5
Prevención do alcoholismo nas autoescolas | As autoescolas dos concellos de Catoira, Dodro, Pontecesures, Padrón, Valga e Rois están a aplicar un programa de preven- ción ós seus alumnos, que se sensibilizan sobre as actitudes ante o alcohol. Os seus autores cóntannos algo máis desta iniciativa. Informe en páxinas 6 e 7. «O colexio é o lugar idóneo para adquirir coñecementos sobre saúde e adoptar hábitos de vida saudables» p4 > Os programas de intercambio de xiringas p8 > Referencias bibliográficas e comentarios de interese. p2 > Entrevista coa Ministra de Sanidade, Ana Pastor PGD Novos materiais didácticos O pasado 14 de maio, os Conselleiros de Educación e Ordenación Universitaria e o de Sanidade presentaron os materiais didácticos do programa de prevención do consumo de drogas na esco- la, logo da avaliación e actualización realizadas. Este material presenta especialmente dúas novida- des respecto de accións anteriores: Unha mellor estructu- ración dos contidos por cursos na etapa de secundaria obrigatoria e por materias comúns na postobrigatoria Unha mellora do manual do profesorado e cadernos individualizados para alumnado da ESO. Con esta nova edición preténdese facilita-lo traba- llo dos titores, profesores e orientadores, ademais de intensifica-la súa aplicación tras coñecerse os bos resul- tados que o programa acada na aprendizaxe de coñece- mentos, na modificación de actitudes e na evitación de novos consumos. Continuar forne- cendo ós profesio- nais do ensino de novos materiais para previ-la futura utiliza- ción das drogas foi o obxectivo da edi- ción de novos mate- riais didácticos. PGD | Plan de Galicia sobre Drogas | Boletín de formación e información | nº 5 | Xaneiro-Marzo 2003 | Consellería de Sanidade

PGD Ana Pastor

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: PGD Ana Pastor

Prevención do alcoholismo nas autoescolas | Asautoescolas dos concellos de Catoira, Dodro, Pontecesures,Padrón, Valga e Rois están a aplicar un programa de preven-ción ós seus alumnos, que se sensibilizan sobre as actitudesante o alcohol. Os seus autores cóntannos algo máis destainiciativa.Informe en páxinas 6 e 7.

«O colexio é o lugaridóneo para adquirircoñecementossobre saúde eadoptar hábitosde vida saudables»

p4 > Os programasde intercambio dexiringas

p8 > Referenciasbibliográficas ecomentarios deinterese.

p2 > Entrevistacoa Ministrade Sanidade,Ana Pastor

PGD

Novos materiais didácticos

O pasado 14 de maio, osConselleiros de Educación eOrdenación Universitaria eo de Sanidade presentaronos materiais didácticos doprograma de prevención doconsumo de drogas na esco-la, logo da avaliación eactualización realizadas.

Este material presentaespecialmente dúas novida-des respecto de acciónsanteriores:

Unha mellor estructu-ración dos contidos porcursos na etapa desecundaria obrigatoria epor materias comúns napostobrigatoria

Unha mellora domanual do profesorado e

cadernos individualizadospara alumnado da ESO.

Con esta nova ediciónpreténdese facilita-lo traba-llo dos titores, profesores eorientadores, ademais deintensifica-la súa aplicacióntras coñecerse os bos resul-tados que o programa acadana aprendizaxe de coñece-mentos, na modificación deactitudes e na evitación denovos consumos.

Continuar forne-cendo ós profesio-nais do ensino denovos materiais paraprevi-la futura utiliza-ción das drogas foio obxectivo da edi-ción de novos mate-riais didácticos.

PGD | Plan de Galicia sobre Drogas | Boletín de formación e información | nº 5 | Xaneiro-Marzo 2003 | Consellería de Sanidade

Page 2: PGD Ana Pastor

, Plan Galicia Drog. 2003; número 5: páxina 2PGD

Entrevista | Ana Pastor | Ministra de Sanidade |

«Buscamos unhaparticipación activacontra o tabaquismo»

«Queremos que apoboación seconciencie da importancia dos hábi-tos de vida saudables. Moitosproblemas de saúdepoden evitarse conmedidas sinxelas»

«Estimouse que o custosanitario do tabaquismono ano 2000 se atopabaentre 2.600 e 3.600millóns de euros anuais»

tiene que ser consciente de que muchosde los problemas de salud de elevadaprevalencia en nuestro país, pueden evi-tarse con medidas sencillas.

En este sentido, desde el Ministerio,a través de la Dirección General deSalud Pública se vienen desarrollandonumerosas actuaciones, entre las quepodemos encuadrar la campaña queustedes mencionaban. De hecho, elDepartamento tiene previsto relanzarlaen 2003. En esta apuesta también seenmarcan las actuaciones realizadas elpasado 7 de abril con ocasión del DíaMundial de la Salud, que este año seha dedicado a la infancia, así como elconvenio de colaboración entre losministerios de Sanidad, Educación eInterior, recientemente firmado, con elque se pretende que la Educación yPromoción para la Salud adquieran unespecial protagonismo en la escuela. Elcolegio es el lugar idóneo para la adqui-sición de conocimientos sobre la salud yla adopción de actitudes y hábitos devida saludable.

Es de todos conocidos las reper-cusiones negativas que sobre lasalud tienen tanto el consumo abu-sivo del alcohol como del tabaco. ¿En cuánto estima el gasto sanitarioy el coste social correspondiente altabaquismo y al alcoholismo?

Ofrecer una estimación precisa ydefinitiva del coste real de los proble-mas relacionados tiene, lógicamente,una gran dificultad, dado el gran núme-ro de variables a incluir y las dificulta-des metodológicas existentes. Sinembargo, disponemos de datos parcia-les que pueden dar una idea del enor-me impacto socioeconómico y social deestas patologías. Un reciente estudio

realizado para el Ministerio de Sanidady Consumo por la Universidad PompeuFabra de Barcelona, concluía que elcoste sanitario en nuestro país en elaño 2000, ocasionado por seis enferme-dades asociadas al tabaquismo(Enfermedad Pulmonar ObstructivaCrónica, Asma, EnfermedadesCardiovasculares, EnfermedadCerebrovascular, Cáncer de Pulmón yBajo peso del recién nacido) se encon-traba entre 2.600 y 3.600 millones deeuros/año.

En cuanto al consumo de alcohol, lasdificultades para conseguir datos sobreel coste sociosanitario, ajustados al pro-blema real, son aún mayores si cabe,puesto que con independencia de losimportantes costes derivados del absen-tismo, enfermedad o accidente laboral,el alcoholismo genera un importantegasto sanitario por consultas médicas,hospitalización, tratamiento en hospita-les generales y psiquiátricos y, en parti-cular, por el tratamiento de la cirrosishepática. A todo ello, hay que añadir loscostes sanitarios debidos a accidentesde tráfico y de otro tipo. Aún así, losdatos que maneja la Dirección Generalde Salud Pública del Ministerio deSanidad, sitúan el gasto global deriva-do del excesivo consumo de alcohol en637.718 millones de pesetas anuales(3.832,76 millones de euros).

Según los últimos datos del PlanNacional sobre el Sida que muestrasu Ministerio, el número de perso-nas que se contagian con el VIH/Sida está descendiendo año a año.Sin embargo, la única vía de trans-misión que está en aumento es lasexual. ¿Qué medidas tiene previs-tas su Ministerio para reducir elcontagio por esta vía?

La infección por VIH/Sida en nuestropaís constituye para el Ministerio unmotivo de especial atención desde hacetiempo. Los esfuerzos que se han reali-zado en el campo de la prevención, através del Plan Multisectorial deLucha contra el Sida liderado por elMinisterio de Sanidad, han contribuidoen buena medida a reducir progresiva-mente el número de contagios. Perosomos conscientes de que en este asun-to no se puede bajar la guardia, dado elincremento que efectivamente se estáregistrando en la transmisión por víasexual, que suponen un 38 por cientode los casos. En este sentido, elMinisterio tiene previsto intensificarlas campañas de información y promo-ción de hábitos preventivos, similares alas realizadas en años anteriores. Lacampaña de 2002,coincidiendo con elDía Mundial del Sida, llevaba por lema“ Protégete”. Nuestro objetivo en estemomento es inculcar a los más jóvenes,a la población inmigrante y a los colec-tivos de alto riesgo, la importancia quetiene la prevención en el caso del VIH/Sida, como en tantos otros aspectos dela salud.

¿Podría hacernos una breve pre-sentación de las principales líneasdel Plan Nacional de Prevención yControl del Tabaquismo, reciente-mente aprobado por el ConsejoInterterritorial de Salud?

El Plan Nacional de Prevención yControl del Tabaquismo (2003-2007) fueaprobado por el pleno del ConsejoInterterritorial el pasado 13 de enero.Este programa, en el que participarántodos los servicios de salud autonómicos,tiene como objetivo disminuir la preva-lencia tabáquica, proteger la salud de lapoblación y potenciar la coordinacióninstitucional y la participación social.También reconoce la enorme capacidadadictiva de la nicotina y facilita la ayudaa quiénes deseen dejar de fumar. Todoello, con el máximo respeto a quiénesfuman, pero sin invadir el derecho de losno fumadores.

Este programa incluye todas las reco-mendaciones establecidas por la OMS enel Convenio Internacional de Lucha con-tra el Tabaco, adoptado por unanimidadrecientemente en Ginebra por 192 paí-

ses. Entre sus objetivos, me gustaríadestacar, por ejemplo, el hecho de que alfinalizar este año, serán espacios sinhumo al menos el 95 por ciento de loscentros sanitarios, docentes y de laAdministración Pública. Para 2005 sepropone conseguir que como mínimo el70 por ciento de las empresas dispongande espacios libres de humo. También seespera que al finalizar el programa, en2007, el porcentaje de fumadores de 16años y más se haya reducido en 6 pun-tos, con lo que la prevalencia del taba-quismo se situaría por debajo del 30 porciento.

Para ello se pondrán en marcha estra-tegias formativas, asistenciales, deinvestigación y legales. Entre estas últi-mas, figuran medidas como el estableci-miento de lugares de trabajo especiales (docentes, sanitarios, públicos y de ocio)como espacios libres de humo. Tambiénse incluye la ampliación del marco legis-lativo estatal con la prohibición de ventade tabaco a menores de 18 años; se pro-moverá la supresión de máquinas expen-dedoras de tabaco y la prohibición de laventa de cigarrillos sueltos. Estas medi-

das irán reforzadas con una estra-tegia informativa, centrada endifundir información actualizadasobre los daños que ocasiona elconsumo de tabaco a la poblaciónfumadora y no fumadora, la nece-sidad de cumplir y hacer cumplirlas normas y los beneficios de nofumar. Todo ello se complementacon la labor formativa entre losprofesionales docentes y sanita-rios, para conseguir su participa-ción activa en la lucha contra eltabaquismo y en la prevención delconsumo de tabaco entre los másjóvenes.

Hemos visto últimamente enla TV la nueva campaña sobrela promoción de estilos de vidasaludables del Ministerio queusted dirige. ¿Significa estoque se va a apostar por la pre-vención primaria desde suMinisterio?

Es evidente que el desarrollo demedidas de protección y promociónde la salud, así como de prevenciónde enfermedades y lesiones consti-tuye una de las grandes apuestasdel Ministerio de Sanidad yConsumo. El Sistema Nacional deSalud, que tiene buenos resultadosen el ámbito asistencial y curativo,debe compaginar esta labor con lastareas de prevención primaria quepermitan concienciar a la pobla-ción de la importancia que tienenla adquisición y práctica de hábitossaludables, como hacer ejercicio,llevar una dieta equilibrada y evi-tar o reducir el consumo de sustan-cias nocivas para la salud. Unasociedad desarrollada como lanuestra, cada vez más informada,

Plan Galicia Drog. 2003; número 5: páxina 3PGD,

A Ministra de Sanidade do Goberno de España repasa nesta entrevistaalgúns aspectos relacionados coa acción do seu departamento a prol daprevención dos problemas de saúde derivados do consumo de substan-cias nocivas. Tabaquismo, hábitos de vida, alcohol e VIH son os temasque máis nos interesaron á hora de realizar un repaso do traballo ministe-rial.

«O colexio é o lugar idóneopara adquirir coñecementossobre saúde e adoptar hábitosde vida saudables»

«Intensificarémo-las campañas informativase de promoción de hábitos preventivosrelacionados co VIH. Mocidade, inmigrantes epoboación de alto risco son os nososobxectivos principais»

Page 3: PGD Ana Pastor

, Plan Galicia Drog. 2003; número 5: páxina 4PGD

Fornecer de xiringas ós usuarios de drogas é unha estratexia de éxito comeza-da nos anos 70 no Reino Unido e que se está aplicando en moitos países, incluí-do o noso. Desde 1992, Galicia facilita medios preventivos (xiringas, preservati-vos...) co obxectivo de diminui-la infección por VIH e outros axentes de transmi-sión sanguínea e/ou sexual.

Accións en marcha | Programa de intercambio de xiringas

Xiringas para previ-la SidaO Programa de Intercambiosé voluntario para tódolosque nel participan

Facilitar medios preventivos implica unhadiminución das prácticas de risco no uso dexiringas e na frecuencia de inxección

O uso de drogas ilegais no noso paísexperimentou un aumento importante afinais dos anos 70 e principios dos 80, coconseguinte incremento dos problemasasociados a esta práctica. Nese momen-to, ós problemas xa coñecidos, engadíuseo risco de transmisión da infección polovirus da inmunodeficiencia humana(VIH). A preocupación social xerada poresta situación provocou a articulaciónde diferentes respostas, como a creacióndo Plan Nacional sobre Drogas e osPlans autonómicos sobre drogodepen-dencias, asi como outros dispositivosdependentes de organizacións privadase organizacións non gobernamentais(ONG).

Tradicionalmente a estratexia de loitacontra as drogas ilegais tivo como pri-meiro obxectivo a abstinencia, pero anteos limitados resultados conseguidos conesta aproximación, asumiuse o reto dedesenvolver unha nova resposta, xur-dindo así as estratexias de diminuciónou minimización do dano. As interven-cións inclúen: proporcionar atenciónsociosanitaria, reduci-lo número de per-soas que consomen drogas, e particular-mente, facilitar a aquelas persoas quenon poden ou non queren abandona-lavía parenteral, o cambio a formas deadministración máis seguras. Nestemarco encaixan os programas de facili-tación de medios preventivos para

UDVP. Dende que se instauraron os primei-

ros programas de intercambio de xirin-gas, no Reino Unido a finais dos anos70, puxéronse en marcha programassimilares en moitos países, incluído onoso. Dos estudios realizados sobreestas experiencias concluíuse que non seasociaban con incrementos no consumode drogas inxectadas, nin cambios navía de administración de non inxectadasa inxectadas. Ademais, moitas destasexperiencias conseguiron unha diminu-ción nas prácticas de risco no uso dexiringas e na frecuencia de inxección, oque comporta unha diminución no riscode exposición ó VIH.

Á vista desta situación, en Galicia, afinais de 1992, comezou a implantacióndo programa de facilitación de mediospreventivos dirixido ó colectivo deUDVP, dividido en dous subprogramas:Subprograma de facilitación de paque-tes preventivos (kits) a través das ofici-nas de farmacia e Subprograma deintercambio de paquetes preventivos(kits), que comezou a funcionar en 1996.

Os Puntos de Intercambiode xiringas están en 29farmacias, 5 comitésanti-sida, 13 UADs, 13 ONGse 5 centros penitenciarios

Evolución da distribución

O obxectivo fundamental proposto foi, esegue sendo, a diminución da transmisiónda infección polo VIH e outros axentes detransmisión sanguínea e/ou sexual, tantoentre UDVP como de estas persoas a outrasque non consomen drogas por vía parente-ral, o que se consegue:

Mellorando a accesibilidade ó mate-rial de inxección estéril.

Diminuíndo a práctica de compartire/ou reutilizar xiringas e/ou materialde inxección.

Fomentando o uso do preservativonas relacións sexuais.

Así mesmo, son tamén obxectivos priorita-rios:

Facilita-lo contacto co sistema sani-tario-asistencial e a rede social deapoio.

Diminuír ou evita-la presencia dexiringas usadas en lugares públicos,garantindo a súa recollida e destruc-ción por medios adecuados.

Promove-la tolerancia e a solidarie-dade con persoas que presentan con-ductas diferentes ou socialmente cues-tionables.

O paquete preventivo ou kit inclúe unhaxiringa co seu envase individual de plásti-co ríxido, unha toalliña impregnada dealcohol isopropílico e un envase de augaestéril. O envoltorio plástico do paqueteleva impresa unha mensaxe preventiva.

Os contedores colectivos para a recollidadas xiringas, así como o servicio de trans-porte e eliminación, son subministradospor unha empresa autorizada. O número,tamaño e frecuencia de recollida dos conte-dores colectivos en cada local adáptase ásnecesidades.

A participación en ámbolos dous subpro-gramas é, obviamente, voluntaria porparte de todo o persoal e organizaciónsimplicadas no programa.

O Subprograma de facilitación depaquetes preventivos a través das ofi-cinas de farmacia comezou a funcionaren 1992 continuando na actualidade. Aparticipación dos farmacéuticos é funda-mental para o éxito do programa pois asoficinas de farmacia están distribuídas portoda a xeografía galega, son centros accesi-bles para toda a poboación nun amplorango horario, á súa fronte hai persoalsanitario con capacidade e formación pararealizar labores de información, consello eeducación sanitaria, e o seu compromisocoa saúde pública é manifesto. O paquetepreventivo ten un prezo aproximado devenda ó público de 0,30 euros, sendo oresto do seu custo sufragado pola DirecciónXeral de Saúde Pública.

O Subprograma de intercambio depaquetes preventivos enmárcase nunhaestratexia de reducción ou minimización dodano máis ampla, aceptada e implantadadende o Plan de Galicia sobre Drogas e doPlan de Prevención e Control de VIH/sidaen Galicia. Comezou a funcionar en 1996con carácter continuado ata a actualidade,e consiste no establecemento dun progra-ma gratuíto que inclúe intercambio dexiringas usadas por un kit, contedorescolectivos para recolle-las xiringas usadase facilitación de preservativos.

Neste momento o tipo de puntos deintercambio de xiringas (PIX) é varia-do: 29 farmacias, 5 comités anti-sida,13 ONG, 13 unidades asistenciais dedrogadependencias (UAD) e os 5 cen-tros penitenciarios existentes enGalicia.

Existe un protocolo de intercambio,adaptable as características particula-res dos distintos PIX. O usuario é quenintroduce a xiringa usada, no contedorinstalado para tal fin no PIX. O inter-cambio faise dunha xiringa usada porun kit completo. Non se fai intercambiose non se entrega unha xiringa usada(salvo cando o responsable do PIX oconsidere necesario), e sempre se infor-mará das condicións de facilitación domaterial. Para realiza-lo intercambio, axiringa usada debe estar introducidano envase de plástico ríxido que inclúeo paquete preventivo.

As condicións para participar no pro-grama de intercambio son as seguintes:

A adscrición ó programa é volun-taria.

Para participar nel, a organiza-ción ou colectivo interesado debeenviar unha solicitude por escrito óServicio de Prevención e Controldas Enfermidades Transmisibles,da Dirección Xeral de SaúdePública. Neste escrito deberá figu-rar a vontade de participar no pro-grama, e a solicitude da cantidadede material que se estime necesa-rio.

As organizacións que participandeberán ser conscientes de que secomprometen a achega-lo local e opersoal responsable da realizacióndo programa. Polo tanto aConsellería de Sanidade, non é res-ponsable do local nin das persoasque xestionan o programa nos dis-tintos PIX.

Formas de administraciónmáis seguras, unha estratexiade éxito

Plan Galicia Drog. 2003; número 5: páxina 5PGD,

Far

mac

ias

PIX

357.

390

263.

750

Far

mac

ias

PIX

267.

491

207.

750

Far

mac

ias

PIX

304.

263

188.

350

Far

mac

ias

PIX

239.

066

207.

000

Kits

400.000

300.000

200.000

100.000

Anos 1999 2000 2001 2002

Page 4: PGD Ana Pastor

, Plan Galicia Drog. 2003; número 5: páxina 6PGD Plan Galicia Drog. 2003; número 5: páxina 7PGD,

Ese é o lema desta experiencia desenvolvida en autoescolas nos concellos de Catoira, Dodro,Pontecesures, Padrón, Valga e Rois. Unha acción que está a demostrar gran receptividade, tanto entreprofesores e propietarios, como, o que é máis importante, entre os alumnos.

Mais concretamente no consumo dealcohol, un de cada tres mortos en acci-dentes de tráfico é menor de 25 anos,cando só representan o 17% dos conduc-tores; dos cales o 50,1% segundo oInstituto Nacional de Toxicoloxía, presen-tan un nivel de alcoholemia por encimade 0’8 g/l. Nun estudio do Servicio deToxicoloxía da Universidade de Santiagorevela que o 77% dos conductores galegosimplicados nun accidente de tráfico inxe-rira alcohol, mentres que só un 23% noncontaba con esta substancia no sangue.

É evidente que tras observar estascifras os técnicos que nos dedicamos áprevención estamos obrigados a tomarcartas no asunto xa que moitos mozosdeixan a vida na estrada e na maioríados casos está unida a consumo excesivode alcohol. Esta foi a principal causapola cal nos decidimos no ano 1997 aelaborar un programa de prevención dealcoholismo xuvenil nas autoescolas queestán instaladas nos concellos deCatoira, Dodro, Pontecesures, Padrón,Valga e Rois.

Modelo e antecedentesZuker e Noll (1982) xa presentan a

necesidade de realizar intervencións nascales se fomente o coñecemento sobre osefectos do alcohol nas persoas e na socie-dade e se empreguen estratexias educa-tivas para o cambio de actitudes.Kayser, R.E.; Schippers, G.M.; Van derStaak, C.P. (1996); desenvolveron unprograma similar a este obtendo resul-tados moi significativos.

Difusión e MetodoloxíaLogo do contacto coa xefatura provin-

cial de Tráfico de Pontevedra para com-probar se dispoñían dun programa paraintervir nas autoescolas e trala compro-bación da súa inexistencia puxémonos á

súa elaboración co asesoramento técnicodos profesionais de dita xefatura, que entodo momento mostraron un grandeinterese para que se chegase a desenvol-ver. O resultado é un caderno de traba-llo que se lles entrega un a cada alum-no/a para que lles sexa máis doadosegui-la explicación e fomente a involu-cración no seguimento do mesmo a tra-vés duns exercicios colocados estratexi-camente para comprobar se comprendeno que se leva explicado.

Unha vez desenvolvido o programapuxémonos en contacto cos propietariosdas autoescolas existentes na zona paraproceder á explicación dos nosos obxecti-vos; despois dunha “dura negociación”conseguimos que participen o cento porcento delas.

Aínda que nun principio e dada aextensión do programa realizábase endúas sesións de aproximadamente horae media cada unha e cun intervalo tem-poral de aproximadamente sete días;finalmente por unha cuestión de operati-vidade decidimos trocar por unha soasesión de dúas horas. Esta sesión é fixa-da pola propia autoescola para non pre-xudica-la preparación para os exames.Asistimos entre dúas ou tres veces porano e unha delas sempre no mes dexullo/agosto que é cando maior númerode mozos se matriculan. É importantenon avisar da nosa visita ós alumnos xaque do contrario moitos evitan quedarse.

ResultadosCon este programa conseguimos che-

gar a uns 250-300 mozos da comarcacada ano.

No ano 1999 realizamos un estudiopara comprobar se realmente co progra-ma os alumnos/as trocaban en coñece-mentos sobre o alcohol, actitudes ante a

embriaguez propia ou allea, etc.

Utilizando un pre/post test e como téc-nica un Chi-2; encontramos diferenciassignificativas entre antes de aplica-loprograma e despois aumentando oscoñecementos sobre o alcohol, as actitu-des e as intencións no seu propio com-portamento así como un efecto positivoen canto a acompañar a un conductor(amigo/a ou coñecido) intoxicado.

ConclusiónsO presente programa ten unha boa

aceptación por parte dos propietariosdas autoescolas así como pola maioríados alumnos/as; os cales considerannecesario levar accións encamiñadas areduci-lo número de mozos que conducenbaixo os efectos do alcohol. Dende a nosamodesta opinión cremos necesario e fun-damental aproveita-la posibilidade deter a tantos mozos xuntos para intentarsensibilizalos de que o importante é“volve-lo sábado que vén”.

MANUEL ISORNA FOLGAR. Coordinadordo programa de prevención das drogode-pendencias dos concellos de Catoira,Dodro, Padrón , Pontecesures, Rois eValga.

Experiencias | Prevención do alcoholismo en autoescolas

Volve-lo sábado que vén

O programa elaborouse encolaboración cos técnicosde Tráfico, que mostrarongran receptividade

Trátase dunha sesión única, que non se avisapreviamente para evitar que algúns se ausenten

Realízanse unhas 3 visitas ó ano, unha delascoincidindo co verán, período de maior matriculación

Contido do programa

Tras observa-las cifras dealcoholismo, propuxémonosintervir en 1997 e elaborar unprograma de prevención

PresentaciónA situación actual: realízase unha

breve descrición do problema achegan-do cifras obxectivas do número de acci-dentados, lesionados, feridos graves,mortos, etc.

A ilusión de Invulnerabilidade:pretendemos explicarlles que foi xusta-mente esta sensación a que posuírontódalas persoas que tiveron o últimoaccidente de tráfico, críanse menos vul-nerables (tiñan menos probabilidades)con respecto ós demais a padeceren unaccidente de tráfico.

Alcohol e conducciónCostumes e hábitos sociais.A influencia da publicidade.¿Que é o alcohol?Tipos de bebidas alcohólicas.Grao alcohólico.Uso e abuso.Fases da metabolización do alcohol.Alcoholemia: factores que a determi-

nan.Cálculo da alcoholemia.Mitos e crenzas sobre o alcohol.

Efectos que produce o alcoholsobre a conducción

Efectos segundo o seu nivel en san-gue

Recomendacións en caso de terpensado abusar do alcohol: con estaparte pretendemos reducir danos.

Medicamentos e conducción:Factores que interveñen.Principais grupos de medicamentos

que interfiren na capacidade para con-ducir.

Automedicación.Drogas de abuso e conducción.

Os postestsdemostran dife-rencias entreantes e despoisdo programa

España é xunto con Portugal e

Grecia un dos países europeos con

maiores taxas de accidentalidade por

tráfico; estes accidentes de tráfico

supoñen unha das cinco primeiras

causas de morte e concretamente a

primeira causa de mortalidade entre

os homes entre os 15 e os 29 anos.

Se intentamos dilucida-los factores

que interveñen na xénese dos acci-

dentes de tráfico podemos observar

que a gran maioría teñen unha causa

común os erros humanos: velocidade,

alcohol e outras drogas psicoactivas,

fatiga, distraccións e exceso de con-

fianza son os causantes da totalidade

deles e a maioría son susceptibles de

prevención.

Page 5: PGD Ana Pastor

Plan de Galicia sobre Drogas | Boletín de formación e información | nº 5 || Xaneiro-Marzo 2003 | Director Manuel Araujo Gallego | Consello redacción AnaLucía López Pimentel, Jesús Morán Iglesias e Manuel Isorna Folgar | Secretariaredacción María José García Castro | Supervisión redacción Luis Méndez |Correspondencia [email protected] | Realización www.occ.esDepósito Legal: C-305-02 | PGD, Plan Galicia Drog. ISSN 1695-1468

PGD

RetallosConsumo de cannabisna adolescencia epsicopatoloxía adulta

O número anterior do Boletín PGD recollía nestasección o debate aberto por Strang no BritishMedical Journal (BMJ) sobre a cannabis e os artigosque o seguiron. Dos comentados entón, sobre os posi-bles efectos terapéuticos da cannabis, concluíaMarton que os cannabinoides non son eficaces para ocontrol da dor e que presentan efectos colateraisinaceptables nos casos de emese. Agora, como xaadiantabamos no número 4, comentarémo-los tresartigos publicados no BMJ o 23 de novembro de2002 sobre os efectos psicopatolóxicos do consumo decannabis nos mozos.

O primeiro deles, asinado por Zammit e outros, decohortes históricas, fixo un seguimento durante 27anos de 50.087 recrutas homes suecos que fixeron oservicio militar entre 1969 e 1970. Os que consumí-an cannabis tiñan un 30% máis de risco de padeceresquizofrenia no futuro que os non consumidores eque esta asociación cannabis-esquizofrenia era con-sistente cuhna relación causal, non sendo explicadapor trazos de personalidade, sociabilidade ou porconsumo de anfetaminas ou outras drogas.Descartaron do mesmo xeito que a automedicación(consumo de cannabis por existencia dun trastornoprevio) fose una explicación posible. A dita asociaciónera dose-dependente: a máis consumo, maior risco.Non se atopou asociación entre o consumo de canna-bis e outras enfermidades psicóticas diferentes áesquizofrenia, polo que os autores conclúen que “ocannabis mostra unha asociación bastante específicacun maior risco de padecer esquizofrenia”.

O segundo traballo, de Patton e outros, foi unestudio de cohortes sobre unha mostra de 1.061 estu-diantes australianos de secundaria, entre 14-15anos, seguidos durante 7 anos. Atoparon taménunha forte relación dose-dependente: o uso diario decannabis en mulleres adolescentes predecía unhaprobabilidade catro veces maior de padecer poste-riormente depresión e ansiedade, mentres que o con-sumo semanal duplicaba o risco (en homes a relaciónnon se evidenciou tan forte); esta asociación eraindependente do consumo doutras drogas ou da exis-tencia de problemas familiares, tratándose poisdunha relación directa. Sen embargo, padecer depre-sión e ansiedade na adolescencia non predecía nin oconsumo diario nin o semanal, polo que a automedi-cación, tampouco neste caso, resultou una explica-ción plausible.

O terceiro traballo, neocelandés, de Arsenault eoutros, trátase dun lonxitudinal prospectivo sobre ungrupo de 759 individuos do estudio Dunedin segui-dos ata os 26 anos. O igual que Zammit atoparonunha asociación entre consumo de cannabis e maiorrisco de padecer esquizofrenia, incluso tras controla-la existencia de síntomas psicóticos anteriores o ini-cio do consumo. O risco era aínda máis grande cantomáis precoz fose ese inicio; amosándose ademaiscomo un risco específico, non relacionado co consumodoutras drogas na adolescencia.

Zammit S. E outros. Self reported cannabis use as arisk factor for schizophrenia in Swedish conscripts of1969: historical cohort study. BMJ 2002;325:1199-1203. Patton GC e outros. Cannabis use and mentalhealth in young people: cohort study. BMJ 2002;325:1195-8. Arsenault L e outros. Cannabis use in ado-lescence and risk for adult psychosis: longitudinalprospective study. BMJ 2002;325:1212-3 M. ARAUJO.

Enlaces de intereseEstas páxinas web permiten o acceso a diversos recursos e documentos con informaciónsobre lexislación, publicacións, centros de documentación e información, cursos, semina-rios, congresos, enderezos de interese, investigacións, estudios, programas e campañas.

Servicio Galego de Saúde www.sergas.esDelegación del Gobierno para el Plan Nacional Sobre Drogas www.mir.es/pndFundación de Ayuda contra la Drogadicción (FAD) www.fad.esIdea prevención www.idea-prevencion.comNational Institute on Drug Abuse (NIDA) www.drugabuse.govEuropean Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) www.emcdda.orgInstituto para el Estudio de las Adicciones (IEA) www.ieanet.com

Vivir e convivirVarios autores | Dirección Xeral de Saúde

Pública | Consellería de Sanidade | Xuntade Galicia | Santiago, 2002 Guía moipráctica sobre a infección polo VIH/SIDA,con información sobre os seus aspectos clí-nicos, as prestacións económicas e sanita-rias, recursos e servicios existentes.Contén ademais anexos informativossobre medicamentos, así como enderezosde institucións e asociacións con implica-ción nesta problemática. J . M O R Á N

PGD

Hijos y padres:comunicación y conflictos

Mejías Valenzuela e outros | FAD | Madrid, 2002Investigación cuantitativa e cualitativa sobre determinadosaspectos das familias españolas que teñen fillos entre os 14e os 20 anos: formas de organización, dinámicas funcionais,comunicación familiar, tipoloxía de familias, qué opinan osfillos sobre os pais e nais, valores dominantes, conflictos, asdiscrepancias como factor de risco. J . M O R Á N