Phat Giao Van Dap - H. S. Olcott - HT Tri Chon Dich

8/4/2019 Phat Giao Van Dap - H. S. Olcott - HT Tri Chon Dich

1/62

PHT GIO VN PThe Buddhist Catechism

H.S. Olcott - HT. Thch Tr Chn dchNgun http://www.thuvienhoasen.org

Chuyn sang ebook 17-5-2009Ngi thc hin : Nam Thin [email protected]

Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc Lc

LI GII THIU

Pht Php c trng tn v pht trin khng ngng, phn ln u do s hy sinh hong phpca cc bc chn tu thc hc t th h ny tip ni th h khc. Mng mch ca o php hngthnh hay suy vi u ty thuc vo s nghip hong php. Chng ta hy nhn su vo i sngca c Pht, Ngi hin dng trn i mnh cho s nghip hong php li sanh, l bng

chng hng hn v chc tht nht.c bit, trong bi cnh ca ngi Vit t nn ly hng, theo , hng i ca o php chomt tng lai sng sa, th vic hong php phi c t ln hng u, trn mt cn bn vngchc v rng ri v lu v di. Nhng s hong php hi ngoi ny khng phi n thun nhkhi cn qu nh mt dn tc Vit, mt ngn ng Vit l . Sc sng ca o php hingoi khng th no ch bng vo nhng ngi cha tm b, nhng ngi th i vi trchnhim hong php. khi mt gc, mt ngun v nim tin truyn thng dn tc, iu quantrng trong s nghip hong php hin nay l phi lm sao p ng nhu cu thng hiu Phtphp ca tui tr Vit Nam khng thnh tho ting Vit ni ring; ni chung l cho c nhngngi mun nghin cu gio l c Pht bng Anh ng. T nhn nh , kinh sch Pht giosong ng Vit-Anh l iu cp thit trc mt cho vic duy tr v pht trin Pht gio cng vnha o c dn tc hi ngoi hin ti v tng lai.

Pht Hc Vin Quc T ngay t bui u mi thnh lp t vn hong php v o toTng ti ln hng u. Vin kin nhn khc phc mi kh khn, quyt tm ti bn nhng kinhsch Pht gio gi tr v ng thi cng tr liu c th k hoch thc hin nhng kinh schPht gio song ng Vit-Anh p ng nhu cu thanh thiu nin hc Pht. Tuy cha mnnguyn, nhng iu ny qu v cng thy ri rc trong cc th mc sch bo ca Pht HcVin. S tr ngi kh khn trong cng cuc hong php ca Pht Hc Vin, ngoi vn tichnh v nhn s ra, kinh sch song ng l mt trong nhng vn kh thc hin nht. iuny c lc tng chng nh b tc. Th hm nay, Vin chng ti hn hnh trao tc phm PhtGio Vn p (The Buddhist Catechism) ca hc gi H.S. Olcott l dch phm song ng gi tru tin ny n qu v.Tc phm The Buddist Catechism l mt tc phm gi tr c dch ra nhiu th ting cc

nc trn th gii, nhng c dch ra ting Vit th y ch mi l ln u tin do Thng TaTin S Thch Tr Chn thc hin.

Gi tr ca tc phmkhng nhng ch v nhn cch ca tc gi, m bi ni dung ca n rt lqung bc v hm sc; c kh nng kt thc c nhng thc mc cn bn v Pht gio, vdn o cho nhng ai mun tin bc trn ng quang l tm chn l. Ti tin tng rng, saukhi c chnh bn Anh ng hoc dch bn Vit ng, c gi s vi nh i nhng bn khon thcmc cht cha t lu trong c no trn ng tm n o Pht.
mailto:[email protected]://www.phatphaponline.org/kinh/Audio/Buoc%20Dau%20Hoc%20Phat/Phat%20Hoc%20Van%20Dap/Phat%20Giao%20Van%20Dap%20-%20H.%20S.%20Olcott/mailto:[email protected]://www.phatphaponline.org/kinh/Audio/Buoc%20Dau%20Hoc%20Phat/Phat%20Hoc%20Van%20Dap/Phat%20Giao%20Van%20Dap%20-%20H.%20S.%20Olcott/


2/62

Dch gi, Thng Ta Thch Tr Chn vn u nin xut gia, du hc n mi hai nm, bng tin s Trit hc Pht gio, vi kin thc thng bc Pht in; vi s kin tm m thmnghin cu, dch thut cng phu, vi li vn trong sng gn , hy vng c gi s cm thy tinhthn phn khi, tm thc khai thng khi c dch phm gi tr ny.

Ni y, ti xin chn thnh tn thn cng c ca dch gi v thnh tm khn nguyn cng mi

ngi chn chnh pht B tm noi theo gng c Pht, hng kh nng mnh cho snghip hong php li sanh, ng hu mnh v ngi c an lnh li lc trn bc ng tinn gic ng gii thot.Hoa K, Vu Lan inh Mo 1987

THCH C NIMLI NGI DCH

Nhm p ng nhu cu ca s ng c gi Pht t Vit Nam ti hi ngoi ang cn c ti liutrau gii Pht Php bng ting Anh dng ni chuyn, hay c th trnh by tm lc v gio lo Pht vi ngi ngoi quc cng nh gip cc hc sinh, sinh vin Pht t ang theo hc cc trng trung, i hc ti Hoa K thng hiu mt s danh t Pht hc Anh ng chuyn mn c th son vit nhng bi lun vn, thuyt trnh ngn (papers) hoc din t, trao i tng v Pht gio vi cc bn b ngoi quc v gio s M trong lp, chng ti khng ngiti tr th thin c gng son dch cun Pht Gio Vn p (The Buddhist Catechism) sau y cng hin ch Pht t gn xa.Tc phm do Pht t ngi Hoa K, i t kim hc gi H.S.Olcott (1832-1907) bin son, thamcu t 15,000 trang kinh in Pht gio, gm c tt c 383 cu hi v tr li tm lc v mi yuim ca Pht gio t cuc i c Pht, gio l, sinh hot ch Tng, n lch s truyn bcng s tng quan gia Pht gio v khoa hc v.v Mc d ni bn chnh Anh vn ghi 383cu hi nhng tht s ch c 381 cu, v thiu hai (2) cu s 104 v 105. V, qu c gi tini chiu vi nguyn tc, ni bn dch, chng ti vn ghi s 383 cu hi nh nguyn bn tingAnh. Cun The Buddhist Catechism xut bn ln u tin nm 1881 ti Adyar (n ) v bnting Anh c ti bn ln th 33 ( nm 1897); th 36 (1903); th 40 (1905); th 42 (1908); vln th 44 (1915).T (1915) n nay, tc phm ny c cc nh xut bn, hi on Pht gio ti Hoa Kv nhng quc gia khc cho in li nhiu ln nhm mc ch truyn b gio l ca c Pht nngi Ty Phng khp ni trn th gii. Cun sch cng c dch ra t nht 20 ngn ngca cc nc v u Chu nh n , Tch Lan, Php, c, Nga, i Li v Ty Ban Nhav.v Hn na, tc phm trn khng nhng khong 90 nm trc y (1897) m ngay c hinnay, n vn cn c dng lm ti liu cn bn dy Pht Php bng Anh vn cho a s hcsinh, sinh vin v ch Tng ti hng trm trng trung, i hc Pht gio cng nh cc cha,Pht hc vin Tch Lan, n , M Lai, Tn Gia Ba, v nhiu quc gia Chu khc.V nhn thy li ch thit thc nh th, nn ln u tin, chng ti c gng dch tp sch ny rating Vit, mong ng gp phn nh vo kho tng vn ha Pht gio Vit Nam ti hi ngoi;cng nh gip cho cc Pht t, nht l gii tr thanh, thiu nin Vit Nam ti Hoa K, cngcc quc gia c v u Chu c thm ti liu Pht Gio bng song ng Anh-Vit tin bnghin cu. Chng ti dch xong cun sch t ma h nm 1986, nhng v thiu nhn duyn nnn nay, n mi c in ra gi n qu v.Chng ti cng xin tha, ngn ng Php c cu: Dch l phn bi (Traduire cest trahir), nht ldch sch Pht gio, cha ng trit l thm su li y dy nhng thut ng ting Pali v


3/62

Sanskrit (Phn) kh hiu; cho nn, mc d ht sc tra cu trong hon cnh thiu thn t inv danh t Pht hc bng ting Vit-Pali-Sanskrit nh hin nay ti hi ngoi, chng ti chc chns khng trnh khi c nhng li lm, s st.Chng ti mong dch lm sao va st ngha cu vn ca nguyn bn, va lt ht ca tc gic chng no hay chng y, qu c gi khi c khng thy l bn dch. C nhng

trng hp, v mun c r ngha, nn chng ti phi thm vo sau cu vn dch vi cht trong hai du ngoc. Hu ht cc danh t Pht gio v trit l, nhn hoc a danh ting Paliv Sanskrit (Phn), chng ti u dch ra Vit ng, v c ghi km sau c nhng ting Pali,Sanskrit gip qu c gi tin b tra cu.Ring bn Ph Lc (Appendix) phn sau cun sch ny, chng ti ch dch Mi bn (14) iuTin Tng Cn Bn ca Pht Gio trn m thi; cn on di lit k danh tnh ca qu ChTng, Pht t i din nhng phi on cc nuc n tham d i hi Pht gio t chc tiAdyar, Madras (n ) vo thng 01 nm 1891, (trang 92, 93, v 94), chng ti khng dch vnhn thy khng my cn thit.Tin y, chng ti xin chn thnh cm n Thng Ta Thch c Nim, Gim c Pht HcVin Quc T ht lng khch l, gp nhiu kin b ch, v nht l gip chng ti phng

tin n hnh dch phm ny.Sau cng, chng ti knh mong qu ch tn, thin c; php hu n nhn cng cc bc cao minhthc gi s vui lng b chnh cho nhng sai lm, thiu st, nu c; nh , sau ny cun schs c hon chnh, y hn trong k ti bn.

Hoa K, ma Vu Lan 2531 (1987)THCH TR CHN

S LC TIU S CA TC GIHENRY STEEL OLCOTTH.S. Olcott sinh ngy 02-08-1832 ti qun Orange, tiu bang New Jersey ( Hoa K). L mt hcgi Pht gio uyn thm v k gi ti ba, ng tng phc v vi chc i t trong qun lc HoaK. Nm 1875, ng gp b H.P. Blavatsky (1831-1891) mt Pht t ngi Nga ti nng tri anhem ng Eddy Chittenden (New York).y l cuc hi ng lch s v t , di s hng dnca b Blavatsky, i t Olcott hiu bit Pht gio. Cng trong nm 1875, c hai ngi hptc thnh lp Hi Thng Thin Hc (Theosophical Society) ti New York.Nhm mc ch chn hng chnh php ang suy i ti Tch Lan gy nn bi chnh sch ngci Pht gio ca cc chnh quyn thc dn Thin Cha Gio B o Nha (1505-1658), Ha Lan(1658-1796)vAnh Quc (1796-1947)trong sut gn 4 th k; ngy 17-05-1880 b Blavatsky

cng i t Olcott n Galle, mt hi cng min Ty nam Tch Lan, vi s tip n nng nhitca hng ngn dn chng a phng. Tun sau, sng ngy 25-05-1880, c hai pht nguyni theo con ng gic ng ca c Pht, v xin th tr tam quy ng gii vi Thng TaBulatgama ti cha Wijayananda. Bui l gy xc ng cho hng ngn ch Tng v Pht thin din, v y l ln u tin trong lch s, l quy y cho ngi Pht t u M (da trng)c tchc ti Tch Lan.

Vo lc y, Olcott trnh by kin cho cp lnh o Pht gio Tch Lan bit rng mun chnhng, pht huy chnh php ti x ny chng li nhng hot ng n p, k th ca chnh


4/62

quyn v cc t chc Thin Cha gio, vic trc tin cn lm l nn m cc trng Pht giodng Anh Vn lm chuyn ng, dy d cho cc tr em Tch Lan. Vi s ng h c lc cagio hi Tng gi v nhiu c s Pht t lnh o, ngy 17-06-1880, ng ng ra thnh lp utin hi Pht gio Thng Thin Hc (The Buddhist Theosophical Society) v sau ny hi phttrin xy dng c 7 chi nhnh khp ni trong nc. Mc ch chnh ca hi nhm kt hp cccng nhn Pht t khng phn bit giai cp hay chc v, thnh mt khi thng nht gp phntch cc trong vic thit lp cc trng hc Pht gio v gip hng dn chng Pht t nghoa phng.

Khi Olcott mi n Tch Lan, khp ton quc khng c mt trng hc Pht gio no dy tingAnh nhn c s ti tr ca chnh ph. Trong khi , cc on truyn gio Thin Cha gm cGio hi La M, vi s gip ca chnh quyn, h xy dng c tt c 800 trng hc. ngn chn khng cho Pht gio thit lp c s gio dc, gii hu trch by gi ban hnhnhiu lut l kht khe nh mun m trng phi c giy php ca v thng c (Governor) chnhquyn Anh cp v khng trng no hi iu kin nhn s gip ca chnh ph, tr phitrng mi ngy vo gi u c ging dy Kinh Thnh (No school was eligible for grants ofaid from the government unless it devoted the first hour of the day to the teaching of the Bible).

Vo nhng nm 1880 v 1882, Olcott cng vi thanh nin David Hewanitarne (sau ny l c i

c Angarika Dharmapala: 1864-1933) lm thng dch, dng xe b hoc i b t lng nyqua lng kia khp thn qu thuyt ging ku gi mi ngi quay v theo gio l ca c Pht;v c ng qun chng ng gp gy qu kin thit cc trng hc Pht gio. Do n lc ny cang, hi Pht gio Thng Thin Hc ni trn, nm 1897 thnh lp c 25 trng nam, 11trng n v 10 trng nam ln n. n nm 1903, Hi xy dng c 174 trng vi khong30,000 hc sinh, v nm 1940 khp ton quc s cc trng tng ln ti 429 trong c 12trng Trung Hc. Hin nay cc trng ny u do chnh ph kim sot v ti tr.

Khng nhng ch c Tch Lan m i t Olcott cn vn ng h ho thnh lp cc trng hcPht gio ti nhiu quc gia khc nh Nht Bn, Thi Lan, Min in v n . Ngoi ra, gip Gio hi Pht gio Tch Lan c ni din n ni ln ting ni ca mnh trong cng ngPht t, nht l i vi d lun qun chng khi b chnh quyn Thin Cha n p, Olcott khuyn khch hi Pht gio Thng Thin Hc vo thng 12 nm 1880 cho ra t Sarasavi

Sandarasa m v sau n bin thnh tp ch ting Anh The Buddhists (Pht t) do Hi Thanhnin Pht gio (Young Mens Buddhist Association) xut bn hng thng v hin nay vn cntip tc.

Gia lc mi ngi Chu u sng hon ton cch bit vi dn bn x, o hu Olcott ngtrong hng ng ca i a s ch Tng v qun chng Pht t Tch Lan b n p, ng sang Anhquc i din cho h, nhiu ln tranh u ginh li quyn li cho Pht gio ti x ny. Kt qul nm 1885, ln u tin ngy l Pht n Rm thng 04 Vesak ( khong thng 05 dnglch) c chnh quyn thc dn Anh cng nhn nh ngy l cng cng (public day) m trckia iu ny ch c n dnh cho cc ngy l ca Thin Cha Gio.

Nm 1889, cng vi Thng Ta H. Sumangala (Tch Lan), i t Olcott phng theo 6 mu hoquang ca c Pht (xanh, vng, , trng, da cam v mu tng hp ca 5 mu va k) pht

ha mu c Pht gio m ngha theo li ng pht biu N c th c tt c cc nc Phtgio chp nhn nh mt biu tng quc t cho tn ngng ca h, ging nh cy thnh gi ivi nhng tn o Thin Cha (The flag which could be adopted by all Buddhist nations asthe Universal symbol of their faith, thus serving the same purpose as the cross does for allChristians). L c ny c treo ln u tin cc cha Tch Lan, vo dp l Pht n nm (1889) v 61 nm sau, n c chnh thc cng nhn lm c Pht gio th gii ti i hiPht gio Quc T t chc hp Colombo (th Tch Lan) nm 1950. Hin nay l c cgn 80 quc gia s dng trong cc ngy l Pht gio trn ton th gii.


5/62

i t Olcott cng gp phn vo cng cuc pht trin chn hng Pht gio ti nhiu nc u v chu khc. Nm 1885, i t u tin sang thm, thuyt ging nhiu ni cng cng ti Min

in (Burma); v trc khi ri x ny, ng thnh lp Ngng Quang (Rangoon) 3 chinhnh ca Hi Thng Thin Hc cho 3 on th Pht gio, n gio v ngi Chu u. ngcng 2 ln sang ving thm Nht Bn. Ln u nm 1888, ng i khp ni thuyt trnh t nht70 bi ging ti cc cha, trung tm, hi on Pht gio Nht trong vng 3 thng vi tng skhong 187,000 ngi n d thnh. Ln th 2, ng thc hin c mt cng tc quan trng l mang li s ha hp, on kt gia cc tng phi Pht gio ca i Tha (Bc tng) NhtBn, i Hn (Korea), Trung Hoa, Ty tng v.vvi Tiu Tha (Nam tng) n , Tch Lan,Min in, Thi Lan v Lo quc (Laos)v.v... bng cch dn chng, nu ln nhng gio l cnbn tng ng gia cc tng phi Pht gio ni trn.

Nm 1886, ng thnh lp ti th trn Adyar, tiu bang Tamil Nadu (min Nam n) mt th vinln, ni hin lu gi nhiu kinh sch gi tr v Pht gio v cc tn gio khc trong c khong17,584 tc phm chp bng tay trn l bi. Ngy nay, a s hc gi n v Ty Phngthng n y su tp nhng ti liu rt him v cc tn gio ln trn th gii. i t Olcottmt ti Adyar (n ) ngy 17-02-1907, li cc tc phm:1. The Buddhist Catechism (Pht Gio Vn p), xut bn u tin nm 1881;2. Old Diary Leaves (Nhng trang nht k c) gm 6 tp (1928-1935).

THCH TR CHNTI LIU THAM KHO:1. Buddhism in Ceylon, Its Past and Present by H. R. Perera, Kandy, Sri Lanka, 1960.2. The Buddhist Revival in the 19th Century by Olcott Gunasekera in DIAMOND JUBILEE 2462-2522 (All Ceylon Buddhist Congress), Colombo, Sri Lanka.3. The Betrayal Of Buddhism: An abridged Version of the Report of the Buddhist Committee ofInquiry 2499/1956, Colombo, Sri Lanka.4. Anagara Dharmapala His Life and Personality by Andrew Scott in THE MAHA BODHI,Vol.75, Nos.10-11 (1967), Calcutta, India.5. Colonel H. Steel Olcott An American loved by Asians by Dr. Buddhadassa P. Kirthisinghe inTHE MAHA BODHI, Vaisakha Number, Vol. 83, Nos. 4-5 (1975), Calcutta, India.6. The Medieval History of Buddhism in Sri Lanka by N.A. Jayawickrama in BUDDHA MARGA,Vesak Annual, Colombo, Sri Lanka, 1980.LI TNG t lng knh mn, ti xin tng cun Pht Gio Vn p (The Buddhist Catechism), c

tu chnh ny, n bc o s v l bn ca ti trong nhiu nm qua, Trng Lo HikkaduweSumangala, tr tr ngi cha trn i Adam (Sripada), cng lnh o Pht gio khu vc min Ty

(Tch Lan).


6/62

H. S. OlcottAdyar, 1903

GIY CHNG NHNLN XUT BN U TIN

i Hc Vidyodaya,Colombo, ngy 07-07-1881Ti chng nhn rng, ti duyt xt k lng bn dch ting Tch Lan (Sinhalese) cun schPht Gio Vn p do i t H.S Olcott bin son, v n ph hp vi kinh in ca gio l Phtgio Nam Tng. Ti xin gii thiu tc phm n nhng gio s ti cc trng Pht gio, v vitt c c gi no mun ph bin gio l n hng ngi mi bt u, nhng c im cn bnv tn gio ca chng ta.H.SUMANGALAVin Trng i Hc Vidyodaya, Pirivena.

i Hc Vidyodaya,Ngy 07-04-1897Ti duyt xt n bn ting Anh ln th 33 ca cun sch Pht Gio Vn p, vi s gip ca cc nh phin dch, v xc nhn s gii thiu cho vic dng n ti cc trng Pht gio.

H. SUMANGALA TA

LN XUT BN TH BA MI BA

Trong vic sa son li bn chnh, ti thm nhiu cu hi v tr li vo nguyn bn ca cunPht Gio Vn p trong mi ln ti bn bng Anh Vn, ty cc dch gi dch cun sch rabt c ting bn x khc no m n c th dch c. Mc ch khim tn ny l nhm trnh bys tm tt ngn gn, nhng bao qut v lch s, o c v trit hc Pht gio nhng ngimi bt u c th thu hiu v lnh hi c gio php cao siu m c Pht dy, cngnh gip h d dng hn trong s hc hi chi tit gio l . Trong bn in ln ny, mt s lncu hi v tr li mi c thm vo, trong khi ni dung c phn chia thnh nhm theo 5tit mc: 1) Cuc i ca c Pht; 2) Gio l; 3) Tng gi; 4) Tm lc lch s Pht gio, cci hi kit tp, v s truyn b ca n; 5) S ha hp gia Pht gio v khoa hc.

iu ny, ti tin tng rng s lm tng thm ln lao gi tr ca tp sch nh, v khin n thchhp hn dng ti cc trng Pht gio, trong Tch Lan, hn 100 trng c dnchng Tch Lan m ra, di s gim st tng qut ca Hi Thng Thin Hc. Sa son ln tibn ny, ti nhn s gip qu bu ca vi ngi bn ng nghip Tch Lan thm nin v t cch nht.

Bn chnh c duyt xt li cng vi ti tng ch bi v T kheo (bhikkhu) kim hc gi H,Sumangala v v Ph Vin Trng trng i Hc Pali Tch Lan, ng Heyantuduve

Anunayaka Terunanse; v Thng Ta (Sumangala) cng hoan h xem li k lung s hiuchnh ny v cho ti nhiu kin v gi. Cho nn, n c gi tr ca s trnh by ng n v


7/62

Pht gio thuc Nam Tng thu nhn ct yu t nhng ti l iu trc tip. Cun Pht Gio Vnp ny c xut bn n 20 th ting, chnh bi nhng ngi Pht t v cho cc Pht t.

H. S. OlcottAdyar, ngy 17-05-1897

TALN XUT BN TH BA MI SU

S ph bin ca tp sch nh ny dng nh khng st gim, ln xut bn ny tip theo ln tibn khc c i hi. Trong lc n bn hin nay ang in, th bn in ting c ln th hai,dch li bi nh hc gi Dr. Erich Bischoff c pht hnh ti Leipzig do nh xut bn GriebensCo., v bn dch Php ng ln th ba bi ngi bn v ng nghip ca ti, thiu t D.A.Courmes, c sn sng ti Ba L (Paris). Bn dch mi ting Tch Lan cng ang sa son tiColombo. Tht l iu rt hi lng i vi mt Pht t cng khai nh ti c, thy iu quchn thnh ca mt hc gi nh ng G. R. S. Mead, tc gi cun Fragments of a FaithForgotten, Pistis Sophia, v nhiu tc phm khc v ngun gc Thin Cha, ch n gi trca sbin son (cun Pht Gio Vn p). ng ta vit trong tp ch Thng Thin Hc: Tc

phm c dch ra hn 20 th ting khc nhau, v c th ni m khng c g qu ng muthun, l cng c tch cc nht trong vic truyn b Pht gio cho thi gian nhiu ngy trong binnin s ca nn gio php m mng di lu . t nht, cc Pht t Tch Lan c th n tr mnn ca lng tri n m h mang n i T Olcott cng nhng thnh vin khc ca Hi ThngThin Hc phc v cho ngi Tch Lan, v vn ln lm rng r cho chnh ngun gc vo gio ca h.Nh th, cng tc tip tc, v nh c quan khim tn ny, nhng li dy ca Pht Php angc truyn b trn khp th gii.

H.S. OlcottAdyar, ngy 07-02-1903

TALN XUT BN TH BN MI

Tnh cch i chng ca tp sch nh ny c chng t qua s khng ngng i hi nhngln ti bn bng Anh vn v cc ngn ng khc. Nhn vo ni dung ca ln xut bn hin nay, tithy rt t c s thay i hoc b tc thm vo,v tc phm chng t s trnh by mt kin rtchnh xc v ni dung ca nn Pht gio Nam Tng; v nh mc ch ca ti l khng bao givit mt bi tiu lun di cho vn , ti kim ch s cm d i ra ngoi trong vic bn rngn nhng chi tit, mc d thch th i vi sinh vin ca mn hc tn gio t gio, nhng v chtrong vic sp t hp l cho s hng dn s ng.Bn dch mi ting Tch Lan (ln xut bn th 38) ang sa son do ngi bn ng knh cati, ng D. B. Jayatilaka. Vin trng trng i hc Pht gio Ananda ti Colombo, in cmt phn, nhng khng th hon tt cho n khi ng ta cgim bt mt vi s thc bch vthi gi ca ng. Bn dch ting Tamil (n bn ln th 41) c thc hin bi cc nh lnho ca cng ng Panchama ti Madras (n ) v s c pht hnh mt ngy gn y. Bndch ting Ty Ban Nha (ln xut bn th 39), ang nm trong tay bn ca ti, ng Senor Xifre,v bn dch ting Php (in n ln th 37) hin c ni Thiu T Courmes.


8/62

Ti s chng ti s phi ch i lu v s gip ca cc nh s Pht gio, phn ln t nhngv tr thc ca Tch Lan, t nht ti khng c th, trong thi gian 20 nm mt thit trao i kch ng s nhit tm ca h. Ti thy dng nh lun lun khng thch hp cho mt ngiHoa k, khng uyn bc bao nhiu, ng c cho dn chng Tch Lan mong ch, trong vicgip nhng ngi ny dy Pht Php cho cc con em ca h; v ti ngh rng ti ni trongln xut bn trc y, ti ch bng lng vit cun Pht Gio Vn p, sau khi ti nhn thy rngkhng c mt T kheo no chu lm iu . Mc d cha hon ho, t ra ti c th bo rngcun sch cha ng ng tinh hoa ca khong 15,000 trang kinh in Pht gio m ti clin h n tc phm ca ti.

H.S. OlcottAdyar, ngy 07-01-1905

TA LN XUT BN TH BN MI HAI

Tc gi tp sch Pht Gio Vn p ny t gi ci i, nhng trc khi t trn, ng ta spxp vi Thng ta Sumangala, thc hin mt vi s sa cha nh trong cun sch. Nhngiu ny c b tc vo n bn hin nay do mun ca Thng Ta (Sumangala) by tvi ti ti Colombo, thng 11 nm 1907.

Ti khng sa i s nh s th t ca nhng cu hi, v n c th gy nn s nhm lntrong lp hc v s thay i cc con s, nu vi hc sinh ny c nhng n bn c hn, v vingi khc li dng bn in mi.

ANNIE BESANTAdyar, ngy 17-02-1908

PHN I

I SNG CA C PHT

1. Hi:Bn theo tn gio [1] no?p: Pht gio.2. Hi: Pht gio l g?p: l gio l thuyt ging bi nhn vt v i, gi l c Pht.3. Hi: Phi chng Pht gio l danh xng ng nht ch cho gio l ny?p: Khng. l t ng ca Ty Phong, danh t thch hp nht l Pht php (BuddhaDharma).

4. Hi: Mt ngi bn gi l Pht t, phi chng ch v cha m sinh h ra l Pht t?


9/62

p: Khng phi vy. Pht t l ngi khng nhng ch tin tng vo c Pht nh bc Thycao c nht, tin vo gio l do Ngi thuyt ging v gio on ca cc Thnh Tng (Arhats), mcn phi hnh tr gii lut ca c Pht trong i sng hng ngy na.5. Hi:Nam Pht t ti gia gi l g?

p: u B Tc (Upsaka).6. Hi:Cn n Pht t?

p: u B Di (Upsik).7. Hi: Gio php ny c thuyt ging ln u tin vo lc no?

p: C s bt ng kin v nin i chnh xc, nhng theo kinh in Tch Lan vo nm 2513ca nm Kali Yuga hin nay.

8. Hi: Hy cho bit cc nin i trng yu trong s ging sinh ca v Gio ch?p: c Pht ging trn di chm sao Visa, vo ngy th ba, thng 5 nm 2478 (Kali Yuga);Ngi vo rng tu nm 2506; thnh Pht nm 2513; v thot vng lun hi nhp Nit Bn(Paranirvana) nm 2558 vo lc 80 tui. Mi bin c ny xy ra vo ngy trng trn, cho nn ttc ukt hp chnhi l vo ngy trng trn ca thng Wesak (Vaisakha) vo khong thng05 dng lch.9. Hi: c Pht c phi l Thng khng?

p: Khng. Pht gio dy rng khng c s ha thn ca thn linh?10. Hi: Phi chng c Pht l mt con ngi?

p: Vng! Nhng l mt ngi gic ng, cao siu v thnh thin nht, t mnh tu tp trongv lng kip vt hn cc chng sanh khc, ngoi tr ch Pht trong qu kh.11. Hi: Trc c Pht (Thch Ca) c nhiu v Pht khc khng?

p: C, iu s c gii thch sau.12. Hi: Ting Pht c phi l tn ca Ngi khng?

p: Khng. l danh t ch cho mt trnh hoc trng thi ca tm thc, ci tm sau khin t ti s pht trin cng tt.13. Hi: Trng thi gi l g?

p: Gic ng (thnh Pht) hay ngi c tr tu hon ton. Ting Pali gi l Sabbannu, ng ctr tu v cng tn. Phn ng gi l Sarvajna.14. Hi: Tn tht ca c Pht l g?


10/62

p: SIDDHARTHA (Tt t a) l tn hong tc ca Ngi, v h ca Ngi l GAUTAMA hocGOTAMA (C m). c Pht l hong t cavngquc Ca T LaV (Kapilavastu)thuc gianh danh ting Okkaka ca th tc Thi Dng (Solar).15. Hi: Thn ph v thn mu ca Ngi l ai?

p: Vua Tnh Phn (Suddhodana) v hong hu Ma Gia (Maya) gi l i Ma Gia (MahaMaya).16. Hi: Nh vua tr v chng tc no?

p: B tc Thch Ca (Sakya) v ging dn A-ry-a (Aryan) thuc giai cp St Li(Kshattriyas).17.Hi: Vng quc Ca T La V (Kapilavastu) u?p: Ti n , cch xa thnh ph Ba La Ni (Benares) 100 dm v hng ng bc, v ni HyM Lp Sn (Himalaya) khong 40 dm. N nm trong vng Nepal Terai. Vng Quc ny ngynay khng cn na.18. Hi:Cnh con sng no?

p: Sng R-hi-ni (Rohini), nay gi l R-ha-na (Rohana).19. Hi: Xin cho ti bit Thi T Tt t a ging sinh nm no?

p: Nm 623 trc Ty Lch.20. Hi:a im chnh xc u?

p: Ni ny ngy nay c r rng tm thy. Nhn vin kho c ca chnh ph n khmphtrongkhurng vng Nepal Terai,mt tr do nh vua Pht t v i A Dc (Asoka) cho dng nn ngay chnh ti a im .Ngy xa, ch ny c bit l vn Lm T Ni (Lumbini).21. Hi: Thi t c cuc sng y th vui v huy hong nh cc hong t khc hay khng?p: Thi t c y ; ph hong, vua (Tnh Phn) xy ct cho thi t ba lu i gm cchn, nm, v ba tng trang hong p , thch hp vi ba ma n , lnh, nng v ma.22. Hi: Cnh tr cc lu i ny nh th no?

p: Xung quanh mi lu i c vn y bng hoa thm ngt, p , vi sui nc phun, cyy chim ht, v nhng con cng i chm ri trn mt t.23. Hi: Thi t sng c mt mnh?

p: Khng. Nm 16 tui, thi t kt hn vi cng cha Da Du La (Yasodhara), con gi vuaThin Gic (Suprabuddha). Nhiu cung n p , gii ma ht, cng thng xuyn bn cnh gip vui cho thi t.


11/62

24. Hi:Thi t ci v bng cch no?p: Theo truyn thng ca dng St Li (Kshattriya) hay tng qun ngy xa, bng cchchin thng cc i th trong nhng tr chi, cng tp luyn s tinh xo v anh dng; cui cngnngDaDuLac chn la trong s nhng cng cha tr p, cng i vi cc thn phca h n tham d cuc u (mela).25. Hi: Sng gia nhng lc th ny lm sao thi t c thtr nn ngi ton tr?

p: Bm sinh thi t vn c nhiu tr tu, ngay khi cn nh thi t t ra hiu bit tt c ccmn ngh thut v khoa hc, m hu ht khng cn phi hc. Thi t c nhng gio s ti giinht, h bt c iu g h dy, thi t u t ra nhanh chng hiu bit.26. Hi: Phi chng thi t thnh Pht trong cc lu i trng l ?

p: Khng. Thi t t b tt c v mt mnh vo tu trong rng.27. Hi: Ti sao thi t lm nh vy?

p: Ngi tm ra ngun gc ca mi kh au v con ng gii thot khi nhng kh au y.

28. Hi: Thi t hnh ng nh th, phi chng v lng ch k?p: Khng; v lng t bi bao la i vi tt c chng sanh khin Ngi hin thn cho phc lica h.29. Hi: Nhng lm sao Ngi c c lng t bi rng ln ny?

p: Vi s quyt tm mun thnh Pht, tri qua nhiu i nhiu kip, thi t tu tp hnh tbi .30. Hi:Vo lc y thi t t b nhng g?

p: Nhng lu i trng l, s ph qu xa hoa, th vui, ch nm m m, y phc p , thc nngon v sn h x tc; Ngi t b ngay c ngi v hin v a con c nht, La Hu La(Rahula).31. Hi:C ai hy sinh nhiu nh th v li ch cho chng ta khng?

p: Khng c mt ai trong thi i ny ca th gii hin nay: Chnh v th m cc Pht t knh yu c Pht, v nhng Pht t thun thnh c gng mong c nh Ngi.32. Hi: Nhng phi chng l t c ngi chu t b tt c hnh phc th gian, ngay c chnh s

sng, v phc li cho ng bo ca h?p: Chc chn vy. Nhng chng ta tin rng c tnh v tha v lng yu thng nhn loi

ny c chng t qua s t b hnh phc Nit Bn ca thit trong v lng kip trc, khiNgi sanh lm v sa mnXu-M-a (Sumedha) vo thi c Pht Nhin ng (Dipankara): Lcy (nu) thi t nhp Nit Bn, thi t khng yu thng nhn loi hn chnh mnh. S t bny bao gm c s t nguyn ca thi t chu ng mi iu kh hnh trong cuc sng th giancho n khi Ngi thnh Pht, v li ch khai th cho tt c chng sanh con ng gii thot, vmang li s an lc cho th gii (nhn loi).


12/62

33. Hi: Thi gian no thi t vo tu trong rng?p: Vo nm Ngi 29 tui.34. Hi:Cui cng iu g khin thi t quyt nh t b tt c mi th m ngi i thnght sc m say i vo rng tu hnh?

p: Khi Ngi ngi trn xe nga do ra ngoi thnh, mt v thin thn Deva [2] to ra trc mtthi t bn cnh tng xc ng trong bn trng hp khc nhau.35. Hi:Bn cnh tng gm nhng g?

p: Mt ngi rt gi suy nhc v tui tc, mt ngi bnh, mt xc ngi cht v mt v SaMn tu hnh.36. Hi: Ch mt mnh thi t trng thy nhng cnh ny?

p: Khng, Xa Nc (Channa), ngi hu cn ca Ngi cng trng thy cc cnh .37. Hi: Ti sao nhng cnh ny, rt quen thuc vi mi ngi, khin thi t i vo rng tu

hnh?p: Chng ta thng thy cc cnh : Thi t cha tng gp, nn chng gy xc ng suxa n tm hn Ngi.38. Hi: Ti sao Thi t khng nhn thy chng?

p: Khi Thi t mi sinh cc nh chim tinh B La Mn on trc rng, mt ngy no thi t s t b sn h x tc, v (i tu) thnh Pht. Vua cha (Tnh Phn) khng mun vngquc ca mnh khng c ai tha k, cn thn ngn nga khng cho thi t thy bt ccnh tng no c th gi ra trc mt cc cnh kh au, cht chc ca kip ngi. Ngay ckhng mt ai c php ni nhc n nhng iu vi thi t. Ngi hon ton ging nh mtt nhn b giam gia nhng lu i v cc vn hoa xinh p. Chng c bao bc bi cc bctng cao, v bn trong mi vt c thit by v cng m l, ng hu thi t khng cn muni ra ngoi nhn thy nhng cnh phin ly kh au trong cuc i.39. Hi: Phi chng thi t c t tm n ni vua cha s rng Ngi c th mun t b tt c vhnh phc ca th gian?

p: Vng; Hnh nh thi t cm thy qu t bi thng xt tt c chng sanh.40. Hi: trong rng, lm sao thi t hy vng tm hiu c nguyn nhn ca kh au?

p: Bng cch trnh xa tt c nhng iu c th ngn cn Ngi suy nghim su xa v mingun gc ca kh au v bn th ca con ngi.41. Hi: Bng cch no thi t vt thot hong cung?

p: Vo mt m, khi mi ngi say ng, thi t thc gic, nhn ln cui ngi v hin v a


13/62

con th ang ng; Ngi cng Xa Nc, ci nga trng Kin Trc thn yu, v i ra ca cung in.Ch Thin (Deva) lm cho nhng tn lnh gc cng thnh ca vua cha ng say, h khngth nghe ting ng ca v nga.42. Hi: Nhng cc cng thnh u ng cht ht phi khng?

p: Vng; nhng cc Thin Thn m ca khng mt ting ng nh, v thi t phngnga lao vo m ti.43. Hi: Thi t i u?

p: n b sng A-n-ma (Anoma), rt xa thnh Ca T La V.

44. Hi: Ri thi t lm g?p: Ngi xung nga, dng li kim ct m tc p, khoc ln mnh chic y vng ca nh tukh hnh, trao trang sc v nga Kin Trc cho Xa Nc, bo ng ta mang v cho ph hong.

45. Hi:Ri thi t i u?p: Ngi i b n thnh Vng X (Rajagraha), kinh ca vua Tn B Sa La (Bimbisara), xMa Kit (Magadha).46. Hi: Ti y, ai n thm thi t?

p: Vua cha v c triu nh. [3]46a. Hi: Sau , thi t i u?

p: n u Lu Tn Loa (Uruvela), gn cha i Gic (Maha Bodhi) hin nay, B o

Trng (Buddha Gaya).

47. Hi: Ti sao Thi t n ?p: V trong rng ny c nhiu nh tu kh hnh, rt o c m thi t v sau tr thnh t ca h, vi hy vng tm ra chn l m Ngi ang tm cu.48. Hi: Cc o s ny theo tn gio no?

p: Theo n gio (Hindu): h l cc v B La Mn Brahmanas.[4]49. Hi: H dy nhng g?

p: T hnh h, dy v mnh lit thn xc con ngi c th t n s gic ng hon ton.50. Hi: Phi chng thi t tm thy ng nh th?

p: Khng; thi t tm hc phng php v thc hnh theo nhng cch tu p xc ca h,nhng Ngi vn khng tm ra c ngun gc kh au ca kip ngi v con ng dn n sgii thot hon ton.


14/62

51. Hi:Ri thi t lm g?p: Ngi i vo rng gn u Lu Tn Loa (Uruvela), tu thin nh trong 6 nm, thc hnh phpmn p xc kh hnh nht.

52. Hi:Ch c mt mnh thi t?p: Khng; c nm ngi bn B La Mn cng tu vi Ngi.53. Hi:Cc v tn g?

p: Kiu Trn Nh (Kondanna), Bc (Bhaddiya), Thp Lc Ca Dip (Vappa), Ma Ha Nam(Mahnma), v c B (Assaji).54. Hi: Thi t p dng phng php tu hnh no nhm khai m tm mnh thu trit tonb chn l?

p: Ngi ta thin, nh tm suy tng n nhng vn cao siu ca cuc sng, v khp

kn nhn cn v nh cn, nhng iu c th lm gin on s qun st ni tm mnh.55. Hi: Thi t nhn n?

p: Vng, sut trong thi k tu tp. Thi t ngy cng dng t n v thc ung, cho n khiNgi mi ngy ch cn dng mt ht go hay ht m.56. Hi: Phng php tu hnh ny c mang li cho thi t s gic ng m Ngi mong cukhng?

p: Khng. Thn hnh thi t ngy cng tr nn gy yu v sc khe km st dn cho n mtngy kia, trong lc thi t ang chm ri i hnh thin, thnh lnh Ngi b kit sc, v t xu xungt bt tnh.57. Hi: Cc bn ng tu vi thi t ngh th no?

p: H tng rng thi t cht, nhng mt lt sau, Ngi tnh li.58. Hi: Ri thi t lm sao?

p: Ngi ngh rng s gic ng khng bao gi c th t ti bng cch hnh h xc thn haynhn i, m ch thnh tu c bng s gic ng ni tm. Thi t va thot cht do s tuytthc m vn khng t c tr tu hon ton. Cho nn Ngi quyt nh n ung tr li hu cth sng lu t nht n ngy thi t thnh bc chnh gic.59. Hi: Ai cng dng thc n cho thi t?

p: Ngi nhn thc n nng Tu X (Sujata), con gi ca nh qu tc, c ta nhn thy thit ang ngi ni gc cy a. Ngi ng dy nhn bt sa cng dng, xung tm sng NiLin Thuyn (Neranjara), dng thc n xong v i vo rng.60. Hi: Thi t lm g ?


15/62

p: Thi t suy ngh quyt nh vo lc chiu ti, thi ti ncyB (Bodhi), ni hin nayc cha i Gic (Mahabodhi).61. Hi: Ri thi t hnh ng th no?

p: Thi t quyt tm s khng ri khi a im ny, cho n khi Ngi chng thnh o qu.

62. Hi: Ch no ni cy B thi t ngi thin nh?p: Pha xoay v hng ng. [5]63. Hi: Trong m thi t chng ng nhng g?

p: Ngi thy r mi kip trc camnh, ngun gc ca lun hi sinh t, v con ng dit trht nhng dc vng. Vo lc bnh minh hm sau, tm ca Ngi hon ton chng o, nhchic hoa sen n trn u khp, v t ni Ngi ta ra nh sng ca o v thng, hay BnThnh . Thi t thnh Pht - bc Gic Ng, ng Ton Gic (the Sarvajna).64. Hi: Phi chng sau cng, thi t khm ph ra ngun gc kh au ca nhn loi?

p: Cui cng, Ngi tm thy. Nh nh sng mt tri ban mai xa tan bng ti ca m en,v pht hin cy ci, rung ng, ni , bin c, sng ngi, th vt, ngi cng vn vt; t nitm c Pht ta ra ton nh sng ca Gic Ng, v Ngi thy r nguyn nhn s kh cakip ngi, cng con ng gii thot nhng kh au y.65. Hi: Phi chng c Pht chin u d di trc khi Ngi t ti s ton gic ny?

p: Vng, nhng cuc tranh u tht mnh lit v khng khip. c Pht chinh phc nithn tm Ngi nhng c tnh t nhin, cng cc ham mun v dc vng ca con ngi gychng ngi cho s tm thy chn l ca chng ta. Ngi phi ch ng nhng nh hng xuca th gii ti li xung quanh Ngi. Nh mt chin s chin u anh dng ni chin trng

chng li nhiu k th, c Pht chin thng nh mt anh hng chinh phc, t c mcch ca Ngi; v s huyn b ca ni kh au nhn loi c tm thy.66. Hi: c Pht p dng o gic ng Ngi chng c nh th no?

p: Ni chung, u tin c Pht do d thuyt ging gio l cho mi ngi.67. Hi: Ti sao?

p: Bi v n qu nhim mu cao siu. c Pht s rng rt t ngi c th thu hiu c.

68. Hi: iu g khin c Pht thay i tng ny? [6]p: c Pht ngh rng Ngi c trch nhim thuyt ging cng r rng v d hiu cng tt,iu Ngi chng ng, v tin tng chn l c th thm nhp tm tr i chng ty theo nghiplc ca mi c nhn. l con ng gii thot duy nht, v c Pht thy rng mi ngi uc kh nng t ti. V vy, Ngi quyt nh bt u gio ha cho nm ngi bn c m trckia h t gi c Pht khi thy Ngi chm dt li tu kh hnh.69. Hi: c Pht gp nhng ngi ny u?


16/62

p: Ti vn Lc Uyn Ch Thin a X (Isipatana), gn thnh ph Ba La Ni (Benares).70. Hi:Ngy nay a im ny c th tm thy khng?

p: Vng, mt phn di tch ca ngi thp (stupa) hin cn tn ti ngay ch .71. Hi:Nm ngi bn c c sn sng th gio vi c Pht khng?

p: u tin, h khng chu nghe, nhng khi thy c Pht xut hin vi tng ho trangnghim, v li dy ca Ngi hin ha v c sc thu ht n ni sau h quay li v ht scch n Ngi.72. Hi: Bi php ny gy nh hng th no n h?

p: V nin trng, c Kiu Trn Nh (Kondanna), ngi hiu bit (Anna) l v u tinkhng cn thnh kin, chu th lnh gio php ca c Pht tr thnh t ca Ngi, v chngc qu A La Hn (Arhatship). Bn v kia, t lu sau cng theo gng Ngi Kiu Trn Nh.73. Hi: K tip, c Pht ha cho ai?

p: Mt thanh nin tr giu c, tn Da X (Yasa), con ca mt thng gia ph qu. Trong vng3 thng, c 60 ngi tr thnh t ( xut gia) ca c Pht.74. Hi:Ai l n t ti gia u tin ca c Pht?

p: M v v ca Da X (Yasa).75. Hi: c Pht lm g vo lc ? [7]

p: c Pht gi cc t ca Ngi li, ch gio y , v phi h i khp ni truyn b

gio php ca Ngi.

76. Hi: Cn bn ca gio l y l g?p: l con ng gii thot dn n i sng thnh thin v hnh tr theo nhng gii lut(Pht ch) m chng s c gii thch sau.77. Hi: Xin cho ti bit thc hnh theo cuc sng , c Pht gi l g?

p: Bt Chnh o.78. Hi: T ng Pali gi nh th no?

p: Ariyo Atthangiko Maggo.79. Hi: Sau , c Pht i u?

p: Ngi n u Lu Tn Loa (Uruvela).80.Hi: c Pht lm g y?


17/62

p: Ngi ha cho ng Ca Dip (Kashyapa), nh thng bc tr danh v l thy ca nhng tus (Jatilas), mt gio phi ln ca cc tn th la, tt c nhng ngi ny u tr thnh mn ca c Pht.81. Hi: K tip, v i t ca c Pht l ai?

p: Vua Tn B Sa La (Bimbisara) ca vng quc Ma Kit (Magadha).82. Hi: Vo thi , hai v no l t tr tu v thn tn bc nht ca c Pht?

p: Ngi X Li Pht (Sriputta) v Mc Kin Lin (Moggallna), trc kia h l mn chnhca nh tu kh hnh Sanjaya.83. Hi: H ni ting v nhng iu g?

p: Ngi X Li Pht vi tr tu (Prajna) bc nht, v c Mc Kin Lin, c thn thng (Iddhi) nht.84. Hi: Nhng thn thng ny c g huyn b khng?

p: Khng, l iu t nhin i vi mi ngi, v ngi no chuyn tu tp, u c th tti.85. Hi: Sau ngy xut gia, c Pht c nhn c tin tc g ca gia nh hong tc khng?p: C, khong 7 nm sau, trong lc c Pht tr ti thnh Vng X, vua cha Tnh Phn

(Suddhodana), gi s thn n triu thnh Ngi tr v thm ph hong, trc khi nh vuabng h.86. Hi:c Pht c tr v khng?

p: C. Vua cha cng vi thn tc v cc triu thn rt vui mng ra gp v nghnh n Ngi.87. Hi:c Pht c bng lng nhn li chc v c ca Ngi khng?

p: Khng, c Pht hin t gii thch cho ph hong bit rng thi t Tt t a giithot khi cuc sng (th tc) v nh th, hin nay tr thnh a v ca mt c Pht; m mingi u c th gn gi, thn thch vi Ngi. Thay v cai trmtb tchayquc gia, nhmtnhvua thgian, c Pht dng gio php (Dharma) cm ha tm hn tt c mi ngi tr thnh tca Ngi.88. Hi:c Pht c gp nng Da Du La (Yasodhara) v con ca Ngi l La Hu La khng?

p: C. V ca Ngi ht sc nh thng, khc lc thm thit. Nng cng bo La Hu Lathnh cu Ngi ban cho mnh quyn tha k Ngi, nh con ca mt v quc vng.89. Hi: Ri s vic xy ra nh th no?

p: c Pht thuyt ging gio php cho tng ngi v tt c, nhm cha lnh mi thphin no. Vua cha, con, v, ngi A Nan (em con ch), B t a (em con ch, v anh r


18/62

ca Ngi), tt c u quy y, tr thnh mn ca c Pht. Hai v t bc hc khc l ngi ANa Lut (Anuruddha), sau ny tr thnh bc i thin nhn; v ngi u B Ly (Upali), th cotc, sau thnh v tr lut (Vinaya) nht. C hai ngi u rt ni danh.90. Hi: V T Kheo Ni (Bhikkhuni) u tin l ai?

p: B Ba X Ba (Prajpati) l d v di mu ca thi t Tt t a. Nh b, nng Da Du La v nhiu phu nhn khc c c Pht thu nhn lm n t xut gia tc l T Kheo Ni.91. Hi: Vic xut gia ca thi t Tt t a, convuaTnh Phn; B t a, chucavua; DaDu La, du ca vua; v La Hu La, chu ni ca vua; gy nn hu qu nh th no i vinh vua?

p: Vic lm cho vua Tnh Phn rt bun, v nh vua phin trch c Pht, khin Ngiphi ch ra iu lut l gio hi khng nn nhn ngi xut gia, m khng c s bng lng cacha m h ang cn sng.92. Hi:Xin cho ti bit v s phn ca B t a (Devadatta) nh th no?

p: B t a l ngi rt thng minh, v nhanh chng liu o, nhng cng c nhiutham vng, nn ng ta sanh tm k v on th c Pht; cui cng B m mu sthi Ngi. Cng do s xi gic ca ng ta, vua A X Th (Ajtashatru), con vua Tn B Sa La, git hi ngi cha cao qu ca mnh, v tr thnh t ca B t a.93. Hi: B c gy tn hi g cho c Pht khng?

p: Khng c, nhng c tm ca B t a m mu chng c Pht tr li hi chnhng ta; v B phi (chu qu bo) cht mt cch thm khc.94. Hi: c Pht i gio ha trong bao nhiu nm?

p: Bn mi lm nm, trong thi gian ny, Ngi thuyt rt nhiu bi php. Thi thngc Pht v t ca Ngi i du ha v thuyt ging trong 8 thng nng, nhng vo ma an c(Was)- ma ma - c Pht v cc t dng ngh, nhp h cc tnh x (pansulas) hay cha(vihras), c xy ct dng cng (cho Ngi v Ch Tng) bi nhng v vua cha v th chgiu c.95. Hi: Nhng tnh x no danh ting nht?

p: K Vin Tnh X (Jetvanrma), Trc Lm Tnh X (Veluvanrma), B La Ph Tnh X(Pubbrma), Ni Cu Tnh X (Nigrodhrma), v Lc D Uyn Tnh X (Isipatanrma).96. Hi: Hng ngi no quy y c Pht v t ca Ngi?

p: Dn chng mi tng lp, quc gia, giai cp, vua cha (rjas), v cng nhn giu ngho,quyn th cng nh bnh dn, ngu dt v thng minh nht. Gio php ca c Pht ph hp vitt c mi ngi.97. Hi: c Pht nhp dit vo lc no?

p: Vo nm th 45, sau khi Ngi chng o Gic ng vo ngy trng trn thng 5. Nhn bitrng ngy vin tch gn k, vo bui ti, c Pht n thnh Cu Thi Na (Kusingra), mt ni


19/62

cch thnhphBa La Ni(Benares)khong120 dm. Trong rng cy Sa La ca vng quc MtLa (Mallas), ti rng U-ba-vc-ta-na (Upavartana) Cu Thi Na; gia hai cy Sa La (sala), cPht cho k ch nm ca Ngi, theo phong tc c truyn, quay u v hng bc. Ngi nm trn, vi tm hon ton thanh tnh, thuyt php cho cc t nghe li di gio cui cng, ri vnhbit chng.98. Hi: Nhng ln du ha sau cng , c Pht c quy y cho t mi no na khng?

p: C, mt nhn vt trng yu, v i B La Mn bc hc tn Tu Bt La (Subhadra). cPht cng thuyt php cho cc vng tn x Mt La v nhng ngi hu cn ca h.99. Hi: Vo lc tng sng vic g xy ra?

p: c Pht nhp i nh (Samdhi), v ri Ngi nhp Nit Bn (Nirvna).100. Hi: c Pht khuyn cc t ca Ngi nhng g trong li di hun cui cng?

p: Ngi dy: Ny cc T Kheo, Nh Lai gi y khuyn cc con nn ghi nh rng thn th vnng lc ca con ngi u phi hy dit. Hy tinh tn tu tp gii thot.101. Hi: Nhng chng c xc thc g cho chng ta thy rng c Pht, thi t Tt t a xa

kia, l mt nhn vt lch s?p: S hin hu ca Ngi chng t qu r rng nh cuc i ca bt c nhn vt no

khc trong c s.102. Hi: Hy k ra mt vi chng c .

p: 1) Bng chng ca nhng nhn vt trc tip bit c Pht.2) S khm ph ra nhiu ni v di tch ca nhng kin trc (tnh x) c ghi chp trong ccmu chuyn vo thi Pht cn ti th.3) Nhng bia k, tr v bo thp (dagobas) do cc vua cha sng gn thi i c Pht xydng nn tng nim Ngi, c th chng thc lch s v cuc i ca ng Gic Ng.4) S lin tc tn ti ca on th tng gi (Sangha) do c Pht thnh lp, v s duy tr ca hv s thc i sng ca Ngi ngay t u, c lu truyn t th h ny qua th h khc.5) S kin ngay trong nm c Pht nhp dit, v nhiu ln sau , cc cuc hp v i hiTng Gi c t chc kt tp kinh tng ng thi ca c Pht; v s truyn thanhng gio l c duyt xt , t cc bc tn s n ch t, cho n ngy nay.6) Sau khi lm l ha tng, x li (xng tro) ca c Pht c phn chia cho 8 v vua cha,v mi ngn thp (stpa) c xy ln th mt phn. Phn x li do vua A X Th thnh vtn tr th ti ngi thp thnh Vng X (Rajagaha); v khng y 2 th k sau, c vua ADc (Asoka) em phn pht th trong ton khp vng quc ca ng. Nh vua, d nhin, cnhiu iu kin bit r nhng x li ny ng l x li ca c Pht hay khng; ngay t lcban u, chng c bo tr ti bo tng vin hong gia Pt-Na (Patna).7) Nhiu t ca c Pht l cc bc A La Hn (Arhats). V do , c th kim sot tui thca h, nn sng c nhiu nm; v khng trnh khi c mt hay ba v trong s , sng


20/62

k tip nhau, vo thi k khong gia c Pht nhp dit v triu i ca vua A Dc. V th, nhvua c th nhn c t ngi cng thi, mi iu chng thc v s kin ca i sng cPht [8]

8) Chng ta bit, ti liu c s ng tin cy nht, tp i s c ghi chp cc bin c lch sTch-Lan (Sinhalese) v triu i vua Vijaya, nm 543 trc ty lch - phn ln thi k ca c

Pht vcho chngta rnhng iu c bit nht v i sng ca Ngi, cng nh i sng cavua A Dc v cc nh vua khc lin quan n lch s Pht gio.

103. Hi: c Pht c gi bng nhng danh xng tn knh no?p: Thch Ca Mu Ni (Skyamuni), Thch Ca S T (Skya-Simha), Thin Th (Sugata), o

S (Satth), u Chin Thng (Jina), Bc Gi Phm (Bhagavat), Th Tn (Lokantha), NhtThit Tr (Sarvajna), Php Vng (Dharmarja), Nh Lai (Tathgata) v.v

PHN II

GIO PHP HAY DHARMA

106. Hi: Danh t Pht (Buddha) c ngha l g?p: Bc Gic Ng hay ng c tr tu hon ton.107.Hi: Phi chng bn cho rng c nhiu v Pht ra i trc c Pht (Thch Ca) ny?

p: Vng, chng ti tin rng di s vn hnh ca lut nhn qu vnh cu, c khong cchmt thi gian, mt c Pht s xut hin, khi nhn loi m chm trong kh au v v minh vcn n s gic ng, th hnh nguyn ca c Pht l phi ra i gio ha chng sanh (xemli cu hi s 11)108. Hi: Bng cch no (mt chng sanh) tr thnh mt c Pht.p: Mt ngi, khi nghe v gp mt trong ccc Phtraithgian, linpht nguyn sngtheo Ngi nh vy, n mt kip trong tng lai, khi hnh gi thy nhn duyn thch hp, hcng s thnh Pht hng dn nhn loi thot vng sanh t lun hi.109. Hi: Hnh gi hnh ng nh th no?

p: Tri qua nhiu kip sng, hnh gi n lc dit tr lng tham dc, tu tp t n tr tu,v pht trin nhng nng lc cao hn. Nh vy, hnh gi dn dn tr nn thnh thin, siu vithn trong c tnh, v su dy hn trong o c cho n khi, tri qua v lng kip lun hi,

cui cng hnh gi t n qu v Ton Thin, Gic Ng, Ton Gic, ng Tn S l tng canhn loi.110. Hi: Trong khi tri qua nhng kip ti sinh, s pht trin dn dn ny ang din tin, chngta gi tn hnh gi l g?p: Bodhisat hay Bodhisattva (B Tt). Nh vy, thi t Tt t a C m (SiddharthaGautama) l mt v B Tt cho n khi Ngi thnh Pht di cy B (Bodhi) thing ling Gaya.


21/62

111. Hi: Chng ta c ti liu no ni v nhng kip ti sinh ca Ngi lm B Tt hay khng?p: Trong tp Bn Sanh Kinh (Jtakat-thakath), cun sch ghi chp nhng truyn tin thnca B Tt, c khong vi trm mu chuyn v loi .112. Hi: Nhng mu chuyn ny dy bi hc g?

p: Mt con ngi, tri qua v lng kip lun hi, c th mang hnh nguyn rng ln v t bi,gip hnh gi dit tr nhng tng xu v pht trin cc vic lnh.113. Hi: Chng ta c th n nh s lng nhng kip ti sinh m mt v B Tt cn phi triqua trc khi B Tt tr thnh Pht c khng?

p: D nhin l khng. iu ty thuc c hnh ca v B Tt, trnh tu chng m Ngi tti khi B Tt pht nguyn tr thnh Pht, v nhng iu khc.114. Hi: Chng ta c cch phn loi cc v B Tt c khng? Nu c hy gii thch.

p: B Tt - v Pht tng lai - c phn lm 3 hng.115. Hi: Hy k tip ba hng B Tt ny l g?

p: Panndhika hay Udghatitajna Bc chng qu chm nht, Sadhdhika hay Vipachitajna Bc chng qu chm v Virydhika hay Gneyya - Bc chng qu nhanh chng. Bc BTtPanndhika tu hnh tr tu, bc B Tt Saddhdhika tu hnh Tn, v B Tt Virydhika tuhnh Tinh tn. Hng B Tt th nht chngdnbi Tr tu,vkhngvivng; hng th haihon ton t c Tin, nn khng ch tm n s hng dn ca Tr Tu; v hng th bakhng bao gi tr hon trong vic lm iu thin. bt chp mi hu qu xy n cho chnh mnh.B Tt thc hnh khi nhn thy l vic lnh nht v cn phi lm.116. Hi: Khi v B Tt ca chng ta thnh Pht, Ngi thy iu g l nguyn nhn kh au

ca nhn loi? Hy ni cho ti bit trong mt danh t.p: V Minh (Avidy).117. Hi: Bn c th cho ti bit phng thuc cha tr khng?

p: on dit V minh c Tr tu (Prjna).118. Hi: Ti sao V Minh gy nn au kh?

p: Bi v n khin chng ta tham m nhng iu khng ng m say, au bun khi chng takhng nn su kh; nhn cho l chn thc ci iu khng phi thc m ch l gi di; v hng

cuc sng ca chng ta chy ui theo nhng i tng v gi tr, xao lng n iu thc ra lqu gi nht.119. Hi: V iu qu gi nht l g?

p: Thu trit tt c s mu nhim ca s sng v nh mng ca con ngi, chng ta thc c rng cuc sng ny v nhng tng quan vi n khng hn gi tr chn thc cachng; v do


22/62

, chng ta c th sng theo con ng o bo m hnh phc ln lao nht, v s t khau nht cho ng loi v chnh chng ta.120. Hi: nh sng g c th ph tan V Minh v dit tr c mi phin no ca chng ta?

p: S hiu bit v T Diu nh c Pht dy.121. Hi: T Diu l g?

p: 1) Nhng kh au ca s sng tip din to nn vng sanh t lun hi, t i ny qua ikhc.2) Nguyn nhn sanh ra s kh l do lng dc vng ch k, lun lun mun ti din nhm thamn bn thn m khng bao gi c th chm dt.3) S dit tr lng i dc , hay t mnh lnh xa n.4) Con ng dn n s chm dt dc vng.122. Hi: Hy k cho ti bit nhng iu g gy nn s kh.

p: Sanh, lo, bnh, t; phi sng xa nhng vt chng ta yu thch; gn gi nhng ngi taon ght; mong cu iu mnh mun m khng c.123. Hi: Nhng s kh ny khc bit nhau ni tng mi c nhn phi khng?p: Vng, nhng mi ngi s chu s kh ty theo mc (dc vng).

124. Hi: Lm th no chng ta gii thot c nhng kh au to nn do lng i dc khng bittha mn, v lng tham m qung?

p: Bng cch ch ng v on dit hon ton s m say cung nhit cuc sng v nhnglc th ca n, gy nn kh au.125. Hi: Lm sao chng ta c th t ti s chinh phc nh th?

p: Bng cch thc hnh theo Bt Chnh o m c Pht chng ng v ch by (chochng ta).126. Hi: bn mun ni g v danh t ? Bt Chnh o c ngha th no? (t ng Pali xinxem cu hi 78).p: Tm phn ca con ng ny gi l angas. Chng gm c: 1. Chnh kin (nh l lutNhn Qu hay Karma); 2. Chnh t duy; 3. Chnh ng; 4. Chnh nghip; 5. Chnh mng; 6.Chnh tinh tn; 7. Chnh nim; 8. Chnh nh. Ngi no ghi nh v thc hnh theo Bt Chnh

o ny s khng cn kh au v cui cng t ti s gii thot.127. Hi: Bn c th cho mt t ng chnh xc hn ch salvation (s cu ri) hay khng?

p: Vng, emancipation (s gii thot).128. Hi: Vy gii thot khi iu g?


23/62

p: Gii thot khi s kh au ca cuc sng th gian v vng sanh t lun hi, m tt c udo v minh, lng tham v dc vng bt chnh.129. Hi: V khi s cu ri hay gii thot ny c thnh tu th chng ta s t ti cnh giig?

p: Nit Bn (Nirvana).130. Hi: Nit Bn l g?

p: Trng thi ca s chm dt hon ton mi s i thay (v thng), trng thi ca s antnh tuyt i, ca s khng cn dc vng la di, v kh au; cng nh s dit tr hon tonmi th to thnh c th con ngi. Trc khi chng c Nit Bn, con ngi trin min b tisanh; nhng khi t ti Nit Bn, con ngi khng cn lun hi sanh t na.131. Hi: u chng ta c th tm thy s tho lun uyn bc v danh t Nit Bn v mt bnk nhiu t ng khc m cc nh cu hc gi Pali c gng gii thch n?p: Trong cun T in ngn ng Pali danh ting ca hc gi qu c, ng R.C.Childers, cmt bn gii thch y [9]132. Hi: Nhng mt vi ngi tng tng Nit Bn nh mt cnh gii ci Tri hay Thinng. Pht gio c dy nh th khng?

p: Khng. Khi t Ku-ta-an-ta (Kuta-danta) thnh vn c Pht Nit Bn u, Ngi trli rng ni no gii lut c hnh tr.133. Hi: Nguyn nhn g khin chng ta b lun hi?

p: Do lng tham dc ch k khng bao gi tha mn (ting Phn: Trshn; Pali: Tanh) nhngs vt thuc hon cnh ca i sng c nhn trong th gii vt cht. Lng i dc khng bit

nhm chn v ci thn ny (bhva: hu) l ng c, v t n c nnglc sng to mnh n nic th li ko con ngi sanh tr li vo cuc sng th gian.134.Hi: Phi chng s lun hi ca chng ta l do kt qu ca lng i dc khng bit thamnca chng ta?

p: Vng; v do bi vic lm thin hoc c ca c nhn chng ta.135. Hi: Hnh ng thin hoc c ca chng ta quyt nh trng thi, hon cnh hay hnh thc

m trong chng ta s u thai vo phi khng?p: ng vy. Lut (nhn qu) dy rng nu chng ta lm iu thin, chng ta s hng qu

lnh v hnh phc kip sau; nu lm vic c, i sau chng ta s chu (qu bo) khn cng vkh au.136. Hi: Yu im ca Pht gio l l thuyt cho rng mi qu bo u l kt qu ca nguynnhn hin ti, phi vy khng?

p: Phi, do nguyn nhn gn hoc xa.137. Hi: Lut nhn qu ny chng ta gi l g?


24/62

p: p dng cho mi c nhn, gi l nghip (Karma) hay hnh ng. N c ngha l chnh mihnh ng hay vic lm ca chng ta s mang li cho chng ta bt c iu hnh phc hay aukh m chng ta phi chu.138. Hi: Mt ngi lm c c th thot khi nghip bo ca h c khng?

p: Kinh Php C (Dhammapada) dy: Khng ch no th gian ny, hoc trn tri, dibin, hay trn vo ng ni, trnh c qu c nghip.139. Hi: Mt ngi lm vic thin c th thot c qu bo khng?

p: Do kt qu ca nhng hnh ng lnh, mt ngi c th c hng nhng phc c(y, chnh bo) v t nc, thn th, hon cnh xung quanh v s gio dc trong i sau cahnh gi nhm trnh khi nhng kt qu ca Nghip (Karma) xu v gip cho s pht trin (tuhnh) cao hn ca h.140. Hi: Nhng iu c gi l g?

p: S ti sanh thun li (Gati Sampatti), hnh tng p (Updhi Sampatti), thi c tin li(Kali Sampatti) v phng php thnh cng (Payoga Sampatti).141. Hi: iu c thch hay khng thch hp vi ngha thng thng v nhng din gii cakhoa hc hin i?

p: Hon ton thch hp: Khng c g phi nghi ng v iu y.142. Hi: Phi chng mi ngi u c th tr thnh Pht?

p: Theo l thng, khng phi mi ngi u tr thnh Pht; v c khong cch mt thi gianlu di mi c mt v Pht ra i, v hnh nh khi hon cnh ca nhn loi khn thit mong cuc mt bc thy nh th th hin ch by cho chng sanh con ng o dn n Nit Bn.

Nhng mi ngi u c kh nng chng c Nit Bn bng cch dit tr V Minh v t ti trtu.143. Hi: Pht gio dy rng con ngi c th ti sanh vo th gii ca chng ta, phi vykhng?

p: Theo lut chung, ng l nh vy, cho n khi hnh gi gy nhn c sanh vo cnhgii cao hn; song nhng th gii con ngi c th sanh vo l v s. Th gii m mt ngi slun hi kip sau, cng nh bn cht ca s u thai c quyt nh bi s u th ca hnhng thin c ca c nhn . Ni cch khc, n s c iu khin bi dn lc ca hnh ginh khoa hc din t; hoc do bi Nghip lc (Karma) ca ngi theo li ni ca ngiPht t chng ta.144. Hi: Phi chng c nhng th gii hnh phc v nhng th gi khc kh au hn th giica chng ta?

p: Pht gio dy rng c nhiu th gii h (Sakwalas) gm loi, cao hoc thp hn, vchng sanh mi th gii u thch ng vi s pht trin (tu tp) trong th gii .145. Hi: c Pht c tm lc ton b gio l ca Ngi trong mt bi k (gatha) no khng?


25/62

p: C.146. Hi: Hy c bi k (ting Pali) .

p: Sabba ppassa Akaranam,Kusalassa upasampadaSachitta pariyodapanam-Etam Buddhnusasanam.Ch lm nhng iu c,Gng lm cc vic lnh,Gi tm trong sch:y, li ch Pht dy.147. Hi: Trong ba cu u ca bi k trn c nhng c im g khng?

p: C: Cu th nht bao hm ton b tinhthncaLut Tng(Vinaya Pitaka);cu hai,Kinh(Sutta) v cu ba, Lun Tng (Abhidhamma). Bi k ch gm 8 t ng Pali, tuy nhin nh gitsng phn chiu (nh sng) ca nhng v sao, chng rng ngi vi tinh thn ca ton b giophp ca c Pht.148. Hi: Nhng gio l trn chng t Pht gio l mt tn gio tch cc hay tiu cc?

p: Trnh iu c c th xem nh tiu cc, nhng nn lm vic lnh, v gi tm trongsch l nhng c tnh tch cc. c Pht dy rng chng ta khng nhng ch trnh iu c

m cn nn lm vic lnh.

149. Hi: Nhng ai v iu g Ba Php Quy Y- The Three Guides [10]m ngi Pht t ckhuyn nn theo.

p: Chng c trnh by trong Ba php Quy y (Tisarana): Ti quy y Pht; Ti quy y Php;Ti quy y Tng. Ba cu ny, thc s l Pht Php (Buddha Dharma).

150. Hi: Ngi Pht t c php Tam Quy ny c ngha g?p: Hnh gi mun ni rng h tn knh, xem c Pht nh mt bc thy, mt Thin Hu vmt v Gong Mu ton gic; Php hay Gio L cha ng nhng nguyn tc cn bn, bt binca s Cng Bng v Chn L, cng nh con ng dn n s th hin ci tm an lc hon

ton trn th gian; v Tng Gi nh nhng bc Thy v ngi gng mu cho Gio Php caosiu m c Pht dy.151. Hi: Phi chng trong on th Tng Gi c cc v t tu hc v thiu o c?

p: Vng, nhng c Pht dy rng ch nhng t tinh tn th tr gii lut, ch ng ctm ca h, c gng t ti hay thnh tu mt trong tm qu thnh v ton thin, mi lpthnh Tng Gi ca Ngi. Tng nn ghi nhn Tng Gi c nhc n trong php Tam Quy(Tisarana) l ch cho bc cao c chng c mt trong 8 qu v ton gic. Ch khoc chic y


26/62

vng, ngay c s th gii, cng khng lm mt v tng tr nn thanh tnh hay o c, hoc hng c tn knh.

152. Hi: Vy th, ngi Pht t chn chnh c nn nhn cc t kheo (Bhikkhu) khng c giic lm thy hng dn cho mnh khng?

p: Chc chn l khng.153. Hi: Nm iu tun theo hoc rn cm, gi l ng gii (Pancha Sila) m ngi Pht t tigia ni chung bt buc phi th tr l nhng g?

p: Chng gm nhng gii iu sau y m Pht t thng c thuc lng ti cc cha(Vihras):Ti nguyn gi gii khng st sanh.Ti nguyn gi gii khng trm cp.Ti nguyn gi gii khng t hnh [11].Ti nguyn gi gii khng ni di.Ti nguyn gi gii khng ung ru.154. Hi: Ngi sng sut khi c nhng gii lut ny c tng g?p: H thy rng ngi no cn trng gi gn chng s thot mi nguyn nhn kh au cakip ngi. Nu nghin cu lch s, chng ta thy rng mi s au kh tt c u pht xut thnh ng phm gii ny hay gii kia ca nhng gii cm trn.155. Hi: Nhng gii no m tr tu thy xa (hu qu) ca c Pht, c ch dy r rng nht?

p: Gii th nht, th ba v nm: V hnh ng st sanh, t hnh v ung ru; gy nn tnht 95 phn trm ni kh au cho con ngi.156. Hi: Ngi th tr cc gii ny c nhng li ch g?

p: H thu nhn phc c c nhiu hoc t ty theo phng cch v thi gian ca s gigii, v s gii iu h gi c; ngha l, nu ch gi mt gii, cn phm 4 gii khc h chnhn c phc c ca s th tr gii ; v gii y gi c cng lu th phc c thunhn s cng ln. Nu ai th tr c tt c 5 gii th i sau h s hng mt i sng caosang v hnh phc hn.

157. Hi: Nhng gii khc c xem nh cn thit cho ngi c s pht tm th tr l g?

p: Bt gii (Atthanga Sila) gm 5 gii k trn (dm dc thay cho t hnh gii th ba) vcng thm 3 gii sau:Ti nguyn gi gii khng n phi thi (qu ng).Ti nguyn gi gii khng ma ht, d nghe m nhc, xem cc th vui, cng nh khng eotrng hoa, thoa phn, xc du thm, dng thm m phm, xoa kem, v trang sc.


27/62

Ti nguyn gi gii khng nm, ngi ging cao v rng.Gh v ging (i vng) ni y l ch cho cc th m ngi th tc dng tm th vui v thhng khoi lc. Ngi sng c thn (xut gia ) nn trnh nhng iu ny.

158. Hi: Ngi Pht t c quan nim nh th no v phc c chn chnh?p: Khng c phc c nhiu, nu ch hnh ng b ngoi; mi phc c u do vic lmthin pht xut t ni tm.159. Hi: Hy cho mt v d.

p: Mt ngi giu c th dng nhiu lakh (1 lakh bng 100.000 Rupees, tin n ) xythp hoc cha (vihras), t c tng Pht, t chc cc ngy l v m rc, cng dng trainhng qun tr dc ng cho khch b hnh; nhng tng i t c phc c nu h hnhng ct ph trng c mi ngi tn dng hoc v bt c mc tiu ch k no khc.Nhng nu h lm rt t cc vic lnh m vi ho tm nh l lng thng ng bo ca h,ngi thu c nhiu phc c. Mt hnh ng d lm vi ngh khng tt, nhng c lich cho ngi khc, khng phi cho chnh mnh, u c xem l thin. Mt ngi t ra c hnhng lnh khi lm d mong c phn cng c, nhng vi tnh thng chn thc ca h, chkhng gi di. Cng nguyn tc y cng p dng i vi cc hnh ng xu.160. Hi: Song vic lm no c xem l nhiu phc c nht trong tt c mi hnh ng?

p: Kinh Php c (Dhammapada) dy rng, cng c truyn b chnh php (Dharma) l tithng hn bt c thin nghip no khc.

161. Hi: Nhng kinh in no cha ng tr tu th thng nht ca gio l c Pht?p: Ba b kinh gi l Tri-pi-ta-ca (Tripitakas) hay Tam Tng Kinh (Three Baskets).162. Hi: Ba Tng Kinh in (Pitakas) c tn gi l g?

p: Lut Tng (Vinaya Pitaka), Kinh Tng (Sutta Pitaka), v Lun Tng (Abhidhamma Pitaka).163. Hi: Chng gm c nhng g?

p: Lut Tng bao gm nhng li dy o c v gii lut ca on th Tng Gi (Sangha);Kinh Tng cha ng nhng bi kinh thuyt ging o c hc cho mi ngi; v Lun Tnggii thch v gio php Tm L Hc ca c Pht bao gm 24 php vi diu trnh by v mi shot ng ca Vn Vt.

164. Hi: Ngi Pht t c tin rng nhng kinh tng ny do ng Thng truyn t v khm

ph ra khng?

p: Khng; nhng h tn knh kinh tng bao hm nhng phn gio php cao siu nht mngi no thu trit cc kinh in ny s thot khi vng sanh t lun hi (Samsara).165. Hi: Trong ton b Tam Tng Kinh c tt c bao nhiu ch?

p: Tin s Rhys Davids c tnh chng c vo khong 1.752.800 ch.


28/62

166. Hi: Ba Tng Kinh c ghi chp ln u tin vo nm no?p: Khong nm 88-76 trc Ty Lch di triu vua Tch Lan Vattagamani hoc 330 nm

sau khi c Pht nhp Nit Bn (Paranirvana).167. Hi: Chng ta c l tin rng tt c nhng bi thuyt php ca c Pht u c

truyn li cho chng ta (n ngy nay) hay khng?p: Chc chn l khng, v s l iu k l nu chng cn gi c y nh vy. Tri qua

45 nm sng vi qun chng, c Pht thuyt ging hng trm bi kinh. Trong s nhng biphp ny, vo giai on chin tranh v ngc i, nhiu bn kinh b mt, lu lc n nhngquc gia xa xi, v nhiu bn b ct xn. S liu ghi chp rng nhng k th ca Pht Gio(Buddha Dharma) thiu hy v skinh in cht cao n ngn da.168. Hi: Phi chng ngi Pht t xem c Pht m vi o c ca Ngi c th cu ri chochng ta thot khi kt qu ca nhng ti li c nhn?p: Hon ton khng. Con ngi phi t gii thot cho chnh mnh. Tr khi h lm vy, cnkhng h s tip tc lun hi t sinh - nn nhn ca s v minh v k n l cho nhng i dckhng bao gi tha mn c.169. Hi: c Pht i vi chng ta v cc chng sanh khc, l nhn vt nh th no?

p: L v Ton Gic, bc C Vn ton tr, ng chng ng v ch by con ng gii thot;cng nh dy r nguyn nhn v phng php cha trduy nht nikh auca con ngi.Vch ra con ng, ch dy chng ta lm cch no thot khi nhng him nguy, c Pht tr thnh bc thy hng dn cho chng ta. i vi chng ta, Ngi nh ngi hng dn mtk m vt qua chic cu hp trn dng sng nc su, chy xit, v cu gip cho cuc i cay.170. Hi: Nu chng ta c gng trnh by ton b tinh thn ca gio l c Pht bng mt danh

t, vy chng ta nn chn t ng no?

p: Cng bnh.171. Hi: Ti sao?

p: V Pht gio dy rng mi ngi phi nhn chu di s iu ng chnh xc ca Nghiplc (Karma), phn thng hay hnh pht m h xng ng c hng, khng thm khng bt.Khng c mt hnh ng thin hoc c, d cho tm thng v phm ti kn o i chng na,m c th thot khi cn cn qu bo tng xng cng bnh ca Nghip lc.172. Hi: Nghip lc l g (Karma)? [12]p: Lut nhn qu chi phi cc kha cnh tinh thn, vt cht v nhng lnh vc khc. Pht giody rng khng c g huyn nhim trong sinh hot ca kip ngi: Con ngi phi chu v gthi kt qu m h gieo.173. Hi: Nhng t ng no dng thch hp nht din t tinh hoa ca Pht gio?p: S t mnh tu tp v lng thng bao la.


29/62

174. Hi: Hc thuyt no gip Pht gio tr thnh cao siu v chim a v u th i vi cctn gio trn th gii?p: Gio l T Bi (Metta hay Maitreya). S trng yu ca gio l ny, hn na, c caoqua vic dng danh hiu T Th (Maitri) ch cho c Pht Tng Lai (Di Lc).175. Hi: Tt c nhng gio l m bn gii thch ny, phi chng c Pht suy tng n lcNgi (ta thin) ci B ?p: Vng, nhng iu ny v nhiu na c th c thy trong cc kinh in Pht gio. Ton bh thng Pht gio hin ra trong tm thc ca c Pht vo lc Ngi chng o Gic Ng.176. Hi: c Pht ngi thin nh gn ci B trong thi gian bao lu?

p: Bn mi chn ngy.177. Hi: Chng ta gi tn bi php u tin c Pht thuyt ging cho nm ngi bn c caNgi trc kia l g?

p: Kinh Chuyn Php Lun (Dham-macakkappavattana Sutta) bi kinh ging gii v nhngNguyn tc ca Chn L (Doctrine) [13]178. Hi: Trong bi php ny c Pht thuyt dy nhng gio l g?

p: T Diu v Bt Chnh o. c Pht mt mt ln n li tu p xc ca cc o skh hnh; v mt khc s th hng nhng th vui khoi lc; Ngi ch dy v khuyn nn theoBt Chnh o tc l Trung o.179. Hi: c Pht c ch trng th thn linh khng?

p: Ngi khng ch trng m cn chng i iu . c Pht ln n vic th cng thnlinh, ma qu, cy ci v.v Hnh ng th cng ngoi gii l mt s rng buc m con ngicn phi hy b nu h mun tin b cao hn.180. Hi: Vy Pht t c knh ly trc tng Pht,x li ca Ngi v nhng cha thp th cPht hay khng?

p: C, nhng khng phi vi nim ca ngi sng bi thn tng.181. Hi: S khc nhau ch no?

p: Tn Pht gio ca chng ti nhn thy ngi sng bi thn tng khng nhng ch xemcc hnh tng ca h nh biu hin r rng ca ng Thng hay cc thn linh v hnh m

khi l bi, h cn tin rng trong bn cht ca thn tng hm cha phn no c thn tnhkhp ni.182. Hi: Ngi Pht t ngh nh th no?

p: Ngi Pht t knh th tng Pht v cc php bo khc nh nhng hnh nh tng nimca mt ng cao siu, tr tu v t bi nht trong th gii ca kip (Kalpa) ny. Cc dn tc cngnh mingibo tr, tng tr, v qu trng cc x li, k nim vt ca nhng nhn vt nam n


30/62

c xem nh l v i. c Pht, i vi chng ta, t ra ng tn sng v knh mn hn bt cv nhn no khc bi tt c nhng ai tng nhn thc c s kh au.183. Hi: c Pht c gii thch cho chng ta v vn sng bi thn tng ny hay khng?

p: C. Trong Kinh i Bt Nit Bn (Mahaparinirvana Sutta), c Pht dy rng s gii thot

ch c th t ti nh thc hnh i sng Thnh thin theo Bt Chnh o, ch khng phi dos sng bi ngoi gii (amisa-puja), hay th knh Ngi v ngi khc, hoc bt c hnh tngno.184. Hi: c Pht nh gi th no v hnh thc ham chung nghi l?

p: Ngay t lc u, c Pht ch trch s ham chung nghi l v cc hnh ng hngngoi khc m chng ch lm tng trng c tin m qung v s bm cht vo nhng hnhthc m tn ca chng ta.185. Hi: Cn i vi s hay tranh bin?

p: Trong nhiu bi php, c Pht ln n thi quen tai hi nht ny. Ngi khuyn nn smhi i vi cc T kheo (Bhikkhus) no lng ph th gi cng lm suy yu kh nng gic ngca mnh bng s hay tranh ci v cc l thuyt v nhng vn siu hnh.186. Hi: S tin vo ba ch, nhng gi tt v ma qu, ng bng c phi l mt kha cnh caPht gio khng?

p: Cc iu hon ton phn li vi gio l cn bn ca Pht gio. Chng l di tch cn stli ca bi vt, a thn gio v cc tn gio ngoi lai khc. Trong kinh Phm Vng(Brahmajalasutta) c Pht tuyt i din t cc iu trn v m tn d oan khc nh a thngio tm thng v la di (spurious)[14].

187. Hi: Gia Pht gio v tn gio khc c nhng mu thun g ng ch ?p: i vi cc tn gio khc, y l nhng iu tng phn: Pht gio dy iu thin cao qunht m khng cn n ng Thng sngto; mtphng thc sngda vo gio iu chk, m tn thc th linh hn vnh cu, siu hnh vt ra ngoi thn xc; mt hnh phc khngc thin ng khch quan; mt php mn gii thot m khng cn c Cha Tri cu ri; hay schuc ti bi chnh mnh nh Cha Gi-Su (the Redeemer); cng khng cn c nhng l bi cunguyn; sm hi, tu s, cng s can thip ca thnh nhn; v mt cu cnh Nit Bn (Nirvana)c th t ti ngay trong i hin ti v th gii ny bng cch hng n mt i sng thanhtnh, v tha ca tr tu, v t bi i vi mi chng sanh.188. Hi: Hy nh r v hai loi chnh ca thin nh phng php nh con ngi dit trdc vng v t ti gic ng.

p: Ch (Samatha), v qun (Vidarsana): 1) S on dit i dc bng cch hng n i sngthnh thin v tinh tn khng ngng ch ng cc gic quan; 2) S t c tr tu phi thngnh qun tng: mi php mn bao gm 20 phng din m ti khng cn k r chng ht ray.189. Hi: T o qu hay trnh tu chng m mt hnh gi c th t ti l nhng g?

p: 1) S qu Tu Hon (Sotpatti) - s bt u hay nhp vo qu v ca ngi gic ngv T Diu ; 2) Nh qu T Hm (Sakardgmi)- qu v ca ngi dit ht tham sn si


31/62

v ch cn mt ln (Nht Lai) sanh li ci ny (th c qu Thnh); 3) Tam qu A Na Hm(Angami) - qu v dnh cho nhng hnh gi ch ng c bn ng mnh, v h khng cnsanh tr li (Bt Lai) th gii ny; v 4) T qu A La Hn (Arhat) - qu v Thnh ca bc A LaHn, l v khng nhng ch thot khi s lun hi m cn t ti tr tu hon ton, vi tnhthng bao la nhng k cn m lm v kh au, cng nh c lng t bi i vi tt c chngsanh.190. Hi: Phi chng Pht gio bao hm khng c iu g khc hn l chn l v n ph hp vikhoa hc?

p: Nh mi tn gio khc tn ti qua nhiu th k, Pht gio ngy nay chc chn bao gmnhng iu pha trn s tht v khng tht; cng nh vng tm thy ln ln vi cht bn d. ctng tng y thi v, lng nhit thnh, s m tn cn st li ca cc tn Pht gio qua nhiuthi i v ti nhng quc gia khc nhau, khin cho cc li dy cao siu v gio thuyt o cca c Pht b pha ln t nhiu nhng iu ngy nay c th khng cn li ch na.191. Hi: Khi bit nhng suy i , kht vng thnh tm nht ca ngi Pht t chn chnh nhth no?

p: Ngi Pht t thun thnh sn sng v nnglng munthy s sai lm cn c thanhlc khi gio l chn chnh v nu c th, h s gip ( lm vic y). Ba k i Hi Ngh caTng Gi (Sangha) c t chc nhm mc ch thanh lc khn cp nhng iu thm vosai lm khi Gio L chn chnh (ca c Pht).192. Hi: Khi no?

p: Ln u tin ti hang Tht Dip (Sattapanni) ngay sau khi c Pht nhp Nit Bn; ln thhai ti Va-lu-ca-ra-ma (Valukarama) T X Li (Vaisali); v ln th ba ti Cha A-x-ca-ra-ma(Asokarama Vihara) Hoa Th Thnh (Pataliputra), 235 nm sau khi c Pht dit .193. Hi: Trong bi kinh no c Pht cnh co chng ta v s suy i s xy ra cho giophp chn chnh ca Ngi?

p: Kinh Tp A Hm (Samyutta Nikya).194. Hi: Trong Pht gio c bt c gio iu no bt buc chng ta tin theo khng?

p: Kkng; chng ta khng b p buc phi tin vo bt c gio l no d n c ghi chp trongkinh in, do t tin chng ta truyn li hoc c ging dy bi cc bc thnh hin.195. Hi: c Pht c thuyt ging gio l cao siu khng?

p: C. c Pht dy rng chng ta ch vitin mt iu g d liuc thin h ni n;ch vi tin vo nhng tp qun v chng c truyn li t ngn xa; ch vi tin li n i,

ng tin vo kinh sch do cc Thnh Hin vit ra; khng nn chp nhn iu g v ngh rng liu do Thn Linh (Deva) truyn cho chng ta (t nh xem s linh cm tinh thn l ng);ng nn tin mt lun no m chng ta suy ra t s phng nh tnh c; cng ng vi tinvo iu g ly s ging nhau lm tiu chun (Analogical); v ch vi tin vo oai quyn ni ccgio s hay gio s ca chng ta.196. Hi: Vy lc no chng ta mi nn tin?


32/62

p: chng ta ch tin tng khi gio l hay nhng li dy c kim chng bng l tr v shiu bit ca mnh. V th, c Pht khuyn tip rng Nh Lai dy cc con khng nn tin ch vcc con nghe, nhng khi cc con tin tng qua s nhn thc ca mnh, th nn tinh tnthc hnh theo (Xem kinh Kalama trong Tng Nht A Hm v kinh Bt i Nit Bn).197. Hi: c Pht bo nn xem Ngi nh th no?

p: c Pht dy rng Ngi v cc c Pht khc ch l nhng v thuyt ging chn l, chby ra con ng: cn t chng ta phi n lc tu tp.198. Hi: c Pht dy iu ny u?

p: Trong kinh Php C (Dhamma-pada), chng 20.199. Hi: Pht gio c khuyn khch hnh ng o c gi hay khng?

p: Kinh Php C dy: Nh chic hoa ti p ch ph trng mu sc m chng c hngthm; nhng ngi ch bit ni iu lnh m khng lm iu lnh chng em li li ch g.200. Hi: c Pht c dy chng ta nn ly on bo on khng?

p: Trong kinh Php C, c Pht dy: K c lm hi ta, ta s p tr y bng lng t bi khngon hn; ngi cng th hn ta, ta cng c tm t vi h. y l con ng m bc A LaHn (Arhat)[15] theo. Dng on tr on l iu Pht gio hon ton ngn cm.201. Hi: Pht gio c khuyn khch nhng hnh ng tn c khng?

p: ng l khng. Trong nm gii cm v nhiu bi kinh khc, c Pht dy chng ta nn clng thng i vi mi ngi, c gng mang li hnh phc cho h, nn c tm t bi vi tt c,ng bao gi st hi, sanh tm ty h, hay khuyn khch s st hi.202. Hi: iu y c ghi chp trong bi kinh no?

p: Kinh am-mi-ca (Dhammika) dy: Hy khuyn v gia ch ch c st hi, hoc gy nn sst hi bt c mng sng no, hay khuyn khch ngi khc lm nh th. Hy bo y gi gnkhng git hi bt c chng sanh no [16].203. Hi: Pht gio c tn ng vic ung ru khng?

p: Trong kinh Dhammika, c Pht dy chng ta khng nn ung, gy ra s ung ru chok khc, hoc khuyn khch hnh ng ca ngi ung ru[17]

204. Hi: c Pht cho chng ta bit s ung ru s dn n kt qu g?p: Nhng iu xu c ti li, in lon v v minh l nguyn nhn chnh ca lun hi sanht.205. Hi: Pht gio dy th no v hn nhn?

p: Tuyt i khng dm dc l iu kin cho s pht trin tm linh (tu tp) ton din, cc Pht tn dng nhiu nht; nhng lp gia nh vi mt v v chung thy vi c ta, l thc


33/62

hnh c tnh khng t hnh. c Pht ch trch ch a th nh hnh ng v minh v tngtrng lng tham dc.206. Hi: Trong bi kinh no?

p: Tng Nht A Hm (Anguttara Nikya), Chng IV, 55.207. Hi: Pht gio dy th no v bn phn ca cha m i vi con ci?

p: Cha m nn khuyn con ci ch lm iu c; nn lm cc vic lnh; dy d cho chng vcc mn ngh thut v khoa hc; gip chng dng v g chng v chia cho chng ti sn camnh.208. Hi: Bn phn ca con ci nh th no?

p: Con ci cn gip khi cha m gi yu v tng thiu; lm trn bn phn gia nh ivicham; bovti snca cha m; hyt ra xng ng l nhng k tha k ca cha m, v khicha m qua i, con ci nn knh th tng nh.209. Hi: t i vi Thy nh th no?

p: Nn knh trng, chm sc, vng li thy; cung cp nhu cu cho thy v nhn nghe li chgio ca thy.210. Hi: Chng i vi v nh th no?

p: Nn thng yu i x t t, knh trng v chung thy vi v; gip v c tn vinh bingi khc, biu tng v trang sc v y phc.

211. Hi: Bn phn v i vi chng nh th no?p: By t lng thng chng, sp t nh ca ngn np, nim n vi khch kha (bnchng), khng t hnh, nn cn kim, kho lo v sing nng trong mi vic.212. Hi: Nhng iu rn ny (c Pht) dy u?

p: Trong Kinh Thi Ca La Vit (Sigalovada).213. Hi: S ph qu c gip con ngi t n hnh phc tng lai hay khng?

p: Kinh Php c dy: ng ny dn ti s giu sang, b th; ng kia a n cnh giiNit Bn (thin qun).214. Hi: Phi chng iu ng khng ngi giu no c th (tu tp) t ti Nit Bn?

p: Vn y ty thuc vo iu m hnh gi a thch nht. Nu h bit dng ca ci d thacho vic phc li ca nhn loi gip ngi khn cng, k b p ch v ngu dt th s phqu gip y thnh tu v lng cng c.215. Hi: Nu ngc li th sao?


34/62

p: Nhng nu mt k giu tham m v tch tr v s tin bc to ti sn ring cho mnh,iu y lm ngi mt o c, xi gic anh ta to ti li; ri h s gp tai ha trong i ny,v c qu cng n vi y kip sau.216. Hi: Kinh Php C dy th no v v minh?

p: V minh l vt nh cu bn nht trong cc vt nh m con ngi t bi vo mnh.217. Hi: Kinh Php C dy th no v hnh ng bt thin i vi k khc?

p: l thy ti li ngi th d, thy li mnh mi kh; li ngi, ta c phanh phui tm nh tmthc ln trong go; cn li mnh, ta c che giu nh k c gian bc ln thu du con bi.

218. Hi: c Pht khuyn chng ta th no v bn phn ca con ngi i vi k ngho?p: Ngi dy rng tin li tc ca mt ngi nn chia lm bn phn, trong nn dnh mtphn cho cc mc tiu t thin.219. Hi: Nm ngh nghip g c Pht cho l thp km v hn h?

p: Nhng ngh nh bn ru, tht th vt, bn thuc c, kh gii git ngi, v bun bn kn l.220. Hi: Hng ngi no (c Pht dy) khng th tin b trong s tu tp.

p: Nhng k git cha, git m, git A La Hn v cc T Kheo ph ha hip Tng (Sangha);nhng k lm thn Pht chy mu; tuyt i chp thuyt H V, khng tin c i sau, v nhngngi qu tham m dc lc

221. Hi: Pht gio c ch by r nhng cnh gii hay tnh trng thng kh m trong mtngi to c nghip s b a vo, sau khi h t gi ci i ny hay khng?

p: C. Nhng cnh gii l: ng hot a ngc (Sanjiva); Hc Thng a ngc (Klasutra);Chng Hip a Ngc (Sanghta); Khiu Hon a Ngc (Rauvara); i Khiu i Ngc (MahaRaurava); Vim Nhit a Ngc (Tpa); i Nhit a Ngc (Pratpa); v V Gin a Ngc(Avichi).

222. Hi: Phi chng ni thng kh s vnh vin tn ti?p: Chc khng phi vy. Thi gian ty thuc nghip bo ca mi ngi.223. Hi: Pht gio c thuyt ging rng nhng ngi khng tin c Pht s b a y v s bttn ca h hay khng?

p: Khng; nh thin nghip h c th th hng phc bo trong mt thi gian hn nhtrc khi b ti sinh do lng i dc (tanh) v tn ca h. Mun thot khi lun hi, hnh gi phithc hnh theo Bt Chnh o.224. Hi: a v tinh thn ca n gii trong Pht gio nh th no?


35/62

p: Theo Pht gio, h chim mt a v hon ton bnh ng vi nam gii. Trong kinh Chun-la-v-an-la (Chullavedalla), c Pht dy rng: Ph n c th chng c qu v Thnh cao nhtc dnh cho nam gii - A La Hn.225. Hi: Nh ph bnh hin i by t th no v nh hng ca Pht gio i vi ph n?

p: ng Lepel Griffin bo rng: Pht gio mang li hnh phc v s gii phng cho n giihn bt c tn gio no khc.226. Hi: c Pht dy nh th no v giai cp?p: c Pht dy rng khng phi do s sanh trng, con ngi tr thnh hng cng inhthp nht Pariah (Harijan) hay giai cp cao qu nht B la mn (Brahmana), m l bi hnhng. Do hnh ng, Ngi dy ngi ny l cng inh; do hnh ng, ngi kia l B la mn(xem Kinh Vasala).227. Hi: Hy k cho ti mt cu chuyn chng minh iu ny.

p: Ngi A Nan(Ananda) i ngang gn ging, kht nc v yu cu Bt-Ct- (Prakritti), mtc gi thuc giai cp h tin Ma ng Gi (Matanga) hay cng inh Pa-ri-a (Pariah), cho Ngi xinnc ung. Nng tha rng c ta thuc giai cp thp hn v Ngi s b u nu nhn ncung ni tay ca c. Nhng Ngi A Nan p rng: Ti khng xin giai cp m ch xin ncung; v c gi cng inh Matanga tm cm thy vui mng cng dng nc ung cho Ngi ANan. c Pht tn thn hnh ng ny ca c.228. Hi: c Pht dy nh th no trong Kinh Vasala v t X-ba-ca (Sopaka) thucgiai cp h tin Pa-ri-a (Pariah)?

p: Ngi dy rng do cng c ca y, Sopaka t ti danh vng cao qu nht; nhiu vthuc giai cp (qu tc) St--li (Kshattryas) v B La Mnnphcv cho ng ta; v sau khi

qua i, Sopka c sinh ln ci tri Phm Thin (Brahma), trong khi nhng v B la mn b a vo a ngc do hnh ng xu c ca h.229. Hi: Phi chng Pht gio dy rng c mt linh hn bt t?

p: Linh hn (Soul) c Pht gio xem nh danh t dng din t mt nim sai lm cahng ngi thiu hiu bit. Nu mi vt thay i, trong c c con ngi; v nh th, c thvt cht ca n cng phi thay i. M vt g thay i th khng th thng cn: cho nnkhng th c mt s sng bt t trong mt c th (con ngi) i thay c [18]230. Hi: Vy iu c th b phn i trong t ng Linh hn ny l g?

p: kin cho rng linh hn ca con ngi c th l mt thc th bit lp ngoi cc thc thkhc, v s hin hu ca ton th v tr. nim v s tch bit ny l iu v l, khng cchp nhn bi lun l hc cng nh khoa hc tn thnh.231. Hi: Vy th khng c ci Ng (ta) bit lp cng nh chng ta khng th bo rng vt nyhay vt kia l ca ti, phi th khng?p: ng nh vy.


36/62

232. Hi: Nu quan nim c mt linh hn bit lp ni con ngi b ph nhn, vy ci g trongcon ngi khin y ngh rng c mt bn ng (personality) thng cn?

p: Lng i dc (tanh)khng dc tho mn v cuc sng. Con ngi to nghip, do yc tr n hay bo on trong tng lai; v v i dc, y s chu lun hi do nh hng canghip bo.233. Hi: Vy ci g s i u thai?

p: Nhng un (Skandhas) mi hay bn ng (personality) [19] c to nn do tin trnh ttng cui cng ca mt ngi sp lm chung.

p: Nm.235. Hi: Hy k nm un .

p: Sc (Rpa), Th (Vedana), Tng (Sann), Hnh (Samkhr) v Thc (Vinnna).

236. Hi: Hy gii thch s lc v nm un..p: Sc: nhng vt hu hnh; Th: cm gic vui bun; Tng: kin thc v khi nim; Hnh:nhng trng thi tm l; v Thc: nng lc tr tu hay thc. Nm un to thnh chng ta,gip chng ta thc v cuc sng; v qua nm un, chng ta tip xc vi th gii xung quanhchng ta.

237. Hi: V nguyn nhn no chng ta thy c s sai khc trong vic kt hp ca nm un,khin cho ngi ny khc bit vi ngi kia?p: Do nghip qu thun thc ca mi c nhn trong nhiu kip trc ca h.238. Hi: Sc mnh v nng lc no hot ng di s hng dn ca Nghip to thnhmt con ngi mi.

p: i dc (tanh) lng ham mun s sng [20].239. Hi: Gio l lun hi c xy dng trn iu g?

p: Trn nhn thc ca s hon ton cng bng, th qun bnh v iu chun vn nm trongh thng ph bin ca Thin Nhin. Pht t khng tin rng mt i sng - d c th n 100 hay500 nm - l di lu cho s tr n hay bo on, gy nn bi nhng hnh ng ca con ngi.Vng i lun hi sanh t s t nhiu vn chuyn nhanh chng theo s u th ca nghip thinhay bt thin c to ra trong nhiu kip sng ca mi c nhn.

240. Hi: Phi chng i Dc (Tanha) dn n s cu to nn nhng un (skandhas) mi cnhn mi ny cng mt ngi ging nh ngi trong kip trc?p: Hiu theo mt ngha, l con ngi mi, nhng ngha khc, n li l khng phi. C ngPali vit: Nacha so nacha anno, ngha l khng phi ging vy, nhng cng khng phi khc.Trong i ny, nm un (chng ta) lun thay i (changing) [21], v trong khi ng A hoc ng B40 tui c xem nh ngi khng khc thiu nin A hay B lc 18 tui, nhng v, do victhng xuyn lm tiu hao v b dng c th ca y, cng nh s thay i v tm l v tnhtnh, ng ta tr thnh mt nhn vt khc.Tuy nhin mt ngi n lc tui gi, s gt hi thch


37/62

ng phn thng kh au do kt qu ca nhng tng v hnh ng (xu) ca y, gy ravo lc thiu thi trong cuc i ca h. Cng th y, mt ngi mi ti sinh cng ging nh conngi trc kia, nhng vi s thay i, hnh dng hoc s kt hp mi ca nhng un, cng snhn chu chnh xc qu bo to nn bi thn nghip v nghip ca y trong kip trc.

241. Hi: Ngi gi c th nh li nhng vic xy ra vo thi nin thiu mc du c th v tinh

thn ca ng ta thay i. Nhng ti sao chng ta khng th nh c nhng vic trong kipqu kh do chng ta mang t i trc n i ny?p: Bi v tr nh bao gm trong cc un; v nhng un thay i vi s ti sinh mi, mt trnh mi, cng s ghi li cuc sng c bit u pht trin (i mi). Tuy nhin, s gi li hayphn nh tt c hnh ng trong nhng kip sng qu kh th gian ny, vn cn tn ti; v thnn khi thi t Tt t a (Siddhartha) thnh Pht, Ngi thy nh li y nhng kip trcca Ngi. Nu mi vic xy ra (trong i trc) khng li mt du tch g, th vic nh li khng th c, ngha l c Pht khng c g thy. V bt c ai t ti tng thin (Dhyana)th t u c th thy li du vt nhng vic trong cc i trc ca mnh.242. Hi: Mc ch cui cng nhm n (trong s tu tp) ca con ngi qua nhng ln i thay(thn xc) ny l g?

p: Nit Bn (Nirvana).243. Hi: Pht gio c dy chng ta nn lm iu lnh vi tng mong t ti cnh gii NitBn khng?p: Khng; v l iu hon ton ch k ging nh (chng ta) hy vngc phn thng v

tin bc, ngi vua, hay bt c th vui dc lc no khc. Nit Bn khng th t ti bng cch ,v k u c thiu sng sut s thy trc a n s tht vng.244. Hi: Xin gii thch r hn na.

p: Nit Bn ng ngha vi c tnh li tha, s dit tr hon ton tnh v k t ti chn l.Ngi m m mong tm hnh phc Nit Bn m khng hiu bit g ht v bn cht ca n. Tndit c lng ch k l Nit Bn. Lm vic lnh vi nim mong c kt qu, hay thc hnhnp sng thnh thin vi ch ch t ti hnh phc ni thin ng khng phi l i sng Caoqu m c Pht khuyn khch. Khng mong ch phn thng c sng mt Cuc i CaoThng, chnh l cuc sng siu vit nht. Cnh gii Nit Bn c th t ti trong khi conngi ang sng th gian ny.245. Hi: Hy k 10 i phin no (chng ngi) cho s tu hnh, gi l Thp S (Sanyojanas).

p: Thn kin (Sakkya-ditthi); Nghi (Vicikicch); Gii Cm Th Kin (Silabbata-parmsa);Tham Dc (Kma); Sn Nhu (Patigha); Tham Sc Gii (Rparga); Tham V Sc Gii(Arparga); Mn (Mma); Kin Th Kin (Uddhacca) v V Minh (Avijj).246. Hi: thnh bc A La Hn (Arhat), bao nhiu iu trong Thp S ny cn phi dit tr?

p: Tt c.247. Hi: Ng ci hay Nivranas (nm th phin no che lp tm tnh) gm nhng g?

p: Tham Dc, Sn Nhu (gin hn), Thy Min (bing nhc, m ng), Tro Hi (xao ng nitm) v Nghi Ng (chnh php).


38/62

248. Hi: Ti sao chng ta thy c s phn loi chi tit v nhng cm gic, s thc y, hotng ca tm, nhng phin no v tr duyn cho s tin tu c ni n qu nhiu trong gio l

c Pht? iu y c lm ri rm cho ngi mi bt u (hc Pht) hay khng?p: N gip chng ta thnh tu s hiu bit chnh mnh, bng cch luyn tp tm ca chng taquan st t m mi vn . Nh tu theo phng php t phn (xt mnh) ny, cui cng chng ta

t ti s gic ng v thy r chn l ng nh tht. y l ng li m cc bc minh s gip pht trin tm linh cho t ca mnh.249. Hi: c Pht c bao nhiu t ni danh v cc c tnh siu vit ca h?

p: Ngi c 80 t xut chng nh vy, gi l 80 v i Thanh Vn (Asiti-Maha-Savakas).

250. Hi: Tr tu ca c Pht bao gm nhng kh nng g?

p: c Pht gic ng bn cht ca nhng iu Kh Tri (c th bit) v Bt Kh Tri (khng thbit), C th c v Khng th c; ngun gc ca (nghip) Thin v Bt thin. Ngi c th thy rnhng tng ca tt c mi ngi; thu trit cc nh lut Thin Nhin, s gi di ca nhnggic quan v phng php ch ng cc dc vng; Ngi cng c th nhn bit s sanh ra v lunhi ca mi c nhn v nhng sinh vt khc.251. Hi: Nguyn l cn bn m trn ton b gio php ca c Pht c xy dng, chngta gi l g?

p: l L Thp Nh Nhn duyn (Patica Samuppd) [22].252. Hi: Gio php ny c d dng hiu bit khng?

p: l gio l kh hiu nht; tht vy, ngha rt ro v thm huyn ca n vt ngoi trnng(con ngi) n ni kh c th thu trit hon ton.253. Hi: Nh i lun s Pht Minh (Buddha Ghosha) by t th no v gio php ca cPht?

p: Ngi cm thy b v gia i dng ca nn t tng (cao siu) ny nh ngi ang trigit trn bin c.

254. Hi: Nhng ti sao c Pht li dy trong kinh Bt Nit Bn (Parinibbana Sutta) rng Ngikhng lm iu y, nh v thy nm cht bn tay giu mt vt g. Nu ton b gio l ca cPht c khai m cho tri kin ca mi ngi, ti sao nh lun s ti c v thng bc nhNgi Pht Minh li bo rng rt kh thu hiu Pht gio?

p: c Pht r rng mun ni rng Ngi ch dy ht mi iu, nhng nn tng tht s caPht Php chc chn l ch c Pht l ng c y kh nng tr tu mi c th thu trit.Cho nn Pht Gio vi nhng ngi thng cha gic ng, h khng th hiu bit c.255. Hi: Gio l c Pht tn ng kin ny nh th no?

p: c Pht quan st tm nim mi ngi thuyt php cho thch hp vi cn c catng c nhn v s pht trin tinh thn ca ngi nghe php.


39/62

PHN III

TNG GI (SANGHA)

256. Hi: T kheo (Bhikkhus) Pht gio khc vi tu s cc tn gio khc im no?p: Tu s ca nhng tn gio khc c xem nh nhn vt trung gian gia tn v Thng, hu gip chuc ti cho con ngi; cn cc tu s Pht gio khng tha nhn hoc mong ibt c iu g ni Thn quyn.257. Hi: Nh vy ti sao li cn phi thnh lp Tng on, Gio hi hay Hi on tch ri khiqun chng, nu ch Tng khng thc hin iu m gio hi cc tn gio khc lm?

p: Mc ch thy r nhm o to nhng bc thy c , tr tu, v tha v c o tm nht,xa la cuc sng th gian, ni m tm dc vng v ch k ca ch Tng c pht sanh mnhm; hu dnh ht cuc i ca h cho vic tu hc, nhm t ti tr tu cao siu nht; cngnh dn thn vo cng tc dy d, hng dn mi ngi khc thot khi cuc sng dc lcmang li kh au; hu i theo con ng khc kh tu hnh dn n hnh phc chn tht v giithot cui cng.

258. Hi: Ngoi tm gii, thy T Kheo phi gi thm hai gii na l nhng gii g?p:Ti nguyn gi gi khng ma ht v i xem ma ht.Ti nguyn gi gii khng nhn ct vng bc.Tt c Thp Gii (Dasa Sila) hay mi gii ny, cc T Kheo v Sa Di (Samaneras) bt bucphi gi, nhng khng p dng i vi hng c s ti gia.Bt Quan Trai gii (Atthanga Sila) dnh cho nhng Pht t mong c sanh ln cc cnh giicao hn ci ch Thin (Tri) [23] v nhng ngi c mong chng c Nit Bn (Nirvana).259. Hi: Phi chng c nhng php tc v gii u ring bit dnh cho s hng dn v klut ca on th Tng gi (Order)?p: ng vy; c 250 gii, nhng tt c u bao gm trong 4 phn chnh di y:Nhng gii lut trng yu.Nhng gii lut nhm ch ng cc cn (Indriyas).Cc gii lut ni v s th lnh v dng thc n, s king c n ung, y phc v.vCc gii lut nhm hng dn n cuc sng thanh tnh.

260. Hi: Hy k mt vi trng ti v gii iu m cc T Kheo c bit b ngn cm khng cvi phm.

p: Ch T Kheo chn chnh khng c phm cc gii:


40/62

St sanh,Trm cp,Di tr ph trng quyn php huyn b phnh gt mi ngi,Dm dc,Vng ng (ni di),Ung ru v n phi thi (qu ng),Ma ht v i xem ma ht,

eo trng hoa, thoa phn, xc du thm v.vNm, ngi ging, i vng hoc gh cao v rng;Nhntngphm bng vng, bc, thc la v thtsng; qu biu ca n b, thiu n v ngi n l; nhn tru b, voi v.vNi xu (ph bng),Dng li ni th b, chi mng;Ngi l i mch,

c, nghe nhng chuyn thn thoi, hoang ng;Lin lc (mai mi) gia nhng ngi th tc;Mua bn,Lng gt, hi l, la bp v gian ln;Giam cm, cp bc v e da ngi khc;Thc hnh nhng ngh nghip v yu thut nh bi ton, chim tinh (coi sao hn); xem tngtay, v cc ma thut khc. Bt c ngh no trong nhng ma thut ny u lm tr hon s tin tuca hnh gi nhm t ti cnh gii Nit bn.261. Hi: T kheo c nhng bn phn g i vi hng Pht t ti gia?

p: Ni chung, ch Tng lm gng mu o c cao c cho ngi c s, gio dc v hng

dn cho h; thuyt ging v truyn b chnh php, tng kinh Cu an (Paritta) cho ngi au mv qun chng trong lc gp thin tai cng cng, khi cc Thy c thnh cu lm nh th; cngnh khngngngkhuynkhchmi ngi lm nhng vic phc c. Cc T kheo cn khuynrn Pht t trnh lm iu c, nn th hin lng t bi, c tm hin lnh v tm cch khch l hlm vic phc li cho mi ngi.262. Hi: Nhng gii lut v vic thu nhn t xut gia nh th no?


41/62

p: H khng c nhn vo cha t di 10 tui, phi c s ng ca cha m; ngi ykhng b mc bnh hi, mt nht, lao phi v in lon; phi l ngi khng thiu thu, khngmc n; khng phm ti hay b tt nguyn, hoc ang phc v cho chnh quyn.263. Hi: Ngi mi i tu gi l g?

p: Ch tiu Sa Di (Samanera)[24].264. Hi: n nm no, ch Sa di c th th gii lm Sa mn (Sramana)?

p: Hai mi tui.265. Hi: Khi n tui th i gii (v Sa Di) phi lm th no?

p: Ti i Gii n ca ch Tng, ch Sa Di c mt thy T Kheo a ra gii thiu,thngbo (vi i Tng) rng ch hi iu kin th gii v gii t bch rng: Ti ngngbch ch i Tng xin c lm l th gii C Tc (Upasampada) v.v. Sau , v T Kheogii thiu ngh rng ch ng c th gii. V ch Sa Di lin c chp thun (bi iTng).266. Hi: Ri ch lm g na?

p: Sau khi p y, ch c li php Tam Quy Y (Tisarana) v Thp gii (Dasa Sila).267. Hi: Hai gii hnh cn bn thy T Kheo cn phi gi l nhng g?

p: Bt tc (thiu thn) v thanh tnh (khng dm dc). Trc khi th gii, v T Kheo cn c 8th dng sau y: y o, vng ai tht lng, bnh bt, lc nc, dao co, cy kim, ci qut, idp. Vi s hn ch nghim nht theo Lut gii (Vinaya), v T Kheo c th gi mt vi vt dngkhc.268. Hi: V vic (ch Tng) sm hi cng cng nh th no?

p: Na thng mt ln, l B Tt (Patimokha) c t chc khi cc T Kheo pht l trc hing (i c Tng) nhng gii iu m h phm xin sm hi.

269. Hi: Thi biu hng ngy, thy T Kheo phi thc hnh nh th no?p: Thy T Kheo thc dy trc rng ng, lau chi, qut dn t vin (vihara), xung quanhcy B trng bn cnh cha, i ly nc ung v lc dng trong ngy; i ngi thin, dnghoa trc thp (dagoba), ni th x li, hoc trc cy B-; ri i kht thc t nh n quanh kia th lnh thc n - m v Tng khng cn phi yu cu, nhng do s pht tm cngdng bt ca cc th ch. Ri v T Kheo tr v, ra chn v dng sng, sau h li i

ngi thin.

270. Hi: Phi chng chng ta tin rng dng hoa (mala pj) nh mt hnh ng cng l lkhng c phc c g?

p: Hnh ng y t n khng c cng c, ch l mt hnh thc; nhng nu ngi ta dngcng hoa nhm biu l s thanh tnh, thun thnh nht ca lng tn knh y nhit tm i vi

c Pht th vic dng hoa ch thc l mt hnh ng l bi cao c.


42/62

271. Hi: Tip sau , Thy T Kheo lm g?p: Thy theo ui vic hc ca mnh. Lc chiu ti, thy li i lau chi nhng ni th cng,thp n, nghe li ch gio ca bc s trng; v th nhn bt c li lm no m thy c thphm.272. Hi: Bn php qun tng hay T Nim X (Sati-ptthna) ca thy T Kheo gm nhngg?p: 1. Thn Nim X (Kaynapas-sana)2. Th Nim X (Vedannupassn)

3. Tm Nim X (Cittnupassn)4. Php Nim X (Dhammanupassn.273. Hi: Mc ch ca s hnh php T Chnh Cn (Sammappadhn) lm g?

p: Ch ng lng i dc v pht trin thin nghip ni con ngi.274. Hi: Theo nhn thc ca thy T Kheo v chn l v thng, l tr hay trc gic l iu tonho nht?

p: Trc gic - trng thi thc trong bt c chn l mong mun no u c th nhanhchng thu trit.275. Hi: Lc no c th t ti trnh y?

p: Khi hnh gi nhp thin nh, c t thin.

276. Hi: Phi chng chng ta tin rng vo giai on cui cng ca Tr tu (Jnna), v trongtrng thi gi l nh (Samadhi), tm (chng ta) trng rng v tng b gi li.

p: Trong tnh trng tnh thc thng thng, hu nhn ca hnh gi b gii hn nh s thybit ca mt ngi ang i trn con ng gia nhng ngn i cao; nhng khi tm thc t titrnh cao hn ca Tr Tu (Jnna) v Thin nh (Samadhi); hu lc, nh s thy ca chimi bng bay l lng trn bu tri xanh, v nhn xung thy khp ton vng.278. Hi: Kinh in ca chng ta ni th no v vic dng hu lc ny ca c Pht?

p: Trong kinh chp rng thng l, vo mi bui sng, c Pht dng thin nhn, qun stth gian xem u c ngi sn sng gic ng chn l; c Pht lin sp t, nu c th, Ngi

n thm h. Vi nhng ngi ti yt kin c Pht, Ngi qun st tm nim, thu r cn c, vha cho cc thin tn ny, ty theo phc duyn ca h.

PHN IV

S PHT TRIN V BNH TRNG CA PHT GIO


43/62

279. Hi: Xt v tng s tn , so snh vi cc tn gio ln khc, Pht gio ngy nay nh thno?

p: S ngi theo Pht gio ng hn tn ca cc tn gio khc.

280. Hi: Phng chng c bao nhiu?p: Khong 500 triu (5.000 lakhs hoc 500 crores ca n ): 5 phn 13 hay cha bng natng dn s ton th gii.281. Hi: C nhng cuc i chin nh nhau, cc quc gia b xm lng, v nhiu mu o chy v s truyn b Pht gio hay khng?

p: Khng thy lch s ghi chp mt hnh ng tn bo v ti c no xy ra v s truyn bPht gio. n nay, nh ti c bit, Pht gio cha lm mt git mu no (xem ch thch trc - bng chng ca gio s Kolb).282. Hi: Vy th, b quyt v s pht trin mu nhim ca Pht gio l u?

p: C th khng g khc hn l do bn cht v thng ca gio php c Pht: nn tngchn l hin nhin ca n, li dy o c cao siu v s phong ph ca Pht gio i vi minhu cu ca nhn loi.283. Hi: Pht gio c truyn b nh th no?

p: c Pht, trong sut 45 nm ca i Ngi i du ha rng khp ton x n , v thuytging Pht php. Ngi gi cc t tr tu v ti c bc nht ca Ngi i thuyt php khpni trn t n.284. Hi: c Pht phi cc nh truyn gio u tin ca Ngi i hong php lc no?

p: Vo ngy trng trn thng mi (Wap).285. Hi: c Pht dy cc t nh th no?

p: Ngi gi tt c li v bo: Ny hi cc T Kheo, hy ln ng, ra i v thuyt ging giophp cho ton th gii. Hy i hong php v li ch cho nhiu ngi khc cng nh cho chnhcc con Hy mang li ngun vui cho nhn loi. V mi ngi hy i mt ng.

286. Hi: Vic ny xy ra bao lu trc Cng nguyn?p: Khong su th k.

287. Hi: Cc vua cha c gip g trong vic hong php khng?p: Ngoi nhng giai cp thp hn, nhiu v vua (Rajas) v i vng (Maharajas) quy ytheo Pht, v gp phn gip ca h cho vic truyn b Pht gio.288. Hi: Nhng nh hnh hng gp phn nh th no?


44/62

p: Cc nh hnh hng thng thi, tri qua nhiu th k, n tu hc ti n v mangtheo h v bn quc, nhiu kinh in Pht gio. Do , mi quc gia dn dn t b o gcca h theo Pht gio.289. Hi: Trong s nghip kin lp lu di cho Pht Php, i vi ai, hn bt c nhn vt nokhc m th gii mang n?p: i vi vua A Dc (Ashoka), hiu i Vng, cng gi l Thin Kin Vng (Piyadsi) hayPhp A Dc (Dharmshoka). A Dc l con ca Tn u Sa La (Bindusra), vua x Ma Kit (Magadha), v chu ni ca Chin La Cp a (Chandragupta), v vua nh ui qun HyLp ra khi n .290. Hi: A Dc Vng ln ngi nm no?

p: Vo th k th ba trc Ty Lch, khong hai th k sau thi i ca c Pht. Cc s giabt ng kin, nhng khng qu nhiu, xem nh l ngy chnh xc tc v ca c vua.291. Hi: iu g lm vua A Dc tr nn v i?

p: Nh vua l mt quc vng hng mnh nht trong lch s n , nh mt chin s v chnhkhch; song nhng c tnh cao thng nht ca c vua l lng yu s tht v cng bnh,khoan dung vi mi khc bit tn gio, khng thin v i vi nhn vin chnh quyn; chm sccc bnh nhn, nhng ngi ngho kh v th vt. Danh ting ca nh vua c tn vinh t Xi-b-ri-a (Siberia) n Tch Lan (Ceylon).292. Hi: Phi chng vua A Dc bm sinh l mt Pht t?

p: Khng. c vua quy y theo Pht gio vi i c Ni Cu Lut (Nigrodha), mt v A LaHn (Arhat) vo nm th mi, sau khi nh vua lm l ng quang.293. Hi: Vua A Dc ng gp g cho Pht gio?

p: Nh vua loi tr cc T Kheo (Bhikkhus) ph gii, khuyn khch cc v tu hnh chnchnh, kin tonhiu cha thp khp ni; thit lp nhng cng vin, m nh thng cho mingi v th vt, t chc i hi Hoa Th Thnh (Patna) duyt xt v kt tp li kinh inPht gio; pht trin s gio dc tn ngng cho hng n gii, v gi s thn n nm v vua HyLp cng ch hu ca h, v n cc quc vng ca n ging truyn gio l c Pht.Chnh vua A Dc cho xy dng cc bo thp k nim ti Ca T La V (Kapilavastu), B

o Trng (Buddha Gaya), vn Lc Uyn (Isipatana), v Cu Thi Na (Kusinara); bn ni Phttch quan trng ca du khch hnh hng, ngoi hng nghn thn

Documents

Phat Giao Van Dap - H. S. Olcott - HT Tri Chon Dich