PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC MOÂI TRÖÔØNG

TS. Leâ Quoác TuaánKhoa Coâng ngheä Moâi tröôøng

KHAÙI NIEÄM KHOA HOÏC VAØNGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC

Chöông I

KHAÙI NIEÄM KHOA HOÏC

1. Khoa hoïc laø moät heä thoáng tri thöùc

Tri thöùc kinh nghieäm

Tri thöùc khoa hoïc

2. Khoa hoïc laø moät hoaït ñoäng xaõ hoäi

3. Khoa hoïc laø moät hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi

4. Khoa hoïc laø moät thieát cheá xaõ hoäi

PHAÂN LOAÏI KHOA HOÏC

1. Phaân loaïi theo phöông phaùp hình thaønhkhoa hoïc

2. Phaân loaïi theo ñoái töôïng nghieân cöùu

NGHIEÂN CÖÙU VAØ PHÖÔNG PHAÙP LUAÄN NGHIEÂN CÖÙU

Phöông phaùp nghieân cöùu(Research methods)

Phöông phaùp nghieân cöùu laø caùc quy trình, yù töôûng, thuû thuaät…ñöôïc söû duïng trong nghieân cöùu. Taát caû caùc phöông phaùpñöôïc nhaø nghieân cöùu söû duïng trong suoát quaù trình nghieân cöùuñöôïc goïi laø “Phöông phaùp nghieân cöùu”. Noù bao goàm caùc tieántrình lyù thuyeát, caùc thí nghieäm, moâ hình toaùn, thoáng keâ v.v..

Caùc phöông phaùp nghieân cöùu giuùp chuùng ta thu maãu, soá lieäuvaø tìm caùch giaûi quyeát vaán ñeà. Ñaëc bieät laø caùc phöông phaùpnghieân cöùu khoa hoïc duøng ñeå lyù giaûi (giaûi thích) moät vaán ñeànaøo ñoù döïa vaøo caùc söï kieän, ño ñaïc vaø quan saùt. Chuùng chæchaáp nhaän caùc giaûi thích ñaõ ñöôïc kieåm chöùng baèng caùc thínghieäm

Phöông phaùp luaän nghieân cöùu(Research Methodology)

Phöông phaùp luaän nghieân cöùu laø moät ñònh höôùng coùheä thoáng ñeå giaûi quyeát moät vaán ñeà. Noù laø khoa hoïccuûa vieäc hoïc caùch laøm theá naøo moät nghieân cöùu ñöôïcthöïc hieän.

Caùc thuû tuïc caàn thieát maø qua ñoù caùc nhaø nghieân cöùugiaûi quyeát caùc coâng vieäc moâ taû, giaûi thích vaø döïñoaùn caùc hieän töôïng goïi laø phöông phaùp luaän nghieâncöùu.

Laø moân hoïc cung caáp cho ngöôøi hoïc heä thoáng lyùluaän veà phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc. Muïctieâu cuûa noù laø ñöa ra keá hoaïch nghieân cöùu.

Nghieân cöùu laø gì?

Nghieân cöùu laø söï tìm kieám logic vaø coù heä thoáng nhöõng thoângtin môùi vaø höõu duïng cho moät chuû ñeà ñaëc bieät.

Nghieân cöùu laø söï tìm ra caùc giaûi phaùp ñeå giaûi quyeát caùc vaánñeà khoa hoïc vaø xaõ hoäi baèng caùc phaân tích tích cöïc vaø coù heäthoáng.

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vôùi söï giuùp ñôõ cuûa vieäc hoïc, thínghieäm, quan saùt, phaân tích, so saùnh vaø ñöa ra lyù do.

Chuùng ta coù theå bieát ñöôïc raát nhieàu thoâng tin qua vieäcnghieân cöùu.

Giaù trò maø vieäc nghieân cöùu ñem laïi laø döï ñoaùn caùc hieäntöôïng, giaûi thích hieän töôïng, caùc moâi töông quan vaø caùc hoïcthuyeát coù giaù trò.

Muïc tieâu cuûa nghieân cöùu laø gì?

1. Phaùt hieän ra caùi môùi

2. Kieåm tra vaø kieåm chöùng caùc söï vieäc quan troïng

3. Phaân tích moät söï kieän, moät quaù trình, hoaëc moät hieän töôïngnhaèm nhaän dieän moái töông quan giöõa nguyeân nhaân vaø heäquaû

4. Phaùt trieån caùc coâng cuï khoa hoïc môùi, caùc yù töôûng môùi vaø hoïcthuyeát môùi ñeå giaûi quyeát vaø hieåu bieát caùc vaán ñeà khoa hoïcvaø khoâng khoa hoïc

5. Tìm ra caùc giaûi phaùp cho caùc vaán ñeà khoa hoïc, khoâng khoahoïc

6. Giaûi quyeát caùc vaán ñeà toàn taïi trong cuoäc soáng haøng ngaøy.

Caùi gì laøm cho ngöôøi ta nghieân cöùu?

1. Coù trình ñoä keøm theo lôïi ích cuûa noù nhö coù coângvieäc toát hôn, ñöôïc öu ñaõi hôn, ñöôïc taêng löông…

2. Coù trình ñoä ñeå coù ñöôïc moät vò trí giaûng daïy trongtröôøng ñaïi hoïc hoaëc trôû thaønh moät nhaø khoa hoïctrong moät vieän nghieân cöùu

3. Coù ñöôïc vò trí nghieân cöùu trong caùc quoác gia nhöMyõ, Canada, Ñöùc, Anh, Nhaät, Uùc…

4. Giaûi quyeát caùc vaán ñeà nan giaûi vaø thaùch thöùc

5. Coù nieàm vui khi laøm coâng vieäc khaùm phaù

5. Ñöôïc toân troïng

6. Ñöôïc moïi ngöôøi bieát ñeán

7. Tính toø moø muoán tìm ra nhöõng ñieàu chöa ñöôïcbieát ñeán

8. Toø moø tìm kieám caùi môùi laï

9. Ñeå phuïc vuï xaõ hoäi baèng caùch giaûi quyeát caùc vaánñeà xaõ hoäi

Moät vaøi sinh vieân laøm nghieân cöùu khoâng coù muïctieâu bôûi vì khoâng coù khaû naêng nghó ra caùi gì ñeå laøm.

Nhöõng sinh vieân nhö theá naøy cuõng coù theå trôûthaønh nhöõng nhaø nghieân cöùu gioûi baèng caùch taïo rañoäng löïc cho chính mình vì moät muïc ñích ñaùngtraân troïng

Baïn laø sinh vieân?

Taàm quan troïng cuûa nghieân cöùuMoät vaøi tieáp caän quan troïng cuûa nghieân cöùu

1. Moät vaán ñeà nghieân cöùu thöôøng lieân quan ñeán moätkhoù khaên

2. Nghieân cöùu döïa vaøo caùc hoïc thuyeát vaø yù töôûnggiuùp chuùng ta nhaän dieän vieäc aùp duïng chuùng

3. Laø nguoàn goác cuûa kieán thöùc vaø höôùng daãn giaûiquyeát caùc vaán ñeà

4. Nghieân cöùu cung caáp caùc neàn taûng cô baûn chonhieàu chính saùch cuûa chính phuû

Moät vaøi tieáp caän quan troïng cuûa nghieân cöùu (tt)

5. Noù quan troïng trong coâng nghieäp vaø kinh doanh ñeåñaït naêng xuaát cao hôn vaø caûi thieän chaát löôïng caùcsaûn phaåm.

6. Noù daãn ñeán söï nhaän dieän vaø moâ taû ñaëc ñieåm caùc vaätlieäu môùi, sinh vaät môùi, sao môùi,..v..v.

7. Chæ qua nghieân cöùu môùi coù caùc phaùt minh.

8. Nghieân cöùu xaõ hoäi giuùp tìm ra caâu traû lôøi cho caùc vaánñeà xaõ hoäi

9. Nghieân cöùu laøm cho cuoäc soáng ñoåi môùi luoân, aám no hôn, haïnh phuùc hôn.

Phöông phaùp nghieân cöùu giuùp chuùng ta coù ñöôïc giaûiphaùp cho moät vaán ñeà. Traùi laïi, phöông phaùp luaän nghieân cöùu nhaèm giaûi thíchnhöõng ñieàu sau:

1. Taïi sao moät nghieân cöùu ñaëc bieät ñöôïc thöïc hieän?

2. Baèng caùch naøo ngöôøi ta taïo neân moät vaán ñeà nghieâncöùu?

3. Caùc loaïi döõ lieäu naøo ñöôïc thu thaäp?

4. Phöông phaùp ñaëc bieät naøo ñöôïc söû duïng?

5. Taïi sao moät kyõ thuaät phaân tích soá lieäu ñaëc bieät ñöôïcsöû duïng?

Phaân loaïi nghieân cöùu khoa hoïc

Phaân loaïi theo chöùc naêng

Nghieân cöùu moâ taûNhaän daïng söï vaät, ñaùnh giaù söï vaät

Keát quaû: khaùm phaù, phaùt minh lyù thuyeát môùi

Nghieân cöùu giaûi thíchGiaûi thích nguoàn goác, ñoäng thaùi, caáu truùc, töông taùc, haäu quaû, quyluaät chung

Nghieân cöùu giaûi phaùpSaùng taïo ra caùc giaûi phaùp coâng ngheä; giaûi phaùp toå chöùc vaø quaûn lyù

Nghieân cöùu döï baùoNhaän daïng traïng thaùi söï vaät trong töông lai

Phaân loaïi theo giai ñoaïn

Nghieân cöùu cô baûnPhaùt hieän thuoäc tính, caáu truùc, ñoäng thaùi caùc söï vaätKeát quaû: khaùm phaù, phaùt minh lyù thuyeát môùi

Nghieân cöùu öùng duïngÖÙng duïng lyù thuyeát cô baûn ñeå giaûi thích söï vaät

Trieån khaiTaïo maãuTaïo quy trìnhThí ñieåm quy trình trong thöïc teá

Phaân loaïi phöông thöùc thu thaäp thoâng tin

Nghieân taøi lieäuThu thaäp thoâng tin töø caùc nguoàn taøi lieäu khaùc nhauPhaân loaïi thoâng tinPhaân tích vaø toång hôïp thoâng tin

Nghieân cöùu thöïc ñòaQuan saùt tröïc tieáp taïi hieän tröôøngQuan saùt giaùn tieáp nhôø caùc phöông tieän ño ñaïc, ghi hình, phoûng vaán, ñieàu tra…

Nghieân cöùu thöïc nghieämCoá yù gaây taùc ñoäng laøm bieán ñoåi moät soá yeáu toá, traïng thaùicuûa ñoái töôïng nghieân cöùuMuïc ñích: kieåm chöùng lyù thuyeát, khoáng cheá caùc bieán trongcaùc ñieàu kieän khaùc nhau; phaùt hieän moái lieân heä ñoäc laäp vôùicaùc bieán phuï thuoäc.

Taøi lieäu tham khaûo

Vuõ Cao Ñaøm, 2008. Giaùo trình phöông phaùp luaän nghieân cöùukhoa hoïc. Nxb Giaùo duïcGeoffrey Marczyk, David DeMatteo, and David Festinger(2005). Essentials of Research Design and Methodology. John Wiley & Sons, Inc.

Lieân laïc:Mail: quoctuan@hcmuaf.edu.vnTel: 0918-284-010