Upload
hung-nguyen
View
24
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Author: Jean-Pierre Ollivier, INSA Toulouse, M2R GC
Citation preview
!
!"#$% !
&'($)
$! &**!
!" " #
$ !# "
*+",'%
&'($)
- .
#- .&!&
!
/- .&!
0- .'1
- .*
- .!!
'.
.!!2 &3 (! *2!%! &
'12 '' &
2'(%*!4! &
5
.!
6786.!2 '' ( 5
67/! 9 &!!:5
67/0''!
.'
%&
.
!+!;>!!!
%!!%!!2!!
!!
' ? ?@ABCA
.!+!
/!!2/DD##!*!2 #DD#/$!!2/D$!#D/0$7! !0D$!#D/ 7#D/?!*'
.!
@D @D# $@$!#D/ 7@7#D/
E@E#D @D/ @D/
D9!':
@D 6@6#D
'2
!+
8'!'
.!+!
.!+!
!+
&'($)
.!+!
!+
&'(E
/!
#*!
&'($)
$!*
!+
F!+*
&'($)
.! !
$G !+9%A:'!'
H!'
I '9D0#E#DE#:
I 9D0J#E#DE:
I9D0 :
IK5!'5
D!!9!:
D# 2> !'!
$!#D/ ! !'**
7#D/
7*
7*
7*
Four
Hall clinker
Silos
CyclonesHall de prhomognisation Carrire
Tapis transporteur
Voie ferre
&'($LH.E
! "
#$%%&
' ''
(
)*
&
"
!""#$%&'
7*
&'($LH.E
7*
&'($LH.E
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1 10 100
+,-
#
+
.
-
'!2,
E'(!!*8'!(/?#?/$?0$7?D!*?E#
'2
D
*
D!* D# 7#D/ $!#D/ D/
#
/#/$0$7E##D!*
/# 0$7
/$0$7E#
!!@#"$!@#7@E@D@@0@/#
!0$7@0D$!#D/7#D/@0"!7#D/@
0/0"
D7A$7A
/#
0== A0$7@/0 9:
!E#@#!D/@"
#"#
AEA #
== AE#@# 9#:
!/$@#!&$!#D/@#
@/$?#0$7
$70"#$
## 0/ +=
M&'(9:!% #$A / = 9/:
!/@##"!#@#!D@
##
##"/E
#$7
0"0$
#/
:9%:9:E9>:$79:$9
#/#0/
#/#0/
++++=
++++=
[ ]0/ // #/ ++=+ 90:
#
##":9:9 #/##/ +=+=
/"# /# = 9:
'90:!%
[ ]"/#/ 0#0 / +++= 9:
#!!!9:
.6786
&'($LH.E
3 2'!!
'%3 ! 9:67/I!/$
'%
3 ! 98:N /I!/$
3 ! !9:67/"
- .
#- .&!&
!
/- .&!
0- .'1
- .*
- .!!
.&!&
!
H ! !*!(!F'
Solution interstitielle
Potentiel lectrostatique
Distance depuis la surface
Surface charge ngativementde potentiel de densit surfacique de charge
0
0
0
Double Couche
-
-
-
-
-
-
-
[ ] :9 ()))) =
# . &'
I 2! &'
:L>!9 :OLP'9 ==
:'9 :OLP'9556 ===
!
P *
O'9!'22:
! !
!!>
! &'! ,
'H
Q2.
827!
RR
+=
*+RR
=
'HR
82,8L
:9:;9
RR
+=
! &'! S $
65,5. &'!! & &' &>'!(!,8L''
! 2 &!9'! 2,8L:
S '! &'!
.&!!2 $**!!!&
D5$!#D/ @$!D# ?? $!D#
$!D# ?? $!D# ?0E#D!2 $!9DE:0 ?? $!9DE:0
.$!D# '!'$!9DE:0
/ .&!
.&! !
'!&
5
S '!!!&!/
/?? D# D00 ?0E#D!2 /?? DE E/D0 ?0DE
S D00 E/D0 ' 'E? !D# %DE5
0 .!
&&!2'&!%5
H!!8M! T8.
8'! ' !& !&!!2 '(!&'!&
$!9DE:0 ?? $!9DE:0 #;$!9DE:0=2 ?
2#? ?%
. !5!''2
!&9J$!@:%!2!! 5
.!%
.!!&
&!!&
5
.U !% V '%4'!!!)!2 'U ! V5
'('W !'*! '(22%! !!%5
.!!5
F9!:
M!!!!&!*F
'3 !!!!F.5
.*!5
$!''2&! '25
.&''&!WF !&!*(F. '3 F5
&F ''!!%!
/% /05FF ,= F% @ F- F.C
M !*!24!' !!' 5
!& 2 !' !& !* ( & %! F#''!!3 !
.%&!*('! & '
-. // >= X5YF
#/% 05/05FF ,0, +=
#/% 05/05FF ,0, +=
S &*!2&3 'Z
%!2[ '
T[!3 W!W!*C[!3 3 !!5
RF\#
@[0
. !'!'%4
7
7!!
7 5
- .
#- .&!&
!
/- .&!
0- .'1
- .*
- .!!
. &!!2
.'!
E!/
/D ?E#D #? ?"DE ?#E#D0#?P
$*2!2!!('''
!!2''5' E
/#? ?#E#D0# ?#DE /E##D9DE:#/E#DI ('! &%!!
I !%'3 ! &'E9!*DE:
I &'%''!9!!
.'
I ' *!%
I !!%'''3 !'! 9DE:#!'E%!!%! "5.''
9DE:# !5()* + ,-. ,)/+ ,+ / . * $ ,
I ] ''3 ! ^ 2!(!!/ 'E;#?=;DE=
!2
.''
I M *
I .'1'!!*!'%!2!%A
I .'! ! *E &%4'!'3 '!'!%'!'!!5
I .%'''3 /A%5
.''
I ._!'!!
@ & @
.'
I $* &> &!
&2*!/%>''! ! &
F!! &
.'
I $*2!2%
''('!5
8 !
.U V &/'&! '!
#/?E#D /#E0 ?/9DE:# ?P
P !2 !'!&'!(!!25
!!%!%` J
6! &
. & '!&%&5
. '!!2!&(!5
'!! &/'4 '
@
. !&!
'!'!!Z 2'3 !4%5
. %!!5
8!!'4 '!&!2 &3 !&5
:9/
:9/
PP
=
8!!!'!%5
M (3 2!&!!2
!!9: @P9:JP!2 &
!29: @a 9:Ja !29%'!!: 9: @9:J!2 9DE:# 9: @RE9:JRE! ' 2!'1 9: @9:J!2 9: @O9:JO
.%!*' (
!%*'! 5
D'2! &&! 2! !&&%(('25
. !'!
9DE:# E
I E !!!!(!I 8!!%!'' '!2 &I M @##I !*! ! &
@#J.3 #b!!2!'
I .!'('E*29#0:I D'#3 #A%!!'15
&'($)
. !EI H!&(!!!%!!'!>&c5I .E'!'!''2!9O6:5I .'!'!'!!!!!!5
9!J/:
J
*! E!!!!
. !E
6 %E
I E9: !''J'5 ;D=#!J!I E9: !''J'5 # ;D= #!J!I E9: !''J'3 ";D= #!J!
.E'! !!5
('''J&''
!!* *!J5
.''E#DJD#%#*
''! !3 5%!EJ'3 !&
!2&3
*!&E5
.&!&
!'1!5
!!! E%##5
. !E
.E !0'
.E9H:' * !!!9!!8J
!% *!&:
.E9HH: *G%
&'($)
. !E
.E9HHH: &'!
&'(E
. !E
.E9HR: 2!!'' /5H! !!&5
. !E
. 2E(!%5%!'!
H !! !% &
# .&!*!2
#!*!3 !'* 5!!''''!25.#*! 3 !'*! !!'!&''2&!!25
.*!*!3 !!/5
.''!
I 2'!!I '! *!5
OU V '!
##?E#D /#E0 ?9DE:# ?P#I P# %#` J5I .'&(% '!/5
. '! '!2/5
/ . &! &!!2
./$'*25M!!/$0$72&!!*25
./$('%!&
! !2 9#$E" 0$E/:%!'' '!!!(5
! /$*&
C3A aprs 3minutesdhydratation
&'(6
#/$?#E 0$E/ ?#$E" ?P/
. W '
!'1' U '!! V '!!5
*!!& ! ! /$E*!!!!(*25
. !!*2 &
0$E/ ?#$E" #/$E ?E?P0
$*! /$?E /$E ?P
.2 !P !&"` J
-
-1/
-1.
-12
-13
4
41/
- 4/- /.- 52- .3- 2-- 6/- 3.- 72-
+-
/
58
59
0 E/$'! !
.! !G !+ I '9D0#E#D:I & 9D0d E#D:I &9D0:
'*G_!!&/$&3 !!'15
2! &/$''
!1
.&!!2!'!%'!
/$!#D ?#E#D /#? ?#$!D# ?0DE
D0#E#D #? ?D0# ?#E#D
&'&!'
! &!(5
. *' & !! ! ! ! 9L$:
#E#D?#? ?#$!D# ?/D0# ?0DE ;#$!9DE:=##9D0:/#E#D
' !*!!5
M!*!!!''W &!!( U & V 2
1/G
,1!!! M*!! &
M*!! &
8
&'($)
!
R'!!2!!!&
3 5
M!'1/$!&%4!!'!'1&!'!''!15
!''9!!R:'!2!3 *!/$5
'( !! !U !! VE5./$'('2*!'3 !!
/5
8''
. &! & /!! !5
.'!'! 3 !''2 5H!!(/$''''5
$*3 #0*'(!'!'!5 !! 5.!%%'''3 !&5!!%' %!&!! ! ! 9$:5
E#?0#? ?#$!D# ?D0# ?0DE ;#$!9DE:=# 0E#D
'%2!'!&!2
!!!!5.! 2
!% !2''(' !25
O3 !
.!2!'''!'&!2!''2
' 3 !&2!*5
O''!'J/$ E*!
/ 8 9L$:/- L$?$ $C $?0$E/ !!
0$E/ /$E
M!*!!'!"3 #A&!
A'''!'J!%"5'''3 !! ! &! 0$E/3 !!4'! *DE5
! !
&'($)
E0$7
.&0$7'*!3 !!/$!%'!!!!'! *!! 7#D/5
.'!42/$
*!! 5'!!&*! !
/ 0$7?/E 0/9$7:E ?#9$7:E/ ?P
.!&!&0#` J!!&2/` J*93 '/$'!( *:5
8'! !! '/9$7:/D0E/#2%!3 !&/9$7:D0E#2%!! ! /9$7:E2%!3 !&!!5
E!
0
2
4
6
8
10
12
14
0 200 400 600 800 1000
Temps (min)
F
l
u
x
t
h
e
r
m
i
q
u
e
(
m
W
/
g
)
alite
C3A - gypse - CH
alite + C3A - gypse - CH
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
0 500 1000 1500
C3AC3A-gypse
- .
#- .&!&
!
/- .&!
0- .'1
- .*
- .!!
'0.'1
.!'13 !&
5 G.&!!&
* 3 2!&(!'!'!!! 5
L'9: 8!9+` J!:( #5# #( #50 #/( 5 e
M !9: G9:
/ 0 0#/ 0
5#7'!!25/7&Ra
!500.%,f 5 - ,!'5
!!'&9S :' '!! !!*!!'1 *!5
#- '!2'13 !&
#5 !! ;=$&%!!!!
%! !''' %!&!&'!!%!&'''3 !&5H!!!&''2&!!3 ! !5
#5# R!!;=%''!%!&!% %!!2'!%''''! !!5
#5/ !!! ;=&!!!3 '2! !&!5'! *!!''' '!'!5. !''!!!%2 g2'(%'!25
#50 R ;5=
. % %3 !'!25D'!'!''!!% 2''9: '!!
0
:;
@
/ L''!2
. '&!
'! '!
''!*&!
Gradient de vitesse () () () ()
C
o
n
t
r
a
i
n
t
e
d
e
c
i
s
a
i
l
l
e
m
e
n
t
(
)
1
2
3a
4a
3b4b
0
/5 *&!!
D''
!%%29!&!'(2&!!!:%'!2 9!&!'2!2!'%!!''!!!!:5H!'2'!
!f 9 *: !, 9 *#:
/5# *&!!H!&''!!'!5H!%'(!*3 !'!'!!!&E!,!+!5
+?@ 0::
' ! 9C:%!!!
'' 9T*0*0:5
/5/'!2%%!'
*'%%!!2''5''
0 ''!2'' !
.!!2&*!
! Ra
!
!!!!! !! &*!
'2 2
2&!!''! g2 '!2*5
Gradient (AlO2)-
Comportement
Trs lev
Fausse prise
levFausse priseattnue
MICROSTRUCTURE
Temps d'hydratation
10 minutes 1 heure 2 heures
Moyen
Raidissementnaturel
Faible
Prise rapide attnue
Trs faible
Prise rapide
Clinker
Sulfate de calcium
Aiguilles de gypse
Aiguilles d'ettringite
Ettringite et C-S-H
Gel de C4AHx
Lgende :
Gradient (SO4)2-
5M!!&%*!
8J@
8J@/"8J@0
8J@0
.!3 !!98J:
.' !&*'!
5#. '! '
'1$80#%''8J#
.'! &9*:/9*#:9*/:5. ' 2!!5S ! '2 '#'(! '!'!(! '93 !*/:5
- 12113% %41 221542
5/.''!''
- M'!''!
- .!'1
65,5R!!'!!'( 3
# !!' !''!!!'
5 .&
!'19':
M!'!&
''! 5
6'!! %
!2
*! !
!*9
'!!:5
.&
!2 &!&
*2!5
$ / $8H
f 5#/ 5#3 5# MM. 5# MM, 5#0 DM!! 5#03 5# DMD! 5#3 5## 'HHHH9$L:. 5#3 5/ DM
P&
!23 '!('
J
$ / # /$ 0$7
f 5" 5" 5 5#/ 1'! 5##" 5" 50# 5/# 1 5#/0 5" 50 5" 15 5#/ 5 5## 5 1/
P&
!2'
J
.&
*
M!E!&
*!'!&!(!!
!! .&
*! '!.&
!! h'!2! !!5
M!&!2 &
*%!&!%5$&
'%4*
!*
'!!
&! &
!''!!58!!*!!'!! 9.'!
" 9:
0A A A 5A
%'*!
%'*!
.&
%'*! !&
!' '!5
8!!'
!&
'!!
!&
*!!
.&
%'*! !!2*!'
'(!5
8!!'
!&
*!'!!
!&
!!!&
2!5
.!
%'*!
%'*!'4
&&'5
&'&' '!(
''8J1!2 &
%'*!3 '!(5
'!!!!
5#E! *!%!(!Da 8O
'!!%
8'!!
8!
!!
8
%
%
%
%
%
%'
%'
%'
%
8'.!
Avant Aprs
DV
Avant Aprs
DV = volume deau qui apntr dans la pte
Niveau de lapte de ciment
dans les flacons
&'($)
(
''!2!$L
5?-
5--
/?-
/--
4?-
4--
?-
-
?-
- 4/ /. 52 .3 2- 6/
+$-
0
%
+
-
4 / 5
4/ /. 52
4
?-
?-
4--
1
%
@
A
B
9
8
A
4
?
6
&'($)
E'(!!
I / 9%:#5// &9%:
I '!&! %!>!&
&''*!
%' @"5%!
I ' !@#"
!&&42!''!!
'!&
!&&42!&
'!!!'&
%!&
!&&42!
M
M &
6
%!2!&
@J/%!2 @/#J/&
8
!
@
@ +
!
/#?J8J8@
J?J8J8@
%?%%@'
'!!%
8'!!
8!
!!
8
%
%
%
%
%
%'
%'
%'
%
7&
:':99JJ8J:9
JJ8%:9
%%
''
=+
=
+
==
'!!
:'95/''%
%55/%%
%%%%%
'
'
''
''
''
''
=
=
+==
!
:'95/':'95/':'95/#5#"'
' 5'%
%%'
'!!
''
'
=+=
+=+
=
42%6'3%4137228
:'59/'
=
:'95/# ! =
P!''8J'!
'!!%
8'!!
8!
!!
8
8
%
%
%
%
%
%'
%'
%'
%
/J8/#5/J8
/#J8J8'
:'9/'
==+
=
==
O'%!2%'1''8J!3 /
j'kk
Eau du "gel"
Ciment
"Gel" solide
Eau des capillaires
0 1
1
Vol.
E/C = 0,35
Source d'eau extrieure
&'($)
pas d'autodessiccation pas de porosit pas de mnisques pas de retrait endogne
Eau du "gel"
Ciment
"Gel" solide
Eau des capillaires
0 1
1
E/C = 0,60
Source d'eau extrieure
Vol.
Eau du "gel"
Ciment
"Gel" solide
Eau des capillaires
0 1
1
Vol.
E/C = 0,42
Source d'eau extrieure
mais beaucoup d'eau capillaire peu d'eau capillaire(volume gal celui de lacontraction chimique)
%!2%'1''8J'3 /'kk
&'($)
E'(/ !&'''&
&42!''!!'!&
5P!''8J !''!(! e
[ ]
0#J8%8550#J8J55/%%55/%
:%55"%55/#%9%%%:%%%%9%%%
'
'
'
''
===
+=+=+=+++=
++++=
Eau du "gel"
Ciment
"Gel" solide
Eau des capillaires
Pores
0 1
1
Vol.
Autodes-siccation
E/C = 0,42
&'($)
H! !'1! &' &4
*/0Gk*#0Gk
5/- M*'2 !'1
0
0,25
0,5
0,75
1
0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8E/C
D
e
g
r
d
'
h
y
d
r
a
t
a
t
i
o
n
capillaires interconnects
capillaires isols
- .
#- .&!&
!
/- .&!
0- .'1
- .*
- .!!
'M!'13 !*
- H2!'1
O+f %!*! *!'
,!
E!
!!
f
!'3 !' ' !3 ' !!
' ' 23 '!2!!''!
!] !' ^
$'
=
, :'9 =
:''9
=
''!5 =
M 5=
'
%%%
+
=
8 !''2!'
M&'(, 7!
#- '!&!
HLl H ! Ll
.!'1 '!'!
#''!
I 'I
M'!!& HLl !'1 8H! !
E
'!
0
10
20
30
40
0 5 10 15 20 25 30 35 40Distance from aggregate surface (m)
OPC 1 day OPC 180 days SF 1 day
Porosity (% vol.)
%""
8 !&1 ! ! !' !& HLl
00.020.040.060.080.1
0.120.140.160.180.2
0.001 0.01 0.1 1 10 100 1000Pore diameter (m)
v=0.554 v=0.486 v=0.448 v=0.384 v=0.157 v=0
Cumulative intrudedpore volume (cm3/g)
#
H !!*!!'
M %0A*!
H !!&'!&HLl !!! &HLl ! %!2*!
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6Sand volume fraction
10 m15 m20 m25 m30 m40 m
Fraction connected
#
'!'1!'18H8J@01@/
#
/
0
('9m:
'
!
9
A
:
'1
'1
,/
S %!'''!''W0
D6.S HD6
I .' !&HLl #3 / '!2!'1
I !!!''!!&HLl
I '&'!2'!&!1
%!5
M'!!& HLl !'1 8H! !
E
'!
8%!!' !&HLl 9*$:!B!'19*:'
0
10
20
30
40
50
60
0 2 4 6 8 10 12Time (month)
AMa
Porosity (%)
%""
y
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45Distance from aggregate (m)
Quantity of C3S (arbitrary units)
R!/ !!
-3-2-1012345678
0 5 10 15 20 25 30 35
Distance from aggregate (m)
1 year 28 days 1 day
O*!'! !&HLl
%
0
1
2
3
4
5
6
7
0 20 40 60 80 100 120Distance from aggregate (m)
CaO/SiO2 ratio
O''J !!'1/
n"
0.00
0.20
0.40
0.60
0.80
1.00
1.20
1.40
1.60
1 10 100Distance from aggregate surface (m)
OPC10% SF20% SF30% SF
Constant water content: W/B=0.22
Ettringite (arbitrary units)
L !&HLl %
!
D6.S HD6
.&%!
'
I '
I '!8J
I '' B%!o !!&
I 5
M'!!& HLl !'1 8H! !
E
'!
(a)
(b)
(c)
Cristaux dechaux orients
Vide
Granulat
Cristauxde chaux
M&'($)
H !! !!& !
.&'4 2!&
0
10
20
30
40
0 5 10 15 20 25 30 35 40Distance from aggregate surface (m)
OPC 1 day OPC 180 days SF 1 day
Porosity (% vol.)
0.00
0.20
0.40
0.60
0.80
1.00
1.20
1.40
1.60
1 10 100Distance from aggregate surface (m)
OPC10% SF20% SF30% SF
Constant water content: W/B=0.22
Ettringite (arbitrary units)
Granulat
C-S-H denses
10 m
M!,E!&!(
M&'($)
E !&! % ! !
0102030405060708090
100
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10Time (weeks)
C4AH13 Carboaluminates
Arbitrary units
1
2
Q%!'20$E/ 9*:
*! 9*#:%&!!
%8H98J@:
H !! !!3 !'
5##"5/$90A:?D#
9A:?
05"#""#"5#0/$90A:?
D/ 9A:?
50#"05#/$9"A:?
D/ 9A:?
5/0##"5/""/$?
O3 !'
9:
M( '9m:
$
9:
!
`*/$D# D/4
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1 10 100Time (days)
Bond strength (N/mm)2
1
#!
l !*!"
- .
#- .&!&
!
/- .&!
0- .'1
- .*
- .!!
'.!!
- H
!!!%!!+!'&3 ! !&*G&!96786:5
.96786#: !&!
] !! % !!* &!''! '''!( ^5
''&
I.2 'HI.'>>!3 (!2! 'HH
. '! h
I "9'*!2 !!:I ""9!:I "9!:I 678609%!:I "9!% !
:I "#9 !:5
.!!*'43 !&'!!'!"/5
. ] '!!**! ^ !] !2%! ^
# 8'!* !!2%!
#55M87H6HLHD6MS p.H$6L8PS HR$.86Lp
p!p@ ! !*kk5
'!2'3 '5.!!!'*k3 !*! 5
.p!2%!p!'!86#'' !(!*5
.!' 2!!k'*5
.86#2!48H5
H! ''2!!'' !!42%!9!!':5
.k2%!'!k!k%5
P!!2!'' '!kG!**!gk'2!86 # ''!k'''5
#5#PS $6LHL8M8.H$6L8PS HR$.86L
P%!k2%!'!kk + 3 !k5
D !2 !2%!.2 !k2 k k2 $k' +
.2 @?+$
#5/8N 8.8Mk$.H$LHD6 M8L8OH6$LHD6MS D877HH86L+M$6.8$M&S 688PS HR$.868RH$RHM8.$O8HL$68
. +' %*!!5.&'k!k !''8J8J$$J5
.2'' !*''!!3 !!5
.''3 '3 9'#"G:!3 !'
!4''*!k
5
D'!!''
Z ' '!9 :%'''k*9 ':5
%
% ====
8J@'@#''! pk%p967860p%!'*p""p$!p:5
8J@'@''! pk !2p967"p.% !
pZ !k :5
.!! +92! !2%!: ! h%
D2!!+!5H! !!!'!%!+'3 '!5
D'!:!Z !k!k!4#:!Z !k*!5
!k!!4' +@+@ !k*!' ++@!'''%! 2k! !!5
%
% ====
.2 @?+$
-'23
+% ====
4'23
-5+% ====
'23
'23
-+
%
%
========
.!! ''!2! !,!
k*!!
!! '5
!k*!!k !*!!3 9':kZ
2'!k*!
62'2
'2-76'2+
%
%
====
========
8
====
-4+-
3'2+
58 ====
8''!2 !'8J@'@#!!!%!!kk% 9p%!'*pp$!p:''
! !!!+3 '%
'@ +@'@! +@!
2
'!h '%!
!'!%!+3 k'2!!'%!*'%!''8J5
$''! !!+3 '!kk% 9!67860
!"":5
8J@'@#kZ
M!k !!'3 '(%!%!!2k!! !*'!''!2!%!+%!'4#3 0A!2!''8J'3 ;,G R!/=5
#/:950+ ==
:=9:89
';+ =
1 day
02468
10121416
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5substitution ratio
C
o
m
p
r
e
s
s
i
v
e
s
t
r
e
n
g
t
h
(
M
P
a
)
CVC CVA
E10 FC1
28 days
0
10
20
30
40
50
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5substitution ratio
C
o
m
p
r
e
s
s
i
v
e
s
t
r
e
n
g
t
h
(
M
P
a
)
90 days
0
10
20
30
40
50
60
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5substitution ratio
C
o
m
p
r
e
s
s
i
v
e
s
t
r
e
n
g
t
h
(
M
P
a
)
'%G3G9&'(.f :
8 !!!@/#J+7 !!!
/ .!
.!' %*'*J!'%!'%4!2%*!!2 '!5
!2 '!'!( % I !*9!?!:2&!*!D/5I %!!!&&%5
/55p.k !!p
H! '*%!& !! I '!*3
I 'k*23 !k%2k! 5
.2 2 ! 4 '
'* '
!' &!!
!& ! 9M:
M
'@'
.&] !! ^ ''3 !! '!*5'!2*k * 2!'* !!!!5
/5#% k2!
!!'%%!k!!25
!$8H?!
/5/Opk% k'2pk'2
.k!!29/:'!'' !;60=5M!j2!!k25
.k!!k!!23
'2] !( ^ 5
.'!k''' 3 2!k'!%%!2!k'!(5
H!'9'(3 !k:2!! 2I !k!!k'I !k*! %*!3 !5
8 ! !!2>L* #A
98:@/ qJ+9!: 9":@# qJ+
0
0.25
0.5
0.75
1
0 6 12 18 24 30 36 42 48Temps (heures)
TmoinE10C800
!!'!!& !(
8 !2 89'!:
0
0.25
0.5
0.75
1
0 6 12 18 24 30 36 42 48Temps (heures)
Tmoin25%50%75%
.*!!!'&8H&8HH !!!4!!5
.&&% 3 #"G!%!' 3 %!!*! 3 "5
0 .%!
.%!9R:'!*'' '(*j!*5
.R'4%*!
I .'2 !&*I .'2 *I .'!2''('
!'*5
.G !2 h'%!] !! ^5
8!!'>>!25P!2!2G%!
] ! !2 ^ !! 2! !*5
.] ! !2^ !2!&'& !!!'!*!!&!*!2 !!!'!8605
.'!2> '% 3 "A3 ''!!!5
( 2>!!!
!2 5
.&!%5m3 m%! ' 2,!5/5/#J5
#"#"#/9
////""#""9
:
; /
.'!G'25'5
H!!'! !(' !*j!5
.('>>!2 '3 !'3!!!2!3 %!'! ' !!!!*!3 ''!5
D'!!%8H
/?#?E EH?E
%! ?E ?$
?$?E EHH?$E
.'>>!2 '2' !' 5
HAUT FOURNEAU
MINERAI + IMPURETS
AGENT FONDANT
CHARBON + IMPURETS
Laitier
Fonte liquide
LAITIER
0- .!% !
Le laitier vitrifi moulu de haut fourneau rsulte de la trempe du laitier : produitvitreux, thermodynamiquement instable.
10 20 30 40 50 60
4500
0
2 Cu K1
LAITIER GRANUL
3 A3 "A/#3 0A03 0"AD$!#D/D#D
'2
.&!'
%I !!92!2:I ! 2
1.0
8, MET
- . !
._!'!
._!'!
. !' !
Granulat
C-S-H denses
10 m
Fume de silice = produit pouzzolanique = formation de C-S-H secondaires
&'($)