-
Beknopt jaarverslag 2017
6 Rik Albrecht over Maatschappelijk Verantwoord Beleggen
12 Jeroen Boot adviseert Owase over beleggingen
4 Kerncijfers 2017
PENSIOENKRANT
Duurzaam herstel
-
INHOUDVoorwoord 31 Kerncijfers 2017 en indexatie 2018 42
Financiële positie Owase 53 Rik Albrecht over Maatschappelijk
Verantwoord Beleggen 64 Verantwoording 85 Kosten pensioenfonds
OWASE 96 Ben Pelgröm op de drempel van ‘officieel’ pensioen 107
Jeroen Boot adviseert Owase over beleggingen 128 Overig nieuws
vanuit bestuur 14
In de vorige pensioenkrant hebben we
aangegeven dat het pensioenfondsbestuur
een onderzoek is gestart naar het beste be-
stuursmodel voor de toekomst. CAO-partijen
hebben gevraagd om alle mogelijke opties te
onderzoeken. Dit heeft het pensioenfonds-
bestuur in samenwerking met Pricewater-
houseCoopers het voorbije halfjaar gedaan.
De eventuele mogelijkheden van
het onderbrengen van het pensioenfonds bij
een verzekeraar of bij een bedrijfstakpensi-
oenfonds hebben geen voorkeur. Ook blijkt
het moeilijk om verregaande samenwerking
met een ander pensioenfonds te realiseren.
Deze opties zijn daarom afgevallen.
Er zijn nog twee opties over:
1. Zelfstandig pensioenfonds met ingehuur-
de professionele pensioenfondsbestuur-
ders in combinatie met het uitbesteden
van het beleggingsbeleid.
2. Het onderbrengen van het pensioenfonds
bij een Algemeen Pensioenfonds (APF)
met een eigen kring. Dit zou betekenen
dat het OWASE pensioenfonds wordt
voortgezet met een eigen regeling en een
eigen premiebeleid en beleggingsbeleid.
De aansturing van het fonds gebeurt dan
door professionele pensioenfondsbe-
stuursleden van het desbetreffende APF
(er zijn er 6). Het beleggingsbeleid zou
dan uitbesteed worden aan een professio-
nele derde partij.
De twee bovengenoemde opties worden het
komende half jaar verder onderzocht. Aan
het eind van het jaar zal de besluitvorming
over het meest geschikte toekomstig be-
stuursmodel plaatsvinden.
COLOFONDe Pensioenkrant is een uitgave van Stichting
Pensioenfonds OWASE
REDACTIECommunicatiecommissie pensioenfonds OWASEVORMGEVING DP
MediaDRUKGaasbeek Media GroepTEKST & COMMUNICATIEMensink
MediaDion Pensioen Services OPLAGE4.500 exemplarenBEZOEKADRESJ.C.
Kellerlaan 8a, 7772 SG HardenbergPOSTADRESPostbus 150, 7770 AD
HardenbergTELEFOON0523 20 82
[email protected]
De artikelen in deze uitgave mag u kopiëren en verspreiden.
Bronvermelding stellen wij vanzelfsprekend op prijs.
DisclaimerDe informatie in deze Pensioenkrant is met de grootst
mogelijke zorgvuldigheidopgesteld. U kunt hieraan echter geen
rechten ontlenen. Deze zijn omschreven in het voor u geldende
pensioenreglement. Het reglement kunt u vinden op www.owase.nl
TOEKOMSTIG BESTUURSMODEL
VoorwoordIN MEMORIAM LEX VAN DEN ELSTHet pensioenfondsbestuur
werd op 10 juli jl. overvallen door het bericht dat ons bestuurslid
Lex van den Elst was overleden. Lex werkte sinds 1998 bij Sphere
(wat wij vroeger de lichte folie noemden), waar hij eerst
finan-cieel manager was en later algemeen directeur. Al snel was
hij ook in het collectief van de OWASE-bedrijven actief, zowel bij
de Werkgevers Vereniging OWASE als bij Stichting Pensioenfonds
OWASE. Bij het pensioen-fonds was Lex eerst lid en later voorzitter
van de Deelnemersraad. In 2011 werd hij bestuurslid van OWASE en
lid van diverse commissies. Lex bezocht alle vergaderingen,
bereidde die (vaak in zijn eigen tijd) goed voor en nam actief deel
aan de discussies over de vele onderwerpen die in de vergaderingen
de revue passeerden. Lex was werkgeversvertegenwoordiger, maar hij
zat in het bestuur voor ons allemaal. Wij zullen hem missen en in
gedachten zijn wij bij zijn vrouw, kinderen, familie en naaste
vrienden. Wij wensen hen veel sterkte toe met dit grote
verlies.
DEKKINGSGRAADVoor u ligt het Beknopt Jaarverslag van
pensioenfonds OWASE. Hiermee blikken we terug op 2017. We kijken
terug op een goed jaar en geven dit jaarverslag de ondertitel
‘Duurzaam herstel’ mee. Dit is ook een verwijzing naar onze
aandacht voor het maatschappelijk karakter van onze
beleggingsportefeuille. Hier leest u meer over in dit verslag. De
beleidsdekkingsgraad is de afgelopen maanden opgelopen naar 119,1%.
Dit is nog steeds beneden het niveau dat is nodig is om te kunnen
indexeren. Het pensioenfonds heeft het renterisico voor ruim 40%
afgedekt, hetgeen betekent dat een rentestijging een positief
effect zal hebben (afhankelijk van wat de koersen van de aandelen
gaan doen) op de dekkingsgraad. Alle economen verwachten echter dat
de rente slechts langzaam zal gaan stijgen. Afwachten dus.
PARTNERPENSIOEN EN PRIVACYIn deze pensioenkrant, en via een
aparte brief die u ontving, besteden we aandacht aan het begrip
partner. Dat is degene met wie u getrouwd bent, met wie u een
geregistreerd partnerschap heeft of met wie u ongehuwd samenwoont.
In dat laatste geval moet u naar de notaris om een notariële
samenlevingsovereenkomst af te sluiten om in aanmerking te komen
voor een partnerpensioen. U leest er meer over op pagina 14 en 15.
Dat geldt ook voor de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Het
pensioenfonds is in het afgelopen kwar-taal druk bezig geweest met
het opstellen en implementeren van privacy beleid. Ook daarover
heeft u een brief ontvangen. Meer informatie vindt u op pagina
14.
TOEKOMSTIG BESTUURSMODELIn de vorige pensioenkrant hebben we
aangegeven dat het pensioenfondsbestuur een onderzoek is gestart om
te beoordelen wat het meest geschikte be-stuursmodel is voor ons
pensioenfonds voor de komende decennia. De reden is dat het steeds
moeilijker wordt om voldoende bestuursle-den te vinden die over
voldoende tijd, kennis en kunde beschikken om
pensioenfonds-bestuurswerk te doen. Inmiddels zijn er nog twee
opties open. Deze worden het komende halfjaar onderzocht. Een
toelichting leest u hiernaast op pagina 2. Aan het einde van het
jaar zal de besluitvorming over het toekomstig bestuursmodel
plaatsvinden. Rest mij u veel leesplezier toe te wensen bij deze
pensioenkrant.
Met vriendelijke groet,
Henk Meijerink
Voorzitter pensioenfondsbestuur 3
Beknopt jaarverslag 2017van Stichting Pensioenfonds
OWASE JULI 2018
-
1 Kerncijfers 2017 en indexatie 2018
KOSTEN PENSIOEN-ADMINISTRATIE PER DEELNEMER
KOSTEN BELEGGINGEN PER DEELNEMER
1307 16581506 116,6%
€ 523
0,9%
€ 1.014
7,56%
AANTAL PERSONEN DAT EEN PENSIOEN ONTVANGT
AANTAL PERSONEN MET SLAPENDE PENSIOENRECHTEN
AANTAL DEELNEMERS DAT PENSIOEN OPBOUWT
INDEXATIE VOOR ACTIEVE DEELNEMERS PER 1-1-2018
INDEXATIE VOOR PENSIOENGERECHTIGDEN EN SLAPENDE DEELNEMERS PER
1-1-2018
0,66%
BELEIDSDEKKINGSGRAAD
RENDEMENT OP DE BELEGGINGEN
SAMENSTELLING VAN DE BELEGGINGSPORTEFEUILLE
StaatsobligatiesBedrijfsobligaties
(credits)LiquiditeitenAandelen Overig
35,00%10,20%
3,50%44,10%
7,20%
KERNCIJFERS 2017 EN INDEXATIE PER 1-1-2018.Op deze pagina treft
u de kerncijfers van pensioenfonds OWASE aan per 31-12-2017 en de
indexatiepercentages per 1-1-2018. Verderop in deze pensioenkrant
zullen wij deze cijfers toelichten. Het volledige jaarverslag kunt
u raadplegen op onze websitte www.owase.nl.
ONTWIKKELING BELEIDSDEKKINGSGRAAD PENSIOENFONDS OWASE
Het pensioenfondsbestuur volgt de ontwikkeling
van de financiële situatie van het pensioenfonds
nauwlettend. De beleidsdekkingsgraad, die is
gebaseerd op de gemiddelde dekkingsgraad over
de afgelopen 12 maanden, geldt als wettelijke
graadmeter om vast te stellen of het pensioen-
fonds voldoende buffers in huis heeft. Op basis
van de financiële situatie aan het eind van het jaar
wordt beoordeeld of de pensioenen kunnen worden
verhoogd (indexatie) of dat deze juist gekort moe-
ten worden.
HERSTEL ZET DOOR2017 kenmerkte zich door een gestage groei
van
de financiële positie. Het herstel van de laatste
maanden van 2016 zette door in 2017. De financiële
positie verbeterde door een stijgende rente en een
goed beleggingsresultaat. Eind 2017 zaten we ruim
boven het niveau van vorig jaar. Het niveau van eind
2014 (beleidsdekkingsgraad 116,8%) werd zelfs
bijna geëvenaard. Onze dekkingsgraad steeg van
105,7% per eind 2016 naar 116,6% per eind 2017.
Het vermogen van het pensioenfonds steeg met
6,4% dankzij een goed rendement op de beleggin-
gen (7,56%). Als gevolg van een lichte stijging van
de rente daalden bovendien de verplichtingen om
alle pensioenen te betalen met 2,4%. Dit verklaart
de relatief forse stijging van de beleidsdekkings-
graad.
De dekkingsgraad is ook in de afgelopen maanden
verder gegroeid. Per eind juni 2018 is de beleids-
dekkingsgraad 119,1%.
GEDEELTELIJKE INDEXATIE Indexatie is het laten meestijgen van uw
pensioen
met de inflatie. Als er sprake is van inflatie zijn
de prijzen (gemiddeld) gestegen. Daardoor kunt u
met eenzelfde hoeveelheid geld minder kopen.
Door te indexeren proberen wij uw pensioen waar-
devast te houden. Dat kan alleen als onze financië-
le situatie dat toelaat. Onze beleidsdekkingsgraad
lag eind 2017 boven de wettelijke drempel om
gedeeltelijk te kunnen indexeren, maar onder de
norm voor volledige indexatie.
Per brief informeerden wij u over het besluit dat
het bestuur eerder heeft genomen om aan de ac-
tieve deelnemers (actuele werknemers), de gewe-
zen deelnemers (oud-werknemers) en pensioen-
gerechtigden per 1 januari 2018 een gedeeltelijke
indexatie toe te kennen. Ook in de vorige pensioen-
krant hebben wij u dit besluit, het indexatiebeleid
en het inhalen van de indexatieachterstand nader
toegelicht.
2 Financiële positie Owase
BELEIDSDEKKINGSGRAAD
2017
116,6%105,7%111,9%
20162015
Wat is de beleidsdekkingsgraad?De beleidsdekkingsgraad geeft de
verhouding aan tussen het
vermogen en de verplichtingen van het pensioenfonds. Het is
daarmee een goede maatstaf voor de financiële gezondheid van
een pensioenfonds. Hoe hoger de beleidsdekkingsgraad, hoe
gezonder het fonds.
De verplichtingen van het pensioenfonds bestaan uit de
pensioenen die uitgekeerd moeten worden, nu en in de
toekomst.
Het vermogen bestaat onder andere uit de beleggingen van het
pensioenfonds. Het beleggingsrendement is van belang om aan
de verplichtingen te kunnen voldoen. Een
beleidsdekkingsgraad
van 116,6% betekent dat het pensioenfonds voor elke € 1 aan
pensioenen (verplichtingen), € 1,166 in kas heeft (vermogen).
Wij
hebben dus meer geld in kas dan de verplichtingen die we
hebben.
Dit is ook nodig. Wij moeten namelijk een reserve hebben om
een
(plotselinge) grote daling van de beleggingen te kunnen
opvangen.
5
Beknopt jaarverslag 2017 van Stichting Pensioenfonds OWASE
4
-
met het MVB-beleid, worden vooralsnog vanuit
kostenoogpunt gedoogd. We zien dat sommige
beleggingscategorieën, zoals high yield 2 en
beleggingen in ontwikkelingslanden, relatief
laag scoren op gebied van ESG-factoren. Grotere,
met name Europese en Nood-Amerikaanse,
bedrijven scoren vaak beter. Bij de aankoop van
nieuwe beleggingsfondsen kijken we nadrukkelijk
naar het ESG-gehalte van die fondsen. Van
alle beleggingsfondsen wordt een ESG-score
bijgehouden. Nieuwe fondsen in de portefeuille van
Owase zullen moeten bijdragen aan de verbetering
van de overall ESG-score van Owase.’ Keuze voor
MVB en rendement bijten elkaar daarbij niet.
‘Vroeger was het vooral een moreel vraagstuk,
maar het wordt steeds meer ook een economische
afweging. Bij Owase gaan we van het standpunt
uit dat MVB geen rendement hoeft te kosten, maar
ook niets extra’s oplevert.’
Er komt nogal wat kijken bij het beheren van
het vermogen van een pensioenfonds. Wie de
pensioenuitkeringen mee wil laten stijgen met
de jaarlijkse prijsstijgingen, zal beleggingsrisico
moeten nemen. Rik Albrecht is voorzitter van de
beleggingscommissie. Dat doet hij voor meerdere
pensioenfondsen, dus Rik weet wat er speelt in
beleggingsland. ‘Bij maatschappelijk verantwoord
beleggen (MVB) laat je bij beleggingsbeslissingen
morele aspecten meewegen. Het primaire
doel van pensioenfonds Owase is door lange
termijn beleggen pensioenuitkeringen te
doen aan de deelnemers. Daarbij hebben
we een verantwoordelijkheid om dat op een
maatschappelijk verantwoorde manier te doen.
Die verantwoording berust op vertrouwen. We
zien de wereld om ons heen veranderen. Het
maatschappelijk karakter wordt belangrijker.
Alleen het uitsluiten van clustermunitie is een
verplichting, MVB niet. Wel is het verplicht
om in het jaarverslag te vermelden hoe het
pensioenfonds rekening houdt met duurzaamheid.
Alles wijst erop dat de aandacht voor MVB
toeneemt.’
MORAAL OF RENDEMENTBij MVB wordt er gekeken naar de
duurzaamheids-
aspecten Environment, Social en Governance 1
(ESG). Vrij vertaald een focus op milieu, sociaal en
goed bestuur. ‘Maak je de keuzes uit puur econo-
misch of ook vanuit moreel oogpunt? Dat morele
besef is de eerste fase in het denken over MVB.
Denk daarbij aan aandacht voor kinderarbeid,
wapenindustrie of tabak. De tweede fase in de
ontwikkeling van MVB is het risicomanagement
perspectief. Daarbij heerst de gedachte dat je door
keuzes vanuit ESG-perspectief, financiële debacles
voorkomt. Dat is dan tevens goed voor het ren-
dement. De derde fase is de overtuiging dat met
ESG-beleid het lange termijn rendement hoger zou
zijn. Daar zijn al veel onderzoeken naar gedaan,
maar de meningen zijn verdeeld. Net als zo veel
beleggingsbeslissingen is MVB een beleggings-
overtuiging.’
NIEUWE AANKOPEN DRAGEN BIJ Onder invloed van de toenemende
aandacht heeft
ook Owase de discussie omtrent MVB gevoerd.
Het MVB-beleid van Owase zegt nu dat aansluiting
gevonden moet worden bij de 10 principes van
United Nations Global Compact, afgeleid van
de verklaring van de universele rechten van
de mens op het gebied van mensenrechten,
arbeidsomstandigheden, milieu en anticorruptie.
Het pensioenfonds sluit nieuwe beleggingen op
het gebied van clustermunitie uit. Rik licht toe:
‘De afgelopen tijd is een analyse gedaan van onze
beleggingsportefeuille. Het pensioenfonds belegt
in beleggingsfondsen, niet in individuele aandelen.
Andere beleggingen die in principe in strijd zijn
RIK ALBRECHT OVER MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGENMet een
actief beleggingsbeleid probeert Owase de pensioenen mee te
laten
bewegen met de jaarlijkse inflatie. Daarvoor kent Owase een
beleggingscommissie
die de tactische keuzes maakt. Omdat Maatschappelijk Verantwoord
Beleggen
(MVB) steeds belangrijker wordt, spelen morele overwegingen ook
een rol.
‘Maatschappelijk verantwoord beleggen hoeft geen rendement te
kosten’, aldus
Rik Albrecht, voorzitter van de beleggingscommissie.
3 ‘Het hoeft niet ten koste te gaan van rendement.’
3
‘Bij aankoop van nieuwe
fondsen kijken we naar het
ESG-gehalte’
Enquête MVB: uw mening telt! Er is veel te doen over
maatschappelijk
verantwoord beleggen (MVB). Het bestuur vindt
het belangrijk om te weten wat de mening van
de deelnemers is ten aanzien van
MVB. Ook is uw mening over de
communicatie van het pensioenfonds
van belang. Daarom zal pensioenfonds
Owase na de zomer een enquête
houden met daarin vragen over MVB
en communicatie. De uitkomsten zijn
belangrijk voor het ontwikkelen van
beleid en activiteiten. Uw mening telt.
Wij vragen u daarom graag om uw
medewerking!
1. Bij Governance staat centraal hoe een bedrijf op verantwoorde
wijze kan worden geleid. Daarbij geldt ook dat de belangen van
perso-
neel, klanten en de hele maatschappij worden gediend en dat
rekenschap wordt gegeven over het eigen handelen aan bijvoorbeeld
de
aandeelhouders.
2. Obligaties die worden uitgegeven door minder kredietwaardige
bedrijven. Deze obligaties kennen vanwege het hoge risico een
verhou-
dingsgewijs hoog rendement.
7
Beknopt jaarverslag 2017 van Stichting Pensioenfonds OWASE
6
-
4 Verantwoording
KOSTEN PENSIOENUITVOERING (BEDRAGEN X € 1.000)
2015 2016 2017 ADMINISTRATIEKOSTEN 764 669
781BESTUURSONDERSTEUNING 301 340 421COMMUNICATIEKOSTEN 154 139
131BESTUURSKOSTEN 298 299 324TOTALE KOSTEN PENSIOENADMINISTRATIE
1517 1472 1657 KOSTEN BELEGGINGEN 2872 2856 3155 TOTALE KOSTEN
PENSIOENUITVOERING 4389 4328 4812
KOSTEN PER DEELNEMER (ACTIEVEN EN GEPENSIONEERDEN)Onze totale
uitvoeringskosten zijn gestegen. Het
aantal actieve en gepensioneerde deelnemers is
nagenoeg ongewijzigd. Hierdoor zijn de kosten per
deelnemer gestegen.
Onze kosten per deelnemer (in euro’s) zijn hoger
dan het gemiddelde van alle pensioenfondsen in
Nederland. Dit komt doordat het totale deelne-
mersbestand relatief klein is in vergelijking met
andere pensioenfondsen. Hierdoor profiteren wij
minder van schaalvoordelen.
Onze kosten per deelnemer in relatie tot de ver-
plichtingen die nu en in de toekomst uitgekeerd
moeten worden, zijn echter lager dan het gemiddel-
de in Nederland. Doordat onze deelnemers langer
dan gemiddeld pensioen bij ons opbouwen, is het
vermogen dat wij per deelnemer beleggen namelijk
hoger dan gemiddeld.
PENSIOENADMINISTRATIEKOSTEN De pensioenadministratiekosten waren
in 2017
hoger dan in 2016. Dit komt met name door aanvul-
lende adviseringskosten van externe deskundigen
op het gebied van juridische zaken en risicoma-
nagement extra pensioengesprekken die gevoerd
zijn als gevolg van een inhaalslag alsmede extra
kosten die zijn gemaakt als gevolg van verkennende
onderzoeken door toezichthouders.
BESTUURS- EN BELEGGINGSKOSTEN Als gevolg van een nieuwe
vergoedingsregeling zijn
de bestuurskosten in 2017 gestegen.
De kosten van beleggingen zijn toegenomen door-
dat het gemiddeld belegd vermogen is gestegen.
Omdat er meer beleggingen zijn, worden er ook
meer kosten gemaakt om deze optimaal te behe-
ren.
Door de toenemende druk van wet- en regelgeving
en door de toenemende aandacht voor alle beleg-
gingsprocedures zullen extra inhuur specialismen
en het meer gebruik maken van diensten van Dion
Pensioen Services naar verwachting resulteren in
toenemende kosten in de komende jaren.
5 Kosten pensioenfonds Owase
ESG-score voor portefeuille OwaseIn 2017 is een onderzoek
gestart naar het Maatschappelijk Verantwoord Beleggen, ook wel ESG
ge-
noemd, van pensioenfonds Owase. Op basis van een doorkijk naar
alle individuele bedrijven in de beleg-
gingsportefeuille is een ESG-score berekend per
beleggingscategorie.
DUURZAAM BELEGGINGSBELEIDVoor de ESG-score wordt gebruik gemaakt
van gegevens van Sustainalytics. Sustainalytics is een onafhan-
kelijk bedrijf dat ESG-research, -ratings en -analyses aanbiedt
om wereldwijd beleggers te ondersteunen
bij de ontwikkeling en implementatie van een duurzaam
beleggingsbeleid. De ESG-rating meet hoe goed
een bedrijf proactief de meest materiële milieu (E)-, sociale
(S)- en governance (G)-kwesties beheersen.
Per saldo wordt aan elk bedrijf/land van zekere omvang een
ESG-score toegekend. Deze scores zijn zoge-
naamde percentielen. Dit betekent dat bij bijvoorbeeld een score
van 95, het bedrijf bij de beste 5% scoort.
Een score van 50 betekent dat een bedrijf gemiddeld scoort. Voor
circa 85% van de portefeuille van het
fonds zijn gegevens beschikbaar.
ESG-SCORE VERBETERENDe uitkomst op totaalniveau voor de
portefeuille van Owase was een ESG-score van 77, een ruime
voldoen-
de. Dit geeft aan dat het pensioenfonds (gemiddeld) in de 23%
best scorende bedrijven en landen belegt.
Anderzijds is het bestuur zich ervan bewust dat de beleggingsmix
ook grotendeels deze score beïnvloedt.
Periodiek wordt de ontwikkeling van de ESG-score besproken in
het bestuur. Doelstelling is dat de beleg-
gingscommissie bij toekomstige beslissingen de ESG-score
meeweegt. Een wijziging in de beleggingspor-
tefeuille zal moeten bijdragen aan een verbetering van de
ESG-score.
TOTALE KOSTEN PENSIOENUITVOERING IN 2017 GESTEGENPensioenfonds
Owase maakt kosten voor de uitvoering van de pensioenregeling. In
de onderstaande
tabel vindt u een overzicht van deze kosten zoals die ook in het
jaarverslag vermeld staan.
Het totaal van de uitvoeringskosten is hoger dan in 2016. Deze
stijging is met name ontstaan door de
nieuwe vergoedingsregeling voor de bedrijven die de bestuurs- en
commissieleden ter beschikking
stellen en de hogere kosten voor het fondsbeheer van
beleggingen.
Pensioenfondsen hebben primair de verantwoorde-
lijkheid voor het beheer van het pensioenvermogen
van de (ex-) werknemers en gepensioneerden.
Uitgangspunt is het realiseren van optimaal rende-
ment bij verantwoord risico. Met name de grotere
pensioenfondsen investeren de pensioenpremies
wereldwijd in veel verschillende soorten beleggin-
gen. In het verlengde daarvan legt elk pensioen-
fonds in zijn beleid over verantwoord beleggen
andere accenten; afhankelijk van onder meer de
sector, het bedrijf of de beroepen van de fonds-
deelnemers. Beleggingen weerspiegelen in feite
de wereld, dus inclusief de misstanden die er zijn.
Pensioenfondsen zien het als hun verantwoordelijk-
heid een serieus gesprek aan te gaan met onder-
nemingen waarin ze beleggen, als daar misstanden
plaatsvinden. Daarover leggen de pensioenfondsen
ook steeds meer verantwoording af.
KOSTEN PER DEELNEMER (BEDRAGEN X € 1)
2015 2016 2017KOSTEN PENSIOENADMINISTRATIE PER DEELNEMER 532 523
589KOSTEN BELEGGINGEN PER DEELNEMER 1008 1014 1122
9
Beknopt jaarverslag 2017 van Stichting Pensioenfonds OWASE
8
-
Op een zonovergoten maandagochtend zit Ben
onder zijn tuinoverkapping. De blik glijdt over het
buitengebied van Dedemsvaart. Een ooievaar en
paarden geven het uitzicht extra glans. Verder is
de weelderige tuin een lust voor het oog. ‘Daar ge-
nieten we van’, zegt Ben trots. ‘Tuinieren doen we
graag, maar er gaat wel veel tijd inzitten. Daarom
willen we toch wat kleiner gaan wonen. Als je ou-
der wordt, moet het geen belasting worden. Nu ik
niet meer werk, heb ik wel meer vrije tijd. Toch is
er nog van alles te doen. Vrijwilligerswerk, fietsen,
kinderen en kleinkinderen. Ik blijf graag onder de
mensen. Dat is goed voor de sociale contacten.’
Even later staat de koffie op tafel. De gedachten
gaan terug in de tijd. In 1974 begon Ben bij Machi-
nefabriek De Rollepaal als administratief mede-
werker. Vier jaar later verkaste hij naar de centrale
administratie van Wavin in Hardenberg. Weer
vier jaar later volgde Wavin Overseas. ‘Daar was
ik onder meer bezig met licentiecontracten. Een
boeiende en uitdagende werkomgeving. Ook omdat
ik af en toe de vestigingen in Saoedi-Arabië en Sin-
gapore bezocht.’ In 1986 was de laatste transfer,
terug naar het oude nest. Terug bij De Rollepaal.
‘Ik kon er plaatsvervangend hoofdadministratie
worden en doorgroeien naar financieel manager.
Ook een internationaal georiënteerde baan met de
vestigingen in Amerika en India. Ik heb er met heel
veel plezier gewerkt.’
VERSCHILLENDE SCENARIO’S Aanvankelijk was het pensioen nog ver
weg,
maar een handvol jaren geleden begon de
oriëntatie. ‘Eerder was ik er weleens mee bezig,
maar rond je zestigste begint het toch meer te
spelen. Zo ben ik ook eens met Jan Lodewijk
van het pensioenbureau om tafel gegaan. Er zijn
verschillende scenario’s doorgerekend. Ik wilde
graag een geleidelijke overgang. Van de ene op
de andere dag stoppen met werken, leek mij niks.
Daarnaast moest ik op een goede manier mijn
werk kunnen overdragen. Ook daarbij was een
geleidelijke overgang handig.’ Vanaf begin 2015
ging Ben een dag minder werken. ‘Ik nam iedere
woensdag vrij van de opgespaarde snipperdagen
en de ADV-dagen. Dat beviel me goed. Een jaar
later wilde ik wel een dag extra vrij en leverde
daarvoor salaris in. Die combinatie maakte dat
ik drie dagen werkte voor tachtig procent van het
salaris. Het zorgde voor een hele fijne overgang
van werk naar vrije tijd.’
VAN WERK NAAR VRIJWILLIGERSWERKBegin 2017 stopte Ben definitief.
Hoewel hij in
oktober 2017 pas de pensioengerechtigde leeftijd
bereikte. ‘Via Owase heb ik kunnen sparen voor
een eigen pensioenpot via het IPR, de Individuele
Pensioen Regeling. (Dit is een oude regeling, die
nu niet meer bestaat, red.). Die pot gebruikte ik van
januari 2017 tot de pensioengerechtigde leeftijd
(oktober 2017). Met een combinatie van verschil-
lende regelingen is er best veel mogelijk voor een
flexibele pensioenregeling. Het pensioenbureau
helpt die mogelijkheden op een rij te zetten.’
Zonder werk zit Ben zeker niet. Een wandeling
door de tuin laat zien, waar vele vrije uurtjes in
BEN PELGRÖM OP DE DREMPEL VAN ‘OFFICIEEL’ PENSIOEN In oktober
2017 bereikte Ben Pelgrom officieel de pensioengerechtigde
leeftijd. Maar vanaf
begin 2017 stopte hij met werken en daarvoor bouwde hij twee
jaar af. Zo vloeide zijn werk-
zame leven langzaam over in de hobby’s van alledag. Want met de
armen over elkaar zit Ben
Pelgröm bepaald niet. Lachend: ‘Ik kan niet stilzitten.’
6 ‘Geleidelijke overgang van werk naar pensioen’
gaan zitten. Toen de vrije tijd van
de financieel manager op de markt
kwam, waren verenigingen en
stichtingen er als de kippen bij. ‘Al
snel was ik penningmeester van
de Gashouder in Dedemsvaart.
Het bijhouden van voorraden en de
financiële handel en wandel rond
voorstellingen en bijeenkomsten.
Erg leuk om te doen. Daarnaast
ben ik vrijwilliger bij de korfbalver-
eniging. Gewoon met een gezellig
clubje mensen aan de slag. Voor
mij was het een fijne overgang naar
de invulling van meer vrije tijd. Je
moet oppassen dat je niet alleen in
huis komt te zitten. Ik wil mensen
blijven ontmoeten.’
‘Er is best veel mogelijk voor een flexibele
pensioen-regeling.’
Piet is 62 jaar en werkt fulltime. Hij verdient € 35.000 bruto
per jaar. Piet speelt met het idee om vervroegd met pensioen te
gaan op 65-jarige leeftijd, zodat hij met zijn vrouw Ans kan gaan
genieten van zijn oude dag. Ans werkt niet meer en bereikt haar
AOW-gerechtigde leeftijd als Piet 70 jaar wordt. Piet heeft het
pensioenbureau gevraagd te berekenen wat zijn pensioeninkomen is
als hij ervoor kiest om op 65-jarige leeftijd vervroegd met
pensioen te gaan.
Piet zijn pensioeninkomen ziet er als volgt uit bij een
gelijkblij-vend ouderdomspensioen:
Piet constateert dat zijn inkomen toch wel fors achteruitgaat
als hij op 65-jarige leeftijd stopt met werken. Een groot deel van
het inkomensverlies kunnen Ans en hij wel opvangen, maar Piet
becijfert dat zij circa € 150,- per maand te kort komen. Piet
ontvangt vanaf 67 jaar en 3 maanden zijn AOW-uitkering.
HOOG/LAAG-CONSTRUCTIEPiet vraagt aan het pensioenbureau of er
mogelijkheden zijn om het inkomenstekort te dichten. Het
pensioenbureau wijst Piet erop dat hij ervoor kan kiezen om gebruik
te maken van een hoog/laag-constructie. Dit houdt in dat Piet
tijdelijk een hoger ouderdomspensioen ontvangt, waarna hij een
levenslang lagere uitkering zal ontvangen. Piet wil graag een
berekening ontvangen waarin ervan uit wordt gegaan dat hij een
hoog/laag-constructie toepast tot hij de 70-jarige leeftijd
bereikt. Van-af dat moment ontvangt Ans immers haar AOW-uitkering.
Het pensioeninkomen van Piet ziet er bij een hoog/laag-constructie
als volgt uit:
Op deze manier wordt Piet zijn inkomenstekort van circa € 150,-
gedicht. Na afloop van de hoog/laag-constructie zal Piet minder
ouderdomspensioen ontvangen, maar doordat Ans haar AOW-ontvangt,
wordt het verlies aan inkomen gecompenseerd.
* De nettobedragen in de rekenvoorbeelden zijn gebaseerd op de
AOW-bedragen en belastingtarieven- en premies van 2018. De
loonheffingskorting wordt op de pensioenuitkering toegepast en niet
op de AOW-uitkering.
Rekenvoorbeeld vervroegd met pensioen gaan
VERVROEGD GELIJKBLIJVEND OUDERDOMSPENSIOEN
HOOG/LAAG-CONSTRUCTIE
Vanaf65jaar VanafAOW-leeftijd, totAOW-leeftijd
zolangPietleeftBRUTO PER JAAR € 14.093 € 14.093BRUTO PER MAAND €
1.174 € 1.174BRUTO AOW-UITKERING Nog geen € 815 recht op AOWNETTO
PER MAAND* € 869 € 1.721
Hoogtot70jaar Laagvanaf Vanaf65jaartot VanafAOW-leeftijd 70jaar,
AOW-leeftijd toteinde levenslang Hoog-constructieBRUTO PER JAAR €
17.263 € 17.263 € 12.951BRUTO PER MAAND € 1.439 € 1.439 €
1.079BRUTO AOW-UITKERING Nog geen € 815 € 815 recht op AOWNETTO PER
MAAND* € 1.021 € 1.921 € 1.635
11
Beknopt jaarverslag 2017 van Stichting Pensioenfonds OWASE
10
-
Hij werkt in een monumentaal pand aan de Heren-
gracht in Amsterdam. Klanten kunnen parkeren
onder het gebouw. De centrale hal biedt even
verderop uitzicht op een adembenemende bin-
nentuin. Het is de dagelijkse werkomgeving van
Jeroen Boot bij InsingerGilissen. Senior investment
advisor staat er op zijn visitekaartje. Ondanks de
complexiteit en het internationale karakter van
de beleggingswereld kleeft aan Jeroen Boot geen
opsmuk. ‘Ik ben van het gezond boerenverstand.
Daarom voel ik me ook thuis bij Owase, de mentali-
teit in het oosten. Tien jaar ben ik alweer betrokken
bij het pensioenfonds. In een heel open en con-
structieve sfeer. Let op, ik werk voor meer pensi-
oenfondsen: de cultuur rondom Owase is uniek en
zeker niet vanzelfsprekend. Door die eigen manier
van denken en doen hebben we in de afgelopen
jaren een goed beleggingsresultaat behaald. Het is
echt prettig samenwerken.’
ACTIEF BELEGGEN MET ADVIESStichting Pensioenfonds OWASE heeft
een eigen
beleggingscommissie, die de regie voert over het
vermogensbeheer. De commissie wordt voorgeze-
ten door Rik Albrecht (zie interview Maatschappe-
lijk Verantwoord Beleggen). Jeroen Boot is advi-
seur. ‘Ruwweg is onze portefeuille verdeeld in 50%
vastrentende waarden, zoals obligaties, en 50%
zakelijke waarden in de vorm van beleggingsfond-
sen. We beleggen niet in individuele aandelen. Voor
de laag risicovolle, vastrentende waarden hebben
we vermogensbeheerder Black Rock ingeschakeld.
Voor de allocatie naar beleggingsfondsen breng ik
advies uit. Die beleggingen beheert het pensioen-
fonds zelf actief. We overleggen over de spreiding
van beleggingen in regio’s of sectoren. Europa
heeft het onverwacht goed gedaan in 2017. We zien
de steun van centrale banken langzaam afnemen
en de rente iets stijgen. Daar anticiperen we op.’
JEROEN BOOT ADVISEERT OWASE OVER BELEGGINGENPensioenfonds Owase
belegt actief om de pensioenen ook in de toekomst uit te kunnen
ke-
ren. Ondanks de lage rente was in 2017 het beleggingsrendement
7,56%. Mede daardoor kon
de beleidsdekkingsgraad stijgen van 105,7% naar 116,6% eind
2017. ‘Voor de beleggingen
was 2017 een heel rustig, maar ook goed jaar’, aldus Jeroen
Boot.
7 ‘Cultuur bij Owase moet je koesteren’
‘Europa heeft het onverwacht goed gedaan in
2017’
INDEXATIE UIT RENDEMENTVanaf 2008 is Jeroen Boot als adviseur
verbonden
aan pensioenfonds Owase. ‘Ik kwam ongeveer toen
de financiële crisis uitbrak. Beleggen in die jaren
was niet altijd makkelijk. Vermogensbeheer is com-
plex. Een spel tussen rendement en risico, waar we
heel bewust mee omgaan. Niet beleggen is geen
optie. Dan was de waarde van het totale pensioen-
vermogen op 40% van wat het nu is blijven steken.
De hele indexatie moet komen uit het overrende-
ment op de meer risicovolle beleggingen.’
GBVOngeveer eens per maand pakt Jeroen Boot vanuit
het Amsterdamse de trein om af te reizen naar het
oosten. ‘Ik zie er altijd naar uit’, glimlacht hij. De
beleggingscommissie overlegt dan over de partici-
paties. Tweemaal per jaar is er een ‘outlook’ op de
beleggingen samen met het bestuur van het pen-
sioenfonds. ‘We beleggen weliswaar actief, maar
doen niet meer mutaties dan strikt noodzakelijk.
Daarbij is ons uitgangspunt dat we goed moeten
begrijpen, wat we doen. Alle visies en producten zijn
al ingewikkeld genoeg. Bij Owase beleggen we met
ons GBV, het gezond boerenverstand. De instelling
bij het pensioenfonds is open, positief en construc-
tief. In combinatie met daadkracht heeft dat geleid
tot een fonds met jaarrendementen die gemiddeld
hoger liggen dan het gemiddelde van alle pensioen-
fondsen in Nederland. Ook omdat we de kosten in
de hand houden. Mooie resultaten in een boeiende
wereld. Die cultuur bij Owase moet je koesteren.’
>
>
13
Beknopt jaarverslag 2017 van Stichting Pensioenfonds OWASE
12
-
Stichting Pensioenfonds Owase hecht veel waarde aan de
bescherming van uw privacy en de veiligheid van
uw gegevens. Verwerking van uw persoonsgegevens gebeurt door
ons, evenals de partijen die door ons
worden ingeschakeld bij de uitvoering van onze dienstverlening
als pensioenfonds, in overeenstemming
met de wet, de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).
Wilt u weten wat wij met uw
persoonsgegevens doen en hoe wij uw privacy beschermen?
Lees dan onze privacyverklaring
www.owase.nl/privacyverklaring.
>
>
Maar let op! Uw partner heeft niet automatisch
recht op het nabestaandenpensioen. Als u geen
formele afspraken hebt gemaakt met uw partner
is er namelijk geen recht op een nabestaanden-
pensioen van Pensioenfonds Owase. Dit kan grote
financiële gevolgen hebben voor uw partner.
WIE KAN WORDEN AANGEMERKT ALS PARTNER EN WELKE FORMELE AFSPRAKEN
ZIJN ER?• DEGENE MET WIE U GETROUWD BENT OF EEN
GEREGISTREERD PARTNERSCHAP HEBT.
Het huwelijk en het geregistreerd partnerschap
worden ingeschreven in de burgerlijke stand.
Nederlandse pensioenfondsen zijn aangesloten
bij de Basisregistratie Personen (BRP) en
ontvangen daarom een melding als u trouwt of
een geregistreerd partnerschap aangaat. Uw
partner wordt dan automatisch opgenomen in de
pensioenregeling. U hoeft zelf niets te doen!
Let op! Bent u in het buitenland getrouwd,
dan gaat het niet vanzelf. Dan moet u een
gewaarmerkte kopie van uw trouwboekje
inleveren of een ander bewijs dat u getrouwd
bent. Gewaarmerkt betekent dat een officiële
instantie de kopie voor u heeft gemaakt. U kunt
het boekje dus niet zelf even kopiëren. Natuurlijk
kunt u ook bij ons langs komen met het originele
boekje, dan maken we zelf even een kopie.
• DEGENE MET WIE U ONGEHUWD SAMEN-
WOONT
Deze registratie gaat niet vanzelf. Als u verder
niets regelt, dan ontvangt de partner met wie
u samenwoont niets als u komt te overlijden.
Indien u uw partner wilt laten aanmerken voor
een nabestaandenpensioen, dan dient u een
notariële samenlevingsovereenkomst te slui-
ten. In die overeenkomst legt u door de notaris
vast dat u samenwoont om elkaar te verzorgen,
u een gemeenschappelijke huishouding voert
en de datum waarop deze gemeenschappelijke
huishouding is begonnen.
VOORWAARDEN ONGEHUWD SAMENWONENLet wel, voor het begrip partner
mag u niet met
iemand anders getrouwd zijn (bijvoorbeeld nog niet
Deelnemers van pensioenfondsen maken zich
zorgen over de waarde en houdbaarheid van hun
pensioen en ervaren de sector vaak als gesloten en
afhoudend. Mensen vinden het stelsel en hun eigen
pensioen complex. Ze begrijpen niet waarom ze
aan de ene kant langer moeten werken en waarom
aan de andere kant de pensioenen niet of nauwe-
lijks worden geïndexeerd. Vooral jongeren denken
dat ‘de pot leeg is’ als zij aan de beurt zijn.
Jammer, want dankzij de collectiviteit en risico-
deling kunnen veel Nederlanders juist profiteren
van de voordelen van een pensioenregeling via de
werkgever.
NEDERLAND TWEEDE PLAATSWist u dat Nederland het op één na
beste
pensioenstelsel ter wereld heeft? Uit een onder-
zoek van adviesbureau Mercer blijkt dat Nederland
ten opzichte van andere landen (wereldwijd) een
tweede plaats scoort. Deze score is gebaseerd op
drie elementen: toereikendheid, toekomstbesten-
digheid en integriteit.
REPUTATIEPLANAlle reden om het tij te keren en ervoor te
zor-
gen dat deelnemers weer vertrouwen krijgen in
pensioenfondsen en het collectieve pensioenstel-
sel. De Pensioenfederatie (de overkoepelende
belangenbehartiger van pensioenfondsen), heeft
in december 2017 een plan opgesteld om in de
komende jaren de inzichtelijkheid van pensioenen
te verbeteren en het vertrouwen in pensioenen en
pensioenfondsen te vergroten, het zogenaamde
Reputatieplan.
COMMUNICATIEPensioenfonds Owase hecht veel waarde aan een
goede communicatie met haar deelnemers. Naast
het Pensioen 1-2-3 en het Uniform Pensioen Over-
zicht worden de inhoud van onze pensioenregeling
(zoals de jaarlijkse opbouw, het nabestaandenpen-
sioen en het arbeidsongeschiktheidspensioen) en
de mogelijkheden die onze pensioenregeling biedt
(zoals vervroegd met pensioen gaan, een hoog-
laag constructie) periodiek bij u onder de aandacht
gebracht. Dit doen wij door middel van onze
pensioenkrant, onze Facebook-pagina of een
persoonlijk pensioengesprek bij ons
pensioenbureau. Tevens wordt hard gewerkt aan
de ontwikkeling van een persoonlijk pensioenportal
en de doorontwikkeling van onze website zodat u
optimaal geïnformeerd wordt over uw persoonlijke
pensioensituatie en de actuele pensioenontwikke-
lingen. Wij zullen hier ook in de komende
pensioenkranten aandacht aan blijven besteden.
8 Overig nieuws vanuit bestuurALGEMENE VERORDENING
GEGEVENSBESCHERMING; PRIVACY EN UW PENSIOENDe nieuwe wetgeving
rondom uw privacy is u vast niet ontgaan. Per 25 mei 2018 is de
nieuwe
Europese privacywet in werking getreden: de Algemene Verordening
Gegevensbescherming
(AVG). Dit houdt in dat alle EU-landen uw privacy volgens
dezelfde regels beschermen.
NABESTAANDENPENSIOEN ALLEEN BIJ FORMELE AFSPRAKENWist u dat
Pensioenfonds Owase mogelijk partnerpensioen voor uw partner heeft
geregeld
bij uw overlijden? Als u een partner hebt kan die onder bepaalde
voorwaarden in aanmer-
king komen voor een nabestaandenpensioen (ook wel
partnerpensioen genoemd). Dat is een
pensioenuitkering die uw partner ontvangt, wanneer u komt te
overlijden.
REPUTATIE VERBETEREN VOOR PENSIOEN
formeel gescheiden). De partner mag ook geen
familielid ‘in de rechte lijn’ zijn. Dat zijn kinderen,
kleinkinderen, ouders, grootouders, etc. Dit
betekent dat bijvoorbeeld een broer of zus, neef of
nicht met wie u samenwoont, wel in aanmerking
kan komen voor nabestaandenpensioen.
Het is belangrijk dat u een door de notaris
gemaakte kopie zo snel mogelijk inlevert na de
totstandkoming van de overeenkomst of direct bij
deelname aan onze pensioenregeling. Wanneer
dat niet heeft plaatsgevonden, kan geen aanspraak
op nabestaanden pensioen worden gemaakt. Een
tijdige melding van partnerschap inclusief de
aanlevering van formele documenten is dus erg
belangrijk om in de toekomst niet voor eventuele
onaangename verrassingen te komen staan.
Wij zullen de mogelijkheden en voorwaarden
van nabestaandenpensioen de komende periode
ook via een brief nader aan u uitleggen. Via
onze website, www.owase.nl, kunt u in ons
pensioenreglement de definities en regels omtrent
partnerschap en het nabestaandenpensioen
raadplegen. Bij vragen kunt u natuurlijk ook
contact opnemen met ons pensioenbureau,
bereikbaar via tel. 0523-208264 of email
[email protected].
15
Beknopt jaarverslag 2017 van Stichting Pensioenfonds OWASE
14
-
Actuele ontwikkelingen van het pensioenfonds volgen? LIKE ONZE
NIEUWE FACEBOOKPAGINA!
Pensioen later, zorg voor nu!
