yang digariskan di dalam dasar dansasaran yang telah dinyatakan di peringkat nasional danantarabangsa:

Agenda 2015-2030 Bagi Pembangunan Mampan

Strategic Plan for the Cartagena Protocol on Biosafety 2011-2020

Rancangan Malaysia Ke-11 - Melaksana Pertumbuhan Hijau

Dasar Kepelbagaian Biologi Kebangsaan 2016-2025

Pelan Tindakan Keselamatan Makanan Kebangsaan 2010-2020

Dasar & Perundangan

Mewujudkan akta dan peraturan berkaitan biokeselamatan:

Akta Biokeselamatan 2007

Peraturan-Peraturan Biokeselamatan (Kelulusan & Pemberitahuan)2010

Peraturan-Peraturan Biokeselamatan (Tatacara Pensampelan) 2018

Peraturan-Peraturan Biokeselamatan (Pengkompaunan Kesalahan)2018

Peraturan-Peraturan Makanan 1985

Dasar & Perundangan

Garis Panduan Biokeselamatan

Mewujudkan garis panduan

biokeselamatan bagi membantu

organisasi yang melakukan

aktiviti pelepasan dan

kegunaan terkawal dibawah

Peraturan-Peraturan

Biokeselamatan (Kelulusan &

Pemberitahuan) 2010

Struktur Biokeselamatan di Malaysia

12

*

Menteri Air, Tanah

& Sumber Asli,

KATS

Pengerusi

Lembaga Biokeselamatan Kebangsaan

Ketua Setiausaha, KATS

Ahli-Ahli: MOA, KKM, MPI, KPDNHEP, MITI,

MESTECC, 4 Org Pakar

Ketua Pengarah, JBK

Setiausaha Lembaga

Jabatan

Biokeselamatan

Jawatankuasa

Penasihat

Pengubahsuaian

Genetik (GMAC)

Jawatankuasa Kecil di

bawah Jawatankuasa

Penasihat

Pengubahsuaian

Genetik – Pemantauan

(JKG Pemantauan)

Jawatankuasa

Kecil Penilaian

Risiko

(Alam Sekitar)

Jawatankuasa

Kecil Penilaian

Risiko

(Kesihatan

Manusia)

Jawatankuasa Kecil

Penilaian

Pemberitahuan

Jawatankuasa

Kecil Penilaian

Risiko

(Kesihatan

Haiwan)

Fungsi Lembaga

Biokeselamatan

Kebangsaan

(Subseksyen 5(1) Akta

Biokeselamatan 2007)

Membuat keputusan tentang semua permohonan Kelulusan

dan Pemberitahuan.

Memantau aktiviti berkaitan LMO dan hasilannya.

Menggalakkan aktiviti penyelidikan, pembangunan,

pendidikan dan latihan tentang biokeselamatan.

Menubuhkan mekanisme untuk memudahkan

pengumpulan, penyimpanan dan penyebaran data

berkaitan LMO dan biokeselamatan.

Melaksana atau mengadakan peruntukan bagi

pelaksanaan obligasi yang berbangkit daripada perjanjian,

konvensyen, atau triti berkaitan biokeselamatan.

Subseksyen 5(2) – Lembaga hendaklah mempunyai kuasa untuk melakukan apa-

apa perkara yang difikirkan patut untuk membolehkannya melaksanakan fungsinya

dengan berkesan atau yang bersampingan dengan pelaksanaan fungsinya.

Keputusan LBK

Hebahan awam dan

komunikasi risiko

KEPUTUSAN

LBK

MAKLUMBALAS AWAM

Termasuk sosio ekonomi,

kepentingan negara dan

keutamaan

PENENTUAN DASAR

Penilaian risiko oleh pakar (GMAC)

Pelan Gerak Balas Kecemasan

(ERP)

PENILAIAN TEKNIKAL/SAINTIFIK

17

Pengerusi IBC

Biological Safety Officer (BSO)

Ahli IBC

Penyelidik Utama (PI)

Kakitangan Makmal

IBC

LEMBAGA BIOKESELAMATAN KEBANGSAAN (LBK)

Penubuhan Jawatankuasa

Keinstitusian Biokeselamatan (IBC)

Jawatankuasa Keinstitusian Biokeselamatan

(IBC) adalah sebuah jawatankuasa pakar

formal yang ditubuhkan oleh sesebuah

organisasi untuk memastikan pematuhan

kepada Akta Biokeselamatan 2007 semasa

menjalankan aktiviti kegunaan terkawal yang

melibatkan LMO. Penubuhan IBC mematuhi

Akta Biokeselamatan 2007 [Akta 678] dan

Bahagian II Peraturan Biokeselamatan

(Kelulusan dan Pemberitahuan) 2010.

Sesebuah IBC mesti berdaftar dengan

Lembaga Biokeselamatan Kebangsaan (LBK).

Tadbir Urus Struktur Organisasi Biokeselamatan

Pelepasan

Keputusan LBK

Agensi/Institut

Latihan BTW

Agensi/Institut

IBC Berdaftar

Permohonan Notifikasi

Keputusan LBK

Kawal Selia

Aktiviti

Pelepasan &

Kegunaan

Terkawal

168

17

33

20

Tujuan: Pelan PenguatkuasaanBiokeselamatan disediakan sebagaipanduan kepada JBK dan jabatan/agensiyang terlibat membantu JBKmenguatkuasakan Akta Biokeselamatan2007 untuk menghadapi isu dan cabaranyang dihadapi.

Tempoh pelaksanaan: 2018-2020.

4• TERAS

10• STRATEGI

18• PELAN

TINDAKAN

Penguatkuasaan LMO:Pelan Penguatkuasaan Biokeselamatan 2018-2020

AKTIVITI PENGUATKUASAAN

PINTU MASUK

DARAT: SEMPADAN

LAUT:PELABUHAN

UDARA: LAPANGAN TERBANG

PREMIS KAJIAN PASARAN LAPANGAN*

Penguatkuasaan LMO

Nota: *Lapangan: pemantauan dilaksanakan secara ad hoc

(cth: sawah padi, ladang kekwa, ternakan udang etc)

Kerjasama Antara Kementerian/Jabatan/Agensi :Analisis Pengesanan LMO

Pengekstrakan DNA

(Sumber: Jabatan Kimia Malaysia)

Alat Real Time PCR untuk penentuan

event & kuantifikasi GMO

(Sumber: Jabatan Kimia Malaysia)

Kaedah Pengesanan DNA - Polymerase Chain

Reaction (PCR) Jabatan Kimia Malaysia (KIMIA) - sejak 2010.

Makmal Kesihatan Awam Kebangsaan (MKAK) -

pertengahan 2016.

Institut Penyelidikan Perhutanan Malaysia (FRIM) - sejak

Mac 2018.

Makmal Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan

(BKKM), Kementerian Kesihatan Malaysia - sejak Jun 2018

Makmal Kesihatan Miri - bermula Januari 2019

Kaedah Pengesanan Protein - Rapid Test Kit

Jabatan Biokeselamatan (JBK) - sejak 2015.

24

Kerjasama Antara Kementerian/Jabatan/Agensi : Matriks Penguasaan Bersepadu

Agensi-agensi yang terlibat dalam pemantauan dan

penguatkuasaan dikenalpasti supaya aktiviti

pemantauan dapat dilaksanakan bersama

PENUBUHAN JAWATANKUASA TEKNIKAL

PENGUATKUASAAN LIVING MODIFIED ORGANISM

(JTP-LMO)

Tujuan: menyelaras dan melaksanakan pemantauan dan

penguatkuasaan LMO di pintu-pintu masuk, lapangan dan

pasaraya di seluruh negara

Pengerusi: Ketua Setiausaha

Kementerian Air, Tanah dan Sumber Asli

Keahlian: 16 dari pelbagai Kementerian/ Jabatan/ Agensi

Kerjasama Antara Kementerian/Jabatan/Agensi

Program Kesedaran/ Pendidikan

Biosafety Training Workshop (BTW)

Seminar Biokeselamatan

Sesi Perkongsian Ilmu

Pameran Kesedaran

Pembangunan Lawan Web JBK

Biosafety Training Workshop (BTW) di Institut Penyelidikan

Perhutanan Malaysia (FRIM), Kepong pada 21 Februari 2019.

Seminar Jawatankuasa Keinstitusian Biokeselamatan (IBC)

Kebangsaan 2019 pada 25 Jun 2019.

Program Kesedaran/ Pendidikan

Seminar Biokeselamatan Kebangsaan: Sedekad Biokeselamatan di

Malaysia pada 9 Mei 2017

Program Kesedaran/ Pendidikan

PENGLIBATAN JABATAN KIMIA MALAYSIA DALAM BIDANG LMO

Program Kesedaran/ Pendidikan

2015 • Bengkel Pengesanan Organisma Terubahsuai Secara Genetik(GMO) dalam Sampel Makanan

2016 • Seminar Kesedaran GMO Kebangsaan

2017• Asia-Pacific Workshop on the detection and Identification of LMO

• Kursus Asas Pengesanan GMO dalam Sampel makanan

• Symposium Bioteknologi

• Bengkel Penulisan Saintifik GMO

2018• The ASEAN Training Course on Quantitative Droplet Digital PCR

(ddPCR)

• Glove Removal Technique and Hand Washing in Biosafety Aspect

• Biohazard Spill Handling

Pembentangan berkaitan Akta Biokeselamatan 2007 dan Jabatan Biokeselamatan

2017

Bayer APAC Regulatory Affairs Conference di Kuala Lumpur

Festival Bioteknologi, Politeknik Nilai

Simposium Bioteknologi 2017, Hotel Armada Petaling Jaya anjuran Jabatan

Kimia Malaysia

Program Kesedaran/ Pendidikan

Sesi Perkongsian Ilmu : JBK

Tahun Tajuk

2018 APEC Workshop on Food Safety and Food Adulterated with Drugs

2019

Sesi Perkongsian Pengalaman: Analisis Pengesanan GMO

AFRL GMO Yearly Progress Report 2018

New Approaches in GMO detection and Quantification

2018 Progress Report on National GMO testing Capacity Development

Preliminary Study: An assessment of the Droplet Digital PCR in the detection &

quantification of Genetically Modified Food

Program Kesedaran/ Pendidikan

Sesi Perkongsian Ilmu : KIMIA

Pameran Simposium Inovasi NRE di InstitutPenyelidikan Perhutanan Malaysia (FRIM), Kepong,Selangor pada 20 – 21 Februari 2017

Pameran sempena Hari Bumi 2017 di DataranLedang,Tangkak , Johor pada 22 April 2017

Pameran Biokeselamatan

Program Kesedaran/ Pendidikan

34

Pembangunan laman

web rasmi secara in-

house dengan

kerjasama BPM, KATS.

Mengintegrasikan

laman web JBK dengan

Clearing House

Mechanism di bawah

CBD

Pembangunan Laman Web JBK

Program Kesedaran/ Pendidikan

Informasi Biokeselamatan di Laman Sosial

www.biosafety.gov.my biosafety@kats.gov.my

@DOBmy

@DOBiosafetyMalaysia

Program Kesedaran/ Pendidikan

TERIMA KASIH