If you can't read please download the document
Upload
doannhan
View
245
Download
4
Embed Size (px)
Citation preview
PEPTDLER ve
PROTENLERN
ZELLKLER
PEPTDLER
Amino asitlerin -amino ve -karboksil
gruplarnn peptid balar ile birbirlerine balanmasyla oluurlar
Peptid Ba
O
- C N -H
Amid Ba
(kovalent ba)
Lineer amino asit polimerleri
R1
R2
R1
R2Karboksil
grup
Aminogrup
Peptid
Ba
Peptid Ba Oluumu
H3N+ CH COO-
H
GLSN (Gly) ALANN (Ala)H3N
+ CH COO-
CH3
H3N+ CH
H
CH COO-
CH3O
C_
N
H
H2Okondenzasyon
reaksiyonu
Peptid Ba
Peptid Ba Oluumu
Glisilalanin (Gly-Ala)
DPEPTD: GLSLALANN
Glisin Alanin
N-terminal
C-terminal
Peptidba
su
Amid grubu dzlemi
Glisilalanin
PEPTDLER, peptid ba saysna gre
deil, AA saysna gre snflandrlrlar
polipeptidn-1n
pentapeptid45
tetrapeptid 34
tripeptid 23
dipeptid12
PeptidBa saysAA says
Peptidlerin Snflandrlmas
OLGOPEPTD: Birka AA(AA says 10)
POLPEPTD:Birok AA(AA says 10 - 12)
PROTEN: AA says 40 (mol.A: ~5000)
Proteinler bir ya da daha ok polipeptidzincirinden oluabilirler
Peptidlerin Snflandrlmas
Peptidlerin zellikleriAmino-terminalN-terminal (sol)
O
C NH - CH -COO-
CH3
HCOHCH2 O
H3N+CH C NH CH -
(CH3)2
CH
CH2
Karboksi-terminalC-terminal (sa)
Tripeptid: Fenilalanil lsil - treonin (Phe-Leu-Thr)
Rezid (amino asit art): Peptid/protein yapsnakatlan amino asit
Adlandrma: N-terminal(1) C-terminal(n)
Tetrapeptid: Alanil-tirozil-Aspartil-Glisin
(Ala-Tyr-Asp-Gly)
Peptidlerin zellikleri
Amino-terminalN-terminal
Karboksi-terminal C-terminal
Fizyolojik pHda,
Peptid (amid) ba: yksz
Peptidler: ykl
Peptidlerin yonizasyon Davranlar
Peptid ban oluturan amino ve karboksil
gruplar, peptidlerin asit-baz zelliklerine
katkda bulunamazlar
Peptidlerin asit-baz zellii:
-Amino ve karboksi terminaller
-yonize yan zincirlerin says ve cinsi
N-terminal +NH3 gruplar, tredikleri
amino asidin amino grubuna gre, daha
gl asittir (pK )
Peptidlerde N- ve C-terminal gruplar,ayn -karbon atomu zerinde bulunmadklar iin:
C-terminal COO- gruplar, tredikleri amino asidin karboksil grubuna gre,
daha zayf asittir (pK )
Anyonik form
(-1) 10
zoelektrik form ( 0 )pI
Katyonik form
(+1) 3
yonizasyonAlanilalaninpH
H3N+ CH
CH3
- CH COOH
CH3OC _ N
H
H3N+ CH
CH3
- CH COO-
CH3OC _ N
H
HN2 CH
CH3
- CH COO-
CH3OC _ N
H
Noniyonize yan zincir tayan peptidlerin
yonizasyon ekilleri
yonize yan zincir tayan peptidlerin yonizasyonu
CH COOH
CH2SHO
C N H
CH3 O
H3N+CH C N CH
H
COOH
(CH2)2
+NH3
(CH2)4O
C N CHH
Alanil - glutamil - lizil - sistein
07.4
- 310
+2 3
Net ykpH
O
C
H
N
O
C
H
N
-
+
Rezonans yaplar
Peptid bann ift ba karakteri
Ksmi ift ba karakterine sahip olan peptid ba dzlemseldir
CC
NC
O
H
CC
NC
OH
H
Peptid ba ve -C atomlar ayn
dzlemde bulunur
CC
NC
O
H
Peptid bann dzlemsel
karakteri
Peptid balar nedeniyle, polipeptid
zincirin 2/3 sabit bir dzlem iinde
tutulur Yar-kat (sert) yap
Protein yapsnn dzenlenmesi
Peptid bann dzlemsel karakteri
Peptid bann ksmi
ift ba karakteri Ba alar ve uzunluklar
CC N
C O
H C
C NC
O H
Dzlemsel (hareketsiz) peptid
bann etrafndaki atom gruplar
cis/trans izomerizm gsterirler,
Trans(Tercih edilenkonfigrasyon)
Cis(x-pro sralan)
Komu -C atomlar arasndakiuzaklk: 0.3 nm
Peptid ba dzlemi hareketsiz olmasna ramen, - karbon etrafndaki rotasyon polipeptid
zincirine esneklik kazandrr
-karbon Amid dzlemi
Amid dzlemi
Alfa - Karbon Etrafnda Rotasyon
Protein iskeleti boyuncarotastonu salayan balar
Peptid/Protein Serbest Amino Asitler6 M HCl
110C, 24 h
Peptidlerin Kimyasal Reaksiyonlar
Asit / Baz Hidrolizi
AA1 AA2
Peptid ba hidrolizi, proteinlerin AA
dizisinin belirlenmesi iin gerekli bir
basamaktr
Enzim Hidrolizi: Proteazlar
-Endoproteazlar
Tripsin, Kimotripsin, pepsin
-Ekzoproteazlar
Aminopeptidaz, Karboksipeptidaz
-Papain (in vitro artlar)
Peptidlerin Kimyasal Reaksiyonlar
Fizyolojik Olarak Aktif Peptidler
Peptid AA says AA DizisiKarnozin dipeptid Histidil--alaninAnserin dipeptid Metilhistidil--alanin
Glutatyon
(GSH)
tripeptid -Glutamil-sisteinil-glisin
Bradikinin nanopeptid
Kallidin(Lizil-bradikinin)
dekapeptid
Kasyaps
Plazma proteinlerininhidrolizi ile aa karlar
-Dz kaslar gevetir-Antienflamatuvar
GLUTATYON
-Glutamil sisteinil - glisin
GSH
PEPTD YAPILI HORMONLAR
HORMON PEPTD AA Says
TRH Tripeptid 3 AA
Enkefalinler Pentapeptid 5 AA
Glukagon Polipeptid 29 AA
ACTH Polipeptid 39 AA
nslin Polipeptid A zinciri: 21 AA
B zinciri: 30 AA
Dipeptid: Aspartam (Suni tatlandrc)
Aspartil-fenilalanin metil ester(Asp Phe - OCH3)
SENTETK PEPTDLER
H3N-CH-C-NH-CH-C-OCH3
O O
CH2
COO-
CH2-
+
Polipeptid: Farmakolojik preparatlar- Antibiyotikler- Antitmr ajanlar- Baz hormonlar(nslin)
(amino asitlerin D-enantiomeri)
PROTENLER
PROTENLEROrganizmada en yksek oranda bulunan
makromolekller% 70 su
% 15 protein% 15 dier
Total hcre arl
Amino asitlerin lineer polimerleri
Farkl
Cins
Saysralanma
(n tane)20 St AA PROTEN
Standart AAlerin peptid ba araclylalineer dizilii Birbirinden farkl cok
sayda peptid zincirleri
Dipeptid: AA1 AA220 x 20
Protein (100 AA)
400 farkl molekl
Tripeptid: AA1 AA2 AA320 x 20 x 20
Evrendeki total atom says
8000 farklmolekl
.
PROTENLER
Snrsz sayda farkl
protein yaplarAA sekans: 20n
AA says: n
H2N ( )nCOOHAmino asitler
lineer polimerler:
PROTENLER
3 boyutlu yap, lineer polimerlerin ok farkl ekillerde katlanmas ve kvrlmasyla oluur
Her proteinin spesifik birfonksiyonu vardr
Biyolojik fonksiyonlar,3 boyutlu yapya baldr
H2N ( )nCOOH (lineer polimer)
(polipeptid zincir)
KompleksMolekl arl bykBirden ok polipeptid zincirierebilir
Nitrojen miktar (amino asitlerinNH2 gruplar) sabit (Proteinin%17si)
3 boyutlu protein yaplar
ProteinMolekl A
AA
says
Zincir
says
nslin 5700 51 2
Miyoglobin 16 890 153 1
Albmin 66 000 550 1glutamat
dehidrojenaz (GDH) 1 000 000 8300 40
Baz Protein Yaplar
AAlerin ortalama mol a : 128
Peptid ba iin su k : 18
Protein - AA mol a: 110
Protein yapsna katlan AAlerin
Ortalama Molekl Arl
H2O mw:18
protein AA says = protein mol Arl110
-ekil
-Yap
-znrlk
-Biyolojik fonksiyon
Snflandrmada kullanlanzellikler
Proteinlerin Snflandrlmas
Proteinler,eksen oranlar(uzunluun genilie oran)nagre,2 grubu ayrlrlar:
Globuler proteinler:Eksen oran 10 ; genelde: 3-4
Fibrz Proteinler:Eksen oran 10
Proteinlerin ekli
Skca katlanm helezon eklinde polipeptid zincirlerden oluur
rnek: Albumin, Miyoglobin(Proteinlerin byk ksm, bu gruptadr)
Globler proteinler:
Spiral veya heliks eklinde kvrlm,(kovalent ve H balaryla
apraz balanm) zincirlerden oluurlar
Bitkilerde bulunmazlar.rnek: Ba dokusu proteinleri:
Kollajen, Elastin, KeratinMiyozin: Kas proteiniFibrinojen:phtlama proteini
Fibrz Proteinler:
Proteolitik
enzimlere
kar direnlidir
Kollajen:Birbirine sarlm 3 polipeptidzinciri (l heliks)nden oluur
Memelilerde total proteinin %30unu tekil eder
Gly,Ala,Pro,Lysdenzengindir
A
B
C
Proteinler yaplarna gre,3 grupta toplanrlar
Basit proteinler
Konjuge proteinler
Trev proteinler
Proteinlerin Yaps
Basit proteinlerHidroliz edildiklerinde sadece L--amino asitleri veren,saf proteinlerr: Albmin
Trev proteinlerIstma, hidroliz, asidifikasyon, vbilemlerle modifiye olan proteinlerr: baz pepton ve peptidler
Konjuge proteinlerL--amino asitlerin yan sra,baka kimyasal gruplar (prostetik grup)da
ierirler
Glikoproteinler: protein + COH grup
Karbohidrat(oligosakkarit) niteleriniierirler rnek: membran proteinleri
plazma proteinleri(globulinler),
Nkleoproteinler: protein+nkleik asit(histonlar) (DNA,RNA)
Lipoproteinler: protein + lipid
Protein:Apo(lipo)protein (Apo A,B,C...)
Lipid:Kolesterol,fosfolipid, gliserid
rnek:Plazma Lp.leri ( HDL,LDL,VLDL)
Fosfoproteinler: Fosfatlarla ester yapm AAleri ieren proteinler
rnek: Kazein-st
Vitellin-yumurta sars)
Konjuge proteinler
Hemoproteinler:protein+hem(ferroporfirin)
r:hemoglobin,miyoglobin,katalaz
Metalloproteinler: protein + metalCu- seruloplazminFe-transferrin, ferritinCa-kalmodulinZn-karbonik anhidraz
Konjuge proteinler
Proteinler znrlk
Fibrz
Globler
Albminler Su ve tuz zeltileri
Globulinler Su: snrl znrlkDile tuz zeltileri Doymu tuz zeltileri:
(Salting-out)
Histonlar Su ve tuz zeltileri
Proteinlerin znrl
Enzimler: Metabolizmay dzenleyen ve
etkileyen globuler proteinler( geni bir
protein snf)
Biyokimyasal reaksiyonlar katalizlerler
Substrat spesifiteleri vardr.
.... az eklinde adlandrlr
Eksiklikleri pek ok metabolik hastalkla
sonulanr
Proteinlerin Biyolojik Fonksiyonu
Proteinlerin Biyolojik Fonksiyonu
Dzenleyici proteinler: Fizyolojikaktivitenin dzenlenmesinden sorumludurlar
r:Hormonlar (inslin eksikllii diabet)
G-proteinler Hcre ii haberleme
Yapsal proteinler:Kas, ba dokusuproteinleri, membran proteinleri
r: Kollajen (tendon and ligamentlerde)
keratin (sa ve trnakta)
Proteinlerin Biyolojik Fonksiyonu
Transport proteinleri: Plazmada vemembranlarda spesifik maddelerin veyaiyonlarn taycsdrlar
r:Hb-O2, miyoglobin-O2Lipoprotein-lipid, Transferrin-FeSeruloplazmin-Cu, vb
Besin ve Depo proteinler: Ovalbumin,
laktalbumin, kazein, ferritin
Proteinlerin Biyolojik Fonksiyonu
Kontraktil proteinler: Kaslmay ve
hareketi salayan proteinler
r:Miyozin - kaln filament
Aktin - nce filament
Tbilin - membran iskeleti
Reseptrler:Hcre ii haberlemederol oynarlar
r:adrenalin iin-adrenerjik reseptor
Savunma proteinleri:
r:mmnogloblinler: Patojenlerekar organizmay korurlar
Fibrinojen: (Phtlama mekanizmas)
Proteinlerin Biyolojik Fonksiyonu