Piaget

Η «γνωστική εξελικτική θεωρία»

PIAGET.

Η Γνωστική εξελικτική θεωρία του Jean Piaget Το έργο του Το έργο του Piaget Piaget έχει τεράστιο αντίκτυπο όχι μόνο στη διδακτική έχει τεράστιο αντίκτυπο όχι μόνο στη διδακτική μεθοδολογία αλλά σ’ όλες τις επιστήμες που ασχολούνται με την εξέλιξη μεθοδολογία αλλά σ’ όλες τις επιστήμες που ασχολούνται με την εξέλιξη του ανθρώπου και ιδιαίτερα με τη γνωστική ανάπτυξη του ανθρώπουτου ανθρώπου και ιδιαίτερα με τη γνωστική ανάπτυξη του ανθρώπου

Κατατάσσεται στους αναπτυξιακούς ψυχολόγους αφού κύριο έργο Κατατάσσεται στους αναπτυξιακούς ψυχολόγους αφού κύριο έργο του υπήρξε η μελέτη της ψυχοπνευματικής εξέλιξης του παιδιού του υπήρξε η μελέτη της ψυχοπνευματικής εξέλιξης του παιδιού και του εφήβουκαι του εφήβου

Δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη μάθηση αλλά οι θέσεις που Δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη μάθηση αλλά οι θέσεις που διατύπωσε έχουν σχέση με τις διατύπωσε έχουν σχέση με τις εσωτερικές διαδικασίες της μάθησηςεσωτερικές διαδικασίες της μάθησης

2/32

Η Γνωστική εξελικτική θεωρία του Jean Piaget

Καθόρισε τα Καθόρισε τα 4 4 στάδιαστάδια από τα οποία διέρχεται η νοητική ανάπτυξη από τα οποία διέρχεται η νοητική ανάπτυξη του ανθρώπουτου ανθρώπου

Κάθε στάδιο χαρακτηρίζεται από ορισμένες δυνατότητες οι οποίες και Κάθε στάδιο χαρακτηρίζεται από ορισμένες δυνατότητες οι οποίες και καθορίζουν το τι μπορεί να μάθει σε κάθε φάση της ζωής του ο καθορίζουν το τι μπορεί να μάθει σε κάθε φάση της ζωής του ο άνθρωποςάνθρωπος

Σε κάθε στάδιο επιτελούνται ορισμένες νοητικές διεργασίες, Σε κάθε στάδιο επιτελούνται ορισμένες νοητικές διεργασίες, η ολοκλήρωση των οποίων οριοθετεί το τέλος του σταδίου αυτού, η ολοκλήρωση των οποίων οριοθετεί το τέλος του σταδίου αυτού, το οποίο παραχωρεί τη θέση του στο επόμενοτο οποίο παραχωρεί τη θέση του στο επόμενο

3/32

Η νοητική ανάπτυξη κατά τον Piaget (1/3)

Νοητική ανάπτυξηΝοητική ανάπτυξη σημαίνει απόκτηση από το άτομο νέων γνωστικών σημαίνει απόκτηση από το άτομο νέων γνωστικών ικανοτήτων που δεν υπήρχαν πρινικανοτήτων που δεν υπήρχαν πριν

Η απόκτηση των ικανοτήτων αυτών δε γίνεται με την ποσοτική Η απόκτηση των ικανοτήτων αυτών δε γίνεται με την ποσοτική αύξηση προηγούμενων δεξιοτήτων, αλλά με την ποιοτική αλλαγή αύξηση προηγούμενων δεξιοτήτων, αλλά με την ποιοτική αλλαγή της δομής της σκέψηςτης δομής της σκέψης

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ PIAGETPIAGET Οι νοητικές δομές - οι οργανωμένες δηλαδή ιδιότητες της σκέψης - Οι νοητικές δομές - οι οργανωμένες δηλαδή ιδιότητες της σκέψης - σχηματίζονται στο άτομο στο πλαίσιο της αλληλεπίδρασής του με το σχηματίζονται στο άτομο στο πλαίσιο της αλληλεπίδρασής του με το περιβάλλον τουπεριβάλλον του

Κεντρική θέση στη θεωρία του Κεντρική θέση στη θεωρία του Piaget Piaget κατέχει η έννοια κατέχει η έννοια σχήμασχήμα ((schschééma) ma) που αποτελεί και το κύριο συστατικό στοιχείο της νοητικής που αποτελεί και το κύριο συστατικό στοιχείο της νοητικής δομήςδομής

ΣχήμαΣχήμα κατά τον κατά τον Piaget Piaget είναι η προσαρμογή που έχει επιτευχθεί είναι η προσαρμογή που έχει επιτευχθεί σ’ ορισμένη κατάσταση ως αποτέλεσμα μιας ολόκληρης σειράς σ’ ορισμένη κατάσταση ως αποτέλεσμα μιας ολόκληρης σειράς δραστηριοτήτωνδραστηριοτήτων

Τι σημαίνει νοητική ανάπτυξη;Τι σημαίνει νοητική ανάπτυξη; ((προβληματισμός)προβληματισμός)

4/32

Η νοητική ανάπτυξη κατά τον Piaget (2/3)

Τα σχήματα αποτελούν ένα είδος Τα σχήματα αποτελούν ένα είδος «μικρών ή μεγάλων μονάδων «μικρών ή μεγάλων μονάδων επίγνωσης και επικοινωνίας του οργανισμού με το περιβάλλον του»επίγνωσης και επικοινωνίας του οργανισμού με το περιβάλλον του»

Τα σχήματα είναι διαφορετικά σε κάθε ηλικία και επομένων και ο Τα σχήματα είναι διαφορετικά σε κάθε ηλικία και επομένων και ο τρόπος σκέψης του παιδιού διαφέρει ριζικά από εκείνον του ενήλικατρόπος σκέψης του παιδιού διαφέρει ριζικά από εκείνον του ενήλικα

Τα Τα πρώτα σχήματαπρώτα σχήματα του ατόμου σχετίζονται με τα αντανακλαστικά που του ατόμου σχετίζονται με τα αντανακλαστικά που υπάρχουν σ’ αυτό μόλις γεννηθεί (θηλασμός, κίνηση ματιών και χεριών, υπάρχουν σ’ αυτό μόλις γεννηθεί (θηλασμός, κίνηση ματιών και χεριών, αναπνοή κλπ.) Αποτελούν:αναπνοή κλπ.) Αποτελούν:

Βάση για την αρχική αλληλεπίδραση του ατόμου με το Βάση για την αρχική αλληλεπίδραση του ατόμου με το περιβάλλονπεριβάλλον

Τα πρώτα απλά γνωστικά σχήματα μετατρέπονται Τα πρώτα απλά γνωστικά σχήματα μετατρέπονται προοδευτικά σε πολύπλοκους νοητικούς συλλογισμούςπροοδευτικά σε πολύπλοκους νοητικούς συλλογισμούς

Η κατάκτηση ενός πλέγματος σχημάτων υποδηλώνει ότι έχει Η κατάκτηση ενός πλέγματος σχημάτων υποδηλώνει ότι έχει πραγματοποιηθεί δομική αλλαγή στη νοητική ανάπτυξη του παιδιούπραγματοποιηθεί δομική αλλαγή στη νοητική ανάπτυξη του παιδιού μετάβαση σε άλλο νοητικό στάδιο, μετάβαση σε άλλο νοητικό στάδιο, (ακολουθεί σχηματική επεξήγηση των «σχημάτων») (ακολουθεί σχηματική επεξήγηση των «σχημάτων») 5/32

Η νοητική ανάπτυξη κατά τον Piaget (3/3) Σχηματικά

ΣχήματαΣχήματα

ΠεριβάλλονΔομική αλλαγή στη νοητική ανάπτυξη

Πολύπλοκοι νοητικοί μηχανισμοί

6/32

Οι 2 βασικές λειτουργίες του οργανισμού1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ (organisation)(organisation)

2.2. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ (adaptation)(adaptation)

Η Η οργάνωσηοργάνωση αναφέρεται στην ικανότητα των ζωντανών όντων να αναφέρεται στην ικανότητα των ζωντανών όντων να διευθετούν τις σωματικές ή ψυχολογικές τους δυνατότητες σε συναφή διευθετούν τις σωματικές ή ψυχολογικές τους δυνατότητες σε συναφή συστήματα για να ανταποκρίνονται καλύτερα στις απαιτήσεις του συστήματα για να ανταποκρίνονται καλύτερα στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος (πχ. βράγχια και μηχανισμοί θερμοκρασίας για τα ψάρια) περιβάλλοντος (πχ. βράγχια και μηχανισμοί θερμοκρασίας για τα ψάρια)

Η ίδια οργανωτική αρχή επικρατεί και στο ψυχολογικό επίπεδοΗ ίδια οργανωτική αρχή επικρατεί και στο ψυχολογικό επίπεδο Οι απλές δομές μετεξελίσσονται και αναδιοργανώνονται σε πιο Οι απλές δομές μετεξελίσσονται και αναδιοργανώνονται σε πιο σύνθετες καθιστώντας το άτομο πιο ικανό να ανταποκριθεί στις σύνθετες καθιστώντας το άτομο πιο ικανό να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος (πχ. οι δομές συμπεριφοράς του απαιτήσεις του περιβάλλοντος (πχ. οι δομές συμπεριφοράς του βρέφους που του επιτρέπουν να βλέπει και να πιάνει) βρέφους που του επιτρέπουν να βλέπει και να πιάνει)

Η Η προσαρμογήπροσαρμογή είναι η ισορροπία ανάμεσα σε δύο συμπληρωματικές είναι η ισορροπία ανάμεσα σε δύο συμπληρωματικές διαδικασίες του οργανισμού την διαδικασίες του οργανισμού την αφομοίωσηαφομοίωση και τη και τη συμμόρφωσησυμμόρφωσηκαι αποτελεί τη συνισταμένη τουςκαι αποτελεί τη συνισταμένη τους

Η δυνατότητα Η δυνατότητα προσαρμογήςπροσαρμογής στο περιβάλλον διαφέρει από οργανισμό στο περιβάλλον διαφέρει από οργανισμό σε οργανισμόσε οργανισμό

7/32

Αφομοίωση - ΣυμμόρφωσηΗ προσαρμογή πραγματοποιείται με δύο συμπληρωματικές μεταξύ τους Η προσαρμογή πραγματοποιείται με δύο συμπληρωματικές μεταξύ τους διαδικασίες:διαδικασίες:

α. α. αφομοίωσηαφομοίωση ( (assimilation)assimilation) β. β. συμμόρφωσησυμμόρφωση (accomodation)(accomodation)

Η Η αφομοίωσηαφομοίωση αναφέρεται στη διαδικασία με βάση την οποία αναφέρεται στη διαδικασία με βάση την οποία ο οργανισμός χρησιμοποιεί μια υπάρχουσα γνωστική δομή ή ικανότητα, ο οργανισμός χρησιμοποιεί μια υπάρχουσα γνωστική δομή ή ικανότητα, για να αντιμετωπίζει τα προβλήματα που συναντά στο περιβάλλον τουγια να αντιμετωπίζει τα προβλήματα που συναντά στο περιβάλλον του

Η Η συμμόρφωσησυμμόρφωση είναι η διαδικασία εκείνη κατά την οποία ένας είναι η διαδικασία εκείνη κατά την οποία ένας οργανισμός τροποποιεί τις προηγούμενες γνωστικές δομές του οργανισμός τροποποιεί τις προηγούμενες γνωστικές δομές του για να ανταποκριθεί καλύτερα στις νέες απαιτήσειςγια να ανταποκριθεί καλύτερα στις νέες απαιτήσεις

Για τον Για τον Piaget Piaget προσαρμογή είναι η ισορροπία ανάμεσα στην προσαρμογή είναι η ισορροπία ανάμεσα στην αφομοίωση και τη συμμόρφωσηαφομοίωση και τη συμμόρφωση

Αν το άτομο δεν μπορεί να προσαρμοστεί στο περιβάλλον του με τη Αν το άτομο δεν μπορεί να προσαρμοστεί στο περιβάλλον του με τη διαδικασία της αφομοίωσης βρίσκεται σε διαδικασία της αφομοίωσης βρίσκεται σε κατάσταση ανισορροπίαςκατάσταση ανισορροπίας ((ddééssééquilibre)quilibre) 8/32

H νοητική ανάπτυξη κατά τον Piaget (1/2)

Η νοητική ανάπτυξη είναι μια συνεχής μετάπτωση από καταστάσεις Η νοητική ανάπτυξη είναι μια συνεχής μετάπτωση από καταστάσεις ισορροπίας σε καταστάσεις ανισορροπίαςισορροπίας σε καταστάσεις ανισορροπίας

Όταν η ισορροπία αποκαθίσταται το άτομο βρίσκεται σε ανώτερο Όταν η ισορροπία αποκαθίσταται το άτομο βρίσκεται σε ανώτερο νοητικό επίπεδο σε σχέση με αυτό στο οποίο βρισκόταν νοητικό επίπεδο σε σχέση με αυτό στο οποίο βρισκόταν προηγουμένωςπροηγουμένως

Οι μεταπτώσεις αυτές είναι συχνές στις μικρές ηλικίεςΟι μεταπτώσεις αυτές είναι συχνές στις μικρές ηλικίες.. Όσο το άτομο πλησιάζει προς την ωριμότητα τόσο οι παραπάνω Όσο το άτομο πλησιάζει προς την ωριμότητα τόσο οι παραπάνω μεταπτώσεις γίνονται αραιότερεςμεταπτώσεις γίνονται αραιότερες

Ανάλογη διαδικασία και στη σχολική μάθηση

9/32

H νοητική ανάπτυξη κατά τον Piaget (2/2)

Κατά τη σχολική μάθηση, ο μαθητής ο οποίος έχει μάθει καλά κάτι, Κατά τη σχολική μάθηση, ο μαθητής ο οποίος έχει μάθει καλά κάτι, βρίσκεται σε σχέση μ’ αυτό σε κατάσταση βρίσκεται σε σχέση μ’ αυτό σε κατάσταση αφομοίωσηςαφομοίωσης

Όταν τα σχολικά μαθήματα δεν παρουσιάζουν καθόλου νέα στοιχεία Όταν τα σχολικά μαθήματα δεν παρουσιάζουν καθόλου νέα στοιχεία για το μαθητή αυτός βρίσκεται σε κατάσταση για το μαθητή αυτός βρίσκεται σε κατάσταση υπεραφομοίωσηςυπεραφομοίωσης

Όταν αντιμετωπίζει πλήθος νέων αντικειμένων βρίσκεται Όταν αντιμετωπίζει πλήθος νέων αντικειμένων βρίσκεται σε κατάσταση σε κατάσταση υπερσυμμόρφωσηςυπερσυμμόρφωσης

Οι καταστάσεις αυτές ευνοούν τη σχολική μάθηση;Οι καταστάσεις αυτές ευνοούν τη σχολική μάθηση;

ΟΧΙΟΧΙ Η σχολική μάθηση ευνοείται από τη δημιουργία μέσων καταστάσεωνΗ σχολική μάθηση ευνοείται από τη δημιουργία μέσων καταστάσεων

10/32

Οι 3 βασικές πτυχές της νοητικής ανάπτυξης

1. Δομή1. Δομή

2. Περιεχόμενο2. Περιεχόμενο

3. Λειτουργίες της οργάνωσης και της προσαρμογής3. Λειτουργίες της οργάνωσης και της προσαρμογής

Με την ανάπτυξη, η δομή και το περιεχόμενο αλλάζουν, Με την ανάπτυξη, η δομή και το περιεχόμενο αλλάζουν, αλλά οι λειτουργίες παραμένουν οι ίδιεςαλλά οι λειτουργίες παραμένουν οι ίδιες

Οι λειτουργίες της οργάνωσης και της προσαρμογής δημιουργούν Οι λειτουργίες της οργάνωσης και της προσαρμογής δημιουργούν κατά τον κατά τον PiagetPiaget, μια σειρά , μια σειρά 4 4 προκαθορισμένων σταδίωνπροκαθορισμένων σταδίων

Κάθε στάδιο χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένες ψυχολογικές δομές Κάθε στάδιο χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένες ψυχολογικές δομές που καθορίζουν την ικανότητα της σκέψης του παιδιού που καθορίζουν την ικανότητα της σκέψης του παιδιού μαθησιακές του δυνατότητες μαθησιακές του δυνατότητες

11/32

Οι 4 περίοδοι της γνωστικής ανάπτυξης κατά τον Piaget

1. Η 1. Η αισθησιοκινητικήαισθησιοκινητική περίοδος (0-2 ετών) περίοδος (0-2 ετών)

2. Η περίοδος της 2. Η περίοδος της προλογικής σκέψηςπρολογικής σκέψης ή προσυλλογιστική περίοδος (2-7 ή προσυλλογιστική περίοδος (2-7 ετών)ετών)

3. Η περίοδος των 3. Η περίοδος των συγκεκριμένων λογικών πράξεωνσυγκεκριμένων λογικών πράξεων (7-11 ετών) (7-11 ετών)

4. Η περίοδος των 4. Η περίοδος των τυπικών λογικώντυπικών λογικών πράξεωνπράξεων ή περίοδος της ή περίοδος της αφαιρετικής σκέψης (11-15 ετών)αφαιρετικής σκέψης (11-15 ετών)

Κάθε μια από τις περιόδους περιλαμβάνει άλλα επιμέρους στάδια Κάθε μια από τις περιόδους περιλαμβάνει άλλα επιμέρους στάδια που ακολουθούν σταθερή ιεραρχική διαδοχήπου ακολουθούν σταθερή ιεραρχική διαδοχή

Κάθε στάδιο οικοδομείται πάνω στο προηγούμενο, Κάθε στάδιο οικοδομείται πάνω στο προηγούμενο, του οποίου οι νοητικές δομές ενσωματώνονται στις δομές του σταδίου του οποίου οι νοητικές δομές ενσωματώνονται στις δομές του σταδίου που τις διαδέχεταιπου τις διαδέχεται

Οι ηλικίες μπορούν να παρουσιάζουν διακυμάνσεις από άτομο σε Οι ηλικίες μπορούν να παρουσιάζουν διακυμάνσεις από άτομο σε άτομο, αλλά όλα τα άτομα περνούν υποχρεωτικά από κάθε στάδιοάτομο, αλλά όλα τα άτομα περνούν υποχρεωτικά από κάθε στάδιο 12/32

1. Η αισθησιοκινητική περίοδος (0-2 ετών) Ερώτηση προς μητέρες…Ερώτηση προς μητέρες…

Απουσία χρήσης συμβόλωνΑπουσία χρήσης συμβόλων Η νοημοσύνη στηρίζεται σε καθαρά αισθησιοκινητικές δραστηριότητες Η νοημοσύνη στηρίζεται σε καθαρά αισθησιοκινητικές δραστηριότητες

Το βρέφος αρχίζει τη ζωή του με έμφυτα αντανακλαστικά τα οποία Το βρέφος αρχίζει τη ζωή του με έμφυτα αντανακλαστικά τα οποία δημιουργούν τα πρώτα αισθησιοκινητικά σχήματα που τροποποιούνται δημιουργούν τα πρώτα αισθησιοκινητικά σχήματα που τροποποιούνται στη συνέχεια και συνδυάζονται για να σχηματίσουν πιο πολύπλοκες στη συνέχεια και συνδυάζονται για να σχηματίσουν πιο πολύπλοκες μορφές λογικής συμπεριφοράςμορφές λογικής συμπεριφοράς

Κατά την περίοδο αυτή το βρέφος δεν έχει κατακτήσει την έννοια Κατά την περίοδο αυτή το βρέφος δεν έχει κατακτήσει την έννοια της μονιμότητας των αντικειμένωντης μονιμότητας των αντικειμένων

Βασικές έννοιες όπως ο Βασικές έννοιες όπως ο χρόνοςχρόνος και ο και ο χώροςχώρος αναπτύσσονται σιγά- αναπτύσσονται σιγά-σιγά και ενσωματώνονται στα σχήματα συμπεριφοράς του παιδιούσιγά και ενσωματώνονται στα σχήματα συμπεριφοράς του παιδιού

Οι έννοιες αυτές δημιουργούν το κατάλληλο υπόστρωμα για τη Οι έννοιες αυτές δημιουργούν το κατάλληλο υπόστρωμα για τη μελλοντική ανάπτυξη ανώτερων νοητικών δομώνμελλοντική ανάπτυξη ανώτερων νοητικών δομών

13/32

1. Η αισθησιοκινητική περίοδος

Όταν ένα νεογέννητο βρέφος χάσει ένα αντικείμενο από το Όταν ένα νεογέννητο βρέφος χάσει ένα αντικείμενο από το οπτικό του πεδίο σύμφωνα με τη θεωρία του οπτικό του πεδίο σύμφωνα με τη θεωρία του Piaget Piaget για την για την

αισθησιοκινητική περίοδο τι περιμένετε να κάνει;αισθησιοκινητική περίοδο τι περιμένετε να κάνει;

αα)) Θα αναζητήσει το αντικείμενο με τη βοήθεια των έμφυτων Θα αναζητήσει το αντικείμενο με τη βοήθεια των έμφυτων αντανακλαστικών με τα οποία έχει αρχίσει τη ζωή τουαντανακλαστικών με τα οποία έχει αρχίσει τη ζωή του

ββ)) Θα αναζητήσει το αντικείμενο προκειμένου να κατακτήσει Θα αναζητήσει το αντικείμενο προκειμένου να κατακτήσει την έννοια της μονιμότητας και να μεταβεί στο επόμενο την έννοια της μονιμότητας και να μεταβεί στο επόμενο στάδιοστάδιο

γγ)) Λαμβάνοντας υπόψη την έννοια του σχήματος θεωρούμε Λαμβάνοντας υπόψη την έννοια του σχήματος θεωρούμε ότι το παιδί θα αναζητήσει τη φιγούρα του αντικειμένουότι το παιδί θα αναζητήσει τη φιγούρα του αντικειμένου

δδ)) Δεν αναζητεί το αντικείμενο Δεν αναζητεί το αντικείμενο14/32

1. Η αισθησιοκινητική περίοδος ΑπάντησηΑπάντηση

Όταν ένα νεογέννητο βρέφος χάσει ένα αντικείμενο από το Όταν ένα νεογέννητο βρέφος χάσει ένα αντικείμενο από το οπτικό του πεδίο σύμφωνα με τη θεωρία του οπτικό του πεδίο σύμφωνα με τη θεωρία του Piaget Piaget για την για την

αισθησιοκινητική περίοδο τι περιμένετε να κάνει ;αισθησιοκινητική περίοδο τι περιμένετε να κάνει ;

δδ)) Δεν αναζητεί το αντικείμενο Δεν αναζητεί το αντικείμενο

ΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

15/32

2. Η περίοδος της προλογικής σκέψης (2-7 ετών) (1/5)

Χωρισμός της περιόδου αυτής σε 2 υποπεριόδους:Χωρισμός της περιόδου αυτής σε 2 υποπεριόδους:

α. α. κυρίως προλογική περίοδοςκυρίως προλογική περίοδος (2-5 ετών) (2-5 ετών) β. β. περίοδος της διαισθητικής σκέψηςπερίοδος της διαισθητικής σκέψης (5-7 ετών) (5-7 ετών)

Το άτομο δεν είναι ακόμα σε θέση να εκτελεί συγκεκριμένες λογικές Το άτομο δεν είναι ακόμα σε θέση να εκτελεί συγκεκριμένες λογικές πράξειςπράξεις

Εμφάνιση της συμβολικής λειτουργίας της σκέψης. Εμφάνιση της συμβολικής λειτουργίας της σκέψης. - Το παιδί αποκτά την ικανότητα να μεταχειρίζεται σύμβολα - Το παιδί αποκτά την ικανότητα να μεταχειρίζεται σύμβολα (κυρίως γλωσσικά, π.χ. μπάλα χωρίς να βλέπει τη μπάλα)(κυρίως γλωσσικά, π.χ. μπάλα χωρίς να βλέπει τη μπάλα)

Χρησιμοποιεί και οπτικές εικόνες ως σύμβολα που είναι ατελήΧρησιμοποιεί και οπτικές εικόνες ως σύμβολα που είναι ατελή

Η χρησιμοποίηση συμβόλων δίνει νέες διαστάσεις στις νοητικές Η χρησιμοποίηση συμβόλων δίνει νέες διαστάσεις στις νοητικές ικανότητες του παιδιούικανότητες του παιδιού Διευκολύνει την επικοινωνία με τους άλλους και γίνεται πηγή νέων Διευκολύνει την επικοινωνία με τους άλλους και γίνεται πηγή νέων γνώσεων και εμπειριώνγνώσεων και εμπειριών 16/32


Το λεξιλόγιο του παιδιού είναι φτωχό και εμπλουτίζεται σταδιακάΤο λεξιλόγιο του παιδιού είναι φτωχό και εμπλουτίζεται σταδιακά Οι λέξεις δεν έχουν σαφή και συγκεκριμένη έννοια Οι λέξεις δεν έχουν σαφή και συγκεκριμένη έννοια ((προέννοιαπροέννοια))π.χ. αποκαλεί μπαμπά για κάθε άνδραπ.χ. αποκαλεί μπαμπά για κάθε άνδρα

Λάθη στην ταξινόμηση αντικειμένωνΛάθη στην ταξινόμηση αντικειμένων Αντιμετωπίζουν τα προβλήματα των κατηγοριοποιήσεων κάνοντας Αντιμετωπίζουν τα προβλήματα των κατηγοριοποιήσεων κάνοντας μορφολογικά αθροίσματαμορφολογικά αθροίσματα

Τα μορφολογικά αθροίσματα είναι τυχαίες συναθροίσεις Τα μορφολογικά αθροίσματα είναι τυχαίες συναθροίσεις συγκεκριμένων πραγμάτων που το παιδί τα συσχετίζει μεταξύ τους με συγκεκριμένων πραγμάτων που το παιδί τα συσχετίζει μεταξύ τους με βάση κάποιο δικό του αυθαίρετο κριτήριο και όχι με βάση τα κοινά βάση κάποιο δικό του αυθαίρετο κριτήριο και όχι με βάση τα κοινά χαρακτηριστικά τουςχαρακτηριστικά τους

Χαρακτηριστικό της σκέψης είναι ο Χαρακτηριστικό της σκέψης είναι ο μεταγωγικός συλλογισμόςμεταγωγικός συλλογισμός δηλαδή με βάση την αναλογία προχωρεί από το μερικό προς το γενικό δηλαδή με βάση την αναλογία προχωρεί από το μερικό προς το γενικό χωρίς αυστηρά λογικά κριτήρια. χωρίς αυστηρά λογικά κριτήρια.

17/32

Η περίοδος της προλογικής σκέψης (2-7 ετών)

Σύμφωνα με το μεταγωγικό συλλογισμό του παιδιού με βάση Σύμφωνα με το μεταγωγικό συλλογισμό του παιδιού με βάση τη θεωρία του τη θεωρία του Piaget Piaget κατά την περιόδο της προλογικής κατά την περιόδο της προλογικής

σκέψης το παιδί ;σκέψης το παιδί ;

αα)) Κάνει αυθαίρετες γενικεύσεις και έχει ατελή ή εσφαλμένη Κάνει αυθαίρετες γενικεύσεις και έχει ατελή ή εσφαλμένη αντίληψη για το περιβάλλον τουαντίληψη για το περιβάλλον του

ββ)) Προχωρά από το μερικό προς το γενικό έχοντας σωστή Προχωρά από το μερικό προς το γενικό έχοντας σωστή αντίληψη για το περιβάλλον τουαντίληψη για το περιβάλλον του

γγ)) Προχωρά από το γενικό προς το μερικό έχοντας Προχωρά από το γενικό προς το μερικό έχοντας εσφαλμένη αντίληψη για το περιβάλλον τουεσφαλμένη αντίληψη για το περιβάλλον του

δδ)) Προχωρά από το μερικό προς το γενικό έχοντας πάντα Προχωρά από το μερικό προς το γενικό έχοντας πάντα εσφαλμένη αντίληψη για το περιβάλλον τουεσφαλμένη αντίληψη για το περιβάλλον του

18/32

2. Η περίοδος της προλογικής σκέψης (2-7 ετών)

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

ΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Σύμφωνα με το μεταγωγικό συλλογισμό του παιδιού με βάση Σύμφωνα με το μεταγωγικό συλλογισμό του παιδιού με βάση τη θεωρία του τη θεωρία του Piaget Piaget κατά την περιόδο της προλογικής κατά την περιόδο της προλογικής

σκέψης το παιδί ;σκέψης το παιδί ;

αα)) Κάνει αυθαίρετες γενικεύσεις και έχει ατελή ή εσφαλμένη Κάνει αυθαίρετες γενικεύσεις και έχει ατελή ή εσφαλμένη αντίληψη για το περιβάλλον τουαντίληψη για το περιβάλλον του

19/32


Χαρακτηριστικό της σκέψης είναι η απουσία της αναστρεψιμότητας Χαρακτηριστικό της σκέψης είναι η απουσία της αναστρεψιμότητας ((reversibilitreversibilitè)è) η οποία αποτελεί για τον η οποία αποτελεί για τον Piaget Piaget μία από τις βασικές μία από τις βασικές λογικές πράξειςλογικές πράξεις

Δεν μπορεί να καταλάβει ότι αν Α+Β=Γ τότε και Γ-Β=ΑΔεν μπορεί να καταλάβει ότι αν Α+Β=Γ τότε και Γ-Β=Α

Η σκέψη του δηλαδή προχωράει σε μία μόνο κατεύθυνση Η σκέψη του δηλαδή προχωράει σε μία μόνο κατεύθυνση Η αναστρεψιμότητα επιτυγχάνεται προς το τέλος της προλογικής Η αναστρεψιμότητα επιτυγχάνεται προς το τέλος της προλογικής σκέψηςσκέψης

Η προσοχή του παιδιού συγκεντρώνεται συνήθως σε μια μόνο Η προσοχή του παιδιού συγκεντρώνεται συνήθως σε μια μόνο διάσταση ή σε ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό των πραγμάτων ή διάσταση ή σε ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό των πραγμάτων ή των γεγονότων των γεγονότων

Δεν μπορεί να παρακολουθεί την αλληλουχία των γεγονότων καθώς Δεν μπορεί να παρακολουθεί την αλληλουχία των γεγονότων καθώς και τους διαδοχικούς μετασχηματισμούς της πραγματικότηταςκαι τους διαδοχικούς μετασχηματισμούς της πραγματικότητας

Στατική άποψη της πραγματικότηταςΣτατική άποψη της πραγματικότητας 20/32


Αδυναμία διατήρησης πολλών φυσικών μεγεθών όπως:Αδυναμία διατήρησης πολλών φυσικών μεγεθών όπως: ποσότητας όγκουποσότητας όγκου βάρουςβάρους

π.χ βώλοι με πλαστελίνη, δοχείο με νερό, π.χ βώλοι με πλαστελίνη, δοχείο με νερό,

Αδυναμία διατήρησης της έννοιας της αντιστοιχίας δύο σειρών Αδυναμία διατήρησης της έννοιας της αντιστοιχίας δύο σειρών πραγμάτων όταν μεταβληθεί η αρχική κατάστασηπραγμάτων όταν μεταβληθεί η αρχική κατάσταση

π.χ δύο σειρές ομοίων αντικειμένων στο τραπέζιπ.χ δύο σειρές ομοίων αντικειμένων στο τραπέζι

Το παιδί κατέχεται από Το παιδί κατέχεται από εγωκεντρισμόεγωκεντρισμό. Αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει . Αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει τα πάντα με βάση την προσωπική του άποψη και σε αναφορά προς τον τα πάντα με βάση την προσωπική του άποψη και σε αναφορά προς τον εαυτό του που αποτελεί γι’ αυτό το κέντρο του κόσμουεαυτό του που αποτελεί γι’ αυτό το κέντρο του κόσμου

π.χ. ομοιώματα βουνών και κούκλεςπ.χ. ομοιώματα βουνών και κούκλες

21/32


Ο εγωκεντρισμός είναι εμφανής στη γλώσσα και στον τρόπο Ο εγωκεντρισμός είναι εμφανής στη γλώσσα και στον τρόπο επικοινωνίας του παιδιούεπικοινωνίας του παιδιού

Είδη εγωκεντρισμού:Είδη εγωκεντρισμού: α. α. ΆμεσοςΆμεσος, τα πάντα υποτάσσονται στη θέληση και , τα πάντα υποτάσσονται στη θέληση και

επιθυμία του ατόμουεπιθυμία του ατόμου β. β. ΈμμεσοςΈμμεσος, τα εξωτερικά φαινόμενα ερμηνεύονται , τα εξωτερικά φαινόμενα ερμηνεύονται

με βάση τις εμπειρίες και τα βιώματά τουμε βάση τις εμπειρίες και τα βιώματά του

Παραλλαγή του έμμεσου εγωκεντρισμού είναι: Παραλλαγή του έμμεσου εγωκεντρισμού είναι: ο ο ανιμισμόςανιμισμός (απόδοση ψυχής στα άψυχα πράγματα) (απόδοση ψυχής στα άψυχα πράγματα) ο ο ανθρωπομορφισμόςανθρωπομορφισμός (απόδοση ανθρωπίνων (απόδοση ανθρωπίνων

ιδιοτήτων σε μη ανθρώπινα όντα)ιδιοτήτων σε μη ανθρώπινα όντα)

Ο εγωκεντρισμός υποχωρεί σταδιακά και τη θέση του παίρνει Ο εγωκεντρισμός υποχωρεί σταδιακά και τη θέση του παίρνει η αντικειμενική αντιμετώπιση του κόσμουη αντικειμενική αντιμετώπιση του κόσμου

22/32

3. Η περίοδος των συγκεκριμένων πράξεων (7-11 ετών) (1/3)

Ολοκλήρωση συγκεκριμένων λογικών πράξεωνΟλοκλήρωση συγκεκριμένων λογικών πράξεων Λογικές πράξειςΛογικές πράξεις κατά τον κατά τον Piaget Piaget είναι: είναι: «οι αναστρέψιμες «οι αναστρέψιμες

εσωτερικοποιημένες στη σκέψη ενέργειες»εσωτερικοποιημένες στη σκέψη ενέργειες» Οι ενέργειες αυτές έχουν οργανωθεί σε ολοκληρωμένα Οι ενέργειες αυτές έχουν οργανωθεί σε ολοκληρωμένα

λογικά συστήματα που επιτρέπουν στο παιδί να επιλύει απλά και λογικά συστήματα που επιτρέπουν στο παιδί να επιλύει απλά και συγκεκριμένα λογικά προβλήματα συγκεκριμένα λογικά προβλήματα

Η σκέψη του παιδιού κατά τη φάση αυτή είναι σε θέση:Η σκέψη του παιδιού κατά τη φάση αυτή είναι σε θέση:

α.α. να προβαίνει σε να προβαίνει σε συνενώσειςσυνενώσεις επιμέρους συγκεκριμένων πραγμάτων επιμέρους συγκεκριμένων πραγμάτων ή ομάδων πραγμάτωνή ομάδων πραγμάτωνΑ+Β=Γ (π.χ όλοι οι άνδρες + όλες οι γυναίκες = όλοι οι άνθρωποι)Α+Β=Γ (π.χ όλοι οι άνδρες + όλες οι γυναίκες = όλοι οι άνθρωποι)

β.β. να ακολουθεί πορεία αντίστροφη από εκείνη που ακολούθησε για να να ακολουθεί πορεία αντίστροφη από εκείνη που ακολούθησε για να καταλήξει σε κάποιο λογικό συμπέρασμα (καταλήξει σε κάποιο λογικό συμπέρασμα (αναστρεψιμότητααναστρεψιμότητα))

γ.γ. να κάνει συνδυασμούς και συσχετίσεις μεταξύ διαφόρων πραγμάτων να κάνει συνδυασμούς και συσχετίσεις μεταξύ διαφόρων πραγμάτων κατά ποικίλους τρόπους χωρίς να μεταβάλλει το τελικό αποτέλεσμα που κατά ποικίλους τρόπους χωρίς να μεταβάλλει το τελικό αποτέλεσμα που προκύπτει από αυτούς (προκύπτει από αυτούς (συνδιαστικότητα ή προσαιτεριστικότητασυνδιαστικότητα ή προσαιτεριστικότητα))Αν Α+(Β+Γ)=Δ τότε και (Α+Β)+Γ=ΔΑν Α+(Β+Γ)=Δ τότε και (Α+Β)+Γ=Δ (συνέχεια (συνέχεια )) 23/32


Η σκέψη του παιδιού κατά τη φάση αυτή είναι επίσης σε θέση:Η σκέψη του παιδιού κατά τη φάση αυτή είναι επίσης σε θέση:

δ.δ. να αντιλαμβάνεται ότι αν μια συγκεκριμένη λογική πράξη συνδυαστεί να αντιλαμβάνεται ότι αν μια συγκεκριμένη λογική πράξη συνδυαστεί με την αντίθετη της, αυτό οδηγεί στην ακύρωση τηςμε την αντίθετη της, αυτό οδηγεί στην ακύρωση της, , π.χ. Α-Α=0, όλοι οι άνθρωποι – όλοι οι άνθρωποι = κανείς άνθρωπος)π.χ. Α-Α=0, όλοι οι άνθρωποι – όλοι οι άνθρωποι = κανείς άνθρωπος)

ε.ε. να καταλαβαίνει ότι η πρόσθεση ενός αριθμητικού συνόλου στον να καταλαβαίνει ότι η πρόσθεση ενός αριθμητικού συνόλου στον εαυτό του οδηγεί σύμφωνα με την αρχή της συνένωσης σε νέο εαυτό του οδηγεί σύμφωνα με την αρχή της συνένωσης σε νέο αριθμητικό σύνολο (Α+Α=2Α) αριθμητικό σύνολο (Α+Α=2Α)

Αντίθετα αν ένα ποιοτικό στοιχείο επαναλαμβάνεται προστιθέμενο Αντίθετα αν ένα ποιοτικό στοιχείο επαναλαμβάνεται προστιθέμενο στον εαυτό του ουδεμία διαφοροποίηση προκαλείται στον εαυτό του ουδεμία διαφοροποίηση προκαλείται (ταυτολογία) (ταυτολογία)

Η ολοκλήρωση των λειτουργιών αυτών επιτρέπει κατά την περίοδο Η ολοκλήρωση των λειτουργιών αυτών επιτρέπει κατά την περίοδο αυτή αυτή - να επιλύει προβλήματα που σχετίζονται με την ομαδοποίηση και - να επιλύει προβλήματα που σχετίζονται με την ομαδοποίηση και κατηγοριοποίηση συγκεκριμένων αντικειμένων καθώς και κατηγοριοποίηση συγκεκριμένων αντικειμένων καθώς και με τη διατήρηση της ύλης με τη διατήρηση της ύλης 24/32


Χάρη στις παραπάνω λογικές λειτουργίες το άτομο μπορεί να Χάρη στις παραπάνω λογικές λειτουργίες το άτομο μπορεί να αντιληφθεί καλύτερα:αντιληφθεί καλύτερα:

α. τις στοιχειώδεις μαθηματικές έννοιες,α. τις στοιχειώδεις μαθηματικές έννοιες, β. το χώρο,β. το χώρο, γ. το χρόνο,γ. το χρόνο, δ. την αιτιότητα δ. την αιτιότητα

Στην ηλικιακή φάση των συγκεκριμένων λειτουργιών οι συλλογισμοί Στην ηλικιακή φάση των συγκεκριμένων λειτουργιών οι συλλογισμοί του ατόμου εξακολουθούν να έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα και του ατόμου εξακολουθούν να έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα και δεν αποτελούν τμήμα ενός ενιαίου συνόλουδεν αποτελούν τμήμα ενός ενιαίου συνόλου

Κατά συνέπεια, στην φάση αυτή δεν μπορούν να διδαχθούν Κατά συνέπεια, στην φάση αυτή δεν μπορούν να διδαχθούν μαθήματα που η κατανόησή τους απαιτεί αφηρημένη σκέψημαθήματα που η κατανόησή τους απαιτεί αφηρημένη σκέψη

Το παιδί γίνεται λιγότερο εγωκεντρικό και κάνει προσπάθειες Το παιδί γίνεται λιγότερο εγωκεντρικό και κάνει προσπάθειες να κατανοήσει τα άλλα άτομα και να καταστήσει γνωστά στους άλλους να κατανοήσει τα άλλα άτομα και να καταστήσει γνωστά στους άλλους τα αισθήματα και τις ιδέες τουτα αισθήματα και τις ιδέες του

25/32

4. Η περίοδος των τυπικών λογικών πράξεων (11-15 ετών)

Ο έφηβος αποκτά την ικανότητα της Ο έφηβος αποκτά την ικανότητα της αφηρημένης σκέψηςαφηρημένης σκέψης, σχηματίζει , σχηματίζει υποθέσειςυποθέσεις καθώς και εναλλακτικές υποθέσεις κατά την αντιμετώπιση καθώς και εναλλακτικές υποθέσεις κατά την αντιμετώπιση ορισμένου προβλήματοςορισμένου προβλήματος

Ελέγχει τα δεδομένα με βάση καθεμία από τις υποθέσεις για να πάρει Ελέγχει τα δεδομένα με βάση καθεμία από τις υποθέσεις για να πάρει την κατάλληλη απόφαση (π.χ. εκκρεμές)την κατάλληλη απόφαση (π.χ. εκκρεμές)

Το άτομο αποκτά την ικανότητα να στοχάζεται και να συλλαμβάνει Το άτομο αποκτά την ικανότητα να στοχάζεται και να συλλαμβάνει έννοιες των φυσικών επιστημών και των ανώτερων μαθηματικώνέννοιες των φυσικών επιστημών και των ανώτερων μαθηματικών

Κάνει αναφορές στο μέλλον και είναι ικανό να σχεδιάζει ποικίλες Κάνει αναφορές στο μέλλον και είναι ικανό να σχεδιάζει ποικίλες μελλοντικές ανακατατάξεις και κοινωνικές αλλαγές, δημιουργεί θεωρίεςμελλοντικές ανακατατάξεις και κοινωνικές αλλαγές, δημιουργεί θεωρίες

Ξεκινώντας από δεδομένα της καθημερινής του εμπειρίας προσπαθεί Ξεκινώντας από δεδομένα της καθημερινής του εμπειρίας προσπαθεί να εξηγήσει λογικά όσα συμβαίνουν γύρω του και τα οποία βλέπει να εξηγήσει λογικά όσα συμβαίνουν γύρω του και τα οποία βλέπει συνήθως με συνήθως με κριτική διάθεσηκριτική διάθεση

26/32

Οι εφαρμογές της θεωρίας του Piaget στη διδασκαλία (1/3)

Νέα αντίληψη για τη δομή και την οργάνωση του αναλυτικού Νέα αντίληψη για τη δομή και την οργάνωση του αναλυτικού προγράμματος (ΑΠ)προγράμματος (ΑΠ)- - ανοιχτόανοιχτό ΑΠ που αφήνει περιθώρια στον εκπ/κό να αναπτύξει ΑΠ που αφήνει περιθώρια στον εκπ/κό να αναπτύξει πρωτοβουλίεςπρωτοβουλίες

Προσπάθεια να κατανεμηθούν τα μαθήματα και η ύλη που διδάσκονται Προσπάθεια να κατανεμηθούν τα μαθήματα και η ύλη που διδάσκονται ανάλογα με τις ικανότητες των μαθητών της αντίστοιχης ηλικίας όπως ανάλογα με τις ικανότητες των μαθητών της αντίστοιχης ηλικίας όπως προσδιορίστηκαν από τον προσδιορίστηκαν από τον PiagetPiaget

Οργάνωση της διδασκαλίας και αντιμετώπιση μαθητώνΟργάνωση της διδασκαλίας και αντιμετώπιση μαθητώνδιαφόρων ηλικιών διαφόρων ηλικιών

Είναι σημαντικό να κατανοήσουν οι εκπαιδευτικοί τη διαδικασία Είναι σημαντικό να κατανοήσουν οι εκπαιδευτικοί τη διαδικασία σύμφωνα με την οποία η σκέψη του παιδιού μεταβαίνει από το ένα σύμφωνα με την οποία η σκέψη του παιδιού μεταβαίνει από το ένα στάδιο στο άλλοστάδιο στο άλλο

Σημαντικό να προσδιορίσει ο εκπαιδευτικός το επίπεδο νοητικής Σημαντικό να προσδιορίσει ο εκπαιδευτικός το επίπεδο νοητικής ανάπτυξης του κάθε μαθητή προσαρμόζοντας τη διδασκαλία τουανάπτυξης του κάθε μαθητή προσαρμόζοντας τη διδασκαλία του

Προσαρμογή με εξατομίκευση της διδακτικής πράξηςΠροσαρμογή με εξατομίκευση της διδακτικής πράξης 27/32


Κάθε εκπαιδευτικός που επιθυμεί να στηρίζει τη διδασκαλία του στη Κάθε εκπαιδευτικός που επιθυμεί να στηρίζει τη διδασκαλία του στη θεωρία του θεωρία του Piaget Piaget οφείλει να εξετάζειοφείλει να εξετάζει::

α. α. τι τι β. β. πώςπώς γ. γ. σε ποιόν θα το διδάξεισε ποιόν θα το διδάξει

Για να λάβει χώρα ουσιαστική μάθηση, θα πρέπει:Για να λάβει χώρα ουσιαστική μάθηση, θα πρέπει: η δυσκολία της ύλης που προσφέρεται στο μαθητή να ανταποκρίνεται η δυσκολία της ύλης που προσφέρεται στο μαθητή να ανταποκρίνεται στο στάδιο της νοητικής του ανάπτυξηςστο στάδιο της νοητικής του ανάπτυξης

Ο προσδιορισμός του σταδίου στο οποίο βρίσκονται οι μαθητές των Ο προσδιορισμός του σταδίου στο οποίο βρίσκονται οι μαθητές των διαφόρων σχολικών τάξεων θα πρέπει να αποτελεί βασικό μέλημα των διαφόρων σχολικών τάξεων θα πρέπει να αποτελεί βασικό μέλημα των συντακτών των ΑΠ και των σχολικών βιβλίωνσυντακτών των ΑΠ και των σχολικών βιβλίων

Η διδασκαλία στην οποία ο μαθητής παραμένει απλός θεατής όσο Η διδασκαλία στην οποία ο μαθητής παραμένει απλός θεατής όσο καλά οργανωμένη και να είναι η ύλη δεν οδηγεί σε μόνιμη και καλά οργανωμένη και να είναι η ύλη δεν οδηγεί σε μόνιμη και ουσιαστική μάθησηουσιαστική μάθηση Piaget: Piaget: «δεν μαθαίνουμε να κολυμπούμε με το να βλέπουμε τους «δεν μαθαίνουμε να κολυμπούμε με το να βλέπουμε τους άλλους να κολυμπούν»άλλους να κολυμπούν» 28/32


Ο δάσκαλος δεν έχει τον κύριο ρόλο και Ο δάσκαλος δεν έχει τον κύριο ρόλο και

Ο μαθητής δεν περιορίζεται σε παθητική αποδοχή των όσο ακούειΟ μαθητής δεν περιορίζεται σε παθητική αποδοχή των όσο ακούει

Piaget: Piaget: ««apprendre c’est inventerapprendre c’est inventer»» = = «μαθαίνω σημαίνει ανακαλύπτω»«μαθαίνω σημαίνει ανακαλύπτω»

Οι απόψεις του Οι απόψεις του Piaget Piaget για τη γνωστική ανάπτυξη του ατόμου για τη γνωστική ανάπτυξη του ατόμου συντέλεσαν στη ριζική αναθεώρηση των σχολικών προγραμμάτων και συντέλεσαν στη ριζική αναθεώρηση των σχολικών προγραμμάτων και των διδακτικών βιβλίων τη δεκαετία του ’80 των διδακτικών βιβλίων τη δεκαετία του ’80 (κυρίως για τα βιβλία του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού)(κυρίως για τα βιβλία του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού)

Μη βερμπαλιστική διδασκαλίαΜη βερμπαλιστική διδασκαλία

Διδασκαλία που στηρίζεται στην ενεργητική συνεργασία διδασκόντων Διδασκαλία που στηρίζεται στην ενεργητική συνεργασία διδασκόντων και διδασκομένων και στη και διδασκομένων και στη δημιουργική σύμπραξή τους με στόχο την κατάκτηση της γνώσης δημιουργική σύμπραξή τους με στόχο την κατάκτηση της γνώσης

29/32

Κριτική προσέγγιση της θεωρίας του Piaget στη διδασκαλία (1/4)

Ο Ο Piaget Piaget θεωρούσε πως η θεωρούσε πως η κοινωνική εμπειρίακοινωνική εμπειρία μπορεί να συμβάλει μπορεί να συμβάλει στην επιτάχυνση της μετάβασης του παιδιού από το ένα στάδιο στην επιτάχυνση της μετάβασης του παιδιού από το ένα στάδιο γνωστικής ανάπτυξης στο άλλογνωστικής ανάπτυξης στο άλλο

Στα πειράματά του δεν έλαβε σοβαρά υπόψη τη διάσταση αυτή και Στα πειράματά του δεν έλαβε σοβαρά υπόψη τη διάσταση αυτή και τον ιδιόμορφο τρόπο επικοινωνίας παιδιού με το περιβάλλοντον ιδιόμορφο τρόπο επικοινωνίας παιδιού με το περιβάλλον

Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι η προσέγγιση του Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι η προσέγγιση του Piaget Piaget στερείται στερείται κοινωνικής προοπτικήςκοινωνικής προοπτικής-- Αγνόησε δηλαδή το ρόλο που διαδραματίζουν στη διαμόρφωση Αγνόησε δηλαδή το ρόλο που διαδραματίζουν στη διαμόρφωσητων γνωστικών δομών το κοινωνικό περιβάλλον των γνωστικών δομών το κοινωνικό περιβάλλον

Bronfenbrenner: Bronfenbrenner: τόνισε τη σημασία που πρέπει να δίνεται στο ρόλο τόνισε τη σημασία που πρέπει να δίνεται στο ρόλο του του πλαισίουπλαισίου κατά την εξέλιξη της ανάπτυξης του παιδιού κατά την εξέλιξη της ανάπτυξης του παιδιού

ΠλαίσιοΠλαίσιο = ευρύτερο σύνολο συστημάτων που συνδέονται μεταξύ τους = ευρύτερο σύνολο συστημάτων που συνδέονται μεταξύ τους και αλληλοεπηρεάζονται και αλληλοεπηρεάζονται

30/32


Υποστηρίχτηκε η άποψη ότι:Υποστηρίχτηκε η άποψη ότι: η αποτυχία των παιδιών κατά την εκτέλεση διαφόρων πειραμάτων δεν η αποτυχία των παιδιών κατά την εκτέλεση διαφόρων πειραμάτων δεν οφείλονται μόνο σε γνωστικούς περιορισμούς της σκέψης του παιδιού οφείλονται μόνο σε γνωστικούς περιορισμούς της σκέψης του παιδιού αλλά και σε άλλους λόγους όπως αλλά και σε άλλους λόγους όπως (προβληματισμός)(προβληματισμός)::

α. ο βαθμός οικειότητας του παιδιού με το γενικότερο πλαίσιο που α. ο βαθμός οικειότητας του παιδιού με το γενικότερο πλαίσιο που πραγματοποιείται ο έλεγχοςπραγματοποιείται ο έλεγχος

β. ο επικοινωνιακός κώδικας μεταξύ πειραματιστή και εξεταζόμενουβ. ο επικοινωνιακός κώδικας μεταξύ πειραματιστή και εξεταζόμενου

γ. η προσοχή την οποία το παιδί αποδίδει στις πληροφορίες που του γ. η προσοχή την οποία το παιδί αποδίδει στις πληροφορίες που του παρέχονταιπαρέχονται

δ. τα κίνητρα που έχει για να ανταποκριθεί με επιτυχία στο έργο που δ. τα κίνητρα που έχει για να ανταποκριθεί με επιτυχία στο έργο που καλείται να εκτελέσεικαλείται να εκτελέσει

31/32


Το ποσοστό των παιδιών που αποτύγχαναν σε δοκιμασίες Το ποσοστό των παιδιών που αποτύγχαναν σε δοκιμασίες διατήρησης της ποσότητας, οι οποίες διεξάγονταν σύμφωνα διατήρησης της ποσότητας, οι οποίες διεξάγονταν σύμφωνα με την τεχνική του με την τεχνική του PiagetPiaget, μειώθηκε αισθητά, όταν η εκτέλεση , μειώθηκε αισθητά, όταν η εκτέλεση των ίδιων διαδικασιών έπαιρνε των ίδιων διαδικασιών έπαιρνε χαρακτήρα παιχνιδιούχαρακτήρα παιχνιδιού

Η αναδιατύπωση των εντολών προς το παιδί έτσι ώστε Η αναδιατύπωση των εντολών προς το παιδί έτσι ώστε να είναι πιο κατανοητές απ’ αυτόνα είναι πιο κατανοητές απ’ αυτό,, μειώνει τα ποσοστά αποτυχίας μειώνει τα ποσοστά αποτυχίας

Παρά την κριτική, για την πειραματική διαδικασία που υιοθέτησε ο Παρά την κριτική, για την πειραματική διαδικασία που υιοθέτησε ο Piaget, Piaget, η θεωρία του συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο σημαντικές που η θεωρία του συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο σημαντικές που διατυπώθηκαν μέχρι σήμερα για τη γνωστική εξέλιξη του ανθρώπουδιατυπώθηκαν μέχρι σήμερα για τη γνωστική εξέλιξη του ανθρώπου

Πρόσφατες ερευνητικές προσπάθειες τη συμπληρώνουν απλώς, Πρόσφατες ερευνητικές προσπάθειες τη συμπληρώνουν απλώς, χωρίς να ανατρέπουν τα βασικά της σημείαχωρίς να ανατρέπουν τα βασικά της σημεία Τονίζουν την έμφαση που πρέπει να δίνεται:Τονίζουν την έμφαση που πρέπει να δίνεται:

- στο ευρύτερο- στο ευρύτερο πλαίσιο πλαίσιο, μέσα στο οποίο το παιδί καλείται , μέσα στο οποίο το παιδί καλείται να εκτελέσει ή να μάθει κάτι, και ιδιαίτερανα εκτελέσει ή να μάθει κάτι, και ιδιαίτερα

- στον τρόπο- στον τρόπο επικοινωνίας επικοινωνίας με το παιδί με το παιδί 32/32


Με βάση τις προηγούμενες παρατηρήσεις οδηγούμαστε στην άποψη Με βάση τις προηγούμενες παρατηρήσεις οδηγούμαστε στην άποψη του του BrunerBruner::

Το παιδί μπορεί να μάθει οτιδήποτε σε οποιαδήποτε ηλικία αρκεί να Το παιδί μπορεί να μάθει οτιδήποτε σε οποιαδήποτε ηλικία αρκεί να βρούμε τον τρόπο να του το πούμε στη γλώσσα που καταλαβαίνει βρούμε τον τρόπο να του το πούμε στη γλώσσα που καταλαβαίνει

Η ανεύρεση του τρόπου αυτού αποτελεί ένα μεγάλο θέμα Η ανεύρεση του τρόπου αυτού αποτελεί ένα μεγάλο θέμα της σύγχρονης ψυχολογικής και παιδαγωγικής έρευνας και θέτει εκ νέου της σύγχρονης ψυχολογικής και παιδαγωγικής έρευνας και θέτει εκ νέου την ανάγκη σαφούς καθορισμού των δυνατοτήτων της παιδικής σκέψηςτην ανάγκη σαφούς καθορισμού των δυνατοτήτων της παιδικής σκέψης

Οι πρακτικές εφαρμογές των θέσεων αυτών στη διδακτική – μαθησιακή Οι πρακτικές εφαρμογές των θέσεων αυτών στη διδακτική – μαθησιακή διαδικασία συνίσταται στα εξής:διαδικασία συνίσταται στα εξής:

το τι μπορεί να μάθει το άτομο σε κάθε φάση της ζωής τουτο τι μπορεί να μάθει το άτομο σε κάθε φάση της ζωής του προσδιορίζεται: προσδιορίζεται: - όχι μόνο από τις ατομικές του ικανότητες, αλλά και από - όχι μόνο από τις ατομικές του ικανότητες, αλλά και από το γενικότερο το γενικότερο πλαίσιοπλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνει χώρα η διδακτική μέσα στο οποίο λαμβάνει χώρα η διδακτική πράξη, καθώς και πράξη, καθώς και με τον τρόπο με τον οποίο με τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμεεπικοινωνούμε μαζί του μαζί του 33/32

Documents

Piaget