16
http://www.tsu.ge/newspaper oqtomberi, orSabaTi, 2007 w. #18 (2063) 22 www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge ivane ivane ivane ivane ivane javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo universitetis universitetis universitetis universitetis universitetis gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gamodis gamodis gamodis gamodis gamodis 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan Press klubi studenturi Press Press me-2 gverdze me-3 gverdze me-5 gverdze me-12 gverdze me-13 gverdze studentTa gulwrfeli interesebi vazis foTlebSi moelvare politikuri fiqrebis winaaRmdeg me-8 gverdze ratom gaaqilikes studenturi rTveli kaxeTSi? _ Cven ar vapirebT mTavari mizezis Ziebas am kuTxiT. arc imas vamtkicebT, rom glexma kaxeTSi yurZeni vinmes dakveTiT gaCexa. Tumca ra gasakvir- ia, am faqtis gamo studentebi kidev ufro dainteresebuliyvnen, kaxel glexebs daxmarebodnen da, amave dros, rTveliT Tavic gaemxiarulebinaT. nuTu ase iolia im studentebis `koleqtiv- izaciis programaSi~ CarTva, romlebic gzad mimavalni `Cakrulos~ mRerian. ra manZilia IPAP-idan NATO-mde fasi 30 TeTri NATO-s generaluri mdivnis iap de hoop sxeferis viziti universitetSi 4 oqtombers saqarTvelos samuSao vizitiT ewvia NATO-s generaluri mdivani iap de hoop sxeferi. vizitis erTerTi mniS- vnelovani movlena iyo misi stumroba ivane javaxiSvilis sax- elobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi, sadac sajaro leqciis Semdeg studentebsa da maRali rangis stumars Soris saintereso dialogi Sedga. vizitis mniSvnelobaze gancx- adebebi jer kidev wina dReebSi gakeTda. saqarTvelos saxelm- wifo ministrma evroatlantikur struqturebSi integraciis sak- iTxebSi giorgi baramiZem vizits istoriuli uwoda da ganacxada, rom saqarTvelom NATO- s ori mniSvnelovani dokumentiT, IPAP-iT da intensiuri dialogis formatiT nakisri valdebuleba Seasrula, axla mTavaria, ras gadawyvets Crdilo-atlanti- kuri aliansis 26 wevri qveyana. iap de hoop sxeferma Tavis gamosvlaSi isaubra NATO-s Ria karis politikaze da ganacxada, rom aliansis gafarToebis pro- cesi Seuqcevadia da mas xels ve- ravin SeuSlis. mTavaria, saqar- Tvelom Seasrulos NATO- s wi- naSe nakisri valdebulebebi, romelic Seexeba qveynis demo- kratiuli reformirebis pro- cess, sasamarTlo reformis war- matebiT dasrulebas, samar- Tliani da obieqturi arCevnebis Catarebas da sxva valdebulebiT nakisri programebis ganxor- cielebas. dasmul SekiTxvebSi studen- tebi konkretulni iyvnen. isini dainteresdnen, rodis gadava qveyana IPAP- dan NATO- Si gaw- evrianebis samoqmedo gegmaze (MAP), SeuSlis Tu ara qveyanas xels konfliqturi regionebis arseboba, ra gavlenas moaxdens aliansis wevri qveynebis gadaw- yvetilebaze ruseTis faqtori. baton iap de hoop sxefers am kiTxvebze konkretuli pasuxebi ar gaucia, magram xazgasmiT aRni- Sna, rom saqarTveloSi misi ori wlis winandeli vizitis Semdegac ki cxadad Cans qveyanaSi mim- dinare reformebis Sedegebi. misi TqmiT, NATO- Si gawevrianebis procesis Semdeg etapze gadasv- la mxolod saqarTvelos demo- kratiuli tarnsformirebis tempze iqneba damokidebuli. universitetis reqtorma, profesorma giorgi xubuam Crdi- lo-atlantikuri aliansis gen- eraluri mdivnis stumroba um- niSvnelovanes movlenad Seaf- asa. `studentebs undaT usa- frTxo garemoSi swavla da amis garanti aris NATO~, _ ganacxa- da man. aseTi maRali rangis vizitis Semdeg, bunebrivia, sainteresoa, rogor Sefasebas aZleven mas politikuri eqspertebi. amasTan dakavSirebiT interviu vTxoveT strategiul gamokvlevaTa cen- tris direqtors irakli me- naRariSvils. maia toraZe me-7 gverdze ,,gavufrTxildeT erTmaneTis kulturas!" universitetis pirveli da meore korpusebi ar iyideba! Tsu-Si studentebs dasakargi leqtorebi ar hyavT me-7-10 gv. interviu administraciis xelmZRvanelTan gulnaz galdavasTan maRaltemperaturuli zegamtarobis saidumlo jer kidev ar amoxsnila axali interpretaciebi argonavtebze dakveTa zemodan da pasiuroba qvemodan 1 saxelmwifo aris droebiTi realobis avtonomia me-14 gverdze

pirveli da bolo - ივანე ... · moeqca maTi `maRali yura-dRebis~ qveS. gavrcelebulma cno-bam, Tbilisis saxelmwifo ... auditoria ar daicleba. rac Seexeba pirvel da me-ore

Embed Size (px)

Citation preview

http://www.tsu.ge/newspaper

oqtomberi, orSabaTi, 2007 w. #18 (2063)22

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge

ivaneivaneivaneivaneivane

javaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilis

saxelobissaxelobissaxelobissaxelobissaxelobis

TbilisisTbilisisTbilisisTbilisisTbilisis

saxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifo

universitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetis

gazeTigazeTigazeTigazeTigazeTi

gamodisgamodisgamodisgamodisgamodis

1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan

Pressklubistudenturi PressPress

me-2 gverdze

me-3 gverdze

me-5 gverdze

me-12 gverdze

me-13 gverdze

studentTa gulwrfeli interesebi vazis foTlebSi

moelvare politikuri fiqrebis winaaRmdeg

me-8 gverdze

ratom gaaqilikes studenturi rTveli kaxeTSi? _ Cven ar vapirebT mTavari mizezis Ziebas am

kuTxiT. arc imas vamtkicebT, rom glexma kaxeTSi yurZeni vinmes dakveTiT gaCexa. Tumca ra gasakvir-

ia, am faqtis gamo studentebi kidev ufro dainteresebuliyvnen, kaxel glexebs daxmarebodnen

da, amave dros, rTveliT Tavic gaemxiarulebinaT. nuTu ase iolia im studentebis `koleqtiv-

izaciis programaSi~ CarTva, romlebic gzad mimavalni `Cakrulos~ mRerian.

ra manZilia IPAP-idan NATO-mde

fasi 30 TeTri

NATO-s generaluri mdivnis iap de hoop sxeferis viziti universitetSi

4 oqtombers saqarTvelossamuSao vizitiT ewvia NATO-sgeneraluri mdivani iap de hoopsxeferi. vizitis erTerTi mniS-vnelovani movlena iyo misistumroba ivane javaxiSvilis sax-elobis Tbilisis saxelmwifouniversitetSi, sadac sajaroleqciis Semdeg studentebsa damaRali rangis stumars Sorissaintereso dialogi Sedga.

vizitis mniSvnelobaze gancx-adebebi jer kidev wina dReebSigakeTda. saqarTvelos saxelm-wifo ministrma evroatlantikurstruqturebSi integraciis sak-iTxebSi giorgi baramiZem vizitsistoriuli uwoda da ganacxada,rom saqarTvelom NATO-s ori

mniSvnelovani dokumentiT,IPAP-iT da intensiuri dialogisformatiT nakisri valdebulebaSeasrula, axla mTavaria, rasgadawyvets Crdilo-atlanti-kuri aliansis 26 wevri qveyana.

iap de hoop sxeferma TavisgamosvlaSi isaubra NATO-s Riakaris politikaze da ganacxada,rom aliansis gafarToebis pro-cesi Seuqcevadia da mas xels ve-ravin SeuSlis. mTavaria, saqar-Tvelom Seasrulos NATO-s wi-naSe nakisri valdebulebebi,romelic Seexeba qveynis demo-kratiuli reformirebis pro-cess, sasamarTlo reformis war-matebiT dasrulebas, samar-Tliani da obieqturi arCevnebisCatarebas da sxva valdebulebiTnakisri programebis ganxor-

cielebas.dasmul SekiTxvebSi studen-

tebi konkretulni iyvnen. isinidainteresdnen, rodis gadavaqveyana IPAP-dan NATO-Si gaw-evrianebis samoqmedo gegmaze(MAP), SeuSlis Tu ara qveyanasxels konfliqturi regionebisarseboba, ra gavlenas moaxdensaliansis wevri qveynebis gadaw-yvetilebaze ruseTis faqtori.

baton iap de hoop sxefers amkiTxvebze konkretuli pasuxebiar gaucia, magram xazgasmiT aRni-Sna, rom saqarTveloSi misi oriwlis winandeli vizitis Semdegacki cxadad Cans qveyanaSi mim-dinare reformebis Sedegebi. misiTqmiT, NATO-Si gawevrianebisprocesis Semdeg etapze gadasv-la mxolod saqarTvelos demo-

kratiuli tarnsformirebistempze iqneba damokidebuli.

universitetis reqtorma,profesorma giorgi xubuam Crdi-lo-atlantikuri aliansis gen-eraluri mdivnis stumroba um-niSvnelovanes movlenad Seaf-asa. `studentebs undaT usa-frTxo garemoSi swavla da amisgaranti aris NATO~, _ ganacxa-da man.

aseTi maRali rangis vizitisSemdeg, bunebrivia, sainteresoa,rogor Sefasebas aZleven maspolitikuri eqspertebi. amasTandakavSirebiT interviu vTxoveTstrategiul gamokvlevaTa cen-tris direqtors irakli me-naRariSvils.

maia toraZe

me-7 gverdze

,,gavufrTxildeT

erTmaneTis

kulturas!"

universitetis

pirveli da meore

korpusebi ar

iyideba!

Tsu-Si

studentebs

dasakargi

leqtorebi ar

hyavT

me-7-10 gv.

interviu

administraciis

xelmZRvanelTan

gulnaz

galdavasTan

maRaltemperaturuli

zegamtarobis

saidumlo

jer kidev ar

amoxsnila

axali

interpretaciebi

argonavtebze

dakveTa zemodan

da pasiuroba

qvemodan

1

saxelmwifo aris

droebiTi

realobis

avtonomia

me-14 gverdze

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge2

oficialuri qronikaoficialuri qronikaoficialuri qronikaoficialuri qronikaoficialuri qronika

reqtoris brZaneba

# # # # #88/01-01 03.10.2007

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifouniversitetis bakalavriatisa da magistraturis saswavlo

programis semestruli datvirTvis gansazRvris Sesaxeb

umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb saqarTvelos kanonis 22-e muxlis Sesabamisad

vbrZaneb:

1. bakalavriatisa da magistraturis saswavlo programis semestruli datvirTvaganisazRvros 30 kreditis odenobiT.

2. students ufleba eZleva damatebiT airCios sagani araumetes 34 kreditisfarglebSi, Tu mis mier SerCeuli sagnebis kreditTa jami 30 kreditze naklebia.

3. bakalavriatis me-8 semestrSi students ufleba eZleva 240 kreditis Sesas-ruleblad airCios sagnebi araumetes 40 kreditisa.

4. brZanebis Sesrulebis uzrunvelyofa daevalos saswavlo departaments (m.svanaZe).

5. daevalos saerTo ganyofilebas (n. ovsianikova) uzrunvelyos am brZanebisgadacema universitetis fakultetebisa da struqturuli erTeulebisaTvis. brZa-neba sajaro gacnobisaTvis gamoqveyndes gazeT `Tbilisis universitetSi~, univer-sitetis vebgverdze da ganTavsdes yvelasTvis xelmisawvdom adgilze.

reqtori,profesori g. xubua

3 oqtombers gamoicaTbilisis saxelmwifouniversitetis reqtoris,profesor giorgi xubuasbrZaneba bakalavriatisada magistraturis saswav-lo programis semestru-li datvirTvis gan-sazRvris Sesaxeb.

brZanebaSi miTiTebu-lia, rom bakalavriatisada magistraturis saswav-lo programis semestru-li datvirTva gan-isazRvra 30 kreditisodenobiT. amave brZa-nebiT, students uflebamieca damatebiT airCiossagani ara umetes 34kreditis farglebSi, Tumis mier SerCeuli sagneb-is kreditTa jami 30 kred-itze naklebia, xolo baka-lavriatis me-8 semestrSistudents ufleba eZleva240 kreditis Sesasrule-blad airCios sagnebi ara-umetes 40 kreditisa.

aRniSnuli brZaneba,universitetis student-ebisa da profesorTaazriT, saWiroebs ganmar-tebebs _ ratom ganisa-zRvra 34 da ara, magali-Tad, 35 krediti. Tbilisissaxelmwifo universite-tis saswavlo procesebismarTvis ganyofilebisufrosis paata turavasTqmiT, imis gamo, rom swav-lis xangrZlivoba 8 se-mestria da students,drois am xangrZlivobazegaTvliT, zogjer 240kreditis dagrovebisproblema eqmneba, brZa-nebaSi Sevida punqti,romlis mixedviTac maTkreditis damrgvalebissaSualeba miecaT.

paata turava:_ aqamde studentebi

sul Ciodnen, rom irCevensagnebs da zogjer gamos-diT semestrSi ara 30,aramed 28 _ 29 krediti,ris gamoc ver asrulebd-nen swavlas 8 semestrSi.amitom davuSviT 34kreditis SesaZlebloba.amiT zRvari davaweseT,rom ar moxdes saswavloprogramiT gaTval-iswinebuli 8 semestrisadre dasruleba.

brZanebis am punqtiTar icvleba ZiriTadi prin-cipi _ semestruli dat-virTva aris 30 krediti, ma-gram, roca studentiairCevs sagnebs da maTikreditebis jami ar aZlevs30-s, SeuZlia aiRos damate-biT erTi sagani, romelicsaSualebas miscems, daa-grovos kreditebis saTana-do raodenoba. Cven ar gvin-da, studenti swavlis das-rulebisas cud mdgomare-obaSi aRmoCndes. amitomvaZlevT saSualebas, daim-atos kidev erTi sagani,oRond, saboloo jamSi se-mestrSi saganTa krediteb-is jami ar unda iyos 34kreditze meti. es aris ampunqtis mizani.

students SeuZlia

40-mde gazardos

kreditebis

raodenoba

damamTavrebel

me-8 semestrSi

rac Seexeba brZanebisSemdeg punqts, romlismixedviTac me-8 semestrSistudents ufleba mieca 240kreditis SesasrulebladairCios sagnebi, araumetes40 kreditisa, paata turavasgancxadebiT, esec student-Ta interesebis gaTval-iswinebiT Caiwera da gan-pirobebulia im Tavisebure-biT, rom Zveli sistemidanaxalze gadasvla moxda. uni-versitets hyavda dauswre-beli da erTsafexurianiswavlebis studentebi. maT-Tvis kreditebis dagrovebasxva sistemiT iyo gaTval-iswinebuli. aqedan gamom-dinare, SeiZleba daakldeTramdenime krediti, risgamoc maT aRar dasWirdebaTdamatebiTi semestris gavla.amitom gardamavali perio-disTvis daSvebulia gamo-naklisi, romlis mixedviTacstudents SeuZlia 40-mdegazardos kreditebis rao-denoba, oRond mxolod dam-amTavrebel, me-8 semestrSi.

paata turava:_ Cemi azriT, Zalian sa-

marTliania, rom 40-mdevzrdiT studentebis Sesa-Zleblobas bolo semestr-Si da ar vTxovT, 5 an 10kreditis daklebis SemTx-vevaSi damatebiT gaiaroserTi semestri. Tumca esaris gamonaklisi gardamava-li periodisTvis. sxvaSemTxvevaSi SenarCunebu-lia 30 krediti.

ratom 34 da ara, magaliTad, 35 krediti

reqtoris brZanebis axsna-ganmarteba studentebisTvis

Tsu-is socialur dapolitikur mecnierebaTafakultets axali dekanismovaleobis Semsrulebelihyavs. 17 oqtombers uni-versitetis reqtormaaRniSnul Tanamdebobazeamave fakultetis fsiqo-logiis mimarTulebisasocirebuli profesorinodar belqania waradgina,Tumca misi daniSvnis Tao-baze oficialuri brZane-

ivane javaxiSvilissaxelobis Tbilisis sax-elmwifo universitetisTema yvela droSi aqtu-aluri iyo rogorc ga-naTlebis mesveurTaTvis,aseve politikuri partie-bisTvis, romelTac am Te-miT manipulireba saar-Cevno qulebis CawerissaukeTeso saSualebadmiaCniaT. amjerad univer-siteti kidev erTxelmoeqca maTi `maRali yura-dRebis~ qveS.

gavrcelebulma cno-bam, Tbilisis saxelmwifouniversitetis eqvsi kor-pusis investorisTvis ga-dacemis Taobaze, sazoga-doebaSi azrTa sxvadasx-vaoba gamoiwvia, xolopolitikur partiaTa naw-ilma `meored mosvlis~asociacia Seqmna. `iyide-ba universiteti!~, am lo-zungiT televiziiTa dapresiT ara erTi nacnobipolitikosis `SeSfoTe-buli~ saxe vixileT, Tum-ca arsad mogvismenialogikuri dasabuTeba _riT aris vakeSi arsebuliramodenime amortizire-buli Senobis investori-sTvis gadacema cudi,Tuki sanacvlod univer-siteti miiRebs Tanamed-rove, uaxlesi teqnikiTada laboratoriebiT aR-Wurvil kampuss, romelicTbilisis saxelmwifouniversitets evropulisaganmanaTleblo sivr-cis sruluflebian wev-rad aqcevs? sxvaTa Soris,erTerTi gazeTisTvis mi-

cemul interviuSi, uni-versitetis profesori,romelsac vinaobis gamxe-la ar usurvebia, univer-sitetis korpusebis xel-Seuxeblobis erTerT ar-gumentad Senobebis vakisteritoriaze arsebobasasaxelebs mxolod erTimotiviT, iaron da iswav-lon vakeSi(?!) maTma Svi-lebmac.

pesimistebisTvis dam-amSvidebeli ar aRmoCndais garemoebac, romswored vakeSi mdebarepirveli da meore istori-uli korpusebi univer-sitetis mflobelobaSirCeba. amasTan sauniver-siteto qalaqis aSenebam-de Zvel korpusebSi Cveu-lebriv gagrZeldeba sas-wavlo procesi.

gansxvavebiT opo-nentTagan, am nabijis gada-dgmis aucileblobasmyari argumentebiT as-abuTebs Tbilisis sax-elmwifo universitetisadministracia da reqto-rati. metic, universite-tis reqtori, profesorigiorgi xubua acxadebs,rom universitetis arcerTi Senoba ar iyideba:

_ moxarulni varT,rom qarTul univer-sitets aqvs aseTi kargiperspeqtiva _ maRlivikorpusis mimdebare ter-itoriaze igegmeba axali,Tanamedrove sauniver-siteto qalaqis mSene-bloba. masSi ganTavsdebaara marto ultraTan-amedrove saswavlo labo-ratoriebi, saswavlo kab-inetebi da auditoriebi,aramed studenturi cx-

ovrebisTvis aucilebeliyvela komponenti _ iqne-ba es sportuli, kultu-ruli Tu sxva Roni-sZiebebisTvis aucilebe-li nagebobebi. SeiZlebaes viRac-viRacebs ar mos-wonT, magram universite-tis studentebsa da pro-fesuras axali iniciativanamdvilad axarebT. mniS-vnelovania isic, romCvens studentebs sauni-versiteto qalaqi Sesa-Zleblobas miscems, romicxovron srulfasovanistudenturi cxovrebiT,hqondeT swavlis da das-venebis Tanamedrove pi-robebi.

sauniversiteto qala-qis aSenebamde universite-tis yvela korpusSi swavlagagrZeldeba igive reJimiT,rogorc axla mimdinare-obs. am dromde, arc erTiauditoria ar daicleba.rac Seexeba pirvel da me-ore korpusebs, ara erTx-el gviTqvams da kvlavgavimeoreb, rom es kor-pusebi aris universitetisistoria. rac ar unda ul-traTanamedrove qalaqisgaSenebaze vifiqroT, pir-veli qarTuli universite-tis istoriisaTvis mniS-vnelovani pirveli da me-ore korpusi aq darCeba dametic, misi garemonteba, sa-varaudod, momavali wl-isTvis igegmeba. momavalwels, mogexsenebaT, CvenvzeimobT universitetis 90wlis iubiles da saxelmwi-fos mxridan finansuri mx-ardaWeris didi imedi gva-qvs.

universitetis pirveli da

meore korpusebi ar iyideba!

am informacias piriqiT nu gavavrcelebT

maia toraZe

ba jer ar dawerila. uni-versitetis xelmZRv-anelobam nodar belqa-nias dekanis movaleobisSemsruleblad daniSvnamas Semdeg gadawyvita,rac ioseb saluqvaZemTanamdebobidan wasvlisTaobaze gancxadeba daw-era. igi socialur dapolitikur mecnierebaTafakultetis dekanis mov-aleobas weliwadnaxevris

socialur da politikur mecnierebaTa

fakultets axali dekanis movaleobis

Semsrulebeli _ nodar belqania hyavs

ganmavlobaSi asrulebda.socialur da poli-

tikur mecnierebaTa faku-ltetis SemadgenlobaSiSedis 6 saswavlo-samecni-ero mimarTuleba: soci-alur–ekonomikuri dapolitikuri geografiis;politikis mecnierebaTa;saerTaSoriso urTier-Tobebis; Jurnalistikis;fsiqologiis; socio-logiis.

2007-2008 saswavlo wlisTvis Tsu-Si dasrulda magistraturaSi misaRebikonkursi.

konkursSi monawileobis msurvel-Ta saerTo raodenoba 1 011 iyo. maTganzust da sabunebismetyvelo mecniere-baTa fakultetis magistraturaSiabarebda 159, humanitarulfakultetze _ 161, socialur da poli-tikur mecnierebaTa fakultetze _153, biznesisa da ekonomikisfakultetze _ 205, iuridiulze _ 287,medicinis fakulteteze _ 5, evropam-codneobaze _ 39.

misaRebi gamocdebi warmatebiT gad-alaxa 338-ma konkursantma. maTgan: zustda sabunebismetyvelo mecnierebaTafakultetze _ 56-ma; humanitarulfakultetze _ 68-m; socialur da poli-tikur mecnierebaTa fakultetze _ 71-ma; biznesisa da ekonomikisfakultetze – 41-ma; iuridiulze _ 76-ma; medicinis fakulteteze _ 4-ma;evropamcodneobaze _ 22-ma.

rac Seexeba magistrantTa dafin-

dafinansdeba magistrantTa is 10 %,

vinc specialobaSi maRali niSani miiRo

gamocda

ansebis problemas, dafinansdeba magis-trantTa is 10 %, vinc specialobaSi ma-Rali niSani miiRo.

martSi Caricxul 54 warCinebul mag-istrants ki, SeTanxmebisamebr, miecemasemestruli dafinanseba.

rac Seexeba doqtoranturas, konkur-si jer ar dasrulebula.

rogorc saswavlo departamentisdoqtoranturisa da magistraturisganyofilebis gamgem qeTevan gurCianmaganacxada, doqtoranturaSi CabarebismsurvelTagan ZiriTadi kontingentiZveli aspirantebi da maZieblebi iyvnen.jerjerobiT Catarebulia gamocdebiucxo enaSi.

inglisurSi gamocdas atarebda brit-aneTis sabWo. 166 konkursantidan mini-maluri zRvari gadalaxa 74-ma.

frangulSi gamocda Caatara safrange-Tis saelCom. zRvari gadalaxa 16-makonkursantma;

germanulSi gamocda Caibares goeTesinstitutSi da 7 msurvelidan mxolod 5gaagrZelebs gamocdebs.

axali kadri

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 3

a q t u alur ia q t u alur ia q t u alur ia q t u alur ia q t u alur i

`xubuas universitetSi kriz-isi iwyeba?~ _ politikurad anga-JirebulTa leqsikons iyenebs daaseT kiTxvas svams gazeT `alias~korespondenti, romelmac sa-TaurSive daaskvna, rom `studen-tebi mcodne da momTxovn leq-torebs umuSevrad toveben~. sam-wuxaroa, rodesac yovelive qar-Tulis dacvaze orientirebuliJurnalisti oponirebs univer-sitetebSi evropuli Rirebulebe-bis damkvidrebis Temas _ esodendromoWmuli propaganda sworedrom veRar waadgeba qarTul si-namdviles. amis axsnas faqtebiTSevecdebiT, radgan ar vapirebTadvilad `TavSixelwamosartyami~gavxadoT ivane javaxiSvilis sax-elobis Tbilisis saxelmwifo uni-versiteti, romelic gaormagebulpasuxismgeblobas grZnobs im stu-

dentebis winaSe, romelTac arCe-vani Cvens universitetze gaakeTes,erTiani erovnuli gamocdebisSedegad 100 %-iani saxelmwifo da-finanseba moipoves, saswavlowlis dawyebisTanave leqtorismizeziT zogierTi leqciis gacde-naze protesti dekanTan umalgamoxates da universitetSi moq-medi gacvliTi programebis sqe-miT ukve dainteresdnen kidec. esswored imis maniSnebelia, romumaRles saswavleblebSi is Tao-ba modis, romelsac saswavleblisxelmZRvaneloba ara Tu ver`moisyidis~, aramed verc moaxvevsTavs sakuTar Sexedulebebs.Tanac, amis survili universite-tis warmatebaze orientirebuladamianebs _ reqtori iqneba igi,administraciis xelmZRvaneli Tusxva TanamSromeli, namdvilad araqvs. am warmatebas ki evropul sa-ganmanaTleblo sivrceSi Cveniadaptaciis unarianoba gana-

pirobebs. swavlebis axal sis-temaze gadasvla, rasac boloniisprocesSi Tanamonawileoba gvkar-naxobs, im Tezisis dacvasacmoicavs, rom umaRles saswavle-blebSi studentze orientirebu-li garemo Seiqmnas.

`studenti irCevs, studentiafasebs~ _ wesierad jerac veramoqmedebul am `muxls~ TukiiseT interpretacias davurTavT,rom igi universitetidan kvalif-iciur profesor-maswavlebelTagariyvis mizniT dagebuli xafan-gia, maSin advili misaxvedria, said-an SeiZleba modiodes aseTi `ax-lomxedveloba~, romlis pirvel-wyaro agresiaa. aravin uaryofsimas, rom universitetSi saswavloprocesi, saswavlo programebidasaxvewia, magram guldasawyvetiais, rom reqtoratis araerT mcde-lobas, universitetSi SeinarCun-os kvalificiuri kadri, miuxeda-vad misi Sexedulebebisa da poli-tikuri mrwamsisa, presaSi dadebi-Ti Sefaseba erTxelac ar mohyo-lia. TiTqmis ar Suqdeba dasavle-Tis wamyvani universitetebisa daTsu-is erToblivi samagistroprogramebis, maTTan TanamSrom-lobis realuri gegmebis amsaxve-li informaciebi. ratom? es xomuniversitetis prestiJia, saxelia,avtoritetia, damatebiTi grante-bia... Tuki vinmes hgonia, rom saer-TaSoriso sauniversiteto kon-taqtebi xels SeuSlis qarTuli,erovnuli faseulobebis dacvasam sferoSi, es misi problemaa.

axla ki ufro konkretulad

imis Sesaxeb, Tu ramdenad realu-rad dainerga universitetSi stu-dentis mier sagnebis arCevasTanerTad leqtoris arCevis praqti-ka? gaamarTla Tu ara aseTma eqs-perimentma romelime fakul-tetze? marTlac irCeven Tu arastudentebi loialur da ucodi-nar leqtorebs? SeiZleba Tu ara,am wesma Svas axali ukanonoba _konkursis wesiT SerCeulprofesorTa studentis Zal-isxmeviT gariyva? idevneba Tu aravinme politikuri Sexedulebisgamo universitetis wiaRidan?ramdenad daemuqra safrTxeqarTul faseulobebs pirvelqarTul universitetSi? _ eskiTxvebi SeiZleba gaCndes, magramdaskvnebis gakeTebas konkretu-li magaliTebis moyvana Wirdeba.am mizniT mivmarTeT xarisxisuzrunvelyofis samsaxurisufross irine darCias, romelmacCvenTan saubarSi ganacxada, romgazeT `aliaSi~ dabeWdil statia-Si misi TiTqmis yvela komentaridamaxinjebulia. Cven ar daviw-yebT amis garCevas, Tumca Sev-ecdebiT Cvens ZiriTad kiTxve-bze qalbatoni irinasgan pasuxe-bi movisminoT.

_ Cvens universitetSi ram-denad xorcieldeba axali wesi:`studenti irCevs, studentiafasebs~, anu isini sagnebTan er-Tad irCeven Tu ara leqtoreb-sac?

_ me SemiZlia ganvacxado,rom leqtorebis SerCeva yvelafakultetze ar xdeba. ramdena-

dac CemTvis cnobilia, amisgamocdileba aqvs mxolod iurid-iul falkultets. teqnikurimizezebis gamo sxvagan es verganxorcielda.

_ anu Cvens praqtikaSi imisalbaToba, rom studentma leq-toris gadarCeviT is SeiZlebaumuSevaric ki datovos, absur-dia?

_ CemTvis erTaderTi faqtiacnobili, rodesac humanitarulfakultetze studentebmagamoTqves protesti erT leq-torTan mimarTebaSi da Semdeg se-mestrSi misi mxolod Canacvlebamoxda.

_ ra kriteriumia gadamwyve-ti leqtoris SerCevisas?

_ wesiT, gadamwyveti undaiyos profesoris silabusi,romelSic naTlad Cans, Tu raprogramiT aswavlis is stu-dents. mniSvneloba aqvs imasac,vis rogori imiji aqvs. magramCvenTan am wesis Semotana,vfiqrob, adrea.

zogadad, studentis mierleqtoris Sefaseba Zalian mniS-vnelovania. msoflios yvelaqveyanaSi saswavlo kursis das-rulebis Semdeg studentiafasebs saleqcio kurss da, Sesa-bamisad, leqtors. Cven amis ga-keTeba vcadeT SarSan, magram,samwuxarod, sxvadasxva mizezisgamo kiTxvarebis damuSaveba vermoxerxda.

Tsu-Si studentebs dasakargi leqtorebi ar hyavT

_ batono irakli, ra Sefase-bebs miscemT NATO-s gener-aluri mdivnis stumrobassaqarTveloSi. riT iyo is gamor-Ceuli?

_ NATO-s umaRlesi ofi-cialuri pirebis viziti CvensqveyanaSi siurprizi aRar gax-lavT. saqarTvelo natosTan in-tensiuri dialogis reJimSimuSaobs. saqarTvelo is qveyanaa,romlisTvisac aliansis wevrobastrategiuli arCevania. amitom,miuxedavad imisa, rom es iyo mori-gi samuSao viziti da ar iyo dakav-Sirebuli raime gansakuTrebulSemTxvevasTan, mainc mniSvnelo-vani gaxldaT.

_ universitetis student-ebs dasmul SekiTxvebSi aSkar-ad emCneodaT, rom ufro konkre-tuli saubris molodinSi iyvnenda kiTxvebic konkretulidasves. zogierTs, cota, zogadimoeCvena sxeferis gamosvla..riT SeiZleba es aixsnas?

_ me ar davswrebivar sxef-eris universitetSi gamosvlas,magram Tuki es SekiTxvebi exebo-da ama Tu im gadawyvetilebismiRebis formas, dros da vadas,

maSin ar gamikvirdeba, Tu amgvariSekiTxvis avtors batoni sxef-eris pasuxi zogadad moeCvena.

verc natos generaluri mdi-vani da verc aliansis romelimesxva oficialuri piri, Tavsuflebas ver miscems, ganacxa-dos raime droiTi ganzomileb-is Taobaze, imitom, rom yve-laferi saqarTvelos demokra-tiuli ganviTarebis proceszeadamokidebuli. amis iqiT, misimxridan raime konkretulisTqma upasuxismgebloba iqnebo-da. amitom nu gagvikvirdeba daguli nu dagvwydeba imaze, Tubatoni sxeferi konkretul va-daSi raime sakiTxis gadawyvetasar dagvpirda. amis mandati mas,ubralod, ar gaaCnia.

_ Tqven aRniSneT, romsaqarTvelos demokratiuliganviTarebis damadasturebeliuaxloesi testi saparlamentoda saprezidento arCevnebia.Cvenma qveyanam bolo periodSiaraeTxel daadastura, rom Seu-Zlia samarTliani da obieq-turi arCevnebis Catareba. kidevra unda gakeTdes imisTvis, romes testi warmatebiT CavabaroT?

_ arCevnebi ar aris erTad-erTi Tema, romelic qveynisdemokratiulobis xarisxis gasa-zomad gamoiyeneba. aq saubariaimaze, Tu ras efuZneba qveynisstabiluroba da usafrTxoeba _demokratiul institutebs, maTefeqtur funqcionirebas, Tuvinmes, Tundac keTilgonieri,Wkviani, Zlieri xelis mqonemmarTvelis politikur nebas.kargad aris cnobili, rom myarida saimedo mxolod pirveli ti-pis stabiluroba gaxlavT. amisdadastureba saqarTvelos mxri-dan iqneba is, rom qveyanam ganvi-Tarebis demokratiuli gza air-Cia. arCevnebze es unda dadas-turdes, Tumca misi yvelazedemokratiulad da warmatebiTdasrulebac ki amis sakmarisi

argumenti ar iqneba. saqarT-velom, aseve, warmatebiT undaganaxorcielos sxva moTx-ovnebic.

_ aqamde Cven vicodiT erTiqveyana, ruseTi, romelic xelsuSlida saqarTvelos natoSigawevrianebas. swored sxeferisvizitis win gaJRerda safrange-Tis sagareo saqmeTa ministrisgancxadeba, romelSic gamoT-qmuli iyo SeniSvnebi saqarTve-los mimarT. riT iyo esgamowveuli da rogor Seafaseb-diT am gancxadebas?

_ Cven erTmniSvnelovnadunda gvesmodes, rom kritikulidamokidebuleba saqarTveloSimimdinare procesebis, qveynisdemokratiulobis, transfor-maciis tempis da sxva faqtore-bis mimarT, sulac ar niSnavswinaaRmdegobis gawevas Cvenievroatlantikuri integracii-saTvis. rogorc wesi, Tqvendamimaqsimalurad kritikuli Tqve-nive keTilismyofelia imis-aTvis, rom ukeTesi gaxdeT. amkritikis mizani mxolod es gax-ldaT.

ruseTi sxva SemTxvevaa. iqarc malaven, rom saqarTvelosevroatlantikuri integraciamaTi strategiuli interesebissawinaaRmdegoa, xolo evropisyvela, da, maT Soris, aliansiswevri qveynebis interesebSia,saqarTvelo srulad Seesabame-bodes aliansis wevrobis moTx-ovnebs.

ase rom, ruseTis politikurkurssa da im qveynebis gancxade-bebs Soris, vinc qveyanaSi mim-dinare procesebs kritikuladuyurebs, paralels nu gavav-lebT. es erTi da igive movlenaar gaxlavT.

_ rogorc saqarTvelos par-lamentis Tavmjdomarem ganacx-ada, saqarTvelos natoSi gaw-evrianebas xelovnuri bariere-bi ar Seeqmneba. miT ufro sain-

teresoa, riT SeuZlia ruseTsxeli SegviSalos?

_ erTi instrumenti, romel-ic am mizniT aris gamoyenebuli,ukve naTelia _ es aris kon-fliqtebi da konkretuli situ-aciis gamwvavebis perspeqtiva.saqarTveloSi Zaladobis provo-cireba, Tuki Cveni am maxeSi gab-ma moaxerxa vinmem, iqneba iswertili, romelic daesmebasaqarTvelos evroatlantikurmiswrafebebs. amitom, roca CvenvsaubrobT, rom saqarTvelosteritoriuli mTlianobis aRd-genis da qveynis SigniT Serigeb-is procesis mxolod mSvidobianigzis momxreni varT, absolutur-ad gulwrfeli unda viyoT daunda davamtkicoT, rom marTlacasea. TamaSi nacionalur grZ-nobebze da sentimentebze Zalianadvilia da es Cvenma istoriamkargad icis. ase rom, visac surs,saqarTvelom nabiji ver gadad-gas dasavleTiT, misTvis upirve-lesi instrumenti amgvar simebze

TamaSi gaxlavT. aq unda ga-moCndes Cveni sazogadoebis sim-wife da politikuri elitis mza-oba _ win aRudges amgvar mcde-lobebs.

_ natom Secvala ganaTleb-isa da mecnierebis programeb-is mimarTuleba, rac Tavis ga-mosvlaSi daadastura batonmasxefermac. ra mimarTulebaSeiZina man, ra niSa unda daika-vos mecnierebam natos ganvi-Tarebis programebSi?

_ raime gansakuTrebuli daprincipuli cvlileba ar momx-dara. Seicvala mxolod Temati-ka im samecniero kvlevebisa,romelsac uaxloes periodSi mx-ars dauWers aliansi. saqar-TvelosTvis mTavari aris is, romTavisi adgili naxos aliansismuSaobis yvela sferoSi, maTSoris, samecniero TanamSromo-bis kuTxiT, miT umetes, sa-qarTvelos amis seriozuli po-tenciali gaaCnia.

ra manZilia IPAP-idan NATO -mdeNATO-s generaluri mdivnis iap de hoop sxeferis viziti universitetSi

pirveli gverdidan

pasuxi

nino kakulia

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo univer-sitetis diskreditaciisTvis cxel-cxeli ambebis SeTxzvissaagento, albaT, specialur Stab-binaSia ganTavsebuli, saidanacSikriki presas permanentulad cru an gadaumowmebel informaciasawvdis. mizani erTia _ pirvel qarTul universitets, romelsacqveynis masStabiT studentTa saukeTeso nawili ucxadebs ndobas,safuZveli Seuryion, pirvel rigSi, universitetis xelmZRvanelo-bis lanZRviT da mimdinare sauniversiteto reformis dakninebiT.rogorc ki oficialurma wyaroebma daadastures informacia, rommaRlivi korpusis mimdebare teritoriaze evropuli standartissauniversiteto qalaqis mSeneblobaa dagegmili da, rac yvelazemTavaria, pirveli da meore korpusebi ar iyideba, mavanT droebiTSemoakldaT universitetis ̀ damaqcevarTa~ sajijgni Temebi.Tumca Sikrikmac ar daagviana...

me-4 gverdze

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge4

p a s u x ip a s u x ip a s u x ip a s u x ip a s u x i

dakveTa zemodan da pasiuroba qvemodan

problema axali ar aris. Tavisdroze, roca man mTeli simwvaviT iCinaTavi, gamoikveTa ramdenime mimarTule-ba, romelze muSaobac samecniero sa-zogadoebis pirdapiri movaleoba gaxl-daT: unda Sedgeniliyo saxelmZRv-aneloTa nusxa, romlebic saerTaSorisosaganmanaTleblo sivrceSi SeucvleladmiiCneoda, xolo is saxelmZRvaneloebi,romlebic RirebulebaTa cvalebadobisgamo moZvelebulia, unda Secvliliyoaxali, Tanamedrove literaturiT. aseveunda Seqmniliyo eleqtronuli bib-lioTeka, romelic dRes evropasa daamerikaSi yvelaze xelmisawavdom da iaf-fasian saswavlo literaturad miiCneva.

cxadia, am problemis mogvareba erTida ori wlis saqme ar aris. mas dro, sa-

ratom ar arsebobs dRemde universitetisTvis saWiro saxelmZRvaneloebis nusxa?

Tanado kvalifikaciis profesura da sax-srebi sWirdeba, rac TandaTan daiZleva.manamde ki saswavlo procesSi saxelmZR-vaneloebis problema ara mxolodTbilisis saxelmwifo universitets,aramed yvela qarTul umaRles saswav-lebels eqneba, rac, Tavis mxriv, daRsdaasvams silabusebis Sedgenas.

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbili-sis saxelmwifo universitetis humani-taruli fakultetis profesoris zazafiraliSvilis TqmiT, am problemas ram-denime ganzomileba aqvs. erTia gamarTu-li silabusis Sedgena im samecniero in-formaciis safuZvelze, romelic obieq-turad arsebobs, meore _ mudmivi cv-lilebebis Setana silabusSi siaxleebisgaTvaliswinebiT. saamisod ki umaRles-ma saswavlebelma pedagogi unda uzrun-velyos Sesabamisi akademiuri garemoTi:literaturiT, internetiT, saerTa-

Soriso kavSirebis ganxorcielebis fin-ansuri saSualebiT. `axali literatur-is moZieba_Semotana da saerTaSorisokonferenciebSi monawileoba sakmaoddid xarjebTan aris dakavSirebuli. amisgareSe SeuZlebelia, mudmivad saqmiskursSi iyo, Tu ra xdeba Sens dargSi. amramdenime wlis win ucxoeTidan 150-mdewigni da 30-mde statiebis krebuliseleqtruli versiebi Semovitane. gamov-tydebi, rom bevri wignis kopirebisas mesaavtoro uflebebs varRvevdi~, _ ga-nacxada man CvenTan saubarSi.

saxelmZRvaneloebis problemis mog-varebis erTerTi gzaa specialuri lit-eraturis Targmna. cxadia, kargia, TuCveni studentoba ucxo enaze waikiTx-avs saWiro masalas, magram swavlis pirv-el doneze mainc aucilebelia, rom manmSobliur enaze miiRos ganaTleba. ami-tom saukeTeso gamosavalia klasikuradaRiarebuli literaturis gadmo-qarTuleba. Tumca, amasac aqvs TavisiwinaaRmdegobebi. aris dargebi, romleb-sac ar sWirdebaT saswavlo literatur-is yovelwliuri ganaxleba, magram iseTdisciplinebSi, romlebSic samecniero

mimdinare saswavlo wels kidev erTxel dadga dRis wesrigSi problema,romelzec samecniero wreebSi didi xania saubroben _ esaa TanamedrovemoTxovnebis Sesabamisi saswavlo saxelmZRvaneloebis deficiti, razec didadaris damokidebuli adekvaturi silabusebis Sedgena da swavlebis xarisxisgaumjobeseba.

informacia SedarebiT swrafad icvle-ba, saqme ufro rTuladaa. profesorizaza firaliSvili Targmnas da adgilo-brivi saxelmZRvaneloebis Seqmnasparalelur procesad miiCnevs. misiTqmiT, srulyofili saxelmZRvaneloe-bi ver Seiqmneba, Tu saTanado Targmni-li literatura ar iarsebebs. `yve-lafers rom Tavi davaneboT, Targmani,nebiT Tu uneblied, awesebs im kriteri-umebs, romlebsac CvenSi Seqmnili lit-eratura unda akmayofilebdes. amasTan,mxolod Targmnaze aqcentis gadatana dasakuTari Tavis mxolod momxmareblismdgomareobaSi Cayeneba zians ayenebsakademiur process. amitom, erTis mxriv,students xeli unda miuwvdebodesoriginalur literaturaze Tu ara, misTargmanze mainc, magram, amave dros, igimSobliur enaze arsebuli propedev-tikuli masaliTac unda iyos uzrunve-lyofili, romelic mas originaluriliteraturis daZlevaSi daexmareba~, _ganacxada man.

Tsu-Si studentebs dasakargi leqtorebi ar hyavT

Semdeg SevTanxmdiT, rom sjobs, esmoxdes internetis saSualebiT da stu-dentTa gamokiTxva Cajdes registraciisprogramaSi. momdevno semestrSi Cven amasdavnergavT. minda giTxraT, rom sazRvarg-areT universitetebSi, rodesac studentiafasebs saleqcio kurss da leqtors _ esmasala ideba leqtoris pirad saqmeSi. e.w.portfolioSi. leqtorebis dawinaurebisan maTTvis xelSekrulebebis gagrZelebisdros iTvaliswineben studentTa Sefase-bebs. anu, sxva kriteriumebTan erTad xde-ba studentebis azris gaTvaliswinebac.studentebis azri ar aris ganmsazRvreli,is aris erTerTi indikatori, rameTu Teo-riulad SeiZleba iyo nobelis premiis lau-reati da simkacris gamo studentebs mar-Tlac ar moewono. `aliasTan~ interviuSime ar miTqvams fraza, rom studentebis mierarasasurveli leqtoris gadayenebis ufle-ba dasavluri standartia. aseT rames vervityodi, radgan dasavleTis univer-sitetebSic ar aris ase martivi leqtorisgadayeneba. aseTi ram arsad ar xdeba.

_ anu kriteriumi ̀ mkacri~ Cvens praq-tikaSi ar iqneba leqtoris gadarCe-visTvis sakmarisi argumenti?

_ es ar iqneba gadamwyveti. ise undagiTxraT, rom dRes sxva studentoba mo-dis. me roca administraciul Tanamdeboba-ze daviniSne, pirveli `kulturuli Soki~miviRe, rodesac studentebi movidnen sa-CivriT, rom leqciebi gvicdeba da gviS-veleTo. Cemi studentobis dros aseTi ramgamoricxuli iyo. dRes studentma icis, Tuar gaxda Tavisi saqmis profesionali, Sei-Zleba umuSevari darCes. amas emateba ismotivaciac, rom studenti swavlaSi fulsixdis. amitom met pasuxismgeblobasacgrZnobs swavlis mimarT. es aris aSkara.

xarisxis uzrunvelyofis samsaxurisufrosis irine darCias ganmartebis Tanax-mad (studentis mier leqtoris arCevispraqtika, realurad, iuridiul faku-ltetze arsebobs), Cven iuridiuli fakul-tetis dekanis moadgiles nana WiRlaZesmivmarTeT analogiuri SekiTxvebiT. aR-moCnda, rom mas statistikac ki aqvs, Turomel leqtors ra niSniT irCeven iurid-iuli fakultetis studentebi. `rogorggoniaT, kargi leqtori gairiyeba? ukvemexuTe semestria, fakultetze sagnebT-an erTad leqtorebsac irCeven da aranai-ri gamocdileba ar adasturebs imas, rommkacri leqtoris SemTxvevaSi studentiarCevans mis sasargeblod ar akeTebs. memgonia, rom es praqtika seriozulad Seu-wyobs xels universitetSi profesional-Ta `damagrebis~ process. Cven gvaqvs yve-lanairi statistikuri monacemi, kerZod:_ leqtorebs, romlebic weren aradamak-mayofilebel qulebs, Tundac didiraodenobiT, meore semestrSi kvlav

irCeven. me mgonia, rom raRac etapze, stu-dentebis arCevanis fonze mkveTrad gam-oikveTeba, rogori leqtorebi WirdebaTanamedrove universitets. aseTi leq-torebis maxasiaTebeli iqneba ara loialo-ba, aramed profesionalizmi~, _ ganacxa-da nana WiRlaZem CvenTan saubrisas.

rac Seexeba im Temas, ramdenad SesaZle-belia yvela fakultetze am wesis amoqmede-bis SemTxvevaSi leqtoris umuSevrad da-toveba, saswavlo procesis marTvis depar-tamentis ufrosis movaleobis Semsrule-blis merab svanaZis ganmartebiT, konkur-sis wesiT arCeuli akademiuri personalisuniversitetidan vadamde adre daTxovnayovlad warmoudgenelia. studentebismxridan leqtorTa arCeva ki jgufebis gada-nawilebis dros xdeba. `vTqvaT, leqcias

atarebs pedagogi da msmenelia 100 studen-ti. praqtikuli mecadineoba, rogorc wesi,tardeba 25 studentTan. am SemTxvevaSifakulteti 4 pedagogs jgufis SeqmnassTavazobs. students SeuZlia am jgufe-bidan airCios erTerTi~, _ ganacxada mer-ab svanaZem. humanitaruli fakultetis de-kanis movaleobis SemsrulebelTan dare-jan TvalTvaZesTan saubarSi gavarkvieT,rom iuridiuli fakultetis garda, leq-torebs humanitarul fakultetzecirCeven. `maRal kursebze, sadac 200-400studenti swavlobs, students SeuZlia sa-ganTan erTad airCios leqtoric. es praq-tika Cvens fakultetze arsebobs. magali-Tad, enaTmecnierebis Sesavali 380-mde stu-dentma airCia. bunebrivia, am 380 studentserTi leqtori ver moemsaxureba. iq ram-denime pedagogia SeTavazebuli da, amSemTxvevaSi, students, visTanac unda, imas-Tan Caewereba. magram seminaris doneze far-

To arCevani yvela sagnis mixedviT jer argvaqvs. aris sagani, romelsac kiTxulobserTi pedagogi da mas ver airCeven. gvqoniaiseTi SemTxvevebic, rodesac studentebiirCeven loialur leqtorebsac, magram,ZiriTadad, moswonT iseTi leqtorebi, rom-lebisganac, codnis TvalsazrisiT, mets mi-iReben da romelTa kompetenturobaSicdarwmunebulni arian~, _ aRniSna darejanTvalTvaZem. studenturi TviTmmarT-velobis parlamentis Tavmjdomare Torni-ke xuciSvili ki ufro konkretuladsaubrobs studentebis arCevanis principzeda acxadebs, rom garda codnisa, leqtoriurTierTobis xelovnebasac unda flob-des, raTa man studentebis simpaTia daim-saxuros. `me mivesalmebi `simkacres~ ga-naTlebis kuTxiT. roca leqtori studen-

tisgan gacemuli informaciis ukan miRebasadekvaturad moiTxovs, es aucilebelickia. universitetis administraciisgan Tustudentebis mxridanac, Cven araerTxelmogvismenia, rom ar gvaqvs imis fufuneba,rom Cveni leqtorebi gareT ase panta-pun-tiT visroloT, radgan specialistebis se-riozuli krizisia. amitom saWiroa, es in-teleqtualuri Zala universitetmaSemoikribos da meeWveba, rom vinmes, maTipirovnuli da, miT ufro, politikuri niS-niT undodes aqedan maTi gaSveba~. _ ga-nacxada Tornike xuciSvilma.

universitetis misamarTiT gamoTqmulbraldebas _ TiTqos sabakalavro saswav-lo programebi dasavleTis universitete-bidan pirdapir aris gadmowerili, xarisxisuzrunvelyofis samsaxuris ufrosi irinedarCia pasuxobs: `gazeT `aliasTan~ inter-viuSi me vsaubrobdi ekonomikisa da bizne-sis fakultetis sabakalavro programaze,

romlis daxvewis drosac qarTuli tra-diciebis gaTvaliswinebac moxda. ramdena-dac vici, dasavleTis universitetebidangadmoRebuli sabakalavro saswavlo pro-grama mxolod am fakultetzea.

ekonomikaSi gviWirs specialistebi _es aris bunebrivi. sabWoTa periodSi yve-laze metad ideologizirebuli iyo poli-tologia da ekonomika. aqedan gamomdinare,am sferoebSi dasavluri gamocdilebis ga-ziareba ufro metad gvWirdeba, vidre fiz-ikaSi, qimiaSi, maTematikaSi an biologiaSi...~,_ aRniSna qalbatonma irinam. namdviladsasaciloa, satirali rom ar iyos, rocaTavis marTleba giwevs im sakiTxze, rac Cve-ni universitetis evropul saganmanaTle-blo sivrceSi adgilis dasamkvidrebladesoden mniSvnelovania da ris gadaWrasac,pirvel rigSi, studentebi iTxoven.

vakninebT Tu ara amiT `yvelaferqarTuls~ universitetSi, universitetisxelmZRvaneloba am Temazec Zalian xSiradxdeba iZulebuli _ Tavi imarTlos maSin,rodesac faqtebi zedapirze devs da axalisaswavlo programebiT axal saswavlosistemaze gadasvlis motivaciis axsnasacaravin gaurbis. `Tu Cveni fakultetis mas-StabiT vilaparakebT, aq aranairi saSiSroe-ba imisa, rom qarTuli aRmoifxvras, Cvenisaswavlo programebidan amoviRoT qarTu-li ena, kultura Tu istoria, ar arsebobs.piriqiT, saqarTvelos istoria Cvensavaldebulo safakulteto sagnebSi gva-qvs Setanili. is sagnebi, rac universitet-Si iswavleboda dRidan misi daarsebisa, is-wavleba dResac. wels qarTuli filologi-is Seswavlis survils 150 pirvelkurseligamoTqvams. rac Seexeba sxva mimarTule-bebisTvis qarTulis SeTavazebas, mogex-senebaT, axali sistemis Tanaxmad, es stu-dentis arCevanzea damokidebuli,~ _ gan-martavs darejan TvalTvaZe.

sxvaTaSoris, minda aRvniSno, rom maSin,rodesac universitetSi araerTi sain-tereso RonisZieba imarTeba qarTuli lit-eraturis, kulturisa da istoriuli memkvi-dreobis Temebze, darbazi xalxiT arc Tuise savsea xolme. masmedia ki aseTi leqcieb-is mimarT yuradRebas saerTod ar iCens.

Tuki Cvens qveyanaSi dRes is Temaa sa-davo, Tu ratom vaZlevT studentebsTavisufali arCevanis saSualebas, maSingamodis, rom araTu win, aramed ukanac arvixedebiT. yvelas marTebs Tvali gaus-woros realobas _ dRes axalgazrdobasnaklebad Tu moaxvev Tavs Sens Sexedule-bas an interess. akrZalviT ki garemos mi-marT protests ufro advilad gauCen.dRes sxva droa da sxva viTareba. amdenad,rodesac studentebis arCevans vexebiT,imazec davfiqrdeT, dRevandelma axal-gazrdobam saqarTvelos damoukideblo-bisTvis brZolis gzaze ufrosi Taobis raRirebulebebi, ra Tvisebebi da ra xasiaTidainaxa. iqneb isini gvTavazoben swored imgzas, rac ufro samarTlianad gamog-varCevs erTmaneTisgan.

me-3 gverdidan

sadiskusiod

me-11 gverdze

maia toraZe

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 5

universitetSi axali teqnologiebis danergvis

etapi daiwyo

i n t er v i ui n t er v i ui n t er v i ui n t er v i ui n t er v i u

_ axali saswavlo wlisTvis mzadebismxriv, zafxulis periodSi, realurad, bev-ri ram gakeTda. saubari konkretuli faqte-biT SeiZleba, magram imis Tqma, rom es maqsi-mumia, araswor midgomad mimaCnia. aucile-belia, ufro swrafi nabijebiT winsvla. yve-laferi martivad misaRwevi ar aris im Tval-sazrisiT, rom wlebis ganmavlobaSi uamraviproblema dagrovda da Tavad maTi simrav-le ar iZleva yvela problemis erTbaSadgadaWris saSualebas. faqtobrivad, maTTanZirfesvianad SeWideba gvixdeba. axal sas-wavlo wels studentebs araerTi siaxlerom daxvedrodaT, amisTvis vizruneT. es,Tundac, USAID-is mxardaWeriT Seqmnili ax-ali kompiuteruli centria, romelic za-fxulSi ukve arsebobda, magram saswavloprocesTan integrireba swored am etapzemimdinareobs. 75 kompiuteriT aRWurvilicentri mciredi saCuqari ar gaxlavT. aqstudentebs saSualeba eZlevaT, ara mx-olod sasurveli informacia moiZion,aramed imuSaon proeqtebze. garkveul-wilad aRiWurva fakultetebic. ra Tqmaunda, es amowuruli Tema ar aris, magramCveni studentoba adre aseTi centrebiTganebivrebuli ar yofila.

ramdenime dReSi funqcionirebas daiw-yebs axali kompiuteruli centri maRlivkorpusSic, sadac ekonomikisa da biznesisfakultetia ganTavsebuli, ramdenime kvi-raSi aseTive centri meore korpusisfoieSic moewyoba. saxelmwifo univer-sitetSi axali teqnologiebis danergvisetapi daiwyo.

mimdinare saswavlo wels Tsu-is pirve-li kursis studenti 2 982 axalgazrda gax-da, romelTagan granti mxolod 512-s araaqvs. es niSnavs, rom ZiriTadi kontingentiCvenTan maRali akademiuri moswrebiT mov-ida. universiteti maT Sesabamisi materi-aluri baziT unda daxvdes, radgan umaR-lesi ganaTlebis misaRebad mzaoba studen-tebma erTian erovnul gamocdebSi miRebu-li SedegebiT ukve daadastures. saqarTve-los ganaTlebisa da mecnierebis saminis-tros mxardaWeriT, ufro konkretulad ki,`sauniversiteto infrastruqturis ganvi-Tarebis" programis farglebSi, univer-sitetSi bevri sasikeTo nabiji gadaidga,Catarda masStaburi samuSaoebi da es xaz-gasmiT Tsu-is me-11, e.w. biologebis kor-puss exeba (sul 19 aTasi kvadratuli me-tris farTi), sadac 1984 wlidan dRemde gaT-bobis problema ar gadaWrila. mogex-senebaT, maRlivi korpusis teritoria qar-iani adgilia da zamTris periodSi leqcieb-is Catareba xSirad SeuZlebeli xdeboda.rogorc gareT, biologebis korpusSic isewvimda. am SenobaSi 4000 kvadratuli metrisfarTobis mxolod fanjara Seicvala. sax-uravis reabilitaciisTvis gamocxadebulitenderis procedurebi dasasruls uax-lovdeba. wels biologebis korpusSi stu-dentebs saukeTeso pirobebSi swavlis sa-Sualeba eqnebaT. sauniversiteto resurse-bis farglebSi, aseve, xorcieldeba sam-uSaoebi auditoriebis aRsadgenad, axalilaboratoriebis mosawyobad. vfiqrob, romnabij-nabij win miviwevT.

_ sainteresoa, ra saxis winaaRmde-gobas awydeba Tsu-is administracia mom-saxurebis problemebis mogvarebis pro-cesSi, Tundac tenderebis Catarebis pro-cedurebTan dakavSirebiT?

_ tenderebi moqmedi kanonmdeblobisfarglebSi xorcieldeba. kanonmdeblobaTavad aris megzuri, ra procedura undaCavataroT tenderis organizebisTvis.zogjer xdeba, rom kompania moTxovnebs verakmayofilebs, Tumca misi Semdgomi proce-duruli gzebic arsebobs.

universitetma dasufTavebis sferoSi

interviu administraciis xelmZRvanelTan gulnaz galdavasTan

xaTuna xatiaSvili

universitetSi axali saswavlo wlis dawyebis sazeimo ganwyoba ukve mravalmxrivgamoixata. swavlis procesi ZalaSi Sevida da sauniversiteto sivrce saqmianmagaremom daikava. aq yvelas Tavisi wili pasuxismgebloba akisria da saerTo warmate-ba-warumateblobis Sedegebic imis mixedviT ikveTeba, vin rogor arTmevs Tavs amvaldebulebas. momsaxure personalis SesarCevad gamarTuli konkursebis SemdegriT dakavda universitetis axali administracia? pirvel rigSi ra saxis problemeb-is gadaWrazea igi orientirebuli da rogor apirebs im moTxovnebis dakmayofilebas,rac sauniversiteto sazogadoebis mxridan modis.

Tsu-is administraciis xelmZRvaneli, qalbatoni gulnaz galdava im Sesrule-bul samuSaoebze saubrobs, rac axali saswavlo wlisTvis gakeTda da im gegmebsacgvacnobs, risi Sesrulebac axlo momavalSia gaTvaliswinebuli. administraciisxelmZRvaneli Tavs uflebas ar aZlevs, iyos mSvidad da mzad aris, mTeli rigiproblemuri sakiTxebi Tanmimdevrulad gadaWras.

gamocxadebuli tenderis Sedegad gamar-jvebulad Sps `sufTa samyaro" gamoavli-na, romelTanac xelSekruleba 1 ianvram-de gavaformeT. es erTgvari testia, Tu ram-denad efeqturia aseTi tipis Sesyidvasauniversiteto sivrcisTvis. dasufTave-bis maRal xarisxs gvpirdebian, racCvenTvis metad mniSvnelovania. Tuki rome-lime kompania ver amarTlebs ndobas da espozicia universitetma, Tavis droze, Sede-gebis mixedviT daafiqsira, arsebobs Sesa-bamisi iuridiuli gzebic, romliTac am sax-is problemis daregulireba SeiZleba.

_ rogorc administraciis xelmZRv-aneli, xom ar daakonkretebdiT mima-rTulebas, sadac Tqveni samsaxurebrivifunqciis gaaqtiureba aucileblad migaC-niaT?

_ akademiuri da warmomadgenlobiTisabWoebis sxdomebsa da yvela fakultetzeganxilulia universitetis ganviTarebisstrategiuli gegma, sadac umaRlesi saswav-leblis ZiriTadi mizani gamoikveTa. misiformulireba erT winadadebaSia moqceu-li da niSnavs, rom Tbilisis saxelmwifouniversiteti 2010 wels erTiani evropu-li saganmanaTleblo sivrcis sruluflebi-ani wevri unda iyos. am miznis misaRwevadsaTanado momsaxurebis uzrunvelyofaswored administraciis funqcia gaxlavT.Cven ukve vsaubrobT absoluturad sxvamidgomebze, swavlebis saerTaSoriso stan-dartebze, kvlevis gaaqtiurebaze, mec-nierebis komercializaciaze... es yve-

laferi, Sesatyvisi doziT momsaxurebisganxorcielebis gareSe, SeuZlebeli iqne-ba. am kuTxiT bevri nabiji ukve gadaidga.axal saswavlo wels administracia axaliSemadgenlobiT SevxvdiT. am periodSiCatarda administraciuli da damxmare per-sonalis SesarCevi konkursi da yvela pro-cedura ukve dasrulebulia. yvelas, vincpirvelad Semoabija wels universitetSi,an vinc swavlis gasagrZeleblad dabrun-da, universitetis ganaxlebuli administra-cia daxvda. saswavlo procesis dawyebamde,sakonkurso SedegebiT SerCeuli kadrebiUSAID-is daxmarebiT, zafxulSi profiluritreningebis meSveobiT movamzadeT da isi-ni studentobas momzadebuli daxvdnen.

_ SesaZloa, universitetis uni-kaluri memkvidreoba Tavis rols dResacasrulebs da qveyanaSi moqmedi sxva uni-versitetebis ZiriTad konkurentad Tsuamitomac rCeba. Tsu-m ukve SeimuSava dasaqarTvelos ganaTlebisa da mecniereb-is saministros pirvelma warudgina wes-deba, romlis preambula istoriuli wes-debis mixedviT daiwera, Tvisobrivad ki,Tanamedrove principebs Seicavs. TqveniazriT, ras miscems am dokumentis amo-qmedeba universitets axals da ramdenadiqneba is umaRlesi saswavleblis avtono-miurobis garanti?

_ ra Tqma unda, es pirveli qarTuliuniversiteti gaxlavT, faseuli istoriu-li memkvidreobiT, magram ar vfiqrob, romCveni TviTdamSvidebis garantiac es aris.

tradicia, istoria da faseuli memkvidre-oba, gnebavT saxvalio gadasaxedidan, CveniTviTgadarCenis perspeqtivis ganmsazRvre-li ar aris. mxolod istoria ver gadagvar-Cens, Tu 21-e saukuneze orientirebulimiznebisken svlas ar gavagrZelebT.

wesdebasTan dakavSirebiT, undagiTxraT, rom es metad mniSvnelovani dauniversitetis avtonomiurobis ganm-sazRvreli dokumentia. mas SeiZleba piro-biTad universitetis konstituciac vu-wodoT. bunebrivia, misi damuSavebis pro-cesi kuluarulad ar ganxorcielebula.masze muSaobda specialurad Seqmnili sam-uSao jgufi, garkveuli SeniSvnebis Tu mo-sazrebebis gaTvaliswinebiT man gaiara yve-la procedura, damtkicda warmomadgenlo-biT sabWoze da Sesabamisi reagirebisTvisdRes saqarTvelos ganaTlebisa da mec-nierebis saministroSia wardgenili. gidas-turebT, is universitetis avtonomiuro-bis ganmsazRvrelia, radgan Tavad moqmed

kanonmdeblobaSia fiqsirebuli, romkonkretuli sakiTxebi umaRlesi sagan-manaTleblo dawesebulebis wesdebis far-glebSi unda gadawydes. Tavisufleba, rackanonma mogvca da rogorc sauniversite-to xedvis farglebSi warmogvedgina, wes-debaSi ise avsaxeT.

_ axlovdeba universitetis daarse-bidan 90-e wlisTavi da momaval wels is,albaT, sagangebod aRiniSneba. ra tipisRonisZiebebs gaatarebs universitetisxelmZRvaneloba?

_ es gansakuTrebuli da mniSvnelovaniTariRia. Tsu Tavisi arsebobis ganmavlo-baSi, istoriuli etapebis ganurCevlad,yovelTvis asocirdeboda codnasa da cod-nis taZarTan. am kuTxiT diskvalifikaciisetapi universitets arasodes hqonia.yovelmxriv bevria sakeTebeli saimisod,rom Rirseulad SevxvdeT saiubileo Tar-iRs. ukve vmuSaobT da male Seiqmneba saiu-bileo wlisadmi miZRvnili specialuriprograma, romelic, garkveulwilad, saiu-bileo RonisZiebebis cikli iqneba. gvinda,rom iubileze warmodgenili iyos yvelaCveni megobari, uamravi saganmanaTleblodawesebuleba, romlebTanac TanamSrom-loba da urTierToba gvakavSirebs ara mar-to saqarTvelos, aramed saerTaSoriso sa-ganmanaTleblo sivrceSic. universitetispartniori ucxouri umaRlesi saswavle-blebi CvenTan aqtiurad TanamSromlobenigive saswavlo procesis ganviTarebisTvalsazrisiT, gvaqvs erToblivi pro-gramebi, gaformebulia uamravi urTierT-

TanamSromlobis memorandumi, arsebobenuniversitetebi, romlebic CvenTvis isevemSobliuria, rogorc nebismieri aqve, ax-los mdebare saswavlebeli. didi xania Tan-amSromlobis saerTaSoriso wredSi varTCarTuli da, bunebrivia, movisurvebT, rommaT CvenTan erTad izeimon. iubilesTandakavSirebiT bevri ram ukve damuSaveba-daxvewis procesSia. albaT, male mivmar-TavT saqarTvelos ganaTlebisa da mec-nierebis saministros, mxari dagviWiros is-toriuli pirveli da meore korpusebissruli reabilitaciis programis ganxor-cielebaSi. es korpusebi universitetissavizito baraTs warmoadgenen. Cveni stu-dentoba xSirad interesdeba universite-tis pirveli korpusis gumbaTis perspeq-tiviT. misi reabilitaciisTvisac muSaobadawyebulia da specialistebi problemeb-is gadaWris midgomebs ganixilaven. gvinda,gumbaTis sareabilitacio samuSaoebi saiu-bileod dasruldes, magram is mxolod erTikonkretuli problema ar aris. misi winm-swrebi problemebi gaxlavT miwisqveSa ko-munikaciebis mowesrigebis, fasadis gamagre-bis sakiTxebi, raTa Semdgom gumbaTze sam-uSaoebi gagrZeldes. es safexureobriviproblemebia da vfiqrobT, mxolod gumb-aTis saremonto samuSaoebis Catareba efeq-turi verc erT SemTxvevaSi ver iqneba. `sax-alxo banki" did mxardaWeras gvpirdeba gum-baTis aRdgenasTan dakavSirebiT da spe-cialistTa jgufic gamogvigzavna. vnaxoT,maT keTil nebas ra perspeqtiva eqneba.

_ saqarTvelos mTavrobam `codnisqalaqis" proeqtis prezentacia ukve gam-arTa, rac universitetis maRlivi korpu-sis teritoriaze kampusis tipis mSeneblo-bis dawyebas iTvaliswinebs. am faqtsaraerTgvarovani reaqcia da Sefasebebiukve mohyva. sazogadoebis nawili miiCnevs,rom es universitetis gankargulebaSi my-ofi korpusebis gayidvis xarjze moxde-ba. amgvari mosazrebebi mosalodnel re-alur SedegebTan ramdenad axlos dgas?

_ variaciebi Temaze, SesaZloa, arsebob-des, magram mec SemiZlia davafiqsiro mo-qalaqis piradi azric da administraciisxelmZRvanelis poziciac. aucileblad mx-ardasaWeria is idea, rom Cvens axalgazr-dobas unda hqondes axali qalaqi, axali daTanamedrove standartebis doneze aRWur-vili auditoriebi da laboratoriebi, bib-lioTeka, absoluturad gansxvavebulistandartebis infrastruqtura. student-ebTan gamarTuli dialogebidan vici, romaxalgazrdobas es azri da idea xiblavs. isi-ni 21-e saukunis moqalaqeebi arian da,sworedac, unda icxovron da iswavlon Se-sabamis garemoSi. Tu am garemos uzrunve-lyofis perspeqtiva arsebobs, bunebrivia,is mxardasaWeria. samwuxarod, Zalian xSir-ad emocia movlenebs win uswrebs xolme.istoriuli Senobebis farglebSi pirvelida meore korpusebi SeiZleba ganvixiloT.istoriuli Senobebis gayidvaze saubariarsad momismenia. vfiqrob, emociebisganTavis Sekaveba umjobesia, miTumetes, rocarealoba Zalian miesadageba Cveni studen-tobis aRzrdis im miznebs, rasac 21-e sauku-nis moqalaqisa da maRalkvalificiuri spe-cialistis formirebis perspeqtiva hqvia.

studenti axalgazrdobis mxridan didi moTxovna iyo kvebis

obieqtis amoqmedebasTan dakavSirebiT. Cven movipoveT kanoniT

gaTvaliswinebuli nebarTvebi, gamocxadda konkursi da dRes ukve

gvyavs gamarjvebuli Sps ̀ fud masteri." kompania Tavisi iniciativiT

iwyebs studentebis gamokiTxvas, rogoria damokidebuleba maT mier

SemoTavazebul meniusTan dakavSirebiT da rogor warmoudgeniaT

fasebi, romlebic maTi xelmisawvdomobis mixedviT unda

ganisazRvros. ̀ fud masteri" apirebs 400 aTasi laris investirebis

ganxorcielebas. 2008 wlidan universitetSi kvebis ori obieqti

amoqmeddeba, romelTagan erTi pirveli korpusis mimdebare

teritoriaze, meore ki, maRliv korpusSi ganTavsdeba.

maRliv korpusSi axali kompiuteruli centri gaixsna

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge6

socialuri problemasocialuri problemasocialuri problemasocialuri problemasocialuri problema

emzar jgerenaia, ekono-mikuri mecnierebaTa kandidati,finansisti:

_ ocdameerTe saukuneSiekonomika filosofiurad Se-icvala. dRes msoflios orimTavari problema awuxebs _resursebis SezRuduloba da damisi araswori gadanawileba.CamorCenili qveynebi xSiradganviTarebuli qveynebis meva-leebi arian. msoflioSi valismoculoba 880 miliard dola-ramde dagrovda. amitom ganvi-Tarebuli qveynebi iZulebuliarian daexmaron Rarib qveynebs,sadac socialuri ukmayofileb-is gamo terorizmis, religiurifanatizmis da kriminaluri dan-aSaulebebis safrTxe izrdeba.amitom aseTi qveynebi sxva sax-elmwifoebisTvisac realur sa-SiSroebas warmoadgenen. magal-iTad, nigeriis mosaxleobis

ZiriTadi masa uRaribesia, maTiSemosavali TveSi 20 dolaricki ar aris. amis gamo iq mudmi-vad areulobaa da SeiaraRebu-li ajanyebebic xSiria.

brZola siRaribis winaaRm-deg _ es aris brZola msofliousafrTxoebisTvis. msofliobankis, gaeros da sxva saerTa-Soriso organizaciebis mTavariamocana siRaribis daZlevaa, racsocialur da politikur daZab-ulobasTan brZolas niSnavs,rac, amave dros, ganviTarebulbazars, ekonomikis da biznesisganviTarebis ukeTes pirobeb-sac gulisxmobs. am mima-rTulebiT msoflio banki, pe-riodulad, sxvadasxva kv-levebs aqveynebs. yvela sakiTxsregionebis mixedviT Seiswav-lian, radgan daxmarebis mizno-brivi programebi ganaxor-cielon.

msoflio im daskvnamde mivi-da, rom umjobesi iqneba, kv-levebis safuZvelze mizno-brivi programebis ganxor-

cieleba daiwyos da infrastru-qtura mowesrigdes.

igive SegviZlia vTqvaTsaqarTvelozec. CvenTan sak-maod didi tranSebi iyo gamoyo-fili, magram efeqti maincd-amainc ver moaxdina, radganproeqtebis SerCevaSi mTelirigi xarvezebi iyo daSvebuli.miuxedavad amisa, socialur sf-eroSi bevri saWiro da kargiproeqti ganxorcielda. qvey-nisTvis yvelaze mniSvnelova-nia demokratiuli gardaqmneb-is ganxorcieleba. kargi iqneba,Tu es organizaciebi qveyanasRia ekonomikaze gadayvanaSidaexmarebian, aseve mniSvnelo-vania korufciasTn brZola.mTavrobis mxridan unda ganx-orcieldes efeqturi menej-menti da sainvesticio klimatisSeqmna.

ganviTarebulma qveynebmaTavianT ekonomikur politikaskidev erTxel unda gadaxedon,amasTan, damokidebuleba Cvencunda SevicvaloT.

msoflio bankis da gaerosyvela proeqts qveynis rome-lime sferoSi ganxorcielebu-

awilebis Sedegad dapirispire-ba gaizardos.

bolo 4 wlis ganmavlobaSisaqarTvelom Zalian bevr dax-marebaze Tqva uari. mTeli aq-centi gadatanilia ekonomikurganviTarebaze. miliardiani bi-ujeti 5 miliardi gaxda, rac ni-Snavs, rom adamianebis pirdapi-ri Tu iribi Semosavali 5-jergaizarda. marTalia, fasebmamoimata, magram es procesisTanmdevia da logikuria, vi-naidan, Semosavlebis zrdasTanerTad, fasebic izrdeba. marTa-lia, saxelmwifo seqtorSi mo-muSave adamianebis ricxvi Sem-cirda, magram zogierTma kerZoseqtorSi gadainacvla.

aRsaniSnavia, rom saqarT-veloSi seriozuli gardaqmne-bi umokles vadebSi ganxor-cielda, da rac yvelaze mTavar-ia _ Seicvala motivacia.

_ umuSevroba siRaribiserTerTi mizezia. dasaqmebisra programa unda amuSavdesqveyanaSi, rom es problemadaiZlios?

_ mZlavri ekonomika, bizne-sis ganviTareba Tu profesion-ali kadrebis dasaqmeba, ga-naTlebis maRal donesTan arisdakavSirebuli. amitomCvenTvis prioriteti unda iyosumaRlesi ganaTlebis re-formireba. veravin Semogvedav-eba, rom wlobiT leqmodebulisistema amoqmedda, Tumca jer-jerobiT arsebobs xarvezebi,romelic gzadagza gamosworde-ba.

saerTod, Cven yvela prob-lema erTad gvaqvs mosagvarebe-li: teritoriuli mTlianobisaRdgena, dasaqmeba, Zlierijaris Seqmna. yvelafrisswrafad gamosworeba SeuZle-belia, magram, rac mTavaria, di-namika arsebobs da mimarTule-ba sworia.

wlobiT leqmodebuli sistema amoqmedda

SurTxia beroSvili

17 oqtomberi siRaribesTan brZolis saerTaSoriso dRea

siRatakis problema _ es mouSorebeli seni kacobriobasdasabamidan Tan sdevs da yvela droSi, rogorc SeuZlia, ise ebrZvismas. Tumca ocdameerTe saukuneSic adamianebi da qveynebi jer kidevam niSniT iyofian: mdidrebad da Raribebad. miuxedavad msofliosaTasobiT humanitaruli daxmarebis organizaciis saqmianobisa,milionobiT adamians minimaluri saarsebo saSualeba dResac argaaCnia da SimSiliT kvdeba.

jandacvis organizaciis monacemebiT, amJamad msoflioSimosaxleobis 35 procenti SimSilobs, yovel wuTSi 15-20 kaciSimSiliT, xolo 10 bavSvi _ infeqciuri daavadebebiT iRupeba. esSemaSfoTebeli statistikaa. donori organizaciebis mier gamoyo-fili Tanxebi ar aris sakmarisi. naxevar msoflios ki Turme meorenaxevris gadauxdeli valebi axrCobs.

ekonomistebis azriT, amis erTerTi mizezi dedamiwaze arsebuliresursebis araswori gadanawilebaa, ramac, SesaZloa, msofliosomis safrTxec ki Seuqmnas. paradoqsia, magram faqtia, rom nedleu-li ganviTarebad qveynebSi moipoveba, ganviTarebuli qveynebi kimsoflio siuxves akontroleben. Sesabamisad, warmoeba da biznesicganviTarebul qveynebSi viTardeba, radgan Raribi qveynebi ned-leuls ver amuSaveben.

siRaribesTan brZola axali qarTuli saxelmwifos erTerTiprioritetia. qveyanaSi mimdinare reformebi yvela sferoSiumTavresad am mizans emsaxureba. humanitaruli daxmarebiT qveyanarom am problemas ver daZlevs, es ekonomistebmac ician da politi-kosebmac.

ivane javaxiSvilis Tbilisis sax-elmwifo universitetSi auditorie-bisa Tu kabinetebis danomvra, rbi-lad rom vTqvaT, gamoucnob logikaseqvemdebareba. saWiro auditoriasara mxolod studentebi, profesor-maswavleblebic Znelad agneben.

`mimaCnia, rom auditoriebis, kab-inetebis, sxvadasxva daniSnulebisoTaxebisa Tu saTavsoebis gadanom-vris problema rac SeiZleba swrafadunda mogvardes. am mxriv univer-sitetSi namdvili qaosi sufevs!Sesacvlelia universitetis numer-aciis sistemac, ris Sesaxeb msjelo-ba ukve daviwyeT da sakiTxis mogvare-ba saremonto-saeqspluatacioganyofilebis ufross, profesiiTarqiteqtorsa da dizainers zazajinWaraZes davavaleT~, _ ganacxadaTsu-is materialuri resursebis de-partamentis ufrosis movaleobisSemsrulebelma Tamaz kraveiSvilma.

rac Seexeba numeraciis sistemas,universitetis administracii-saTvis yvelaze misaRebi TamazkraveiSvilis mier SeTavazebulivarianti aRmoCnda. es gaxlavT sas-tumroebSi damkvidrebuli numer-aciis praqtika, anu rodesac oTaxisnomris pirveli cifri sarTulis no-mers emTxveva. mTel msoflioSi war-matebulad aprobirebuli amgvarisistema saukeTesoa advilad migneb-is TvalsazrisiT.

biologebis korpusi blokebad

daiyofa da oTaxebic Sesabamisad ga-dainomreba. nebismieri sauniver-siteto korpusis fligelebis Sesas-vlelSi iqneba warwera, romelic amfligelSi ganTavsebuli oTaxebisnomrebs mianiSneben. rTuli gadasa-nomria universitetis meore korpu-si. aq oTaxebs, ra Tqma unda,sarTulebis Sesabamisad danomraven,Tumca korpusi marjvena da marcxenafligelebad daiyofa da Sesasvlel-Si mimarTulebis mimaniSnebeli isre-bi daikideba. rac Seexeba informa-cias, Tu vis ekuTvnis kabineti, calkedafebze daweren.

mTavaria da aucilebelia, romnebismieri korpusis SesasvlelSisainformacio dafebi nomris mixed-viT migvaniSnebdes Tu sad mdebareobssaZiebeli oTaxi, auditoria Tu kab-ineti.

garda amisa, universitetSi arse-bobs auditorebi Tavis istoriulinomrebiT. es auditoriebic numer-aciis saerTo sistemas daeqvemde-bareba, Tumca, specialurad damza-debul dafaze miuTiTeben audi-toriis saxelwodebasa da mis adrin-del nomersac.

`oTaxebis gadanomvris procesi,Casatarebeli samuSaos xarisxi davadebi finansur problemebs ukav-Sirdeba. ubralo da uxarisxo dafeb-is gakeTeba, romelic xval da zeg kv-lav Sesacvleli gaxdeba, arasasur-velia. amitom, jerjerobiT, saWiroTanxebis moZieba gvWirdeba. imedia, esxangrZlivi procesi ar iqneba~, - ga-nacxada Tamaz kraveiSvilma.

li reforma udevs safuZvlad,Tumca, xSir SemTxvevaSi, esproeqtebi araefeqturad xor-cieldeba. SesaZloa, es gaerosbiurokratizmis bralia,romelzec saqarTvelos prez-identi samarTlianad lapara-kobda. am organizaciebs dididafinanseba da sakmaod serio-zuli Semosavlebi aqvT, magramratomRac Sedegebze pasuxs arageben. didi raodenobiT fuliixarjeba da xSirad efeqti arCans. rekomendacia qveynis re-formebTan unda iyos mibmuli.

_ rogor unda daiZliossiRaribe saqarTveloSi, raprioritetebi unda gam-oikveTos, rom qveyanam SeZlosam problemis mogvareba?

_ Cveni mTavari mizaniaekonomikuri ganviTareba. vercerTi daxmareba, darigebulifqvili da wamali, sabolood,problemas ver moagvarebs.qveyanaSi demokratiuligardaqmnis swori meqanizmiunda arsebobdes. SesaZloa, Tuprocesebi sworad ar warimar-Ta, 2020 wlisTvis CvenTanresursebis araTanabari gadan-

labirinTebSi siaxle

auditoriebis danomvris

amoucnobi logika

maka ldokoneni

ivane javaxiSvilis saxelo-bis Tbilisis saxelmwifo uni-versitetis biznesisa da eko-nomikis fakultetze `buRa-ltruli aRricxva da biznesis"programis prezentacia Sedga.msgavsi tipis programa Tbili-sis saxelmwifo universitetSipirvelia.

programis mizania, moamza-dos buRtruli aRricxvisa daauditis maRali donis special-istebi, romlebic qarTul daucxour wamyvan organizacieb-Si dasaqmdebian.

`marTalia, universitetiTanamSromlobs cnobilfirmebTan da organizaciebT-an, magram CvenTvis yvelazemniSvnelovania qarTvel bi-znesmenebTan mWidro urTier-Tobebis damyareba. erTerTiaseTi gamorCeuli qarTulikompaniaa saaqcio sazogadoe-ba `madneuli". universite-tisTvis mniSvnelovania, rommisi kursdamTavrebuli akmay-ofilebdes SromiTi bazrismoTxovnebs, romlis uzrunve-lyofas swored aseTi pro-gramebiT SevZlebT," – ganacxa-da Sexvedraze Tbilisis sax-elmwifo universitetis req-torma giorgi xubuam.

`buRaltruli aRricxvisada auditis" programa materi-alur- teqnikuri baziT uzrun-

velyo saaqcio sazogadoeba`madneulma", romelic mzadaris daasaqmos imdeni studen-ti, ramdensac sawarmos saqmi-anoba moiTxovs.

`unda vaRiaro, rom kompa-nia `madneuli" am dargis spe-cialistebis naklebobas yo-velTvis ganicdida. aman gana-piroba Cveni moTxovna ̀ buRal-truli aRricxvisa da audi-tis" programis kursdamTavre-bulebze. studentebi staJire-bas gaivlian kompania `mad-neulSi". maTgan saukeTesoebi

`buRaltruli aRricxva da biznesi"

_ axali programa Tsu-Si

ki samuSaod CvenTan darCebi-an," – aRniSna kompania `madneu-lis" sameTvalyureo sabWosTavmjdomarem koba nayofiam.

`buRaltruli aRricxvisada auditis programiT" eko-nomikisa da biznesis fakulte-tis 20 warCinebuli studentiiswavlis. uaxloes momavalSiekonomikisa da biznesis faku-ltets ̀ buRaltruli aRricxvi-sa da auditis" samagistro pro-gramac eqneba.

studenturiklubiPressPress 22.10.200722.10.200722.10.200722.10.200722.10.2007

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 7

studenturiklubi

PressPress

CaebiT studentur forumSi:

www.forum.tsu.ge

universitetSi studentTa erTi jgufis iniciativiT Seiqmna stu-dentTa forumi, romlis misamarTia: www.forum.tsu.ge

es forumi Seiqmna ara mxolod studentebisTvis, aramed saswavloprocesTan dakavSirebul problemebze leqtorebTan sasaubrod pro-fesor-maswavleblebisTvisac.

forumis Seqmnis mizani studentebsa da profesor-maswavleblebsSoris virtualuri urTierTobis Camoyalibebis mcdelobaa. rogorcforumis Seqmnis iniciatorma studentebma gvacnobes, am iniacitivasstudenturi TviTmmarTveloba miesalmeba.

studentebi dekanatebisgan

droul ganmartebebs iTxoven

`Cven yvelafers gvian vigebT!~ _ aseT preten-ziebs gamoTqvamen studentebi zogierTi dekanatissayuradRebod, romlebic maT saswavlo procesTandakavSirebul axal gadawyvetilebebsa da oficial-ur informaciebs Turme xan droulad, xan ki gasagebda popularul enaze ar awvdian.

gvinda SevaxsenoT studentebs, rom yvela in-formacia maT SeuZliaT ixilon Tsu-is internet-saitzec.

18 oqtombers Tsu-isa da filipe gogiCaiSvi-lis saxelobis iuridiul-ekonomikuri institut-is 40-mde studentma saqarTveloSi moqmedazerbaijanis saelCos SenobasTan saingiloSiqurmuxis wminda giorgis saxelobis eklesiisaWedvis faqti gaaprotesta. axalgazrdebmasakuTari pozicia mokrZalebul formaSi gamox-ates. maT vakeSi mdebare wminda giorgis saxelo-bis eklesiidan saelCos Senobamde gza fexiTgaiares da azerbaijanis saelCos saxelze dawer-ili sagangebo mimarTva iqve, SesasvlelSidatoves.

`saqarTvelo is qveyanaa, sadac saukuneebis gan-mavlobaSi sxvadasxva religiuri da eTnikurijgufis warmomadgenlebi megobrul da toleran-tul garemoSi Tanacxovrobdnen. erTad arsebobd-nen marTlmadidebluri eklesiebi, muslimanurimeCeTebi, ebrauli sinagogebi... am fonze azerbaijan-uli mxaris damokidebuleba qarTuli eklesia-mo-nastrebisadmi sworad ar migvaCnia. vfiqrobT,qarTul mrevls ufleba aqvs, Tavisuflad Caata-ros RvTismsaxureba azerbaijanis teritoriaze ar-sebul Zvel qarTul eklesia-monastrebSi. qarTve-li studentebis saxeliT gTxovT, aRdges RvTism-saxureba qurmuxis wminda giorgis saxelobis ek-lesiaSi. Cveni Txovnaa, viyoT tolerantulebi! pa-tivi vceT da gavufrTxildeT erTmaneTis kultu-ras!"_ naTqvamia studentur mimarTvaSi. rogorcaqciaSi monawile studentebma ganmartes, maT far-TomasStabiani da agresiuli formis mitingis gama-rTvas Tavi Segnebulad aarides, Tumca darwmuneb-uli arian, rom qveyanaSi ar arsebobs arc erTi mar-Tlmadidebeli qristiani, romelsac gansxvavebu-li pozicia SeiZleba hqondes. azerbaijanis sael-Cos dacvis TanamSromlebma studentebs tarns-

,,gavufrTxildeT erTmaneTis kulturas!"studentebi kaxis qurmuxis wminda giorgis eklesiis karis aWedvas aprotesteben

xaTuna xatiaSvili farantebis mesersa da Senobis kedlebze gakvrissaSualeba ar misces, ris gamoc, isini, iZulebuligaxdnen, aqciis mTavari lozungebi: ~viyoT tole-rantulebi" da ~gavufrTxildeT erTmaneTis kul-turas!" iqve mdebare sacxovrebeli korpusiskedelze gamoefinaT. maT saelCos win saingilosteritoriaze mdebare eklesia-monastrebis amsax-veli cocxali foto-gamofena moawyves. foto masa-la amave studentebma gazafxulze saqarTvelos amZirZveli kuTxis monaxulebisas Seagroves.

saingiloSi erTaderTi moqmedi qarTuli eklesiiskaris aWedvis Sesaxeb informacia 15 oqtombers `ad-amianis uflebaTa centrma" gaavrcela. taZari ukveori kviraa, daketilia da iq qarTvelebs ar uSveben.

amave centris cnobiT, kaxis qurmuxis wmindagiorgis eklesiis kari azerbaijanelebma aWedes dawirva-locvis ganaxlebis SemTxvevaSi, qarTvelebsfizikuri angariSsworebiT emuqrebian.

saingilos qarTuli mosaxleobis gancxadebiT,adgilobrivma azerbaijanelebma qarTvel moZRvarseklesiis karis gasaRebi ZaliT waarTves.

centris informaciiT, momxdaris gamo, istori-ul hereTSi mcxovrebi qarTvelebi ukiduresad aR-SfoTebulebi arian, magram xmis amoRebas ver be-daven da daxmarebas qarTul sazogadoebas Txoven.

maTive TqmiT, azerbaijanelebis mier saingilo-Si mcxovrebi qarTvelebis mimarT zewola gan-sakuTrebiT mas Semdeg gaZlierda, rac gaugebarimizezebis gamo saqarTvelo -azerbaijanis damakav-Sirebeli samTawyaros xidi Caiketa. saingiloSi dakaxeTSi, kerZod ki, dedofliswyaros raionSi mcx-ovrebi herebi ukve ori welia, erTmaneTs veRarukavSirdebian.

rogorc centrSi acxadeben, ingiloebma dax-marebisTvis ara erTxel mimarTes rogorcsaqarTvelos prezidents, aseve, saqarTvelos par-lamentis wevrebs, opozicias, magram - uSedegod.

ganaTlebisa da mecnierebis ministrismoadgile bela wifuria Tbilisis saxelm-wifo universitetis studenturi TviT-marTvelobis iniciativiT Tsu-is studen-tebs Sexvda. man sajaro leqcia waikiTxaumaRlesi ganaTlebis reformis mimdinar-eobis Sesaxeb, studentebis problemebimoismina da dasmul SekiTxvebsac upa-suxa.

qalbatonma bela wifuriam student-ebs mokled uambo im cvlilebebisa daprioritetebis Sesaxeb, rasac ganaTleb-is reforma iTvaliswinebs. misi ganmarte-biT, ukve dasrulda reformis pirvelietapi, rac gulisxmobs, rom arsebobs sa-kanonmdeblo baza, kreditebis dagroveb-is evropuli sistema, umaRlesma saswav-leblebma gaiares instituciuri akredi-tacia da emzadebian programuli akredi-taciisaTvis, saswavleblebSi Camoyalib-da da airCa marTvis organoebi da a.S.

amieridan ki iwyeba mniSvnelovani, me-ore etapi, rodesac studentebi aqtiuradunda Caeban saswavleblis marTvis pro-cesSi.

`umaRlesi ganaTlebis reforma mTli-anad studentzea orientirebuli. Tumca,mniSvnelovania, Tavad studenti iyos aq-

tiuri da motivirebuli amisaTvis. saswav-leblebma ki imaze unda izrunon, rom maTxarisxiani ganaTleba SesTavazon da swav-lisaTvis xelsayreli pirobebi Seuqmnan",_ ganacxada ministris moadgilem.

bela wifuriam im cvlilebebze isa-ubra, rac uaxloes momavalSi ganaTleb-is sistemaSi ganxorcieldeba. aqedan, mTa-varia, erovnuli sakvalifikacio CarCosSeqmna, romlzedac ganaTlebis saminis-trom muSaoba ukve daiwyo da romlis far-glebSic moxdeba saswavlo programebisSinaarsis Sesabamisoba evropul sagan-manaTleblo programebTan.

bela wifuriam isaubra samagistrogamocdebis Sesaxeb da aRniSna, rom aqam-de TiToeul umaRles saswavlebels See-Zlo, Tavad ganesazRvra samagistro pro-gramis Catarebis wesi. ministris moadgi-lis ganmartebiT, savaraudod, 2008 an2009 wlis Semodgomidan magistrantebi-sTvis Catardeba erTiani samagistrogamocda, romelsac Sefasebisa dagamocdebis erovnuli centri ganaxor-cielebs, ris Semdegac umaRlesebs dam-atebiTi gamocdis Catarebis uflebaeqnebaT.

Sexvedraze saubari momavalSi kred-itebis dagrovebis sistemasac Seexo.rogorc cnobilia, bakalavris xarisximieniWeba im students, romelic daa-

grovebs 240 kredits, Sesabamisad, TiTosemestrSi 30 kreditis odenobas.rogorc Sexvedraze bela wifuriam ga-nacxada, uaxloes momavalSi studentsufleba eqneba imdeni krediti an saganiairCios, ramdenis daZlevasac SeZlebs.Sesabamisad, dasaSvebia TiToeulma stu-dentma ramdenime wlis ganmavlobaSimoaxerxos 240 kreditis dagroveba. esmeTodi aprobirebulia ucxoeTis sagan-manaTleblo sivrceSi, romlis srulu-flebiani wevri saqarTvelo 2010 wl-isTvis unda gaxdes.

qimiis dargspopularizacia

sWirdeba

11-dan 14 seqtembramde universitet-ma umaspinZla kavkasiis qveynebis samec-niero simpoziums, romelic polimereb-isa da polimeruli masalebis qimiasmieZRvna.

simpoziumis Tanaorganizatori iyosafrangeTis monpelies universiteti.mis muSaobaSi monawileobdnen mecniere-bi safrangeTidan, ukrainidan, polo-neTidan, yazaxeTidan, somxeTidan,fineTidan da ruseTidan. erTerTi or-ganizatoris, profesor omar mukbanianisgancxadebiT, samecniero RonisZiebis ma-Ral doneze Catarebas xeli Seuwyo Tsuadministraciam da safinanso ganyofile-bam.

simpoziums stumrobda safrangeTismonpelies universitetis profesorimark abadi, romelic axali saswavlo wl-idan Tbilisis saxelmwifo universite-tis pirveli kursis studentebsleqciebs videoTvalis meSveobiT wau-kiTxavs.

daskvniT sxdomaze monawileebma mi-iRes dadgenileba, rom analogiuriRonisZieba yovel sam weliwadSi erTxelgaimarTos. Semdgomi simpoziumi Catarde-ba baTumSi 2010 wlis seqtemberSi.

rodis Catardeba erTiani samagistro gamocdebi?

nino bereliZe

Sexvedra mokled

studenturiklubiPressPress22.10.200722.10.200722.10.200722.10.200722.10.2007

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge8

problemebi soflis meurneobisa da,kerZod, mevenaxeobis dargSi, sxva nebis-mieri sferos msgavsad realuria. Ti-Toeuli moqalaqe daTrguna cota xnis winteleviziiT naCvenebma usiamovnod para-doqsulma precedentma, roca vazTanurTierTobaSi `gamobrZmedilma~ kaxel-ma glexma najaxs xeli staca da mwifobaSiSesul vazs gametebiT wauSina. saintere-soa, vazis gaCexvis Semdeg am kacs usamarT-lobiT avsebuli fiala Seumsubuqda Tuufro metad daumZimda? magram faqtia,rom sazogadoeba dafiqrda...

radgan Tanamedrove cxovrebis di-namika arc xangrZlivad fiqris dros iZl-eva, amave sazogadoebis yvelaze jansaRmada axalgazrda nawilma rTvelSi monawi-leoba gadawyvita. Tbilisis umaRlesi sas-wavleblebis studenturi TviTmmarTve-lobebis organizebiT 6 oqtombers kaxe-Tis ramdenime raionSi erTdroulad ram-denime aqcia, `studenturi rTveli _2007~ gaimarTa.

sasoflo–sameurneo saqmianobaSi stu-dentebis Cabma winamorbedi TaobisTviskomunisturi tradiciebis gadmonaSTadaRiqmeba, Tumca unda vaRiaroT, rom yurZ-nis mosavlis dabinavebaSi monawileobisiniciativa amJamad Tavad studentebisganmodis da Sromac nebayoflobiTia.

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbili-sis saxelmwifo universitetis student-Ta 70 wevriani jgufi gurjaanis raionissofel Cumlayis erTerT venaxSi ise aR-moCnda, rom arcerTi maTgani arc rTve-lis Semdeg dainteresebula misi mepatro-nis vinaobiT. yvelaferi Tsu-is studen-turi TviTmmarTvelobis kulturis de-partamentis Tavmjdomaris Teona WaliZ-is eqspromtad gaCenili ideis safuZvelzemoxda. man erT Cveulebriv dResteleviziiT oqtombris Tvis amindis gr-Zelvadiani prognozi moismina, sadac iTq-va, rom mosalodneli aciebis gamo region-ebSi mosavlis aRebas problemebi eloda.iqve gaifiqra, rom studentebs aqvT Zala,romliTac soflis mosaxleobis daxmare-ba da yurZnis krefaSi Tundac simboluriwvlilis Setanaa SesaZlebeli. `meoredResve davreke soflis meurneobis samin-istros cxel xazze, saidanac im ganyo-filebasTan damakavSires, romelic rTve-lis procedurebs kurirebs. Sevatyobinestudentebsac da yvelaferi erTmaneTisdaxmarebiT davgegmeT. rTvelSi wasvlissurvili yvela fakultetidan gamoiTqvada studentebis raodenoba imdenad didiaRmoCnda, rom yvelas dakmayofileba vermoxerxda~, _ Tqva man.

gamgzavrebamde erTi SexedviT umzeoamindi gurjaanSi SesvlisTanave sasike-Tod Seicvala, winasamuSao ganwyobaTeTri maisurebiTa da `kepebiT~ ekipire-bam gaaaTkeca da moxda ise, rom student-ebis maspinZlebs zustad or saaTSi 5 to-niani lafetis orjer dacla mouxdaT.

erTmaneTis mxardamxar yofnas ra jo-bia, magram dakrefili yurZnis CabarebamTavari problemaao, yurZeni iseTi moiy-vanes glexebma, kacis Tvali ver gaZRebamaTi cqeriT da yurebiTo _ SigadaSig is-moda mezobeli venaxis darajebisa Tu me-patroneebis galeqsili replikebi, magrammuSaobasa da simReraSi garTul studen-tebs es ar gaugoniaT.

adgilobrivi mosaxleobis ZiriTadiproblema yurZnis Casabarebeli fasis 30TeTramde Semcirebaa. imis gamo, rom Rvi-nis qarxnebi amaze metad mokrefilyurZens ar ibareben, an sakuTari venaxe-bi aqvT da calkeuli pirebis yurZeni ar

studentTa gulwrfeli interesebi

vazis foTlebSi moelvare politikuri fiqrebis winaaRmdeg

sWirdebaT, glexoba uars ambobs sakuTarixeliT moyvanili yurZnis dakrefaze.

`rTvelma rTulad Caiara. radgan Rvi-nis qarxnebi yurZens ar ibareben, glexe-bi venaxs ar krefen. glexis yurZeni aravisunda, cxovreba Wirs, arc teqnika gvaqvs.mosavlis moyvana Zviri jdeba da misi Ca-sabarebeli fasi amitom aris miuRebeli.amis gamo, zogma yurZeni gadayara da vazigaCexa, mis adgilas atams, pomidors moiy-vans da amoisunTqavs. arada, winaT vazisgaCexvisTvis 3 weli cixe iyo. gasavali arcdawurul Rvinos aqvs. mTavrobam Sabiamanimainc unda gaaiafos da glexis Sromasa dasakuTar interesebs Soris proporcia da-icvas~, _ agvixsnes kaxelma glexebma.

kaxeTSi mimdinare rTveli xelisu-flebas yuradRebis miRma rom ar dautove-bia, sadavo namdvilad ar aris, radgan ve-naxSi soflis meurneobis ministri petreciskariSvili Tavadac vixileT. rogorcministrma aRniSna, ukve erTi Tvea, kaxe-Tis xSiri stumaria da SigadaSig arc saku-Tari xeliT yurZnis krefaze ambobs uars.`wels kaxeTSi daaxloebiT 180-200 aTasitona yvela jiSis yurZnis mosavali movi-da, yvelaferi gegmazomierad midis.produqciis moTxovna imaze metia, vidregvegona. im pirobebSi, roca Rvinis darg-Si yvelaze did savaWro partniors,ruseTs politikuri embargo aqvs gamocx-adebuli da Cveni eqsportidan, daaxloe-biT, 45 milioni boTli Rvino aRar gadisruseTSi, yurZenze moTxovnis Semcirebamosalodneli iyo. mas Semdeg, rac Sevq-meniT seriozuli sakanonmdeblo bazafalsificirebis winaaRmdeg brZoliskuTxiT, rTvelSi, kaxeTis garda, ukvemTeli saqarTvelo CaerTo, radganyurZenze realuri moTxovna gaCnda. ji-Sis da xarisxis mixedviT fasebi sxvadasx-vaa, romelic 30-35 TeTridan 50 TeTram-de meryeobs. vinc venaxs kargad uvlis daheqtarze bevri mosavali mohyavs, imasvazis movla miRebuli mosavlis Cabare-baze Zviri aranairad ar daujdeba~, _ gan-marta petre ciskariSvilma.

venaxis mepatrone, romelsac Tsu-isstudentebma mosavlis dabinavebaSi `xeliwaaSveles~, rigiTi adgilobrivi mosaxle,gurjaanis gamgeobis yofili TanamSrome-li Saliko umsaraSvili aRmoCnda. yurZ-nis moyvana-CabarebasTan dakavSirebiTproblemebis arseboba arc man uaryo,Tumca arc studentebis JriamuliTgamowveuli sixaruli daumalavs. `romgavige, axalgazrdebi venaxis dasakrefadmodiano, gamixarda. 12 tonamde yurZeni

movida, bavSvebi ramdensac gawvdebian,imazec madlobeli davrCebi. Cemi venaxiaxalia, wels bolomde ar davtvirTe, ma-gram momaval wels namdvilad amaze metimosavali meqneba. cudi is aris, romyurZens raionSi sul ramdenime qarxanaibarebs da glexs produqciis Cambareb-lis moZebna uWirs", _ aRniSna man. stu-dentebis mier dakrefili yurZeni Rviniskompania `wavkisis velisTvis~ iyogankuTvnili, sadac amave saxelobis Rvi-nos Camoasxamen, Tumca Cambarebels aqvsufleba, boTlebSi Camosxmuli produq-cia bazarze misTvis sasurveli saxel-wodebiTac gavides.

rogorc studenturi rTvelis mim-dinareobiT da miRebuli SedegiT aRfr-Tovanebulma `rTveli 2007~-is koordi-natorma daviT beriZem aRniSna, kaxeTSirTveli or kviraSi mTlianad dasrulde-ba. qarxnebs, fermerebsa da glexebs Sorisdadebuli xelSekrulebis safuZvelzeSesyiduli yurZnis raodenoba cota araris da arc Rvinis Camosxma iqneba rTu-li. `ra Tqma unda, problemebi yovelTvisarsebobda da axlac arsebobs, magramsaqme ise namdvilad ar aris, rom venaxisgaCexvis calkeul precedents xalxmamxari aubas. ubralod, glexs meti aqti-uroba marTebs venaxis moyvanisa da Sem-deg mosavlis Cambarebeli obieqtis mo-Ziebisas~, _ aRniSna daviT beriZem.

ukve ganxorcielebuli studenturiideis fonze axalgazrdebma SesaSurad iS-romes da ixalises kidec. yurZnis krefaSiazartulobis xarisxze ufro metad maTiumravlesobis gamoucdelobam da amiTgamowveulma interesma imoqmeda. imis mi-uxedavad, rom zogierTi maTgani rTvelSipirvelad ar iyo, yurZnis saWrelad dari-gebul danebze TiTebi TiTqmis yvelam`SeiWra". samagierod, gamoucdeloba ardatyobia maT cekva-simReras. gogonebsyvelaze metad dakrefili yurZniT damZ-imebuli vedroebis gamotana uWirdaT, bi-Webi ki, upretenziod asrulebdnen ormagsvlas da lafeti Tvalis daxamxamebaSi ram-denjerme, SesaZloa, amitomac Seivso.studentebi cota daiRalnen, Tumca esarcerT maTgans ar uRiarebia. piriqiT,Sesvenebis mizniT, CrdilSi SekrebilTaSoris morigi iniciativa gaCnda _ TvisbolosTvis dasavleT saqarTveloSi man-darinoba iwyeba da daxmareba iqaurmSromelebsac sWirdebaT. iniciativisganxorcielebaSi Teona WaliZes kvlavsoflis meurneobis saministros `cxelixazis~ safuZvliani imedi aqvs.

`Tu uWirT, icodnen, romdaxmareba SegviZlia~ _

gulwrfeli motivi, ris gamocstudentebi gurjaans estumrnen

iuridiuli da socialur da politikurmecnierebaTa fakultetebis studentebiirina CixlaZe da mari doliZe rTvelSi pirve-lad moxvdnen da Zalian moewonaT:

_ mokrefa advilia, magram vedroebiZalian mZimdeba. megobrebTan erTad yofna,sadac ar unda iyo, yvelgan kargia, Tan muSao-bis dros simRerasac araferi jobia. winadRiT gavigeT, rom aseTi aqcia igegmeboda dakargia, rom siaSi movxvdiT.

mixeil samxaraZe, socialur da poli-tikur mecnierebaTa fakultetis mesamekuris studenti, amave fakultetis TviTm-marTvelobis Tavmjdomare:

_ kidec vmReri, kidec vxatav, magramrTvelSi didi xania ar vyofilvar. ra Tqmaunda, STabeWdileba didi iyo, Tan bavSvobagavixsene, Tan pirvelkurselebic gavax-areT. gvindoda, kaxeTs egrZno, rom axal-gazrdebi maT mxarSi udganan. glexis miervenaxis gaCexvis faqti aRar unda ganmeor-des. Tu uWirT, icodnen, rom daxmareba Seg-viZlia. ara mgonia, saqarTveloSi venaxisgaCexvis saWiroeba arsebobdes. studenteb-isTvis saintereso Tavad movlena iyo. Rvi-nis festivalSic didi siamovnebiT miviRebTmonawileobas. saqarTveloSi Rvinos rekla-ma ar sWirdeba, magram sazogadoebam saWiroa,ufro metad dainaxos, rom Rvino ar arisubralod sasmeli, romelmac qveyanas mx-olod Semosavali unda moutanos. is sazR-vargareT Cveni saxelmwifos imijia.

arCil kaikaciSvili, iuridiuli fakul-tetis mecxre semestris studenti:

_ imis garda, rom pirvelad vnaxe, rogorxdeba rTvelis moweva, aseve safuZveli Cae-yara axal megobrebTan urTierTobas. bevriTanauniversiteteli gavicani. kaxeTSistumroba socialuri aqti iyo: mevenaxeobisdargSi arsebobs problemebi. venaxis gaCex-vis precedenti, mtkivneulad aRviqvi darogorc erT moqalaqes, survili gamiCnda,rom raRac formiT davxmarebodi venaxis neb-ismier mepatrones. maqvs TviTkmayofilebisdidi gancda. vfiqrob, unda SemuSavdes sax-elmwifo programa, romelic yovelwliuradsaSemodgomo samuSaoebSi axlgazrdebisfarTod CarTvas Seuwyobs xels. aseve xe-lisuflebis movaleobaa, mSromel adami-anebs droulad gadauWras mosavlis dabi-navebisa da misi realizebis problemebi.dRevandelma rTvelma aCvena, rom erTadyofnis SemTxvevaSi, Sedegi aucileblad kar-gi gveqneba. Cveni mxridan nabiji ukve gada-dgmulia da es erTjerad socialur aqtad arunda darCes.

socialuri da politikuri mecnierebaTafakultetis pirveli kuris studenti qeTiasaTianic aRfrTovanda rTvelSi SemdgaridebiutiT da, albaT, pirvelad inana, romsofeli ara aqvs.

_ yvelaze metad mixaria, rom glexsyurZnis mokrefaSi davexmare, Tan ise, rommisi gvari da saxelic ar vici.TanakurselebTan erTad qalaqgareT pirve-lad wamovedi da ukve gadavwyvite, rom aqti-ur studentur cxovrebaSi aucilebladCaverTo.

aRmosavleT saqarTveloSi mosavlis da-binavebis procesi dasasruls miuaxlovda.noemberSi studentebi mandarinobaSi monaw-ileobis misaRebad dasavleTisken gaer-marTebian, Tu, ra Tqma unda, morigi qilikismsxverplni ar gaxdebian.

pirveli gverdidan

ÌÏÀÌÆÀÃÀxaTuna xatiaSvilma

studenturiklubiPressPress 22.10.200722.10.200722.10.200722.10.200722.10.2007

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 9

ivane javaxiSvilis saxelobisTbilisis saxelmwifo univer-sitetis sarajiSvilis saxelobisauditoriaSi axlad Seqmnili`Tavisufal studentTa asoci-aciis~ wevrebi Seikribnen. maTuniversitetis studentebs aso-ciaciis wesdeba gaacnes da req-toris saxelze miRebuli peti-cia waukiTxes.

rogorc asociaciis Tavmj-domarem, socialur da poli-tikur mecnierebaTa fakulte-tis studentma maxare merabaS-vilma ganacxada, asociaciis mi-zania, studentebis uflebaTadacva da maTi aqtiuri CarTvasauniversiteto cxovrebaSi. mi-si informaciiT, asociaciaSigaerTianebulni arian sxvadasx-va saganmanaTleblo saswavle-

vinc ar swavlobs, is mets ixdis! _

`Tavisufal studentTa asociacia~

am formulirebis winaaRmdeg

SurTxia beroSvili

`Cveni azriT, es gadaw-yvetileba usamarTloa da laxavsstudentTa uflebebs, vinaidanaraTanabar mdgomareobaSi ayenebsmaT da aiZulebs gadaixadon usa-marTlod gazrdili gadasaxadi.maSin, rodesac studenti konkre-tul gadasaxads unda ixdideskonkretuli sagnis kreditissafasuris Sesabamisad (magali-Tad, Tu students akademiurixarisxis misaRebad daaklda 5krediti, man mTeli semestrissafasuri ki ar unda gadaixados,aramed mxolod 5 kreditis eqviv-alenturi Rirebuleba).

aseve Tu gaviTvaliswinebTimasac, rom kreditebis raodeno-ba SezRudulia 30-mde, mivdivarTim daskvnamde, rom Tu studentiTundac erT sagans ver Caabarebs,avtomaturad gaivlis damatebiTsemestrs, anu gadaixdis 750 lars.

Cveni azriT, kreditebis ase-Ti sistema gamouval mdgomare-obaSi ayenebs studentebs da sab-olood ubiZgebs, rom damatebi-Ti Tanxebi Seitanon biujetSi. aqukve saubari aRar aris imaze, rom

yoveldRe, WavWavaZis pros-peqtze, universitetis baRSi,pirveli korpusis foieSi, audi-toriebsa Tu kabinetSi usaTuodmohkravT Tvals mSvidi nabije-biT mimaval WaRara qalbatons,zogjer momRimars, zogjer sev-dians, Cafiqrebuls. es mariamlorTqifaniZea - adamiani, rom-lis saxeli da gvari saqarTvelo-Si yvelam icis. qalbatoni,romelic saukeTeso mogonebe-biT dasaxlebula garSemo myof-Ta gulebSi: patara, gamxdar gog-onas Tavidan almaceraduyurebdnen klasSi, mere ni-WierebiT, sibejiTiTa da Tavmoy-vareobiT gamorCeula, darogorc saukeTeso mowafes,skola oqros medliTdaumTavrebia. megobroba dagverdSi dgomac gansakuTrebu-li scodnia, albaT amitom, kiTx-vaze _ vis klasSi xar? marikalorTqifaniZiso, _ pasuxobdnenmariamis Tanaklaselebi.

`marikasTan stumroba gan-sakuTrebulad gviyvarda, Tanac,

patefoni maSin marto magas hqon-da _ eg ki, mogexsenebaT, `didi`roskoSi~ iyo. vusmendiT fir-fitebs, verTobodiT, `bris ilimiaus~ vTamaSobdiT~, _ ixsenebsqalbatoni mariamis siyrmis me-gobari oTar jafariZe.

60-ian wlebSi erovnuli isto-riebisa da enebis winaaRmdeg geg-mazomieri brZola daiwyo. Se-muSavda Tvalsazrisi, rom sabWo-Ta kavSiri erTi saxelmwifoa damisi istoria Serwymulad undaiyos warmodgenili. `ssrk isto-riad~ wodebul saxelmZRv-aneloSi saqarTvelos istoriasmxolod 15 gverdi daeTmo.erovnuli istoriis poziciebisdamcvelTa rigebSi maSin qalba-toni mariamic Cadga. am adamian-Ta ZalisxmeviT, saqarTvelosistoria ver amoiRes saSualoskolis programidan – es ki ko-munisturi reJimis pirobebSisakmaod rTuli misaRwevi gaxl-daT.

1988 wels Tbilisis sasulie-ro akademiam ganaaxla muSaoba.mravali sasuliero Tu saeropiri am faqts skeptikuraduyurebda da miaCndaT, rom sa-

suliero akademias kompeten-turi kadrebi ar hyavda. im dRi-dan moyolebuli qalbatoni mar-iami Tbilisis sasuliero aka-demiis profesori gaxlavT.

gmirobis tolfasi magaliTeb-is moyvana usasrulod SeiZleba amadamianis cxovrebidan. qartex-ilebiT aRsavse biografiis fonzeusaTuod unda aRiniSnos erTifaqtic: Tu adamiani ama Tu impolitikuri movlenis monawilea,es misi danaSauli rodia. nebis-mieri moqalaqisTvis, miTumetesistorikosisTvis, sazogadoe-brivi poziciis dafiqsireba bune-brivi saqcielia. asaki danaSauliar gaxlavT da igi sxvisTvis gaRi-zianebisa da Crdilis miyenebismizezad ar unda iqces.

`visac komunisturi reJimispirobebSi ar umuSavia (pirvelrigSi, istorikosebs, saqarTve-los istoriis mkvlevarebsvgulisxmob), gauWirdeba imisgageba, Tu rogori marwuxebisqveS imyofebodnen isini... vincmuSaobs, mas Secdomac mosdis,uSecdomo mxolod isaa, vincarafers akeTebs~, _ miaCnia qal-baton mariams.

swored amitom, dResdReo-biT qalbatoni mariami qarTvelixalxis Segnebuli nawilis pa-tiviscemasa da aRiarebas imsax-urebs. amitom Tamamad acxadebs,

rom arasodes hqonia ukmariso-bis gancda axloblebisa Tukolegebis mxridan, romyovelTvis saTanadod iyodafasebuli. 85 wlis iubilezesakuTari moswavleebis mon-domebam ki, rogorc Tavad acxa-debs, ramdenime wlis sicocxleSemata.

`rTulia daimsaxuro siy-varuli studentebis mxridan.amgvar jildos mxolod didiSromis, mecnieruli niWierebisada mravalwliani keTilsindis-ieri saqmianobis Sedegad Tu moi-povebs profesori,~ _ ganacxa-da saiubileo saRamoze Tsu-isreqtorma giorgi xubuam.

marTlac, dausrulebladSeiZleba visaubroT qalbatonmariam lorTqifaniZis samecnie-ro damsaxurebaze. pirveliqarTuli universitetis samec-niero wreebis korifeebis mos-wavlesa da kolegaze.

`me qarTuli mecnierebisganviTarebisa da misi triumfismomswre var, kargad maxsovs,rogor imsaxurebdnen msoflioaRiarebas qarTuli samecnieroskolebi. wilad mxvda bedniere-ba, vyofiliyavi iseTi SesaniSnavileqtorebis studenti, rogore-bic iyvnen: simon janaSia, nikoberZeniSvili, aleqsandre na-moraZe, iase cincaZe, giorgi

mariam lorTqifaniZes yovelTvis aqvs ufleba,

yvelgan pirvelma Tqvas sakuTari mosazreba

mariam lorTqifaniZis dabadebidan 85-e wlisTavi

maka ldokoneni

adamianis fasi ganisazRvreba imiT, rasac qmnis, Tundac misinamoqmedari sul mciredi iyos. mcireds ki namdvilad ver davar-qmevT imas, rac 2007 wlis 11 oqtombers mariam lorTqifaniZisiubilis aRniSvnis iniciatorebma, ivane javaxiSvilis saxelobisTbilisis saxelmwifo universitetis humanitaruli fakultetisstudentebma: levan kikviZem, olena abramiSvilma da giorgiastamaZem moaxerxes. swored sikeTis qmnis survili, adamianurbunebaSi fesvgadgmuli es grZnoba amoZravebda am sam axalgazrdas,rodesac zafxulis erT saRamos, universitetis baRSi gadaw-yvetileba miiRes da universitetis reqtoratis mxardaWeriTganaxorcieles kidec.

moewyo saiubileo saRamo, fotogamofena, wignis ̀ Cemi gza (zogiram rac gamaxsenda)~ prezentacia, gamosacemad momzadda mariamlorTqifaniZis ̀ samecniero statiebis krebuli~, Catarda profe-sorTa da studentTa samecniero konferenciebi, Tsu-is Semo-qmedebiTma jgufma, aleqsandre unafqoSvilis xelmZRvanelobiT,ocdaaTwuTiani dokumenturi filmi ̀ mariam lorTqifaniZe 85~gadaiRo. iubilaris pativsacemad Tsu-is pirvel korpusSi 85-ekabinets (saqarTvelos istoriis wyaroTmcodneobis da istori-ografiis samecniero kvleviT laboratorias) ̀ akademikos mariamlorTqifaniZis kabineti~ ewoda.

gozaliSvili, giorgi nioraZe,giorgi Citaia - TiToeuli maT-gani sakuTari dargis saukeTesospecialisti gaxldaT da sikeTiskeTebis didi survili SinaganmoTxovnilebad hqondaT gadaq-ceuli,~ _ ixsenebs qalbatonimariami.

pirvel seqtembers univer-sitetSi mosul pirvelkursel(istoriis fakultetze - xe-lovnebaTmcodneobis specialo-biT) mariam lorTqifaniZescxrilSi ivane javaxiSvilisleqciebis Zebna dauwyia. aRmoCn-da, rom, ivane javaxiSvili is-torikosebTan leqciebis kiTx-vas mxolod mesame kursidan iw-yebda. maSin iuristebis leqcie-bze daswrebis neba uTxovia damiuRwevia kidec sawadelisTvis.

dRes ki Tsu-Si ara erTi stu-denti abarebs mxolod imis gamo,rom qalbatoni mariamis leqcie-bs daeswros, moisminos misi mo-sazrebebi saqarTvelos istori-is aqtualur sakiTxebze. human-itaruli fakultetis student-ebi, romlebsac qalbatoni mari-amis sagani pirvel kursze arekiTxebaT, mis leqciebzedaswrebas iTxoven da, es, bune-brivia. universiteti mariamlorTqifaniZisTvis arasodesyofila samsaxuri. aq man saku-Tari cxovrebis Segnebuli naw-ili samSoblosa da xalxis samsax-urSi gaatara. Tavisi codna dasikeTe axalgazrdebis keTil-dReobisTvis zrunvas moaxmara.amitomac acxadebs sruli pasux-ismgeblobiT: `mcired nawilsmainc Tu vimsaxureb, rac CemsSesaxeb daiwera da iTqva, vTvli,rom Cemi vali movixade!~.

mariam lorTqifaniZes yo-velTvis aqvs ufleba, yvelganpirvelma Tqvas Tavisi mosazre-ba, radgan man es Tavisi ga-naTlebiT, am qveynisadmi samsax-uriT, erovnul poziciebze dgo-miT daimsaxura. Tuki romelimepolitikans Tavisi subieqturidamokidebulebebis gamo surs,Crdili miayenos qalbaton mari-ams, es mxolod misi pirovnuliproblema iqneba da amiT is poli-tikur dividendebs ver daa-grovebs.

blebis studentebi, romlebicerToblivad ganixilaven prob-lemebs da eZeben arsebuli situ-aciidan gamosavals.

asociaciis erTerTi wevris,socialur da politikur mec-nierebaTa fakultetis studen-tis nana kalandariSvilis gancx-adebiT, sarajiSvilis auditori-aSi Sekrebili studentebi apro-testebdnen universitetis ad-ministraciis gadawyvetilebaskreditebTan dakavSirebiT. mi-sive informaciiT, maT moTxov-nas ukve 2500 studenti SeuerT-da da, Sesabamisad, asociaciammiiRo `peticia~, romelic uni-versitetis reqtors giorgi xu-buas gaegzavneba.

Sexvedraze studentebmakreditebis gazrda moiTxoves dasemestruli safasuris _ 750laris gadaxda gaaprotestes.

aRniSnuli wesi ar unda exebodesmoqmed studentebs, Tu gav-iTvaliswinebT imas, rom es wesiamZimebs studentis mdgomare-obas~, _ aRiniSna Sexvedraze.

asociaciaSi sxva univer-sitetebis studentebic ariangaerTianebulni, magram saxelm-wifo universitetis studentebsaucileblad unda scodnodaT,rom universitetis reqtoris br-ZanebaSi ukve Sesulia cvlileba,romlis Tanaxmad 2007-2008 saswav-lo weli gardamaval periodadgamocxadda.amasTan, reqtoris2007 wlis 5 seqtembris brZanebisme-11 punqtSi cvlileba Sevida,kerZod, studentebze arsebulisakredito davalianebis safasuri2008 wlis 1 ianvramde gan-isazRvreba calkeuli discipli-nis kreditebis raodenobaze gaTv-liT da 1 kreditis safasuri aris25 lari. brZanebaSi Cawerilia pun-qti, romlis mixedviT, Tu studen-ti 1 ianvris Semdeg saswavlo pro-gramiT gaTvaliswinebul vadaSiver moagrovebs kreditebissaWiro raodenobas, ufleba aqvs,

SeinarCunos statusi damatebiToTxi semestris ganmavlobaSi, ma-gram man ukve unda gadaixadossruli semestruli gadasaxadi.

informacia gazeT `Tbilisisuniversitetis~ wina nomerSicgamoqveynda. magram, samwuxarod,am informaciam asociaciis wevre-bamde ver miaRwia.

peticiaze xelmomwerma 2500-ma studentma, SesaZloa, arc isicis, rom Tsu-is studenturiTviTmmarTveloba gegmavs Seqm-nas studentTa uflebebis da-cvis departamenti, romlis um-Tavresi funqcia studentebis wi-nadadebebis da saCivrebis ganxil-va iqneba. aseve iqmneba vebgver-di, romelic damatebiTi meqa-nizmi iqneba imisTvis, rom infor-macia studentebamde drouladmivides.

studentTa uflebaTa dacva,TavisTavad, keTilSobiluri mi-zania, magram amas obieqturoba daim sakiTxSi kargad garkvevasWirdeba, romelsac ganixilav daicav, sxvanairad amas axalgazrde-bis SecdomaSi Seyvana hqvia.

protesti

studenturiklubiPressPress22.10.200722.10.200722.10.200722.10.200722.10.2007

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge10

Cven Tqvengan vswavlobT!

Cven Tqven gbaZavT!

Cven gvinda visaubroT Tqvensenaze!

gazeTi „Tbilisis universiteti“mogmarTavT TxovniT, iTanamSrom-leT CvenTan, raTa viyoT ufro

Tanamedrove!

Turme, am samyaroSi, erTaderTi sf-eroa literatura, sadac ar gatyueben!...rodesac adamians uWirs tyuil-marTal-isa da Sav-TeTris garCeva, aqac liter-aturaa mSveleli!...

es `saidumlo~ mweralma laSa buRaZemTsu-Si gamarTul Sexvedraze `gaando~pirvelkurselebs. marTalia, laSa buRaZemoralist mwerlad ar miiCnevs Tavs, ma-gram misgan bevri SeiZleba iswavlo dasasikeTo rCevebic miiRo. Tineijerebissayvareli mwerali da dramaturgi iliasda javaxiSvilis ideebis gamziarebelia.mwerlis azriT, maTi moRvaweoba imiTaciyo mniSvnelovani, rom isini socialurikritikosebi iyvnen da maT nawarmoebebssarkis efeqti hqonda. laSa buRaZes, aseve,Zalian moswons laTinoamerikuli mwer-loba _ markesi, borxesi, kortasari... misiazriT, 70-iani wlebis qarTul liter-aturaze swored maT moaxdines gavlena.

laSa buRaZe kargad icnobs Tea-tralur samyarosac. man qarTvel m-ayurebels Tavi daamaxsovra rogorcskandalurma dramaturgma. igi miiCnevs,rom mweralma socialuri realoba undaasaxos.

rogorc TviTon ambobs, gaumarTla,rom kargi qarTulis maswavlebeli Sexv-da da wignis kiTxva Seayvara, Semdeg kiTviTonac scada bedi mwerlobaSi. `erT-

erTi mizezi, Tu ratom ezarebaTsaqarTveloSi kiTxva, aris is, rom adami-anebi wignis samyaroSi arasworad Seiyv-anes. maT cnobierebaSi kiTxva saSinel sim-ZimesTan aris dakavSirebuli. wignis kiTx-va ar unda iyos mxolod movaleoba, is sia-movnebas unda ganiWebdeT~, _ urCiapirvelkurselebs sayvarelma mweralma.

`laSa is mweralia, romelic gan-sakuTrebiT kargad icnobs Tanamedroveaxalgazrdebis fsiqologias, misi nawar-moebebisadmi gansakuTrebuli interesiimiTac aixsneba, rom mwerali maTTvisaxlobel Temebze saubrobs, misi piesebiwarmatebiT idgmeba qarTul scenaze. didixania, masTan vmegobrobT, amitom univer-sitetSi yovelTvis sasurveli stumaria,~_ ganacxada Tsu TviTmmarTvelobiskulturis departamentis ufrosma Teo-na WaliZem.

`Tavisufali Tema~ _ ase daarqvesstudentebma Sexvedras, romelic kiTx-va-pasuxis formatiT warimarTa:

_ ra azris xarT mwerlis moqalaqeo-briv poziciaze, ramdenad unda iyosCarTuli igi sazogadoebriv-politikurprocesebSi?

_ es SekiTxva Zalian qrestomaTi-ulia. saqarTveloSi yovelTvis arsebob-da mosazreba, rom mwerali, maincdamainc,humanizmis sadarajoze unda idges daakeTilSobilebdes kacobriobas. esZalian rTulia. umTavresi impulsi, Turatom iwyebs mwerali weras, aris is, rommas sxva adamianebisgan gansxvavebiT, mi-aCnia, rom is ambebi, romelsac is Txzavs,ar SeuZlia, sxvasac ar mouyves. mwerlisgancalkeveba sxva moqalaqisgan araswo-ria. mweralic iseve brazdeba, rogorcbiologi, isic iseve nerviulobs, rogorceqimi. ase rom, adamianis samoqalaqo aqti-uroba ar ganisazRvreba profesiiT. sab-WoTa periodSi is mwerlebi aqtiurobd-nen da idgnen tribunasTan, romlebicmarTalia, niWiT didad ar gamoirCeodnen,magram iyvnen mebairaReni da xelisufleb-

is ideebis gamxmovaneblebi. im dros daw-erili zogierTi wigni komentaria im re-alobisa, romelic, samwuxarod, arsebob-da da es refleqsurad gadmogvyva kidec.Tavisi poziciis dafiqsireba yvela adami-ans SeuZlia. Cemi principia, rom mweraliar iyos davalebuli xelisuflebisgan. armiyvars didaqtikuri toni, magram nawar-moebSi mwerlis pozicia unda Candes, Tum-ca Zalian frTxilad, rom moralistursibrtyeSi ar gadaiWras. Tu pozicia arCans, gaugebaria mwerlis Rirebulebebi.

samwuxarod Tu sabednierod, proza,rac unda simbolisturi, siurealisturi,eqsperimentaluri an avangardistuliiyos, mainc problemebze saubrobs.rogorc Cans, saqarTvelos Wirdeboda dadResac Wirdeba kritikuli azrovneba.

_ Tanamedrove qarTveli mwerlebixSirad Tavs arideben literaturulenas, xSirad isini uxarisxod asaxavenrealobas, ra aris amis mizezi?

_ ena urTierTobis mTavari komponen-tia. arsebobda ena, romliTac Cveniwinaprebi saubrobdnen, sxvagvaradsaubroben Cveni mSoblebi, sxva ena ismisquCaSi, sxva _ televiziiT. zogierTs war-moudgenia, rom Tu literaturas qmni,maincdamainc aRmatebuli ena unda gamoiy-enos mweralma. dRes literaturamkveTrad socialuri gaxda. ver daveT-anxmebi im kritikosebs, romlebic amtki-ceben, rom qarTuli literatura ar asax-avs realobas. piriqiT, Cemi azriT, erTa-derTi, rasac Tanamedrove qarTuli lit-eratura asaxavs, realobaa. Tema da Si-naarsi ganapirobebs enas da stils. ZvelibiWebi SuSanikis eniT xom ar isaubreben?marTalia, arian iseTi mwerlebi, romel-Ta nawarmoebebi ufro axlos aris msubuqJurnalistikasTan, vidre mwerlobasTan,magram arian Rirseulnic _ magaliTad,aka morCilaZe, romelic absolutur dam-ajereblobas aRwevs realobis aRwerisas.

_ rogorc iciT, universitetSiCamoyalibda Teatraluri dasi, Tqveni

Cemi principia, rom mwerali ar iyos

davalebuli xelisuflebisganSexvedra laSa buRaZesTan

azriT, gaamarTleben?_ Zalian kargi iqeba, rom es tradicia

damkvidrdes umaRles saswavleblebSi.aravin icis, ra moulodnelobebs Se-mogvTavazebs cxovreba, SeiZleba sxvaprofesia avirCioT, magram sul sxvagangamovavlinoT Cveni unarebi da amas xe-lSewyoba Wirdeba. kargi iqneba, social-ur komponentebsac Tu gaiTvaliswinebT.brodveize aris Teatrebi, romlebickonkretul problemaze, magaliTad, dan-greuli ojaxebis, ojaxuri Zaladobis,abortis Temebze idgmeba. asobiT piesaiwereba. umetesi maTgani literaturu-lad Rirebuli ar aris, magram, TavisTa-vad, es process qmnis.

_ Tqveni azriT, romeli wignia dResyvelaze maRalreitinguli, romeli mw-erlis wignebi iyideba yvelaze metad?

_ amerikis erTerTma saagentom Caat-ara gamokiTxva, romlis mixedviT `haripoteri~ wignebis saukeTeso sameulSimoxvda. daujerebelia, magram asea. pirv-el adgilzea biblia, meoreze _ `haripoteri~, mesameze _ yurani.

sxvaTaSoris, gacilebiT karg zRa-prebs werdnen anderseni da hofmani, ma-gram ratomRac `hari poteri~ bevradufro popularulia. SeiZleba imitom, rommasSi aRwerili ambebi ufro situaciuria.dRes am wignis wyalobiT erT dros yve-laze ususuri da Raribi gamomcemlobaerTerTi mdidaria msoflioSi.

saqarTveloSi yvelaze kargad goCamanveliZis wignebi iyideba. es aris maskul-turuli tipis literatura, magram, al-baT, esec drois moTxovnaa. rodesacsaubroben qarTuli literaturis da sa-zogadoebis problemebze, yovelTvis min-da pesimistebs vupasuxo: dRes nebismierisaxis literatura iqmneba. qarTvelimkiTxveli rom arsebobs, amis dasturiatradiciad qceuli wignis bazrobebi,romelic yovelwliurad imarTeba. amiTimis Tqma minda, rom arc ise uimedod gva-qvs saqme.

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis sax-elmwifo universitetSi moqmedi samagistroprogramebis nusxas germanuli samarTali dae-mata.

germanuli samarTali kiolnis univer-sitetis iuridiuli fakultetis germanule-novani samagistro programaa, romlis srulsaleqcio kurss Tsu-Si germaneli profe-sorebi waikiTxaven. programis dasrulebisSemdeg kursdamTavrebulebs kiolnisuniversitetis samarTlis magistris xarisximieniWebaT, saukeTeso Sedegebis mqonemagistrebi ki, swavlas kiolnis universite-tis magistraturaSi gaagrZeleben. germaniissaelCos warmomadgenlebis, programisdamfinanseblisa da germaneli profesorebismonawileobiT 4 oqtombers germanulisamarTlis programa sazeimod gaixsna. gazeT`Tbilisis universitetma" ramdenimeSekiTxviT Tsu-is iuridiuli fakultetisdekans daviT kereseliZes mimarTa.

_ batono daviT, riT gamoirCeva axaligermanulenovani samagistro programa imdanarCeni samagistro saswavlo gegmisgan,romelic iuridiul, an universitetis sxvafakultetebze moqmedebs?

_ es aris Tsu-isa da kiolnis universite-tis iuridiuli fakultetebis erTobliviprograma, romelic samarTlis magistris aka-demiuri xarisxis erToblivad miniWebas iTval-iswinebs. es proeqti aris pirveli, romliTac,programis moTxovnebis dakmayofilebis SemTx-vevaSi, saqarTveloSi xarisxis miniWeba german-uli fakultetis mxridan moxdeba. aseTiqarTveli magistrebi kiolnis universitetisdiplomebs miiReben. boloniis procesis erTer-Ti umniSvnelovanesi mimarTuleba studente-bisa da profesorebis gacvlaa. am mima-rTulebiT nabiji didi xania gadavdgiT, rocasxvadasxva universitetebTan da, konkretu-lad, iuridiul fakultetebTan intensiurisaerTaSoriso urTierTobebi daviwyeT, magrames aris pirveli SemTxveva, rodesac, realurad,erTobliv programazea saubari. boloniis kon-

teqstidan gamomdinare, yvelaze did miRwevadswored es iTvleba.

_ 2007 wlis erTiani erovnuli gamocde-bis Sedegebis mixedviT, Tsu-is sxvafakultetebTan SedarebiT, pirvel kurszeCaricxulTa raodenoba tradiciulTan Se-darebiT naklebad reitinguli aRmoCnda.amis mizezad ras miiCnevT?

_ pirvel kursze Caricxuli studentebisraodenoba mcirea, radgan misaRebi kontingen-tic mcire gvyavs. iuridiul fakultetze samimimarTulebis gaerTianebis Semdeg 6 aTasamdestudenti iyo da maTi Semcireba aucilebeligaxda. reformamde biznesis samarTali da saer-TaSoriso samarTali cal-calke iyo, humani-taruli fakultetic ki, samarTals aswavli-da. studentebis aseTi mravalricxovani kon-centracia, Sesabamisad, am sinTezma gamoiwvia.axla klebis bunebrivi procesi mimdinareobs.Cven swavlis gansakuTrebuli reJimi gvaqvs aramxolod universitetis, aramed saqarTvelosmasStabiT. TiToeul semestrSi ramdenime aseu-li studenti aseT reJims Tavs ver arTmevs dasxva universitetSi, an sxva fakultetze gada-dis. mTlianobaSi, amJamad, bakalavriatSi,daaxloebiT, 1 200-mde, samagistro programe-bze 200-mde studenti da 300 doqtoranti swav-lobs.

mrgvali magida blic-interviu

Tsu-is kursdamTavrebulebs kiolnis universitetis

samarTlis magistris xarisxi mieniWebaT

xaTuna xatiaSvili

12 oqtombers ivane javaxiSvilis sax-elobis Tbilisis saxelmwifo universite-tis iuridiuli fakultetis studenturigazeTis `axalgazrda iuristisa~ da stu-denturi moZraoba `pirvelebis~ Zal-isxmeviT gaimarTa diskusia saqarTvelo-Si konstituciuri monarqiis damyarebis

Taobaze, romlis iniciativac saqarTve-los kaTalikos-patriarqs, uwmidessa daunetaress ilia II-s ekuTvnis. Sexvedraseswrebodnen tradicionalistTa kavSirisTavmjdomare akaki asaTiani, konstitu-cionalisti vaxtang xmalaZe, mwerali laSabuRaZe, universitetis studentebi daprofesor-maswavleblebi.

`qarTveli eri Tavisi sulieri mwyem-sis mosazrebas angariSs uwevs. saboloosityva ki sazogadoebazea, romelmac undadainaxos am sakiTxis samarTlebrivi, is-toriuli da realuri aspeqtebi~, _ ga-nacxada RonisZiebis organizatorma ar-Cil kaikaciSvilma.

Sexvedraze, mowveul stumrebTan er-Tad, Tavisi mosazrebebi gamoTqva iurid-iuli fakultetis dekanma daviT kere-seliZem. diskusiaSi CaerTvnen student-ebic. gadawyda, rom diskusiebi am Temisirgvliv kvlav unda gagrZeldes.

diskusia konstituciuri monarqiis

damyarebis Taobaze

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 11

_ me israelSi vcxovrob, magram Cemisaqmianoba imis saSualebas maZlevs, romiqac saqarTvelos vemsaxuro, _ ganacxa-da qarTvelma ebraelma mecnierma damTargmnelma, reuven enuxma Tsu-Si gama-rTul Sexvedraze, sadac sajaro leqcia_ ,,fiqrebi bibliuri wignebis qarTuliTargmanebis Sesaxeb~ waikiTxa.

ebrauli ena reuven enoxma didi mec-nierebis: akaki SaniZis, varlam Tofurias,ivane qavTaraZis rCeviT Seiswavla. igi maTdamsaxurebad miiCnevs, rom ebraul kul-turas eziara. pirvelad varlam TofuriasdavalebiT daiwyo muSaoba qarTvelebraelTa sametyvelo enis Seswavlaze daam mizniT saqarTvelos yvela kuTxe Semoi-ara. Tumca pedagogis gardacvalebis Sem-deg am Temaze muSaoba Sewyvita da misi gagr-Zeleba mxolod ocdasami wlis Semdeg Se-Zlo.

saqarTvelodan wasvlis Semdeg is-raelSi Tavis damkvidreba ar gasWirvebia.amJamad, batoni reuveni ierusalimisebraul universitetSi samecnierojgufTan erTad mecnierul proeqtebzemuSaobs.aseve, samariaSi, arielis sauniver-siteto centrSi, ebrauli memkvidreobisganyofilebaze ramdenime kurss kiTxu-lobs. maT Soris, erTerTia `yofili sab-WoTa kavSiris ebrauli Temebi~. am leqcie-bze mas saSualeba eZleva TanamemamuleebsqarTveli ebraelebis Sesaxebac esaubrosda saqarTvelos istoriac gaacnos. misiazriT, ar SeiZleba qarTvel ebraelebzeisaubro ise, rom saqarTvelos warsuliar gaixseno.misma naSromma, romelicqarTvel ebraelTa metyvelebas exeba,samecniero wreebSi didi interesi gamoi-wvia.

,,israelSi qarTuli kulturisadmi in-teresi Zalian didia, magram am mima-rTulebiT cota ram keTdeba. Cemi azriT,erToblivi TanamSromlobaa saWiro~, _acxadebs batoni reuveni.

sajaro leqciaze wamoWrilma sakiTxeb-ma qarTveli studentebis garda, misi yo-fili pedagogebi, kolegebi da mecniere-bic daainteresa. reuven enoxma qarTulbibliur TargmanebTan dakavSirebiT msme-nels sakmaod originaluri versiebiSesTavaza. Tumca Tavidanve ganacxada, rommisi kvleva ar SeiZleba CaiTvalos erTa-derT da fundamentur WeSmaritebad da esmxolod misi mokrZalebuli ,,fiqrebia".

qarTul samecniero wreebSi araerTx-el dasmul SekiTxvaze, pirvelad rodis daromeli enidan iTargmna biblia qarTulad,mecniers, SeiZleba iTqvas, originaluriversia gaaCnia.misi azriT, pirvel qarTulliteraturul ZeglSi _ `SuSanikis wame-ba" moxseniebuli bibliuri teqsti, Sei-Zleba, sulac ar iyo qarTuli da mas ga-naTlebuli somexi pitiaxSis asuli, Sesa-Zloa, sxva enaze kiTxulobda.

,,am uZvelesi teqstis gacnobisas ase-Ti kiTxvac Cndeba: _ nuTu SuSanikmaqarTuli ise kargad icoda, rom am enazekiTxulobda fsalmuns? vin icis, iqnebsomxurad kiTxulobda an berZnulad? isxom ganaTlebuli qali iyo. magram isicSeiZleba davuSvaT, rom igi arameuladkiTxulobda, radgan bibliis imdroinde-li arameuli Targmani namdvilad arsebobs.

batoni reuvenis azriT, savaraudod,SuSaniks arameulic ecodineboda, radgansparseTis imperiis saxelmwifo ena sworedarameuli gaxldaT, somxeTi ki sparseTisimperiis nawili iyo.

,,korneli kekeliZe werda, rom yura-dReba mivaqcioT im ebraelebis monawile-obas qarTul ebraul saqmianobaSi, rom-lebic im dros saqarTveloSi imyofebod-nen. pirveli qristianebi saqarTveloSiebraelebi iyvnen, ratom ar SeiZlebodagaqristianebul ebraelebs monawileobamieRoT qarTul mwignobrul saqmianoba-Si. aseve, SesaZlebelia, rom isiniqarTvelebs teqstebis TargmnaSi daxmare-bodnen~, _ aRniSna mecnierma.

misi TqmiT, am mimarTulebiT sakvlevi

da sakamaTo mravlad aris. Tundac is faq-ti, rom qarTuli mwerloba SeiZleba sulsxva dros da sxva nawarmoebiT iwyebdesdrois aTvlas, magaliTad, wminda ninoscxovrebiT, an farnavazis cxovrebiT,rogorc amas zogierTi qarTveli mkvle-varic varaudobs.

akademikosma mzeqala SaniZem reuvenenoxs Txova, am sakiTxebTan dakavSirebiTmomavalSic gaegrZelebina kvleva da ur-Cia, Tavisi mosazrebis gansamtkicebladufro meti da damajerebeli argumentebimoepovebina: ,,gvaqvs Zalian bevri sain-tereso da mniSvnelovani masala bibliisTargmanTan dakavSirebiT, magram, jerjer-obiT, evropaSi saTanadod amis Sesaxeb arician. batoni reuvenis mosazrebebi sain-teresoa, magram mainc vfiqrob, rom am sa-kiTxebis kvlevisas meti dafiqreba dadakvirvebaa saWiro. qarTuli bibliuriwignebi, ZiriTadad, iTargmneboda monas-trebSi. veWvob, rom sadme ebrauli diaspo-ra iseTi Zlieri yofiliyo, rom qristian-uli bibliuri wignebis TargmnaSi uSua-lod mieRo monawileoba. Tu aseTi ma-galiTebi ufro meti moiZebneba da Semdgo-mi kvleva gamoavlens amgvar faqtebs, mx-olod maSin eqneba am versias arsebobisufleba.amitom kvleva am mimarTulebiTunda gagrZeldes. sakiTxi sainteresoa,magram erTi da ori magaliTi seriozulidaskvnebis gasakeTeblad ar kmara~.

mzeqala SaniZis azriT, zogierTiwignebis Targmnis dros SesaZlebelia yo-filiyo ebrauli gavlena, magram amisaTviskidev sxva faqtorebis gaTvaliswinebaasaWiro, kerZod _ ara mxolod wminda te-qstobrivi TvalsazrisiT, aramed, sad,rogor da ra pirobebSi SeiZleboda yofil-iyo iseTi mZlavri kulturuli kera,romelsac bibliis Targmanze SeiZlebamoexdina gavlena.

reuven enoxis naSromis Sesaxeb pro-fesorma elguja xinTibiZemac gamoTqvamosazreba: ,,batoni reuvenis ,,fiqrebi",marTlac, yuradRebas imsaxurebs, Tumca

Cven mxolod ,,SuSanikis wamebaze~ dayrd-nobiT ar vamtkicebT, rom biblia qarTulenaze mexuTe saukuneSi arsebobda. ,,qarT-lis cxovrebaSi" weria, rom arCil mefisdros biblia, kerZod, saxareba iTargmna.aseve, SegviZlia davimowmoT berZnuliwyaro, rodesac ioane rufusi petre iberiscxovrebaze laparakobs. misi cnobiT, pe-tre iberma Tavis enaze zepirad icoda bib-liuri wignebi. rufusi mniSvnelovani fig-ura iyo da amitom SegviZlia vivaraudoT_ man zustad icoda, rom mexuTe saukune-Si qarTvelebs TavianT enaze hqondaT bib-lia.

samwuxarod, evropaSi wmindanTa didleqsikonebSi, did saZieblebSi ar ariscnobebi qarTveli wmindanebis, maT Soris,SuSanikis Sesaxeb. Cveni movaleobaa evro-pel mecnierebs maT Sesaxeb vacnoboT.erTerT gzad ki Cveni diaspora meguleba,romelic saqarTvelos farglebs gareTcxovrobs da qarTul kulturas emsaxure-ba, maT Sorisaa reuven enoxi~.

dakveTa zemodan da pasiuroba qvemodan

ratom ar arsebobs dRemde universitetisTvis saWiro saxelmZRvaneloebis nusxa?

universitetis profesorebi, sax-elmZRvaneloebTan erTad, silabusebisrecenzirebis problemasac ayeneben. maTiazriT, didia albaToba imisa, rom sarecen-zio silabusi im adamianis xelSi aRmoCn-deba, romelmac wina konkursSi ver gaima-rjva an momavalSi apirebs monawileobas,rac recenziis obieqturobas eWvqveSdaayenebs.

maT, aseve, miuReblad miaCniaT am sak-iTxis mxolod ucxoeli eqspetebis dax-marebiT gadawyveta. `jer erTi, ucxo-elebs ar uyvarT cudi recenziebis wera,meorec, wminda fsiqologiuri Tval-sazrisiT, maT mxolod mwiri warmodgenaSeiZleba hqondeT Cvens akademiur gare-moze. aris kidev erTi, vfiqrob, arc iseumniSvnelo momenti: ucxoelebze aqcen-tis gadataniT Cven SeiZleba uneburadundobloba gamovucxadoT Cvens pro-fesuras da eqspertebs, arasasurvelifsiqologiuri klimati SevqmnaT da gada-Warbebuli administrirebis wnexis qveSmovaqcioT adamianebi, riTac, pirvel rig-Si, sauniversiteto reforma daziandeba.recenzireba aucilebelia, magram kargadunda movifiqroT misi formebi da krite-riumebi~, _ aRniSna profesorma zazafiraliSvilma.

dasmuli sakiTxebidan, SesaZloa, zo-gierTi sadavo iyos, magram is, raSic pro-fesurasac da studentsac erTnairadsWirdeba universitetis daxmareba, sax-elmZRvaneloebia. am dialogis Semdeg,bunebrivia, gaCnda kiTxva _ ra keTdebaamisTvis universitetis mxridan, rogorivseba biblioTeka, ra axali saxelmZRv-aneloebi ibeWdeba universitetis gamom-cemlobaSi.

gamomcemlobis direqtorTan, nugzarwiklaurTan saubarSi gairkva, rom Tan-

amedrove moTxovnebTan SesabamisiqarTuli saxelmZRvaneloebis beWdva jerisev problemaa, radgan aqamde inerciiTgrZeldeboda safakulteto saredaqciosabWoebis mier yvela wignisTvis gacemu-li rekomendaciebis mavne tradicia. ga-momcemloba ki cdilobs universitetisgrifiT mxolod maRali donis da saswav-lo Rirebulebis mqone literatura ga-mosces. `Cven ar gvaqvs imis fufuneba,rom universitetma Tanxebi arasaWirowignebis dabeWdvisTvis daxarjos. magal-iTad, iyo iseTi SemTxvevebi, roca mogv-marTes 30 wlis win gamocemuli wignis xe-laxali dastambvis moTxovniT. mimaCnia,rom mecniereba dRes Zalian dinamiuradviTardeba da 30 wlis winandeli saxelmZR-vanelo, ragind saukeTeso ar unda iyos,ver gamoadgeba studentebs~, _ ganacxa-da nugzar wiklaurma. misi TqmiT, gamom-cemlobas aqvs gamokveTili pozicia _

Tuki arsebobs maRali donis saxelmZRv-anelo romelime mimarTulebiT, gan-sakuTrebiT zust da sabunebismetyvelomecnierebaSi, unda iTargmnos. sxva SemTx-vevebSi ki unda moiZebnos klasikuradaRiarebuli literatura, moipovon misiTargmnis da dabeWdvis ufleba.

`rac Seexeba qarTvelologias, aq sxvamidgomaa. es mimarTuleba Cvenia da Cvenveunda mivaqcioT yuradReba. magaliTad,mzad gvaqvs Tamaz gamyreliZis `Teoriu-li enaTmecniereba~, merab Cuxuas`qarTul-iCqeriuli enebis SedarebiTigramatika~, akaki SaniZis `xevsuruli poe-zia~ batoni akakis komentarebiT, asevealbomi `saqarTvelo _ kostiumi, tipaJi,ornamenti~. ase rom, universitetis gamom-cemloba daafinansebs qarTvelologias.sxva mimarTulebebma ki TviTon unda iaq-tiuron, rom mogvawodon im literatur-is nusxa, romelic Tanamedrove swavleb-isTvisaa aucilebeli~, _ ganacxada gamom-cemlobis direqtorma.

rac Seexeba dasabeWdad gamzadebulsaxelmZRvaneloebs, batoni nugzarisTqmiT, universitetis gamomcemloba bevrsaintereso siaxles hpirdeba sauniver-siteto sazogadoebas, magaliTad, dasabe-Wdad gamzadebulia kisis `statistika~,gaitonisa da hilis cnobili da saukeTe-sod aRiarebuli saxelmZRvanelo, romel-sac Targmnian fiziologiis institutisTanamSromlebi, aseve dagegmilia gamoic-es `neiroanatomia~ da msoflioSi sau-keTeso saxelmZRvanelod miCneuli hari-sonis `Sinagani sneulebani~.

gamomcemlobas ganzraxuli aqvsdaistambos oqsfordis seria, romelic,marTalia, saxelmZRvanelo ar aris, magramswavlebis pirvel safexurze, zogadi ga-naTlebisTvis Zalian mniSvnelovania. es-enia jon amoldis `istoria~, jonaTanquleris `literaturis Teoria~, bater-

is da makmanusis `fsiqologia~, piterkolisis `kosmologia~ da suzan blek-boris `cnobiereba~, zimbardosa dagerikis mTel msoflioSi aRiarebuli sax-elmZRvanelo `fsiqologia da cxovreba~.

`SeamCnieT, albaT, rom ramdenimewignia medicinis sferodan. es imis Sede-gia, rom Cven uSualo kontaqtebi gvaqvsmedicinis fakultetis dekanTan, sandrociskariZesTan da masTan konsultaciisSemdeg davadgineT im wignebis sia, romlisupirvelesi saWiroebac arsebobs. sxvafakultetebTanac gvaqvs kontaqtebi, ma-gram maT Soris medicinis fakultetigamorCeulad aqtiuri da mowesrigebulia.

rac Seexeba avtorebs, Cven davbeWdeTroland TofCiSvilis saxelmZRvanelo`evropisa da amerikis xalxebis eTnolo-gia~, aseve gamosacemad mzaddeba mixeilqurdianis `iberiul-kavkasiuri enaTmec-nierebis safuZvlebi~, leli baramiZis`qarTuli enis istoriuli gramatika~,zurab kiknaZis `qarTuli folklori~,`qarTuli Jurnalistikis qrestomaTia~,romelic moicavs XIX saukunes. vapirebTgamovceT zurab qomeTianis `membranolo-gia~, arnold gegeWkoris `biogeografia~,romelic SesaniSnavad ilustrirebuliwigni iqneba~, _ aRniSna nugzar wiklaur-ma.

amJamad gamomcemlobaSi dasastambadSetanilia kidev ramdenime naSromi da mim-dinareobs misi eqspertiza. saboloo gada-wyvetileba imasTan dakavSirebiT, gamoic-es Tu ara universitetis grifiT es wigne-bi, miRebuli ar aris.

am etapze miRebuli informaciissafuZvelze SegviZlia ganvacxadoT, romuniversitetis gamomcemloba tenderisCatarebas elis. gamarjvebuli firma wlisbolomde gamoscems 25-mde axal, maRalpo-ligrafiul doneze dastambul wigns.

`SuSanikis wamebaSi~ moxseniebuli bibliuri teqsti SeiZleba

sulac ar iyo qarTuli ?!

SurTxia beroSvili

qarTul-ebrauli diskusia

s a d i s k u s iods ad i s k u s iods ad i s k u s iods ad i s k u s iods ad i s k u s iod

me-4 gverdidan

kvleva

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge12

maRaltemperaturuli zegamtarobis saidumlo

jer kidev ar amoxsnila

8-11 oqtombers ivane javaxiSvilissaxelobis Tbilisis saxelmwifo univer-siteti maspinZlobda mniSvnelovansaerTaSoriso konferencias _ `ma-Raltemperaturuli zegamtaroba,Tavdapirveli koncefcia da axaliSedegebi~, romelic nobelis premiislaureatis, aleqs miuleris 80 wlisTavsada maRaltemperaturuli zegamtarobisaRmoCenis 20 wlisTavs mieZRvna.

konferenciis TbilisSi Catarebisidea ekuTvnoda ivane javaxiSvilissaxelobis Tbilisis saxelmwifo univer-sitetis profesors aleqsandre Sengela-ias, romelic aleqs miuleris mowafea.konferenciis muSaobaSi monawileobda 15qveynis 40-mde mecnieri, maT Sorisnobelis premiis laureati georgbednorci, romelic, aleqs miulerTanerTad, Tbilisis saxelmwifo univer-sitetma sapatio doqtorad airCia.

zegamtaroba, rogorc movlena, 1911wels aRmoaCines, Tumca misi farTo gamoy-eneba dRemde ar xerxdeba, radgan is Zaliandabal temperaturaze miiReba. zegamtaro-bis aRmoCenidan dRemde fizikosebis oc-nebaa, rom es movlena nivTierebebSi Cveu-lebriv oTaxis temperaturaze daimziros.

Sveicarielma mecnierebma karlaleqsandr miulerma da iohanes georg bed-norcma miakvlies sruliad axali tipis niv-Tierebas, romelmac zegamtarebis gamoy-enebis temperatura winandelTan Sedare-biT Zalian maRla awia. es iyo e.w. kritiku-li temperaturis naxtomiseburi gazrda. amaRmoCenisTvis aleqs miulers da georgbednorcs 1986 wels nobelis premia mien-iWa.

Sveicarieli mecnierebis fundamenturnaSroms, praqtikuli gamoyenebis Tval-sazrisiT, Zalian didi mniSvneloba aqvs,radgan am movlenis damzeris Semdeg ze-gamtarobis gamoyenebisTvis saWiroa araTxevadi heliumi, aramed, Txevadi azoti,romlis fasi aTjer naklebia Txevadi he-liumis fasze. amdenad, zegamtarobis gamoy-eneba ekonomikurad gacilebiT ufro mo-mgebiani da martivi gaxda. marTalia, mec-nierebam jer kidev ver miaRwia oTaxis tem-peraturas, magram, bednorcisa da miulerismignebis Semdeg, Zalian miuaxlovda mas.

am etapze mkvlevarebi ori mima-rTulebiT muSaoben _ ganagrZoben axalinivTierebebis Ziebas, sadac kidev ufromaRali iqneba kritikuli temperatura daikvleven maRaltemperaturuli zegamtar-obis meqanizms. Tu isini miakvleven Ziri-Tad princips, kidev ufro maRla aswevenkritikul temperaturas.

TbilisSi Catarebul konferenciazemecnierebi mniSvnelovan SeTanxmebamdemividnen _ imisTvis, rom Seiswavlon ma-Raltemperaturuli zegamtarobis fenome-ni, aucilebelia kristaluri meseris rx-evebis gaTvaliwineba. aqamde cnobil mec-nierTa didi jgufi amtkicebda, rom es faq-tori arc ise mniSvnelovania. bolodroin-delma kvlevebma da eqsperimentebma ki daa-dastures, rom aucilebelia kristalurimeseris gaTvaliswineba im modelebSi, rom-lebsac Teoretikosebi qmnian mecnierulieqsperimentebis safuZvelze.

konferenciis monawileTa didi yura-dReba daimsaxura Tsu-is profesoris,aleqsandre Sengelaias moxsenebam, romel-ic Seexeboda im eqsperimentul faqtebs,romlebic maRaltemperaturul ze-gamtarebSi jer kidev ar aris axsnili. ker-Zod, man isaubra eqsperimentebze, romel-ic SveicariaSi, pol Sereris institutiscentrSi ganlagebul amaCqarebelze Catar-da da saintereso SedegebiT dasrulda. ametapze Teoretikosebma Sedegebis axsnaromelime Teoriul models unda Seusa-bamon.

Tbilisis saxelmwifo universitetSiCatarebul samecniero konferencias maRa-li Sefaseba misces monawileebma, rom-lebmac gaiziares saqarTvelos ganaT-lebisa da mecnierebis ministris kaxa lo-maias winadadeba da SeTanxmdnen, rom amg-vari konferencia TbilisSi regularulad_ or weliwadSi erTxel gaimarTos.

kaxa lomaia, saqarTvelos ganaTlebi-sa da mecnierebis ministri:

_ wels ukve nobelis premiis meorelaureati estumra saqarTvelos. pirveliiyo germaneli biofizikosi, profesori mix-eli, dRes gaxlavT Sveicarieli profesori,

maia toraZe

fizikosi bednorci. es mianiSnebs, romsaqarTvelo saerTaSoriso samecnieroRonisZiebebis msoflio rukaze imkvidrebsadgils, rac mniSvnelovania axalgazrdobismecnierebisadmi interesis kidev ufrogaRvivebis TvalsazrisiT. Cveni qveynismTavrobis saxeliT monawileebs gavacaniiniciativa, rom es konferencia regularu-lad Catardes saqarTveloSi, imisda mixed-viT, Tu rogor aigeba samuSao grafiki immaRali rangis mecnierebisa, romlebic imy-ofebian Tbilisis saxelmwifo univer-sitetSi.

giorgi xubua, ivane javaxiSvilis sax-elobis Tbilisis saxelmwifo universite-tis reqtori:

_ CvenTvis didi pativia, rom nobelispremiis ori laureati _ aleqs miuleri dageorg bednorci Tbilisis saxelmwifo uni-versitetis sapatio doqtorebi gaxdnen.aranakleb saamayoa is, rom batoni miulerismowafe, aleqsandre Sengelaia universite-tis sruli profesoria.

moxaruli var, rom maRali donis kon-ferencia Tbilisis saxelmwifo univer-sitetSi Catarda da masSi monawileobda 15qveynis 40-mde cnobili mecnieri msofliosTiTqmis yvela kontinentidan. es aris didiaRiareba qarTuli sauniversiteto mec-nierebisa.

aleqsandre aleqsandrovi, longbor-gis universitetis profesori:

_ konferenciam Zalian maRal don-eze Caiara. aq Seikribnen adamianebi, rom-lebic am Tematikaze, minimum, bolo 20wlis ganmavlobaSi muSaoben. Cven erT-maneTs Zalian kargad vicnobT da es prob-lema dRemde yvelas awuxebs, radgan ma-Raltemperaturuli zegamtarobis said-umlo jer kidev ar amoxsnila. iseTi STa-beWdileba iqmneba, rom warmoiSveba kon-sensusi im ZiriTadi urTierTqmedebisTaobaze, romelic pasuxismgebelia ma-Ratemperaturuli zegamtarobis pro-cesze. yovel SemTxvevaSi, TbilisSi gam-arTul konferenciaze Cven, mciregamonaklisis garda, SevTanxmdiT, romkristaluri meseris rxevebTan urT-ierTqmedeba maRaltemperaturul ze-gamtarebSi umTavresia.

sasiamovnoa, rom aq vxedavT georg bed-norcs, romelmac aleqs miulerTan erTadaRmoaCina maRaltemperaturuli zegamtar-oba. maSin, roca isini am sakiTxze muSaobd-nen, stimuli iyo maRali kritikuli tem-peraturis aRmoCena eleqtronebisa da mes-eris rxevebis Zlieri urTierTqmedebissistemaSi.

am konferenciaze daisva konkretulisakiTxebi. kerZod, romeli urTierTqmede-ba agebs pasuxs efeqtze, rogor gavzardoTtemperatura, rom mivaRwioT oTaxis tem-peraturas, ris Sedegadac es aRmoCena Sei-Zens farTo gamoyenebiT mniSvnelobas.

Tavad Teoretikosi gaxlavarT da, bune-brivia, Teoriuli sakiTxebi mainteresebs.eqsperimentuli Sedegebis Sesaxeb aq bev-ri saintereso moxseneba warmoadgines. gan-sakuTrebiT ki aRvniSnav im jgufs, romel-ic dakavebulia SeRwevadobis siRrmis ga-zomvebiT. Zalian saintereso iyo profe-sor aleqsandre Sengelaias moxseneba.kidev damamaxsovrda, ramdenime moxseneba,sadac ganxiluli iyo magnituri velis SeR-wevadobis siRrme da misi damokidebulebatemperaturaze.

CemTvis mniSvnelovania, rom praqtiku-lad yvela (is adamianebic ki, romlebsac arsjerodaT), SeTanxmda, rom am masalebs aqvse.w. `polaronebi~ _ es aris eleqtronebi,romlebic Zlierad arian dakavSirebulimeserTan da isini vrceldebian meseris de-formaciasTan erTad.

am sakiTxebze jer kidev aRmoCenamdevmuSaobdi da vici, rom bednorci da mi-uleri, faqtobrivad, eZebdnen polaronebsaxal masalebSi. am konferenciis Semdegufro myarad var darwmunebuli, rom maTis ipoves.

sapatio doqtoroba niSnavs,

rom me am universitetis

akademiuri personalis wevri

vxdebi

iohanes georg bednorci, nobelispremiis laureati, Sveicarieli mecnieri:

_ mas Semdeg, rac Tqveni aRmoCena no-belis premiiT aRiniSna, ra Seicvalamyari sxeulebis fizikaSi?

_ Cven aRmovaCineT nivTierebissruliad axali klasi, romelSic zegamtar-

obas aravin eZebda. aRmoCenis Semdeg velo-diT, rom amis Taobaze mecnierebSigarkveuli skepticizmi daisadgurebda,magram, Cvenda gasakvirad, man Zalian didiaJiotaJi gamoiwvia. ramdenime adamianmadaijera, rom es simarTle iyo da Cveni Sede-gebi gaimeora, ramac kidev ufro myaraddaadastura, rom marTlebi viyaviT. amisSemdeg daiwyo arnaxuli bumi am mima-rTulebiT. Sedegad is miviReT, rom ze-gamtarobis kritikuli temperatura,romelic aRmoCenis dros 35 kelvini iyo,amJamad 135 kelvinia..

rac Seexeba am movlenis axsnas, jerjer-obiT, 20 weli gavida da mTeli msofliosmecnierebi Tavs imtvreven misi meqanizmisaxsnaze, magram, jerjerobiT, Sedegebi arCans.

didi progresia aRmoCenis praqtikuligamoyenebis, teqnikuri da inJinruli Tval-sazrisiTac. Tavidan Zneli iyo zegamtarikabelebis damzadeba, magram amJamad ukve

meore Taobis zegamtari kabelebi mzadde-ba, romlebic TavianTi monacemebiT ukvebevrad aWarbeben tradiciul denisgamtarebs, magaliTad, rogoricaa spilen-Zi.

maRaltemperaturuli zegamtarobisaRmoCenam, aseve, didi impulsi misca eqs-perimentuli meTodebis daxvewas da da-muSavebas. amitom, dRes, gacilebiT meti ar-senali gvaqvs esperimentuli kvlevebi-saTvis, rac, imis mimaniSnebelia, rom Sesa-Zloa, axali aRmoCenebis winaSe davdgeT.

_ albaT, sxva universitetebis sapa-tio doqtoric brZandebiT. ra SegrZnebaa,roca xedavT, rom Tqvens damsaxurebas aseafaseben da aRiareben?

_ ra Tqma unda, am momentebSi yo-velTvis meufleba siamayis grZnoba, rad-gan is saqme, romelic erTad gavakeTeT meda Cemma kolegam, aleqs miulerma, dafase-buli da Sefasebulia msoflios sxvadasx-va qveyanaSi. ra Tqma unda, sapatio doqtor-oba niSnavs, rom me am universitetis akade-miuri personalis wevri vxdebi, racCemTvis Zalian didi pativia.

aR mo C e n aaR mo C e n aaR mo C e n aaR mo C e n aaR mo C e n a

avstraliaSi moRvawe qarTveli mecnieris

leqciebi Tsu-SiavstraliaSi moRvawe qarTveli mecnieri, maTematikosi estate xmalaZe, romel-

mac SarSan warmatebuli studentisTvis stipendia daawesa, ramdenime kviraa, zustda sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakultetis IV kursis studentebisa da magis-trantebisTvis kiTxulobs intensiur kurss `Sesavali SemTxveviT procesTa Teo-riaSi da misi gamoyenebebi~. leqciebi noembris TveSi dasruldeba, ris SemdegacstudentTa am jgufTan muSaobas profesor estate xmalaZis asistenti gaagrZelebs.

gisenis universitetis profesorma Tsu-Si

sajaro leqcia waikiTxa

Tsu-Si stumrad imyofeba gisenis (germania) universitetis profesori lorenckingi, romelic, qarTvel da ucxoel mecnierebTan erTad, 2008 wlis seqtemberSiTsu-Si Caatarebs saerTaSoriso konferencias Temaze: `gardamavali periodi evro-pasa da kavkasiis qveynebSi~.

gisenis universitetsa da ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifouniversitets Soris didi xania, partnioruli urTierTobebi arsebobs. SarSan Tsu-is delegacia miwveuli iyo gisenis universitetis saiubileo dReebze, sadacqarTvelma profesorma aleqsandre Sengelaiam wamoayena saerTaSoriso konfer-enciis TbilisSi Catarebis idea, rasac mecnierTa da DAAD-is warmomadgenelTa mxri-dan mxardaWera mohyva.

am etapze profesori lorenc kingi samuSao Sexvedrebs atarebs Tbilisis sax-elmwifo universitetsa da DAAD-is warmomadgenlobaSi. 17-19 oqtombers profe-sorma lorenc kingma waikiTxa sajaro leqcia Temaze: `Tanamedrove geografiisaqtualuri sakiTxebi~.

mokled

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 13

axali interpretaciebi argonavtebze

saqarTvelosa da

kvipross Soris

urTierToba axal

Sinaarss iZens

konferenciis farglebSiTsu-is reqtorma giorgi xubuamda kviprosis universitetis hu-manitaruli fakultetis dekan-ma ioanis taifakosma ivane javax-iSvilis saxelobis Tbilisis sax-elmwifo universitetsa dakviprosis universitets SorisurTierTTanamSromlobis xe-lSekrulebas moaweres xeli. xe-lSekruleba saqarTvelos dakviprosis sauniversiteto sivr-ceebis daaxloebas, studenteb-isa da profesor-maswavlebleb-is mobilobis gaaqtiurebas Seu-wyobs xels. giorgi xubuam imedigamoTqva, rom or qveyanas Sorisarsebuli kulturuli urTier-Tobebis tradiciebi aRdgeba daaxal Sinaarssac SeiZens.

ioanis taifakosis gancxadeb-iT, kviprosis universitetis hu-manitarul fakultets SesaniS-navi inteleqtualuri potencia-li, Tanamedrove teqnikuri aR-Wurviloba da saberZneTTandakavSirebul dargebSi maRalidonis kvlevebis warmoebis Sesa-Zlebloba gaaCnia, rac mimdinareakademiuri wlidan orive univer-sitetisTvis karg winapirobadiqceva saxelSekrulebo punqte-bis Sesasruleblad.

mosazrebebi medeas

Tvalebze

konferenciis msvlelobaSiargonavtebis TqmulebasTandakavSirebiT ara erTi sain-tereso mosazreba gamoiTqva. mi-moixiles heliosis kolxurimemkvidreoba, aietis qveyana daargo homerosis tradiciaSi,medeas saxe Tanamedrove qarTu-li mxatvruli kulturis konte-qstSi, Tanamedrove berZnuldramaturgiaSi, italiur kul-turaSi: miTologiaSi, Tanamed-rove literaturis zogierT ni-muSSi, musikasa da ikonografia-Si. saubari van gogis, evripides,lars fon trierisa Tu pazolin-iseul medeasac Seexo. imsjelesargonavtikis teqstis ori tra-diciiT wakiTxvis audio-esTe-tikur efeqtsa Tu argonavtikisTemis asaxvis formebze bizanti-ur romanSi, argonavtebis miTisenigmatur logikasa Tu qris-tianul saxismetyvelebaze.

didi interesi gamoiwvia axal-gazrda venecieli mecnieris,filipomaria pontanis mox-senebam `medeas zmanebani~, ro-melSic igi pirveli saukunisdasawyisSi Seqmnili papirusisgragnilis (saxelwodebiT `Papi-rus Oxyrinchus 4712~) fragmenteb-is aRdgenas cdilobda.

`Papirus Oxyrinchus 4712~-is aszemeti fragmenti sami wlis win jo-van batista dalesiom gamosca.

mecnierebi varaudoben, rom essakmaod mwiri nawyvetebi argonav-tikis Temaze Seqmnili elinis-turi epikuri poeziis fragment-ebi unda iyos, romlis apoloniosrodoselTan kavSiri ucnobia.

aqve mogaxsenebT, rom berZe-ni poeti da filologi apolo-nios rodoseli Cv.w.aR-mde IIIsaukuneSi moRvaweobda. sworedman Seiswavla da literaturu-lad gadaamuSava argonavtebiskolxeTSi mogzaurobis amsaxve-li miTebi. `argonavtikis~ pirv-el or wignSi detalurad arisgadmocemuli argonavtebisgasamgzavreblad mzadeba dakolxeTamde gavlili gza. mesamewignSi medeas iasonisadmi siy-varulia aRwerili. meoTxe wig-ni ki samSoblosken mimavali ar-gonavtebis fantastikur mogza-

urobas eZRvneba. `argonavtika-Si~ koncentrirebuli faqtebissiuxve iseT STabeWdilebas qm-nis, rom apolonios rodoselicdilobda, araferi gamorCenodamis xelT arsebuli mdidaritradiciebidan.

ukanasknel wlebSi sagrZno-blad gaizarda interesi apolo-nios rodoselis `argonavtikis~mimarT. mecnierebi poemisleqsikur da stilistur anal-izsa Tu masSi warmodgeniliepikuri formulebis garCevasdidi yuradRebiT epyrobian.

filipomaria pontani TavismoxsenebaSi `POxy4712~-is ucno-bi striqonebis gamoaSkaravebasSeecada: pirveli da meore frag-mentis wakiTxvisa da interpre-taciis Semdeg irkveva, romsaubaria medeas sizmarze, rome-lSic igi aietis xarebis miergamofatrul Tavis sayvarel ia-sons xedavs. es ambavi apolonio-sis III wignSi moTxrobil medeascnobil sizmars hgavs. nawyvete-bis Tavmoyris Semdeg fili-pomaria pontani gvTavazobsstriqonebis wakiTxvis sakuTarmcdelobas: `man dafara Tavisigugebi uZilo quTuToebis qveS,TiTqos eZineboda~.

`Cven ar SegviZlia vivarau-doT, Tu rogor ganviTardebasizmari, ver vimsjelebT, ra kav-Siri aqvs mas rodoselis medeassizmarTan, romelSic medea Cae-reva da daexmareba iasons umZi-

mesi samuSaos SesrulebaSi. papi-rusis me-11 da me-12 striqonebiexmianeba apoloniosTan ia-sonisa da medeas pirveli said-umlo Sexvedris epizodis Sesav-als. es pasaJi imiTac aris sain-tereso, rom mas mohyvebasamedicino protokolis msgavsiram, romelic aRwers medeassasiyvarulo emociebs gmirisgamoCenisas. saeWvoa, rom es anal-ogiebi SemTxveviTi iyos~, - gan-martavs filipomaria pontani.

mecnieris azriT, papirusebiexeba poemas, romelic did yura-dRebas amaxvilebda medeasCaZinebis processa da sizmrisdawyebaze: es SeiZleba dakav-Sirebuli iyos im mosazrebebT-an, romlebic literaturaSimedeas TvalebTan dakavSirebiTfigurirebs (evripidedan apolo-niosamde da grilparceridan pa-zolinsa da ariel dorfmanamde).SesaZloa, es formulireba asevegvaxsenebdes aristoteles `fiz-iologiur doqtrinas sizmrebisSesaxeb,~ romelic Seesabamebaelinisturi epoqisTvis tipiurdainteresebas sabunebismetyve-lo mecnierebiT da rac apolo-niosis mier `argonavtikaSic"gaxlavT damowmebuli.

aristoteles traqtatis(sizmris fiziologiaze) mixed-viT `sizmrebi warmoqmnilia aRq-maTa moZraobiT grZnobiTi or-ganoebidan sisxlis gavliT ukan`SegrZnebis organomde" anu gu-lamde, romelic tradiciam, an-tikuri tragediebidan moyole-buli, gansazRvra rogorc sizm-ris WeSmariti adgili.

`zogadad rom vTqvaT, mjera,rom cota Tu uaryofs, rom poema,romlis fragmentebi Semonaxulia`POxy4712~-Si medeas sizmris war-moqmnasa da arss exeba. struqtu-rul da lingvistur doneze am naw-yvetebs bevri msgavseba aqvs ro-doselis mesame wignis pasaJebTan.es ori elementi SeiZleba sruladSeesabamebodes argonavtebisSesaxeb sxva cnobili elinisturipoemidan SemorCenil variants~, _acxadebs filipomaria pontani da`POxyrinchus 4712~-Tan dakavSire-biT sam ZiriTad problemas gamoy-ofs:

`Tu Cveni papirusis poemaapoloniosis argonavtikazeadrindelia, unda ugulebelvy-oT mirleeli asklipiadesmsjeloba, romlis mixedviT apo-loniosma yvelaferi gadmoiRokleonisagan. apoloniosi mar-Tlac pirveli iyo, vinc monol-ogebisa da sizmrebis axali lit-eraturuli modelebi Semo-itana? pirveli iyo is, vinc medeagmir qalad da siyvarulisa daqalurobis gansaxierebad da-gvisaxa? da rogor unda Sevafa-soT imis SesaZlebloba, romsaukuneebis Semdgom kleonisnaSromi yofiliyo valeriusflakusis argonavtikis wyaro?ra unda vuyoT axlandelTeoriebs, romlebic ugulebe-lyofen elinistur periodSimiTologiuri epikis tradiciisarsebobas?~

gadaylapa Tu ara

gveleSapma iasoni

Savi zRvis saerTaSorisouniversitetis profesorma,filologma da folkloristmaqeTevan sixaruliZem argo-navtebis Tqmulebis ucnobiversia warudgina msmenels. misimoxseneba saxviTi xelovnebis imZeglebs Seexo, romlebze war-modgenili epizodebic ar das-turdeba sayovelTaod cnobilmiTologiur tradiciaSi. amismizezi is gaxlavT, rom folk-loruli wyaroebi yovelTvis araisaxeboda werilobiT Zegleb-Si da droTa ganmavlobaSi davi-wyebas eZleoda.

Cvenamde moRweuli argo-navtebis Tavgadasavali liter-aturulad damuSavebuli ver-siaa. savaraudoa, rom mas safuZ-vlad daedo folkloruli siu-Jeti, romelsac zepirsityvier-ebaSi usaTuod eqneboda Sesa-bamisi varianti. amas adasturebsis faqtic, rom antikuri xanis av-torebi zogjer gansxvavebulinformacias gvawvdian Tqmu-lebis calkeuli epizodebisa dagmirebis Sesaxeb.

qalbatoni qeTevani argo-navtebis miTis erTerTi versi-is rekonstruqcias vatikanis mu-zeumSi daculi wiTelfigurulikiliqsis saSualebiT axdens.kiliqsze gamosaxuli gveleSapiadamians gadmoanTxevs piridan.SesaZloa vivaraudoT, rom esgmiri iasonia da gveleSapis miermisi gadaylapvisa da SemdegamonTxevis faqtTan dakavSire-biT adre arsebuli cnoba amJa-mindel TqmulebaSi ara gvaqvs.

`_ savaraudoa, rom mxatvar-ma kilisze Tqmulebis misTviscnobili epizodi gamosaxa,romelic droTa ganmavlobaSidaviwyebas mieca. sazogadod,gveleSapis mier gmiris gaday-lapva uZvelesi da universa-luri motivia. igi gveleSapissaxis semantikas ukavSirdeba,ramac iniciaciis ritualis mi-Tologiuri gaazreba ganapiro-ba~, _ aRniSnavs qeTevan sixaru-liZe.

gveleSapi rTuli miTolo-giuri saxea, masSi erTmaneTs er-wymis gvelisa da Tevzis sim-bolika Tu funqciebi, rasac misiqarTuli saxeli `gvelveSapi~mSvenivrad gamoxatavs. fizikur

ZalasTan erTad gveleSapi si-brZnis gansaxierebacaa. masTanziarebuli adamiani gansakuTre-buli SesaZleblobebiT aRiWur-veba. amisTvis ki mis wiaRSi,ufro sworad mucelSi unda Ca-suliyo, saidanac gardasaxuligamodioda.

`_ amgvari procesi gaazre-bul iqna, rogorc sikvdilisgziT RvTaebriobasTan ziarebada igi xelaxali Sobis semanti-kiT daitvirTa. rogorc Cans,gveleSapis mier gmiris gaday-lapva da amonTxeva arqaulimiTologiuri siuJeti iyo,romelic iniciaciis ritualsdaedo safuZvlad da romlisrudimentebi gvxvdeba msof-lios xalxTa folklorul-eT-nografiul masalebSi,~ _ aRni-Sna qeTevan sixaruliZem.

gveleSapTan mebrZol wmin-da giorgis ikonografiaSi xanTevzis, xan gveleSapis qerc-liseburi javSani acvia. qerc-liseburad ganlagebuli liTo-nis firfitebis msgavsi orna-menti brinjaos xanis kavkasiaSiaRmoCenil nivTebzec gvxvdebada mas Tevzifxuri ewodeba. amg-vari javSani romaelTa aRWur-vilobaSic Sedioda, magram misimiTologiuri semantika didixnis daviwyebulia.

kavkasiaSi rom gveleSapisZlieri kulti arsebobda,folklorul-eTnografiulimasalebic adasturebs: erTer-Ti miTis mixedviT, mTisnapralSi gawolilma gveleSap-ma gamozarda gmiri da masjaWvis perangi aCuqa, riTacgmiri uZleveli gaxada. gardaamisa, kavkasiis teritoriazedidi raodenobiT aris aRmoCe-nili megaliTuri figurebi –egreTwodebuli veSapoidebi.zogierT maTgans zurgze sawmi-si an cxvris tyavi aqvs amotvi-fruli, rac imaze migvaniSnebs,rom maT baraqianobisa da same-fo xelisuflebis mfarvelisfunqcia ekisrebodaT. sworedamis gamo icavdnen sagangebodxeze gamofenil sawmiss,rogorc RvTaebis simbolos.

qeTevan sixaruliZis azriT,argonavtebis TqmulebaSi saw-misis modaraje gveleSapis ar-seboba kavkasiur tradiciebsefuZneboda. aqedan gamom-dinare, ar aris gamoricxuli,rom iasonic yofiliyo gvele-Sapisgan gadaylapul gmirTaricxvSi, igi xom kolxeTSi immizniT Camovida, rom sakuTarqveyanaSi mefis statusiT dab-runebuliyo _ mefis taxtismisaRebad gmirs ki gamorCeuliZala, yovlismcodneoba da gan-Wvretis unari unda hqonoda.savaraudoa, rom miTisCvenTvis ucnob versiaSi iaso-ni ki ar itacebda sawmiss, ara-mad iniciaciis gziT moipoveb-da mas, rogorc samefo xelisu-flebis simbolos. vatikanismuzeumSi dacul wiTelfigu-rul kiliqszec albaT es mo-mentia asaxuli~.

maka ldokoneni

saerTaSoriso konferencia _ argonavtika da msoflio kultura

saerTaSoriso konferencia ̀ argonavtika da msoflio kultura~ ivane javaxiSvilis saxelobisTbilisis saxelmwifo universitetis klasikuri filologiis, bizantinistikisa da neogrecistikisinstitutSi 1-dan 3 oqtombramde mimdinareobda. konferencia saberZneTis kulturis saministrosa dasaqarTveloSi saberZneTis saelCos urTierTTanamSromlobiT Catarda.

sxvadasxva qveynis mecnierebma erTmaneTs sakuTari mosazrebebi gauziares. konferenciis ganmav-lobaSi maT saSualeba hqondaT, Tvalyuri edevnebinaT argonavitikis sferoSi warmoebuli Tanamed-rove gamokvlevebisTvis. samecniero diskusiebi sxvadasxva mimarTulebiT warmoebda: ̀ argonavtikada antikuri kultura~, ̀ argonavtika postantikur epoqaSi~, ̀ argonavtika Tanamedrove msoflioSi~.konferenciis dasrulebis Semdeg berZenma stumrebma saqarTveloSi is adgilebi moinaxules, sadacistoriam argonavtebis kvali dRemde Semoinaxa.

klasikuri filologiis, bizantinistikisa da neogrecistikis institutis direqtoris, profesorrismag gordezianis gancxadebiT, msgavsi konferenciebi kidev erTxel adasturebs, rom universitetimxolod saswavlo funqciiT ar ifargleba, aramed igi tradiciulad agrZelebs samecniero muSaobas,rogorc mecnierTa aqtivobis gamosavlenad, aseve studentebisTvis uaxlesi informaciis miwodebismizniT. rac Seexeba argonavtikis Temas, is marTalia uZvelesia, Tumca aqtualuroba ar daukargavs darogorc nebismieri WeSmaritad mecnieruli Rirebulebis problema, gamudmebiT kvlevas saWiroebs.

msoflio kulturamsoflio kulturamsoflio kulturamsoflio kulturamsoflio kultura

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge14

saxelmwifo aris droebiTi realobis avtonomia

forumSi givi alxaziSvilTan

universitetis stumariuniversitetis stumariuniversitetis stumariuniversitetis stumariuniversitetis stumari

_ `gamarjoba batono givi! Cveni vir-tualuri gacnoba Sedga~ _ literatu-rul forumSi `eblitfo~ Tqven ase gec-nobaT uamravi adamiani, vinc TqveniSemoqmedebiT interesdeba. urTierTo-bis aseT formaze gadasvla ram gikarnax-aT? Tqven kargad `miiReT~ da SeiTviseTkomunikaciis axali teqnologia maSin,roca Tqveni Taobidan zogierT maTganskompiuteris mimarT agresiac ki aqvs.mainc rogor migizidaT am `eSmakis ga-mogonilma~ ekranma?

_ aRmovaCine, rom mwerals sWirdebakomunikacia. misi sityva, leqsi, moTxro-ba Tu esse _ es aris komunikaciis saSu-aleba garkveul auditoriasTan, SensmkiTxvelTan. wignebi ar iyideba! wigneb-is tiraJi, rogorc wesi, ar aRematebaorasidan aTass. forumSi aTasobiT adami-ani gvexmianeba, vinc realurad waikiTxaCemi da sxvaTa teqstebi. es drom gviTxrada aq ukve buzRuni Tu 80-iani wlebis men-talitetiT siaruli absurdia. ise, wavit-rabaxeb da vityvi, rom Sinaganad novator-obis momxre viyavi, var da ase movkvdebialbaT... ar miyvars daxavsebuli azrovne-ba.

tariel Wanturia xumrobs xolme:`aTasma seroJam iswavla manqanis tarebada ra gaxda, me da Senc rom viswavloTo~.elementaruli mondomebaa saWiro, metiaraferi. Tavidan Cems leqsebs ver vaqvey-nebdi, Srifts ver vcvlidi, sasacilodReSi viyavi, magram ar Semrcxva da vis-wavle.

_ Tqven universiteteli brZandeb-iT da sainteresoa Tqveni SexedulebadRevandel studentur cxovrebaze.gsurT Tu ara, dRes universitetSi swav-lobdeT? Tu Tqveni dro jobda... modisTaoba, romelmac saerTod araferi icis,ra xdeboda sabWoTa periodis dros Tqve-ni studentobisas...

_ diax, samwuxarod, me viyavi sab-Wouri periodis studenti. am wlebis mi-marT nostalgias aTasi mizezis gamo nam-dvilad ar vgrZnob, Tumca maSin adamian-Ta Soris urTierTobebi politizirebu-li ar iyo, rac dRes ase menatreba. me var26 maiss dabadebuli da es universitetSiswavlis dros Cems tragediad iqca. yov-el dabadebis dReze jibeSi pasportimedo, radgan megobrebTan erTad qeifisdros Tavze dagvadgeboda xolme erTimaiori (suk-is kabinetidan), romelsacTavisi `kudebi~ hyavda da gvekiTxebod-nen: _ ras aRniSnavTo? mogexsenebaT, esiyo saqarTvelos damoukideblobis dRe,Cven es Zalian kargad vicodiT... merabkostava, SoTa CantlaZe ... xom absolu-turad gansxvavebulad moazrovne axal-gazrdebi iyvnen da 26 maiss universite-tis ezoSi Cveni Tavyriloba TvalSisace-mi iyo.

dRes visac unda swavla, aqvs is muxtida is survili, rom iswavlos, misTvisSesaniSnavi periodia. is wignebi, rac gve-natreboda, yovelTvis gamogvqonda kon-stantine gamsaxurdias Tu sxva didi mw-erlebis biblioTekebidan da Cumad vavr-celebdiT qseroaslebs. bednieri var,rom 1961 wels movxvdi unikalur bib-lioTekaSi, romelic saqarTveloSi pirv-el bibliofils _ Salva alxaziSvilsekuTvnoda. me 17 wlidan swored im bib-lioTekaSi gavizarde.

dRevandel studentebs ki metiTavisufleba aqvT Tundac im kuTxiT,rom rac Cven dros iyo problemuri, isdRevandeli TaobisTvis xelmisawvdomia.qalis da vaJis urTierToba tabudadebu-li Tema iyo, garkveuli kontrolis qveSviyaviT yvela. malviT absoluturad yve-laferi xdeboda, magram dRes es Tema Riaa.

amiT imis Tqma minda, rom dro Seicvalada axalgazrdobac ufro Tavisufalia.Tumca bolomde arc isini arian Tavisu-falni miuxedavad imisa, rom totali-taruli reJimi aRar aris. visac pasuxismge-blobis grZnoba aqvs, is verasdros iqnebaTavisufali.

RvTis winaSe raRac garkveuli SiSi xomgvaqvs yvelas. dostoevskis aqvs aseTigamoTqma: `Tu RmerTi ar arsebobs, maSinyvelaferi dasaSvebia~. ai, `yvelafrisdaSvebaSi~ rom gadavida, Tu gadadis Cve-ni damokratia, es aris cudi.

_ sabWoTa xelisuflebisTvis uni-versiteti yovelTvis iyo is kera, rom-lis wiaRSic gamoTqmul Tavisufalazrs, umeteswilad, igi angariSs uwevda.aq `azvirTebuli talRa~ xSirad abal-ansebda kidec xelisuflebis qmedebebs.universitets es misia ukve aRar akisria,radgan Tavisufali sityvis Tqma dResqveynis parlamentSic SeiZleba da uam-ravi demokratiuli instituti muSaobssazogadoebrivi azris formirebisTvis.amdenad, dRes prioritetulia ganaTle-ba politikis gareSe. sainteresoa Tqve-ni azri ganaTlebis reformaze...

_ Zalian Wkviani wminda mama ambobda(me xSirad vimeoreb am sityvebs), rom sax-elmwifo aris droebiTi realobis avto-nomia. am droebiTi realobis avtonomia-Si arian saministroebi da ministrebi, rom-lebic droebiTi realobis nawili arian.droebiTi realoba aris droebiTi imit-om, rom droebiTi realoba aucilebladSeicvleba xval, zeg... Sesabamisad, ga-naTlebis reformac an daixveweba, an movasxva xelisufleba da mas Secvlis. magramsaqarTveloSi ar SeiZleba iyos gamudme-buli revoluciuri cvlilebebi, radganCven ase saxelmwifod ver Camovyalibdeb-iT.

vxedavT, rom ganaTlebis prioritete-bi absoluturad Seicvala. ar momwons,rodesac klasikur filologiaSi nakle-bi yuradReba eqceva, magaliTad, ha-giografiuli Zeglebis kvlevas.

sabWoTa periodSi ideologiuri iyoyvela humanitaruli dargi _ es gaxldaTsaSineleba, amdenad ver vityvi, rom maSinukeTesi ganaTleba gvqonda. magram speci-fikur dargebs _ klasikur filologias,maTematikas, fizikas, biologias didi xe-lSewyoba hqonda da es dargebi xelSeux-

ebelic iyo im TvalsazrisiT, rom aq verCaakvexebdi marqss, engelss, lenins, sta-lins... amitom am kuTxiT gacilebiT uke-Tesi swavleba gvqonda.

dRes ki ar momwons is sistema, rode-sac bakalavriatis damTavreba arafersniSnavs, Tuki swavlas magistraturaSi andoqtoranturaSi ar gaagrZeleb.

_ universitetSi saswavleblad dResZalian pragmatuli Taoba modis. Tu adremoTxovna iyo filologiur specialobe-bze, SarSanac da welsac gamoikveTa, romabiturientebi ufro ekonomikisa da bi-znesis mimarTulebebs irCeven. es aixs-neba imiT, rom studentebi aqedanvezrunaven sakuTar keTildReobaze. rasityviT am tendenciaze, rogorc poeti,romlisTvisac sulieri sazrdo ufromets niSnavs, albaT, vidre materi-aluri?

_ 60-ianelebis mwerlobas rom gada-xedoT, maT publicistur werilebs Tva-li rom gadaavloT, ilia iqneba es, akakiTu vaJa... amas usaTuod karg tendenciadCaTvliT. me amaze ramdenime weli vimuSaveda erTi-ori werilic gamovaqveyne. guliukvdeba yvelas, rom qarTvel kacsekonomikuri cnobiereba ar aqvs. sulsomxebi arian vaWrebi. qarTveli kaci araris bunebiT racionaluri, vaWrobiskenmidrekili. ai, Cveni istoria: Tavadaznau-roba adga da Tavisi mamulebi dayida mx-olod imitom, rom briuselSi eqeifaT dapeterburgSi kargad eseirnaT an kargadCaecvaT. amiT isini daCaCanakdnen da, faq-tobrivad, kvdomis es procesi dainaxailiamac, akakimac da vaJamac.

saqarTvelo kapitalizmis gavlisgareSe uceb moxvda sabWour sistemaSi da,Sesabamisad, Sromis kulturac amitomaris CvenTan ase dabali. TandaTan, am`Sokuri Terapiis~ procesSi, adamianebisul ufro cdiloben, TavianTi cxovrebaaxal Targze gadaawyon.

sabWoTa periodSi yvelaze Rirebuliprofesia iyo medicina. mas ar Camouvard-eboda, aseve, Rvinis teqnologia. es is orisfero iyo, sadac didi fulis Sovna Sei-Zleboda. maSin cnobili iyo, rom filo-logi da humanitari did fuls ver iSovi-da, Tumca am mimarTulebaSic iyo erTiaseTi `xvreli~ _ disertacia. icavdnene.w. `tufta~ disertaciebs, magaliTad,Temaze: `leninis saxe qarTul poeziaSi~

da xdebodnen doqtorebi. maT `warmate-buli~ adamianebi erqvaT, hqondaT maRa-li xelfasi da privilegia, rac maTi cx-ovrebis weszec aisaxeboda. `mamamisi pro-fesoria da mas unda mivaTxovoT CveniqaliSvili~ _ es erTerTi gavrcelebu-li fraza gaxldaT da is dro rom wavida,kargia!

_ anu Tqven winaaRmdegi xarT sa-zogadoebaSi privilegirebuli feniswarmoSobisa, Tundac es iyos inteligen-cia? Cven dRes swored Semoqmedi adami-anebis miZinebis problemas ganvicdiT.iqneb amis mizezi is aris, rom aseT ad-amianebs aRar vafasebT, aRar wavaxa-lisebT, aqtiurad arenaze aRar ga-mogvyavs?

_ mwerali unda iyos Tavis adgilzeda unda akeTos is, rac unda akeTos.CemTvis ar aris saWiro araviTari privi-legia. nu Txouloben privilegiebs _`radgan Cven vwerT leqsebs damoTxrobebs, Cven mTavrobam unda gvar-Cinoso!~ aseT midgomas rom vaprotesteb,amis gamo bevri mwerali memtereba. amavedros, Semoqmedi adamianebisadmi mTavro-bis mxridanac araswori damokidebulebaa.qarTul mwerlobaSi arc erTi proeqti arxorcieldeba. aq laparaki ar aris pirda-pir dafinansebaze, stipendiis micemaze anfulis Cuqebaze. saubaria warmatebuliproeqtebis ganxorcielebis xelSewyoba-ze. rodesac me da tariel Wanturias kul-turis saministro uars gvetyvis Cvensmier Sedgenili qarTuli poeziis anTo-logiaze im erTaderTi mizeziT, romqarTuli poezia saxelmwifos priorite-ti ar aris, raRaze unda vilaparakoT?Cvennair patara qveyanaSi SeuZlebelialiteraturis bazris imedad datoveba. esniSnavs literaturuli kritikis kvdomas,dramaturgiis kvdomas, poeziisas da essaxezea...

_ riT axsniT Tundac im tendencias,rom qarTuli literatura suls Rafavs?es yvela namdvil qarTvels aRelvebs,radgan Cveni mwerlobidan aRar modis ismuxti, romelic sazogadoebisTvissaWiro _ sakvebi Rirebulebebis damkvi-drebas uwyobda xels?

_ Cven ase globalurad ar vfiqrobT.ai, magaliTad, bazarSi gaiyideba viRacwiTelTmiani gogos wigni saTauriT:`coli wavida saRalatod~. bazarma misca`dabro~ da es ukve sakmarisia. aq liter-aturaSi Carevaze ki ar aris laparaki, amSemTxvevaSi vexebiT, zogadad, kultur-aze zrunvis Temas. leqseni Tu Caenacv-la klasikas, es didi damsaxurebaa Cvenipresis, radiosi Tu televiziisa.CavTvaloT, rom, jerjerobiT, didi civ-ilizaciis ganapira poziciaze varT. Tum-ca civilizacia didad ar mxiblavs, rad-gan civilizacias kultura arafrad uR-irs da igi iseTive uRmerToa, rogorcglobalizacia. civilizacia da kulturaerTi da igive arasdros yofila. civili-zacia Tavisi sabazro kanonebiTkedelTan ayenebs kulturas _ es arisfaqti. amitom patara qveynebis xelisu-flebam unda gaacnobieros, ra gaakeToskulturis gadasarCenad. viRacebs fule-bi ki ar unda urigos, aramed erTi-oriSadrevani Cvenc unda gagvikeTos. dRes-dReobiT saqarTveloSi ar gamodis arcerTi literaturuli Jurnali, romel-sac kulturis saministro proeqtisdoneze mainc exmarebodes.

_ xelisuflebisTvis, dRes, mwerle-bi saSiSroebas namdvilad ar warmoad-genen, radgan isini politikur proces-ebSi aqtiurad aRar erevian. Tumca ume-tesobas sakmaod agresiuli poziciaaqvs da esec ganapirobebs maT gaucx-oebas dRevandeli politikisgan.aravin icis, qveyana amiT igebs Tuagebs, dRes `Tqma sjobs araTqmasa~ TupiriqiT, magram sainteresoa _ rasfiqrobs batoni givi alxaziSvili mw-erlis rolze aseT daZabul viTareba-Si?

_ 2003-Si moxda revolucia, giorgo-bis dRe iyo... is, rom SevardnaZe gadadgada es axalgazrdebi movidnen, amis pirve-li momxre viyavi. pirvel arxze gamovedida vTqvi: mxarSi davudgeT maT da erTadmivxedoT qveyanas-Tqo. es iyo Cvenidamokidebuleba. es azri dRemde ar Semi-cvlia. aqtiur politikaSi arasodes vyo-filvar. iyvnen mwerlebi parlamentSi damaT Tavi mogvWres, zogma dsT-s misca xma...Cems saTqmels ki leqsSi vambob xolme.mokled, asea...

* * *ase varsebobT, amboxidan amboxebamdeCndeba pauza erTwliani, Tormetwliani an oTxwlianida dRe-Rames viTvliT pulsiviT,gaxSirebuli sunTqvis siTbo minebs daorTqlavs,TvalSi Cagvxedavs gaognebis wuTi gulcivida davmunjdebiT, usityvobiT gavisusebiTda megafonebs, tele-arxebs Seesevianigiveobis usaxuri habitusebi...

29. 09. 2007

Znelia, ukomentarod datovo poetis leqsad naTqvami, miT ufro maSin, rodesacigi forumSi gepatiJeba... Cveni rubrikis stumaria givi alxaziSvili. adamiani, romel-ic politikaSi arasdros ereva, Tumca azri Tu moereva, arasdros ixevs ukan _ Tqvasmisi saTqmeli.

bunebrivia, mimdinare politikuri bataliebi da CvenTvis istoriulad kargad nac-nobi morigi isteria yvelas gvibiZgebs did politikaze sja-baasisken. Tavs aravin waagebs,Tuki imas ityvis, risi Tqmac ar eSinia. mTavaria, adamians ar eSinodes, rom misi sityve-bi mocemul istoriul periodSi SeiZleba popularulad sulac ar JRerdes, magramicodes erTi ram: rom misi sityvebis ukan qveynis momavali Taobis warmomadgenelTabedi dgas.

nino kakulia

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 15

wignis Tarowignis Tarowignis Tarowignis Tarowignis Taro

adamianis sunTqvasTan

gariTmuli wigni,

romelic mkiTxvels

`filosofiur gunebaze

daayenebs~

wignis `evdemosi _ meoresizmari (anu drois Sesaxeb)~ av-tori saqarTveloSi kviprosissagangebo da sruluflebianielCi leonidas pantelidisi gax-lavT. wigni berZnulidan Targm-na humanitaruli fakultetisklasikuri filologiis mima-rTulebis asocirebulma profe-sorma, Tsu-is xarisxis uzrunve-lyofis samsaxuris ufrosmairine darCiam. qarTuli gamoce-mis redaqtorebi arian: filo-sofiis doqtori, humanitarulifakultetis profesori da amavefakultetis xarisxis uzrunve-lyofis samsaxuris ufrosi anas-tasia zaqariaZe da cnobiliqarTveli mwerali, literatu-rul premia `sabas~ mflobeliSoTa iaTaSvili. wignis prezent-acia gaimarTa konferenciaze`argonavtika da msoflio kul-tura~ klasikuri filologiis,bizantinistikisa da neogrecis-tikis institutSi.

evdemosi platonis akademiiskviproseli msmeneli da aristo-teles megobari yofila. cicero-nis Tanaxmad, daaxloebiT Zv.w.aR-iT 359 wels igi fereSi mogzau-robisas mZimed dasneulebula.erT saRamos evdemoss gamoecxa-da RvTaebrivi silamazis Wabuki,romelmac gamojanmrTeleba dasamSobloSi dabruneba uwinas-warmetyvela (evdemosi gar-kveuli politikuri mosazrebeb-is gamo kviprosze ver Cadioda).evdemosi marTlac gamojanm-rTelda, magram male sirakusas-Tan maxloblad brZolaSi daiRu-pa da, amrigad, mxolod misi sulidabrunda `maradiul samSoblo-Si~. evdemosis sikvdiliT SeZr-wunebul aristoteles Seuqmnianawarmoebi _ dialogi `sulisSesaxeb~, romelmac Cvenamde vermoaRwia.

leonidas pantelidisis `ev-demosi - meore sizmari (anudrois Sesaxeb)~ axalgazrdakviproseli filosofosis, ev-demosis amqveyniuri cxovrebisukanasknel saRamos gad-mogvcems. mas kvlav RvTaebriviWabuki gamoecxadeba, droSi amog-zaurebs da Zveli niqoziis erT-erT kafeSi moaxvedrebs. iq Tav-moyrili axalgazrdebi da stu-dentebi evdemoss filosofiursaubarSi iwveven.

`mkrexelobad nu CamiTvliT,Cemi mokrZalebuli filosofi-uri Txzuleba aristoteles ms-gavsad rom davasaTaure. mindo-da xazi gamesva, rom filosofiisenas dro ar cvlis. wignis werisdros miznad visaxavdi, romnawarmoebis wakiTxva erTi amo-sunTqviT yofiliyo SesaZlebe-li, anu ise, rogorc operis ansimfoniuri musikis aRqmas axerx-ebs adamiani. didi survili mqon-da, `evdemosi~ xmamaRlac advilisakiTxavi gamxdariyo, anu teqs-ti adamianis sunTqvasTan yofil-iyo gariTmuli~, _ ganacxadawignis avtorma.

wignis wardgenaze qalbaton-ma irine darCiam wignis deda-azrze isaubra: `pantelidisis kv-levis daxmarebiT mkiTxveliTanamedrove filosofiuri az-ris siRrmeebs sruliad araor-

dinaluri formiT eziareba.STambeWdavia wignis avtoris in-teleqti, mdidari informacia,romelsac igi flobs. batonmapantelidisma qarTvel mkiTxv-els kidev erTxel misca saSu-aleba _ isaubros da ikamaTosfilosofiaze, anu uyvardes dapativi miagos sibrZnes~.

`evdemosi~ saukeTeso SenaZe-ni iqneba qarTveli mkiTxveli-sTvis. vinaidan masSi saintere-sod aris Sezavebuli antikuro-bis suli, dialogis platoniseu-li meTodi da XX saukunis Tan-amedrove mkiTxvelis safiqrali.profesor rismag gordezianisazriT, wigni qarTvel mkiTxvels`filosofiur gunebaze daay-enebs~.

almanaxi ̀ Taobebi~

dasafiqreblad

Taobebs gadaecema

almanaxi `Taobebi~ Tavisi`teqstebiTa da avtorebiT ka-leidoskops ufro waagavs, vidretradiciul literaturul ga-mocemas. masSi axali da Zvelinawarmoebebi yovelgvari lit-eraturuli niSnis, mimdinareo-bis, qronologiisa da Janrobrivigansxvavebis gareSea Tav-moyrili~, _ aRniSnavs almanax-is SesavalSi Tanamedrove poetilela samniaSvili.

almanaxis Seqmnis ideis avto-ria erovnuli biblioTekis mec-nierebisa da samoqalaqo ga-naTlebis departamentis direq-tori emzar jgerenaia. `Taobeb-is~ prezentacia 18 oqtombers,erovnul biblioTekaSi gaimar-Ta. pirvel nomerSi 68 avtorigaerTianda, romelTagan yve-laze ufrosi qalbatoni iza or-jonikiZe, umcrosi ki axalgazr-da poeti sandro lorTqifaniZe(xviara) gaxldaT. almanax `Taobe-bis~ konsultants, mweral givialxaziSvils miaCnia, rom saerTogulgrilobis fonze mwerlobamkiTxvelamde miRwevis nova-torul saSualebebs poulobs:`internet-sivrceSi qarTuli mw-erlobisTvis gamoCnda axali gzada imedia, rom igi TandaTandaibrunebs Tavis adgils, gamo-aRwevs savalalo viTarebidan~ .

marTlac, ukanaskneli wleb-is ganmavlobaSi virtualurisivrce qarTveli avtorebisTvismkiTxvelTan urTierTobisoriginalur saSualebad iqca.ukve erTi welia, rac sxvadasxvaTaobis mwerlebs saqarTvelosparlamentis erovnuli bib-lioTekis literaturuli foru-mi `eblitfoc~ maspinZlobs.`eblitfo~ 2006 wlis 18 oqtomb-ers gaixsna erTaderTi TemiT`saubrebi literaturaze~. ma-leve Caisaxa proeqt `TiTo-TiTos~ ideac.

`pirvelad, daviT yanCaSvilis(iorikis) poeziis saRamoze gamo-vacxadeT, rom male almanaxsgamovcemdiT, romelSic liter-aturuli saRamoebis maspinZleb-is TiTo nawarmoebi Sevidoda.amgvarad Seiqmna eleqtronuliliteraturuli Jurnali `TiTo-TiTo.~ rac Seexeba almanaxis sax-elwodebas _ `Taobebi~, igi lit-eraturaTmcodne merab Ra-RaniZem da zaza SaTiriSvilma Se-momTavazes~, _ ganacxada ero-vnuli biblioTekis mecnierebis,kulturuli programebisa dasamoqalaqo ganaTlebis departa-mentis direqtoris moadgilemgiorgi kilaZem.

almanaxis meore nomeri `eb-litfos~ axal proeqts _ saxel-wodebiT `yvelaze metad~ ganax-orcielebs. masSi Seva avtorisSerCeuli TiTo nawarmoebi, aqvedawers sakuTar mosazrebasac,Tu ratom Tvlis SerCeul nawar-moebs Tavis SemoqmedebaSi yve-laze mniSvnelovnad.

`vfiqrob, kidev erTi saxliSendeba literaturisTvis. mwer-lebs TavianTi Semoqmedebis das-abinaveblad da sulis mo-saTqmelad axali Weri eqnebaT~,_ ganacxada almanaxis prezent-aciaze poetma nato ingoroyvam.

wigni ̀ dafaruli Suqi~

SarSan SveciaSi

gamoica da wlis

saukeTeso wignis pre-

mia daimsaxura

dafaruli Suqi `qveynis gaCe-niseuli pirveli sami dRis Su-qia~, romelic adamianis samoTx-idan gamodevnis Semdeg Sewyda daebraelTa rwmeniT, mesiis mosv-lis dRisTvis aris Semonaxuli.sxva ganmartebiT, dafaruli Suqi`samyaros Sesaqmisi mTeli Svidi

dRis Suqia~. metaforulad ki igiadamianis Sinagani, WeSmaritididi Suqi gaxlavT _ `wmindawyaroseuli~.

wignis _ `dafaruli Suqi~ av-tori Tanamedrove ebraeli mwer-ali, mecnieri, kritikosi, liter-aturaTmcodne, nobelis premi-is laureati, Tanamedrove israe-lis literaturuli procesebismkvlevari, israelis pen-klubisTavmjdomare orcion barTanagaxlavT. misi Semoqmedeba 29enazea Targmnili. `dafaruliSuqi~ SarSan SveciaSi gamoica dawlis saukeTeso wignis premiadaimsaxura.

saqarTveloSi orcion bar-Tana pirvelad xuTi wlis win Cam-ovida da karga xani moandomaqarTuli xasiaTisa Tu sulisTaviseburebebis Seswavlas. swo-red maSin gauCnda survili,ebraul enaze gadaeTargmna qar-Tveli poetis leqsebi da reuvenenoxis (enuqaSvilis) daxmarebiTgalaktionis ocdaaTi leqsi Targ-mna kidec. reuven enoxi ivane jav-axiSvilis saxelobis Tbilisissaxelmwifo universitetSi moR-vaweobda, man Tavisi cxovrebissaukeTeso wlebi saqarTvelosada qarTuli mecnierebis ganvi-Tarebas miuZRvna, qarTuli lit-eraturis ara erTi Sedevri Targ-mna ivriTze. masve ekuTvnis or-cion barTanas `dafaruli Suqis~qarTuli Targmani.

`dafaruli Suqi~ pirveliwignia, romelic Tanamedroveebrauli enidan qarTul enazeiTargmna. es mniSvnelovani lit-eraturuli movlena 10 oqtomb-ers ivane javaxiSvilis saxelobisTbilisis saxelmwifo univer-sitetSi – saqarTveloSi israe-lis saelCos, Tsu-sa da arielissauniversiteto centris (samar-iaSi) xelSewyobiT gaimarTa.

`mixaria, rom am wignma swo-red Cvens universitetSi ixiladRis Suqi. gansakuTrebul mad-lobas movaxseneb Cvens stumars,israelis sagangebo da srulu-flebian elCs saqarTveloSi, ba-ton SabTai curs, romelic Zal-isxmevas ar iSurebs qarTul-ebrauli kulturuli Tu sauni-versiteto urTierTobebis gaR-rmavebis mizniT~, _ ganacxadaTsu-is reqtorma giorgi xubuam.

wignis gamomcemelma, profe-sorma amiran gomarTelma aRniS-na, rom, samwuxarod, qarTulkulturas israelSi naklebadicnoben. man mzadyofna gamoTq-va krebulis _ `aTi saukeTesoqarTuli moTxroba~ ebraulenaze gamosacemad.

ebrauli saxlis programebiskoordinatoris, zaira davaraS-vilis azriT, orcion barTanaTavis nawarmoebSi swored adami-

anis Sinagan Suqze saubrobs. gar-da amisa, avtori `dafarul Suq-Si~ zogadsakacobrio SekiTxvebssvams, romelTa nawils Tavadscems pasuxs, nawils ki mkiTxv-els utovebs dasafiqreblad.

prezentaciis bolos or-cion barTanam Sekrebil sazoga-doebas sakuTari wignidan naw-yveti waukiTxa: `dae, Tavadnawarmoebma isaubros TavisTavze. ar minda winaswar gagifu-WoT ganwyoba _ kiTxva xom in-timuri procesia mkiTxvelsa dawigns Soris.~

`Cemi gza~ anu zogi ram,

rac mariam

lorTqifaniZes

gaaxsenda

akademikos mariam lorTqi-faniZis dabadebidan 85-e, xolosamecniero-pedagogiuri moR-vaweobidan me-60 wlis aRsaniSna-vad `Tbilisis universitetis ga-momcemlobam~ gamosca wigni`Cemi gza (zogi ram, rac gamaxsen-da)~. masSi Rvawlmosili mecni-eris piradi mogonebebia warmod-genili. Sesavali werili wignisSemdgenels, Tsu-is humanitaru-li fakultetis IV kursis stu-dents levan kikviZes ekuTvnis.igi xazgasmiT aRniSnavs sakuTarimaswavleblis studentebisadmigansakuTrebul damokidebule-bas: `mariam lorTqifaniZe yove-

lTvis pativiscemiT epyrobamowafeebis azrs da maT Tavisu-fal moazrovneebad zrdis~.

ojaxi, bavSvoba, swavlis pe-riodi da megobrebi, maswavle-blebi, daZabuli cxovrebiseulimomentebi, moqalaqeobrivi po-ziciebi _ erovnuli istoriisada qarTuli enis dasacavad ga-mosvla, qarTveli akademiko-sebis erTi aqcia, saqarTvelosruseTTan SeerTebis 180 wl-isTavis iubiles CaSla, aseve afx-azeTisa Tu bagrationTa RvTi-uri warmoSobis sakiTxi, eqvTimeTayaiSvilis dakrZalva – es dasxva saintereso ambebi mariamlorTqifaniZis cxovrebidanstudentebis iniciativiT Seqm-nil am mokrZalebul gamocema-Sia Tavmoyrili.

gansakuTrebul yuradRebasipyrobs `bavSvobis ocneba~ da`Cemi ocneba~. rogorc irkvevaakademikosi mariam lorTqi-faniZe bavSvobaSi balerinobasada pianistobaze ocnebobda. am-Jamad ki misi ocnebebi sakuTarqveyanas dastrialebs:

`Cemi ocnebaa, moveswrosaqarTvelos gaerTianebas, CemssamSobloSi ar iyos amdeniumuSevari, daTrgunuli xalxi,amdeni maTxovari, gansakuTre-biT bavSvebi. Seiqmnas iseTipirobebi, rom axalgazrdobaucxoeTSi ar garbodes, vinc wa-sulia _ dabrundes... aucilebe-lia axalgazrdobis erovnulifaseulobebisadmi pativisce-miT, samSoblos siyvaruliTaRzrda... Cemma maswavleblebmada maTma mowafeebma miaRwiesimas, rom saqarTvelos istoriasaSualo skolaSi calke sagnadiswavleboda, gamocda bardebo-da. nu CavidenT imas mainc, risigakeTebac, miuxedavad didimcdelobisa, ver moaxerxes ko-munistebma~.

wignis bolos qalbatoni mar-iami rCevas aZlevs qarTvel ax-algazrdobas: `momaval studen-tebs vusurveb kargad gamoiy-enon dro, iswavlon, ikiTxonwignebi, gaxdnen maRali donisprofesionalebi, iyvnen WeSmar-iti mamuliSvilebi~...

jildo

ÂÅÄÒÃÉ ÌÏÀÌÆÀÃÀ maka ldokonenma

2007 wlis nobelis premiislaureati literaturis dargSibritaneli mwerali qali dorislesingi gaxda.

doris lesingi 1919 welsdaibada. misi literaturuli de-biuti 1950 wels Sedga romaniT`balaxi mReris~. lesingis yve-laze mniSvnelovan nawarmoebad`oqros dRiuri~ iTvleba, rome-lic 1962 wels gamoqveynda daimTaviTve msoflios ara erTiqalbatonis samagido wignadiqca. msoflio literaturulimemkvidreobis saganZurSi dorislesingis kidev orma wignma`zafxuli daisis win~ (1973 w.) da`mexuTe bavSvi~ (1988w) daimkvi-dra adgili.

SegaxsenebT, rom SarSan no-belis premia literaturis darg-Si Turqma mweralma orhan famu-qma miiRo.

nobelis mSvidobis premiislaureatad aSS-is yofili vice-prezidenti albert gori dasax-elda ekologiur problemasTanbrZolis saqmeSi gaweuli Rvawl-isaTvis. nobelis mSvidobis pre-miis mflobelebi sxvadasxvawlebSi gaxdnen: andrei saxarovi,mixail gorbaCovi, nelson mande-la, iasir arafati, lex valensa,jimi karteri.

nobelis premia fizikaSifrang alber fersa da germanelpeter griunbergs mianiWes e.w.`giganturi magnituri winaRobisefeqtis~ aRmoCenisTvis. teqno-logia, romelSic es efeqti gam-oiyeneba, saSualebas iZleva ko-mpiuterebis myar diskze uzar-

2007 wlis nobeliantebi

mazari raodenobis informaciaSevinaxoT. `giganturi magnituriwinaRobis efeqtis~ daxmarebiTukanasknel wlebSi myari diske-bi sakmaod miniaturuli gaxda.

nobelis premia medicinisdargSi internacionalur trios(italiel mario kapeks, britanelmartin evanss da amerikel oliv-er smits) gadaecema. aseTi gadaw-yvetileba nobelis komitetmakenWisyris Sedegebis SejamebisSedegad miiRo.

nobelis premia 10 milioniSveduri kronaa (1,4 milionidolari). Ceks sapatio diplom-Tan erTad nobeliantebi Svede-Tis mefis - karl XVI gustavisgandekemberSi, stokholmSi gama-rTul sazeimo ceremonialze mi-iReben. mSvidobis premiis gada-cema ki, tradiciulad, norvegi-is dedaqalaq osloSi moxdeba.

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge16

ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ

ÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉ

ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ

ÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×À

ÍÉÍÏ ÊÀÊÖËÉÀ

ÌÀÉÀ ÔÏÒÀÞÄ

ÌÀÍÀÍÀ ãÖÒáÀÞÄ

ÈÀÌÀÒ ØÀÅÑÀÒÀÞÄÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ: ÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ ÂÀÌÆ.1ÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ ÂÀÌÆ.1ÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ ÂÀÌÆ.1ÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ ÂÀÌÆ.1ÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ ÂÀÌÆ.1

22 10 34

ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:

ÂÉÀ ÌÀÜÀÁÄËÉ, ÆÀÆÀ ×ÉÒÀËÉÛÅÉËÉ,ÅÀáÔÀÍ ÂÖÒÖËÉ, ÍÉÍÏ ÜÉáËÀÞÄ,

ÍÏÃÀÒ áÀÃÖÒÉ, ÈÄÌÖÒ ÍÀÃÀÒÄÉÛÅÉËÉ

ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÓÀÃ?ÓÀÃ?ÓÀÃ?ÓÀÃ?ÓÀÃ? ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?

sauThemfTonis (didi britaneTi) uni-versitetis mecnierebma Seiswavles, Turogori zegavlena aqvs sabavSvo kvebisproduqtebSi Semaval danamatebs 3-dan 8wlamde asakis bavSvebis qcevaze. SerCeuli300 bavSvidan nawils SesTavazes sasmeli,romelic standartuli raodenobiT saRe-bavsa da konservantebs Seicavda, nawils ki_ iseTi sasmeli, romelSic saerTod ar iyomsgavsi danamatebi. pirvel jgufSi bavSve-bis qceva hiperaqtiuri gaxda, anu aRgzne-badobam zogierT SemTxvevaSi imdenad ma-Ral dones miaRwia, rom medikamentebiTCareva gaxda saWiro.

eqimebi adastureben, rom saRebavebisada konservantebis Semcveli sasmelis da-levis Semdeg, saskolo asakis bavSvebis 5%-10% egreTwodebul `yuradRebis defici-tis sindroms~ – ADHD (Attention deficit hyper-activity disorder) avlens. amgvari fsiqikurimoSlilobisTvis damaxasiaTebelia hiper-aqtiuroba, impulsuroba, cudi yofaqcevaskolasa da saxlSi. rogorc aRmoCnda, bi-Webi ufro metad eqvemdebarebian ADHD-s,vidre gogonebi. rac Seexeba ufrosi asakisbavSvebis qcevas, negatiuri cvlilebebimaTTanac aRiniSneboda, Tumca gamoxatvisxarisxi individualuri iyo.

`eqsperimenti TvalsaCinod da safuZv-

kvebis produqtebSi Semavali zogierTi danamati bavSvebSihiperaqtiurobasa da yuradRebis deficits iwvevs

lianad gviCvenebs, rom xelovnuri danama-tebi ADHD-is ganviTarebas uwyobs xels dauxvadaa nayinSi, sakonditro nawarmsa TusasmelebSi, romlebic bavSvebis kvebisracionidan aucileblad unda amoviRoT~,– miiCnevs kvlevis xelmZRvaneli joimistivensoni.

kvlevis Sedegebs britaneTis kvebismrewvelobis sabWos warmomadgenlebicgaecnen. maT ganacxades, rom produqtebisSemadgenlobidan nebismieri sakvebi saRe-bavis amoRebaa SesaZlebeli, garda konser-vantisa Sodium benzoate E211. am danamatisgauqmeba mwarmoeblebSi seriozul prob-lemebs gamoiwvevs. miuxedavad amisa, brit-aneli mSoblebi kategoriulad moiTxoven,kvebis mrewvelobam sabavSvo samzareu-loze izrunos.

gTavazobT im sakvebi danamatebis sias,romlebic xels uwyobs bavSvebSi ADHD –isganviTarebas:

Sanset yellow E 110 – yviTeli saRebavi;Carmoisine E122 – wiTeli saRebavi;Tartrazine E102 – axali saRebavi SuSxuna

sasmelebisTvis;Ponceau 4R E124 – wiTeli saRebavi;Sodium benzoate E211 – konservanti;Quinoline yellow E110 – yviTeli saRebavi;Allura red AC129 – narinjisferi saRebavi.

helovinis dResaswauli da gogra _ boroti sulebis dasafrTxobad

♦ ingliselma statistikosebma daadg-ines, rom nobelis premiis laureatebi sa-Sualod 2 wliT mets cxovroben, vidream premiaze nominirebuli maTi kolege-bi, romelTac es premia ver miiRes. osk-aris mflobeli kinomsaxiobebis sicocx-lis xangrZlivoba ki 3,6 wliT aRematebaam premiis nominantebisas;

♦ minesotas universitetis (aSS) mar-ketingis profesorma, fsiqologma joanmeiers livaim gaaanaliza sxvadasxva si-maRlis WerqveS momuSave adamianebisazrovnebis Taviseburebani. aRmoCnda,rom dabalWerian samuSao kabinetebSiTanamSromlebi gacilebiT koncentrire-bulebi, dakvirvebulebi da aqtiurebiarian, maRalWeriani ofisebi ki novatoru-li ideebis generirebas uwyobs xels;

♦ safrangeTis mefe ludoviko XV-shyavda ministri, gvarad silueti, rom-lis Sesaxeb uamrav paskvilsa Tu anek-dots Txzavdnen. erTxel karikaturazebatoni silueti misive Crdilis saxiTgamosaxes, ris Semdegac konturul nax-atebs siluetebi daerqva. fotografiisgamogonebamde amgvari portretebiZalze popularuli iyo;

♦ 700 inglisur ojaxSi Catarebulmagamokvlevam aCvena, rom ufrosklaselibavSvebi, romlebic televizorTanyoveldRe sam saaTze mets atareben,ufro xSirad anebeben swavlas Tavs (82%-iT meti maCvenebliT) vidre bavSvebi,romlebic dReSi 1 saaTis ganmavlobaSiuyureben televizors;

♦ erTi samuSao dRis manZilze mbeW-davis TiTebi 20 kilometrian gzas `gadi-an~;

♦ aSS-is mosaxleobis mxolod 55%-maicis, rom mze varskvlavia;

♦ dakarguli satelevizio pultebis6%-s Turme macivarSi pouloben;

♦ avstrielma bioqimikosebma aR-moaCines, rom adamianis oflSi 373 mfri-navi SenaerTia, romlebic jamSi TiToeu-li CvenTaganis individualur suns war-moqmnis;

♦ msoflioSi yvelaze didiaeroporti hartsfildi (aSS) weliwadSi73 000 000 mgzavrs emsaxureba.

13 oqtomberi reklamis dRea. pirveli sareklamo saqmianoba 1814 wels aSS-Sivolni palmerma daiwyo. igi sagazeTo farTis gayidvaSi kompaniebs 25% sakomisios arT-mevda. XIX saukunis cnobilma sareklamo agentma jorj pouelma 1865 wels bostonSisakuTari sareklamo saagento daaarsa, 1869 wels ki `rouelis amerikuli sagazeTocnobari~ gamosca, romelSic 500-mde amerikuli da kanaduri gazeTis tiraJi iyo mi-TiTebuli, rac im droisTvis sakmaod rTulad mosapovebeli monacemebi gaxldaT.1875 wels kompania `frensis uilend eieris~ mflobelebma e.w. `Ria kontaqtis~ praqti-ka SemoiRes: maT daadgines agentisTvis gankuTvnili sakomisios raodenoba im Tanxi-dan, romelsac gamomcemeli iRebda.

1946 wlis 14 oqtombers londonSi samoqalaqo inJinrebis institutis SenobaSistandartizaciis nacionaluri organizaciebis konferencia gaixsna. masSi 25 qveyanamonawileobda. konferenciaze standartizaciis saerTaSoriso organizaciis imJamind-elma prezidentma faruq sunterma wamoayena winadadeba _ 14 oqtomberi standarti-zaciis msoflio dRed daekanonebinaT, raTa xazi gaesvaT msoflio ekonomikis ganvi-TarebaSi standartizaciis mniSvnelobisTvis.

1922 wlis 17 oqtombers gaeros generalurma asambleam siRaribis winaaRmdegbrZolis saerTaSoriso dRe daawesa. 1996 wels msoflios qveynebis liderebma saerTa-Soriso samrewvelo samitze miiRes gadawyvetileba, orjer SeemcirebinaT (2015 wl-isTvis 800-dan 400 milionamde) im adamianebis ricxvi, romlebic SimSiliT ixocebian.

1945 wels, gaeros wesdebis ZalaSi Sesvlis Semdeg, 24 oqtomberi gaerTianebu-li erebis organizaciis saerTaSoriso dRed dakanonda. xolo generaluri asambleis1997 wlis rekomendaciiT, gaeros wevri yvela qveynisTvis es dRe saxelmwifo zeimadgamocxadda. gaeroSi Tavdapirvelad 51 qveyana gaerTianda. dRes misi wevri 191 qvey-anaa.

24-dan 30 oqtombramde ganiaraRebis kvireulia.

25 oqtomberi mSvidobisTvis mebrZol qalTa saerTaSoriso dRea. es TariRi,qalTa saerTaSoriso federaciis gadawyvetilebiT, 1980 wlidan aRiniSneba.

30 oqtomberi saavtomobilo transportis muSakTa dRea. cnobilia, rom msof-lioSi avtomobilebis raodenoba mosaxleobis raodenobasTan SedarebiT samjerswrafad izrdeba.

30 oqtomberi politikuri represiebis msxverplTa xsovnis dRea.

mniSvnelovani TariRebi

`helovini~ (halloween) erTerTi uZve-lesi da farTod gavrcelebuli dResa-swaulia, romelsac 31 oqtombers kanada-Si, did britaneTSi, irlandiaSi, espaneT-sa da laTinur amerikaSi aRniSnaven. Tan-amedrove helovini sxvadasxva kultur-is, adaT-wesebisa da tradiciebis Serwy-mis Sedegad Camoyalibda.

daaxloebiT 2 aTasi wlis win Zvelikeltebi (Tanamedrove irlandiis, ingli-sisa da, nawilobriv, safrangeTis terito-riaze mcxovrebi xalxebi) zafxuls axaliwlis wina Rames acilebdnen (axali welikeltebisTvis 1 noembers iwyeboda). maTmiaCndaT, rom 31 oqtombris Rames gar-dacvlilebi dedamiwaze brundebodnencocxali STamomavlebis saqmeebis Sesafa-seblad. am Rames Zveli keltebi borotisulebis dasafrTxobad gareuli cxove-lis qurqiT imosebodnen.

qristianobis gavrcelebis SemdegaraerTi warmarTuli dResaswauli aikrZa-la. romis papma bonifacius IV-m 1 noem-beri yovelTa wmindanTa dRed gamoacxa-da da, mas Semdeg, 1 noembers kaTolikewmindanebisa da mowameebis sulebs ixse-nieben.

`helovini~ tradiciebiT amerikamacgaamdidra. 31 oqtombris Rames sakarnava-

lo kostiumebSi gamowyobili bavSvebikardakar dadian, maspinZlebi ki bavSvebsuxvad asaCuqreben.

`helovinis~ ganuyreli atributia ga-moSignuli gogra amoWrili TvalebiT dapiriT. gograSi anTebul sanTels deben.es tradicia irlandiuri miTidan iRebssaTaves. miTi Zunw jekzea, romelmac or-jer moatyua eSmaki. roca jeki gardaicv-ala, RmerTma igi miwaze daabruna daboroti Zalebis SesaSineblad Tvalebisadgilze mogizgize naxSirebi daumagra.swored amitom, Zveli irlandielebi daSotlandielebi vaSlebisa da kartofil-isgan jekis sazarel saxes Wridnen. aSS-Si ki am mizniT gogrebis gamoyeneba daiw-yes.

gagviZlebs Tu ara qaRaldis saxlebi

statistikurma gamokvlevebma aCvena,rom amerikelebis mier yovelwliurad ga-dayrili muyaos qaRaldebisgan qveynismTel sazRvarze 15 metri simaRlis kede-li aSendeboda. amis gamo amerikelebmagadawyvites, farTod gamoeyenebinaTmSeneblobaSi `qaRaldobetoni~ - port-landcementisa da qviSis SenaerTi,romelsac danakuwebul makulaturasumateben. `qaRaldobetoni~ gamoirCevasimsubuqiT (misi 50-80% qaRaldia), igikargi Tboizolatoria da sxva samSeneb-lo masalebze 20-30%-iT iafi jdeba.

pirveli patenti cementisa da qaRald-isgan damzadebul samSeneblo masalebzegasuli saukunis 20-ian wlebSi gaica, Tum-ca, maSin aravin dafiqrebula makulatur-is gamoyenebis problemebze. dResdReo-

biT ki aSS-Si agebul asobiT SenobaSi`qaRaldobetoni~ warmatebul eqspluat-aciaSia. xolo qalaq maratonSi (texasisStati) ukve meore aTwleulia, rac qaRal-dis sastumro dgas.

xelovnebis nimuSebis efeqturad gawmendis axali saSualeba

italieli restavratorebis jgufmaSeimuSava axali teqnologia, romelicsaSualebas iZleva xelovnebis nimuSebi:Zveleburi freskebi, suraTebi da qan-dakebebi maqsimalurad efeqturad gaiw-mindos.

florenciis universitetis profe-sorma, doqtorma piero balionim TaviskolegebTan erTad specialur gelSikobaltisa da rkinis oqsidis nawilakebimoaTavsa da magnituri Rrubeli miiRo.

Rrublis 50 nm diametriani forebi mkv-levarebma mikroemulsiiT Seavses – esgaxldaT surfakatanis molekulebisganSemdgari naerTi (sapnismagvari, zedapir-ulad aqtiuri nivTiereba), romelicgasawmendi obieqtis zedapiridan WuWysSreebad aZrobs.

gawmendis amgvari meTodi martivi daiolia: zedapirs ramdenime milimetrgels wausvamen da 10 wuTidan 1 saaTamde(dabinZurebis xarisxis Sesabamisad) gaaC-ereben. warmoiqmneba firfita, romelsacmagnitiT moacileben.

gelis safuZvelze damzadebul gamw-mend sistemebs, marTalia, adrec iyenebd-nen, magram maT xSirad uaryofiT Sede-gamde mivyavdiT – webovnebis gamo isiniagresiuli gamxsnelebis gareSe Zneladscildebodnen gasawmend zedapirs, racnimuSebis dazianebis mizezi xdeboda.

balionis meTodebs mTel msoflioSiiyeneben. kolegebTan erTad igi sienisada florenciis taZrebSi aRorZinebis pe-riodis naxatebis aRdgenaSi monawileob-da. rac Seexeba axal _ nanoteqnolo-giur meTods, misi gamocda Zveleburfreskebze warmatebiT dasrulda.

gverdi moamzada maka ldokonenma

cifrebi da faqtebi