SZPM BESPLATEN VESNIK» za sega{ni i za idni penzioneri

Izleguva edna{ mese~no. Redakcija tel. 02 3223 710 e-mail: kontakt@szpm.org.mk www.szpm.org.mk

VO OVOJ BROJ...

AKTUELNOSTI

ZABAVA

INTERVJU SOM-r MAJA PARNAXIEVAZMEJKOVA

str. 2

str. 3

JADICA

str. 8 i 9

30 maj 2014 godinaGodina VII, broj 70

str. 10

str. 15

str. 13

PENZIONER

SO DEMANTI DO VISTINATA

12-ti REGIONALNIREVII NA PESNI,MUZIKA I IGRI

str. 7

str. 16

Na 3-ti maj 2014 godina gradot Berovo be{edoma}in na prvata od {este, kulturna mani-festacija na penzionerite, na koja so pesni,

muzika i ora nastapija zdru`enija od gradovite: Vi-nica, Del~evo, Ko~ani, Makedonska Kamenica, Peh-~evo i Berovo. Na revijata prisustvuvaa pretseda-telot na SZPM Dragi Argirovski, potpretsedatelotna IO na SZPM Metodija To{evski, gradona~al-nikot na op{tina Berovo Dragi Naxinski i pretse-

datelot na Sovetot na Op{tinata Jovan Mateni-~arski. U~esnicite oble~eni vo preubavi narodninosii najprvo prodefiliraa niz gradot pridru`u-vani od zurli i tapani, a po pristigaweto vo sala-ta, dobredojde na site im posaka pretsedatelot naZP Berovo Qup~o Gotovski, koj izrazi posebno za-dovostvo i blagodarnost do SZPM {to mu be{e uka-`ana doverba tokmu na nivnoto zdru`enie da bidedoma}in na ovaa zna~ajna kulturna manifestacija.Pozdraven govor odr`a i gradona~alnikot na Be-rovo Dragi Naxinski, naglasuva}i ja dobrata sora-botka na zdru`enieto so lokalnata samouprava.Potoa, na prisutnite im se obrati potpretsedate-lot na IO na SZPM Metodija To{evski koj go istak-na zna~eweto na ovaa manifestacija od aspekt naneguvaweto na kulturnite tradicii, ostavaj}i gi voamanet na mladite generacii za natamo{no ~uvawei ja proglasi revijata za otvorena.So pesni, muzikai igri, po~naa da se pretstavuvaat u~esnicite vne-suvaj}i raspolo`enie i interes kaj publikata zaizvedbite {to se karakteristi~ni za krajot od kadedoa|aat. Na krajot blagodarnici na u~esnicite voime na oganizatorot SZPM im vra~i \or|i Serafi-mov, ~len na Izvr{niot odbor na Sojuzot.

Vtorata regionalna revija se odr`a na 9 maj vosrceto na ov~epolieto, vo Sveti Nikole, kade peeja,igraa i se dru`ea penzioneri od Probi{tip, Lozo-vo, Novo Selo, [tip, Strumica, Zletovo, Radovi{ iod gradot-doma}in. Na prisutnite dobredojde imposaka Nikola Atanasov pretsedatel na Sobranie-to na ZP Sveti Nikole. Od imeto na Lokalnata sa-mouprava na prisutnite im se obrati gradona~alni-kot Zoran Tasev koj im se zablagodari na penzione-rite na nivnite aktivnosti i dru`ewe za zacvrstu-vawe i ~uvawe na na{ata bogata folklorna rizni-ca. Revijata za otvorena ja proglasi pretsedatelot

na SZPM Dragi Argirovski, koj gi pozdravi i gosti-te i doma}inite i se osvrna na zna~eweto na revi-ite, koi i godinava kako i dvete prethodni, Minis-terstvoto za kultura gi proglasi za manifestaciiod Nacionalen interes za kulturata vo na{ata dr-`ava. Blagodarnici na uesnicite im vra~i MilevkaZdravkovska, pretsedatel na Komisijata za kultur-no-zabaven `ivot na SZPM.

Na 11 maj regionalna revija na pesni, muzika i ig-ri, se odr`a vo Domot na kulturata vo Struga krajprekrasnoto Ohridsko Ezero. Na ovaa kulturna ma-nifestacija na penzionerite nastapija pretstavni-ci na zdru`enijata na penzioneri od: Struga, Kru-{evo, Ohrid i Debrca, Prilep, Ki~evo, Bitola, De-bar, Demir Hisar i Makedonski Brod. Vo ime na do-ma}inot - ZP Struga, dobredojde na u~esnicite i nagostite im posaka pretsedatelot na zdru`enietoLiman Polo`ani. Gradona~alnikot na Struga Zija-din Sela vo svoeto obra}awe na albanski i na ma-kedonski jazik izrazi voodu{evuvawe za masovnos-ta i podgotvenosta na penzionerite vo organizira-weto vakvi sredbi, na koi se manifestira kultur-noto bogatstvo vo ovie multietni~ki sredini. Pri-toa toj re~e deka }e se zalo`i i natamu da gi pod-

dr`uva penzionerite za da mo`at podostoinstvenoi posre}no da `iveat. Na makedonski i na albanskijazik, na prisutnite im se obrati i potpresedatelotna Sobranieto na SZPM Besnik Pocesta, koj me|udrugoto re~e deka ovaa revija na pesni, muzika iigri, na site penzioneri od na{ata zaedni~ka tat-kovina, Republika Makedonija, im ovozmo`uva za-bava i prijatno dru`ewe, bez ogled na nacionalnosti vera. Blagodarnici na u~esnicite vo ime na oga-nizatorot SZPM im vra~i Cvetanka Angelkovska,~len na Komisijata za kulturno-zabaven `ivot priSojuzot.

Na 15 maj vernite ~uvari na tradiciite i obi~ai-te se sobraa vo Negotino, gradot doma}in, da sedru`at i da im poka`at na pomladite generacii ka-ko se ~uva folklornoto bogatstvo. 12-tata regio-nalna revija na zdru`enijata na penzioneri od Po-vardarskiot region, se odr`a vo Centarot za kul-tura „Aco \or~ev” vo Negotino. Vo gradot na vinotoi grozjeto, se pretstavija u~esnici od zdru`enijataod Negotino, Kavadarci, Valandovo, Gevgelija, Ve-les i Bogdanci. Po~etokot na manifestacija be{enajaven so karakteristi~ni muzi~ki refreni odpoznati makedonski festivali. Dobredojde na u~e-snicite i na gostite prv im posaka pretsedatelotna ZP Negotino Petar Zahar~ev, koj izrazi posebnozadovolstvo od prisustvoto na visokite gosti ipozdravuvaj}i gi poimeni~no, im posaka prijatenprestoj vo gradot doma}in, a na u~esnicite uspe{ennastap. Gradona~alnikot na Negotino, Van~o Apos-tolov vo pozdravnoto obra}awe istakna deka mani-festacijata go svrte vnimanieto na po{irokata ja-vnost i predizvika interes za nejzino sledewe. Po-kraj ~estitkite, ovaa prigoda toj ja iskoristi da japotencira odli~nata sorabotka so ZP Negotino ire~e, deka so izgradbata nov penzionerski dom pri-

padnicite na tretata doba }e imaat prijatno kat~ekade }e drugaruvaat i }e se podgotvuvaat za svoiteidni nastapi. Vo ime na SZPM na prisutnite im seobrati sekretarot na IO Stanka Trajkova. Taa goistakna zna~eweto na Revijata i poso~i deka nadelo }e se poka`e kolku pesnata, muzikata i igratane priznavaat razliki vo godinite i deka so pravose veli deka tie se lek od predvremeno stareewe.Taa ja proglasi Revijata za otvorena. Potoa, scena-

ta be{e otstapena na u~esnicite. Vo imeto na orga-nizatorot SZPM, blagodarnici na u~esnicite imvra~i pretsedatelkata na Komisijata za kulturaMilevka Zdravkovska.

Na 20-ti maj 2014 godina vo Domot na ARM voSkopje, se odr`a 12-tata Regionalna revija na pes-ni, muzika i igri. Doma}in be{e ZP Solidarnost -Aerodrom. Na revijata u~estvuvaa 8 zdru`enija napenzioneri i toa: Solidarnost - Aerodrom, Krato-vo, Kriva Palanka, Kisela Voda, Kumanovo, Voenipenzioneri, Gazi Baba i Centar. Pred polnata salana gostite i u~esnicite najnapred im se obrati pre-tsedatelot na IO na ZP Solidarnost - Aerodrom,Dimitrija Bogatinoski. Pritoa istakna deka ovieregionalni revii, iako nemaat natprevaruva~ki ka-rakter, sekoe zdru`enie so meseci se podgotvuva dapoka`e {to podobar kvalitet. Potoa penzioneritegi pozdravi gradona~alnikot na op{tinata Aero-drom, Ivica Konevski, naglasuvaj}i go zadovols-tvoto {to se nao|a me|u najvozrasnite `iteli voovie sve~eni migovi. U~esnicite i gostite gi poz-dravi i pretsedatelot na SZPM Dragi Argirovski,koj gi izvesti prisutnite deka na 6-te regionalnirevii u~estvuvaat 45 zdru`enija, a najdobrite spo-red ocenkata na selektorot Tom~e Stojkov i Komi-sijata za kultura na IO na Sojuzot }e nastapat na 10juni vo Univerzalnata sala vo Skopje, na zavr{nataRepubli~kata revija. Prvi nastapija doma}inite, apo niv i ostanatite sedum zdru`enija ispolnuvaj}igolem broj narodni pesni i ora, svadbeni obi~ai ihumoristi~ni tekstovi. Blagodarnici na u~esnici-te im vra~i Vawa Markovska ~len na Komisijata zakulturno-zabaven `ivot vo Sojuzot. I ovoj pat, sonevidena lesnotija penzionerite igraa i peeja iprika`aa programa koja dolgo }e se pameti.

K.S.A.

Najdobrite ~uvari na tradicijata i identitetot na 10-ti juni vo Univerzalnata sala vo Skopje

str. 11

str. 4

str. 5

ZDRAVSTVEN TURIZAM ZA PENSIONERI

str. 12

SO QUBOV ZA MAKEDONIJA

SOOP[TENIE ZA ELEKTRONSKAZDRAVSTVENAKARTI^KA

Iovaa godina }e se odr`at 8 regionalni penzi-onerski sportski natprevari 19-ti pored.Najnapred se odr`aa natprevari na me|une-

kolku zdru`enija, a se odr`a prviot 19-ti regiona-len penzionerski sportski natprevar vo Sveti Ni-kole kade se natprevaruvaa zdru`enija od osmiotregion. Na 30 maj }e se natprevaruvaat penzioneriteod vtoriot region, a doma}in }e bide ZP Butel. Edenden, potoa }e se natprevaruvaat zdru`enijata od{estiot region, a doma}in }e bide ZP Zletovo. Petregioni }e odr`at regionalni sportski natprevari

vo juni i toa: na 5 juni vo Bogdanci, na 11 juni ZP OVRSkopje, na 14 juni vo Berovo, na 18 juni vo Makedon-ski Brod i na 21 juni vo Kru{evo. Zavr{nata Pen-zionerska sportska olimpijada }e se odr`i na 6septemvri vo Tetovo, kade }e nastapat najdobrite inajpodgotveni penzioneri - sportisti. I na regio-nalnite i na zavr{nata natprevari, penzionerite}e sportuvaat i }e se dru`at, kako i vo izminatite19 godini, svesni deka taka go odr`uvaat vo kondi-cija i teloto i duhot.

Kalina S. Andonova

FZO - LISTA SO LEKOVI BEZDOPLATA

PROMOCIJA NA KNIGATA "PESNI ZA QUBOVTA#

DELEGACION I SHPM,NË KRYQIN E KUQ

TË RM

Sportuvawe i dru`ewe po 19-ti pat

AKTUELNOSTI PENZIONER plus maj 20142

Ministerot za trud i socijalna politika Dime Spasov,vo pridru`ba na pretsedatelite na SZPM Dragi Ar-girovski i na SZP na grad Skopje, Krste Angelovski,

pomo{nik direktorot vo FPIOM, Trajko Prem~eski i rako-voditelot na Skopskata filijala Dejan \or|evski, neo-damna go poseti Penzionerskiot dom „Jane Sandanski” voop{tinata Aerodrom vo Skopje. Na zaedni~kata sredba sodel od stanarite, upravnikot na Domot Veqan Stojkovskigi zapozna gostite so sostojbata vo Domot, a potoa ministe-rot Spasov gi informira{e prisutnite za prioritetite vorealiziraweto na nekoi proekti {to imaat neposrednopozitivno vlijanie vrz podobruvaweto na `ivotniot stan-dard na penzionerite. Ministerot Spasov odgovara{e i na

pra{awa od prisutnite, pri {to veti de-ka vo naredniot period, vo granica namo`nostite, }e se izdvojat sredstva zapodobruvawe na `ivotnite uslovi i vodrugiot del vo Domot. M.D.

Ministerot Spasov voPenzionerskiot dom vo Aerodrom

Na 4 maj 2014 godina Sobranieto naZdru`enieto na starosni, semejni,invalidski i drugi penzioneri na

op{tina Del~evo rasprava{e po Izve-{tajot za rabotata i aktivnostite vo2013 i za Programata vo 2014 godina.

Na po~etokot, po povod 111 godi{ni-nata od pogibijata na patronot na gra-dot so edenominutno mol~ewe im be{eoddadena po~it na Goce Del~ev i napo~inatite penzioneri pome|u dvetegodi{ni sobranija.

Vo izve{tajot e konstatirano dekavo izminatata godina bila dodelena

ednokratna pari~na pomo{ na 61 pen-zioner vo visina od 1.000 do 3.000 de-nari, a na 125 im bil isplaten pari~ennadomestok od deset, dvaeset ili tri-eset otsto za bawsko lekuvawe. Pro-centot na nadomestokot bil dodeluvanvo zavisnost od visinata na iznosot napenzijata.

Posebno vnimanie predizvikaa soz-nanijata za tro{eweto na sredstvataod solidarniot fond. Po ovie i drugi-te to~ki od Izve{tajot bea postavenipove}e pra{awa od ~lenovite na Iz-vr{niot odbor i od prisutnite pret-

sedateli i ~lenovi na ogranocite. Naniv se obidoa da odgovorat pretseda-telot Slavko Dimitrov i negovite so-rabotnici, sekretarot i knigovoditel-kata, a nedovolno vnimanie se dade nadrugite aktivnosti na Zdru`enieto ka-ko {to se: organiziranite piknici iekskurzii, u~estvoto na Regionalnatarevija na pesni, muzika i igri, sports-kite natprevari na penzionerite, so-rabotkata so lokalnata samouprava idrugi Sepak, na krajot bea usvoeni Iz-ve{tajot za 2013 i Programata za 2014bea usvoeni. V. Manevski

Vo ZP Del~evo

Usvoeni Izve{tajot i Programata za rabotata

Zdru`enie na penzioneri od Vev-~ani, neodamna odr`a godi{naot~etna sednica, so koja rakovo-

de{e pretsedatelot na zdru`enietoVitomir Kostoj~inoski, pri {to po-dnese izve{taj za rabotata vo 2013 go-dina. Toj istakna deka minatogodi{-nata programa celosno e realiziranaso minimum od planiranite finansis-ki sredstva, a deka doma}inski se ra-botelo, se gleda i od ostatokot nasredstvata, koi se preneseni za teko-vno rabotewe vo 2014 godina.

Izve{tajot za rabotata, Finansis-kiot izve{taj za 2013 godina, kako iProgramata za rabota vo 2014 godina,Sobranieto ednoglasno go prifati.Inaku, vo Programata za rabota voovaa godina se nabele`ani raznovid-ni aktivnosti prisposobeni na golem-

inata i mo`nostite na Zdru`enieto, aakcentot e staven na socijalno-huma-nitarnite aktivnosti, soobrazno naproglasuvaweto na 2014 za godina nasolidarnost od strana na SZPM. Ra-kovodstvoto na ZP Vev~ani ovaa godi-na glavno }e se fokusira na aktivnos-tite planirani so Programata za ra-bota.

Rakovodstvoto }e nastojuva i }eprezeme merki za sozdavawe u{te po-dobri uslovi za rabota vo klubot napenzioneri Vev~ani, kako i za podob-ruvawe na sorabotkata so SZPM, soLokalnata samouprava i Zdravstve-niot dom „D-r Svetozar ^o~oroski”,koja i dosega bila mo{ne dobra. Izvr-{niot odbor }e prodol`i so organizi-raweto kontrolni zdarvstveni preg-ledi na svoeto ~lenstvo (proverki na

krvniot pritisok i {e}er vo krvta) idrugo. Vo Programata e predvideno iprisustvo na sednicite na Sovetot naOp{tinata Vev~ani, koga na dnevenred }e se razgleduvaat pra{awa odop{t interes na penzionerite i na na-selbata Vev~ani.

Na sportsko-rekreativen plan sepredviduva u~estvo na site natpreva-ri organizirani od strana na SZPM ina Vev~ani vo pove}e disciplini, za{to po{iroka informacija dade pre-tsedatelot na Komisijata za ovaa dej-nost, porane{niot profesor po fi-zi~ko i zdravdtveno vospituvawe Jo-van Avramoski.

Na kulturen plan vo klubot e pred-videno organizirawe izlo`bi na fo-tografii i umetni~ki sliki na razniavtori, kako i promocii na knigi, idrugo. Isto taka, planirani se ekskur-zii i poseti na zna~ajni kulturno-is-toriski mesta vo Republikata.

Stojan Kukune{oski

ZP Vev~ani

Pogolema gri`a za ~lenstvoto

Sobranieto na Sojuzot na ZP na grad Skopje neodamnaodr`a ot~etna sednica za rabotata vo 2013 godina idonese Programa za rabota i Finansiski plan za 2014

godina.Najprvo na prisutnite im se obrati ministerot za trud i

socijalna politika Dime Spasov pri {to istakna deka

gri`ata za standardot na penzionerite e eden od priori-tetite na Vladata na Republika Makedonija. Gradona-~alnikot na Skopje Koce Trajanovski potencira{e deka na

vzaemno zadovolstvo sorabotkata na Gradot so Gradskiotsojuz na ZP e primerna, pri {to istakna deka Gradot Skopje,kako i dosega, taka i natamu }e se obiduva i }e raboti, voramkite na mo`nostite }e im pomaga na penzionerite odSkopje. Pretsedatelot na SZP na Grad Skopje Krste Ange-lovski vo vovednoto izlagawe govore{e za rabotata i pos-tignuvawata na Sojuzot vo minatata godina, kako iza aktiv-nostite na SZP na grad Skopje koi bea dadeni vo Izve{ta-jot za 2013 godina. Pretsedatelot na SZPM Dragi Argirov-ski ja naglasi ulogata na Gradskiot sojuz na ZP vo pove}eoblasti, a osobeno vo ostvaruvaweto na sorabotkata soGradot Skopje, so koj i SZPM ima primerna sorabotka. Votoj kontekst go spomna uspehot vo organiziraweto na Repu-bli~kite revii na pesni, muzika i igri vo Univerzalnatasala vo Skopje, a dade i nekoi predlozi i inicijativi zau{te podobro i poorganizirano dejstvivawe na Gradskiotsojuz vo naredniot period.

Vo diskusijata u~estvuvaa: Pavle Spasov, Blagoje Ar-si}, Rauf Hamidi, Ratka Kokolanska, Dimitrija Bogati-noski, Eftim Mi{ovski, Veqan Stojkovski i drugi. Nakrajot, Sobranieto ednoglasno ja usvoi Zavr{nata smetkana SZP na GS za 2013 godina i donese Programa za rabota iFinansiski plan za 2014 godina. M. Dimovski

Sednica na Sobranieto na Sojuzot na ZP na grad Skopje

Sogleduvawe i podobruvawe na dejstvuvaweto

Istoriskite znamenitosti vo Al-banija, svrzani za `ivotot i de-loto na eden od poznatite vojs-

kovoda~i na Balkanot od vremeto naturskoto ropstvo, Skenderbeg, bea so-dr`ina na nau~no-popularnata eksku-

rzija na tetovskite penzioneri. Tieizvedoa ~etiridnevna ekskurzija vopove}e gradovi i istoriski mesta. Zasedi{te vo tie ~etiri dena go imaagradot Dra~, od kade gi posetija gra-dovite: Kruja, Le`a, Skadar i Berat. Vo

Kruja, poseben interesbe{e projaven vo raz-gleduvaweto na isto-riskiot muzej. Vo Le`a,pak, u~esnicite na eks-kurzijata go posetijagrobot i Muzejot, vo kojna simboli~en na~in senaredeni 25 plo~ki nakoi se ispi{ani sitebitki na Skenderbeg.Spored istoriskite pi-sanija, dve bitki Sken-

derbeg vodel vo Polo{kiot kraj, a odsite bitki izgubil samo dve. GradotBerat, pak, spa|a vo redot na najstaritenaselbi na Balkanot i po{iroko so po-stoewe od okolu 2.500 godini. Osvensmestuvaweto i no}evawata, vo Dra~penzionerite gi razgledaa istoriskitei kulturnite znamenitosti na ovoj grad.Vo glavniot grad na Albanija, Tirana,imaa panoramsko razgleduvawe i pro-{etka po li~en izbor. Skadar e najse-veren grad na ovaa na{a sosedna zemja.Osven kaleto, pro{etano be{e i pobregot na Skadarskoto Ezero od alban-skata strana. Posledniot den ja pose-tija Valona. Na vra}awe za Tetovo, ra-zgledan e i gradot Elbasan. Se na sepro{etaka za pametewe.

S. Dimoski

ZP Tetovo

Nezaboravna ekskurzija vo Albanija

Proro~ki be{e {to SZPM 2014godina ja proglasi za Godina nasolidarnosta. Neo~ekuvano se

sozdade prilika za pokaz!Razmisluvav taka, zo{to nekoi ra-

boti vo `ivotot se poka`uvaat kako dase namerno napraveni. Kako da se vopresret na ne{to. Kako da se vo dosluhso nastan {to se podgotvuva da seslu~i, no ne se slu~il, a i nikoj od-napred ne spomenal deka tokmu i zatoa{to }e se slu~i - se prezema ~ekor.

Mnogu ~esto vo mojata memorija senavra}am na momenti na koi vo odre-deni situacii sum gi pomisluval, mise pri~inuvale kako dale~ni slikikoi gi gledam vo nekakva imaginarnamagla, vo jarka svetlina ili katrantemnina is{arana so zapaleni yvez-di. Vedna{ potoa, se se}avam deka votie i takvi migovi, ili sekunda poniv, tie isti sliki ili vest za niv,stignuvala do mene, deka toa i toa seslu~ilo, se zbidnalo, nastanalo.

Ne znam samo, niz kakov sistem narazmena na energii vo edno isto telo,mozok, um, vidokrug, se slu~uva toapretska`uvawe. Ne znam dali toastignalo kako plod na fantazija, in-tenzivno razmisluvawe ili pak oku-piranost so nekoja misla koja celelakon takvite nastani. Ne se se}avam,no pretpostavuvam deka, po takviteslu~uvawa sigurno sum pravel anal-izi za moeto prethodno odnesuvawekon temite na tie pretska`livi nas-tani, ili pak sum preminal preku nivkako neva`ni, ili kako nedose`nine{ta.

Eve ovie denovi ponovo sum opsed-nat od edna takva opsesija. Nema daveruvate, no jas go vidov potopot {togo imame vo neposrednoto opkru`uva-we i so koj{to eve desetina dena sebavime, a so nego }e bideme dolgovreme. Ednostavno, vo potopot bevedinstveno `ivo su{testvo na zemji-nata topka, ni{to okolu mene, samobuici, poroi, golemi matni vodi donedogleg, strav deka od nego nema daizlezam duri i ako Dedo Noe mi japrati svojata barka. Ne znam dali za-bele`uvate, no, so denovi ne mo`amda se oslobodam od taa mora. Nekojadlaboka gri`a gi potisnala moitemisli, gi izdvoila od seto drugo se-kojdnevie. I najednostavnite rabotikoi gi zavr{uvav u{te pred da gi za-po~nam, sega so denovi ne mo`am da gistokmam vo glavata, a ne da sednam ida gi napravam. Si mislam, {to li }ezna~i toa, {to mi pretska`uva taa za-nesenost, otsutnost, nedopirlivost sorealnosta, so denot.

I eve, lu|eto okolu nas gi spopadnagolema nesre}a. Celi gradovi, sela,dolini, laki, krajbre`ja, livadi, po-liwa, mnogu ~ove~ki du{i gi zadu{ivistinski potop. Cel eden `ivot, ra-bota, nade`i, o~ekuvawa, radosti istradawa, otidoa za mig vo nevrat. Sepretvorija vo kletva neizre~ena ineslu{nata, vo predizvik na Gospodada mu se stavi naum, deka barem nekoiod tie lu|e ne gre{ele vo `ivotot,iako spored nekoi filozofski teo-rii nema ~ovek {to vo `ivotot negre{el.

Slikata na Noeviot potop po tretpat ja gledam vo `ivo, iako u{te vomladi godini, kako u~enik vo Prilep

ja gledav Dabni~ka reka kako gi od-vlekuva, gi nosi i gi pravi parapar~enekolkute drveni mostovi {to go po-vrzuvaa gradot. Eden na po~etokot kaj\ogdere, kaj pazarot i tretiot kajzibijata. Potoa so denovi vrtevmeokolu za da mineme preku eden polu-kamen polubetonski most kaj osmolet-kata, za da stigneme na nekoe odredi-{te. Ili pak, kako Vardar go simnuvaod tronot drveniot most kaj stariotNaroden teatar, go preleva kejot inavleguva vo niskite delovi na Na-rodnata i univerzitetska bibliotekai kako gi izvlekuvavme knigite, voZavodot za statistika i vo site poto-ni na zgradite okolu dvata brega narekata. Kako grupa studenti izvleku-vame edna stari~ka od tro{na ku}a kajtoga{nata katoli~ka crkva, koja, sa-mo{to izlegovme se sru{i zad nas.

Eve, denovive gledame potresnisliki na neskrotlivi vodi koi prodi-raat, poniraat, probivaat i bregovi inasipi i gi goltaat plodovite i `i-votite na mnogu lu|e so srodni sudbi-ni i dejanija kako na{ite. Kako dob-rovolci od site okolni i podale~nisredini, solidarno vpregnati vo za-edni~ki koloni, so goli race spasuva-at od sigurna smrt deca, majki, starilu|e, doma{na stoka ili ku}ni qubi-mci. Ili pak, opremeni so semo`nima{ini, so pritaeno ura, ura, ura, so-vladuvaat kilometri bregovi i od ra-ka krevaj}i vre}i pesok, gradat od-branbeni nasipi, da se spasi toa {tomo`e da se spasi. Kako vo toa more odspoulaveni vodi pravat oazi za daspasat energetski objekti od sigurnadefinitivna havarija...

Vo seta traorna slika i zanem, ple-ni solidarnosta na lu|eto so bolkatana nastradanite. Pleni iskrenoto so-~uvstvo i predanosta na dobrodetel-stvoto da se pomogne na bli`niot svoj,oti site sme smrtni lu|e i ne znaemekoj mig kakva nesre}a mo`e da ne snaj-de. Oti veli narodot i za sre}a i zanesre}a, potrebni se lu|e, da ima sokoga da ja spodeli{ i radosta i bol-kata. Oti, veli narodot bolkata e po-silna od radosta. Oti, bolkata po-dolgo trae od radosta, oti, oti, oti...

Toa {to ovie denovi na{ite sogra-|ani, mladinata, studentite, penzio-nerite, namenskite profesionalcispecijalisti za pomo{ od RepublikaMakedonija vo vakvi uslovi go pravat,ne samo niz so~uvstvoto {to go upatu-vaat kon nastradanite prijateli, amii so materijalno izrazuvawe na svoja-ta solidarnost niz pribirawe i is-pra}awe npomo{ vo hrana, obleka,lekovi, pari~ni sredstva, ekipi zapomo{ na lice mesto, dobrovolci i...,gi nadminuva site mo`ni pretpostav-ki. Na licata na site ovie u~esnici se~ita dlabokoto so~uvstvo so tragedi-jata koja gi snajde na{ite prijateli voSrbija, Bosna i Hercegovina, vo Hr-vatska, i so iskrena `elba sekoj spo-red svojata mo`nost pridonesuva, ba-rem so ne{to vo ubla`uvawe na {te-tite, zagubite i bolkata na unesre}e-nite prijateli.

Gi poddr`uvame na{ite prijateli ikolegi, penzionerite od ovie na{isosedni i prijatelski dr`avi vo nas-tojuvawata {to pobrzo da se sovla-daat hirovite na stihijata, za da mo-`e potoa poleka, so seta bolka i ne-mo} da po~ne da se obnovuva prisilnonapu{teniot dom, dvor, gradina, niva,pretprijatie, ustanova, selo, grad,tatkovinite.

Dali zabele`uvame so kakov entu-zijazam se pravi seta ovaa aktivnost iborba. Nikoj ne gleda koj od koja naci-onalnost poteknuva, vo koja vera seispoveda, na koja partija pripa|a, da-li e komunist ili kapitalist. ^ove~-kata dimenzija dominira, kako i vro-denata humanost na balkanskiot ~o-vek. Balkanecot ne e yver kako {tosaka svetot da go prika`e. Balkane-cot e dlaboko humano bitie. Treba sa-mo da mu se veruva i da ne mu se vlegu-va vo patekata na `ivotot. Da se os-tavi samiot da gi izrazi svoite kara-kterni i ~ove~ki vrednosti.

Veruvame vo dlabokata humana isolidarna dimenzija na ~ovekot, izatoa predadeni sme na taa kauza. Sepridru`uvame na povikot {to mnogutedeca, u~enici od belgradskite u~ili-{ta gi istaknaa kako poddr{ka nasvoite vrsnici: Izdr`i Srbijo, izdr-`i Bosna i Hercegovina, izdr`i Hr-vatska. Penzionerite od RepublikaMakedonija se so vas!

Megdan zahumanostMetodija St. To{evski

Kolumna

INTERVJUPENZIONER plus maj 2014 3

Po~ituvana direktorka, zdravstvenata po-litika e generalna opredelba na modernotoop{testvo i toa na dolg rok se reflektirapreku Nacionalna zdravstvena strategija iakciski planovi. Pravnata regulativa e so-dr`ana vo Ustavot, vo dva osnovni zakoni ivo pove}e podzakonski propisi i akti. Ve mo-lam nakratko da ni ja ka`ete vizijata i misi-jata na Fondot za zdravstveno osiguruvawe naMakedonija (FZOM) i odnosot so Minister-stvoto za zdravstvo vo ramkite na zdravstve-nata politika vo Republika Makedonija?

- Zdravjeto vlijae vrz socijalnata polo`ba nanaselenieto. Site ~initeli vo zdravstvenatasfera rabotat so zaedni~ki napori, sekoj vo do-menot na svoite nadle`nosti za odr`uvawe do-bro zdravje na naselenieto. Vladata na Repub-lika Makedonija se zalaga za zdravstven sistemkoj kontinuirano go podobruva, unapreduva iodr`uva zdravjeto na site gra|ani. SoglasnoStrategijata na FZOM 2014-2015, misijata naFZOM e obezbeduvawe na prava i zdravstveniuslugi od osnovniot paket na uslugi na osigure-nicite vrz na~elata na seopfatnost, solidar-nost i ednakvost. Vizijata na FZOM e da staneprepoznatliv kako kupuva~ na zdravstveni uslu-gi za koja cel toj sklu~uva dogovori so razniprovajderi. FZOM obezbeduva se poefikasnaadministracija na pravata na osigurenicite iefikasno koristewe na raspolo`livite sred-stva i resursi za ostvaruvawe kvalitetna zdra-vstvena usluga.

Strategijata na Fondot e bazi~en dokument.Koi se nejzinite klu~ni postulati?

- Osnovnite postulati na Strategijata naFondot se:

Kako prvo, obezbeduvawe na ostvaruvaweprava od zdravstveno osiguruvawe, preku se po-efikasna administracija, dobar sistem na vnat-re{na kontrola, identifikuvawe i upravuvaweso rizici kako i preku efikasni tela za ost-varuvawe na pravata;

Kako vtoro, Fondot da stane prepoznatlivkako kupuva~ na zdravstveni uslugi za potrebitena osigurenicite i toa preku revizija na lista-ta na zdravstveni uslugi i ceni, preku sklu~uva-we na dogovori so zdravstvenite ustanovi i ni-vna kontrola, preku stimulacija na racionalnaupotreba na lekovi i kvalitetno lekuvawe soopredeleni resursi;

Kako treto, povrzanost i integriranost nazdravstveniot sistem za potrebite na Fondot itoa preku osovremenuvawe i centralizacija naIT sistem, preku elektronska zdravstvena kar-ti~ka, elektronsko povrzuvawe so zdravstveni-te ustanovi za izvr{enite zdravstveni uslugi,obezbeduvawe na sistem na za{tita i kontrolana procesite i podatocite i preku voveduvawena elektronsko ostvaruvawe na pravata na osig-urenicite;

Kako ~etvrto, sorabotka so nacionalni i me-|unarodni organizacii, zdru`enija i instituciipreku sproveduvawe na me|unarodnite dogovoriod oblasta na zdravstvoto, kontinuirana so-rabotka so me|unarodnite organizacii, redovnakomunikacija i razmena na iskustva so nacio-nalnite fondovi vo drugite dr`avi;

Kako peto, finansiska stabilnost i efikas-nost na Fondot preku finansirawe na pravata izdravstvenite uslugi koi gi obezbeduva Fondotvo soglasnost so buxetot, preku obezbeduvawe naredovni prihodi od osigurenici po osnov na

osiguruvawe, naplata na participacija i trans-feri i preku odr`uvawe na balansiran buxet,odnosno usoglasuvawe na rashodite so nivoto naprihodite; i

Kako {esto, percepcija kon FZOM ja postignu-vame preku redovni javni objavi koi se odnesu-vaat na osigurenici, prenesuvawe na javniot in-teres preku lokalni i stru~ni celni grupi.

Nitu najbogatite zemji ne mo`at da vlo`attolku pari kolku {to mo`at modernite medi-cinski nauki i tehnologijata da potro{atpreku maksimalisti~ki zdravstveni uslugi.Znaeme deka ulogata na FZOM e vode~ka voobezbeduvaweto na zdravstvenata za{titapreku zadol`itelno zdravstveno osiguru-vawe. Za vesnikot "Penzioner plus” da se za-dr`ime vrz aktivnostite na Fondot koi naj-mnogu se odnesuvaat za postarite lu|e, odnos-no za penzionerite. Da zapo~neme od preven-tivnite programi?

- So mati~nite lekari dogovorivme i zapo~-navme so masovni preventivni skrining pregle-di za trite naj~esti nezarazni zaboluvawa: kar-diovaskularni zaboluvawa, {e}erna bolest ibubre`na bolest. Od ednostavnite prvi pregle-di se sogleduva eventualna potreba za natamo{-ni isleduvawa kaj poedincite. Ranoto otkri-vawe na zaboluvaweto gi namaluva komplikaci-ite od ovie zaboluvawa, go olesnuva lekuvawe-to i ja namaluva smrtnosta. Za prvpat vovedovmeprimarna prevencija (rano otkrivawe) i sekun-darna prevencija (kvalitetno sledewe). Imapotsetnik za pacientot- koi pregledi treba dagi napravi vo tekot na godinata, {to treba dapravi za da spre~i komplikacii i soveti kako dase gri`i za svoeto zdravje. Osigurenicite navozrast nad 65 godini koi nemaat hroni~no za-boluvawe mo`at da se javat kaj svojot mati~enlekar i da napravat preventivni biohemiskilaboratoriski ispituvawa, glukoza vo krv, vku-pen holesterol vo krv, kreatinin vo krv i pro-teini vo urina. FZOM zaedno so drugite ~inite-li na zdravstveniot sistem i so nevladiniteorganizacii }e zapo~ne kampawa za promocija nazdravjeto preku podignuvawe na javnata svest zaopredeleni dobri naviki i }e se uka`uva za{tetnite naviki. Dopolnitelno, Ministerstvo-to za zdravstvo i FZOM do krajot na 2014 godi-nata }e go definiraat paketot na zdravstveniuslugi koj }e go pru`aat mati~nite doktori spe-cijalisti po semejna medicina so {to }e se pos-tigne povisoko nivo na zdravstvenite uslugi zasekoj poedinec vo semejstvoto.

Mnogu ~uvstvitelno pra{awe za penzione-rite e snabduvaweto so lekovi, pozitivnatalista, referentnite ceni, participacijata idoplatata. Dali ima novini i oslesnuvawa zapenzionerite po ovie pra{awa?

- Aptekite, kako nikoga{ dosega, se snabdeniso lekovi od pozitivnata lista. FZOM prezedekonkretni ~ekori i pove}e nema redici gra|anipred aptekite. Sega, vo tekot na mesecot osigu-renikot koga }e pojde vo apteka }e go dobie pro-pi{aniot lek od pozitivnata lista. Ako se slu-

~i vo momentot vo nekoja pofrekfentna aptekada nedostiga odreden lek, farmacevtot mo`evedna{ da go pora~a i istiot den da go dobie iliosigurenikot mo`e da go najde vo sosedna apte-ka, bidej}i na nivo na gradovi sekoga{, sekadeobezbeduvame da ima lekovi cel mesec. Mnogu eefikasna politikata na sekojdnevni nara~ki nalekovite spored potrebite, redovnoto a`urira-we na kvotite na aptekite i namaleni referen-tni ceni na lekovite. Zajaknatite kontroli odstrana na Fondot ovozmo`uvaat osigureniciteda ne bidat pod stres deka }e ostanat bez neop-hodnata terapija, a od druga strana gi motivi-raat aptekite da pora~uvaat pove}e lekovi. Ap-tekite se zadol`eni od Fondot vo sekoe vremeda imaat najmalku po eden lek bez doplata od

25-te lekovi po generika za koi ima najgolemapotro{uva~ka. Fondot, vo momentot, obezbeduvarekordni 474 lekovi po za{titeno ime, bez do-plata (46%). Listata na lekovi koi Fondot giobezbedil bez doplata treba zadol`itelno da eistaknata na vidno mesto vo aptekite i vo ordi-naciite. Mati~nite lekari i farmacevtiteimaat obvrska da gi informiraat osigurenicitena Fondot za site lekovi koi se bez doplata zatie da mo`at da napravat izbor i da odlu~at da-li }e podignat lek bez doplata ili sakaat nekojkonkreten lek so doplata.

Objaveno e vo javnosta deka osigurenicitese pomalku upotrebuvaat antibiotici i leko-vi za smiruvawe. Na {to se dol`i ovoj trend?

- Vo Republika Makedonija koristeni se tri-pati pove}e antibiotici odkolku vo Slovenija.Nivna nepravilna upotreba doveduva do {tetniposledici i otpornost na mikroorganizmite. Isredstvata za smiruvawe imaat negativni efek-ti. Kaj nas ve}e ima namaluvawe na upotrebatana ovie grupi na lekovi, {to e postignato so po-dignuvawe na svesta i odgovornosta kaj osigu-renicite i kaj zdravstvenite rabotnici. Sozda-vaweto zalihi od lekovi koi vo najgolem brojslu~ai ostanuvaat neiskoristeni i potoa sefrlaat, ne mu koristi na osigurenikot, a nane-suva {teta i na zdravstveniot sistem i na `ivo-tnata sredina.

Fondot za zdravstvo vo kontinuitet uspevada se namaluvaat referentnite ceni na le-kovite i go zgolemuva brojot na lekovi bezdoplata. Kako gi ostvaruvate ovie pozitivni~ekori koi naiduvaat na masovno odobruvawekaj osigurenicite?

- Fondot primenuva komparativna metodolo-gija za utvrduvawe referentniceni na lekovite. Namaluvawe-to na cenite na lekovite predi-zvika mnogu pozitivni efektivrz zgolemuvaweto na brojot nalekovite bez doplata i namalu-vawe na doplatata za odredenilekovi, osobeno za onie poska-pite koi se nameneti za terapi-ja na pote{ki i specifi~ni za-boluvawa. Vo 2013 godina Fon-dot obezbedi novi namaleni ce-ni za lekovite od pozitivnatalista. Za da se napravi ovaa re-vizija, bea realizirani rekor-den broj pregovori so 42 farma-cevtski ku}i so cel da se obez-bedat {to pove}e lekovi bezdoplata, a vo odredeni slu~ai idopolnitelno da se namalat re-ferentnite ceni. Postignati sevidni finansiski za{tedi taka{to se namaleni tro{ocite naFondot za 88 milioni denari, a namaleni se itro{ocite na osigurenicite za 31 milion dena-ri, odnosno vkupno se za{tedeni okolu 119 mi-lioni denari godi{no za celiot zdravstven sis-tem na primarno nivo. Za{tedite na osigure-

nicite se rezultat nanamaleni ili ukinatidoplati za odredenilekovi, no i poradi na-maluvawe na partici-pacijata {to e slu~ajkaj 110 lekovi. Postig-navme dosega rekordni299 generiki na lekoviod pozitivnata listada bidat bez doplata(duri 76,5 otsto od le-kovite na recept vo ap-tekite se bez doplata,{to e najvisok procentdosega). Za prvpat bezdoplata imame mnogupove}e lekovi za dige-sivni poremetuvawa,kardiovaskularni za-boluvawa, za bolestitena {titnata `lezda, zaantirevmatski zabolu-vawa, analgetici, an-tibiotici, lekovi oddomenot na ginekologi-jata i sli~no.

Vo ruralnite podra~ja ima mnogu osigureni-ci stari lu|e. Kako }e im se olesnuva dostap-nosta do zdravstvenata za{tita?

- Fondot ima definirano ruralni podra~jaspored odredeni kriteriumi i uslovite pod koie dostapna zdravstvenata mre`a. Tamu na mati-~nite lekari im pla}ame povisoki, t.e. dopol-nitelni stimulativni iznosi, za da bidat zado-volni i doktorite i pacientie. Vo 2014 godinaFZOM ja podigna skalata za stimulacija na ru-ralnite doktori za dopolnitelni 5000 denarimese~no. Do 2014 godina to~no se definirani 92ruralni podra~ja / mesta. Mo`nost za proglasu-vawe na ruralni podra~ja /mesta ima u{te. Pri-vatnite lekari imaat otvoreno ruralni ambu-lanti vo 51 naseleno mesto i Fondot so niv ima

sklu~eno dogovor. FZOMapelira doktorite da ot-vorat ambulanti i vo os-tanatite 41 podra~je.

Ima li „novi pravila” za lekarite penzio-neri koi sakaat da ostanat vo raboten odnos,kako Fondot izleguva vo presret na nivnitebarawa?

- So cel da ima pogolem broj aktivni doktoriza na{ite osigurenici i vo interes i na leka-rite, vo fevruari 2014 godina Upravniot odborna FZOM donese Odluka koja ovozmo`uva pro-dol`uvawe na dogovorite za rabota so Fondot iza lekarite koi ispolnuvaat uslovi za penzio-nirawe. Pred toa, lekarite so napolnuvawe 65godini ne mo`ea da imaat dogovor za rabota soFondot i nivniot faksimil se bri{e{e. Sega seovozmo`i na lekarite vo privatnite zdrav-stveni ustanovi koi ne se pod zakup, da mo`at darabotat so Fondot i po ispolnuvawe uslovi zapenzionirawe, dokolku ne koristat penzija, sedodeka imaat dozvola za rabota vo mre`ata nazdravstveni ustanovi. Isto taka i lekaritekoncesioneri koi ispolnuvaat uslovi za penzijamo`at da sklu~aat nov dogovor so Fondot po do-bivawe na nova licenca za rabota od Minister-stvoto za zdravstvo, vo slu~aj ako ne se korisni-ci na penzija ili istata ja stavile vo miruvawe.

Na krajot, nakratko ka`ete ni kako se odvi-va sorabotkata so zdru`enijata na penzioner-ite i so SZPM?

- Fondot ima razviena sorabotka so raznizdru`enija na pacienti vo koi ~lenuvaat i mnogupenzioneri. Na{ite osigurenici preku svoitezdru`enija najdobro mo`at izvorno da ne in-formiraat so koi problemi se soo~uvaat vo ost-

varuvaweto na pravata od zdravstvenoto osigu-ruvawe. Taka, Fondot mo`e brzo i adekvatno dareagira za namaluvawe na problemite. Na vza-emno zadovolstvo redovno sorabotuvame sopreku 25 aktivni zdru`enija na pacienti. Se-kako tuka spa|aat i zdru`enijata na penzioner-ite niz cela Makedonija i Sojuzot na zdru`eni-jata na penzionerite na Makedonija. Za masovnadistibucija na informaciite i za polesna komu-nikacija i so osigurenicite i so zdravstveniterabotnici imame veb strana koja e oceneta nanajvisoko nivo. Na veb stranata gi ima i tele-fonite i mail adresite, a aktivni sme i na so-cijalnite mre`i fejsbuk i tviter. Penzioneritekoi imaat pra{awa mo`e da se javat na besplat-niot telefonski broj 0800 33 222 sekoj rabotenden od 8.30 do 20.00 ili na mobilen 076/339-180od 12.00 do 20.00 ~asot.

So SZPM imame vospostaveno odli~na sora-botka i redovna komunikacija. Taka na redovna-ta godi{na sredba dogovorivme da organizirameedukativni rabotilnici vo 2014 godina vo zdru-`enijata na penzionerite vo gradovite vo Make-donija. Odr`ani se ve}e osum edukativni rabo-tilnici za pogolema informiranost za pravataod zdravstveno osiguruvawe i za opredelenizdravstveni programi koi gi finansira FZOM.Ovie edukativni rabotilnici, soglasno pret-hodno utvrdena agenda, Fondot gi organizira vosorabotka so SZPM i so op{tinskite zdru`enijana penzionerite i so Crveniot krst. Iskustvotoi korista od rabotilnicite se golemi, posete-nosta e odli~na, projavena e golema zainteresi-ranost, se postavuvaat i se odgovara na mnoguva`ni pra{awa za penzionerite po dogovoreni-te temi.

Dozvolete mi da go zaokru`am ovoj razgovor soeden primer od edukativnata rabotilnica voRadovi{ koj uka`uva deka ona {to go rabotimenaiduva na dobar priem kaj penzionerite. Tamumnogu me trogna blagodarnicata koja ja dobiv odpenzionerite za uspe{noto realizirawe na edu-kativnite rabotilnici koi imaat za cel da gozgolemat nivoto na informiranost na penzio-nerite za nivnite prava od zdravstvenoto osig-uruvawe. Ovaa blagodarnica ve}e e vramena i senao|a vo mojata kancelarija na vidno mesto.

Razgovorot go vode{e d-r Ilija Gligorov

Razgovor so: M-r Maja Parnarxieva Zmejkova, direktor na Fondot za zdravstveno osiguruvawe na Makedonija

Zdravstvenata gri`a za penzionerite kontinuirano se podobruvaNa po~etokot na 2014 godina imavte redov-

na rabotna sredba so Dragi Argirovski,pretsedatel na Sojuzot na zdru`enijata napenzionerite na Makedonija i ~lenovite naKomisijata za zdravstvo d-r Stojan~e Stefa-novski i d-r Ilija Gligorov. Vo vzaemnirazgovori bea opfateni pove}e pra{awa. Voovoj razgovor }e pobarame odgovori na delod najva`nite pra{awa za penzionerite.

TRIBINAPENZIONER plus maj 2014 5

Vesnik za sega{nite i za idnitepenzioneri

Izdava~:SZPM

Godina VII - broj 70maj 2014 god.

BESPLATEN MESE^EN VESNIK

Izdava~ki sovet:Dragi Argirovski (pretsedatel)Besnik PocestaMetodija To{evskiStanka TrajkovaGido Boj~evskiQubomir \or|ievPavle SpasovSofija SimovskaMilan DimitrovskiE-mail: argirovski@szpm.org.mk

Redakciski odbor:

Metodija To{evskiGlaven i odgovoren urednik;Kalina Slivovska-Andonovazamenik glaven i odgovoren urednik;

^lenovi:Mendo Dimovski, urednik;Cvetanka IlievaBaki Bakiu,Milan Axievski,Fruska Kostadinovska

Lektor:Verica Tocinovska

Adresa:SZPM "12 udarna brigada”br. 2. zgrada na SSM - SkopjeP.fah. 440

Telefon: 02 3223 710tel-faks: 02 3128 390

Web: www.szpm.org.mkE-mail: kontakt@szpm.org.mk

Kompjuterska obrabotka:SZPM

Pe~ati:Grafi~ki centar Skopje

Rakopisite i fotografiite ne sevra}aat.

Spored Zakonot, za vesnikot se pla}adanok spored posebna namalenadano~na stapka.

PENZIONERplus

Op{topoznato e deka naselenieto naplanetata staree, i spored prognozitena Svetskata zdravstvena organizacija(SZO) vo 2050 g. 1/4 od naselenieto }ebide postaro od 60 godini. O~ekuvani ineizbe`ni promeni }e se pojavat voproduktivnosta na nacionalnite eko-nomii, {to na stare~kata populacijamo`ebi }e vlijae nepovolno vrz mnogusegmenti od nejziniot `ivot - na tro-{ocite za nega i zdravstvena za{tita,i ostanatite penzionerski benefiti.Vladite, lokalnite zaednici i semejs-tvata }e treba da iznao|aat novi pris-tapi i strategii vo korist na zdravjetoi blagosostojbata na ovoj segment odnaselenieto.

Zdravstveniot turizam za penzione-rite e tema na najseriozni istra`uva-wa, a osobeno vo zemjite kade {to pro-cesot na demografsko stareewe zna~i-telno napreduval, kako na primer voJaponija koja ima najstara populacija naplanetata i vo koja vo 2012 godina 23%od naselenieto bilo postaro od 65 go-dini. Od taa pri~ina vo Japonija sepraktikuva dolgoro~en turizam za pen-zionerite (long-stay tourism), na koj segleda kako na socijalno-ekonomska me-rka za podobruvawe na zdravjeto i bla-gosostojbata na starite lica, no i kakosistemska vladina merka za namaluva-we ili ograni~uvawe na porastot nasredstvata za lekuvawe, rehabilita-cija, prodol`itelna nega i drugi soci-jalni uslugi na starite lica, t.n. „Poli-tika na ostvarliv socijalen turizam”.

Za razvoj na vakov vid turizam imapotreba i vo na{ata zemja, vo soglas-nost so definicijata za zdravje na SZOkoja glasi: Zdravjeto e potreba od sos-tojba na celosna fizi~ka, mentalna isocijalna blagosostojba, a ne samo ot-sustvo na bolest ili invalidnost. Na-crtot glavno se bazira vrz merkite zaunapreduvawe na zdravjeto i namalu-vawe na tegobite od zdravstveni na-ru{uvawa karakteristi~ni za vozras-ta, i se odnesuva na vozrasna grupa(prete`no pome|u 60 i 70 godini) so re-lativno dobra op{ta zdravstvena sos-tojba, a ne za lekuvawe i rehabilita-cija na hroni~no bolni, prestareni(nad 85 godini), ili te{ko bolni. Nac-rtot ima institucionalna osnova vovladinite dokumenti: Nacionalnastrategija za stari lica 2010 - 2020,Nacionalna strategija za razvoj na tu-

rizmot 2009 - 2013, Zdravstvena stra-tegija na RM 2020, Nacionalna strate-gija za namaluvawe na siroma{tijata isocijalnata isklu~enost 2010 - 2020, idrugi.

Avtorite na nacrtot pretpostavuva-at deka vo RM krajbre`jeto na Dojran-skoto Ezero ima mnogu podobnosti zaostvaruvawe na ovaa ideja, ne samo za-radi klimatskite, topografskite i li-mnolo{kite osobenosti, tuku i zaradidolgogodi{na tradicija na glavno do-ma{nite turisti so poskromni materi-jalni mo`nosti. Od osobena va`nost ei spremnosta na lokalnata samoupravada go razviva turizmot vo svojot loka-litet, vklu~uvaj}i go i zdravstveniotturizam za penzionerite. Osven spom-natite podobnosti, treba da se napomnei deka tamu postojat nekolku turisti~-ki lokacii i kapaciteti koi sega ne sevo funkcija, a koi mo`at da se aktivi-raat i da pridonesat za pobrzo i poe-fikasno sproveduvawe na ovaa ideja.Lokalnata samouprava smeta deka pos-tojat i drugi mo`nosti vo smisla na iz-gradba na sosema novi turisti~ki ka-paciteti za penzionerite.

Konceptot na eftiniot (odnosno ni-skobuxetniot) zdravstven turizam zapenzioneri smetame deka e od visokop{testven interes i ovaa inicijativapokraj vo SZPM treba da dobie sood-vetna verifikacija i vo Vladata na RMso usvojuvawe na namenski buxet zazdravstven turizam na penzionerite, apotoa da se bara soodveten investitor,so javno-privatno partnerstvo. Aspek-tot na sopstvenost i stopanisuvawetreba da go definiraat i predlo`atkompetentni i stru~ni institucii, a sesmeta deka e najdobro

- objektite da bidat na nivo na naj-mnogu dve yvezdi~ki hotelska katego-rizacija; - gostite da bidat bra~ni pa-rovi (semejstva), prete`no na vozrastpome|u 60 i 70 godini vo relativno do-bra zdravstvena sostojba, bez pogolemizdravstveni naru{uvawa;

- uslovite da ovozmo`at prestoj nagosti od 1-2 meseca;

- objektot (objektite) da se koristiza maksimalno finansiska dobivka, sokoristewe na minimalni subvencii odnamenskiot buxet vo vonsezonskiot pe-riod (od docna esen do rana prolet);

- higienata na hotelskoto (ili kam-perskoto) smestuvawe da bide vo orga-

nizacija na semejstvata;- ishranata da bide vo organizacija

na semejstvata, so eventualno op{tes-tvena ishrana edna{ dnevno - pojadokili ru~ek, zaradi pogolema me|usebnakomunikacija i sozdavawe pointenzi-vni me|usebni kontakti i vrski;

- primena na najednostavni i najev-tini metodi za podobruvawe na fi-zi~kata kondicija: pe{a~ewe sekoj deni rabota na gradinarska/hortikulturnaparcela sekoj den dozirano individu-alno od lekar;

- aktivnosti za socijalna integraci-ja, so organizirawe na op{testveniot`ivot vo turisti~kata naselba (raznividovi priredbi, natprevari, u~ewestranski jazik, turisti~ki ekskurziivo Republika Makedonija i vo sosedni-te zemji - Srbija, Bugarija, Grcija, Tur-cija, Albanija, i drugi);

- fakultativno dobrovolna humani-tarna rabota vo obrazovni, zdravstve-ni i socijalni ustanovi - pret{kolskoi {kolsko vospituvawe, starski domo-vi, pomo{ na stari i iznemo{teni lica,ustanovi za lica so posebni potrebi, isli~no;

- fakultativno dobrovolna rabotabez nadomest vo gradski i selski do-ma}instva na op{tina Dojran koi se za-nimavaat so zemjodelstvo.

O~ekuvani zdravstveni prednosti:1. Podobruvawe na op{tata fizi~ka

blagosostojba, kako na primer namalu-vawe na prekumerna telesna te`ina,podobruvawe na kardiovaskularnite ikardiorespiratornite funkcii, podo-bruvawe na koskeno-zglobnata funk-cija, i mnogu drugi.

2. Namaluvawe i zabavuvawe na mo-`nite mentalni naru{uvawa kako ~uv-stvoto na osamenost, depresija, zabr-zano namaluvawe na kognitivnatafunkcija, i drugi.

3. Podobruvawe na socijalnata inte-griranost.

Zaradi objektivna ocenka i socijal-no-medicinska evaluacija na ovoj pre-dlog, treba da se predvidi dijagnosti-cirawe na fizi~kata i mentalnata so-stojba, kako i socijalna integriranostna sekoj poedinec i semejstvo pred po-~etokot na turisti~kiot prestoj, i di-jagnosticirawe na istite parametri pozavr{uvawe na prestojot.

Pavle Fiqanski, penzioner

Na 30.04. 2014 godina, vo Kulturno-informativniot centar vo Skop-je, poto~no vo poznatiot "Salon

19,19“, po inicijativa na penzionerot{ansonier od ZP Karpo{ Slobodan Ja-nevski, a pod pokrovitelstvo na Kul-turniot francuski centar vo Skopje, seodr`a tradicionalna francusko - ma-kedonska "Ve~er na {ansoni i poezija”.

Na ovaa kulturna manifestacija u~es-tvuvaa poznati umetnici, no i penzio-neri amateri pesnopojci i poeti, pri-dru`uvani na pijano od poznatata ma-kedonska pijanistka Jasminka ^akar,likovniot umetnik @ivko Popovski-Cvetin so "Cve}eto na qubovta i mi-

rot” i drugi qubiteli na frankofoni-jata. Isto taka, na ovaa interesna sre-dba prisustvuvaa pretstavnici na dip-lomatskiot kor od BiH i Srbija, na ne-vladini organizacii, uspe{ni biznis-menki od gradot, me|u koi, posebno me-sto zazede i pretsedatelot na SZPM,Dragi Argirovski.

Zabele`itelen nastap imaa poete-site, Cveta Todorovska,Mirjana Tren~eva, SavaTakovska, Violeta Se-kovska, Lidija Jeremi},Tawa Stoilkovska, Caci- Cvetkovska - Soti-rovska, kako i poetotGoran An~evski, koi sosvoite tvorbi ja plenijapublikata.

Voodu{evi i horot„Serenada” od ZP Kar-po{, koj pod dirigent-skata palka na BlagicaDu{kova, vo prepoznat-liv stil, so poznati ma-

kedonski narodni izvedbi, na publi-kata i se pretstavi vo poln sjaj.

Na najimpresiven na~in nastapijavokalite Helena Angelovska, Sarafi-na Fantauzo, Valentina Dimitrievska,Aleksandar Prokopiev i SlobodanJanevski, koi Francija, zemjata na "ve-

~nata qubov”, ja pretstavija so pozna-tite muzi~ki melodii i operski arii,za {to publikata gromoglasno so apla-uzi gi nagradi.

Ovaa Francusko-makedonskata ve-~er navistina be{e impresivna i dolgo}e ostane zapametena, za {to svoj pri-dones dadoa i voditelite Lidija Lu~-ko - Jeremi} i Slobodan Janevski.

C.C.S - M.I.

Vo pette meseci od ovaa godina, seodr`ani {est sednici na Uprav-niot odbor na Fondot na PIOM.

Osnovna karakteristika {to proizle-guva od niv e deka se usvoeni pove}ezna~ajni dokumenti za ponatamo{natafondovska rabota, a toa, pred se, sestrate{kite opredelbi, utvrduvawetona Programata za razvoj i {tedewetokako trajna politika - Programata zarabota od 2014 do 2018 godina, potoau{te pogolemo zalagawe za naplatatana zaostanatite pridonesi (do 2008god.) od oddelni firmi, jakneweto narabotnata disciplina i odgovornostme|u vrabotenite na site nivoa vo iz-vr{uvaweto na rabotnite zada~i, dos-ledno ostvaruvawe na reformskitezafati vo penziskiot sistem {to ekrucijalnata politika na Vladata, ka-ko i prodol`uvaweto na ve}e vospos-tavenite kvalitetni i zna~ajni prin-cipi so penzionerite - korisnici nana{ite uslugi, no i sigurno rabotewena privatnite penziski fondovi, kakopreduslov za stabilni odnosi.

Isto taka, pove}e od dobar start zaovaa godina e usvoenata Zavr{na smet-ka na Fondot na PIOM za 2013 godina,spored koja, ostvarenite pozitivnifinansiski rezultati se dovolna ga-rancija za sevkupnata anga`iranost irabota vo ovaa godina, {to ve}e nago-lemo se ostvaruva.

Imeno, so Buxetot na Fondot naPIOM, kako sostaven del od Buxetot naRepublika Makedonija vo 2013 god., bi-lo planirano fondovskoto finansiskorabotewe da se ostvari so izbalansi-rani prihodi i rashodi, osnova za ost-varuvaweto na toj balans se makro-ekonomskite indikatori za zgolemuva-we na prihodite od pridonesite za4,3%, obezbeduvaweto sredstva od Bu-xetot na Republikata za ispolnuvawe-to na redovnite zakonski obvrski, zatranzicionite tro{oci i pokrivawetona deficitot, kako i porastot na pla-tite na vrabotenite vo firmite kakonajzna~aen faktor od koj se presmetuvai pla}a pridonesot za PIO, no i poras-tot na vrabotenosta.

Vo 2013 god., Fondot na PIOM osta-ril vkupni prihodi vo iznos od51.070,23 milioni denari, i toa: sred-stva od izvorni prihodi (56,2% od vku-pnite prihodi), sredstva od buxetot naRepublikata (41,2%), od akcizi (1,7%),od dividenda i od proda`ba na akcii iudeli (0,6%) i od drugi prihodi (0,3%).

Vkupnite rashodi na Fondot vo 2013god., iznesuvaat 50.854,76 milioni de-nari. Rashodite se odnesuvaat na is-platata na penziite, transferot nasredstva za privatnite penziski fon-dovi, nadomestokot za telesno o{tetu-vawe, nadomestocite od invalidskotoosiguruvawe i internatskoto smestu-vawe na deca invalidi, pridonesot zazdravstveno osiguruvawe, nadomesto-kot na Stru~nata slu`ba na Fondot idrugi tro{oci.

Najgolem del od rashodite, odnosno

80,3%, se odnesuvaat na isplatata napenziite, poradi zgolemeniot broj nakorisnicite na penzii, koi na krajot od2013 god. iznesuva vkupno 291.821 pen-zioner, {to e za 2,4% pove}e vo odnosna 2012 godina.

Mo`e da se zaklu~i deka, vo 2013god., Fondot na PIOM ostvaril vi{okna prihodi nad rashodi vo iznos od215,47 milioni denari i so izmenite idopolnuvawata na sopstveniot i buxe-tot na Republikata za minatata godina,Fondot vo celost i navreme gi izvr{ilsite obvrski soglasno zakonot, odnosnovr{el redovna i navremena isplata napenziite vo prvata nedela od mesecot,kako i na pridonesite za zdravstvo zakorisnicite na penzija i tro{ocite naStru~nata slu`ba na Fondot na PIOM.

Za redovno polnewe na fondovskatakasa be{e prezemeno blokirawe na ob-vrznicite koi ne go platile dolgot poZakonot za otpis na kamati, potoa zadozna~enite i isplateni sredstva zaSolidaren fond za po~inatite koris-nici na penzija vo 2013 god., potoa zatranzicionite tro{oci po osnov naprenaso~uvawe na del od pridonesot zapenzisko i invalidsko osiguruvawe doprivatnite penziski fondovi, reali-zacija na programata za rekonstrukcijai adaptacija na delovnite objekti naFondot na PIOM i programa za nabavkana osnovni sredstva, kako i zafatiteza razvoj na informati~kata tehnolo-gija, rezultatite od sproveduvaweto naaktivnostite vo delot na registracijana podatocite za sta`ot na osiguruva-we i platite, nadomestocite i osnovi-cite na osiguruvaweto vo tekot na mi-natata godina, no i izvr{enite proda-`bi na akciite i udelite od vkupniotkapital na Fondot na PIOM steknat poosnov na transformacija na pretprija-tijata so op{testven kapital vo 2013god. Isto taka, usvoeniot Aktuarski iz-ve{taj, obezbeduva kratkoro~ni i dol-goro~ni proekcii na prihodite i ras-hodite na Fondot na PIOM vrz osnovana pretpostavenite demografski iekonomski razvojni trendovi i nivnivarijacii, zavisno od razli~nite pret-postavki za politikata na penziite.

Upravniot odbor na Fondot naPIOM, kako prioritetni celi vo 2014god., kon koi }e ja naso~i del od svoja-ta aktivnost se u{te i podobruvawe namaterijalnata i socijalna sigurnost nakorisnicite na penzija preku usoglasu-vawe na penziite, soglasno zakonskitepropisi, efikasno i blagovremeno ost-varuvawe na pravata od PIO, navreme-na raspredelba na pridonesite pome|udr`avniot i privatnite penziski fon-dovi, unapreduvawe na informacioni-ot sistem kako tehni~ka poddr{ka vosproveduvaweto na penziskoto i inva-lidsko osiguruvawe, naplata na zaos-tanatite dolgovi za neplaten pridoneszaklu~no so 2008 godina so prezemawena merki za prisilna naplata, ostvaru-vawe na me|unarodnite dogovori ispogodbi i drugo. m-r. S. Kutuzovska

Ostvareni pozitivni finansiski rezultati

OD SEDNICITE NA UPRAVNIOT ODBOR NA FONDOT NA PIOM

Proektna zada~a

Zdravstven turizam za penzioneri

Francusko - makedonska ve~er

Ve~er za pametewe

Te gledam vosonot dale~enTe gledam vo purpurnoto nebo,vo morskata {ir rastreperena,vo majskiot cvet rascuten,vo utroto nasolzeno,te gledam vo sonot dale~en.

Te gledam vo mugrite beli,vo razvigorot razvioren,vo nebesnoto vino`ito,vo zalezot na sonceto,te gledam vo sonot dale~en.

Te gledam vo pesnata ispeana,vo `uborot na penlivata reka,vo jatoto raspeani ptici,vo zelenata treva na livadite,te gledam vo sonot dale~en.

Kaliopa Naumoska, penzionerka od Kru{evo

Nastani vo juni i juli - 201401.06. Elenec - piknik na zeleno10.06. Republi~ka revija - Univerzalna sala - Skopje05.06. Regionalni sportski natprevari - Bogdanci11.06. Regionalni sportski natprevari OVR - Skopje14.06. Regionalni sportski natprevari - Berovo18.06. Regionalni sportski natprevari - Mak. Brod21.06. Regionalni sportski natprevari - Kru{evo15.06. Dojran - piknik na zeleno20.07. Oreovica - piknik na zeleno

REKLAMI PENZIONER plus maj 20146

HRONIKAPENZIONER plus maj 2014 7

Vo ramkite na svoite aktivnosti,Aktivot na `eni penzionerkipri ZP Taftalixe DDD - Skopje,

na tretiot den od golemiot hristijan-ski praznik voskresenie hristovo Ve-ligden go posetija Domot za stari lica„Majka Tereza” vo Zloku}ani.

- Posetata na domot za negovitestanari be{e prijatno iznenaduvawekoe vnese radost kaj niv. Na sredbatana site im bea podareni veligdenski

jajca i slatki, a bea ispeani zaedno inekolku makedonski pesni iraska`ani {egi na koi tie slatko seiznasmeaa. Ova nezaboravno dru`ewetie dolgo }e go preraska`uvaat i pa-metat, - veli Ubavka Nikoli}, pret-sedatel na Komisijata za kulturno-zabaven `ivot pri zdru`enieto napenzioneri Taftalixe DDD.

Na krajot od posetata tie se za-blagodarija za humaniot gest od pen-

zionerite na zdru`enieto, so nade`deka istata pak }e se povtori.

Na pra{aweto {to treba da im do-neseme pri narednata poseta na domot,tie odgovorija deka imaat se samodru`eweto im nedostasuva bidej}idenovite im se izbrojani kako i na si-te stari lu|e, a ~lenkite na Aktivotna penzionerki im se zablagodarija zagostoprimstvoto i dvo~asovnoto dru-`ewe. Simeon Bilinski

ZP Taftalixe DDD Skopje

Poseta na domot za stari lica „Majka Tereza#

Vo minatiot broj (69), „Penzionerplus# ja objavi informacijata nana{iot dopisnik Kiril Risteski

vo vrska so ne~esnoto rabotewe voZdru`enieto na invalidskite penzio-neri vo Prilep, {to ima{e pozitivenodglas kaj mnogu na{i ~itateli za kra-jno profesionalniot odnos na Vesnikotkon bele`eweto na nastanite i pi{u-vaweto ne samo za uspesite, tuku i zanegativnite pojavi. Vo reakcijata napretsedatelot na Zdru`enieto TomeMazgaloski, gi demantira faktite na-vedeni vo napisot. Bidej}i sakavme dadojdeme do vistinata, kontaktiravmeso na{iot dopisnik i nekoi o~evidcina nastanite, taka {to sega imame po-ve}e informacii i re~isi kompletnaslika za ona {to se slu~uvalo vo Zdru-`enieto. Eve {to demantira aktuelni-ot Mazgaloski:

„Dopisnikot naveduva deka 20 ~leno-vi ne bile pu{teni da prisustvuvaat nasednicata na Sobranieto. Ne e toa to~-no, bea dojdeni 7-8 du{i organiziraniod dopisnikot i negovite sorabotnici(ne sakam da gi imenuvam), a so cel dane se odr`i sednicata, bidej}i beasvesni deka prostorijata kade {to seodr`uva{e be{e mala i edvaj gi sobra~lenovite na sobranieto. - To~no e toadeka ima{e dvajca od obezbeduvaweto,bidej}i 2-3 opozicioneri, a i dopis-nikot se zakanuvaa deka na sobranieto}e donesat 20-30 penzioneri za sedni-cata da nema normalen tek. Obezbedu-vaweto be{e doneseno so odluka naIzvr{niot odbor, a jas kako izvr{enorgan na Izvr{niot odbor, morav sog-lasno Statutot i Zakonot da ja sprove-dam. Be{e isklu~en od Sobranieto i odIzvr{niot odbor Du{an Nikoloski so14 glasa za i 1 protiv poradi toa {toistiot ka`uva{e nevistini za rabote-weto na zdru`enieto na pove}e insti-tucii i toa pove}e od dve godini, nobe{e toleriran. Dopisnikot, bidej}inikoga{ ne bil prisuten kaj nas, ne japoznava rabotata na zdru`enieto...”

Potoa, Mazgaloski naveduva kako gitro{el parite, no „spored finansiski-ot plan” i toa mnogu pomalku potro{ilnego {to bilo predvideno i odobrenood Izvr{niot odbor. I, ajde da mu ve-ruvame, no, koga e tolku transparenten,zo{to viknal obezbeduvawe i zo{to,ako mu bil prostorot tesen, ne organi-ziral odr`uvawe sednica na otvore-no?!

„Vo vrska so ogranocite napi{ana egolema nevistina bidej}i soglasno

Statutot, ~len 26 i Zakonot, ne se for-mirani ogranoci nitu ima odr`ano ne-kakov sostanok bidej}i momentalno ne-ma uslovi za formirawe, napi{ani sesamo spisoci od opozicionerite bez damu se objasni na penzionerite zo{to sepravat spisocite“, - pi{uva vo deman-tot Mazgaloski. Na ovaa negova konsta-tacija, ako e to~no deka nema ogranoci,odnosno nema baza Zdru`enieto, niesamo se pra{uvame, za kogo toa voop{topostoi? Prvenstveno, bazata ja ~iniorganizacijata, a ne Sobranieto i Iz-vr{niot odbor. ^ii se ovie organi, zakogo postojat i ~ii pretsedatel e Maz-galoski?!

Na demantot na Mazgaloski vaka re-agira na{iot sorabotnik od PrilepKiril Risteski: „Gospodine Mazgalos-ki od kogo go „branite” Zdru`enieto nainvalidizirani penzioneri? Od nivsamite, od invalidite koi, bidej}i ne-maat ogranoci i ne znaat {to se se slu-~uva vo ova za niv formirano Zdru`e-nie, a bea dojdeni na Godi{noto ot~et-no sobranie?! Od niv, koi baraat pove-}e i osmisleni aktivnosti i koi uka-`uvaat na nedoma}inskoto rabotewe,od javnosta? Ili pak tie treba da gobranat od... Jas, na zaka`anata sednicana Sobranieto dojdov kako dopisnik na„Penzioner plus” i kako porane{en no-vinar. Li~no Vi se legitimirav Vam ina dvajcata obezbeduva~i, Vi ka`av zo-{to sum dojden... Pi{uvate deka odlukaza obezbeduva~ite donesol Izvr{niotodbor, a samite znaete deka toa Vieli~no go napravivte. Jas ne poznavamnikogo od Izvr{niot odbor, mene nikojod niv ne mi re~e da ne vleguvam voprostorijata kade {to bevte, odnosnokade {to se odr`uva{e sednicata. Me-ne li~no, Vie me izbrkavte i na obez-beduvaweto mu rekovte, mene i na u{tedvaesetinata ~lenovi koi sakaa daprisusutvuvaat da ne ne pu{taat voprostorijata.”

„Mnogu e va`no, koj kako ja sfa}a vi-stinata i {to za kogo e vistina ili la-ga. Ako navistina bea pet-{est du{i,kako {to pi{uvate, toga{ zo{to sepla{evte od tolku malku lu|e i ne imrekovte na obezbeduva~ite da si zami-nat? Zo{to se trudite so nevistini daja izmamite javnosta? Ako e taka kako{to velite, deka }e imalo nezgodnisceni i deka nekoj sakal da go rasturisobranieto, jas }e napi{ev i za toa {to}e se slu~e{e, ako se slu~e{e. No vis-tinata e taa, deka Vie go instruirate iIO i Sobranieto... I u{te ne{to od ona

{to mo`e da se vidi vo zavr{nata sme-tka - str~i brojkata od sto i pedeseti-na iljadi denari za funkcionalen do-datok. E, gospodine Mazgaloski, kogasakate brojki toa e edna pettina odvkupniot prihod vo tekot na minatatagodina {to go imalo Zdru`enieto. Re-levantno e {to i za kogo e mnogu ilimalku?..”

Revoltirani od demantot na Mazga-loski, grupa o~evidci ni ispratija pi-smo za da ja doobjasnat vistinata. Tiepokraj drugoto pi{uvaat: „Go pro~itav-me napisot „Samovolijata na pretseda-telot” od dopisnikot K. Risteski, obja-ven vo Va{iot vesnik „Penzioner plus”vo mesec april, godinava. Vo potpol-nost se soglasuvame so ona {to e napi-{ano vo nego i tvrdime deka se e vis-tina {to e objaveno i {to se slu~i nadenot na odr`uvaweto na Godi{notosobranie na ZIP Prilep. Sakame dadopolnime nekoi raboti {to verojatnodopisnikot ne gi znael, pa zatoa evenie dolupotpi{anite so ime i prezime- ~lenovi na Zdru`enieto na invali-dizirani penzioneri i kako {to stoivo napisot, sme od tie „nepo`elnite”.A, kako da se soglasime so pretseda-telot Tome Mazgaloski koj vo ZIP e sei se{to so negovite bliski i rodnini.Tvrdime deka ne treba{e da ima obez-beduvawe na godi{noto sobranie. NaIO od ~lenot, sega „izbrkan”, Du{anNikoloski na T. M. mu bilo predo~enodeka, ako ima problemi, kako {to toj sizamisluval, }e bide povikana policija.No, toa se poka`a deka se izmislici napretsedatelot T.M., kako {to se i mnogudrugi dosega.”

„Nie imame i spisoci so imiwa iprezimiwa na ~lenovi na ZIP Prilep,koi potpi{aa izjavi za formirawe naogranoci na Zdru`enieto, no T.M., neznaeme od koi pri~ini, ne gi priznava inema doneseno odluki na IO i na So-branie. Sakame da go potsetime T.M.kako svoevremeno mu bea „ukradeni” odxebot od paltoto od kancelarija 16.000denari, koi IO mu gi prizna i mu beaisplateni na raka i slu~ajot se u{te nee razre{en i ne se najde kradecot.Kako, toj se vozi od revija do revija isportski natprevari i gi sledi siteaktivnoisti na drugite Zdru`enija isekoga{ e prisuten na niv, no so dnev-nici isplateni od ova Zdru`enie...

So po~it! “ (Vo potpisot - zagri`eniinvalidizirani penzioneri od Prilep).

Redakcijata na „Penzioner plus”, bezzazemawe strana i davawe poseben ko-mentar, gi stavi na uvid pi{uvaweto idemantite za nastanot, a vrz osnovafaktite, neka se sudi za vistinata!

R.P.P.

"Mojata prikazna vo Crveniotkrst/Crvenata polumese~ina#

Edna od odlikite na ~ovekoviot vid e sposobnosta dakomunicira, da spodeluva i raska`uva. Naj~esto spo-deluvame ne{ta koi ostavile silen trag vo na{iot

`ivot. Da se spodeli prikaznata za Crveniot krst, taa naj-napred treba da se do`ivee. Vo taa prikazna ima eden ilipove}e likovi, no temata e humanost. Ovaa godina 8-mi Maj,Svetskiot den na Crveniot krst vo Dvi`eweto se odbele`apod mototo "Mojata prikazna vo Crveniot krst/Crvenata po-lumese~ina#. Vo 2014 godina, gi pottikneme lu|eto da se na-vratat na nivnata li~na povrzanost so Crveniot krst. Kadeza prvpat slu{nale za nego, kako se vklu~ile, {to im zna~ii koja e nivnata prikazna vo Crveniot krst? Veruvam dekaprikazni }e ima mnogu, ta`ni i sre}ni, zavr{eni i nedo-vr{eni, no iskreni. Ovie prikazni ~ekaat da bidat preras-ka`ani, no i spodeleni bidej}i od niv se u~i. Tie inspiri-raat, pottiknuvaat, kreiraat heroi vo likot na mnogute vo-lonteri koi vo Crveniot krst pridonele za dobrobit na zae-dnicata vo koja `iveeme. Heroite vo prikaznite vo Crve-niot krst ne poznavaat verska i etni~ka podelba, polovaili starosna struktura bidej}i imaat zaedni~ka ni{ka - tiego promenile sekojdnevieto. Ovaa godina bi sakale da Vepotsetime za va{ata prikazna vo Crveniot krst, ja pottik-nuvame va{ata kreativnost i afiniteti i oficijalno go ob-javuvame otpo~nuvaweto na literaturen konkurs, konkursza najdobra fotografija ili klip na tema "Mojata pri-kazna vo Crven krst#, koj }e trae do 25.11.2014 godina.

Katerina Jankovska, Koordinatorna Proekt:

Dneven centar za stari lica i centar za davawe pomo{ vo doma{ni uslovi

„Prepoznavawe vo minatoto i id-ninata se pravi i so nekoja magi~natopka. Taa treba da go imitira dvi-`eweto na zemjata. Kade i da se za-vrti{ se doa|a na istoto mesto, akone{to vo me|uvreme ne ste zaborav-ile, pa dva pati zastanuva{ na istomesto. Nitu so pove}ekratno vrte-we ni{to ne se menuva vo pretsta-vata. Ne e sî minato toa {to pomi-nalo, nitu e idnina toa {to }e doj-de, zboruva filozofi-jata koja se prifa}aili ne se prifa}a. Se-ga{nosta najubavo seogledaluva vo magi~-noto ogledalo na du-{ata. Slikite od `i-votot se proektiraatna nekoj vol{eben ek-ran, a se}avaweto e og-ledalo, kako album, zasliki od minatoto.Ako se zamagli, ilistarosta navasuva, po-gledot naso~en kon id-ninata u{te pove}e za-magluva. Ako saka{ dase proveri{ na toa vnatre{no ogle-dalo, prvoto pra{awe na koe mo`eda se dade odgovor e - koi bevme ikakvi treba da bideme. “Ova e izvadok od romanot MIRISOT

NA LAGATA od Jovan Damjanovski. Zada go objasnime naslovot treba da sesoglasime so avtorot deka „Vistinataponekoga{ e postra{na i od lagata”.Toa, sepak, zavisi od toa dali nasta-not se slu~il vo vistinsko vreme i navistinsko mesto. Zna~i, vistinata nemo`e da se izmisli, tuku da se slu~i.Spored Damjanovski i pobedata i po-razot mo`at da bidat laga ili visti-na. Toa na simboli~en na~in go objas-nuva so natprevarot me|u pesimizmoti optimizmot. „Dokolku ne se zabora-vi nastanot, se slu~uva nova laga {toja zasen~uva vistinata, do nova laga{to vodi do vistinata, ili obratno.Somnevaweto e mehanizam koj go nag-rizuva i kratkiot odmor od lagata.No, koga }e se stigne do sevi{niot,lagata nema {ansi pred vistinata.” Si`eto na dvanaesettiot roman

„Mirisot na lagata” e zapis za `ivo-tot na dve semejstva. Glavnite likoviDimitar i Stojan se penzioneri voosmata decenija od `ivotot. Dvajcataprijateli se obiduvaaat `ivotot dago objasnat na filozofski na~in. Di-mitar, penzioniran profesor i Sto-jan penzioniran ekonomist se pret-stavnici na vremeto od socijalizmot.Tie dvajca se obiduvaat da `iveat sonovite sfa}awa. Nivnite semejstvago pretstavuvaat noviot specifi~en`ivoten ambient od transformaci-jata na op{testvoto od socijalisti~-ki vo pluralen model na dr`avnotoureduvawe.Semejstvoto na Dimitar e pretsta-

veno so `ena mu Ana, profesor vo pe-nzija, sinot Kosta, negovata `enaElena, medicinska sestra i edins-tveniot vnuk Marko koj e narkoman.Semejstvoto na Stojan e pretstavenoso `ena mu Dobrila, sinot Vladimir,snaata Svetlana, }erka mu na StojanEleonora, novinar vo vesnik, nejzi-niot ma` Stevo i qubovnikot Nove,kako i vnucite na Stojan: Toni koj ra-boti vo [vajcarija i Igor pomladbrat na Toni koj se obiduva da mu sepriklu~i vo @eneva, kako i vnukataStefanka. Vo ovoj roman se zboruvaza pe~albarskata sudbina na Make-doncite Toni, Stoj~e i Pece vo @ene-va vo potraga po vrabotuvawe i pou-bav `ivot. Zna~ajni se imiwata naAlbanecot Sadik koj e na pe~alba voUlm, germanskata pokraina Baden Vi-nterberg, koj se zdru`uva so Make-doncite od @eneva. Germankata Gre-ta dr`avjanin na [vajcarija i se ma-`i za Toni, kako i gazdata na firma-ta i negoviot sin koj e sorabotnik soToni vo @eneva, kako i drugi pomalkuili pove}e epizodni ulogi.Penzioniraniot profesor Dimitar

go voznemiruva vnatre{noto ogle-dalo na ~ovekovata potsvest koe ne e

indiferentnovo odnos na re-alniot `ivot.Negovata for-mula za tolku-vawe na lagata edeka ne postoi setilo za nasetuvawei prepoznavawe na lagata. Pra{awena koe i Dimitar i Stojan postojano sezadr`uvaat vo svoite filozofskitolkuvawa na `ivotot e dali lagata

ima miris. Prijatelot naDimitar, ekonomistotStojan koj raboti i vosocijalizmot i vo trans-formaciskite procesi, japrifa}a tezata za pot-rebata da se traga po la-gata za da se odgatnatdilemite zo{to tie ma-gli~at vo sopstvenatasvest, a u{te e pomatnood ~ovek do ~oveka. Dol-gite kve~erini na zajdi-sonceto gi predupredu-vaat starite lu|e deka sena krajot od avanturata{to se vika `ivot. Tie

dvajca se pred te{ka zada~a kako dase otkrie {to sî be{e laga, a {tovistina vo nivniot `ivot, no, niko-ga{, nitu na edno pra{awe ne mo`atkone~no da odgovorat, zo{to nitu naedno pra{awe nema samo eden odgo-vor. Tie ne uspevaat ni{to daprikrijat zo{to i lagata i vistinatase arhiviraat kako duhoven talog vopotsvesta. I Dimitar i Stojan mina-toto go prepoznavaat vo „arhivata namozokot i srceto”. Razmisluvawata{to e laga, a {to vistina, e razjasnu-vawe {to mo`elo da se napravi vonivnite `ivoti, a ne e napraveno, od-nosno dali toa {to se slu~ilo imoralo da se slu~i.Vo romanot „Mirisot na lagata” se

zboruva i za osobenosta na `ivototna starite lu|e, nasproti vulkanska-ta priroda na mladosta. „Mladosta eopsesija na starite. Tie se baraat vosvojata i tu|ata mladost so mudrostkoja e zalo`nik na starosta. Tukastarosta nema na~in da se sporeduva.„Da se odmori{ ne e napor da seizvle~e{ od nekoja rabota, tuku kakoda najde{ rabota”, se zboruva vo tek-stot. Staroto i novoto vo likovite odovoj roman postojano se sprotivstavu-vaat. Toa se odnesuva na nastanite{to se do`ivuvaat vo javeto, koi po-toa se fermentiraat vo sonot. Voanalizata na staroto i novoto vreme,Dimitar i Stojan se prenesuvaat vovizuelni pretstavi za minatoto, no sotopli i ~uvstvitelni se}avawa namladosta. Starosta se prepoznava nesamo so menuvaweto na fiziologijatana teloto, tuku i so pogled na ~ove~-kata du{a kon idninata.Porakata na ovoj roman otvora pros-

tor za individualna razmisla kakoda se zabele`at vnatre{nite ~uvst-va, no i site periferni simboli pre-ku koi se prenesuva zdivot na vnatre-{nite ~ovekovi sprotivstavuvawa.Naratorskite umetni~ki pulsirawavo negovite prethodni romani, gole-miot broj raskazi i noveli i dramskitekstovi koi se igrani na scena, seobid da se pronikne vo sovremeniotprozen izraz. Zatoa, veruvam dekanajnoviot roman na Jovan Damjanovski„Mirisot na lagata” }e predizvikainteres me|u ~itatelskata javnost voRepublika Makedonija, zo{to sekoj~ovek, barem so del od sopstvenatamemorija mo`e da se najde vo ovaakniga {to pretstavuva dopir so vre-meto. Gojko Eftoski

Bele{ka za avtorot:Jovan Damjanovski e raska`uva~,

romansier, dramski pisatel, scena-rist. Roden 1946 godina vo Tetovo.Osnovno i sredno obrazovanie zavr-{il vo rodniot grad. Visoko obrazo-vanie i magisterski studii zavr{ilna Univerzitetot „Kiril i Metodij”vo Skopje, kade se steknal i so zva-weto doktor na nauki. Penzionirane kako univerzitetski profesor.

"Mirisot na lagata# od Jovan Damjanovski

Po povod „Samovolijata na pretsedatelot” na ZIP Prilep

So demanti do vistinata

Eden moj sakan prijatel mi raska`uva{e kako vo 70-te godinina minatiot vek, tuku{to zavr{il sredno u~itelsko u{ili{-te i zapo~nal da raboti so u~enici, na mesto da prodol`i so

profesijata, poradi golemite ekonomski potrebi, kako i mnogudrugi od Makedonija, Kosovo i Bosna, bil prinuden da go napu{tirodnoto mesto i zaminal na vremena rabota vo Zapadna Germanija.Vo edna prilika, mi se dade mo`nost da go posetam vo Germanijaovoj moj prijatel, koj ve}e nekolku godini e pnzioner, a koj sega imazdravstveni problemi. Mojata poseta go iznenadi, za {to mi se za-blagodari od srce. Mojot prijatel, pokraj drugoto, mi raska`uva{ei za godinite {to gi pominal vo Germanija. Zapo~nuva so razdelba-ta od familijata i rodnoto mesto kako i so te{kotiite prvitegodini poradi nepoznavaweto na jazikot i na samata rabotata votopilnicata na `elezoto tamu...

- Vo Germanija mnogu se gri`at za starite lu|e. Ne dr`at po bol-nici i starski domovi. Ne pravat razliki dali si Germanec ili ne.Mene {to imam problemi so di{eweto, duri celata aparatura sooksigen mi ja donesuvaat doma, za da ne odam vo bolnica.

Kako {to ni e poznato, zna~itelen broj na na{i vraboteni vo di-jaspora se ve}e penzionirani. Nekoi od niv, po penzioniraweto sevrateni vo rodnoto mesto. Nivnoto vra}awe sekako deka treba da sepozdravi. Nivnoto doa|awe vo zdru`enieto na penzionerite trebada bide dobrodojdeno. Tie mo`at da pla}aat ~lenarina so {to }estanat ~lenovi na zdru`enieto. Treba i vo ZP Gostivar, da se rea-lizira toa. Da se sozdadat uslovi za rekreacija, da se otvorat klu-bovi vo Vrap~i{ta i Negotino kade gravitira zna~itelen broj napenzioneri od diasporata. Da se inicira izgradba na starski i pen-zionerski dom, kade zaedni~ki bi go pominale vremeto, kade biigrale {ah, bi sportuvale i bi se dru`ele. Prof. dr. Hasan Hoda

Penzionerite od diasporatase dobrodojdeni

REGIONALNI REVII PENZIONER plus maj 20148

Berovo: 12-ta Regionalna revija na pesni, muzika i igri

Neguvawe i ~uvawe na kulturnite tradicii

ZP Ko~ani

Defile

Centarot na Male{evijata, istoriskoto grat~e Berovo, na 3-ti maj 2014 godina be{e centar na najzn~ajnata i najmasovnakulturna sredba na penzionerite od gradovite: Vinica, Del-

~evo, Ko~ani, Makedonska Kamenica, Peh~evo i Berovo. U~esnici-te na ovaa 12-ta regionalna revija na pesni, muzika i igri, oble-~eni vo narodni nosii so koloritni boi i otsjaj na podnebjeto nakoe im pripa|aat, najprvo vo sve~ena kolona trgnaa od sedi{tetona Berovskoto zdru`enioe na penzioneri i minuvaj}i niz centarotse upatija kon Domot na kulturata, kade {to be{e odr`ana revija-ta. Tamu, prigodno ukrasenata golema sala be{e pretesna za pri-sutnite, me|u koi vo prviot red sedea visokite gosti: pretsedate-lot na SZPM Dragi Argirovski, potpretsedatelot na IO na SZPMMetodija To{evski, gradona~alnikot na op{tina Berovo Dragi Na-xinski i pretsedatelot na Sovetot na Op{tinata Jovan Mateni~a-rski.

Dobredojde na u~esnicite, na gostite i na site prisutni im posa-ka pretsedatelot na ZP Berovo Qup~o Gotovski, koj izrazi po-sebno zadovostvo i blagodarnost do SZPM {to mu be{e uka`anadoverba tokmu na nivnoto zdru`enie da bide doma}in na ovaa zna-~ajna kulturna manifestacija na penzionerite od ovoj region.

Pozdraven govor odr`a i gradona~alnikot na Berovo Dragi Na-xinski, naglasuva}i ja dobrata sorabotka na zdru`enieto solokalnata samouprava.

- I natamu }e se obiduvame da podr`uvame takvi proekti {to }ego podobruvaat kvalitetot na `ivotot na gra|anite, a posebno napenzionerite. Sekoga{ nastojuvam da im izlezam vo presret napenzionerite, kako {to e i ovaa revija i da se ~ustvuvaat sre}ni izadovolni. Vo taa nasoka e i proektot {to treba da se ostvari sopomo{ na holandska donacija, da se izgradi dom za stari lica voBerovo. Toa vie penzionerite go zaslu`uvate. Nie treba da u~imeod vas - re~e, pokraj drugoto, gradona~alnikot Naxinski.

Vo ime na organizatorot - SZPM, u~esnicite i prisutnite gipozdravi potpretsedatelot na IO Metodija To{evski, koj go is-takna zna~eweto na ovaa manifestacija od aspekt na neguvaweto iobnovuvaweto na kulturnite tradicii i ostavaweto amanet namladite generacii za natamo{no ~uvawe na kulturnoto bogatstvona na{ata zemja. Izrazuvaj}i posebno zadovolstvo {to sesijata na

regionalnite revii zapo~nuva tokmu vo grat~eto {to mnogu go saka,toj ja proglasi revijata za otvorena.

Potoa, so pesni, muzika i igri, po~naa da se pretstavuvaat u~es-nicite vnesuvaj}i raspolo`enie i interes kaj publikata za izved-bite {to se karakteristi~ni za krajot od kade doa|aat. Najprvonastapi ZP Vinica so obi~ajna pretstava „Se~ewe oblak, da nezavrne grad” niz koja prika`a interesni obi~ajni postapki.

Penzionerite od Del~evo se pretstavija so muzi~ka grupa. Bogatmuzi~ki repertoar ponudi ZP Ko~ani, koe se pretstavi so izvedbina pove}e pesni i ora. ZP Makedonska Kamenica se pretstavi sopove}e izvedbi na `enskoto trio, a igraornata grupa so nekolkuora. Penzionerite od ZP Peh~evo se pretstavija so peja~ka grupakoja ispolni ubavi pesni. Kako doma}ini, berovskite penzioneriso horski nastap go najavija krajot na revijata. Nivnoto pretstavu-vawe kako i na prethodnite, be{e nagradeno so rakopleskawe napublikata.

Blagodarnici na u~esnicite vo ime na oganizatorot SZPM imvra~i \or|i Serafimov, ~len na Izvrniot odbor na Sojuzot, a re-vijata mo{ne uspe{no ja vode{e novinarkata Jasmina Dimovska.Dvanaesettata revija na pesni, muzika i igri na zdru`enijata napenzioneri od isto~niot region zavr{i so pove}e~asovna prijatnazabava i dru`ewe na u~esnicite. Mendo Dimovski

ZP Peh~evo

Qup~o Gotovski Metodija To{evski Dragi Naxinski

Dodeluvawe blagodarnici

ZP Del~evo

Sveti Nikole: 12-ta Regionalna revija na pesni, muzika i igri

Se redea pesna do oro, se prelevaa boite na nosiite

ZP [tip i Karbinci

ZP Novo Selo

Na 9 maj vo Domot na kulturata „Krste Misirkov”, svetinikol-~ani imaa mo`nost da u`ivaat vo prekrasnite izvedbi nasolo pea~i, ansambli, kulturno umetni~ki dru{tva, pea~ki

grupi, vikoi~ki izvedbi i drugo, kako i da vidat tradicii i obi~aikoi se ve}e podzaboraveni, a se vo koloritot na makedonskite no-sii na u~esnicite od zdru`enijata od Probi{tip, Lozovo, NovoSelo, [tip, Strumica,Zletovo, Radovi{ i Sveti Nikole.

Najnapred, vo polnata sala na Domot na kulturata, na u~esnici-te i gostite toplo i srde~no dobredojde vo srceto na Ov~epolieto,im posaka pretsedatelot na Sobranieto na zdru`enieto-doma}inNikola Atanasov. So po~it i blagodarnost gi pozdravi gradona~-alnikot na Op{tina Sveti Nikole, Zoran Tasev, pretsedatelot naSZPM Dragi Argirovski, pretsedatelot na Sovetot na op{tinataIlija Stoilev, prateni~kata Blagica Laskova, kako i MilevkaZdravkovska, pretsedatel na Komisija za kultura pri SZPM i di-rektorkata na Domot na kulturata Valentina Aleksova.

Od imeto na Lokalnata samouprava obra}aweto na gradona~al-nikot Zoran Tasev be{e srde~no. Toj gi pozdravi prisutnite vosalata i im se zablagodari na penzionerite na nivnite aktivnos-ti za zacvrstuvawe i odr`uvawe na na{ata bogata folklornariznica i im upati topli i ubavi `elbi za dobro zdravje, za u{tepouspe{no dru`ewe i za~uvuvawe na duhot na tradicijata, kako ivo nivnoto celokupno dejstvuvawe.

Revijata za otvorena ja proglasi pretsedatelot na SZPM DragiArgirovski, koj gi pozdravi i gostite i doma}inite, i se osvrnana zna~eweto na reviite, koi i godinava, Ministerstvoto za kul-tura gi proglasi od Nacionalen interes za kulturata vo na{atadr`avata.

- Na ovaa revija }e imate mo`nost da prosledite bogata i in-teresna programa, a najdobrite }e peat i }e igraat na republi~katazavr{na revija koj }e se odr`i na 10 juni vo Univerzalnata sala voSkopje. Manifestacija se sovpa|a so Denot na Evropa i pobedatanad Fa{izmot. Site penzioneri treba da se ~ustvuvaat gordi zatoa{to go ~uvaat od zaborav na{eto folklorno bogatstvo i go prene-suvaat na idnite generacii, a voedno se dru`at, gradat novi i gizacvrstuvaat starite prijatelstva, - re~e me|u drugoto pretse-datelot Argirovski..

Inaku, programskiot del na revijata zapo~na so nastapot na `e-

nskoto trio: Len~e Doneva, Jagoda Stoj~eva i Makedonka Milanovaod ZP Sveti Nikole, so dve vikoi~ki tradicionalni pesni.

ZP Probi{tip, ima{e ubav nastap so obi~ajot „@enski Vodici” inekolku pesni. ZP Lozovo se pretstavi so nekolku pesni i li~nitvorbi na Marija Maneva. ZP Novo Selo nastapi so duet i solopesna vo pridru`ba na kavali i gajda. Veselata atmosfera ja na-dopolni ZP [tip so nastapot na me{ana peja~ka grupa. ZP Stru-mica se pretstavi so horska izvedba na dve pesni vo pridru`ba naharmonika, tapan, gitara, kaval i klarinet. Uspe{en nastap imaa ipretstavnicite od ZP Zletovo so trio peja~ka grupa. Za ZP Ra-dovi{ i Kon~e, nastapi peja~ka grupa so pesna i oro od Iwevo, vopridru`ba na gajda, kaval, tambura i tapan.

Dva i pol ~asa proletaa za mig. Se redea pesna do pesna, oro dooro. Se prelevaa boite i starinskite ukrasi na narodnite nosii.Na krajot Milevka Zdravkovska vo imeto na SZPM im vra~i blago-darnici na u~esnicite, a na doma}inot mu ~estita{e za uspe{naorganizacija.

Po zavr{uvaweto na planiranite aktivnosti vo Domot na kul-turata, dru`eweto prodol`i vo restoranot „Ilinden” vo s. Crni-li{te, kade prestedatelot na SZPM Dragi Argirovski mu vra~ipodarok na pretsedatelot na ZP Sveti Nikole Mirko Danailov,kako priznanie za negovata dolgogodi{na uspe{na rabota vo ZPSveti Nikole. Vukica Petru{eva

ZP Radovi{ i Kon~e

Nikola Atanasov Dragi Argirovski Zoran Tasev

ZP Sv. Nikole ZP Zletovo

ZP Vinica

Dodeluvawe blagodarniciZP Strumica

REGIONALNI REVIIPENZIONER plus maj 2014 9

Dvanaesettata revija na pesni muzika i igri na zdru`enijatana penzioneri od Povardarskiot region, vo organizacija naSZPM, se odr`a na 15-ti maj vo Negotino. Na ovoj vrne`liv

proleten den, vo gradot na vinoto i poznatata negotinska pita, voCentarot za kultura „Aco \or~ev”, vo sve~eni koloritni nosii nascenata se pojavija u~esnicite od ZP od Negotino, Kavadarci, Va-landovo, Gevgelija, Veles i Bogdanci. Po~etokot na najmasovnatapenzionerska manifestacija vo ovoj region be{e najaven so karak-teristi~ni muzi~ki refreni od poznati makedonski festivali, aRevijata dobi na zna~ewe i so prisustvoto na pretsedatelot naSZPM Dragi Argirovski so sekretarot na IO Stanka Trajkova igradona~alnikot na op{tina Negotino, Van~o Apostolov.

Dobredojde na u~esnicite i na gostite prv im posaka pretse-datelot na ZP Negotino Petar Zahar~ev, koj izrazi posebno zado-volstvo {to na revijata prisustvuvaat pretsedatelot na SZPM igradona~alnikot na Negotino, i pozdravuvaj}i gi poimeni~no idrugite gosti i pretstavnici na ZP, toj im se zablagodari i na siteim posaka prijaten prestoj vo gradot doma}in.

Gradona~alnikot na Negotino, Van~o Apostolov vo pozdravno-to obra}awe istakna deka manifestacijata go svrte vnimanieto napo{irokata javnost i predizvika interes za nejzino sledewe. Iz-razuvaj}i go zadovolstvoto {to e prisuten, toj ja potencira{e od-li~nata sorabotka so op{tinskoto zdru`enie, a kako re~e, negova-ta kruna ja o~ekuvaat so izgradbata nov penzionerski dom kade {topripadnicite na tretata doba }e imaat prijatno kat~e za pominu-vawe na del od slobodnoto vreme.

Vo ime na SZPM na prisutnite im se obrati sekretarot na IOStanka Trajkova. Taa od site aspekti go istakna zna~eweto na Re-vijata i poso~i deka na delo }e se poka`e kolku pesnata, muzika-ta i igrata ne priznavaat razliki vo godinite i so pravo se velideka se tie lek od predvremeno stareewe. Pokraj drugoto, taanaglasi deka ovie kulturni manifestacii imaat za cel i se mo`-nost penzionerite da izlezat od svoite domovi, da go smenat am-bientot i da ja razbijat sekojdnevnata monotonija. „Zatoa, muzika-ta treba da se saka, da se ceni i po~ituva i da se neguva so posebenpietet”, - naglasi na krajopt Trajkova i ja proglasi Revijata zaotvorena.

Potoa, scenata be{e otstapena na u~esnicite. Zdru`enieto do-

ma}in se pretstavi so peja~ka grupa koja gi ispolni pesnite „Ogangori vo planina”, „Koga si bevme mladi” i „Na srce mi le`i milamamo”. I sosednoto zdru`enie od Kavadarci, isto taka, nastapi sopeja~ka grupa i pesnite: „Devoj~ence, devoj~ence, qubi{ li me me-ne”, „Vo no}ta tivka so mese~ina” i „So maki sum se rodila”. ZP Va-landovo se pretstavi so me{ana peja~ka grupa, koja gi ispolni pes-nite: „Ka`i Rajne, ka`i du{o”, „Prosteno ti e, prosteno” i „Fati seBoe mori na oro”. Penzionerot Traj~e Lazarov so solo nastap gipretstavi invalidskite penzioneri od Kavadarci. Toj gi ispolnipesnite „Dali znae{ libe” i „Jano Jninke”.

Na scenata povtorno vidovme horski nastapi na ostanatitezdru`enija. Taka, gevgeli~ani se pretstavija so pesnite „Gevgelija,cvetna gradina”, „Eleno }erko, Eleno” i „[to si naluteno libe”.Vele{ani se pretstavija so patriotskite pesni „Gradel Ilija ma-nstir” i „Zarobile edno mome”, a revijata zavr{i so nastapot na ZPBogdanci so pesnite „Na srce mi star merak le`i”, „Ka`i, ka`i}erko Slavko” i „Zedov `ena mrzeliva”.

Vo imeto na organizatorot SZPM, blagodarnici na u~esniciteim vra~i pretsedatelkata na Komisijata za kultura MilevkaZdravkovska, a Revijata uspe{no ja vode{e Gordana Stojanovska- asistent vo kancelarijata vo Centarot za kultura. Ovaa kultur-na manifestacija zavr{i so sredba i prijatno dru`ewe na gostitei u~esnicite vo hotelot „Park” vo Negotino. M.Dimovski

ZP Prilep

ZP Ohrid

Vo Struga, vo gradot na poezijata i turizmot, vo organizacijana SZPM, na 11-ti maj 2013 godina, vo Domot na kulturata, seodr`a 12-ta regionalna revija na pesni, muzika i igri. Na

ovaa kulturna manifestacija na penzionerite od ~etvrtiot regionnastapija pretstavnici na zdru`enijata na penzioneri od: Struga,Kru{evo, Ohrid i Debrca, Prilep, Ki~evo, Bitola, Debar i Centar@upa, Demir Hisar i Makedonski Brod. Vo ime na doma}inot - ZPStruga, dobredojde na u~esnicite i na gostite im posaka pretse-datelot na zdru`enieto Liman Polo`ani, koj posebno gi pozdravipretsedatelot na SZPM Dragi Argirovski so potpretsedatelot naSobranieto Besnik Pocesta i gradona~alnikot na Op{tina Stru-ga, Zijadin Sela. Gradona~alnikot na Struga Zijadin Sela vo svo-eto obra}awe na albanski i na makedonski jazik izrazi voodu-{evuvawe za masovnosta i podgotvenosta na penzionerite vo orga-niziraweto vakvi sredbi, na koi se manifestira kulturnoto bo-gatstvo i neguvaweto na tradiciite vo opredelenite regioni imultietni~ki sredini. Pritoa toj re~e deka }e se zalo`i lokal-nata samouprava i natamu da gi poddr`uva penzionerite za da mo-`at podostoinstveno i posre}no da `iveat, da im pomagaat na svo-ite deca i {to podolgo da im se raduvaat na svoite vnuci.

Isto taka, na makedonski i na albanski jazik, na prisutnite imse obrati i potpresedatelot na Sobranieto na SZPM Besnik Po-cesta, koj vo ime na organizatorot SZPM, zboruva{e za zna~ewetoi pridonesot na revijata vo neguvaweto na tradiciite i ~uvawe-to na kulturnoto bogatstvo kako izraz na identitetot i zaedni~-koto `iveewe vo na{eto multietni~ko op{testvo.

- Ovaa revija na pesni, muzika i igri, na site penzioneri ni ovo-zmo`uva zabava i prijatno dru`ewe, bez ogled na nacionalnosta iveroispovedta. Ovde sme dojdeni da pomineme u{te eden sre}enden, da slu{ame pesni i muzika, da se raduvame na folklorniteizvedbi od site pretstavnici na zdru`enijata i na site jazici iobi~ai koi se praktikuvaat vo Jugo-zapadniot region, so {to sezapoznavame so posebnostite na kulturnoto bogatstvo i go zacvrs-tuvame multietni~koto `iveewe vo ovaa na{a zaedni~ka tatkovi-na, Republika Makedonija”, - poso~i vo svoeto obra}awe potpret-sedatelot Pocesta i ja proglasi Revijata za otvorena.

Prvi na scena stapija doma}inite so peja~ka i me{ana igraornagrupa i se pretstavija so karakteristi~ni pesni za stru{koto pod-

nebje. Zdru`enieto na penzioneri od Kru{evo se pretstavi so tripesni na makedonski i na vla{ki jazik, a ZP Ohrid i Debrca sopesni i ora koi potsetija na neguvaweto na obi~aite i starograd-skata muzika vo ohridsko i okolinata. Pretstavicite od Prilepna Revijata u~estvuvaa so peja~ki grupi od dvete kulturno-umet-ni~ki dru{tva - „Penzioner” i „Penka Koteska”, koi ispolija pat-riotski i narodni pesni karakteristi~ni za prilepskoto podneb-je. ZP Ki~evo nastapi so hor i igraorna grupa, koi se pretstavija soizvorni narodni i patriotski pesni i tradicionalnoto oro "Ne-vestinsko”.

Bitolskite penzioneri, isto taka, nastapija so peja~kata grupa ija prezentiraa starogradskata pesna i muzika {to e specifi~na zaova podra~je, a posebno vnimanie privlekoa so „himnata” na gradotpod Pelister. ZP Debar i Centar @upa se pretstavi so izveduvawemakedonski i albanski izvorni pesni, a ZP Demir Hisar so me{anhor i igraorna grupa koi ispolija po dve-tri pesni i ora. Isto taka,i ZP Makedonski Brod nastapi so peja~ka grupa, no i so solisti iinstrumentalisti, koi prezentiraa pesni i ora od Pore~ijata.

Blagodarnici na u~esnicite vo ime na oganizatorot SZPM imvra~i Cvetanka Angelkovska, ~len na Komisijata za kuturno-za-baven `ivot pri Sojuzot, a revijata mo{ne uspe{no na makedonskii albanski jazik ja vodea Vesna Ba{tovanska i Kendime Mehmedi.

M.D.

ZP Kru{evo

Liman Polo`ani Besnik Pocesta Zijadin Sela

Dodeluvawe blagodarnici

ZP Bitola

ZP Demir Hisar

ZP Valandovo

ZP Bogdanci

ZP Veles

Petar Zahar~ev Stanka Trajkova Van~o Apostolov

Dodeluvawe blagodarnici

ZP Gevgelija

ZP Kavadarci

Struga: 12-ta Regionalna revija na pesni, muzika i igri

Izraz na multikulturnoto bogatstvo

Negotino: 12-ta Regionalna revija na pesni, muzika i igri

Pesnite - lek za du{ata i srceto

PANORAMA PENZIONER plus maj 201410

„Vojnata e kukavi~ko begawe odproblemite na mirot.” T. Man

Romanot na godinata od izdanijatavo 2013 godina, Jadica (VladimirPlavevski, Skopje, 1948) tretira te-mi povrzani so erozijata na moralniteskrupuli vo docnite predvoeni, rops-ki; i ranite povoeni godini na fonotna novata ideolo{ko - politi~ka ma-trica vo globalnoto evropsko pregru-pirawe vo zoni na sprotivstaveni in-teresi na golemite svetski mo}nici.Naslovot implicitno sodr`i baremdve zna~ewa: ednoto prakti~no - jadi-cata, del od ribolovniot pribor naqubitelite na toa hobi, i vtoroto, si-mboli~no: jadica za krupni ribi odop{testvenoto milje, so poseben ma-mec.

Si`eto, nositel na fabulata, e po-vrzano so sudbinata na edno bebe za-vitkano vo peleni i frleno vo |ubre-to pokraj edna bandera vo Novo Maalo.Toa stanuva raska`uva~ na svojot`ivot i na lu|eto so koi im se vkr-stile `ivotnite pati{ta.

Narativnata postapka e realisti~-ka, so mali otkloni: introspekciitena minatite sobitija se preneseni do-zborno, i iskazite na informatoritena Udba. I taa dokumentaristi~ka ni-{ka e avtorova fikcija za potrebitena avtenti~nosta. Preglednosta e po-stignata so podelbata na tri dela: Ko-pile, Domec vo Asamati i Mija~ namrtovci, plus prolog i epilog. Voramkite na delovite sekoja prikazna enaslovena kako avtonomna celina. Tiese zgusnato raska`ani, so samodis-ciplina vo ekspresijata, zavr{enina rez, so prirodna poenta. Takviotizraz e osloboden od prenatrupanisliki so mnogu detali. Zatoa lesno se~ita i se pameti.

Primarius d-r Vladimir Plavevs-ki, otorinolaringolog, iako po stru-ka ne e blizok do kni`evnite predi-zvici, blagodarenie na svojata darba irano projavenata vokacija kon umet-ni~kiot izraz, najnapred preku umet-ni~kata fotografija: realiziral 23samostojni izlo`bi; ovekove~il broj-ni teatarski prizori za reklamni idokumentarni potrebi. Spored li~no-to priznanie vo biografskata bele{-ka: „Poslednive dve decenii aktivnose zanimava i so literatura”. Negovpotpis nosat pove}e dramski tekstovi,scenarija za TV serii, TV filmovi iradiodrami. Dosega ima objaveno ~e-

tiri knigi raskazi, ednapoema, i romanite: Cenaod Novo Maalo, Posled-niot splavar i nagrade-niot Jadica. ^len e naDPM od 2000 godina.

Vo romanot nema vojna,iako Svetot gori vo ro-manesknoto vreme, potoase razgoruva Vnatre{navojna zad granicata. Za-pravo ja ima samo tolkukolku {to mo`at da japo~uvstvuvaat decata za-tvoreni vo Domot za de-ca bez roditeli: „Edenvrne`liv den, grozomorno se oglasijasireni. Ne stutkaa vo podrumot nadomot...Od nadvor do nas dopiraa zas-tra{uva~ki eksplozii. Milosrdnatasestra Emilija so solzi vo o~ite i nizpla~ ka`a oti kralstvoto kapituli-ralo. Jadevme samo ~aj i suv muvlosanleb. Vo edna studena zima, povtornone napikaa vo podrumot. Napa|ale par-tizani da n¢ oslobodat”. O~igledno edeka site stradawa se direktna iliindirektna refleksija na vojnata,kako i nesposobnosta razumno da serazre{at problemite na mirot. Votoa e golemata poenta.

Prologot, vsu{nost, e prviot in-formativen razgovor vo Udba: „]e sni-ma{ {to }e ti ka`uvam? Aha?! Mo`e.Spomenite od detstvoto mi se rasfr-leni, se se}avam na nekoi nastani, naj-~esto na lo{ite, a potem, koga me pos-voija, vo poedinosti, s¢ do momentotkoga mi ja izbri{aa idninata”.

Samiot po~etok e radikalno direk-ten: „Jas sum kopile. Dete bez rodi-teli. Sum bil frlen na buni{te ka-ko najobi~no |ubre”. Rano ranina ne-koja `ena go ~ula pla~ot. Zaedno sou{te edna go na{le vo smetot do ednabandera vo Novo Maalo: rasplakano,mrsulavo, pregladneto, izberbateno.Prijavile vo `andarmerija, ottamu goprefrlile v bolnica. [tom zakrep-nalo go odnesle vo Banovinskiot domza bebiwa, kade go krstile Najden, apo denot (petok) mu go dodale prezi-meto Petkovi}. Koga porasnal preba-ruval po raznorazni arhivi; no ne janamirisal tragata na svoite „katiqroditeli”.

Uslovite na `ivotot vo Domot... sepohumani od onie vo vilata Mir, od^ingoviot roman. Se vodi smetka de-cata da bidat ~isti, uredni, siti, (koj-znae {to bi bilo bez UNRA), imaatpravo na izlez vo nadvore{niot svet,iako bez ~uvstvo na pripadnost konnego poradi ogradite vo du{ata odkoi nema begstvo. Najden se zdru`il so

postarite domci: Mo-mir, Ma~orot i Trpe.Otprvin ne go sakale, nokako dobar potr~ko: „ku-pi mi boza, kupi mi ciga-ri, ka`i i na devojka-ta”... stanal del od go-lemata ~etvorka, za{-titen.

Nedelite gi vikaleAt pazar. Izmieni, za-~e{lani, so uredni nok-ti i ~ista obleka, pos-troeni gi ~ekale „kupu-va~ite”, kako {to gi na-rekuvale onie koi bar-

ale posvoenik. Edna do`dliva nedelaNajden }e sretne topol pogled na uba-va `ena. Ma|osan od takviot pogled vokafenite o~i, ja pra{uva: „Kako se vi-ka{“? Na `enata i se otkinala solza,toj go bri{e do`dot od liceto kako dagi bri{e nejzinite solzi. „Se vika Za-ga - se oglasil ma`ot. A jas se vikamMarko, sine”. „Kako se vika{ ti, si-ne”? - pra{uva `enata. „Se vika Naj-den Petkovski”, odgovoril Turabi. „Odsega }e se vika Najden Drenoski”, }ere~e idniot tatko. Ottoga{ zapo~nu-va eden kratok period vo koj e pres-retnat so mnogu roditelska qubovod predobrite Zaga i Marko. Odi naprviot odmor vo kampot na Udba voAsamati. Prvpat e sre}en. No toa netrae dolgo. Srede odmorot, Marko taj-no mora da prefrli preku granicaoru`je i vojnici, pomo{ za DAG. 1948godina, posle Rezolucijata na IB,od sekogo se bara da se izjasni: za Ti-to ili za Stalin. Marko odbiva: „Neu~estvuvam vo toa. „Jas sum za Make-donija”. „Glavu~ot” od Vodno, druga-rot Ceko, }e go nakleveti: zboruvalprotiv Tito. Marko mora da bega, no }esi veti deka }e se vrati: da gi izram-ni smetkite. Ceko odamna ja merkaubavata `ena i }e mu ja zeme, ubedu-vaj}i ja deka soprugot od Grcija prebe-gal vo Ta{kent i tamu po~inal. Ko~o-peren, odi vo Belgrad na povisoka fu-nkcija, so bremenata Zaga, bez sinot. Popadot na Rankovi} e penzioniran; }e se„samoubie” na ribolov, kur{umotsred ~elo e Markov podarok, za voz-vrat {to drugarot Ceko mu go rasturil`ivotot i semejstvoto. Zaga }e se ot-rue so piluli. Najden }e se samozapa-li vo svojata plitara. "Me najdoa voogan, }e zavr{am vo ogan#. Dosietobroj 111248 se zatvora!

Porakata mu ja otstapuvam na Eti-en Gilson: "Vistinata ne e li~na ra-bota. Ona {to e li~no e nejzinotootkrivawe#.

Boris [uminoski

PRO^ITAV ZA VAS

Jadica

\

\

\

\

Na 24-ti maj - Denot na sloven-skite prosvetiteli Kiril i Me-todij, sekoja godina se se}avame

za golemoto delo na solunskite bra}aso koe slovenskite narodi za~ekorijakon posvetla idnina. Se veli, za dabide{ podgotven za idninata, treba dago poznava{ i da go priznava{ minato-to: za da ja izgradi{ utre{ninata -treba da gi saka{ i ceni{ korenite.Toga{ sosema prirodno e potsetuvawe-to na deloto na slovenskite prvopros-vetiteli, bra}ata Kiril i Metodij, koiso sozdavaweto na prvata slovenskaazbuka i so prevedeuvaweto na potreb-nite knigi za bogoslu`ba, otvorija novtek vo evropskata kultura i istorija.Velikoto delo na svetite Kiril i Me-todij, za slovenskite narodi, vlo`u-vaj}i go i makedonskiot narod, imaneprocenlivo kulturno i civilizacis-ko zna~ewe. Nivnata dejnost ozna~uva

vistinska presvrtnica vo kulturniot ivoop{to vo istoriskiot razvoj na slo-venskite narodi, so {to e otvoren av-tenti~en fenomen vo razvojot na ~ove-{tvoto.

Bra}ata Kiril i Metodij, so sozda-vaweto na slovenskata azbuka, pi{u-vaweto i preveduvaweto golem brojknigi na slovenski jazik i so voveduva-weto slovenska bogoslu`ba vo crkvitese potvrdile kako slovenski dejci. Pr-voto pismo i prvite prevodi na knigitepotrebni za bogoslu`ba se napravenivrz osnova na govorot na makedonskitesloveni. Odnosot na svetite Kiril iMetodij sprema idninata, zboruva zanivnata postojana podgotvenost da ne-guvaat u~eni~ki kadar, svoi nasledni-ci. Me|u niv, me|u najistaknatite odu~enicite, }e izrasne i }e se oformiKliment Ohridski, koj }e ja osnova Oh-ridskata kni`evna {kola, koja go ima

zna~eweto na Prv slovenski unoverzi-tet.

Na nadareniot u~enik mu pripa|aat izborovite na blagodarnost za bra}ataKiril i Metodij: „Koj mo`e da vi is-ka`e dostojna pofalba? Vie se pojavi-vte ramni na neboto i se podnebesnoizodivte so svoite stapki i siot svetgo ogreavte. Blagosloven da e va{iotjazik so koj ste gi poseale duhovnitezborovi za spasenie na bezbrojnitenarodi. Vie ste primile od Boga vdah-noveni darovi, temninata na neznae-weto otsekade ste ja isterale, na siteim poka`avte primer so sebe si, od us-tata duhovna sladost ste isto~ile”.

Vo tekot na vekovite deloto na Ki-ril i Metodij, kako svetol fakel, za-palen kaj ^esite, Slovencite i Slova-cite, se prenesuva{e kaj Bugarite, Ma-kedoncite, Srbite, Hrvatite, Crnogor-cite, kaj Rusite i Poqacite, izvesnovreme vo Romanija, najposle i kaj na{isonarodnici daleku od rodniot kraj.

Stojan Kukune{oski

Kon 24 maj - Denot na slovenskite prosvetiteli Kiril i Metodij

Ramni na neboto

Po brojnite amandmani na rezolu-cijata za priem na Makedonija voEU od strana na bugarskite pra-

tenici, denovive svetna svetla iskravo poglavjeto - me|usosedska sorabot-ka. Vo Sofija se oddr`a sredba napretstavnici od akademiite na nauki-te na Makedonija i Bugarija i na dos-toinstvenicite na dvete nacionalnicrkvi. Neposreden povod za ova dru-`ewe be{e praznikot na seslovenski-te prosvetiteli, bra}ata Kiril i Me-todij, koi tokmu so svojata prosveti-telska misija na ~ove{tvoto mu ja po-darija pismenosta.

Prvoto zaedni~ko praznuvawe naseslovenskite prosvetiteli pojde odpremisata deka naukata e nezavisna

teritorija i vrz nea ne treba da vlija-at politi~ki pri~ini (spored pretse-datelot na BAN, Stefan Vodeni~arov)i od `elbata za zajaknuvawe na sora-botkata vo regionot vo duhot na evro-integrativnite procesi (spored pret-sedatelot na MANU, Vlado Kambov-ski).

Vo crkovnoto odbele`uvawe na pra-znikot, makedonskite vladici (arhie-piskopot Stefan, mitropolitit Naumi episkopot Kliment) prisustvuvaa naliturgijata vo oltarot na sofiskiothram "Sv. Neofit Rilski”, so posebnipo~esti kon MPC i nejziniot poglavarda sedne na vladi~kiot stol i da goblagoslovi ~inot so svet krst od ime-to na MPC.

Ova treba da ozna~i otvorawe nanovo poglavje vo me|usebnata sorabot-ka na sosednite zemji, za {to se naja-veni preku ~etirieset proekti vo ob-lasta na naukata, kako i poddr{ka odstrana na bugarskata crkva vo lobi-raweto za re{avawe na otvorenitecrkovni pra{awa {to MPC gi imapred drugite pravoslavni crkvi vosvetot.

Socijalisti~kata partija na Make-donija, otsekoga{ se zalagala za ost-varuvawe na {iroka sorabotka me|unarodite i zemjite so maksimalno po-~ituvawe na nacionalnoto dostoinst-vo i integritet. Osobeno sega, koga navlast vo Bugarija e Socijalisti~katapartija na Bugarija, se o~ekuva nejzinozalagawe za nadminuvawe na predra-sudite i pre~kite, kako i nivno re{a-vawe vo interes na narodite od dvetezemji. S. L.

Se topi mrazot vo makedonsko-bugarskata sorabotka

Svetiteli - pomiriteli!

Vo odbele`uvawata na \ur|ovden-skite praznici, koi osobeno seslavat me|u romskata populacija,

se vklu~i i Domot na kulturata „Ko~oRacin” od Skopje, koj vo galerijata "Ko-Ra” organizira izlo`ba na tema „Od`ivotot na Romite”. Izlo`eni se liko-vni tvorbi od 15 likovni umetnici odMakedonija, slikari, skulptori, grafi-~ari i fotografi, od site generacii idela od site `anrovi i likovni izrazi.Posetitelite imaat mo`nost da se sre-tnat so tvorbi {to nastanale kako ins-piracija od `ivotot na Romite ili seposveteni na niv, a kako nivni avtori sepotpi{uvaat akademskite slikari Ma-rija Taneva, Toni [ulajkovski, Sa{oAckovski, Slobodan Krstevski, MarijaSvetieva i drugi.

Vo ramkite na ovaa manifestacija epomestena i foto - izlo`ba na foto-grafii izraboteni vo crno - bela i ko-lor tehnika. Foto - izlo`bata vsu{-nost pretstavuva rekonstrukcija na ed-na romska soba, vo koja se odr`uva rom-ska svadba so site nejzini tradiciona-lni obi~ai. Fotografiite se impresi-ven dokument za odr`uvaweto i prene-suvaweto na vekovnite i atraktivniceremonii svrzani so ovoj nastan.

Organizatorite na izlo`bata od Do-mot na kulturata i Galerijata „Ko-Ra”napomenuvaat deka se podgotveni izlo-`bata na likovnite dela „Od `ivototna Romite” i foto - izlo`bata za roms-kata svadba da gi izlo`at vo sekoj Klubna penzioneri ili Dom za stari lica,{to za toa }e izrazi `elba. St.L.

Izlo`ba za `ivotot na Romite

PenzionerNe ima penzioneri sekakvivakvi takvi ili onakvimladi,stari,krivi ili praviama za ekskurzija site sme zdravi

Denot li dojde penzija da se delisite se tie veseli i smeli veseli vnuci okolu niv se smeat i veseli pesni nim im peat

V doma{en buxet denar ako fali dedo so stotka }e se pofali i baba po xebot }e se ~epne na mladite oko ne }e im trepne

Od usta i grlo, denar }e skratat struja na mladite da im platat priznajte generacijo na mladi oti taka strategija se gradi

Vo tu|a penzija ne zagleduvaj na tu|a penzija ne zaviduvaj tvojata kolkava i da e dolgi godini neka trae

I za kraj ova }e go re~am i nikoga{ ne }e odre~am :“Bidete zdravi i `ivi penzioneri,stanete bogati kako milioneri !”

Mile Lazarov - MikiPenzioner od Negorci

So ogled na toa kako penzionerska-ta populacija e eden od najorga-niziranite gra|anski elementi vo

zemjava, {to mo`e da se sogleda prekumno{tvoto aktivnosti na zdru`enijata,slobodno mo`e da se zaklu~i deka podostignuvaweto na odredena vozrastlu|eto dobivaat kako karekteristikamudrost, stalo`enost i stabilnost.@ivotot ni nudi mnogu interesni peri-odi, a eden od niv e starosta. Vredi~ovek da gi rasporedi svoite sili i da`ivee vramnote`eno za da mo`e edenden da ja do~eka starosta i ubavinatakoja ja nosat penzionerskite godini.^ovekot treba da vodi gri`a za sitekomponenti koi go odrazuvaat negovoto`iveewe. So zanemaruvaweto na odre-deni komponenti ili sostojki se naru-{uva celinata. So nepravilnoto pomi-nuvawe na periodite vo `ivotot ~ove-kot ne uspeva da sozree i da se zapoznaesebesi pa taka i drugite, okolinata,prirodata, svetot. Tri~lenata podelbae onaa koja najmnogu go dolovuva ~ove-kot. Telo, du{a i duh. Sekoj del izizs-kuva osoben priod, razvivawe, hranewe,otkrivawe.

Brakot e neminliva ni{ka vo organi-ziranoto `iveewe. Ne{to {to gi izvi-{uva ~ovekot nad prirodata i mu ovoz-mo`uva ponatamu da se razviva i tvori.Svetskite te~enija kako da sakaat ~o-vekot da go vratat podolu od paganstvo-to, vo ni{tavilo. Nekomu odgovara toa iza toa e vpregnata ogromna ma{inerija ipari~ni sredstva. Namesto da se `iveei nabquduva `ivotot kako tvore{tvo iotkrovenie, kako predizvik i skalestoizvi{uvawe, se se sveduva na nekakvapo`ivotinetost i otvoreno ru{ewe nadoblestite koi ~ovekot go odr`uvalemu pomagale da ja ispolni svojta cel.Sega seto toa ne ~ini. Sega ima nekoinovi lu|e koi ni ka`uvaat deka trebada bideme kako niv. Obremeneti odsekojdnevieto, bez pogled kon neboto,kon dobrinata, kon ve~nosta. Samitepoimi za dobro i ubavo se menuvaat.^ovekot poleka stanuva edna razgalena,obeskoreneta marioneta na dnevnitezabavi i dnvenite dozi na {ok-infor-macii. Ve}e ni{to ne e interesno,ni{to ne pottiknuva na dobro i ubavo,~ovekot ne znae od kade do{ol i kadeodi. Odnosno i da saka da znae, ne mudavaat i postojano go zabavuvaat i munudat novi i novi igra~ki.

Brakot ne e ve}e sveta tajna me|u ma`i `ena koja ima za cel da im pomogne nalu|eto da se vozvi{at kon svojata povi-soka cel. Ve}e ne se zboruva za qubov,~esnost, moral, odgovornost i ~istota.Tinejxerskata populacija e na postojanudar na nekoi noviteti. Od druga stranane mi e poznato dali dr`vata ima neka-kov stabilen odnos za ovie na{i mladilu|e. Osven {to malku se vodi smetka zapogornite oddelenija vo osnovno obra-zovanie, koga decata dobivaat krizakon vrednostite koi gi spoznale doto-

ga{, ne se vodi smetka za toa deka oviedeca treba da se so~uvaat sebesi za damo`at da gi pre~ekaat podgotveno pre-dizivicite na `ivotot.

Vo SAD programata za seksualno pro-svetluvawe (da ne re~am obrazovanie,kakov obraz e toa?) se poka`a kakomnogu lo{a so golemi posledici pomladoto pokolenie. Zatoa se napravijareformi za ukinuvawe na ovie progra-mi, se vovedoa novi, koi gi naso~uvaatdecata vo ovie preodno-tinejxeski go-dini kon celomudrie i vozdr`uvawe, soosoben osvrt kon devstvenosta kakovrednost so osobeno zna~ewe koja e va-`na za kvalitetno ponatamo{no bra~no`iveewe.

Navistina, pod bremeto na ispoliti-ziranost na site pori na o{testvto, ne-koi ideali koi su{testvuvaa so vekovimalku se podzatskrija i se butnaa podtepih. Vo Rusija se obrnuva se pogolemovnimanie na vra}aweto na doblesta nacelomudrieto koja na{ite stari ja pose-duvaa. Preku nea kako na~in na `ivot jadostigaa starosta so entuzijazam (ins-pirirani), `ivost i mudrost. Toa se od-razuva{e i odrazuva vo nivnite o~i koise prozorec na du{ata. Nivnata prijatnai nepreteniciozna nasmevka, nekoris-toqubivosta i zadovolnosta so ona {togo imaat.

Celomudrieto e doblest i nauka za`ivotot. Za toa deka ~ovekot treba daima celost i mudrost. Celomudrieto mupomaga na ~ovekot da ja otkrie svojatavistinska nazna~enost i cel. Toa ja op-fa}a naukata za sevkupnosta na `ivo-tot kako edna celina, mu pomaga na ~o-vekot da se sobere i preku taa vosredo-to~enost i centriranost da postgne naj-visoki rezultati vo `ivotot. Sekojspored svojata darba i priziv. Mu poma-ga na ~ovekot mudro da gleda na siteperiodi od `ivotot za da mo`e pra-vilno i bez povreda da gi pomine. U{tepove}e da napreduva vo samopoznanietoi vo poznavaweto na drugite lu|e, pri-rodata i svetot. Denes roditelite kakoda se prinudeni da go vooru`at detetoso potrebni znaewa za profesijata koja}e ja izu~uva i da bide socijalno uspe-{no. Se zaborava zada~ata na normal-noto vozrastuvawe bez naru{uvawe naantropolo{kiot zakon: "Sekoja pred-vremenost: intelektualna, fizi~ka,emocionalno-~uvstvena, nosi razgra-duva~ki karakter.”

Postoi evrejska pogovorka koja glasi:ako ne napreduva{, toga{ se vra}a{ na-zad, ne postoi stoewe vo mesto. Brakotse narekuva dom na celomudrieto. Ne-ophodni uslovi za razvivawe i usvoju-vawe na doblesta na celomudrieto sekvalitetni i bazirani na vistinskiosnovi roditelsko - detski odnosi

Na{ite stari imaa recept za dol-gove~nost, krepkost, uspe{nost, ~esnosti ~istota. Sigurno i sega go imaat. Da seopredelime povtorno za vistinski dob-roto i ubavoto. Na toa ne u~i celomud-renosta. Niz nejzinata prizma se zagat-nuvaat i ve~nata ubavina i dobrina.

Maja Beleva

Celomudrenost

REGIONALNI REVIIPENZIONER plus maj 2014 11

Vo organizacija na SZPM na 20 maj vo prisustvo na golem brojgleda~i vo polnata sala na Domot na ARM vo Skopje se odr`a12-tata regionalna revija na pesni, muzika i igri na koja ZP

"Solidarnost - Aerodrom#, be{e uspe{en doma}in. Pretsedatelotna Izvr{niot odbor, Dimitrija Bogatinoski na po~etokot gi po-zdravi site prisutni i im posaka dobro raspolo`enie zablagoda-ruvaj}i se na SZPM i na pretsedatelot za uka`anata doverba, {toe prifatena so zadovolstvo, bidej}i zdru`enieto od Aerodromgodinava ja odbele`uva petgodi{ninata od osnovaweto, a 2014godina e proglasena i za godina na solidarnosta. Za izvr{uvawena zada~ite za uspe{na podgotovka na revijata se zablagodari i nagolem broj aktivisti.

Prigodno obra}awe ima{e i gradona~alnikot na Op{tina Ae-rodrom Ivica Konevski , naglasuvaj}i go zadovolstvoto {to senao|a me|u najvozrasnite `iteli vo ovie sve~eni migovi i deka so-rabotkata so penzionerskata organizacija }e prodol`i i vo nare-dniot period.

I vo ovaa prigoda pretsedatelot na SZPM Dragi Argirovski gonaglasi zna~eweto i pridonesot na ovie penzionerski kulturnimanifestacii vo neguvaweto na kulturnite tradicii. Na toj na~inpenzionerite se doka`uvaat kako vistinski ~uvari na kulturnatariznica na na{ata zemja, na tradicijata i na makedonskiot kul-turen identitet, zna~itelno pridonesuvaj}i za vra}awe od zabo-rav na mnogu ubavi izvorni i starogradski pesni i ora, na razninarodni obi~ai i na drugi kulturni obele`ja. Na{ite postigawana ovoj plan se o~igledni poradi {to Ministerstvoto za kulturana Vladata na Rerpublika Makedonija regionalnite revii i Re-publi~kata revija na pesni, muzika i igri 2014 godina gi proglasiza kulturno bogastvo od nacionalen interes.

U~estvo vo kulturno umetni~kata programa vo Domot na ARM voSkopje imaa: ZP Kratovo; ZP Kriva Palanka; ZP "Kisela Voda#Skopje; ZP Kumanovo; ZP "Voeni penzioneri" - Skopje; ZP "Gazi Ba-ba# - Skopje; ZP "Centar# - Skopje i doma}inot na revijata ZP "So-lidarnost - Aerodrom# Skopje. Vo dvaipol~asovnata programa beaispolneti golem broj narodni pesni i ora, svadbeni obi~ai i hu-

mor. Revijata nema{e natprevaruva~ki karakter, no zdru`enijatapreku svoite mnogu kvalitetni nastapi iska`aa golema `elba zapresti` vo ve{tinata za igra, svirka i pesna, vo scenska izvedba,vo kolorit na narodni i moderni nosii, koristej}i narodni ilimoderni instrumenti. Na prisutnoto stru~no `iri od SZPM ne mube{e lesna zada~ata da izdvoi koj od nastapite e podobar za dau~estvuva na Republi~kata revija. Ova e u{te eden dokaz dekaprogramite za kulturno-zabaven `ivot vo penzionerskite zdru-`enija go oplemenuvaat slobodnoto vreme, a reviite se manifes-tacija na tvore{tvoto na penzionerite za za~uvuvawe na folk-lornite tradicii na na{ite narodi. Potsetuvaj}i se na podzabo-ravenite obi~ai preku nivno ispolnuvawe na scenata se dade po-raka da se neguva izvornoto narodno tvore{tvo, da ne se zaboravii da se prenesuva na mladite generacii.Site izvedbi od mnogu-brojnata publika bea so dolgi aplauzi pozdraveni, {to be{e priz-nanie i za istaknatata organizacija na ovaa manifestacija. Nakrajot vo imeto na SZPM priznanija na zdru`enijata u~esnici narevijata im vra~i Vawa Markovska, ~len na Komisijata za kultur-no-zabaven `ivot pri Sojuzot, a revijata uspe{no ja vode{e Cve-tanka Ilieva. I. Gligorov ZP Kriva Palanka

ZP Kisela Voda

ZP Kumanovo

DimitrijaBogatinovski Dragi Argirovski Ivica Koneski

ZVP

ZP Centar Dodeluvawe blagodarnici

Zbirkata poezija „Pesni zaqubovta” na penzionerkata- poetesa od Kriva Palan-

ka, Blagica Stoj~evska, se od-li~en primer za pronao|awe nasmislata na `ivotot vo tretotodoba preku aktivno stareewe.Ovaa prva nejzina kniga poezijabe{e sve~eno promovirana voGradskiot muzej vo Kriva Pala-nka od strana na recenzentotKalina Slivovska - Andonova i Dragi Ar-girovski, pretsedatel na SZPM, so ~ijapoddr{ka e i objaveno izdanieto. Vo negose pomesteni intimnite tajni, skrieni vodlabo~inata na du{ata i srceto na Stoj-~evska, koi ni otkrivaat deka poezijata enejzin sopatnik i ve~en dvigatel vo `ivo-tot.

- Qubovta e nerazdvoen del od mojot`ivot, vodilka koja umee da me preneseniz site temni i svetli strani {to gi nosisekojdnevieto, koja ne pravi da izlezemeposilni i pocvrsti. Opeanite do`ivu-vawa, se ve~en spomen za emociite, duhot ikopne`ot, koi mi davaat nade` da go ove-kove~am sopstvenoto postoewe. Nema go-lem ili mal poet, ima samo poetski pesnimali, sredni, dolgi, ta`ni i vedri. Pes-nite se poetsko oru`je i bogatstvo na ce-liot svet. Koga gi ~ita{ mo`e da te ras-treperat, da te rasta`at, da te razgalat iuspokojat. Tie ti ja dopiraat du{ata i sr-ceto, - veli Stoj~evska.

Pokraj stihovite za qubovta, vo nejzi-nata prva stihozbirka „Pesni za qubovta”,Stoj~evska gi spodeluva i svoite emociiza tatkovinata, rodniot kraj, sopstvenatageneracija, semejstvoto, najbliskite, zanejzinata vnuka Bojana.

- Site stihovi vo knigata na Stoj~evskase ispeani za ve~nata potraga po qubovta,no i nade`da deka na krajot, po temninata}e ima svetla idnina, }e ima ubavina.Qubovta e prisutna vo sekoj nejzin stih,kako edinstven i neuni{tliv dvigatel na`ivotot i na napredokot, - istakna recen-zentot Andonova.

Na Promocijata pretsedatelot na SZPM,Dragi Argirovski re~e:

- SZPM vtora godina po red odvojuva

finansiski sredstva za izdava~ka dej-nost. Godinava za ovaa namena se izdvoeni250 000 denari, za poddr{ka na tvore{-voto od oblasta na kulturata i umetnosta,odnosno izdavawe na knigi, organizirawena izlo`bi i drugo. Moram da istaknamdeka postoi ogromen interes me|u penzio-nerite za poddr{ka od SZPM, so {to ja os-tvaruvame i glavnata cel - da gi pottik-neme licata od treto doba da tvorat i natoj na~in da go osmislat svojot penzioner-ski `ivot. Tie gi izrazuvaat svoite mislii kreativnost, a nie im ovozmo`uvame daizleze na videlina seto ona {to mo`ebivo ostanatite `ivotni ciklusi ne mo`eleili nemale vreme da go realiziraat.

Na poetesata Blagorotka Stoj~evska zanejzinata prva poetska kniga i ~estita{e iprateni~kata od Kriva Palanka, Sla|anaMitovska, koja i posaka ponatamo{niuspesi i u{te mnogu ubavi poetski stihovi,naglasuvaj}i ja svojata poddr{ka za sitekrivopalane~ki penzioneri.

Blagorotka Stoj~evska i vo penzioners-kite denovi e opkru`ena so qubovta i po-~itta na najbliskite, kako i so brojniteaktivnosti vo nevladinite organizacii.

Na krajot od promocijata pretsedatelotArgirovski mu vra~i prigoden podarok napretsedatelot na krivopalane~koto zdru-`enie Slavko Stojanovski, kako prizna-nie za negovata aktivnost i anga`man napoleto na ostvaruvawe na pravata i zalo-`bite za podobar `ivot na penzionerite.Pretsedatelot Stojanovski, zablagodaru-vaj}i se, veti deka i ponatamu zdru`eni-eto }e raboti neumorno za dostoinstven iaktiven `ivot na penzionerite od ovojkraj.

@aklina Cvetkovska

Blagica Stoj~evska, penzionerka - poetesa od Kriva Palanka

Poezijata i e sopatnik i dvigatelvo `ivotot Dramskata rabotilnica na KUD

„\oko Simonovski” na Zdru`e-nieto na penzionerite od Ku-

manovo, prodol`uva so svoite krea-tivni akterski ostvaruvawa. Vopresret na Prvomajskite praznici,na scenata na Narodniot teatar re-prizno po 25-ti pat ja prika`a pre-tstavata „Len~e Kumanov~e” od naj-plodniot makedonski pisatel nabitovi drami Vasil Iqoski.

Penzionerite i gra|anite na Ku-manovo, koi prisustvuvaa na pret-stavata, imaa prilika da u`ivaatvo akterskite ostvaruvawa na arti-sti~kiot ansambl na Dramskata ra-botilnica. Blizu 90 minuti, kolku{to trae{e pretstavata, glumciteprika`aa kultna pretstava. Site senadminaa sebesi. Mo`e da se re~edeka briqiraa na scenata. Svoetozadovolstvo publikata go manifes-tira{e so dolgotrajni aplauzi, {to

se povtoruvaa posle sekoja uspe{nakreativna izvedba, no i so solzi odzadovolstvo.

Svojot akterski talent i vo ovaaprilika go iska`aa: Novko Petru-{evski, Nade`da Bulatovi}, Rado-svet Ilievski, Qubica Kuzmanovska,Stoj~e Mitevski, Du{ka Gievska,

Vlado Pe{evski, Stoj~e Gievski,Dobrila Petru{evska i drugi.

Vo ovaa obnovena pretstava, vo

novite ulogi mnogu uspe{no se vklo-pija: Jovica Stoj~evski vo likot naDose, gazda Stojko go tolkuva{eSlave Kostovski, muzi~arot SankoDragan Tasevski, a meanxijata Mi-lorad Ivanovski. Vo ansamblot voulogata na inspecient se doka`a iSlobodanka Dimkovska.

Ova 25-to jubilejno reprizno iz-danie na „Len~e Kumanov~e” go do-polnija i uspe{nite re{enija nascenografijata, kostimografijata,kako i tonskite i svetlosnite efe-kti. Od postavuvaweto na ovoj scen-ski proekt na repertoarot, dosegaima{e pretstavi vo Kumanovo, Sko-pje, Veles, Prilep, Kavadarci, Ne-gotino, Gevgelija, Vinica, Ko~ani,Probi{tip, Kriva Palanka, [tip,Zletovo i vo Vrawe, Srbija. Pret-stavite imale prilika da gi gledaatnad 12.500 penzioneri i gra|ani.

Spirko Nikolovski

Novi dostreli na dramskata rabotilnica na ZP „Kumanovo“ - Kumanovo

Akterstvo na profesionalno nivo

Na pokana od Zdru`enieto naMakedoncite od "Dame Gruev”vo Srbija ~lenovite na KUD

"Veseli penzioneri” bea na tridnev-no gostuvawe vo maloto rudarskograd~e Rudnik kade rabotat nad 30rudari od dobrevskite rudnici. Po-vod za gostuvawe, spored zborovite

na pretsedatelot na Zdru`enietoSlave Gruevski e `elbata da se za-~uva makedon{tinata, makedonskitepesni, ora i obi~ai kaj makedoncitekoi `iveat vo regionot na Pomorav-jeto.

Na dvo~asovniot koncert, koj seodr`a na gradskiot plo{tad pokraj

"Veselite penzioneri” od Probi{-tip nastapija i KUD "Tipoplastika”od Gorwi Milanovac i pea~katagrupa od Rudnik. Kola`ot od make-donski i srpki pesni i ora predi-zvikaa golem interes kaj prisutnite,osobeno kaj makedoncite koi dojdoaduri od ^a~ak, Gorwi Milanovac,

Kru{evac i Vojvodina.Mnogu emocii, mnogu to-plina, mnogi ubavi zbo-rovi bea upateni za na-stapot na dru{tvoto napenzioneri od Probi{-tip.

Na zaedni~kata ve~e-ra, prodol`i i dru`e-weto me|u dru{tvata ime{tanite preku pesni

i ora koi dojdoa spontano, no sogoleii emocii. Na ovoj priem pret-sedatelot na ZP Probi{tip GruicaManasievski se zablagodari za po-kanata i na{eto gostuvawe, a se ob-rati i pretsedatelot na Makedon-skata zaednica Slave Gruevski, kojne go krie{e zadovolstvoto od nez-

aboravniot nastap na penzioneriteod Probi{tip, izrazuvajki `elba zau{te vakvi gostuvawa. Vo oficijal-nata delegacija od ZP Probi{tipbea i sekretarot Angel Kocev iIlija Petrov, a od doma}inite sosvoeto prisustvo ne udostoija di-rektorot na Centarot za kultura voGorwi Milanovac Dragan Arsi}, kojpotseti deka vo 2012 godina me|univnata op{tina i Probi{tip e pot-pi{ana Povelba za kulturna sora-botka. Stoica Jovanov, rudar odProbi{tip, koj pove}e godini rabotivo rudnikot vo Rudnik iska`uvaj}igo svoeto zadovolstvo za izvonred-niot nastap na KUD "Veseli penzio-neri”, potseti i na so`ivotot na na-{ite rudari i me{tanite vo Rudnik.

Eden den od prestojot be{e isko-risten za sredba so direktorot narudnikot Aca Ili}, koj ne gi {tede-{e zborovite za da gi pofali na{i-te rudari kako vredni. Prestojotbe{e iskoristen doma}inite da nezapoznaat so ubavinite na ovoj kraj.

Se vo se, be{e toa edno patuvaweza pametewe i steknati prijatelst-va koi dolgo }e trajat.

M. Zadravkovska

"Veseli penzioneri” vo Srbija

Skopje: 12-ta Regionalna revija na pesni, muzika i igri

Folklorno bogatstvo pozdraveno odmnogubrojnata publika vo Domot na ARM

IZBOR OD ALBANSKI PENZIONER plus maj 201412

Më 19 maj të vitit 2014, në lokalet eKryqit kuq të R. Maqedonisë, del-egacion nga LShPM në përbërje:

Dragi Argirovski, kryetar i LShPM, StankaTrajkova, sekretare e KE i LShPM dheIlija Gligorov, anëtar i Komisionit për shë-ndetësi në LShPM, patën takim me se-kretarin e Kryqit të kuq të RM d-r sci. SaitSaiti.

Temë kryesore në takim ishte situ-ata aktuale me përmbytjet e katastro-fave në Serbi dhe Bosnjë Hercegovi-në, respektivisht me aktivitetet e Kry-qit të kuq dhe të pensionistëve përndihmë humanitare të dëmtuarveatje. Pensionistët marrin pjesë mendihmë në disa mënyrë: individual-isht me donim të mjeteve materiale dhefinanciare dhe me punë vullnetare përmbledhje, evidentim, transportim e të tje-ra. Ato marrin pjesë gjithashtu edhepërmes shoqatave të tyre të LShPM nëmbledhjen dhe dërgimin e mjeteve finan-

ciare për të viktimat. Në këtë takim, sekretari gjeneral Sait

Saiti ka theksuar bashkëpunimin e shkë-lqyeshëm me LShPM dhe ka informuapër vazhdimin e projektit për ndihmë dhepërkrahje të personave pleq në kushteshtëpiake, projekt i cili po realizohet nëdisa komuna të RM. Ai ka folur edhe për

përgatitjen e projekteve të reja me interespër personat pleq, ndër të cilët si shumëi rëndësishëm do të ishte “Alert sistempër pensionistët” ose përgjigje në thirrjepër nevojë urgjente për ndihmë në kus-hte shtëpiake.

Me këtë rast, delegacion i LShPM iauroj disertacionin e doktoraturës Sait Sa-itit e cila mbante emrin “Diplomacia pre-ventive dhe pjesëmarrja e sektorit civil nëmenaxhim të krizave”. Mbrojtja publike edisertacionit ishte mbajtur kohë më parënë Fakultetin për sigurim në Shkup. Dok-tori, situatën e vërshimeve e shihte të

rënduar për çka ka dhënë sugjerimepër pjesëmarrjen më efektive të se-ktorit joqeveritar në menaxhimin ekrizave. Gjithsesi se është në pritjeimplementimi i sugjerimeve nga kjodoktorat, vendin e vet të merr edheLShPM respektivisht përvoja dheshkathtësitë e pensionistëve si pje-së e rëndësishme e shoqërisë qyte-

tare në RM.Në takim ishte thënë edhe dëshira për

zgjerimin dhe zmadhimin e bashkëpuni-mit të e mëtejshëm, përkrahjes dhe ndi-hmës.

I.G.

Delegacion i LShPM, në Kryqin e kuq të RM

Ditë më parë, në atmosferë solem-ne, në prani të anëtarëve të Kës-hillit të komunës Ohër, pensionistë

dhe mysafirë, në Ohër, u nënshkrua Me-

morandum për bashkëpunim ndërmjetShP Ohër dhe Debarcë dhe komunësOhër. Memorandumin për bashkëpunime nënshkroi zëvendës-kryetari i Ohrit An-gel Janev dhe kryetari i Këshillit ekzeku-tiv të ShP të Ohrit dhe Debarcës GjorgjiTrpçeski. Pas fjalës përshëndetëse, zë-vendës-kryetari i komunës Angel Janev,tha:

- Në emër të kryetarit të komunës Ni-kolla Bakraçeski dhe në emrin tim per-sonal, ju premtoi se komuna Ohër dheQeveria me ministritë përkatëse, vëmen-

dje të posaçme ju kushtojnë pensionis-tëve dhe se atë e tregoi realizimi i disaprojekteve. Shpresoj se ashtu do të jetëedhe në të ardhshmen, ndërkaq, Memo-

randumin që nënshkruam, do të jetëbazë për thellimin e bashkëpunimittë përbashkët, e cila ishte e prani-shme edhe gjer tani, por jo edhe meaq intensitet.

Kryetari i Këshillit ekzekutiv i sho-qatës së pensionistëve të Ohrit dheDebarcës, Gjorgji Tërpçeski, thek-soi se me nënshkrimin e Memoran-dumit për bashkëpunim, janë defi-nuar në mënyrë precize projektetme të cilat do të përmirësohet statu-si ekonomik, shëndetësor dhe ai so-cial i kësaj kategorie qytetarësh, tëcilët, në periudhën e punës së tyre,kanë kontribuar shumë në ndërtimin

e shoqërisë. Jemi të vetëdijshëm se Me-morandumi ka peshën dhe përgjegjësinëe vet si për komunën Ohër po ashtu edhepër shoqatën tonë. Na pensionistët jemitë gatshëm të përballojmë me të gjithaobligimet për aplikimin me dinjitet të dis-pozitave të shënuara.

Kryetari i LShPM Dragi Argirovski, nëtakimin paraprak me udhëheqësit e ShPOhër dhe Debarcë, nënshkrimin e Memo-randumit e përshëndeti dhe me kënaqësitheksoi se ai përfaqëson dokument tërëndësishëm me të cilin më së afërmi de-

finohen raportet për bashkëpunim në ba-zë pariteti të aktiviteteve të cilat janë nëinteres të ndërsjellë. Memorandumi përbashkëpunim është i qartë, konciz dhe idefinuar preciz në raport me kërkesatdhe aktivitetet që duhet t’i plotësojnë tëdy anët. Në shtetin tonë, më shumë sho-qata të pensionistëve tanimë kanë tënënshkruar Marrëveshje me Vetëqeveri-sjet lokale, por ajo duhet të vazhdojë përtu realizuar me të gjitha komunat.

Përndryshe, në Memorandumin e nën-shkruar në Ohër, si përcaktime më të rën-dësishme janë potencuar projektet: ndër-tim Shtëpie për persona pleq, transporturban pa pagesë të pensionistëve ngamjediset rurale së paku njëherë në javënë ditën e tregut-e hënë, vënia e Shër-bimit patronazh të medicinës në mjedisetrurale ku jetojnë pensionistë në moshëmë të thellë, pjesëmarrja në projektin“Mësimi tërë jetën”, hapje klubesh përqëndrim ditor të pensionistëve, sigurimhapësirash për aktivitete, pjesëmarrja egrupit të këngëve në manifestimet kultur-ore dhe turistike me karakter lokal si dheparaqitje jashtë vendit në raste të shfaq-jeve të promovimeve dhe panaireve, pro-movim i bukurive të qytetit, si dhe aktivi-tete të tjera për standard më të mirë dhejetë më të qetë të pensionistëve të Ohrit.

Krste Spaaseski

ShP Ohër dhe Debarcë

U nënshkrua Memorandum përbashkëpunim me komunën Ohër

Ministri për punë dhe politikë soci-ale Dime Spasov, në shoqërim tëkryetarit të LShPM Dragi Argiro-

vski dhe të LShP të qytetit të Shkupit,Kërste Angelovski, ndihmësdrejtorin eFSPIM, Trajko Premçevski dhe udhëhe-qësi i degës së Shkupit Dejan Gjorgje-vski, kohë më parë e vizitoi Shtëpinë pe-nsioniste “Jane Sandanski” në komunënAerodrom në Shkup. Në këtë takim tëpërbashkët me pjesë të banuesve, drej-tuesi i Shtëpisë Velan Stojkovski, i njohu

mysafirët me situatën e Shtëpisë, e mëpas, ministri Spasov i informoi të pran-ishmit për përparësitë në realizimin e di-sa projekteve që kanë ndikim të drejtpër-drejt pozitiv në përmirësimin e standard-it të pensionistëve.

Ministri Spasov u përgjigj edhe nëpyetjet e të pranishmëve, për çka prem-toi se në periudhën e ardhshme, në kufijtë mundësive do të ndahen mjete përpërmirësimin e kushteve të jetës edhenë pjesën tjetër të Shtëpisë. M.D.

Për herë të 12-të, në organizim tëLidhjes së shoqatave të pension-istëve të Maqedonisë, në Strugë u

mbajt sfilata rajonale me këngë, valledhe muzikë, në të cilën morën pjesë për-

faqësues nga nëntë shoqata të rajonit jugperëndimor, ndër të cilët ishin edhe për-faqësues nga shoqata e pensionistëveDibër-Qendër Zhupë.

Kryetari i shoqatës të pensionistëvetë Strugës Liman Pollozhani, përshëndetitë pranishmit në këtë manifestim duke jufol për domethënien e këtyre aktiviteteveqë po realizon mosha e tretë. Njëherësh,kryetari i komunës së Strugës Zijadin Se-la, duke përshëndetur pjesëmarrësit tha

se pensionistët kanë vendin e vet në sho-qëri, ata meritojnë respekt dhe përkrahjenë të gjithë aktivitetet që po zhvillojnë. Nëkëtë takim, i pranishëm ishte edhe krye-tari i Lidhjes të shoqatave të pensionis-tëve të Maqedonisë Dragi Argiroski. Svi-latën e hapi Besnik Pocesta, nënkryetari iLidhjes së shoqatave të pensionistëve tëMaqedonisë i cili tha se këto aktiviteteshumetnike me këngë e valle në shumëgjuhë flet se pensionistët janë gjithmonëtë bashkuar dhe të barabartë pa marrparasysh se cilit etni i takojnë.

Pensionistët dibran në këtë sfilatë, uprezantuan me tre pika kulturore-artisti-ke. Një këngë në gjuhën maqedonase në

interpretim të Xhevat Limanoski, ishoqëruar me instrument nga ZiniFida si dhe shtatë gra pensionisteme dy valle dasmash dibrane tëshoqëruara me dajre, tumbrulek,klarinetë dhe çifteli nga pensionistëtdibran. Ata u mirëpritën nga publikuku u përcollën me duartrokitje.

Të gjithë pjesëmarrësit ngashoqatat e pensionistëve të Prilepit,Dibrës, Kërçovës, Demir Hisarit,Makedonski Brodit, Krushevës, Ma-nastirit dhe Ohrit, ishin të shkëlqyer

në këtë Revyal me paraqitjet e tyre inte-resante të këngëve dhe valleve që u pre-zantuan. Komisioni që është i përzgje-dhur enkas për këtë manifestim do të bëjpërzgjedhjen e pikave më të bukura të ci-lët do të marrin pjesë në Revyalin Repu-blikan të pensionistëve që do të mbahetnë qershor në Shkup.

Revyale regjionale u mbajtën edhe nëBerovë, Sfeti Nikole, Negotinë dhe dy nëShkup, ndërkaq, sfilata kryesorë repub-likan do të mbahet më 10 qershor në Sa-llën universale në Shkup nën patronazhine ministres së kulturës Elizabeta Kamçe-vska-Milevska. Vjollca Sadiku

FSSHM apelon deri të gjithë pensionistët të cilët nuk kanë dorëzuar kërkesëpër kartel shëndetësore elektronike, sa më parë të vijnë në njësit rajonale tëFondit dhe të bëjnë kërkesë. Së shpejti, pensionistët do të kenë mundësiVETËM me kartelën shëndetësore elektronike ti realizojnë shërbimet e duhurashëndetësore.

Pensionistët të cilët kanë pension i cili është më i vogël se 15,000 denarë, duhettë paguajnë 100 denarë për kartelën elektronike. Ata pensionistë, pensioni i të cilëveështë më i lartë se 15,000 denarë, do të duhet të paguajnë 250 denarë.

Në bazë të Ligjit për sigurim shëndetësorë, pagesa për kartelën shëndetësoreelektronike duhet të bëhet në llogarinë:

Pranues: Llogaria e thesarit Fondi për sigurim Shëndetësor i Maqedonisë Banka pranuese: NBRM Llogaria: 100000000063095Llogaria e shfrytëzuesit të thesarit: 660026001166012Shifra e të ardhurave: 723819Programi: 00

Për të gjitha informacionet në lidhje me kartelat shëndetësore elektronike dhe për-punimin e tyre, qytetarët mund të informohen në numrin telefonik falas 0800 33 222nga ora 8.30 deri më 20.00 ose në numrin mobil telefonik 076 339 180 nga ora 12.00deri ora 20.00.

KARTEL SHËNDETËSOREELEKTRONIKE (KSHE)

Ditë më parë, Kuvendi i Lidhjes tëShP të qytetit të Shkupit, ka mbaj-tur mbledhjen raportuese për pu-

nën në vitin 2013 dhe me këtë rast, apro-voi Program për punë dhe Plan financiarpër vitin 2014. Kryetari i Lidhjes d-r Kërs-te Angellovski, në fjalën e tij përshënde-tëse shprehu kënaqësi dhe falënderim tëveçantë për praninë e mysafirëve: minis-tri për punë dhe politikë sociale DimeSpasov, kryetari i LShPM Dragi Argirov-ski, kryetari i qytetit të Shkupit Koce Tra-janovski, ndihmës drejtori në Fondin tëSPIM Trajko Premçeski dhe udhëheqësi idegës së Shkupit Dejan Gjorgjevski.

Fillimisht të pranishmëve iu drejtuaministri Dime Spasov i cili theksoi se kuj-desi për standardin e pensionistëve ës-htë një ndër prioritetet e Qeverisë së Re-publikës së Maqedonisë.

Kreu i qytetit të Shkupit Koce Trajanov-ski theksoi se është kënaqësi e dy ansh-me bashkëpunimi i Qytetit me Lidhjen eqytetit të ShP është shembullore, sido-mos pas nënshkrimit të Memorandumitpër bashkëpunim të ndërsjellë prej vitit2009. Ai theksoi se Qyteti i Shkupit, si-kurse edhe deri më tani, do të vazhdoj tëpunoj edhe më tutje, në korniza të mun-dësive, t’ju ndihmoj pensionistëve ngaShkupi ta zbukurojnë kohën me anë tëshoqërimit dhe shëtitjeve.

Kryetari i LShP të Qytetit të Shkupit Kë-rste Angellovski, në fjalën e tij, foli përpunën dhe të arriturat e Lidhjes në vitin ekaluar dhe si përgjigje e disa fajësimevenga disa të vetëquajtur lider partiak përgjoja angazhimin jo të mjaftueshëm tëudhëheqësve të organizatës pensionistepër përmirësimin e standardit të pensio-nistëve, për çka, ai me argumente dhe tëdhëna konkrete, e edhe me krahasimin e

standardit të pensionistëve me shtetetfqinje dhe më gjerë, tregojë situatën realenë Republikën e Maqedonisë, e cila për-mirësohet prej viti në vit. E njëjta mund tëshihej edhe nga treguesit analitik të situa-tave në Raportin për punën në vitin2013, prej nga kryetari Angellovski preza-ntonte theksime, ndërkaq, diskutuesit ushprehën pozitivisht dhe në tërësi e pra-nuan.

Kryetari i LShPM Dragi Argirovski katheksuar rolin e Lidhjes së qytetit të ShPnë më shumë sfera, e sidomos në realiz-imin e bashkëpunimit me Qytetin Shkup,me të cilin edhe LShPM ka bashkëpunimshembullor. Në këtë kontekst, ai theksoiorganizimin dhe realizimin e suksesshëmtë Revyaleve republikane të këngëve,muzikës dhe lojërave në Sallën universa-le në Shkup edhe atë pa kompensim,ndërkaq, ai dha edhe disa propozime dheiniciativa për veprim dhe organizim edhemë të mirë të Lidhjes së qytetit në periud-hën e ardhshme. Kryetari Argirovski, gjit-hashtu propozoi që të formohet komisionpër kulturë, konstituiv i së cilës së shpejtido të realizohet. Më pastaj, ai informoipër aktivitetet dhe sukseset e LShPM nëvitin e kaluar dhe në këtë vit, për çka ai ilajmëroi terminët për mbajtjen e revyale-ve regjionale të këngëve, muzikës dhelojërave dhe të garave sportive, ndërkaqpër nxitje për suksese edhe më të miranë këtë vit, theksoi motivet për solidaritetdhe bashkim më të madh në veprim përraport human të të gjithë pjesëtarëve tëmoshës së tretë.

Në fund, Kuvendi, njëzëri aprovoi llog-arinë përfundimtare të LShP të QytetitShkupit për vitin 2013 dhe solli Programpër punën në vitin 2014.

Mendo Dimovski

Mbledhje e Kuvenditit të Lidhjes së ShP të qytetit Shkup

Krijim kushtesh për suksese më të mira

Një mik imi, më rrëfeu se si viteve të‘70-ta të shekullit që lamë pas, sa-po kishte kryer Shkollën normale

të mësuesisë dhe ia kishte filluar punësme nxënës, në vend që të vazhdonte pro-fesionin, për arsye të nevojës së madheekonomike, ashtu edhe si shumë të tjerëasokohe nga Maqedonia, Kosova dheBosnja, ishte detyruar të lëshoj vendlind-jen dhe kishte shkuar në punë të për-kohshme në Gjermanin Perëndimore.

Më rastisi që ta vizitojë këtë mik timintë nderuar që tanimë ka disa vite që ësh-të pensionuar, i cili, për arsye të shënde-tit jo të mirë, dergjet në spitalet e Dissel-dolfit. Takimi im e befasoi së tepërmi dhemë falënderoi nga zemra. Ai, miku im,ndër të tjerat, vazhdoi të më rrëfej: unëdhe numër i konsiderueshëm nga gjene-rata ime, meqë kishim nevojë për punë,përmes Entit për punësim, erdhëm dhe upunësuam këtu në Gjermani. Ky miku im,pensionist i shtrirë në spital, më përshkroivitet e ardhjes në punë në Gjermani. Ianisi me ndarjen nga familja dhe vendlind-ja dhe për vështirësitë që ka pasur në vi-tet e para gjatë punës, duke nisur ngamosnjohja e gjuhës e deri tek mosnjohjasa duhet e punës që u kishte ra në hisetë punojnë në shkritoren e hekurit...

Në vazhdim, miku im më rrëfeu se sigjermani nuk ta hanë hakun, “Tani edhepër shërim e përkujdesje janë shumë tësjellshëm. Na mbajnë nëpër spitale e

shtëpi të pleqve. Nuk bëjnë dallime. Bile,vazhdon ai, mua, me që kam problem mefrymëmarrjen, të gjithë aparaturën meoksigjen ma sjellin në banesë, si në spi-tal”...

Siç dihet, numër i konsiderueshëm tëpunëtorëve tanë në diasporë janë pen-sionuar. Disa prej tyre, pas pensionimit,janë kthyer në vendlindje. Kthimi i tyreduhet përshëndetur. Kontributi i tyre nëshoqatat e pensionistëve është i mirë-seardhur. Ata të paguajnë anëtarësi dhetë bëhen anëtarë të shoqatës së pensio-nistëve. Në Shoqatën e pensionistëve,konkretisht në Gostivar, të vihet në funk-sion një segment për përkujdesjen e pen-sionistëve të diasporës. T’ju ofrohen kus-hte për rekreacion, të hapen klube nëpërqendra si në Vrapçishtë dhe Negotinë kugravitojnë numër i konsiderueshëm pen-sionistësh nga diaspora. Pse jo, me vetëkontribut të tyre dhe me ndihmë edhe tëFondit pensionist dhe të Lidhjes së sho-qatave të pensionistëve të Maqedonisë,të iniciohet ndërtimi i një shtëpie pleqshdhe pensionistësh, ku do të kalonin ko-hën në shoqëri dhe më rehat, ku do tëkishte mjete për lojëra, me fushë të vogëlsporti me rekuizita të nevojshëm sportive,me qëllim që vitet e pensionit apo të mo-shës së tretë t’i kalojnë sa me më pakbrenga.

Prof. dr. Hasan Hoda

T’i mirëpresim pensionistët nga diaspora

U mbajt në Strugë sfilata e 12-të i pensionistëve të rajonit jug perëndimor

Pensionistët, shembull për jetën shumetnike

Foto lajm

Takim i banuesve të Shtëpisë me ministrin Spasov

ZDRAVSTVOPENZIONER plus maj 2014 13

Kako posledica na ote`nato vra-}awe na venskata krv od dolniteekstremiteti kon srceto nasta-

nuva slabost na venite na nozete, od-nosno t.n. venska insuficijencija. Te-gobite koi se javuvaat pri toa se: bo-lki, gr~evi i ~uvstvo na te`ina, kakoi otekuvawe na nozete po dolgo stoe-we ili sedewe. Varikozitete na no-zete se karakteriziraat so vidlivi ivijugavi pro{ireni veni, blagi ili go-lemi otoci, voo~livi kapilari na ko-`ata, a vo kraen stadium rani koi te-{ko zazdravuvaat vo vid na ~irevi.Pri~ina za sozdavawe pro{ireni ve-ni e: dolgo stoewe ili sedewe, te{kafizi~ka rabota, bremenost, zgolemenatelesna te`ina i drugo, no vidna ulogaima i nasledniot faktor. Koja i da epri~inata bitno e da se znae kako pre-ventivno da se prezemat odredenimerki, a ako ve}e se prisutni kako dase ubla`at simptomite i problemite.

Eve nekoliko soveti za podobruva-we pred se na cirkulacijata na krvta,{to pretstavuva najdobra prevencijaprotiv pro{ireni veni.

Dolgotrajnoto sedewe ili stoewemnogu e naporno i {tetno za venite.Zatoa ako vo vakva sostojba po~uvs-tvuvate neprijatnost vo nozete, podig-nete gi i spu{tete gi prstite na nozetenekolku minuti. Potoa svitkajte giprstite kon petite i NIKOGA[ ne giprekrstuvajte nozete.

Cirkulacijata strada i od nosewetesna obleka i tesni konduri bez vrv-ki. Ne treba da se nosi obleka iliremen koj ja stega polovinata.

Odete sekojdnevno najmalku 30minuti, bidej}i toa e najdobar na~inda se aktiviraat malite krvni sadovina stapalata. Pri sekoj ~ekor krvta sepotisnuva nagore kon srceto i ja po-dobruva cirkulacijata.

Plivaweto e idealno za dobracirkulacija bidej}i vodata go olesnu-va protokot na krvta niz venite. Pli-vajte ako ste vo mo`nost barem polo-vina ~as dnevno.

So sekojdnevno tu{irawe pravetehidromasa`a na nozete. So topla iladna voda, naizmeni~no treba da setu{iraat nozete koi imaat pro{ireniveni. Nave~er vo mlaka voda se stavaedna raka sol, nekolku listovi ruzma-rin i ako nozete se dosta ote~eni iu{te dve race mato~ina. Temperatu-rata na vodata treba da bide okolu 36stepeni. Vo ovaa me{avina se dr`atnozete, potoa se bri{at i se trijat odprstite kon petata.

Isto taka dobro e nautro i nave-~er vo le`e~ka polo`ba da gi podig-nete nozete okolu 15 santimetri nadsrceto. Samo po pet minuti }e po~uv-stvuvate deka nozete vi stanuvaat po-lesni.

Masirajte gi nozete so kremovi zaveni koi gi ubla`uvaat simptomite od

pro{ireni veni. Najdobri se prepara-tite koi sodr`at ekstrakti na divkosten i eteri~no maslo od ruzmarinzaradi nivnoto mikrocirkulaciskodejstvo i podobruvawe na tonusot nayidovite na venite. Isto taka blago-tvorni se i preparatite od ekstraktna neven koi mo`at da gi namalat bol-kite, ~uvstvoto na `arewe, pe~ewe icrvenilo, simptomi koi go sledat za-boleniot venski sistem.

Koristete ekstraktot od semki nagrozje koi sodr`at bioflavonoidi,bidej}i tie se mnogu mo}ni prirodniantioksidansi i kako takvi mu koris-tat na cirkulatorniot sistem podob-ruvaj}i mu ja kapilarnata i venskatafunkcija. Isto taka tie vlijaat i nanamaluvawe na podlivite, na otocitekako posledica na povreda ili trau-ma, na varikoznite veni i otekuvawana nozete od najrazli~ni pri~ini.Eden prakti~en na~in da se vnese do-volno semki na grozje e zemawe na sup-lementi od niv.

Ova verojatno pomaga, no pred bilo{to da probate ili da praktikuvatekonsultirajte se so lekar specijalistza vaskularni bolesti. Najverojatnoseto ova nema da ve izle~i, no }e viovozmo`i da se ~uvstvuvate podobro.Kaj sekoja hroni~na bolest, pa i kajovaa bitno e da e bolesta pod kontro-la i da nau~ite da "drugaruvate# so nea.

M. Damjanovska

Preporaki za noze so pro{ireni veni

FZOM bi sakal da upati apel do site penzioneri koinemaat podneseno barawe za elektronska zdravstvenakarti~ka, vo najbrz mo`en rok da dojdat vo podra~niteslu`bi na Fondot i da podnesat barawe. Naskoro, pen-zionerite }e mo`at EDINSTVENO so elektronskatazdravstvena karti~ka da gi ostvarat potrebnite zdrav-stveni uslugi.

Penzionerite koi imaat penzija koja e pomala od 15,000denari, treba da uplatat 100 denari za elektronskatakarti~ka. Onie penzioneri ~ija penzija e povisoka od15,000 denari, }e treba da uplatat 250 denari.

Vrz osnova na Zakonot za zdravstvenoto osiguruvawe,uplatata na sredstvata za elektronska zdravstvena kar-

ti~ka treba da se vr{i na dolu navedenata smetka:Prima~: Trezorska smetkaFond za Zdravstveno osiguruvawe na Makedonija Banka na Prima~: NBRMSmetka: 100000000063095Smetka na buxetski korisnik: 660026001166012Prihodna {ifra: 723819Programa: 00Za site informacii vo vrska so elektronskite zdravs-

tveni karti~ki i nivnata izrabotka, gra|anite mo`e da seinformiraat na besplatniot telefonski broj 0800 33222 vo periodot od 8.30 do 20 ~asot ili na mobilniottelefonski broj 076 339 180 vo periodot od 12 do 20 ~asot.

Elektronska zdravstvena karti~ka (EZK)

[to e epigenetika? Epigenetika(gr~ki, epi = preku, nad, nad-vor) ozna~uva se ona {to mo`e

da vlijae na menuvawe, izrazuvawe io~ituvawe na genite, no ne doa|a odpromeni vo samiot geneti~ki kod, tukuod drugi nadvore{ni faktori, a toane{to mo`e da se prenesuva od gene-racija na generacija.

Najva`niot del od prikaznata voizrazuvaweto na genite se slu~uva vosinergijata (vzaemno dejstvuvawe) nasamata DNK i proteinite koi ja obvit-kuvaat, reguliraat i {titat - takana-re~enite histoni. Histonite ovozmo-`uvaat pakuvawe na DNK vo eden vidambala`a za pakuvawe, no tie isto ta-ka, imaat neverojatna va`na uloga vobiohemiskata dinamika na kletkite!Mnogu nau~nici sega pretpostavuvaatdeka to~no odredeni kombinacii nahistoni go pravat histonskiot kod koje sli~en na kodot koj e zapi{an voDNK makromolekulite. Pretpostavu-vaat deka odredeni promeni vo okoli-nata doveduvaat do odredeni modifi-kacii na histonite, koi ponatamu vo-dat do aktivirawe na odredeni geni.Spored sega{nite soznanija, dva vidana promeni mo`at da vlijaat na DNK.Toa e biohemiska modifikacija na sa-mata DNK i ulogata na histonite da gospre~at dejstvuvaweto na genite. Tiemodifikacii se odgovorni za normal-na dinamika na kletkite, no i za ab-normalnosti koi doveduvaat do bo-lesti, osobeno malignite.

[to se odnesuva do biomolekular-nite mehanizmi vo epigenetikata, de-nes najmnogu se prou~uvaat enzimitekoi se odgovorni za prenos na acetil-nite i metilnite grupi vo kletkitekako i enzimite koi gi reguliraat is-tite. Acetalizacijata pridonesuvakon poaktivno i pobrzo aktivirawe nagenite, dodeka metilacijata e od-govorna za potisnuvawe na izrazuva-weto na genite. Prikaznata, me|utoa,ne e taka ednostavna, oti e zabele-

`ano deka i histonite mo`at me|useb-no da dejstvuvaat. Taka mala promenana samo edna aminokiselina mo`e dapredizvika promena na cvrstinata napakuvaweto na histonite i posledi~nootvorawe i lesen pristap kon aktivi-raweto na genite. Zabele`ano e dekamnogu rastrojuvawa na zdravjeto isindromite, povrzani se so modifi-kaciite na histonite, a ne so anoma-liite vo samata DNK, odnosno ne sesamo rezultat na nasledni geni tuku ina drugi nadvore{ni faktori.

Nau~nicite smetaat deka jadrata sohromozomite vo kletkite koi sodr`atDNK se samo memoriski sistem na kle-tkata vo koja se „arhivira” sevkupnotoiskustvo na kletkata koja taa gi pris-obrala vo svoeto me|udejstvuvawe sookolinata. Signalite od okolinata gokontroliraat vrzuvaweto na histoni-te so DNK, a so toa aktiviraweto iline-aktiviraweto na odredeni geni.Na{eto telo e taka napraveno {to esposobno da odgovori na site prediz-vici na okolinata. Mehanizmite naadaptacijata vklu~uvaat mnogu pove}eod fizi~kite receptori koi gi detek-tiraat signalite od materijalniotsvet. Nie so energijata koja ja posedu-vame i so svojot um mo`eme zna~itel-no da vlijaeme na biologijata na telo-to. Za toa dokazi ima mnogu, a mo`ebinajpoznat e fenomenot na placebo(tabletka {to li~i na lek, a ne e) inemu sprotivniot fenomen nocebo(koga nekomu mu velite deka izgledalo{o, deka izgleda bolen i navistinase razboluva).

Verojatno ste slu{nale za toa deka„stresot i negativnite emocii se pri-~initeli na pove}eto bolesti”. Ovaaizreka denes mo`ete da ja slu{nete iod mnogu lekari. Stresot i negativ-nite emocii mo`at da imaat direktnovlijanie na aktivacija ili potisnu-vawe na odredeni geni. I sprotivno odtoa - so pozitivni emocii i smeewemo`ete da go podobrite svoeto zdrav-

je i toa e nau~no doka`ano! Na primer,edna japonska studija od 2007 godina,koja se zanimavala so vlijanieto nasmeeweto vrz zdravjeto, poka`ala de-ka smeeweto zasiluva 27 razli~ni ge-ni od koi 14 se direktno vrzani so ak-tivnosta na imunolo{kite kletki (t.n.„prirodni ubijci”). Spored taa studija,aktivnosta na tie kletki bila zgole-mena vo tekot na {egovito video koe gogledale ispitanicite. Kletkite osta-nale aktivni duri 4 ~asa posle gleda-weto na videoto, {to poka`uva dekasmeeweto ima traen pozitiven efektvrz zdravjeto. ^ove~kata misla, emo-cija i sostojba na duhot ne mo`at po-ve}e da se ignoriraat vo lekarskatapraktika, i pokraj toa {to tie finienergii ne mo`at direktno da se iz-merat so metodite na konvencional-nata nauka i vo laboratorija. Sporedistra`uvawata, postojat 4 osnovniepigeneti~ki ~initeli, odnosno sig-nali koi mo`at da vlijaat na dejstvu-vaweto na genite:

1. Ishrana (neramnote`a na pH, na-~inot na ishrana, nutrienti i dodato-ci na ishranata, lekoviti bilki, vnesna voda)

2. Sostojba vo biosferata (parazi-ti, muvla, gabi~ki, bakterii, virusi iraspredelba na te{kite metali, slo-bodnite radikali, hemiskite spoevi,elektromagnetskite zra~ewa i poli-wa i drugo)

3. Sostojbata na telesnite podsis-temi i energetski ramnote`i (organi,`lezdi, protokot na energija, psiho-fizi~kite ve`bi)

4. Sostojbata na emociite i umot(traumi, mentalno zdravje, duhovnost).

Sostojbata na emociite e klu~na zana{eto zdravje. Spored drevnata mud-rost i ponovite istra`uvawa, srceto esredi{te na na{eto bitie, sedi{te nana{ite najdlaboki nesvesni sostojbi ina kreativniot potencijal. Okolu sr-ceto se sozdavaat energetski blokadi,do koi se doa|a kako posledica odemocionalni traumi. Osloboduvawetood tie blokadi i otvoraweto kon iz-vorot na kreacijata e vrvna cel na no-vata, psihoenergetska medicina.

T.G.

Epigenetika: Va{eto zdravjene zavisi samo od genite

Revmatskite bolesti se javuvaat vose pogolem broj, a Makedonija za`al na ova pole ne zaostanuva zad

drugite zemji vo svetot. Ovie bolestinajte{ko gi pogoduvaat qu|eto vo tre-tata `ivotna doba, no ne se retki i kajdecata. Progresivni vo svojot tek, sovreme predizvikuvaat se pogolemi o{-tetuvawa na organite za dvi`ewe,koi{to o{tetuvawa mo`at da dovedatduri i do invalidnost. Kako i da e bit-no e {to tie go namaluvaat kvalitetotna `iveewe. Pri~inite i mehanizmot napojavata na revmatskite bolesti, gla-vno ne se poznati, no poznato e deka odrevma ne se umira, no mnogu e zdodevna,bolna i neprijatna!

Najva`ni revmatski bolestiVospalitelni revmatski bolesti -

revmatska groznica, revmatoiden art-ritis, sistemski bolesti na svrznitetkiva (lupus, sistemska skleroza, vas-kulitisi), metaboli~ni artropatii(giht, drugi bolesti so talo`ewe nakristali, osteoporoza), infekciskiartritisi.

Degenerativni revmatski bolestina ’rbetniot stolb i na perifernitezglobovi.

Vonzgloben (mekotkiven) revmati-zam.

Retki revmatski bolesti. Revmatski sindromi vo drugi bo-

lesti (vo belite drobovi, vo krvta, voendokriniot, gastrointestinalniot ivo kardiovaskularniot sistem).

Vo sovremenata revmatolo{ka prak-tika naj~esti se degenerativniot rev-matizam koj naj~esto e sopatnik na pos-tarata populacija - vo narodot u{tepoznat i pod imeto kako "oko{tuvawe” ivonzglobniot revmatizam (okolu 90%od pacientite boluvaat od nego), pa za-toa ne{to pove}e za ovie bolesti.

Degenerativni revmatski zabolu-vawa - Artrozata naj~esto se lokali-zira na zglobovite od dlankite, nagolemite nose~ki zglobovi na dolniteekstremiteti i na podvi`nite segmen-ti na ’rbetniot stolb. Imaat bavna, noprogresivna evolucija, vo tekot na kojamo`e da dojde do zna~ajni funkcional-ni o{tetuvawa, pogotovo na zglobovitena kolenata i kolkovite. Glavna ka-rakteristika na ovie zaboluvawa sepromeni vo zglobnata ’rskavica koi vo-dat kon nejzino progresivno gubewe, soreaktivni promeni vo vid na zadebelu-vawe na okolnite koski. Klini~ki seodlikuva so postepen razvoj na bolkivo zglobot, vko~anetost, zgolemuvawena zglobot, kako i ograni~ena podvi`-nost na istiot.

Za~estenost na artrozata - Za~este-nost na artrozata e relativno malapred 50-tata godina od starosta i ras-te so stareeweto. Pove}e od 80% nanaselenieto postaro od 55 godini imaradiolo{ki znaci na oko{tuvawe, apreko 10-30% od bolnite so radio-

lo{ki znaci imaat bolki i naru{uvawena funkcijata na zglobot.

Lekuvawe - Od site istra`uvawa, ai od iskustvoto i na pacientite i nalekarite revmatskite bolesti ne mo-`at sosema da se izle~at. So razni le-kovi i metodi, so fizikalna terapija ibawsko lekuvawe se namaluvaat i seubla`uvaat posledicite: bolkite, vos-paluvaweto, otokot, nepodvi`nosta.

Nesteroidni antiinflamatorni(protivvospalitelni) lekovi (NSAIL)naj~esto se primenuvaat vo sovremeno-to le~ewe na ovaa bolest. So nivnotodejstvuvawe se smaluva bolkata i oto-kot, no so ovie lekovi ne mo`e zna~i-telno da se vlijae na tekot na samatabolest. Postojat golem broj vakvi leko-vi so sli~na efikasnost, no za `al sorazli~ni nesakani efekti. Pri dolgaupotreba, posebno kaj lica postari od65 godinia, postoji rizik od gastroin-testinalni {tetni efekati, pa zatoaovie lekovi treba da se zemaat po jade-we, po mo`nost so za{titni lekovi, ta-kanare~eni protektori. Vo poslednovreme se pove}e se vr{at istra`uvawaza novi vakvi lekovi, podednakvo efi-kasni kako i prethodnite, no posigurnii so pomalku nesakani efekti. Toa setakanare~eni selektivni inhibitori.Selektivnata inhibicija na patolo{-kiot izoenzim odgovoren za produkcijana prostanglandin vo patolo{kitevospalitelni sostojbi, pokraj za~uvu-vawe na funkcionalnata aktivnostneophoden za normalno sozdavawe nagastroprotektivniot prostanglandin,izgledaat kako idealno re{enie volekuvawe na muskulnoskeletnite zabo-luvawa. Eden od dosta koristenite,prete`no selektivni lekovi e lekotnimesulid, lek koj ne predizvikuva ga-strointestinalni komplikacii, a pritoa gi ima site „dobri efekti” vo pog-led na namaluvawe na bolkite, otokoti vospaluvaweto. Kaj ovoj lek odnosot„cena-kvalitet” e dosta dobar, taka{to toj se izboril za visoko mesto kajpove}e farmacevstki proizvoditeli.

So vekovi, no vo posledno vreme sepove}e lekarite go prepora~uvaat iprimenuvaat bawskoto lekuvawe koedava dobri rezultati. Spored niv odmineralnite vodi najdobri se sulfid-nite, natriumhloridnite i radonovivodi, so temperatura od 36 do 37 Cel-ziusovi stepeni, i so traewe na proce-durata od 10 do 15 minuti. Pri toa neo-phoden e individualen program nalekuvawe, zavisno od stadiumot i lo-kalizacijata na bolesta, op{tata sos-tojba na organizmot na bolniot i drugo.Prethodnata medikamentna terapijapridru`ena so bawska terapija davanajdobri rezultati vo lekuvaweto, aako na toa se dodade dru`eweto, pro-{etkite na ~ist vozduh, korista odbawskoto lekuvawe e mnogukratna.

Z. Kaceskaa

Ima li lek za reuma?

REKLAMI PENZIONER plus maj 201414

ZABAVAPENZIONER plus maj 2014 15

Vo sabota nautro izleguva ma` na terasa i sonli-vo se protega. Do nego na sosednata terasa kom{ijataprostira mokri ali{ta. Sonliviot pra{uva:

- Koga spie{e bre kom{ija?- Koga se `enev, pa nevidov kakva zemav!

* * *Go gleda dedoto vnu~eto nata`eno i go pra{uva:- [to ti e vnu~ko, {to se nervira{?- Ne mi se ~ita lektirata, mnogu e dosadna. - Ne se nerviraj i sedni da ~ita{. Kolku {to znam

dosega nikoj ne umrel od ~itawe lektira. Eve gledajme mene i jas sum gi ~ital lektirite.

- Da, ama od toa si ostarel, a toa e blisku do toa{to veli{.

* * *@ena mu se `ali na svojot mati~en lekar:- Doktore, koga spie ma`ot mi ~krboti so zabite.

Dali e mo`ebi toa znak na starost?- Ne. Znak na starost }e bide koga dodeka spie }e

gi ~uva zabite vo ~a{a.* * *

I se `ali edna `ena na svojata bliska prijatelka:- Mi se sma~i od ma` mi. So svoeto odnesuvawe mi

e dojden ve}e preku glava. Ne mo`am da go trpam!- Razvedi se {tom e taka.- Da, mnogu si umna. Nikako, ne doa|a vo predvid!

Mi predlaga{ da go napravam sloboden i sre}en. Patoj toa edvaj i go ~eka!

* * *- Mamo, tato mi udri dve {lakanici.- Zo{to dve?- Prvata mi ja udri koga mu ja poka`av u~ili{nata

kni{ka polna so edinici.- A vtorata?- Vtorata, koga vide deka mu ja poka`uvam negova-

ta {to ja najdov vo fijoka!* * *

Kelnerot mu nosi vino na gostinot. Gostinot goprobuva. Vinoto ne bilo ubavo, bilo so vkus na voda.

- Kako vi se dopa|a vinoto, pra{al kelnerot.- Dobro e, samo ka`ete mi kade go polnite, na koj

izvor?

Umrele nekoibaba i dedo ioti{le na onojsvet. Gi pre~e-kal tamu Sv.Petar, gi ras-pra{al i otkakoutvrdil dekastanuva zbor zadobri lu|e od-lu~il da odat vorajot, pa gi po-vel da im go po-ka`e rajot. A ta-mu ubavini: ze-lenilo, cve}e,jadewe, piewe, muzika... Gleda dedoto i i veli na babata:

- Glup jas {to te slu{av: ne pij, ne jadi masno, ne pu{i... Sum mo`elda si dojdam vo ovie ubavini u{te pred trieset godini.

Raj

M.T.

Humor

KRSTOZBOR1. Za vreme na turskite svadbeni ceremonii, mlado`encite

morale da dadat zavet deka sekoga{ }e i ovozmo`uvaat kafe nasvojata nevesta, a dokolku ne bide taka, toa mo`elo da rezulti-ra so razvod.

2. Betoven bil tolku `estok pija~ na kafe. Toj staval 60 zrnavo {olja so svojata omilena napivka.

3. Kafeto ne ne budi samo nas lu|eto. Ovoj efekt go ~uvstvu-vaat i p~elite. Kafe im pomaga za nivnoto pomnewe za da sevra}aat do nekoe mesto polno so rastenija?

4. Koristete smesa od meleno kafe i voda za va{ata ko`a.Nanesuvajte dvapati nedelno, za da go zgolemite sjajot nava{eto lice.

5. Francuskiot novelist i pisatel na drami Onore de Balzak,navodno konzumiral po 50 {olji kafe na den za da ja odr`uvainspiracijata dodeka pi{uval. Smrtonosnata doza e 100 kafi-wa na den.

6. Vo 1511 godina, kafeto bilo zabraneto vo Meka zaradiprevencija od slobodno razmisluvawe i sobirawe na lu|etozaradi dru`ba.

7. Najskapoto kafe Kopi Luwak e napraveno od zrna kafe koigi jade i potoa gi la~i Sumatranskata diva ma~ka. Vo eden mo-ment, toa dostignalo cena od nad 300 dolari za funta (~1/2 kg.)

8. Za vreme na Vtorata svetska vojna, amerikanskite vojnicigo nara~uvale ekspresoto razredeno so voda bidej}i im bilopremnogu jako.

9. Angliskiot termin „cup of Joe” ({olja radost) poteknuva odAmerikanski vojnici koi bile golemi u`ivateli vo kafeto.

10. Postojat najavi deka kafeto }e mo`e da se koristi kakogorivo za avtomobilite. Ne sega, no mo`ebi nekoj den vo idni-nata. Mo`ete da si zamislite da polnite kafe vo va{iot avto-mobil?

11. Vo 1906 godina, eden Belgiec koj `iveel vo Gvatemala i sevikal Xorx Va{ington, go prona{ol instant kafeto. Ne seraboti za amerikanskiot pretsedatel koj go nosi istoto ime.

12. Vo anti~kata arapska kultura, `enata mo`ela da se raz-vede od nejziniot soprug samo ako toj ne go sakal dovolno kafe-to. Zarem toa ne e ekstremna qubov kon kafeto?

13. Zborot kafe poteknuva od Arapskiot jazik, kade se nare-kuvalo „qahhwat al-bun”, {to potoa bilo skrateno na „qahwa”.Turcite go prezele kako „kahve”, Holan|anite go napravile„koffie”. Duri potoa bil preveden na angliski kako „coffee”.

14. Vo 17-ot vek imalo golema debata okolu toa dali katoli-cite smeat da pijat kafe. Im bilo dozvoleno otkako PapataKliment VII rekol deka e vo red da pijat.

14. Nie sega pieme kafe za pojadok, no vo 17-ot vek, lu|etopiele pivo dodeka pojaduvale.

15. Tedi Ruzvelt, 26-ot amerikanski pretsedatel, piel po 1galon (3,8 litri) kafe sekoj den.

16. Kafeto bilo tolku deficitarno vo Germanija za vreme naVtorata svetska vojna, {to od avionite se frlale "bombi odkafe# samo za da se svrti narodot protiv vladata.

Zora Kaceska

ZANIMLIVOSTI

Dime

M.T.

\

\

SKANDI[EPA SO[EPA SO

OSTRIOSTRINOKTINOKTI

@IVEALI-@IVEALI-[TE NA[TE NA

ESKIMITEESKIMITEBARIUMBARIUM KISLORODKISLOROD SKANDISKANDI DENTISTDENTIST GARIGARI

KUPERKUPER

VID UDARVID UDARVO NEKOIVO NEKOISPORTOVISPORTOVI

POKAZNAPOKAZNAZAMENKAZAMENKA

PPPPEEEEJJJJAAAA^̂̂̂OOOOTTTTNNNNAAAA

FFFFOOOOTTTTOOOOSSSSOOOOTTTT

VRV NAVRV NAKILIKILI--

MANXAROMANXARO

SLIKAROTSLIKAROTALFREDALFRED

HOLANDIJAHOLANDIJA

DEKORDEKORALEKSANALEKSAN--

DARDAROPARINOPARIN

INIC. NAINIC. NAARTISKATAARTISKATAKOLESARKOLESAR@ITEL NA@ITEL NA

KAMPU^IJAKAMPU^IJA

GRAD VOGRAD VOITALIJAITALIJA

FRAN.FRAN.PISATELPISATEL

FRANSOAZFRANSOAZ

SAMO-SAMO-GLASKA IGLASKA ISOGLASKASOGLASKASTARORIM.STARORIM.KU]EN BOGKU]EN BOG

POVIK ODPOVIK ODMINARE ZAMINARE ZAMOLITVAMOLITVAANATEMAANATEMA

KELTSKOKELTSKOPLEMEPLEME

EVREJSKIEVREJSKICARCAR

NOVONOVOKAMENOKAMENOVREMEVREMEFREDFREDASTERASTER

NAROD.NAROD.HEROJHEROJ

NIKOLOVNIKOLOVVAN^OVAN^O

NIKOLESKINIKOLESKI

AMADEOAMADEOAVOGADROAVOGADRO

REKA VOREKA VOPORTU-PORTU-GALIJAGALIJA

VID NO]ENVID NO]ENLOKALLOKAL

GRAD VOGRAD VOOMANOMAN

\.\.MESTO KAJMESTO KAJ

^A^AK^A^AK

BLAGOROD.BLAGOROD.TITULATITULA

DVEDVESAMO-SAMO-

GLASKIGLASKI

SELO VOSELO VOGEVGELIJAGEVGELIJA

ALTALT

FREDFREDASTERASTER

KINESKAKINESKAMERKA ZAMERKA ZATE@INATE@INA

MESTO KADEMESTO KADESE VRZUV.SE VRZUV.

DVE KOSKIDVE KOSKIVIOLINISTVIOLINIST

@AK@AK

MESTO VOMESTO VOSRBIJASRBIJA

PARI^NAPARI^NAEDINICAEDINICAVO BURMAVO BURMA

SRT VOSRT VOTUNISTUNIS

PRILOG ZAPRILOG ZAKOLI^INAKOLI^INA

NIKELNIKEL ISKRA ISKRA SKANDISKANDIAVTOMOAVTOMO--BILSKOBILSKOSVETLOSVETLO

BOG NABOG NAPODZEM-PODZEM-

JETOJETO

GRAD VOGRAD VOALBANIJAALBANIJA

AMPERAMPER

AVTOZNAKAVTOZNAKZAZA

JAMAJKAJAMAJKA

ERI]K ]ANERI]K ]ANREKA VOREKA VO

FRANCIJAFRANCIJA

VALENTINAVALENTINATERE[KOVATERE[KOVA

EDNAEDNAMUZI^KAMUZI^KA

NOTANOTA

NO]NANO]NAPTICA,PTICA,^APJA^APJAVOZA^VOZA^

SIN NASIN NAPOJSEDONPOJSEDONAVTOZNAKAVTOZNAKZA OREGONZA OREGON

IMETO NAIMETO NAARTISKATAARTISKATA

TERONTERONALUMI-ALUMI-NIUMNIUM

GL. GRADGL. GRADNANA

ERMENIJAERMENIJA

PERIODPERIOD

SVE[TENIKSVE[TENIKVOVO

KATOLI^KAKATOLI^KACRKVACRKVA

IINO-IINO-KULATORKULATOR

KELVINKELVINNA[ANA[A

SOSEDNASOSEDNADR@AVADR@AVA

GIOMGIOMAPOLINERAPOLINERVID KU^EVID KU^E

BITUMIBITUMI--NOZENNOZEN

FOSILENFOSILENJAGLENJAGLEN

ETIKAETIKAPRIP. NAPRIP. NAEDEN REDEDEN REDCICA^ICICA^I

PRVATAPRVATABUKVA ODBUKVA ODAZBUKATA AZBUKATA

LAZARLAZARRISTOVSKIRISTOVSKIMUZI^KIMUZI^KIINSTRUINSTRU--

MENTMENT

AKTEROTAKTEROTVALENTINOVALENTINO

REKA VOREKA VOUKRAINAUKRAINA

ALTALT

GRAD VOGRAD VOUNGARIJAUNGARIJA“ORGANIZ.“ORGANIZ.NA AMER.NA AMER.DR@AVI“DR@AVI“

“OBED.“OBED.ARAPSKAARAPSKAREPUB.“REPUB.“REKA VOREKA VOMAROKOMAROKO

REKA VOREKA VOSRBIJASRBIJA

GRADGRADVOVO

IRANIRANFAKELFAKEL

AVTOZNAK ZA TORINOAVTOZNAK ZA TORINO

[KOTSKI TANC[KOTSKI TANC

IZMAMAIZMAMA

AMBALA@A ZA OVO[JEAMBALA@A ZA OVO[JEI ZELEN^UKI ZELEN^UK

FRAN.FRAN.RE@ISERRE@ISER

RO@ERO@EASTATINASTATIN

VIDICI PENZIONER plus maj 201416

Na 8-mi maj vo Muzejot na revolu-cionarnata borba na makedonski-ot narod se odr`a interesen

poetsko-muzi~ki performans pod nas-lov „So Qubov za Makedonija” vo orga-nizacija i moderacija na Violeta Se-kovska, koja be{e i voditel na ovaamanifestacija.

Performansot be{e posveten na naj-ve~nata i najgolemata qubov, qubovtakon tatkovinata, a prisustvuvaa poseti-teli bukvalno od site generacii, od de-~iwa do penzioneri. Posebna ubavina namanifestacijata i dade u~estvoto nade~iwata od gradinkata „Veseli cveto-vi” koi oble~eni vo stilizirana narod-na nosija so mavtawe na malitera~iwa i ne`na detska nasmevkapeeja so qubov za Makedonija.

Na manifestacijata svoi ob-ra}awa imaa pretsedatelot naSZPM Dragi Argirovski, Ange-lina Markus i prof. d-r Viole-ta A~koska koja me|u drugoto vosvoeto impresivno obra}awere~e:

- Sobrani sme vo svetili{-teto na makedonskiot nepokor,da zboruvame za qubovta, zanajvozvi{enoto i najuniverzal-noto ~uvstvo koe go nosi sekoj ~ovek ikoe go izrazuva na najrazli~ni na~iniod sverata na individuata do sveratana kolektivitetot i zaednicata, kakopripadnost, vernost, posvetenost, pod-gotvenost na `rtva da se brani najsve-toto-tatkovinata, od tu|ite posegawa itu|ite preimenuvawa. Makedonskototraewe e izbrazdeno vo ve~noto pame-tewe na site talka~i po duhovnosta, vonedoprenite i doprenite, so misla iraka prostori na sozdavaweto. Qubov-ta e sozdavawe, `ivot, nade`... feniks

koj postojano nosi novi preleti vo ovaalulka na civilizaciite, koi sloj posloj se vre`ale vo na{ata kolektivnamemorija, za da spomenuvaat, da opome-nuvaat i da ni go osvetluvaat sekoepremre`ie niz koe minuvame kon idni-nata. Na{ata Makedonija e zemja na so-nceto, na blesoci i zatemnuvawa, zemjana najbolni umirawa i naj~udesni ra-|awa, vo nea se trkalaat kamewata nasite urnatini, se slu{aat psalmite nasite svetci, se sobiraat darovite naseta priroda. Nate`nale vekovite voekot na oru`jeto na vojskite koi mar-{irale, stivnal gromoglasot na pesni-te koi se peele, piskot na zurlite i

tapanite, molitvata pred polusenkitena ikonite, se natrupale zborovite vomolkot niz dolinite i srtovite, nizezerata i rekite, vo sekoj damar navremeto koe nesopirlivo te~e.Malkumina go sfatile vnatre{niotsvet na Makedonecot, negovoto trpewei opstojuvawe. Toj trpel i sozdaval iznael da si ja odbele`i i so~uva pose-bnosta niz site balkanski i evropskikijameti i toga{ koga bil poroben. Kogamu zabranuvale da zboruva i koga nemalsvoja dr`ava i pravo na imenuvawe,

nitu svoja crkva i drugi institucii, tojsi ja ispeal seta svoja `ivea~ka i kop-ne` vo pesnata, svirkata, igrata, vositniot vez na vezilkata, vo temjanotna hristijanskite svetili{ta, vo dla-beweto na kopani~arite, vo boite nafreskopisite, i ~ekor po ~ekor vo odotkon novite vremiwa na prerodbatasvrtuvaj}i se kon svoeto ogromno naro-

dno nasledstvo, tradicija i kultu-ra, si go so~uval potekloto i pose-bnosta, baraj}i izlez kon sloboda-ta, niz kodot na VMRO, Ilinden,ASNOM i 8-mi Septemvri, site ma-kedonski preleti vo pazuvite nastudenite balkanski zimi.

Postoime, tuka sme, zo{to smedelo na eden neprekinliv sinxirod ra|awe i umirawe, od radost itaga, od porazi i triumfi po ~ud-nite pati{ta na istorijata. I nemada postoime dokolku ne go ispol-nime amanetot na na{ite predci-

da gi pomnime, da gi spomenuvame, dau~ime od nivnite iskustva, da gi ~u-vame niz pi{anite tragi i materijalniostatoci, za da imame ime i den, da po-stoime kako ~eda na golemata univer-zalna qubov., Qubovta ima mnogu for-mi, no najvozvi{enata e qubovta kontatkovinata.

Gostin na performansot so svoi sli-karski dela be{e Hristo Petrevski, anastapija i golem broj muzi~ki umetni-ci i poeti koi peeja za qubovta, konMakedonija. Blagoj Arsov

Poetsko-muzi~ki performans

So Qubov za Makedonija

Pred po~etokot na regionalnitepenzionerski sportski igri re-~isi vo site zdru`enija na pen-

zioneri vo Sojuzot se odvivaa inten-zivni podgotovki. Nekoi zdru`enijavo svoi ramki organiziraa natprevarvo disciplinite predvideni so pra-vilnikot se so cel da izvr{at podo-bar izbor na svoite pretstavnici napretstojnite sportski igri. Deka mo-{ne seriozen pristap imaat kon ovaazada~a, govorat i primerite {to gizabele`avme vo zdru`enijata na pen-zioneri "Solidarnost - Aerodrom#,"Ko~ani# i "Gazi Baba#.

Vo op{tinata Aerodrom na otvora-weto na ovaa sportska manifestacijana penzionerite, pokraj pretsedate-lot na IO na Zdru`enieto, DimitrijaBogatinoski, zboruva{e i gradona-~alnikot na Aerodrom, Ivica Konev-ski. Potoa, na terenite vo parkotpred istoimeniot Dom na penzionerisilite gi odmerija okolu 140 penzio-neri i penzionerki od koi bea iz-brani najdobrite.

Natprevarite na lokalno nivo vo

Ko~ani gi otvori gradona~alnikotRatko Dimitroski, a prisutnite gi gipozdravi pretsedatelot na Zdru`e-nieto, \or|i Serafimov.

Vo presret na regionalnite penzio-nerski sportski natprevari ZP GaziBaba organizira{e trime~ vo salons-ki disciplini pome|u ZP "Kumanovo# -Kumanovo, Voeni penzioneri i doma-

}inot. Pred po~etokot na natpre-varite, pretsedatelot na Zdru`eni-eto doma}in, \orge Andonov gi poz-dravi u~esnicite i im posaka dobre-dojde na ovaa tradicionalna sports-ka manifestacija. U~esnicite silite

gi odmerija vo disciplinite: pikado,domino, tabla i {ah.

Na site v ovie sportski dru`ewa nalokalno nivo penzionerite se dru`eai se natprevaruvaa.

D.A.K.G.Q.K.

Podgotovki za regionalnite sportski natprevari

Izbor i dru`ewe na u~esnicite

Zdru`enieto na penzioneriteod Demir Kapija na 17 maj be{edoma}in na vtorata po red pi-

knik - sredba na zeleno {to seodr`a vo poznatoto izletni~komesto Do{nica. Na ovoj golem sobirprisustvuvaa nad 1200 penzioneriod Skopje, Kumanovo, Kriva Palan-ka, Probi{tip, Makedonska Kame-nica, Radovi{, Strumica, Novo Se-lo, Veles, Negotino, Kavadarci,Valandovo, Dojran, Bogdanci i od De-mir Kapija pri {to drugaruvaa, se od-maraa i se zabavuvaa. Sredbata zapo-~na so pozdravnoto obra}awe na Bla-

goj Kavazovski, pretsedatelot naZdru`enieto na penzionerite na op{-tinata Demir Kapija posakuvaj}i im naprisutnite ubav prestoj vo ovaa `ivo-pisno izletni~ko mesto. Gradona~al-nikot Traj~e Dimitriev gi pozdraviprisutnite penzioneri istaknuvaj}ideka sorabotkata so Zdru`enieto napenzionerite e na pozitivno nivo i

deka taa }e prodol`i i natamu vo in-teres na penzionerite vo op{tinata.

Na ovoj dobro organiziran sobir napenzioneri be{e prisuten i Dragi Ar-

girovski,pretsedatelotna Sojuzot na zdru`enijatana penzionerite na Make-donija, koj vo prigoden go-vor go naglasi zna~ewetona piknik sredbite na ze-leno koi pridonesuvaat voprirodna ubavina penzio-nerite prijatno da se ~uv-stvuvaat, da drugaruvaat ida zaboravaat za nekoi

sekojdnevni gri`i.Za vreme na prestojot vo Demir Ka-

pija golem broj penzioneri ja posetija`ivopisnata Demirkapiska klisura,vinarskata vizba Elenovi, gradskiotmuzej, Vilata na kralicata Marija,hidrocentralata Do{nica i drugi zna-menitosti. Mice Pa{oevski

Piknik na penzioneri kaj Demir Kapija

Dru`ewe vo Do{nica

Na 23.05.2014 godina vo golematasala na kulturniot dom „Aco[opov “ vo [tip, po treti pat se

organizira{e manifestacijata „Pen-zionerite peat”, vo ~est na sesloven-skite prosvetiteli Svetite bra}a

Kiril i Metodij. Na ovaa manifesta-cija u~estvuvaa peja~ki grupi i horovina devet zdru`enija na penzioneri od:Veles, Negotino, Radovi{, SvetiNikole, Kumanovo, Ki~evo, Gevgelija,Peh~evo i doma}inite od [tip, koi go

otvorija koncertot so pesnata posve-tena na bra}ata Kiril i Metodij.Pred po~etokot na koncertot se odr-`a defile niz ulicite na grad [tip.

Vo salata, najnapred prisutnitepenzioneri i gosti gi pozdravi pret-

sedatelot na ZP[tip i Karbinci Mi-hail Vasilev, pri{to istakna, dekagradot pod Isarot,ima dolga tradicijaso tajfite po so-kacite, so serenadi-te, a ovaa manifes-tacija e edno prodo-l`enie na ubavatatradicija na muzika-

ta {to se prenesuva niz vremeto.Penzionerite so ubavite makedonskipesni go prodol`uvaat toj pat.

Potoa pozdrav na prisutnite imupati pretsedatelot na SZPM DragiArgirovski koj re~e deka ovie muzi-

~ki revii i manifestacijata „Penzi-onerite peat”, koja se odr`uva vo ra-zli~ni gradovi vo Republika Ma-kedonija, se eden vid test za golemataRepubli~ka muzi~ka revija koja }e seodr`i vo Skopje, a dru`ewata, pesna-ta i oroto im go razubavuvaat `ivototna penzionerite.

Na ovaa ubava muzi~ka manifesta-cija prisustvuva{e i gradona~alni-kot na op{tina [tip primarius magi-ster Il~o Zahariev, koj be{e voodu-{even od vakvite aktivnosti napenzionerite i energijata {to ja no-sat. Toj veti celosna poddr{ka napenzionerite, zatoa{to tie go zaslu-`uvaat toa.

Potoa se ni`ea biseri od staro-gradskata makedonska muzi~ka riz-nica, preubavite pesni: Sno{ti simamo otidov, Degidi ludi mladi go-dini, Koga si bevme mladi, Ajde leg-nala e Liljana, No od qubov ne se be-ga, Belo lice qubam jas, Brala momakapini i drugi. Trioto so izvorni pe-sni od Sveti Nikole ja ispeja, Vru-}ina bate, a grupata od Ki~evo go zai-gra nevestinskoto oro. Na krajot beadodeleni blagodarnici na prisutnitezdru`enija za u~estvoto na ovaa ubavamanifestacija. Cveta Spasikova

ZP [tip

Penzioenzionerite peeja vo~est na sveti Kiril i Metodij

Manifestacijata „\ur|ovdenskiobi~ai,pesni i ora” koja ja orga-nizira FA „Qup~o Santov” po

povod verskiot praznik \urgovden vonaselbata Orizari kraj Ko~ani, pomina

vo znakot na odbele`uvaweto na ver-skite obi~ai i tradicijata povrzani soovoj praznik. Na scenata na Domot nakulturata kako i na nekolku lokacii vo

naselbata bea prezentirani obi~aite,tradicijata i veruvaweto vo molzewe-to ovci, podgotovka na mleko, biewemaslo, sukawe zelnici i seto toa be{eprosledeno so narodni pesni i ora odKo~anskiot kraj i Osogovijata.

- Vo programata aktivno u~estvuvaai triesetina ~lenovi na ZP Ko~ani, koiosven vo podgotovkata na zelnici pre-zentiraa i nekolku tradicionalni orai obi~ai od ovoj kraj povrzani so \ur-|ovden, - ni izjavi \orgi Serafimov,pretsedatel na ZP Ko~ani.

Ovaa manifestacija spored organi-zatorot FA „Qup~o Santov” od Orizarizaradi interesot }e stane tradiciuon-alna. Na |ur|evdenskata sredba voOrizari ovaa godinava u~lestvuvaaduri pet folklorni ansambli od Bu-garija, Srbija i Makedonija.

K. Gerasimov

\ur|ovdenski obi~ai vo Ko~ani

Na 19 maj 2014 vo prostoriite naCrveniot krst na Republika Ma-kedonija, delegacija od SZPM vo

sostav: Dragi Argirovski, presedatelna SZPM, Stanka Trajkova sekretar naIO na SZPM i Ilija Gligorov ~len naKomisijata za zdravstvo na SZPM sesretnaa so generalniot sekretar naCrveniot krst na Republika Makedo-nija, d-r Sait Saiti.

Glavna tema na sredbata be{e aktu-elnata situacija so katastrofalnitepoplavi vo Srbija i Bosna i Hercego-vina, odnosno so aktivnostite na Cr-veniot krst i na penzionerite za hu-manitarna pomo{ na nastradanite.Penzionerite u~estvuvaat vo pomo{tana nekolku na~ini: individualno sodonirawe materijalni i finansiskisredstva i so volonterska rabota zapribirawe, evidentirawe, pakuvawe,transport i sl. Tie isto taka u~estvu-vaat i preku svoite zdru`enija iSZPM vo pribirawe i ispra}awe fi-nansiski sredstva za nastradanite.

Zaslu`en e golemiot respekt nadolgogodi{nata institucionalna so-rabotka pome|u zdru`enijata na pen-zionerite, SZPM i Crveniot krst naRepublika Makedonija. To~no e i toadeka ima potpi{ani memorandumi zasorabotka vo koi taksativno se na-broeni zaedni~kite aktivnosti, a itoa deka mnogu volonteri penzioneriod zdru`enijata na penzioneri iSZPM sproveduvaat proekti na Crve-niot krst, i vo isto vreme Crveniotkrst im pomaga na mnogu penzionerikoi imaat potreba od takva pomo{.

Na sredbata generalniot sekretarSait Saiti informira{e za prodol-

`uvawe na proektot za pomo{ i pod-dr{ka na starite lica vo doma{ni us-lovi koj se odviva vo nekolku op{tinivo RM. Toj zboruva{e i za podgotovkana novi proekti vo interes na staritelica, pome|u koi kako mnogu zna~aen bibil i nov proekt „Alert sistem za pen-zioneri” ili odgovor na povik za itnapotreba od pomo{ vo doma{ni uslovi.

Vo ovaa prilika delegacijata odSZPM mu ja ~estita{e doktorskatadisertacija na Sait Saiti koja nosinaslov „Preventivnata diplomatija iu~estvoto na gra|anskiot sektor vokrizniot menaxment”. Javnata odbrananeodamna be{e odr`ana na Fakulte-tot za bezbednost, Skopje. Doktoratotte`i{no ja sogleduva sostojbata i da-va nasoki za mnogu poefektivno vklu-~uvawe na nevladiniot sektor vo kri-zniot menaxment. Sekako za o~ekuva-we e vo implementacijata na nasokiteod ovoj doktorat, svoe mesto da zazemei SZPM odnosno iskustvoto i ve{ti-nite na penzionerite kako zna~aendel od gra|anskoto op{testvo vo RM.

Be{e iska`ana i `elbata za nata-mo{no pro{iruvawe i zgolemuvawe navzaemata sorabotka, poddr{ka i po-mo{.

I.G.

Delegacija na SZPM kaj generalniot sekretar na Crveniotkrst na Republika Makedonija

Penzionerite vklu~eni vo humanitarnata pomo{ od poplavite

Aerodrom

Ko~ani

Gazi Baba