Embed Size (px)
Citation preview
PERANCANGAN MEDIA VISUAL KAMPANYE SOSIAL MULAI HIDUP
TANPA SAMPAH PLASTIK SEKALI PAKAI
Diajukan untuk memenuhi syarat akhir dalam menempuh gelar Sarjana Seni
di Bidang Desain Komunikasi Visual
GURUH RANGGA WITARSA
146010047
PROGRAM STUDI DESAIN KOMUNIKASI VISUAL
FAKULTAS ILMU SENI DAN SASTRA
UNIVERSITAS PASUNDAN
BANDUNG, FEBRUARI 2019
iii
HALAMAN PENGESAHAN
Pengkaryaan ini diajukan oleh :
Nama : Guruh Rangga Witarsa
NIM : 146010047
Program Studi : Desain Komunikasi Visual
Fakultas : Ilmu Seni dan Sastra
Judul Tugas Akhir : Perancangan Media Visual Kampanye Sosial Mulai
Hidup Tanpa Sampah Plastik Sekali Pakai
Telah berhasil dipertahankan di hadapan Dewan Penguji dan diterima
sebagai bagian persyaratan yang diperlukan untuk memperoleh gelar Sarjana
(Seni) pada Program Studi Desain Komunikasi Visual, Fakultas Ilmu Seni dan
Sastra, Universitas Pasundan.
DEWAN PENGUJI
Pembimbing I : Adi Surahman, M.Ds. __________________
Pembimbing II : Yudi Rudiansyah, S.Sn. __________________
Ditetapkan di : ____________________
Tanggal : ____________________
iv
KATA PENGANTAR
Rasa syukur penulis ucapkan kehadirat Tuhan Yang Maha Esa, atas berkah
serta karunia-Nya penulis dapat menyelesaikan tugas akhir ini dengan judul
“Perancangan Media Visual Kampanye Sosial Mulai Hidup Tanpa Sampah Plastik
Sekali Pakai ”. Tugas akhir ini adalah sebuah persembahan penulis untuk orang-
orang terdekat yang telah membantu, memberikan semangat serta doa kepada
penulis. Ucapan terimakasih penulis sampaikan kepada semua pihak yang telah
membantu dalam menyelesaikan tugas akhir ini diantaranya:
1. Bapak dan Teteh, terimakasih atas doa, dukungan dan pengorbanan yang
tiada henti sampai saat ini.
2. Mamah, yang selalu menjadi semangat penulis untuk menyelesaikan tugas
akhir ini. Semoga selalu diberikan tempat yang terbaik di pangkuan Tuhan
Yang Maha Esa
3. Bapak Adi Surahman, M.Ds. selaku dosen pembimbing I, dan Bapak Yudi
Rudiansyah, S.Sn. selaku dosen pembimbing II, yang telah membimbing
dan mengarahkan penulis dalam proses penyelesaian tugas akhir ini.
4. Yayasan Pengembangan Biosains Bioteknologi Bandung yang telah
mengizinkan dan memudahkan penulis dalam proses pengambilan data.
5. Kepada kerabat-kerabat terdekat yang telah membantu dan selalu menjadi
penghibur dalam menyelesaikan tugas akhir ini.
Akhir kata penulis berharap agar tugas akhir ini dapat memberikan
pengalaman dan pengetahuan yang berguna bagi pembaca, meskipun masih jauh
dari sempurna. Oleh karena itu kritik dan yang membangun penulis harapkan agar
kemudian dapat berguna bagi kita semua.
Bandung, Februari 2019
Guruh Rangga Witarsa
v
HALAMAN PERNYATAAN PERSETUJUAN PUBLIKASI
TUGAS AKHIR UNTUK KEPENTINGAN AKADEMIS
Sebagai sivitas akademik Universitas Pasundan, saya yang bertanda tangan di
bawah ini:
Nama : Guruh Rangga Witarsa
NIM : 146010047
Program Studi : Desain Komunikasi Visual
Fakultas : Ilmu Seni dan Sastra
Jenis Karya : Pengkaryaan
Demi pengembangan ilmu pengetahuan, menyetujui untuk memberikan kepada
Universitas Pasundan Hak Bebas Royalti Noneksklusif (Non-exclusive Royalty-
Free Right) atas karya ilmiah saya yang berjudul:
Perancangan Media Visual Kampanye Sosial Mulai Hidup Tanpa Sampah
Plastik Sekali Pakai
Beserta perangkat yang ada (jika diperlukan). Dengan Hak Bebas Royalti
Noneksklusif ini Universitas Pasundan berhak menyimpan, mengalih
media/format-kan, mengelola dalam bentuk pangkalan data (database), merawat,
dan mempublikasikan tugas akhir saya selama tetap mencantumkan nama saya
sebagai penulis/pencipta dan sebagai pemilik Hak Cipta. Demikian pernyataan ini
saya buat dengan sebenarnya.
Dibuat di Bandung
Pada tanggal _______________
Yang menyatakan
________________________
viii
DAFTAR ISI
HALAMAN PERNYATAAN ORISINALITAS ................................................ ii
HALAMAN PENGESAHAN .............................................................................. iii
KATA PENGANTAR .......................................................................................... iv
HALAMAN PERNYATAAN PERSETUJUAN PUBLIKASI .......................... v
ABSTRAK ............................................................................................................ vi
ABSTRACT ......................................................................................................... vii
DAFTAR ISI ....................................................................................................... viii
DAFTAR GAMBAR ............................................................................................ xi
DAFTAR TABEL .............................................................................................. xiii
DAFTAR LAMPIRAN ...................................................................................... xiv
BAB I PENDAHULUAN ..................................................................................... 15
1.1 Latar Belakang Masalah .............................................................................. 15
1.1.1 Fenomena ............................................................................................. 16
1.1.2 Isu ......................................................................................................... 16
1.1.3 Opini ..................................................................................................... 17
1.2 Identifikasi Masalah .................................................................................... 18
1.3 Rumusan Masalah ....................................................................................... 18
1.4 Batasan Masalah ......................................................................................... 18
1.5 Maksud dan Tujuan ..................................................................................... 18
1.5.1 Maksud Penelitian ................................................................................ 18
1.5.2 Tujuan Penelitian ................................................................................. 18
1.6 Kerangka Berfikir Penelitian ...................................................................... 19
1.7 Metode Penelitian ....................................................................................... 19
1.8 Sistematika Penulisan ................................................................................. 20
BAB II LANDASAN TEORI .............................................................................. 21
2.1 Kampanye Sosial ......................................................................................... 21
2.2 Model Komunikasi ...................................................................................... 22
2.2.1 Model Komunikasi AISAS .................................................................. 22
2.2.2 Sosialisasi ............................................................................................. 22
2.3 Media Visual Kampanye ............................................................................. 23
2.3.1 Warna ................................................................................................... 23
2.3.2 Tipografi ............................................................................................... 24
2.3.3 Ilustrasi ................................................................................................. 24
ix
2.3.4 Layout ................................................................................................... 25
2.3.5 Poster .................................................................................................... 26
2.4 Sampah ........................................................................................................ 26
2.4.1 Sampah Plastik ..................................................................................... 27
2.4.2 Pengelolaan Sampah dalam Gaya Hidup ............................................. 28
BAB III DATA DAN ANALISIS ........................................................................ 29
3.1 Pengumpulan Data ...................................................................................... 29
3.1.1 Observasi .............................................................................................. 29
3.1.2 Wawancara ........................................................................................... 31
3.1.3 Kuesioner ............................................................................................. 35
3.2 Analisis ........................................................................................................ 36
3.2.1 Analisis Data ........................................................................................ 36
3.3.2 Analisis SWOT .................................................................................... 37
3.2.2 Analisis Target Audience ..................................................................... 39
3.3 What To Say ................................................................................................ 46
3.4 How To Say ................................................................................................. 47
BAB IV KONSEP PERANCANGAN ................................................................ 48
4.1 Pendekatan Kreatif Pesan Komunikasi ....................................................... 48
4.1.1 Verbal ................................................................................................... 48
4.1.2 Visual ................................................................................................... 49
4.2 Strategi Media Komunikasi ........................................................................ 54
4.3 Strategi Perencanaan Media ........................................................................ 56
4.4 Jadwal Media .............................................................................................. 58
4.5 Aplikasi Media ............................................................................................ 58
4.5.1 Akun Instagram .................................................................................... 59
4.5.2 Poster 1 ................................................................................................. 60
4.4.3 Iklan Instagram Stories 1 ..................................................................... 60
4.5.4 Poster 2 ................................................................................................. 61
4.5.5 Iklan Instagram Stories 2 ..................................................................... 61
4.4.6 Poster Acara ......................................................................................... 62
4.4.7 Iklan Instagram Stories Acara .............................................................. 63
4.4.7 Instagram Post Iklan Acara .................................................................. 63
4.4.8 Billboard Acara .................................................................................... 64
4.4.9 Vertikal Banner (Umbul-umbul) ......................................................... 65
4.4.10 Backdrop ............................................................................................ 66
4.4.11 Photobooth ......................................................................................... 67
x
4.4.12 Merchandise ....................................................................................... 67
4.4.13 Gerakan Digital Media Sosial #TakeOutWithOut .............................. 68
4.4.14 Logo Lembaga Terkait ....................................................................... 68
4.6 Estimasi Biaya Media ................................................................................. 69
BAB V KESIMPULAN DAN SARAN ............................................................... 70
5.1 Kesimpulan ................................................................................................. 70
5.2 Saran ............................................................................................................ 70
DAFTAR PUSTAKA ........................................................................................... 71
xi
DAFTAR GAMBAR
Gambar 1.1 Skema Penelitian Tugas Akhir .......................................................... 19
Gambar 3.1 Observasi Kegiatan Konsumsi Mahasiswa ....................................... 31
Gambar 3.2 Media Informasi Yang Telah Ada ..................................................... 37
Gambar 3.4 Generalisasi Target Journey .............................................................. 44
Gambar 3.5 Studi Indikator Audience ................................................................... 45
Gambar 3.6 Moodboard ........................................................................................ 45
Gambar 3.7 Referensi Visual ................................................................................ 46
Gambar 4.1 Sketsa dan Brainstorming Logo Program ......................................... 49
Gambar 4.2 Studi Visual Gestur 1 ........................................................................ 50
Gambar 4.3 Studi Visual Gestur 2 ........................................................................ 50
Gambar 4.4 Studi Visual Sampah Plastik dan Produk Pengganti ......................... 51
Gambar 4.5 Sketsa Visual ..................................................................................... 51
Gambar 4.6 Fine Outlined Master Visual ............................................................. 52
Gambar 4.7 Palet Warna ....................................................................................... 52
Gambar 4. 8 Sistem Layout ................................................................................... 53
Gambar 4.9 Identifikasi Master Desain ................................................................ 54
Gambar 4.10 Akun Instagram ............................................................................... 59
Gambar 4.11 Poster 1 ............................................................................................ 60
Gambar 4.12 Iklan Instagram Stories 1................................................................. 60
Gambar 4.13 Poster 2 ............................................................................................ 61
Gambar 4.14 Iklan Instagram Stories 2................................................................. 61
Gambar 4.15 Poster Acara .................................................................................... 62
Gambar 4.16 Iklan Instagram Stories Acara ......................................................... 63
Gambar 4.17 Instagram Post Iklan Acara ............................................................. 63
Gambar 4.18 Billboard Acara ............................................................................... 64
Gambar 4.19 Aplikasi Billboard Acara ................................................................ 64
Gambar 4.20 Vertikal Banner (Umbul-umbul) ..................................................... 65
Gambar 4.21 Aplikasi Vertikal Banner (Umbul-umbul) ...................................... 65
Gambar 4.22 Backdrop ......................................................................................... 66
Gambar 4.23 Backdrop Dummy Skala 1:30 .......................................................... 66
xii
Gambar 4.24 Photobooth ...................................................................................... 67
Gambar 4.25 Photobooth Dummy Skala 1:30 ....................................................... 67
Gambar 4.26 Merchandise (Totebag dan Tumbler) .............................................. 67
Gambar 4.27 Logo YPBB .................................................................................... 68
xiii
DAFTAR TABEL
Tabel 3.1 Observasi Footprint .............................................................................. 30
Tabel 3.2 SWOT Media ........................................................................................ 38
Tabel 3.3 Target Journey 1 ................................................................................... 40
Tabel 3.4 Target Journey 2 ................................................................................... 41
Tabel 3.5 Target Journey 3 ................................................................................... 42
Tabel 3.6 Target Journey 4 ................................................................................... 43
Tabel 4.1 Jadwal Media ........................................................................................ 58
Tabel 4.2 Estimasi Biaya....................................................................................... 69
xiv
DAFTAR LAMPIRAN
Lampiran 1 Dokumentasi Observasi
Lampiran 2 Dokumentasi Wawancara
Lampiran 3 Pertanyaan Kuesioner
Lampiran 4 Tabel Hasil Kuesioner
Lampiran 5 Grafik Hasil Kuesioner
Lampiran 6 Fraktal Permasalahan Awal
Lampiran 7 Mind Mapping
Lampiran 8 Infografis
Lampiran 9 Tabel KWH
Lampiran 10 Alternatif Varian Perancangan Media Visual
Lampiran 11 Alternatif Varian Perancangan Logo dan Tipografi
