Podizanje i odravanje vonjaka i vinograda pitanja i odgovori za I kolokvijum mart / april 2013.

Biotehniki fakultet Podgorica - Podizanje i odravanje vonjaka i vinograda pitanja i odgovori za I kolokvijum april 2014.

Univerzitet Crne Gore

Biotehniki fakultetPodgorica

Postdiplomske specijalistike studije - IV godina- Voarsko vinogradarski smjer

Predmet: Podizanje i odravanje vonjaka i vinograda

Pitanja i odgovori za I kolokvijum1. Kako se dijele voni zasadi u odnosu na intenzitet?

Voni zasadi se po intenzitetu gajenja dijele na: ekstenzivne, poluintenzivne, intenzivne i livadske vone zasade.

2. Kako se dijele voni zasadi u odnosu na namjenu?

Voni zasadi se po namjeni dijele na: proizvodne i demonstrativne, zatim imamo grupu u koju spadaju ogledni, sortni, kolekcioni i matini zasadi, slijede prirodni vonjaci, drvoredi, vjetrozatitni pojasevi i pokretni vonjaci.

3. ta su ekstenzivni voni zasadi?

Ekstezivni zasadi su zasadi starog, autohtonog naina gajenja voa, koji se karakteriu velikim rastojanjima u redu i izmeu redova. Kao podloge uglavnom se koriste generativne podloge (sijanci), a sortiment je uglavnom lokalnog, autohtonog tipa, otporniji na bolesti i tetoine, tj. prilagoeniji matinom podruju gajenja. Ovi zasadi kasno prorode, dugovjeni su, a prinos po jedinici povrine je relativno nizak. Prvih desetak godina slobodna povrina izmeu sadnica se moe koristiti za uzgoj raznih meukultura. Ranije su ovi zasadi bili vie zastupljeni, dok ih je danas sve manje.4. ta su poluintenzivni voni zasadi?

Poluintezivni voni zasadi su oni zasadi kod koji se koriste vegetativne (bujne i srednje bujne) podloge koji rano prorode (trea godina), koji daju visoke prinose po jedinici povrine i u njima se sprovode klasine agrotehnike mjere (odravanje uzgojnog oblika, navodnjavanje, adekvatna zatita od bolesti i tetoina, odravanje zemljita, itd.), a eksploatacioni vijek im je do 30-tak godina. Kod nas su najvie zastupljeni zasadi ovakvog tipa.

5. ta su intenzivni voni zasadi?

Intenzivni zasadi voa su oni zasadi kod kojih se koriste najmanje bujne podloge koje prorode u drugoj godini nakon sadnje, a eksploatacioni vijek im je od 15 do 20 godina. Kod ovih zasada se primjenjuje sva neophodna i raspoloiva agrotehnika. Ovakvi zasadi su obino pokriveni protivgradnim mreama, prihrana biljaka se vri preko sistema za navodnjavanje, zatita je komletna, a prinosi po jedinici povrine su visoki. Kod podizanja ovakvih zasada, investicija po jedinici povrine je najvea. Punu rodnost postiu tokom 5 6 godine nakon sadnje. Zastupljeni su samo kod onih vrsta kod kojih postoje najslabije bujne podloge (jabuke, kruke, trenje, mandarine, pomorande). U Crnoj Gori ima vrlo malo ovakvih zasada. Jedan od njih je zasad od 3 ha masline, panske sorte Arbekina koje su AD Plantae podigle 2006. godine u blizini Podgorice. Rastojanja u redu izmeu stabala maslina je oko 1 metar.

6. ta su livadski zasadi voa?

Livadski zasadi voa su jo u fazi eksperimenta u nekim zemljama sa razvijenim voarstvom. Prilikom zasnivanja livadskih zasada, po ha se sadi od 50.000 do 70.000 sadnica. Rezidba se obavlja koenjem, a berba se izvodi kombajnom. Primjer su livadski zasadi breskve ranih sorti (period zrenja - poetak juna), koji se poslije berbe pokose, a do kraja vegetacije izbiju novi ljetorasti, koji do kraja jeseni uspiju i da diferenciraju cvijetne pupoljke za narednu godinu. Poslije berbe naredne godine, ponovo se vri kosidba, pa sve u krug.7. ta su proizvodni zasadi voa?

To su najintenzivniji i najrentabilniji zasadi voa, organizovani na ekonomskim parametrima, potujui voarsku struku. Podiu se od jedne ili od nekoliko komercijalnih (visokorodnih) sorti. Ovakvi zasadi imaju prednost kod realizacije plodova na tritu (najraniji i najkvalitetniji prinos), ali imaju i vei rizik od nedovoljne rodnosti kod nepovoljnih klimatskih uslova u nekim godinama (dosta ulaganja, a izraena i pojava bolesti i tetoina kod ovako intenzivnih zasada). Kod ovih zasada se primljenjuju sve agrotehnike mjere, kao npr. navodnjavanje, prihrana putem sistema za navodnjavanje, sa akcentom i na one mjere koje tite od grada, zasjenjivanje, itd.Najei proizvodni zasadi su homogeni zasadi od jedne vrste, a nekoliko sorti. Zasadi od vie vrsta su uglavnom mali i podiu se za sopstvene potrebe, na okunicama. Meutim, nekada se i u proizvodne svrhe podizali zasadi od dvije ili vie vrsta (orah i kajsija, trenja i vinja i sl.).

Jednosortni voni zasadi su takoe proizvodni zasadi koji se mogu podizati samo kod onih sorti koje su samooplodne, npr. kao to je sorta masline utica, Oblainska vinja, mandarina Uniu i sl.

8. ta su demonstrativni zasadi voa?

Demostrativni ili pokazni zasadi voa su oni koji se podiu zarad prikazivanja neke nove vrste, sorte, naina gajenja (uzgojnog oblika) ili agrotehnike mjere, u nekom voarskom podruju ili oblasti. Ovakvi zasadi bi trebalo da se podiu planski, sa jasnim namjerama i da su locirani u blizini prometnih puteva ili u zoni gdje se u veem obimu gaji voe, kako bi se pratili rezultati a zasadi bili dostupni na uvid svim zinteresovanim proizvoaima. 9. ta su ogledni, sortni, kolekcioni i matini zasadi voa?Ogledni, sortni, kolekcioni i matini zasadi voa su oni zasadi koji se podiu, uglavnom, u sklopu oglednih imanja instituta, fakulteta, poljoprivrednih kola, ili ak i naprednijih kompanija. Kod ovih zasada se primjenuje najsavremenija agrotehnika, kompletna zatita, a osim za dobijanje plodova, prvashodna namjena ovih zasada je ispitivanje agrobiolokih osobina vrsta, podloga i sorti, a slue i za uzimanje kalem granica i reznica za dalju multiplikaciju i ispitivanje.10. ta su prirodni vonjaci?Prirodni vonjaci su oni vonjaci koji su nastali kalemljenjem samoniklog voa, direkno u prirodi i to a u onim sluajevima kada na jednom mjestu imamo veliki broj samoniklih (divljih) voaka. Poznati su ovakvi vonjaci kod ljive okalemljene na danji, pitomog ipka kalemljenog na divljem, ili sortnog rogaa kalemljenog na samoniklom rogau.

11. Pojam drvoreda voarskih kultura?

Drvoredi od vonih stabala se nalaze pored puteva veeg ili manjeg znaaja i obino se postavljaju u jednom ili u dva reda. Razne su namjene ovih drvoreda, od vjetrozatitne do ukrasne. Uglavnom se koriste vrste i sorte koje ne zahtijevaju veu njegu, a daju i kvalitetno drvo. Orah je najpovoljnija vrsta za ovu vrstu zasada, a kod nas se u vidu drvoreda sade smokva i ipak.12. Pojam pokretni vonjaci i zato se oni koriste?

Sami naziv govori kakvi su to vonjaci. Mogu se zvati jo i prenosivi. Pokretni vonjaci se, u eksperimentalne svrhe, koriste u Izraelu, na nain da se neke sorte breskve i kajsije sade u veim kontejnerima i u zimskom periodu se nose na vee nadmorske visine radi zadovoljenja potrebe za sumom niskih temperatura kod diferenciranja cvetnih pupoljka. Nakon odreenog perioda vraaju se u toplo podneblje, gdje brzo procvjetaju, a plodovi im rano sazru, pa postiu i visoku cijenu na tritu.13. Kako se dijele vonjaci u odnosu na visinu debla?

Ova podjela zavisi prije svega od podloge, vrste, sorte, (naina formiranja) uzgojnog oblika i sl. Slabla mogu biti niska u vidu grma (visina debla 40 do 60 cm.), srednje visoka (visina debla 60 do 100 cm.) i visoka (visina debla preko 100 cm.). Nekada je veina vonjaka imala visoka debla, slobodnu krunu i velika rastojanja. Vremenom su postojee sorte i podloge mijenjane u manje bujne, da bi se danas, za podizanje plantaa, uglavnom koristile srednje i slabo bujne podloge i sorte. Plantae sa slabo bujnim podlogama ranije stupaju u rod, ranije postiu punu rodnost, a i upotreba agrotehnikih mjera i mehanizovane berbe je mnogo laka.14. Kako se dijele vonjaci u odnosu na oblik krune?

Oblik krune moe biti slobodan, tj. sa minimalnom ili skoro bez intervencije ovjeka, gdje svaka voka svoju kronju formira slobodno, a takoe oblici krune mogu biti i oni gdje ovjek u znaajnoj mjeri svojim djelovanjem (rezidbom) mijenja prirodni oblik kronje. Najei oblici kronji su paliri, palmete (kosih grana, palmete vodoravnih grana) dok danas preovladava vretenasti grm, gdje se formira voica, a u spiralnom obliku oko nje se formiraju rodne granice. Neke vrste kao orah, na primjer, i dalje se gaje u vidu slobodne krune.

15. Podjela gajenja vinove loze u odnosu na oblik stabla?

Prema obliku stabla, vinogradi se dijele na: vinograde sa vertikalnim stablom (palir) i vinograde sa horizontalnim stablom (tenda, pergola).

16. Podjela vinograda sa vertikalnim stablom?

Vinogradi sa vertikalnim stablom se mogu podijeliti na one u kojima su zastupljeni sistemi gajenja sa zadebljalom glavom i sa izduenim stablom.17. Podjela vinograda prema visini stabla?

Vinogradi mogu biti podijeljeni prema visini stabala vinove loze koja se nalazi u njemu, tj. vinogradi sa: niskim stablom (do 50 cm visine), srednje visokim stablom (50 do 80 cm visine), visokim stablom (preko 80 cm visine) i horizontalni paliri (sa stablom visine od preko 2 metra).18. Koje vone vrste moemo planirati na ravniarskim terenima?

Na ravniarskim terenima, gdje se mraz ee pojavljuje, planiramo zasnivanje zasada sa otpornijim vonim vrstama, kao to su: jabuka, kruka, vinja i sl.19. Koje vone vrste moemo planirati na nagnutim terenima?

Na nagnutim terenima gdje se manje zadrava hladan vazduh, moemo planirati podizanje vonjaka sastavljenih od vonih vrsta koje su osjetljivije na mraz, a to su: trenja, kajsija, badem, i sl.

20. Koje su podloge bolje za podizanje vonih zasada na nagnutim terenima?

Na visoijim i strmim terenima humusni sloj zemljita je tanji, zemljite je siromanije sa hranjivim elementima, pa o ovome treba voditi rauna kod izbora, ne samo vrsta, ve posebno i podloga za voke. Za ovakve terene pogodnije su generativne nego vegetativne podloge. Generativne podloge imaju moniji korijenov sistem, koji omoguava bolje iskoriavanje vlage iz zemljita, a pogodan je i za vezivanje skeletnog zemljita tj. spreava eroziju zemljita.21. Za koliko dana, sa porastom nadmorske visine, kasni kretanje vegetacije, cvjetanje i zrenje?

Poznato je da sa porastom nadmorske visine opada temperatura vazduha i srednja godinja temperatura se smanjuje za 0,3 0,4 oC tako da za svakih 100 m.n.v. kretanje vegetacije, cvjetanje i zrenje voa kasni za oko 3 dana. Na velikim nadmorskim visinama ljetnje sorte postaju jesenje, jesenje postaju zimske, a zimske ne mogu da sazru.22. Kako utie smanjenje sadraja CO2 u vazduhu, na vegetativni prirast, listove, plodove i sadraj eera u plodu?

Sa porastom nadmorske visine smanjuje se sadraj CO2 u vazduhu, to uzrokuje sitnije listove i plodove kod voaka, smanjuje se vegetativni prirast i sadraj eera u plodovima, a poveava se sadraj kisjelina i vitamina C. 23. Da li su plodovi bolje obojeni ako se stabla nalaze na veim ili na niim nadmorskim visinama?

Na veim nadmorskim visinama, zbog bolje insolacije i manjeg prisustva CO2, plodovi su bolje obojeni.24. Koliko je puta juna ekspozicija vie osvijetljena od sjeverne?

Juna ekspozicija primi 3 puta vie svjetlosti od sjeverne, a za 1,2 puta od istone i zapadne. Pored nadmorske visine i ekspozicija je vaan korektor toplotnog i svjetlosnog reima. 25. Za koliko dana vegetacija prije poinje na junoj u odnosu na sjevernu ekspoziciju?

Vegetacija prije poinje na junoj u odnosu na sjevernu ekspoziciju minimum za tri dana, ako se radi o istoj nadmorskoj visini. Ako na junim poloajima voe moe da se gaji do 1.300 m.n.v. na istom podruju, iste vrste voa se mogu gajiti do nadmorske visine od 1.100 m. 26. Navedi vanije karakteristike june, sjeverne, istone i zapadne ekspozicije?

Ekspozicija ili poloaj terena prema stranama svijeta utie na svjetlost, temperaturu i vlanost. Svaka ekspozicija ima svoje povoljne i nepovoljne osobine. Pozitivan aspekat june ekspozicije je taj to se na ovim parcelama zemljite u proljee bre zagrijeva, vee je osunavanje zasada, ime se podstie ranije kretanje vegetacije. Negativni aspekti junih ekspozicija su to nakon ranijeg cvjetanja mogu da se jave pozni proljeni mrazevi i visoka temperaturna kolebanja, to moe dovesti do izmrzavanja i prouzrokovati oteenja biljaka i smanjenje prinosa. June ekspozicije su takoe vie sune, o emu treba voditi rauna kod projektovanja podloga, sorti i naina navodnjavanja. Na podruju crnogorskog primorja dolazilo je do znaajnijih izmrzavanja agruma na junim ekspozicijama, mnogo vie nego na sjevernim. Jedna od mjera za zatitu voaka od ranijeg kretanja vegetacije je i kreenje debla.

Sjeverne ekspozicije su bolje za kajsije, a esto i za ljive, vinje, ribizle, maline i sl. Zbog kasnijeg kretanja vegetacije, na podrujima gdje su proljeni mrazevi esta pojava, preporuuje se podizanje vonjaka na terenima sjeverne ekspozicije.

Istone ekspozicije su pogodne za gajenje voa, jer su na ovim terenima biljke manje izloene napadima bolesti i tetoina, a rosa i vlanost vazduha brzo opadaju. Meutim, ovi tereni su vie izloeni tetama od slane jer prvi suneni zraci izazivaju naglo topljenje zamrznutih cvijetnih pupoljaka koji potom uginu. Na zapadnim pozicijama sunevi zraci kasnije i sporije odmrzavaju pupoljke i tete od mraza su manje. 27. Kako na odreenu lokaciju utiu vee vodene povrine?

Pri ocjeni lokacije treba uzeti u obzir i uticaj veih vodenih povrina (primjer: Skadarskog jezera) koje poveavaju relativnu vlanost vazduha, poboljavaju svjetlosni reim, smanjuju temperaturna kolebanja, utiu na kasnije kretanje vegetacije, kao i na njeno produavanje tokom jeseni. Sa ovakvih terena kvalitet plodova je veoma dobar. Negativan uticaj je da se usled poveane vlage u vazduhu, bre i intenzivnije razvijaju bolesti i tetoine.28. Koji se klimatski faktori prouavaju prije podizanja vonih zasada?

Prouavaju se: toplotni reim, svjetlosni reim, vodni reim (padavine), vjetrovi, mrazevi, itd.29. ta se osim klimatskih i zemljinih faktora uzima u razmatranje prilikom podizanja vonih zasada?

Biljni indikatori (divlje vrste) i istorijat gajenja voa na tom podruju (razgovori sa lokalnim stanovnitvom, literatura).

30. ta je vegetaciono vrijeme a ta vegetacioni period?

Treba razlikovati vegetaciono vrijeme tj. broj dana ili asova sa aktivnom temperaturom (npr. preko 8 oC ili preko 10oC) i vegetacioni period koji predstavlja broj dana ili asova aktivne temperature potrebne za odreenu vrstu ili sortu. Ako je vegetaciono vrijeme krae od vegetacionog perioda neke sorte, ona ne moe normalno da vegetira i sazre. Isto tako nije poeljno mnogo due vegetaciono vrijeme od vegetacionog perioda jer tada moe da doe do ponovnog jesenjeg vegetiranja sa cvjetanjem. Ova pojava se jo vie izraava u sluaju ljetnjih sua, a toplih kiovitih jeseni (ovakav primjer imamo u junim krajevima Crne Gore kod gajenja nekih sorti kruaka, kod oblainske vinje, pomorandi i sl.).

31. Koliko dana sa temperaturom iznad 15oC treba da ima neko podruje da bi ga nazvali pogodnim za gajenje odreene kulture (npr. vinje, jabuke jesenje, zimske sorte, breskve)?

Neophodan broj dana sa temperaturama iznad 15oC na nekom podruju, da bi ga nazvali pogodnim za gajenje sledeih kultura, iznosi: za vinje 80 90 dana, za jesenje sorte jabuke 90 105 dana, za zimske sorte jabuke 115 do 125 dana, a za breskve 120 130 dana. 32. Od kog do kog datuma se najee obrauju meteoroloki podaci za vegetacioni period?

Kod uoptene obrade meteorolokih podataka za gajenje voa, kao vegetacioni period se uzima vrijeme od 1. aprila do 31. oktobra. Samo za terene sjeverne Crne Gore, sa veim nadmorskim visinama, za ovaj period treba uzeti vrijeme od 1. maja do 30 septembra.33. ta je primarni a ta sekundarni ekoloki faktor?

Najee se klima smatra kao primarni ekoloki faktor jer je ovjek ne moe izmijeniti / uticati na nju, dok se zemljite smatra kao sekundarni ekoloki faktor jer se ono u velikoj mjeri moe izmijeniti, tj. uticati na njegov sastav i strukturu.

34. Koliki sadraj gline treba da imaju pjeskovita zemljita da bi se na njima mogao gajiti veliki broj vonih vrsta?

Na pjeskovitim zemljitima koja sadre preko 10 % gline mogu se gajiti sve vone vrste, dok se pri sadraju gline od 5 do 10 % uspjeno mogu gajiti samo kotiave vone vrste.

35. Koji je minimalni procenat gline neophodan za pjeskovita zemljita da bi se na njima mogli podizati voni zasadi?

Ako pjeskovito zemljite sadri manje od 5 % gline, ono nije pogodno za podizanje vonih zasada, znai da je prag mogunosti podizanja vonih zasada na pjeskovitim zemljitima sadraj gline od 5%.36. Koliki je minimalni procenat krea u zemljitu neophodan za gajenje veine vonih vrsta?

Za gajenje veine vonih vrsta, neophodno je da zemljite u sebi sadri krea od 4 do 10%.

37. Koliki je maksimalni procenat soli dozvoljen u zemljitu, da bi se ono moglo koristiti za gajenje vonih vrsta?

Maksimalni procenat soli u zemljitu je od 0,2 do 0,4%, tj. svaka vrijednost iznad te bi uslovljavala nemogunost gajenja vonih vrsta na istom.

38. Koliki je minimalni procenat humusa u zemljitu potreban da bi se na njemu mogle gajiti veina vonih vrsta?

Minimalni procenat humusa u zemljitu, neophodan za gajenje veine vonih vrsta iznosi od 1,5 do 3%.

39. Kako se vri ravnanje veih i vie neravnih povrina?

Prvo se na jednom ili na nekoliko mjesta na parceli nagomila prethodno skinuti gornji humusni sloj, debljine od 30 do 40 cm. Nakon skidanja ovog sloja, vri se ravnanje cijele povrine parcele, a zatim se pristupa razastiranju humusnog sloja sa gomila po cijeloj povrini parcele. 40. Na koju dubinu se zaorava stajnjak prilikom meliorativnog ubrenja?

Prilikom meliorativnog ubrenja, stajnjak se zaorava na dubinu rasprostiranja glavne mase korijenovog sistema gajene kulture.41. Koliko je vie hranljivijih materija potrebno dodati zemljitu za planirani zasad sa vegetativnim podlogama u odnosu na onaj sa generativnim podlogama?

Zasad sa vegetativnim podlogama zahtijeva oko 1/3 vie hranljivih materija u zemljitu u odnosu od zasada sa generativnim, ako je u pitanju ista voarska kultura.

42. Kada meliorativno ubrenje cijele povrine ima male efekte na novopodignuti zasad?

Meliorativno ubrenje ima znatno manje efekte na zasad kada su velika rastojanja izmeu zasaenih voaka.

43. ta je humifikacija i ime se vri?

Humifikacija je agromeliorativna mjera uz pomo koje se poveava koliina i procenat humusa u zemljitu. Ova mjera se izvodi prije, za vrijeme i nakon podizanja zasada. Mjera se sastoji iz unoenja i inkorporiranja u zemljite raznih vrsta organskog ubriva (stajnjak, treset, kompost, glistenjak, zaoravanjem ostataka od ratarskih kultura, zelenino ubrenje, itd.).

44. Koliko se prosjeno dodaje stajnjaka prilikom humifikacije?

Prosjeno se preporuuju koliine od 40 do 60 tona stajnjaka po ha, a preporuuje se i dodavanje stajskog ubriva prije rigolovanja. U sluaju da raspolaemo manje kvalitetnim stajskim ubrivom, korisno je dodati i 100 tona po hektaru.

45. ta je kalcifikacija i ime se vri?

Kalcifikacija je proces popravke pH zemljita, odnosno privoenje kulturi kisjelih zemljita. Kalcifikacija se vri unoenjem krea u kisjela zemljita. Za veinu vonih vrsta kisjela zemljita sa pH 4 4,5 su nepovoljna za rast i razvoj, pa je u cilju poboljanja plodnosti tih zemljita neophodno izvriti kalcifikaciju. Norma bi bila oko 800kg mljevenog krenjaka po hektaru, a postupak ponoviti i naredne godine ako su zemljita i dalje kisjele reakcije.46. ta je acidifikacija zemljita i ime se vri?

Acidifikacija je mjera sniavanja pH vrijednosti u zemljitu, tj. privoenje kulturi zemljita sa baznom reakcijom. Zakiseljavanje / acidifikacija se vri unoenjem u zemljite sumpora u prahu, sumporne kisjeline, treseta (sa kisjelom reakcijom), piljevine, mineralnih ubriva (sa kisjelom reakcijom), itd. Norma za ovu agrotehniku mjeru bi bila da se na lakim zemljitima doda oko 500kg sumpora u prahu po hektaru, a na teim zemljitima od 600 1.000 kg sumpora u prahu po hektaru, da bi se vrijednost pH snizila ili umanjila za vrijednost od 1 (vrijednost pH).

47. Do koje dubine se obrauje zemljite prilikom priprema za gajenje jagodastih vonih vrsta, a do koje za vone vrste sa vegetativnim, a do koje dubine za vone vrste sa generativnim podlogama?

Prilikom sadnje, priprema zemljita se vri na raznim dubinama u zavisnosti od vone vrste i podloge koju planiramo da sadimo. Za jagodaste vrste dovoljna je obrada zemljita na dubini od 35 45 cm, dok je za slabo bujne vegetativne podloge predviena obrada od 50 do 60 cm, a za vone vrste sa generativnim podlogama se zemljite treba pripremiti do dubine od 70 80 cm, pa i dublje.48. Koji su periodi najbolji za duboku obradu zemljita u cilju pripreme zemljita za podizanje (sadnju) zasada voaka i koji su naini duboke obrade zemljita?

Duboku obradu zemljita (rigolovanje, riperovanje) je najbolje obaviti tokom ljeta (najkasnije do kraja avgusta). Ovo iz razloga to sunce vri dezinfekciju i unitava tetne mikroorganizme, sue se i unitavaju biljni ostaci, korjeni i korjenii, i sl. Rigolovanje je najbolje poeti odmah po etvi predkulture (ako je na ovaj nain zemljite odravano do podizanja zasada), tj. u periodu dok jo ima vlage u zemljitu.

Duboka obrada se moe obaviti i u proljee kada se troi najmanje energije i kada se postie visok kvalitet obrade. Proljena obrada se naroito preporuuje kod manje plodnih zemljita. Ima mnogo primjera koji pokazuju da kada se sadnja voaka obavi odmah po rigolovanju porast vonih stabala je slabiji i neujednaeniji.

Duboka obrada se moe izvriti: dubokim oranjem, polurigolovanjem, rigolovanjem, podrivanjem, riperovanjem, kopanjem rupa, kopanjem kanala i sl.

49. ta je polurigolovanje?

Polurigolovanje je mjera obrade zemljita koja se izvodi na dubini od 50 60 cm. Ono je najee kod pripreme zemljita za intenzivne zasade na vegetativnim podlogama, za lako propusna zemljita gdje su pristupani uslovi za navodnjavanje.

50. ta je rigolovanje?

Rigolovanje je mjera obrade zemljita koja se izvodi na dubini od 70 90 cm, a moe i dublje. Obavezna je za zasade koji se ne navodnjavaju. Rigolovanje se preporuuje i u sluaju kada treba razbiti nepropusni sloj zemljita radi bolje aeracije i laeg razvitka korijenovog sistema. Rigolovanje je najbolji, najkvalitetniji i najskuplji nain pripreme zemljita za vone zasade.

51. ta je podrivanje i ta je riperovanje?

Podrivanje je rastresanje zemljita na dubini od 50 do 70 cm. Ova mjera se vri sa specijalnim mainama za ovu namjenu, podrivaima.

Riperovanje je slino podrivanju (ima manje radnih tijela), izvodi se na istoj dubini i takoe bez prevrtanja zemljita. Ovim se najee pripremaju kameniti tereni, a riper najee ima samo tri radna tijela, rasporeenih na rastojanju od 1 m.52. Nain i sredstva sa kojima se izvodi ravnanje terena nakon rigolovanja?

U zavisnosti od tipa zemljita i kvaliteta rigolovanja, ravnanje se izvodi plitkim oranjem, tanjiranjem, vlaenjem, drljanjem i sl. Plitko oranje se izvodi ako se prije sadnje dodaje stajsko ubrivo. Ravnanje se najee izvodi tanjiranjem, a zatim drljanjem ili vlaanjem. Cilj ove obrade je da se dobije to ravnija povrina koja e omoguiti lake i bre razmjeravanje, iskolavanje i sadnju.53. Ako se zemljite ne rigoluje, koje su dimenzije rupa za sadnju?

Ako nema rigolovanja zapremine rupa zavise takoe od sastava zemljita i sadnog materijala, ali u svakom sluaju ne bi trebale da su dimenzija manjih od 1 x 1 x 1m.54. Na kojim terenima se voke sade bez rigolovanja zemljita i bez kopanja velikih rupa za sadnju?

Na dubokim humusnim zemljitima, kao i na onim humusnim terenima gdje su koliine padavina preko 1.500 mm godinje, a da su pravilno rasporeene tokom ljetnjih mjeseci.

Voke se sade na nain da se iskopa rupa dubine od oko 20 30cm, zatravi se, a na humusnom zemljitu voka dobro napreduje.Primjer: Slovenija, gdje su humusna zemljita i padavine su zastupljene i tokom ljetnjih mjeseci.

55. Do kojeg nagiba je ekonomski opravdano praviti terase i od ega zavisi irina terase?

Ekonomski je opravdano prviti terase na terenima koji su do10 stepeni nagiba, a irina terase zavisi od nagiba, i ona (irina) je vea to je nagib manji.

56. Na kojim nagibima se voke sade u vidu izohipsi?

Na nagibima od 10 do 20 stepeni voke se sade po izohipsama.57. Koje je aktivnosti neohodno organizovati prilikom planiranja plantane sadnje voa?

Prilikom plantane sadnje voa, neophodno je izvriti sledee radnje:

nabaviti mape teritorije, odrediti izohipse i napraviti plan zasada;

provjeriti istorijat gajenja na toj teritoriji i postojanje divljih vrsta voa; ispitati osobine zemljita, mogunosti navodnjavanja, kao i primjenu ostalih agrotehnikih mjera (obrada zemljita, rezidba, berba, itd.); prouiti klimatske aspekte i spram njih, kao i spram parametara prethodno utvrenih, odrediti sortu i podlogu, tj. izvriti odabir vrste, podloge i sorte, tj. koje se planiraju gajiti; izvriti izbor sklopa gajenja i uzgojnog oblika; izvriti detaljnu organizaciju teritorije koja zavisi od veliine vonog zasada, konfiguracije terena, oblika povrine, naina navodnjavanja i sl. (ekonomsko dvorite, parcelizacija, putevi, itd.); izvriti analizu trita inputa neophodnih za proizvodnju; izvriti analizu trita plasmana sopstvenih proizvoda; izvriti analizu pristupanosti radne snage i mehanizacije planiranim radnim procesima na plantai; provjeriti potencijalnu rasploivost programa i mjera podrke i subvencija za planiranu aktivnost.58. Do koliko hektara nije ekonomski opravdano formirati ekonomsko dvorite za plantau vonjaka ili vinograda?

Za plantae voa i vinove loze koje su manje od 10 ha nije isplativo formirati ekonomsko dvorite. 59. Na osnovu ega se odreuje duina reda u vonjaku i koliko ona maksimalno iznosi?

Duina reda u vonjaku se odreuje se na taj nain to se izrauna prinos ploda sa jednog reda koji se moe utovariti na prevozno sredstvo koje emo koristiti prilikom transporta plodova. Redovi u vonjacima ne bi trebalo da su dui od 150 metara.60. Koliko je priblino listova potrebno da je izloeno suncu da bi fotosinteza bila dovoljna?

Na voki treba da je oko 35 45% listova izloeno direktnoj sunevoj svjetlosti da bi se normalno odvijala fotosinteza i zadovoljile potrebe biljke za direktnom sunevom svjetlou.61. Da li bi se poveala rodnost ako bi rezidbom omoguili da svo lie bude izloeno direktnoj sunevoj svjetlosti?

Ne bi se poveala rodnost ako bi se rezidbom omoguilo da svo lie bude izloeno sunevoj svjetlosti, jer bi se tom mjerom znatno smanjila koliina lia na biljci, a ujedno za rod je potrebna i difuzna svjetlost te bi takvim nainom rezidbe znatno smanjili lisnu, a i rodnu povrinu i rodne kapacitete voke.

62. Kolika treba da je visina stabla kod meurednih rastojanja od 4 m da bi osvijetljenost kronje bila najbolja?

Kod meurednog rastojanja od 4 m, najbolje je da je visina stabla oko 2,8 m.

63. Da li su potrebna vea meuredna rastojanja u sjevernim ili u junim rejonima?

U sjevernim rejonima su neophodna vea meuredna rastojanja, iz razloga to je slabiji intenzitet suneve svjetlosti i manje je sunanih dana, tako da se kronji treba dati vei prostor i bolja osvijetljenost kroz vee meuredno rastojanje.

64. Da li veu kubaturu kronje imaju zasadi sa razmakom sadnje 5 x 4m ili zasadi sa razmakom sadnje 3 x 2m.

Veu kubaturu kronje imaju zasadi sa veim razmakom sadnje, tj sa 5 x 4m.

65. Da li se vei prinosi dobijaju pri najboljem korienju prostora ili pri najguoj sadnji?

Prinos je vei pri boljem korienju prostora.66. ta je to sadnja voaka u odake?

To je sadnja dvije ili vie sadnica na jednom mjestu (ljenik, kajsija, smokva, itd.).

67. Koji je najpovoljniji pravac redova u naim agroekolokim uslovima?

Najpovoljni pravac redova u naim agroekolokim uslovima je pravac sjever jug.68. Da li povoljnije uslove ima istona ili zapadna strana kronje, pojasniti?

Istona strana kronje ima povoljnije uslove, jer je biljka aktivnija izjutra kada je bolje osvijetljena te na taj nain kroz ovu stranu kronje primi vie svjetlosti. Vazduh je suvlji popodne, manja je osunanost i stome se zatvaraju, pa i fotosinteza kod biljke u tom periodu dana bude slabija.69. Kakvi mogu da budu rasporedi voaka prilikom sadnje i koji je najbolji raspored?

Prilikom sadnje, rasporedi voaka mogu biti:

- kvadratni,- pravougaoni,- sadnja u jednakokraki trougao,

- sadnja u jednakostranini trougao.Najbolji je pravougaoni nain sadnje. Na ovaj nain, kronje se u redu dodiruju, izmeu redova je prazan prostor koji se koristi za prolaz mehanizacije, osvjetljenje je maksimalno, a prinos je po jedinici povrine je najvei.

70. Da li se na junim poloajima sade rane ili kasne sorte?

Na junim poloajima se sade rane sorte, a na sjevernim i hladnijim poloajima se uglavnom sade sorte kasnijeg vremena zrenja.71. Koliko je najmanje potrebno saditi stranooplodnih sorti u jednom zasadu?

Potrebno je saditi najmanje tri stranooplodne sorte u zasadu voa gdje su zastupljene stranooplodne sorte.72. Koliko je potrebno da se u plodove razvije cvjetova, u procentima, kod jabuke, kruke, agruma i maslina, da bi se dobio adekvatan rod?

Kod jabuke je dovoljno da se 3 5% cvjetova razvije u plodove, kod kruke 4 8%, kod agruma 1 -3%, a kod maslina masline 1 2% cvjetova da postanu plodovi, da bi rod bio adekvatan.73. U koje se tri grupe, u odnosu na oplodnju, dijele sorte voa?

U odnosu na oplodnju, voke se dijele na samooplodne, djelimino samooplodne i samobesplodne. Samooplodne sorte su one koje izolovane imaju preko 50% zametnutih plodova u odnosu na slobodno opraivanje. Djelimino samooplodne su one koje izolovane daju 20 - 50% ploda u odnosu na prinos na otvorenom polju, a samobesplodne su one koje izolovane daju manje od 20% ploda u odnosu na one na otvorenom polju opraene.74. Na kom rastojanju se u veim vonim zasadima rasporeuju konice sa pelama?

U veim vonim zasadima, konice sa pelama se rasporeuju na rastojanjima od po 100 150 m, a stavlja se po 5 do 10 konica na jedno mjesto. 75. Koliko maksimalno moe biti udaljena sorta opraiva od sorte koju treba da oprai?

Sadnica sorte opraivaa moe biti udaljena maksimalno 50 metara od sorte koju treba da oprai.76. Da li pele lete po duini reda ili prelaze sa reda na red?

Pele u zasadu voa lete obino po duini reda, a tek svaka deseta pree sa reda na red.

77. Po koliko se sadnica voa najee vezuje u jednom snopu prilikom premijetanja iz trapa i manipulacije istim?

Prilikom vaenja ili stavljanja u trap, transporta ili pripreme za sadnju, u jednom snopu se vezuje po 10 sadnica.78. Koje su minimalne temperatire ispod kojih ne treba vrtiti manipulaciju sadnim materijalom?Ako je temperatura ispod 0oC, ne bi trebalo vriti manipulaciju sadnim materijalom voa. 79. Na kojoj dubini se trape sadnice?

Sadnice se najee trape na dubini od oko 50 cm.

80. Koliko treba da su duge skeletne ile na korijenu kod veine sadnica voa, da bi se sadnice mogle nazvati pravilno formiranim, to se tog dijela tie?

Kod veine sadnica voa, skeletne ile na korijenu treba da su duge 25 30cm, da bi se te sadnice nazvale pravilno formiranim, to se tog dijela biljke tie.81. Kada se mogu saditi mediteranske vone vrste?

Mediteranske vone vrste se mogu saditi tokom itave godine, jer se uvaju u kesama (kontejnerima) sa zemljom, pa im se sadnja sastoji samo od postavljanja na sadno mjesto.

82. Ispod kojih temperatura se ne bi trebala obavljati sadnja voa?Na temperaturama niim od 0oCse ne bi trebala obavljati sadnja voa.83. Kolike su dimenzije rupa za sadnju voaka na rigolovanom, a kolike su na nerigolovanom zemljitu?Na rigolovanom terenu se praktikuju rupe za sadnju voaka dimenzija 40 x 40 x 40 cm ili 50 x 50 x 50 cm, a na nerigolovanom terenima praktikuju se rupe za sadnju voaka dimenzija od 1do 1,5 m prenika a dubina 60 70 cm.84. Kako se pravi smjea za tretiranje korijena sadnica prije sadnje?

Smjea za tretiranje korijena sadnica prije sadnje se pravi od jednakih djelova svjee balege, gline i vode. Korijen se prije sadnje potopi u smjeu do oko 10 cm dubine i nakon toga se sadi na stalno mjesto.85. Kada se orezuje sadnica nakon sadnje?

Sadnice nakon jesenje ili proljenje sadnje se po pravilu orezuju u proljee, tj. tik nakon kretanja vegetacije.86. Kolika je minimalna visina debla kod formiranja uzgojnog oblika kod stablastog naina gajenja voa?

Minimalna visina debla kod formiranja uzgojnog oblika kod stablastog naina gajenja voa je 50 cm.87. Na koju visinu se orezuje sadnice ako planiramo visinu debla od 70cm?

Ako planiramo da nam deblo, kod stablastih voki, bude visoko 70 cm, onda emo sadnice nakon sadnje orezati / skratiti na visinu od 90 cm.88. Kako se vri zatita mladih sadnica od ivotinja?

Zatita mladih sadnica od ivotinja se vri tako to se oko zasada podigne ograda ili se postavi obru ice oko same sadnice. 89. Da li se za popunu praznih mjesta u zasadu voa kopaju rupe istih ili veih dimenzija?

Za popunu praznih mjesta u zasadu kopaju se rupe veih dimenzija, nego to je to vreno prilikom redovne sadnje, jer je kod naknadne dopune zemljite nepripremljeno, ugaeno, tj. sabilo se, tako da nam trebaju vee rupe za voke.

90. Do koje godine starosti se uspjeno presauje breskva, kajsija, trenja, jabuka i maslina?

Uspjeno presaivanje pojedinih vrsta voa se moe izvriti do sledeih perioda starosti, kod: breskve do 5-6 godine, kajsije 8-10 godine, trenje 10-12 godine, jabuke 13-15 godine, a masline i do 600 godina starosti.Podizanje zasada po vrstama

Podizanje zasada jabuka

91. ta treba znati o mjestu sadnje za plantau jabuka?

Iz razloga adekvatnog izbora odreene sorte, podloge i uzgojnog oblika jabuke, potrebno je da se o mjestu sadnje zna sledee: na kojoj se nadmorskoj visini i ekspoziciji planira formirati zasad; koliki je nagib i kakva je izlomljenost terena; da li je poloaj zatvoren ili otvoren; da li se u neposrednoj blizini nalaze velike vodene povrine, visoke planine ili ume; kolike su godinje padavine i kakav je njihov raspored; kolika je prosjena godinja, mjesena i vegetaciona temperatura; koliko asova godinje traje osunavanje; da li je mjesto izloeno izmrzavanju, zadravanju hladnijih vazdunih masa, pojavi estih slana; kako je mjesto zatieno od vjetra, grada i magle. Takoe, u ovu listu neophodnih parametara, valjalo bi bilo ukljuiti i pristupne puteve, trite i druge ekonomske parametre. 92. Koliki nagibi terena su najpovoljniji za podizanje zasada jabuke i zato?

U naem podneblju jabuka daje najbolje rezultate kada se gaji na blago nagnutim do 3o i sjevernim ekspozicijama. Na takvim poloajima ne zadrava se voda (vlaga) i hladan vazduh. 93. Koji pH zemljita najbolje odgovara za gajenje jabuka?

Za gajenje jabuke najvie odgovaraju zemljita sa pH 6, tj. sa slabo kisjelom reakcijom.94. Kakav sastav treba da ima zemljite da bi se na njemu podigao intenzivni sastav jabuke?

Smatra se da je za intenzivnu proizvodnju jabuke pogodno zemljite koje sadri 40 - 70 % ukupne gline, najmanje 3 % blagog humusa, najmanje 5 mg lako pristupanog P2O5 i oko 25 mg lako pristupanog K2O na 100 g suve zemlje, kao i najvie 6 % ukupnog CaCO3, a da se pH zemljita kree u vrijednostima od 5,5 do 6,5.95. Kada je zemljite za podizanje jabunjaka potrebno rigolovati na 80cm a kada je dovoljno i na 60cm?

Kod podizanja zasada na glinovitom zemljitu, sa generativnim podlogama, rigolovanje se implementira na dubini od 80cm; dok kod pjeskovitih zemljita i vegetativnih podloga, praktikuje se rigolovanje na dubini od 60cm. Znai, sve u zavisnosti od tipa zemljita i planirane podloge. 96. Kolike su dimenzije rupa za sadnju jabuka ako ne vrimo rigolovanje zemljita?

Ako ne vrimo rigolovanje zemljita prije podizanja zasada jabuka, praktikuje se kopanje rupa sledeih dimenzija, irine 1 1,5 m a dubine 0,6 do 0,7 m. Naravno, ove vrijednosti mogu varirati u zavisnosti od strukture i sastava zemljita.

97. Koliko treba litara vode za jedno tretiranje zasada jabuka atomizerom za 1 ha povrine?

Za tretiranje atomizerom zasada od 1 ha povrine treba nam 600 1.000 litara vode po ha. Bazen na sa kojega se plantaa napaja, treba da ima rezervu za makar tri prskanja.98. Koliko diploidnih sorti jabuke treba da ima jedna plantaa jabuke kako bi se obezbijedila maksimalna rodnost?

Na jednoj plantai jabuke, preporuuje se da budu zastupljene minimum tri diploidne sorte, sa usklaenim periodima cvjetanja, kako bi se obezbijedila maksimalna rodnost.99. Koji su najbolji i najzastupljeniji sistemi (uzgojni oblici) gajenja jabuke?

Najbolji i najzastupljeniji sistemi gajenja jabuke su: vretenasti bun (vitko vreteno), pilar, sistem marand i palmeta kosih grana.100. Od ega zavisi rastojanje izmeu sadnica u zasadu jabuke?

Rastojanje izmeu sadnica u zasadu jabuke zavisi prije svega od sorte i podloge, oblika kronje i sistema gajenja, osobina i naina odravanja zemljita, raspoloive mehanizacije, ekspozicije i nagiba, klimatskog uticaja i mogunosti navodnjavanja.101. Koliko korijenovih ila treba da ima sadnica jabuke i koje duine treba da su te ile, da bi sadnicu mogli da okarakteriemo kao kvalitetnu i spremnu za sadnju, to se tie tih aspekata?Sadnica jabuke treba da ima minimum 5 korijenovih ila i da one budu duine od po 20 cm, da bi sadnicu mogli okarakterisat kao kvalitetnu i spremnu za sadnju, to se tih aspekata tie.

102. Koja je minimalna visina sadnice jabuke i koji je minimalni prenik sadnice iznad korjenovog vrata da bi sadnicu mogli da okarakteriemo kao kvalitetnu i spremnu za sadnju, to se tie tih aspekata?

Sadnica jabuke treba da je visoka minimum je 1m, a debljina sadnice iznad korijenovog vrata treba da je makar 1cm, da bi sadnicu mogli da okarakteriemo kao kvalitetnu i spremnu za sadnju, to se tie tih aspekata.103. Koliki je minimalni sloj zemlje koji treba da pokrije korijen voke prilikom sadnje a prije dodavanja stajskog ubriva?

Korijen voke, prilikom sadnje, mora biti pokriven slojem zemlje debljine minimum 5 10 cm prije nego se preko nanese sloj stajnjaka.104. Koliki je najadekvatniji razmak izmeu vjetrozatitnog pojasa i prvog reda plantae jabuka?

Najadekvatniji razmak izmeu vjetrozatitnog pojasa i prvog reda zasada plantae jabuka bi bio od 15 do 20m, tj. takav pojas bi pruao zatitu od vjetra a ne bi umanjivao rodne i uzgojne performanske voaka koje su u zasadu.105. Koji poloaji za kruku odgovaraju na veim a koji na manjim nadmorskim visinama?

Na manjim nadmorskim visinama, za gajenje kruaka odgovaraju zapadni i sjeverni poloaji, a na veim nadmorskim visinama odgovaraju juni i jugoistoni poloaji.

106. Do koje nadmorske visine se gaje zimske sorte kruaka?

Zimske sorte kruaka se gaje do 400 mnv.107. Da li bolje podnose kre u zemljitu kruke okalemljene na sijancu divlje kruke ili na dunji?

Kre u zemljitu bolje podnose sadnice kruke okalemljene na sijancu divlje kruke, tj. podnose do 9% aktivnog krea u zemljitu, dok kruka okalemljena na dunji podnosi aktivnog krea u zemljitu do 6%.108. Koji uzgojni oblici se najvie koriste u zasadima kruaka?

Za savremene intenzivne plantane zasade kruaka kao najbolji sistemi gajenja i najvie se koriste sledei uzgojni oblici: palmeta sa horizontalnim, palmeta sa kosim granama (pravilna i nepravilna), sistem marand i vretenasti bun sa odgovarajuim modifikacijama.

109. Na kojoj podlozi je za kruku obavezno postavljanje koleva uz sadnicu?

Obavezno postavljanje koleva (oslonca) prilikom sadnje je ako se kao podloga koristi dunja jer je kod te podloge slabiji korijenov sistem.

110. Ukoliko se kruka gaji u gustom sklopu sa naslonom od stubova i ica, na kom rastojanju se u tom sluaju postavljaju stubovi?

U ovom sluaju, stubovi bi se postavljali na rastojanju 10 m jedan od drugog.

111. Da li je bolja zimska ili proljena sadnja kruaka?Razmatrajui zimsku i proljenju sadnju kruaka, dolazi se do zakljuka da je bolja zimska sadnja. Najadekvatniji period za sadnju kruaka bi bio jesenji.112. Ako se nakon sadnje ne oekuju padavine, sa koliko litara vode treba zaliti svaku posaenu sadnicu?

Ako se ne oekuju padavine nakon sadnje, svaku sadnicu treba zaliti sa 5 do 10 litara vode nakon sadnje. 113. Koje zahtjeve treba da ispune kvalitetne sadnice ljive?

Za podizanje novih zasada treba koristiti jednogodinje sadnice koje moraju ispunjavati sledee zahtjeve:

- da su garantovano zdrave i da potiu od selekcionisanih i zdravih matinih stabala;

- da je identinost sorte i podloge sigurna;

- da su umjerene bujnosti i sa dobro razvijenim korijenovim sistemom i ouvanim pupoljcima;- da nijesu oteene od grada, glodara, mraza i orua za obradu; - da su na spojnom mjestu obje komponente dobro srasle. 114. Koja su najea rastojanja kod formiranja zasada ljive?

Najea rastojanja kod zasada ljive su 5 x 4m i 5 x 3m izmeu sadnica.115. Da li se ljive mogu saditi kao jednosortni zasadi?

ljive se mogu gajiti kao jednosortni zasada, mada ima i sorti koje su stranooplodne (aanska rana), pa i o tome treba voditi rauna prilikom izbora sorti.116. Koje sadnice se koriste za podizanje zasada breskve?

Za podizanje zasada breskve, mogu se koristiti sadnice sledeeg tipa: jednogodinje sadnice s korijenom od dvije godine, jednogodinje sadnice s korijenom od jedne godine (sadnice proizvedene junskim kalemljenjem), okulanti, sijanci koji se naknadno kaleme i sadnice proizvedene iz sjemena (Vin. breskva).

117. Na osnovu ega se dijele jednogodinje sadnice breskve?

Jednogodinje sadnice breskve se mogu podijeliti na one kod kojih je obrazovanje krune poelo jo u toku prve godine i na one u kojih nije poelo obrazovanje krune.

118. Kako se dijele sadnice breskve u odnosu na razvijenost korijena i nadzemnog dijela?

Sadnice breskve, u odnosu na razvijenost korijena i nadzemnog dijela biljke, mogu se podijeliti u tri klase:

Prvu klasu ine sadnice iji prenik stabla u zoni odmah iznad mjesta kalemljenja nije vei od 1,5 cm, a koje su razvile vrlo malo prijevremenih granica. One su najbolje, poto po cijeloj duini imaju dobro razvijene pupoljke, pa je moguno uspenije formiranje krune na eljenoj visini.U Drugu klasu dolaze neto razvijenije sadnice, s prenikom u zoni iznad mjesta kalemljenja od 2 cm. One imaju vie prijevremenih granica, ali nema pupoljaka po cijeloj duini stabla, naroito do visine od 40 cm, tako da je oteano formiranje krune na visini koja se eli. Procenat primanja ovih sadnica je neto manji, a korijenov sistem je slabije razvijen nego kod sadnica Prve klase.

U Treu klasu spadaju jako razvijene sadnice u kojih je prenik stabla vei od 2 cm. One su kao sadni materijal najslabiji, poto je procenat primljenih ovakvih sadnica najmanji, imaju najslabije razvijen korijenov sistem koji se sastoji od nekoliko jako razvijenih osnovnih skeletnih ila sa malo ilica - sisalica, a i rane stvorene orezivanjem nadzemnog dijela su najvee tako da je nekroza ovakvih sadnica najea. U donjem dijelu stabla na visini od 60 do 70 cm nema dobro razvijenih pupoljaka, tako da se kruna ne moe lako formirati na mjestu gdje se to eli.119. ta su okulanti i koje su njihove glavne osobine?

To su sadnice koje od kalemljene sorte imaju samo pupoljak i na taj nain nastaje plemenita voka. To je najeftinija vrsta sadnog materijala drvenastog voa. Ovakva sadnica ima najmanje negativnih posledica pri presaivanju, poto je korijenov sistem vie razvijen u odnosu na nadzemni dio. Primanje ovakvih sadnica je uglavnom stoprocentno, a formiranje krune je moguno na visini koja se eli i u razliitim oblicima. Breskvici podignuti ovakvim sadnicama pokazuju veu otpornost prema sui, naroito u godini saenja.120. U sluaju da teren za podizanje breskve nema dovoljno vode za navodnjavanje, koji bi nain podizanja zasada bio najadekvatniji?

U sluaju da teren planiran za podizanje breskvika nema dovoljno vode za navodnjavanje, najadekvatniji nain podizanja breskvika bi bio sjetva sjemena podloge na stalno mjesto, pa zatim kalemljenje izniklih sejanaca na spavajui pupoljak s poetkom jeseni, pa se na proljee zakine na patrljak i zatim se uva mladar koji ide iz postavljenog pupoljka, dok se ostali izdanci iz podloge redovno odstranjuju. 121. Koji su najei oblici kronje kod breskve?

Najei oblik kronje koji se koristi kod podizanja zasada breskve jeste vaza (aina ili kotlasta kronja), zatim palmeta s kosim granama i kronja u obliku slova "V". Ostali oblici formiranja kronje (uzgojnog oblika) su rjei. S obzirom na to da se kod breskve samo pri potpunoj osvjetljenosti i to direktnim sunevim zracima, postie najbolja obojenost plodova, treba oblikovati takvu kronju kod koje e maksimalan broj plodova biti izloen najboljoj osvijetljenosti.

122. Koji je pH zemljita najpovoljniji za kajsiju?

Za kajsiju bi bio najpovoljniji pH 6,5 7,5, tj. zemljita sa blago baznom reakcijom.123. Koliko tona stajnjaka se zamjenjuje zaoravanjem biljaka za zelenino ubrenje?

Zaoravanjem biljaka za zelenino ubrivo, recimo da se moe zamijeniti meliorativno dodavanje stajnjaka u koliini od 25 do 45 tona, a maksimalno i do 70 tona stajnjaka po hektaru.

124. Koji je optimalni razmak sadnje u proizvodnim zasadima kajsije?

U proizvodnjim zasadima kajsije, optimalan razmak izmeu biljaka bi trebao biti 6 x 4 5 m.125. Koja visina kalemljenja kajsije doprinosi boljem uspijevanju i dugovjenosti sadnica?

Boljem uspijevanju, rodnosti i dugovjenosti sadnica kajsije u mnogome pomae tzv. visoko kalemljenje, tj. kalemljenje na visini od 80 do 100 cm., tj. da je cijelo deblo od podloge, a samo kronja od sorte kajsije.

126. Kako proljena sadnja utie na prijem sadnica kajsije?

Proljenu sadnju treba izbjegavati kod kajsije, jer kajsija kree rano sa proljea, pa prilikom vaenja korijena iz trapa mnoge se korijenove ilice pokidaju, pa bude slabiji prijem sadnica.

127. Koji se razmaci sadnje koriste kod treanja na podlozi divlja trenja?

Kod podizanja zasada treanja, na podlozi divlja trenja, koriste se rastojanja od 6 7 metara izmeu redova, a 5- 6 metara u redu.128. Ako se za trenju koriste slabije bujne podloge koji razmaci sadnje se pritom upotrebljavaju?

Kod podizanja zasada treanja, na slabo bujnim podlogama (tipa Colt) primjenjuju se razmaci sadnje pd 5 x 3 do 4 x 2 m.129. Da li je trenja samooplodna ili samobesplodna vrsta?

Veina sorti trenje su samobesplodne, potpuno ili djelimino, mada ima i mali broj samooplodnih sorti (Stela)._951111712.unknown