PENYERTAAN dalam

pembangunan komuniti

1

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

Apa itu penyertaan?

• penyertaan adalah merupakan satu proses dan ia bersifat berterusan

• Penyertaan sebagai satu proses juga dapat dilihat pada tahap yg dilalui oleh komuniti menjayakan aktiviti/ program/ usaha - w/pun tidak semua anggota komuniti dapat terlibat dalam semua tahap penglibatan tadi

• Berterusannya penyertaan dapat memastikan kemampanan komuniti dan pembangunan, menyempurnakan pencapaian matlamat program pembangunan

2

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

Beberapa definisi penyertaan

• Participation… is an active involvement of the local population in the decision-making concerning development projects, or in the implementation of the projects…. A mode of political democracy in so far as it is recognized as a universal human right and social value. White (1981)

• Participation includes people’s involvement in decision-making process, the implementation of programme, sharing of benefits by the people in the development programmes, and also in evaluating the programmes (Uphoff and Cohen, 1977)

• Kohen (1980) sees participation as to increase capacity of the poor to meet their own needs.

3

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

definisi

• Glass (1979) who views participation as citizen participation approach perceives participation as a commonplace element in the relationship between local government, planners and citizen. It (participation) also provides citizen with opportunities to take part in government decision and planning processes.

• Kindervatter (1979) regards participation as one of several empowering processes and argues that participation can enable individual to exercise some control over planned changes in their lives.

4

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

2 Perspektif melihat penyertaan

•Penyertaan sebagai alat (means)

•Penyertaan sebagai maltamat (ends)

5

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

SEBAGAI ALAT (MEANS)

• penyertaan seolah-olah sebagai ‘jentera/kenderaan’ yg digunakan menuju ke arah pembangunan (tempat)

• ‘pemandu’ dan ‘tempat’ (pembangunan) yang ingin dituju tidak dikuasai oleh komuniti selaku pihak penerima pembangunan

• Apakah implikasinya? -komuniti mudah diperalatkan atau dieksploitasi / diperkotak-katikkan oleh pihak tertentu adalah tinggi

• Apakah jenis penyertaannya? - sering dikaitkan dengan istilah ‘pseudo-participation’ (bukan penyertaan yg sebenar)

• Darjah penyertaan dianggap ’rendah’

• Pembentukan keupayaan komuniti(community capacity building) rendah

• Biasanya terdpt dlm pendekatan PK atas-bawah & jenis PK bantuan teknikal 6

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

SEBAGAI MATLAMAT (ENDS)

▪ penyertaan itu terangkum dalam proses pembangunan itu sendiri

▪ penyertaan mengizinkan komuniti terlibat secara langsung

▪melalui penyertaan komuniti dpt menentukan proses pembangunan – menentukan apa yg mrk perlu/mahu; arah tuju; strategi; perlaksanaan; membuat keputusan; mengambil tanggungjawab menjayakannya; menilai; memantau;mengagih-agihkan faedah; memperbaiki/ menambah baik

▪komuniti dpt MENGUASAI

▪ mementingkan komuniti sebagai stakeholder

▪darjah penyertaan dianggap tinggi

▪pembentukan keupayaan komuniti tinggi

▪biasanya terdpt dlm pendekatan PK bawah-atas, community centered development , pembangunan turut-serta (participatory development) & jenis PK jaya diri & konflik

7

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

Jenis dan tahap penyertaan

Secara umum terdapat tiga jenis penyertaan

Penyertaan paksaan a-b

Penyertaan pujukan a-b/ bt

Penyertaan sukarela pk jayadiri/ b-a

setiap satunya mempunyai ciri yang tersendiri yang membezakan antaranya ialah darjah pengaruh dan kuasa komuniti

darjah kuasa komuniti dilihat dari segi sejauhmana mrk dpt membuat keputusan semasa menyertai sehingga memberi kesan langsung ke atas diri mereka.

8

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

Penyertaan paksaan

• peringkat peneyrtaan yang paling rendah

• berlaku bila anggota komuniti dipaksa melibatkan diri dalam usaha pembangunan (projek/ program dsb)

• Komuniti tidak berkuasa menentukan objektif serta bentuk, cara atau strategi melaksanakan projek – ia ditentukan lebih awal oleh org luar

• Penglibatan komuniti dalam mencapai objektif atau matlamat dipantau rapat oleh pihak yang membawa idea, projek atau aktiviti

• penyertaan sebenar tidak wujud dalam penyertaan jenis ini -komuniti tidak menyedari akan tujuan asas penyertaan mereka

• penyertaan ikut-ikutan sahaja / pseudo-p/ no P/ pm

• tidak wujud perasaan kepunyaan di kalangan mereka terhadap projek yang diusahakan itu tidak terbentuk

• penyertaan jenis ini mudah dimanipulasi oleh org lain 9

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

Penyertaan pujukan pembujukan/ induced• berada di tengah-tengah antara penyertaan paksaan dan penyertaan

sukarela

• berlaku bila dirayu oleh agen perubahan (organisasi, institusi, NGO) atau wakil pihak kerajaan supaya komuniti terlibat sama

• boleh berlaku dalam pelbagai tahap yang dapat dikenali melalui cara ia dilaksanakan.

• Tahap pertama –komuniti diberitahu tentang sesuatu program atau aktiviti yang bakal dijalankan oleh pihak penganjur atau agen perubahan tetapi bentuk program telah ditentukan dan dirancang dahulu. Komuniti masih tiada hak menentukannya.

• Tahap kedua –tahap ini rundingan antara pihak penganjur pembangunan dengan komuniti berlaku tapi keputusan muktamat mengenai apa yang mahu dilaksanakan, cara melaksanakan dan faedah daripada penyertaan berada ditangan penganjur, pembiaya atau agen perubahan itu.

• Tahap ketiga –komuniti boleh memberikan dan menyuarakan pendapat atau cadangan mengenai aktiviti yang mahu dijayakan tetapi masih lagi dalam kerangka idea yang telah ditetapkan oleh pihak atasan atau penganjur pembangunan. 10

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

Penyertaan sukarela

• peringkat tertinggi dalam tahap penyertaan

• komuniti mempunyai kesedaran diri untuk melakukan perubahan dan mempunyai kata pemutus.

• komuniti berhak dan mempunyai kuasa menentukan bentuk, kandungan, cara atau strategi, faedah dan agihannya serta sama-sama mengawal selia perjalanan proses membawa perubahan

• penyertaan ini pembentukan kuasa komuniti (community power) dalam proses pembangunan

• komuniti sebagai stakeholder dalam pembangunan semakin jelas

• rasa kepunyaan terhdp program/ projek semakin jelas diklgan ahli komuniti

11

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

Mengapa penyertaan penting?• pembangunan bertujuan meningkatkan taraf hidup dan

kesejahteraan hidup- tidak mungkin berlaku tanpa penyertaan komuniti

• komuniti dapat mempengaruhi atau lebih baik dpt menguasai keseluruhan hal ehwal kehidupan mereka menerusi penglibatan

• mengizinkan pertukaran maklumat & pertukaran pengetahuan

• penyertaan mengandungi elemen pembelajaran - proses pembelajaran itu berlaku ketika pertukaran maklumat

• penyertaan adalah satu wadah bagi komuniti memulakan sesuatu daripada apa yang mereka tahu dan ada, dan perlahan-lahan meningkatkan pengetahuan dan penguasaan terhadap kehidupan

• mekanisma bagi komuniti menyuarakan pendapat, masalah serta mengutarakan cadangan

• mampu membentuk satu pakatan kolektif bagi merungkai masalah yang dihadapi dan mencari jalan penyelesaian

12

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

Hubungan antara Penyertaan, kuasa & pendayaupayaan

• Budaya penyertaan boleh mendorong pendayaupayaan komuniti berlaku.

• menerusi penyertaan, komuniti memperolehi pengalaman – pengalaman membuat keputusan; bagaimana mempengaruhi, melaksanakan serta menguasai aktiviti; bertindak secara kolektif

• penyertaan membolehkan (enable) komuniti terlibat secara langsung dalam merekabentuk proses membuat keputusan untuk diri mereka – disinilah kuasa komuniti dpt dilihat

• seluas mana kuasa bergtg kpd jenis penyertaan tadi

• Penyertaan terbuka izinkan terbtknya kuasa komuniti:

• Penyertaan paksaan – kuasa komuniti rendah

• Penyertaan sukarela – kuasa komuniti tinggi

• Kepimpinan terbuka izinkan terbtknya kuasa komuniti. 13

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m

Penyertaan boleh dipertingkatkan dan diperluaskan. Antara langkah-langkah mewujudkan penyertaan yang berkesan ialah:

• Kesedaran

• Penyebaran maklumat

• Peluang

• Teknik yg boleh digunakan bagi menggalakkan peluang penyertaan komuniti antaranya ialah :• Perbincangan

• sesi percambahan minda (brainstorming)

• kumpulan perbincangan berfokus

• kaedah mewujudkan kesedaran (awareness method)

• Kepimpinan14

Co

pyrigh

t A

sn

aru

l@up

m