Plani Gjuha 6-OK SEVI - albas.alalbas.al/udhezuesat/Udhezues GJuha shqipe 6 - 2015.pdfsocial, etnik etj.) për realizimin e një aktiviteti të përbashkët (projekti/aktiviteti në

1

UDHËZUES PËR MËSUESIN

PËR TEKSTIN

GJUHË SHQIPE

6

2

Shënim. Ky Udhëzues Mësuesi është dhënë pjesërisht, pasi është në proces hartimi dhe do të plotësohet e pasurohet në vazhdim. Ju lutemi, verifikoni herë pas here

përditësimin e tij në faqen tonë të internetit www.albas.al. Teksti “Gjuhë shqipe 6” dhe Libri i mësuesit janë dhe në formatin e-libër, që

do të mund të shkarkohen prej mësuesve dhe nxënësve nga portalishkollor.al. Teksti i digjitalizuar krijon mundësinë që të shpjegohet apo studiohet në mënyrë interaktive; ai përmban video, audio, foto dhe lehtëson kryerjen e detyrave, të

ushtrimeve, testeve me anë të plotësimeve, nënvizimeve e mbajtjes së shënimeve.

3

PLANIFIKIMI I LËNDËS PËR

TREMUJORIN E PARË (Shtator - Dhjetor)

Fusha: GJUHA DHE KOMUNIKIMI

Lënda: GJUHË SHQIPE

Shkalla: III

Klasa: VI

Viti shkollor: 2015-2016

REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE KYÇ Orët mësimore të zhvilluara gjatë kësaj periudhe tremujore do të kontribuojnë në ndërtimin dhe zhvillimin e këtyre kompetencave kyç: KOMPETENCA E KOMUNIKIMIT DHE E TË SHPREHURIT Nxënësi:

shpreh mendimin e vet për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;

dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;

lexon rrjedhshëm, me intonacionin e duhur, një tekst të caktuar rrëfyes, përshkrues, shkencor, publicistik etj., dhe e komenton atë sipas kërkesës me gojë ose me shkrim;

shpjegon qartë dhe saktë, me gojë ose me shkrim, kuptimin e termave (fjalëve, koncepteve) të reja, duke përdorur gjuhën dhe fjalorin e përshtatshëm. KOMPETENCA E TË MENDUARIT Nxënësi:

shpreh mendimin e tij për një punim letrar apo artistik duke dalluar ndryshimet dhe analogjitë ndërmjet krijimeve të ngjashme;

harton planin e punës për realizimin e një krijimi/detyre (letrare), duke përcaktuar hapat kryesorë të zbatimit;

përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëritë kryesore midis dy e më shumë dukurive ose krijimeve artistike. KOMPETENCA E TË NXËNIT Nxënësi:

zbaton në mënyrë të pavarur udhëzimet e dhëna nga një burim (tekst shkollor, libër, internet, media) për të nxënë një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet;

shfrytëzon portofolin personal për identifikimin e përparësive dhe mangësive në funksion të vetëvlerësimit;

ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake, duke i paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit (kolona, tabela, grafike) sipas një radhitjeje logjike.

4

KOMPETENCA PËR JETËN, SIPËRMARRJEN DHE MJEDISIN Nxënësi:

përgatit planin e punës për organizimin e një aktiviteti të caktuar në shkollë ose në komunitet dhe e realizon atë me sukses;

bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tij social, etnik etj.) për realizimin e një aktiviteti të përbashkët (projekti/aktiviteti në bazë klase/shkolle apo jashtë saj). KOMPETENCA QYTETARE Nxënësi:

zbaton dhe respekton rregullat e mirësjelljes në klasë, shkollë etj., dhe mban qëndrim aktiv ndaj personave, të cilët nuk i respektojnë ato, duke shpjeguar pasojat për veten dhe për grupin ku bën pjesë. KOMPETENCA DIGJITALE Nxënësi: përdor mediet digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar. analizon, vlerëson, menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh., hedh disa informacione të marra nga interneti duke i përmbledhur në një tabelë ose grafik). REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE TË FUSHËS Të dëgjuarit e teksteve të ndryshme Nxënësi:

kupton, krahason dhe përmbledh mendimet e të tjerëve nga materialet e dëgjuara, shikuara ose të prezantuara, si dhe reflekton për to;

jep mendimet dhe gjykimet e tij rreth teksteve që dëgjon. Të folurit për të komunikuar dhe për të mësuar Nxënësi: zgjedh formën e përshtatshme për të përcjellë informacionin, idetë, ndjenjat dhe pikëpamjet e tij; merr pjesë në biseda shoqërore me moshatarët dhe të rriturit mbi tema të njohura duke pyetur dhe duke iu përgjigjur pyetjeve. Të lexuarit e teksteve letrare dhe joletrare Nxënësi: − dallon informacionin e rëndësishëm në tekst; − lidh pjesët e ndryshme të një teksti dhe i analizon ato. Tekste letrare dallon temën dhe analizon personazhet, mjedisin, kohën dhe subjektin në një tekst tregimtar dhe dramatik; dallon mjetet shprehëse në një tekst poetik dhe tregon funksionin e tyre; shpreh pëlqimet dhe mbron interpretimet e tij duke i ilustruar me detaje dhe pjesë nga teksti. Tekste joletrare dallon përdorimin e gjuhës dhe terminologjisë së fushës në tekste të ndryshme; kupton tiparet e strukturës dhe organizimit në tekste të ndryshme (paragrafë, tituj, nëntituj etj.). Të shkruarit për qëllime personale dhe funksionale Nxënësi: përdor formën ose modelin e përshtatshëm gjatë të shkruarit dhe zbaton rregullat gramatikore, leksikore dhe drejtshkrimore, për të shprehur mendimet, qëllimet, ndjenjat për tema të caktuara; mbështet mesazhin kryesor ose kyç të një teksti me detaje përshkruese, me fakte ose

5

shembuj të ndryshëm. Përdorimi i drejtë i gjuhës Nxënësi: − përcakton klasat e fjalëve dhe kategoritë e tyre gramatikore; − dallon mënyrat e formimit të fjalëve në gjuhën shqipe; − dallon fushën leksikore, familjen e fjalëve.

Nr. 1Kompetenca Nr/k Temat mësimore Situata e të nxënit Burimet

F 1 Komunikimi dhe rëndësia e tij

Situata të ndryshme komunikimi

Teksti mësimor

F 2 Gjuha dhe teksti Tekste letrare dhe joletrare

Teksti mësimor

L. letrar 1/1 Liqeni i Prespës (legjendë)

Punë me tekstin Teksti mësimor Interneti

Nj. Gj. 1 Theksi i fjalës (Fonetikë) Punë me fisha të ndryshme

Teksti mësimor

Nj. Gj. 2 Intonacioni, theksat e fjalisë (Fonetikë)

Pjesë të incizuara për intonacionin dhe theksat e fjalisë

Teksti mësimor

L. joletrar 2/1 Një këndvështrim historik i Prespës

Punë me tekstin Teksti mësimor Enciklopedi

L. letrar 3/2 E bija e hënës dhe e diellit (përrallë), M. Kuteli

Përrallat tona Teksti mësimor

L. letrar 4/3 E bija e hënës dhe e diellit (përrallë), M. Kuteli

Përrallat tona Teksti mësimor

Nj. Gj. 3 Bashkëtingëlloret e tingullta, të zëshme dhe të shurdhëta (Fonetikë)

Punë me fisha të ndryshme (fjalë që kanë lloje të ndryshme bashkëtingëlloresh.

Teksti mësimor

Nj. Gj. 4 Ushtrime (Fonetikë) Ushtrime Teksti mësimor

Sh 1 Të shkruarit e përmbledhjes - Përmbledhja e përrallës

Struktura e një teksti dhe përmbledhja e tij

Teksti mësimor

Sh 2 Të shkruarit e përmbledhjes - Përmbledhja e përrallës

Shkrimi i përmbledhjes së një teksti

Teksti mësimor

1 D- Të dëgjuarit e teksteve të ndryshme F- Të folurit për të komunikuar dhe për të mësuar L- Të lexuarit e teksteve letrare dhe joletrare SH- Të shkruarit për qëllime personale dhe funksionale Nj.Gj- Përdorimi i drejtë i gjuhës

6

L. letrar 5/4 Rojtari i labirintit (mit) Mitet Punë me tekstin

Teksti mësimor

Nj. Gj. 5 Përbërësit e fjalës (Fjalëformim)

Lloje të ndryshme fjalësh për të dalluar përbërësit e tyre.

Teksti mësimor

Nj. Gj. 6 Fjalë të parme dhe jo të parme (Fjalëformim)

Lloje të ndryshme fjalësh të parme dhe jo të parme

Teksti mësimor

L. letrar 6/5 Rojtari i labirintit (mit) Mitet Punë me tekstin

Teksti mësimor

L. joletrar 7/2 Labirinti si video-lojë (teksti udhëzues)

Lojë elektronike Teksti mësimor Lojëra elektronike, udhëzues

L. joletrar 8/3 Labirinti si video-lojë (teksti udhëzues)

Lojë elektronike Teksti mësimor Lojëra elektronike, udhëzues

Nj. Gj. 7 Parashtesat dhe prapashtesat (Fjalëformim)

Tekste të shkurtra që kanë fjalë me parashtesa dhe prapashtesa, dallimi i tyre.

Teksti mësimor

Nj. Gj. 8 Parashtesat dhe prapashtesat (Fjalëformim)

Klasifikimi i parashtesave dhe prapashtesave si p.sh.: për, tar, tor, im etj.

Teksti mësimor

L. letrar 9/6 Kënga e Rolandit (legjendë)

Legjenda Punë me tekstin

Teksti mësimor

L. letrar 10/7 Kënga e Rolandit (legjendë)

Legjenda Punë me tekstin

Teksti mësimor

L. letrar 11/8 Fuqia e Mujit, M. Kuteli Cikli i Mujit dhe Halilit Teksti mësimor

Nj. Gj. 9 Ushtrime (Fjalëformim) Ushtrime Teksti mësimor

Nj. Gj. 10 Fusha leksikore (Leksikologji)

Shkolla ime (fjalë që i përkasin një fushe leksikore

Teksti mësimor

L. letrar 12/9 Fuqia e Mujit, M.,Kuteli Legjenda Punë me tekstin

Teksti mësimor

D 1 Vënia në skenë e një drame (projekt) ora I

Ndarja e detyrave dhe e roleve

Teksti mësimor

L. letrar 13/10

Vilhelm Teli, Shiler Teksti mësimor

Nj. Gj. 11 Familja e fjalëve (Leksikologji)

Teksti mësimor

Nj. Gj. 12 Ushtrime (Leksikologji) Teksti mësimor

7

L. letrar 14/11

Vilhelm Teli, Shiler Punë me tekstin dramatik

Teksti mësimor

L. letrar 15/12

Vilhelm Teli, Shiler Teksti mësimor

F 3 Drama Përvojat e fëmijëve në teatër

Teksti mësimor

Nj. Gj. 13 Klasat e fjalëve. Fjalë të ndryshme dhe të pandryshueshme (Morfologji)

Punë me grupe fjalësh që ndryshojnë ose jo

Teksti mësimor

Nj. Gj. 14 Emri. Gjinia e emrit. Gjinia asnjanëse (Morfologji)

Teksti mësimor

F 4 Vënia në skenë e një drame (projekt), ora II

Teksti mësimor

Sh 3 Të shkruarit për të dramatizuar një tregim - Priami i lutet Akilit

Teksti mësimor

Sh 4 Të shkruarit për të dramatizuar një tregim - Priami i lutet Akilit

Teksti mësimor

Nj. Gj. 15 Numri i emrit (Morfologji) Teksti mësimor

Nj. Gj. 16 Lakimi i emrave. Lakimi i emrave të gjinisë asnjanëse (Morfologji)

Teksti mësimor

D 2 Skënderbeu dhe ushtarët e tij,Montenji Të dëgjuarit për të gjetur shkak-pasojën

Teksti mësimor

L. joletrar 16/4 Figura e Skënderbeu në folklor, Gj. Shkurtaj

Heroi ynë Kombëtar Teksti mësimor Materiale ose botime të ndryshme për Skënderbeun

L. joletrar 17/5 Figura e Skënderbeu në folklor, Gj. Shkurtaj

Heroi ynë Kombëtar Teksti mësimor Materiale ose botime të ndryshme për Skënderbeun

Nj. Gj. 17 Ushtrime për emrin (Morfologji)

Teksti mësimor

Nj. Gj. 18 Mbiemri, Gjinia dhe numri i mbiemrit (Morfologji)

Tekste ose fragmente që kanë mbiemra

Teksti mësimor

L. letrar 18/13

Gjahu i malësorëve, K. Kristoforidhi

Punë me tekstin Teksti mësimor

8

L. letrar 19/14

Gjahu i malësorëve, K. Kristoforidhi


Sh 5 Përshkrimi letrar dhe shkencor i kafshëve

Kafsha ime e preferuar

Teksti mësimor

Nj. Gj. 19 Përemri (Morfologji) Teksti mësimor

Nj. Gj. 20 Përemri vetor dhe trajta e shkurtër (Morfologji)

Teksti mësimor

Sh 6 Përshkrimi letrar dhe shkencor i kafshëve

Kafsha ime e preferuar

Teksti mësimor

L. letrar 20/15

Bora, F. Konica Peizazh dimri Teksti mësimor

Sh 7 Përshkrimi i natyrës Natyra Teksti mësimor

Nj. Gj. 21 Ushtrime për përemrin Teksti mësimor

Nj. Gj. 22 Test për tremujorin e parë

Teksti mësimor

L. letrar 21/16

Jerina ose mbretnesha e luleve, Gj. Fishta


L. letrar 22/17

Jerina ose mbretnesha e luleve, Gj. Fishta


Sh 8 Përshkrimi i luleve Piktura ose foto të ndryshme lulesh, përshkrimi i tyre

Teksti mësimor

Nj. Gj. 23 Folja (Morfologji) Dita e një fëmije Teksti mësimor

Nj. Gj. 24 Mënyrat e foljes (Morfologji)

Teksti mësimor

F 5 Këndvështrimi personal - E para në konkursin e bukurisë

E bukura për mua Teksti mësimor Interneti

L. letrar 23/18

Bisedë letrare Libër artistik

# L. letrar 24/19

Bisedë letrare Libër artistik

Nj. Gj. 25 Mënyra dëftore. Kohët e thjeshta të mënyrës dëftore.

Teksti mësimor

Nj. Gj. 26 Kohët e përbëra të mënyrës dëftore.

Teksti mësimor

9

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Sugjerohet që gjatë orëve të mësimit do të përdoren metoda, teknika dhe strategji të tilla, si: diskutim për njohuritë paraprake, kubimi, diagrame piramidale, lexim i drejtuar, imagjinata e drejtuar, parashikim me terma paraprakë, harta e konceptit, rrjeti i diskutimit, pyetje autorit, ditarët e të nxënit, pyetja sjell pyetjen, stuhi mendimi, diagrami i Venit etj. Nxënësit do të punojnë në grupe të vogla dhe të mëdha, në çift, në mënyrë të pavarur dhe individuale etj.

Vlerësimi Disa nga teknikat dhe instrumentet e vlerësimit do të jenë: vlerësim i vazhdueshëm me gojë, vlerësim i punëve me shkrim, vlerësim i projekteve, teste, biseda ose lexime jashtë klase, diktime etj.

10

PLANIFIKIMI I LËNDËS PËR TREMUJORIN E DYTË

(Janar - Mars)



Shkalla: III

Klasa: VI


REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE KYÇ Orët mësimore të zhvilluara gjatë kësaj periudhe tremujore do të kontribuojnë në ndërtimin dhe zhvillimin e këtyre kompetencave kyçe: KOMPETENCA E KOMUNIKIMIT DHE E TË SHPREHURIT Nxënësi:

− shpreh mendimin e vet për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;

− dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;

− lexon rrjedhshëm, me intonacionin e duhur, një tekst të caktuar rrëfyes, përshkrues, shkencor, publicistik etj., dhe e komenton atë sipas kërkesës me gojë ose me shkrim;

− shpjegon qartë dhe saktë, me gojë ose me shkrim, kuptimin e termave (fjalëve, koncepteve) të reja, duke përdorur gjuhën dhe fjalorin e përshtatshëm. KOMPETENCA E TË MENDUARIT Nxënësi:

− shpreh mendimin e tij për një punim letrar apo artistik duke dalluar ndryshimet dhe analogjitë ndërmjet krijimeve të ngjashme;

− harton planin e punës për realizimin e një krijimi/detyre (letrare), duke përcaktuar hapat kryesorë të zbatimit;

− përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëritë kryesore midis dy e më shumë dukurive o s e krijimeve artistike. KOMPETENCA E TË NXËNIT Nxënësi:

− zbaton në mënyrë të pavarur udhëzimet e dhëna nga një burim (tekst shkollor, libër, internet, media) për të nxënë një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet;

− shfrytëzon portofolin personal për identifikimin e përparësive dhe mangësive në funksion të vetëvlerësimit;

− ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake, duke i paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit (kolona, tabela, grafike) sipas një radhitjeje logjike.

11


− përgatit planin e punës për organizimin e një aktiviteti të caktuar në shkollë ose në komunitet dhe e realizon atë me sukses;

− bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tij social, etnik etj.) për realizimin e një aktiviteti të përbashkët (projekti/aktiviteti në bazë klase/shkolle apo jashtë saj). KOMPETENCA QYTETARE Nxënësi:

− zbaton dhe respekton rregullat e mirësjelljes në klasë, shkollë etj., dhe mban qëndrim aktiv ndaj personave, të cilët nuk i respektojnë ato, duke shpjeguar pasojat për veten dhe për grupin ku bën pjesë. KOMPETENCA DIGJITALE Nxënësi:

− përdor mediet digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar. analizon, vlerëson, menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh., hedh disa informacione të marra nga interneti duke i përmbledhur në një tabelë ose grafik). REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE TË LËNDËS Të dëgjuarit e teksteve të ndryshme Nxënësi:

− kupton, krahason dhe përmbledh mendimet e të tjerëve nga materialet e dëgjuara, shikuara ose të prezantuara, si dhe reflekton për to;

− jep mendimet dhe gjykimet e tij rreth teksteve që dëgjon. Të folurit për të komunikuar dhe për të mësuar Nxënësi: − zgjedh formën e përshtatshme për të përcjellë informacionin, idetë, ndjenjat dhe pikëpamjet e tij; − merr pjesë në biseda shoqërore me moshatarët dhe të rriturit mbi tema të njohura duke pyetur dhe duke iu përgjigjur pyetjeve; − identifikon materiale të ndryshme dhe i përdor për të dhënë mesazhe ose porosi nëpërmjet reklamave e lajmërimeve dhe bën prezantimin e tyre në media. Të lexuarit e teksteve letrare dhe joletrare Nxënësi: − interpreton tekstet duke përdorur idetë e dhëna në mënyrë të drejtpërdrejtë në tekst dhe idetë e nënkuptuara; − dallon informacionin e rëndësishëm në tekst; − lidh pjesët e ndryshme të një teksti dhe i analizon ato. Tekste letrare − analizon në tekste të ndryshme poetike, tregimtare dhe dramatike gjuhën e figurshme; − dallon temën dhe analizon personazhet, mjedisin, kohën dhe subjektin në një tekst tregimtar dhe dramatik; − dallon mjetet shprehëse në një tekst poetik dhe tregon funksionin e tyre; − shpreh pëlqimet dhe mbron interpretimet e tij duke i ilustruar me detaje dhe pjesë nga teksti. Tekste joletrare − dallon përdorimin e gjuhës dhe terminologjisë së fushës në tekste të ndryshme; − kupton tiparet e strukturës dhe organizimit në tekste të ndryshme (paragrafë, tituj, nëntituj etj.).

12

Të shkruarit për qëllime personale dhe funksionale Nxënësi: -përdor formën ose modelin e përshtatshëm gjatë të shkruarit dhe zbaton rregullat gramatikore, leksikore dhe drejtshkrimore, për të shprehur mendimet, qëllimet, ndjenjat për tema të caktuara; -mbështet mesazhin kryesor ose kyç të një teksti me detaje përshkruese, me fakte ose shembuj të ndryshëm. Përdorimi i drejtë i gjuhës Nxënësi:

-dallon dhe përdor fjalitë e thjeshta dhe të përbëra si dhe përcakton llojin e tyre; -dallon funksionet gramatikore të fjalëve në fjali; -përcakton klasat e fjalëve dhe kategoritë e tyre gramatikore; -dallon mënyrat e formimit të fjalëve në gjuhën shqipe;

dallon fushën leksikore, familjen e fjalëve. Nr. 2Kompetenca Nr/k Temat mësimore Situata e të

nxënit (të sugjeruara)

Burimet

L. letrar 24/21

“Zoga”, Mjeda Punë me tekstin Teksti mësimor

L. letrar 25/22

“Mëngjes”, Poradeci Natyra e mrekullueshme e Pogradecit

Teksti mësimor

Sh 10 Shkrimi i një poezie Vargëzojmë Teksti mësimor Poezi të ndryshme

Nj. Gj. 27 Ushtrime për mënyrën dëftore

Filmi i preferuar Filmi i preferuar

Nj. Gj. 28 Mënyra lidhore dhe kohët e saj

Shkopi magjik (çfarë mund të bësh nëse ke një shkop magjik?)

Teksti mësimor

L. letrar 26/23

“Djali dhe deti”, Nasi Lera

Kurajë për të përballuar situata të vështira

Teksti mësimor

L. letrar 27/24

Djali dhe deti”, Nasi Lera


L. letrar 28/25

Bisedë letrare Teksti që ka përzgjedhur

2 D- Të dëgjuarit e teksteve të ndryshme F- Të folurit për të komunikuar dhe për të mësuar L- Të lexuarit e teksteve letrare dhe joletrare SH- Të shkruarit për qëllime personale dhe funksionale NJ.GJ- Përdorimi i drejtë i gjuhës

13

mësuesi për bisedë letrare ose lexim jashtë klase.

Nj. Gj. 29 Ushtrime për mënyrën lidhore

Mjedisi dhe ajri Teksti mësimor

Nj. Gj. 30 Drejtshkrimi i fjalëve që kanë zanoren e në pozicione të ndryshme

Një ditë në fshat (tekst që ka fjalë të cilat e kanë zanoren e në pozicione të ndryshme)

Teksti mësimor

L. letrar 29/26

Bisedë letrare Teksti

Sh 11 Shkrimi i një tregimi ose ngjarjeje

Struktura e një tregimi (model)

Teksti mësimor

Sh 12 Shkrimi i një tregimi ose ngjarjeje

Teksti mësimor

Nj. Gj. 31 Drejtshkrimi i fjalëve që kanë zanoren ë në pozicione të ndryshme

Një tekst (poezi) me fjalë në të cilat shkronja ë mungon (punë me tekstin

Teksti mësimor

Nj. Gj. 32 Drejtshkrimi i fjalëve që kanë zanoren ë në pozicione të ndryshme (Diktim)

Ushtrime Teksti mësimor

L. letrar 30/27

“Poezia e parë”, Kadare

Poezia ime (ndjesitë dhe mendimet)

Teksti mësimor

L. letrar 31/28

“ Poezia e parë”, Kadare


L. letrar 32/29

“Nuk është e lehtë të harrosh”, Nesin

Mësuesi im i preferuar

Teksti mësimor Internet

Nj. Gj. 33 Ndajfoljet dhe llojet e tyre

Lojë në çift Teksti mësimor

Nj. Gj. 34 Drejtshkrimi i ndajfoljeve

Kombino për të krijuar

Teksti mësimor

L. letrar 33/30

“Nuk është e lehtë të harrosh”, Nesin

Mësuesi im i preferuar

Teksti mësimor

L. letrar 34/31

Ditari i një vajze, Anonime

Ditari im Teksti mësimor

L. letrar 35/32

Ditari i një vajze, Anonime


Nj. Gj. 35 Lidhëzat, bashkërenditëse dhe nënrenditëse

Punë me tekstin “Gishtëza” Andersen (ka lidhëza)

Teksti mësimor

14

Nj. Gj. 36 Llojet e lidhëzave bashkërenditëse

Si i duam mësuesit tanë

Teksti mësimor

F 5 Projekt “Revistë për fëmijë”, ora I

Sh 13 Shkrimi i një flete ditari

Model ditari Teksti mësimor

L. letrar 36/33

“Tomi dhe Haku marrin një ftesë”, Tuen

Aventurat Teksti mësimor

Nj. Gj. 37 Drejtshkrimi i lidhëzave

Punohet me tekstin “Rrufepritësja” në tekstin mësimor

Teksti mësimor

Nj. Gj. 38 Parafjalët sipas rasave

Vendi im në klasë është...

Teksti mësimor

L. letrar 37/34

“Tomi dhe Haku marrin një ftesë”, Tuen


L. letrar 38/35

Bisedë letrare ose lexim jashtë klase

Teksti që ka përzgjedhur mësuesi për bisedë letrare ose lexim jashtë klase.

L. letrar 39/36

Bisedë letrare ose lexim jashtë klase

Teksti që ka përzgjedhur mësuesi për bisedë letrare ose lexim jashtë klase.

Nj. Gj. 39 Drejtshkrimi i parafjalëve

Piramidat e Keopsit (punohet me këtë tekst)

Teksti mësimor

Nj. Gj. 40 Ushtrime për ndajfoljet, lidhëzat dhe parafjalët.

Jeta në shkollë Teksti mësimor

F 6 Ritregimi i përmbajtjes

fragmente ose tekste nga libri

Teksti mësimor Lloje të ndryshme tekstesh, interneti

Sh 14 Ritregimi i përmbajtjes (me shkrim)

Teksti mësimor

L. joletrar 40/4 Udhëpërshkrimi Udhëtimet e mia

Teksti mësimor

Nj. Gj. 41 Diktim Ushtrime Teksti mësimor

Nj. Gj. 42 Përsëritje për morfologjinë

Teksti mësimor

15

L. joletrar 41/5 Udhëpërshkrimi Punë me tekstin Teksti mësimor

L. letrar 42/37

“Viti 999”, Petro Marko

Pushimet e çuditshme

Teksti mësimor

0. L. letrar 43/38

“Viti 999”, Petro Marko


1. Nj. Gj. 43 Fjalia si njësi ligjërimi (Sintaksë)

Punë me tekstin” Muji dhe Halili”

Teksti mësimor

2. Nj. Gj. 44 Llojet e fjalive sipas ndërtimit. Fjalia e thjeshtë.

Punë me fisha Teksti mësimor

3. Sh 15 Mbresa udhëtimi (punë me shkrim)

Pushimet e mia Teksti mësimor

4. Sh 16 Mbresa udhëtimi (punë me shkrim)

Pushimet e mia Teksti mësimor

5. L. letrar 44/39

“Harri Poter”, Ruling Fantazitë e fëmijëve

Teksti mësimor

6. Nj. Gj. 45 Grupi emëror Amfiteatri i Durrësit

Teksti mësimor

7. Nj. Gj. 46 Gjymtyrët kryesore të fjalisë

Teksti mësimor

8. L. letrar 45/40

“Harri Poter”, Ruling Punë me tekstin Punët me shkrim

9. Sh 17 Të shkruarit me imagjinatë

Imagjinatë e drejtuar

Teksti mësimor

0. Sh 18 Të shkruarit me imagjinatë

Imagjinatë e drejtuar

Teksti mësimor

1. Nj. Gj. 47 Kallëzuesi Ditë feste Teksti mësimor

2. Nj. Gj. 48 Përshtatja e kryefjalës me kallëzuesin.


3. L. joletrar 46/6 Projekt “Revistë për fëmijë” (ora e dytë)

Diskutim rreth materialeve të përzgjedhura.

Teksti mësimor

4. L. letrar 47/41

Kur Uendi u rrit, Xhejms Barri


5. L. letrar 48/42

Kur Uendi u rrit, Xhejms Barri


6. Nj. Gj. 49 Përcaktori. Përcaktori me përshtatje

Teksti mësimor

7. Nj. Gj. 50 Përsëritje Teksti mësimor

8. Sh 19 Test për tremujorin e dytë

Teksti mësimor

9. L. letrar 50/44

Koni, Pauli dhe gara e vrapimit, Dagmar Hoshfeld

Teksti mësimor

0. L. letrar 51/45

Koni, Pauli dhe gara e vrapimit, Dagmar

Teksti mësimor

16

Hoshfeld 1. Sh 20 Qortime të punëve

me shkrim Qortime

2. Nj. Gj. 51 Përcaktori me drejtim dhe me bashkim

Teksti mësimor

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Gjatë orëve të mësimit do të përdoren metoda, teknika dhe strategji të tilla, si: diskutim për njohuritë paraprake, kubimi, diagrame piramidale, lexim i drejtuar, imagjinata e drejtuar, parashikim me terma paraprake, harta e konceptit, rrjeti i diskutimit, pyetje autorit, ditarët e të nxënit, pyetja sjell pyetjen, stuhi mendimi, diagrami i Venit etj. Nxënësit do të punojnë në grupe të vogla dhe të mëdha, në çift, në mënyrë të pavarur dhe individuale etj. Vlerësimi Disa nga teknikat dhe instrumentet e vlerësimit do të jenë: vlerësim i vazhdueshëm me gojë, vlerësim i punëve me shkrim, vlerësim i projekteve, teste, biseda ose lexime jashtë klase, diktime etj.

17

PLANIFIKIMI I LËNDËS PËR TREMUJORIN E TRETË

(Prill - Mars)



Shkalla: III

Klasa: VI


REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE KYÇE Orët mësimore të zhvilluara gjatë kësaj periudhe tremujore do të kontribuojnë në ndërtimin dhe zhvillimin e këtyre kompetencave kyçe: KOMPETENCA E KOMUNIKIMIT DHE E TË SHPREHURIT Nxënësi:

shpreh mendimin e vet për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;

dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;

lexon rrjedhshëm, me intonacionin e duhur, një tekst të caktuar rrëfyes, përshkrues, shkencor, publicistik etj., dhe e komenton atë sipas kërkesës me gojë ose me shkrim;

shpjegon qartë dhe saktë, me gojë ose me shkrim, kuptimin e termave (fjalëve, koncepteve) të reja, duke përdorur gjuhën dhe fjalorin e përshtatshëm. KOMPETENCA E TË MENDUARIT Nxënësi:

shpreh mendimin e tij për një punim letrar apo artistik duke dalluar ndryshimet dhe analogjitë ndërmjet krijimeve të ngjashme;

harton planin e punës për realizimin e një krijimi/detyre (letrare), duke përcaktuar hapat kryesorë të zbatimit;

përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëritë kryesore midis dy e më shumë dukurive o s e krijimeve artistike. KOMPETENCA E TË NXËNIT Nxënësi:

zbaton në mënyrë të pavarur udhëzimet e dhëna nga një burim (tekst shkollor, libër, internet, media) për të nxënë një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet;

shfrytëzon portofolin personal për identifikimin e përparësive dhe mangësive në funksion të vetëvlerësimit;

ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake, duke i

18

paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit (kolona, tabela, grafike) sipas një radhitjeje logjike.


përgatit planin e punës për organizimin e një aktiviteti të caktuar në shkollë ose në komunitet dhe e realizon atë me sukses;

bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tij social, etnik etj.) për realizimin e një aktiviteti të përbashkët (projekti/aktiviteti në bazë klase/shkolle apo jashtë saj). KOMPETENCA QYTETARE Nxënësi: zbaton dhe respekton rregullat e mirësjelljes në klasë, shkollë etj., dhe mban qëndrim aktiv ndaj personave, të cilët nuk i respektojnë ato, duke shpjeguar pasojat për veten dhe për grupin ku bën pjesë. KOMPETENCA DIGJITALE Nxënësi:

përdor mediet digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar. analizon, vlerëson, menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh., hedh disa

informacione të marra nga interneti duke i përmbledhur në një tabelë ose grafik). REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE TË LËNDËS Të dëgjuarit e teksteve të ndryshme Nxënësi: - kupton, krahason dhe përmbledh mendimet e të tjerëve nga materialet e dëgjuara, shikuara ose të prezantuara, si dhe reflekton për to; - jep mendimet dhe gjykimet e tij rreth teksteve që dëgjon. Të folurit për të komunikuar dhe për të mësuar Nxënësi:

zgjedh formën e përshtatshme për të përcjellë informacionin, idetë, ndjenjat dhe pikëpamjet e tij;

merr pjesë në biseda shoqërore me moshatarët dhe të rriturit mbi tema të njohura duke pyetur dhe duke iu përgjigjur pyetjeve;

identifikon materiale të ndryshme dhe i përdor për të dhënë mesazhe ose porosi nëpërmjet reklamave e lajmërimeve dhe bën prezantimin e tyre në media. Të lexuarit e teksteve letrare dhe joletrare Nxënësi: - interpreton tekstet duke përdorur idetë e dhëna në mënyrë të drejtpërdrejtë në tekst dhe idetë e nënkuptuara; - dallon informacionin e rëndësishëm në tekst; - lidh pjesët e ndryshme të një teksti dhe i analizon ato. Tekste letrare

analizon në tekste të ndryshme poetike, tregimtare dhe dramatike gjuhën e figurshme; dallon temën dhe analizon personazhet, mjedisin, kohën dhe subjektin në një tekst tregimtar

dhe dramatik; dallon mjetet shprehëse në një tekst poetik dhe tregon funksionin e tyre; shpreh pëlqimet dhe mbron interpretimet e tij duke i ilustruar me detaje dhe pjesë nga teksti.

19

Tekste joletrare dallon përdorimin e gjuhës dhe terminologjisë së fushës në tekste të ndryshme; kupton tiparet e strukturës dhe organizimit në tekste të ndryshme (paragrafë, tituj, nëntituj etj.). Të shkruarit për qëllime personale dhe funksionale Nxënësi:

përdor formën ose modelin e përshtatshëm gjatë të shkruarit dhe zbaton rregullat gramatikore, leksikore dhe drejtshkrimore, për të shprehur mendimet, qëllimet, ndjenjat për tema të caktuara;

mbështet mesazhin kryesor ose kyç të një teksti me detaje përshkruese, me fakte ose shembuj të ndryshëm. Përdorimi i drejtë i gjuhës Nxënësi: dallon dhe përdor fjalitë e thjeshta dhe të përbëra si dhe përcakton llojin e tyre; dallon funksionet gramatikore të fjalëve në fjali; përcakton klasat e fjalëve dhe kategoritë e tyre gramatikore; dallon mënyrat e formimit të fjalëve në gjuhën shqipe; dallon fushën leksikore, familjen e fjalëve. Nr

3Kompetenca

Nr/k Temat mësimore Situata e të nxënit (të sugjeruara)

Burimet

F 7 Debati, rregullat e debatit Debat Teksti mësimor

D 4 Dëgjimi i një debati Debat Teksti mësimor

L. letrar 51/45 “Detyrë klase”, Prever Orë matematike Teksti mësimor

L. letrar 52/46 “Pylli qan për sorkadhen”, Agolli

Ekskursion në pyll Teksti mësimor

Nj. Gj. 52 Ndajshtimi Punë me tekstin (Gjergj Elez Alia)

Teksti mësimor

L. joletrar 53/7 Ligji për mbrojtjen e kafshëve

Vizitë në kopshtin zoologjik

Teksti mësimor

L. joletrar 54/8 Përmbledhje e skenarit të filmit

Shikimi i një fragmenti filmi

Teksti mësimor Fragment filmi

L. letrar 55/47 “Me jetue”, Podrimja Punë me tekstin Teksti mësimor Enciklopedi

3 D- Të dëgjuarit e teksteve të ndryshme F- Të folurit për të komunikuar dhe për të mësuar L- Të lexuarit e teksteve letrare dhe joletrare SH- Të shkruarit për qëllime personale dhe funksionale NJ.GJ- Përdorimi i drejtë i gjuhës

20

L. joletrar 56/9 Letra e presidentit, Abraham Linkolni

Mësuesi im Teksti mësimor

Nj. Gj. 53 Kundrinori. Kundrinori i drejtë

Punë me tekstin (Djali dhe deti)

Teksti mësimor

D 5 Poezi Dëgjimi i një poezie Teksti mësimor

Sh 21

Shkrimi i një letre Modeli i një letre Teksti mësimor

Sh 22 Shkrimi i ftesave, mesazheve, urimeve

Festat Teksti mësimor Modele tekstesh

Sh 23 Shkrimi i ftesave, mesazheve, urimeve

Festat Teksti mësimor

Nj. Gj. 54 Kundrinori i zhdrejtë Teksti mësimor

F 8 Këndvështrimi i artistit (flasim për artet)

Diskutime për vepra të ndryshme arti

Teksti mësimor

L. letrar 57/48 “Jerina ose mbretnesha e luleve”, Fishta

Konkurset e bukurisë Teksti mësimor

L. letrar 58/49 “Jerina ose mbretnesha e luleve”, Fishta

Konkurset e bukurisë Teksti mësimor Interneti

F 9 Konkurset e bukurisë Teksti mësimor

Nj. Gj. 55 Rrethanori Teksti mësimor

L. joletrar 59/10 Media e shkruar dhe elektronike (gazeta)

Punë me tekste të ndryshme nga media

Teksti mësimor

L. joletrar

60/11 Lajmi Punë me tekste të ndryshme nga media

Teksti mësimor

L. joletrar 61/12 Kronika Punë me tekste të ndryshme nga media

Teksti mësimor

L. joletrar 62/13 Fotografia Teksti mësimor

Nj. Gj. 56 Ushtrime për rrethanorin dhe kundrinorin

Teksti mësimor

D 6 Dëgjimi i një teksti mediatik

Emision televiziv Teksti mësimor

L. joletrar 63/14 Intervistë me Tinka Kurtin

Figura të shquara të kinematografisë

Teksti mësimor

D 7 Dëgjimi i fragmentit të një filmi

Figura të shquara të kinematografisë

Teksti mësimor Interneti

D 8 Dëgjimi i fragmentit të një filmi

Film Interneti

Nj. Gj. 57 Fjalia e përbërë Shfaqja e fundvitit Teksti mësimor

21

L. joletrar 64/15 Projekt “Revista për fëmijë” (ora e tretë)

Prezantime projektesh Teksti mësimor Enciklopedi Internet

L. joletrar 65/16 Projekt “Revista për fëmijë” (ora e katërt)

Prezantime projektesh Teksti mësimor Enciklopedi Internet

L. joletrar 66/17 Biografia e Stiv Xhobsit Teknologjia në jetën time Teksti mësimor

L. joletrar 67/18 Biografia e Stiv Xhobsit Teknologjia në jetën time Teksti mësimor

Nj. Gj. 58 Dallimi mes fjalisë së thjeshtë dhe fjalisë së përbërë


L. joletrar 68/19 Interneti Teknologjia në jetën time Teksti mësimor

Sh 24 Korrigjim i punëve me shkrim

Qortime

D 9 Udhëzuesi Teksti mësimor

Nj. Gj. 59 Ushtrime Teksti mësimor

Nj. Gj. 60 Përsëritje Sh 25 Testi për tremujorin e

fundit Teksti

mësimor D 10 Aktivitete L. letrar 69/50 Bisedë letrare Teksti që ka

përzgjedhur mësuesi dhe nxënësit për bisedë letrare ose lexim jashtë klase

L. letrar 70/51 Bisedë letrare Teksti që ka përzgjedhur mësuesi dhe nxënësit për bisedë letrare ose lexim jashtë klase

F 10 Aktivitete Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Gjatë orëve të mësimit do të përdoren metoda, teknika dhe strategji të tilla, si: diskutim për njohuritë paraprake, kubimi, diagrame piramidale, lexim i drejtuar, imagjinata e drejtuar, parashikim me terma paraprake, harta e konceptit, rrjeti i diskutimit, pyetje autorit, ditarët e të nxënit, pyetja sjell pyetjen, stuhi mendimi, diagrami i Venit etj. Nxënësit do të punojnë në grupe të vogla dhe të mëdha, në çift, në mënyrë të pavarur dhe individuale etj.

22

Vlerësimi Disa nga teknikat dhe instrumentet e vlerësimit do të jenë: vlerësim i vazhdueshëm me gojë, vlerësim i punëve me shkrim, vlerësim i projekteve, teste, biseda ose lexime jashtë klase, diktime etj.

23

Fusha: Gjuha dhe komunikimi

Lënda: Gjuhë shqipe Shkalla: III Klasa: VI

Tema mësimore: Të shkruarit e përmbledhjes - Përmbledhja e një përralle (ora I)

Situata e të nxënit: Përralla

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca qytetare. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – të tregojë bukur një përrallë që di; – të përcaktojë se si mund të bëhet përmbledhja e

një përralle; – të arrijë të bëjë përmbledhjen e një përralle sipas

rregullave të mësuara.

Fjalët kyç: përmbledhje, përrallë

Burimet: teksti shkencor, përralla të marra nga burime të ndryshme.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: stuhi mendimi, punë e drejtuar, punë e pavarur.

PNP: Stuhi mendimi - Punë e drejtuar - Punë e pavarur

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Stuhi mendimi Nxënësit janë porositur një orë më parë të marrin me vete tekstin e një përralle, e cila mund merret e shkruar, por mund të merret dhe nga një libër ose interneti dhe të lexohet që më parë prej tyre. Pyeten nxënësit se çfarë kanë parasysh me termin ”përmbledhje” dhe si veprojnë për të përmbledhur një tekst të çfarëdoshëm. U kërkojmë nxënësve të përmbledhin me gojë përrallën e tyre (dy nxënës). (Theksojmë që duam një përmbledhje të shkurtër dhe jo përmbajtjen e përrallës). Nxënësit e tjerë të ndjekin me vëmendje për të diskutuar më pas nëse e morën të plotë për çfarë bëhet fjalë në përrallë, pavarësisht sesa shkurt u tha ajo. Pyeten nxënësit se si vepruan për ta përmbledhur sa më shkurt e sa më qartë përrallën e tyre. - Ndërtimi i njohurive të reja: Punë e drejtuar U kërkohet nxënësve të shohin tekstin dhe të listojnë rregullat e shkrimit të një përmbledhjeje. a. ndarja në paragrafë e tekstit sipas rregullave që kanë mësuar. Pra, çdo paragraf ka një informacion të caktuar ndryshe nga tjetri dhe zakonisht ndahet me kryeradhë. b. gjetja e fjalëve kyç për çdo paragraf. c. ndërtimi i fjalive përmbledhëse (jo thjesht pika plani, më të plota e më të gjata) në bazë të fjalëve kyç ose nënvizimi i saj në tekst nëse e gjen në paragraf. ç. lidhja e fjalive përmbledhëse të çdo paragrafi me njëri-tjetrin në një tekst të plotë së bashku me përfundimet. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Punë e pavarur

Fillimisht punohet me përmbledhjen e tekstit ose paragrafit që është në faqen. Nxënësit

Përmbledhje

24

veprojnë nëpërmjet fjalëve kyç ose gjetjes së informacionit më të rëndësishëm në tekst nëse është dhënë gati. Gjithsej mund të ndërtohen tri deri në katër fjali për tekstin përmbledhës. Lexohen disa prej tyre dhe bëhet diskutimi për mënyrën sesi është dhënë përmbledhja dhe si janë zbatuar rregullat.

PLANIFIKIMI DITOR

Fusha: Gjuha dhe komunikimi


Tema mësimore: Të shkruarit e përmbledhjes - Përmbledhja e një përralle (ora II)

Situata e të nxënit: Përmbledhim rregullat e përmbledhjes

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi: – të tregojë se çfarë është përmbledhja e një përralle; – të arrijë të bëjë një përmbledhje sipas rregullave të

mësuara.

Fjalët kyç: përmbledhje, paragraf, përrallë, mesazh, strukturë.

Burimet: teksti shkencor, tekste përrallash nga burime të ndryshme.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: stuhi mendimi, punë e pavarur me shkrim, diskutim

PNP: Stuhi mendimi - Punë e pavarur me shkrim - Diskutim

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Stuhi mendimi Ç’ është përmbledhja? A ka strukturë dhe cilat janë elementet e saj? Cilat janë rregullat për të shkruar një përmbledhje?

U kërkohet nxënësve të përmbledhin shkurtimisht rrugën që ndiqet për shkrimin e një përmbledhjeje.

- Ndërtimi i njohurive të reja: Punë e pavarur me shkrim

Duke pasur parasysh rregullat që u thanë më sipër, nxënësit punojnë përmbledhjen e përrallës që kanë në projekt. Përmbledhja shoqërohet me përrallën në të cilën evidentohet ndarja në paragrafë, nënvizimi i fjalëve kyç për çdo paragraf të cilat janë përmbledhur gjatë shkrimit në fjali. Nëse kjo paraqet vështirësi për t’u kontrolluar mund të punohet dhe për gjithë klasën “E bija e Hënës dhe e Diellit”.

- Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Diskutim

Nxënësit pas përfundimit mund të lexojnë për të vlerësuar disa nga punimet e shokëve dhe diskutojnë se si janë realizuar përmbledhjet, sa i janë përmbajtur rregullave etj. Vlerësimi: Në këtë punë me shkrim për rëndësinë që ka është mirë të vlerësohet e tërë klasa. Gjatë vlerësimit kontrollohet me punën me shkrim në fletën që përmban përrallën (nëse merret një përrallë tjetër) edhe ndarja në paragrafë dhe gjetja e fjalëve kyç.

25

TË FOLURIT Fusha: Gjuha dhe komunikimi

Lënda: Gjuhë shqipe Shkalla: III Klasa: IV

Tema mësimore: Të folurit. Komunikimi dhe rëndësia e tij

Situata e të nxënit: Jeta e përditshme

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç (me numra) 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin. 4. Kompetenca personale. 5. Kompetenca qytetare. 6. Kompetenca digjitale. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi: - dallon elementet e komunikimit në një situatë të

dhënë; - përshtat të folurin në varësi të tematikës, dëgjuesit,

qëllimit dhe situatës; - jep informacione, ide, ndjesi, emocione duke

përdorur fjalorin e duhur; - përcakton dhënësin,mesazhin dhe marrësin në një

situatë komunikimi

Fjalët kyç: komunikim, mesazh, marrës, dhënës.

Burimet: teksti shkencor, burime të tjera nga jeta e përditshme dhe interneti.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Mjedisi ,qytetaria,

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: diskutim, hulumtim në internet për materialet e kërkuara, punë e drejtuar.

PNP: Diskutim - Hulumtim në internet për materialet e kërkuara - Punë e drejtuar

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Diskutim U kërkohet nxënësve që më parë të sjellin në klasë shenjat kryesore të sinjalistikës rrugore, postera që tregojnë ndalimin e duhanit, dhunës, foto nga natyra në stinë të ndryshme të saj apo çfarëdolloj fotoje, objekti që transmeton një mesazh. Mësuesi/ja kujdeset të sigurojë një material me zë për një sirenë ambulance apo fenelinë etj. Rënia e ziles shënon fillimin e orës dhe lidhur me këtë pyeten nxënësit se ç’do të thotë tingëllimi i ziles në momentin e hyrjes së mësuesit në klasë për të marrë prej tyre përgjigje se çfarë na komunikon zilja në momentet e ndryshme të ditës. Gjithashtu kërkohet të vendosin në tabelë ose në video-projektor (nëse materiali është marrë në internet), tabelën e shenjave kryesore në sinjalistikën rrugore. Vetë nxënësit përcaktojnë se çfarë u tregojnë, (komunikojnë) këto shenja sipas shembujve të ndryshëm. - Ndërtimi i njohurive të reja: Hulumtim në internet për materialet e kërkuara Nxënësit, pasi shohin fotot, objektet apo dëgjojnë materiale që transmetojnë një mesazh tek ata, arrijnë në konkluzionin që në përgjithësi objektet, fotot që shohim apo zhurmat që dëgjojmë, transmetojnë një mesazh në mënyrë të qëllimshme ose jo . Dhe vetë nxënësit japin një ide rreth procesit të komunikimit duke iu përgjigjur pyetjeve;

Ku komunikojmë? Kur komunikojmë? Çfarë komunikojmë? Si komunikojmë? Pse komunikojmë?

26

Nxënësit i hedhin një sy materialit të tekstit për afro 2 minuta duke ripërsëritur faktin se ç’do të thotë të komunikosh ,si realizohet dhe përse na shërben ai. Për të orientuar nxënësit në një përcaktim të qartë të procesit të komunikimit u vizatoj në tabelë një figurë pa domethënie që të dilet në konkluzionin se nëse nuk ka një mesazh që na përcillet në një formë ose tjetër,objekt, foto, zhurme, fjalë etj, nuk kemi dhe proces të komunikimit - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Punë e drejtuar U kërkohet nxënësve të paraqesim përmes një skeme përfytyrimin e tyre rreth procesit të komunikimit që të përmbajë: marrësin, dhënësit dhe mesazhin. Dhënësi Mesazhi Marrësi Punohen materialet ushtrimore 1-5, në faqen 9. Në situatat e komunikimit të ushtrimeve u kërkohet të përcaktojnë marrësin ,dhënësin dhe mesazhin U kërkohet nxënësve të kujtojnë rregullat e një komunikimi në grup përmes gjuhës siç është ky me materialet ushtrimore në tekst (që të flasin qartë, sipas standardit, të respektojnë njëri-tjetrin kur flasin). Vlerësimi: Vlerësohen pozitivisht me gojë nxënësit që kontribuuan me materialet dhe respektuan rregullat e të folurit gjatë procesit të mësimit.

Detyrat dhe puna e pavarur: Sipas shembullit të ushtrimit 5 f 9, sillen shembuj të tjerë komunikimi për çdo formë shqisore të realizimit të tij, për shenja sinjale, foto e objekte që nuk u përmendën gjatë orës.

PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuha dhe komunikimi


Tema mësimore: Të folurit. Gjuha dhe teksti Situata e të nxënit:Punë me modele

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 4. Kompetenca qytetare. 5. Kompetenca digjitale. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi:

- liston llojet e teksteve; - përcakton vlerën e gjuhës në komunikim; - tregon veçoritë e teksteve letrare e joletrare.

Fjalët kyçe: gjuhë, tekst, letrar, joletrar, komunikim

Burimet: tekst(i shkencor, tekste nga burime të ndryshme ilustruese letrare e joletrare


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: diskutim; punë e drejtuar me modele; punë e pavarur

PNP: Diskutim - Punë e drejtuar me modele - Punë e pavarur

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Diskutim Sjellim para nxënësve disa lloje tekstesh, një letrar, një joletrar dhe një të ndërmjetëm. Tekstet mund të merren nga libri ose mund të përzgjidhen vetë. Kështu mund të marrim si model këto tekste.

27

Tekst letrar Ndërkohë Gerasimi po vazhdonte të voziste. Ja, Moskën tani e kishte lënë prapa. Ja tek u shtrinë gjatë bregut livadhet, fushat, korijet; ja tek u dukën kasollet. Po vinte erë fshati. Ai i lëshoi rremat, e mbështeti kokën mbi Mumunë, që rrinte pranë tij mbi një dërrasë të thatë, se fundi i barkës ishte mbuluar me ujë, dhe ndenji ashtu pa lëvizur, duke kryqëzuar duart e tij të fuqishme në kurrizin e qenit; ndërkaq barkën e lehtë valët po e shtynin prapë pak nga pak në drejtim të qytetit. Më në fund, Gerasimi e drejtoi trupin dhe me nxitim, me një shprehje inati therës në fytyrë, i lidhi me litar tullat që kishte marrë me vete, i bëri një nyjë litarit dhe ia vuri Mumusë në qafë... Me besim e pa frikë, e vështroi të zotin dhe tundi bishtin lehtazi. Gerasimi ktheu kokën prapa, mbylli sytë dhe hapi duart... Asgjë nuk dëgjoi, as klithmën e mprehtë të Mumusë që ra, as zhurmën e rëndë të ujit. Madje edhe dita plot tinguj e zhurmë për të ishte aq e heshtur dhe e qetë, sa s'është kurrë asnjë nga netët tona më të qeta. Kur i hapi sytë, valët po nxitonin nëpër ujë si dhe më parë, sikur ndiqnin njëra-tjetrën, si dhe më parë ato bënin zhurmë dhe përplaseshin për barke, dhe vetëm atje larg, pranë bregut, rrathët e tyre të gjerë fillonin të humbitnin. Jeroshka, sapo Gerasimi i humbi nga shikimi, u kthye në shtëpi dhe u tregoi se ç'kish parë. “Mumu" I. S Turgeniev Tekst joletrar Uikipedia (Enciklopedia e lirë) synon krijimin e një enciklopedie të plotë, pa gabime, në të gjitha gjuhët, e korrigjueshme nga të gjithë dhe e lirë për përdorim. Uikipedia përdor teknikën Uiksin si mjet bashkëpunimi midis autorëve. Çdokush prej jush mund të kontribuojë vullnetarisht me dijen e tij për zgjerimin e mëtejshëm të kësaj enciklopedie të lirë. Hapat fillestare janë më se të thjeshta. Shikoni edhe këtu. Vini Re! - Jeni të lutur të emëroni faqet që krijoni në trajtën e shquar dhe të përdorni germat Ë, Ç, ë, ç në fjalët e duhura. Tekst joletrar (I ndërmjetëm) Fytyra e fshehur e Tiranës (reportazh) Një Tiranë që merr frymë jo larg qendrës, bulevardit e pallateve shumëkatëshe. Megjithatë, ky qytet tjetër është i heshtur, i çngjyrosur dhe i harruar. Një Tiranë kjo, ku qytetërimi është ende larg. Përtej Tiranës së zhurmshme, me ngjyra e drita, me gjallërinë , rrëmujën e jetën që duket sikur nuk ndalet kurrë, ka një Tiranë tjetër të fshehur, e thuajse të panjohur. Ishte pikërisht kjo anë e qytetit që u bë subjekt i reportazhit të “Shqipëria tjetër”, në edicionin qendror të lajmeve në “Top Channel”. Një Tiranë që merr frymë jo larg qendrës, bulevardit, e pallateve shumëkatëshe. Megjithatë, ky qytet tjetër është i heshtur, i çngjyrosur dhe i harruar. Një Tiranë kjo, ku qytetërimi është ende larg. Në shkurtin e vitit 1920, Tirana u shpall kryeqytet i Shqipërisë, duke u kthyer në kryeqendrën politike, ekonomike e shoqërore të shqiptarëve. 91 vjet më pas, pakkush mund të imagjinojë, e aq më pak të kujtojë Tiranën e atëhershme. Kryeqyteti i fillimit të shekullit të shkuar nuk është zhdukur plotësisht, ai mbetet së bashku me mënyrën e jetesës së një shekulli më parë sapo kalon vijën e verdhë që kufizon Tiranën. Pasi u vendosim nxënësve për çdo bankë këto modele, kujdesemi që nxënësit të vëzhgojnë veçoritë e këtyre teksteve . Pyeten nxënësit se çfarë përcillet përmes secilit shkrim dhe cili është mjeti me të cilin realizohet. Pasi arrihet në konkluzionin se gjuha është mjeti kryesor i komunikimit, nxënësit diskutojnë vlerën që ka ajo në përdorim. Nxënësit japin disa njohuri rreth gjuhës shqipe, historisë dhe alfabetit të saj. - Ndërtimi i njohurive të reja: Punë e drejtuar me modele Nxënësit rikthehen te modelet dhe japin disa karakteristika që i bëjnë të dallueshme por dhe të ngjashme tekstet nga njëri-tjetri. Së fundmi në tabelë e nxënësit në fletore shkruajnë karakteristikat e secilit lloj teksti.

28

- Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Punë e pavarur. Punohen sipas kërkesës ushtrimi 1 dhe 2 ( për ushtrimin 2 punohen vetëm dy tekste për të punuar me tri të tjerat në shtëpi).

Vlerësimi: Mund të vlerësojmë në të tria etapat e mësimit sipas përgjigjeve.

Detyrat dhe puna e pavarur: Tri fragmentet e fundit të ushtrimit 2.

TË LEXUARIT PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuha dhe komunikimi


Tema mësimore: Legjendë. Liqeni i Prespës Situata e të nxënit: Legjendat

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca personale. 4. Kompetenca qytetare.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi: – të tregojë bukur legjendën; – të përcaktojë karakteristikat e legjendës përmes legjendës

“Liqeni i Prespës”; – të sjellë legjenda të tjera të mësuara nga burime të ndryshme.

Fjalët kyçe legjendë, liqeni i Prespës, çezma.

Burimet: Teksti shkencor, materiale të nxënësve nga burime të ndryshme.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Gjeografinë

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve; diskutim; punë e drejtuar; punë e pavarur, kllaster

PNP: Diskutim - Punë e drejtuar - Punë e pavarur, kllaster - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Diskutim Të tregojmë një legjendë... Nxënësit janë porositur që më parë të pyesin prindërit e tyre rreth historive popullore që dinë për emrin e ndonjë vendi, krijimin e ndonjë mali, burimi, liqeni a vendi tjetër në natyrë pa u bazuar në fakte shkencore. Gjatë një ore më parë në rubrikën e të folurit mund të preken si pjesë e teksteve letrare edhe krijimet e popullit, ku një pjesë e rëndësishme janë krijimet popullore rreth një vendi, dukurie natyrore që, veç një baze të vërtetë, kanë dhe shumë elemente fantastike që pasurohen gjatë tregimit dhe përcjelljes gojore brez pas brezi, pra legjendat. Nxënësit tregojnë legjenda të ndryshme. Sa më shumë, aq më mirë është për të kuptuar këtë lloj të shkrimit letrar dhe larmishmërinë e tyre. - Ndërtimi i njohurive të reja; Punë e drejtuar Kthehemi në tekst për të lexuar legjendën “Liqeni i Prespës”. Pjesa lexohet nga dy nxënës, duke kërkuar të lexojnë qartë, me intonacion dhe në mënyrë të vetëdijshme. Nxënësit ndalen në fjalët e reja që nuk u dinë, kuptimin për të bërë shpjegimin e tyre së bashku. Nëse nxënësit nuk kanë fjalë që nuk u dinë kuptimin, u kërkojmë të japin shpjegimin për fjalët çezmë dhe fushëgropë.

29

ÇEZMË f. - Gyp a lug nga ku rrjedh ujë i pijshëm, që vjen prej ujësjellësit ose prej një burimi të mbuluar; burim i mbuluar, nga ku uji rrjedh nëpër një gyp. Çezmë e ftohtë. Çezmë e njomë çezmë që ka ujë gjithnjë. Çezmë e thatë çezmë që shteron gjatë verës. Çezmat e fshatit. Ujë çezme. Pi në çezmë. Mbush ujë në çezmë. Të çon (të shpie) në njëqind (në dyzet) çezma (në krua, në shtatë kroje) e s'të jep ujë shih te KRUA, KROI. FUSHËGROPË f. - Vend i rrafshët e i rrethuar me kodra e male, fushë e vogël që ndodhet në një vend si gropë; vend i thellë a gropë e madhe në tokë, me shpate të thepisura në të gjitha anët. 2. Ultësirë. Pas diskutimit të kuptimit të fjalëve nxënësit flasin shkurtimisht për njohuritë që kanë në lidhje me liqenin e Prespës.

- Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Punë e pavarur, kllaster U kërkojmë nxënësve të tregojnë shkurt për çfarë bëhet fjalë në të. Nxënësit ndalen në elementin hyrës, duke shpjeguar klishenë hyrëse: “Populli thotë se…”, për të dhënë idenë se ky është krijim i dalë nga krijimtaria popullore e krijuar rreth një vendi a dukurie që ekziston realisht, por e shpjeguar në mënyrë fantastike e jo shkencore. Nxënësit punojnë të pavarur duke plotësuar një kllaster për elementet karakteristike të legjendës. Krijim popullor Ka një bazë të vërtetë Elemente reale Elemente fantastike Nxënësit japin mendimin e tyre rreth pëlqimit që kanë për legjendën dhe përjetimit që kanë duke e lexuar atë. Vlerësimi: Sipas planifikimit të mësuesit

Detyrat dhe puna e pavarur: Legjendat që nxënësit kanë sjellë i rishohin dhe i shkruajnë në fletore shkurtimisht duke dhënë elementet fantastike e reale të tyre.

PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuha dhe komunikimi Lënda: Gjuhë shqipe Shkalla: III Klasa: IV

Tema mësimore: Teksti joletrar Një këndvështrim historik i Prespës

Situata e të nxënit: Muzeu Kombëtar.

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç (me numra) 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore: – përmbledh idetë kryesore duke i ilustruar me fragmente

dhe detaje nga teksti; – u përgjigjet pyetjeve të mësuesit rreth brendisë së tekstit; – lidh idetë dhe informacionin e tekstit me njohuritë,

përvojën ose leximet e mëparshme;

Fjalët kyç: arkeolog, Prespa, gërmime, vendbanim

Legjenda

30

– dallon përdorimin e gjuhës dhe terminologjisë së fushës në tekste të ndryshme;

– kërkon informacion për fjalët e panjohura dhe mëson t’i përdorë ato;

Burimet: teksti shkencor, interneti Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: historia

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: stuhi mendimi; diagrami piramidal; organizuesi grafik i analogjisë

PNP: Stuhi mendimi - Diagrami piramidal - Organizuesi grafik i analogjisë - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Stuhi mendimi

Nxënësit porositen një ose dy orë më parë të hulumtojnë rreth historisë së lashtë dhe zbulimeve arkeologjike që e dëshmojnë këtë në qytetet e vendit tonë. Klasa mund të ndahet në grupe dhe t’u jepet detyrë të hulumtojnë kryesisht për qytetin e Beratit, Shkodrës, Apollonisë, Lezhës, Tiranës, Durrësit, Butrintit etj. Nisur nga fakti se pjesa më e madhe e nxënësve deri në klasën e gjashtë kanë bërë të paktën një vizitë në një muze qyteti apo në muzeun kombëtar dhe nisur nga fakti se në lëndën e historisë kanë marrë dhe marrin njohuri për zbulimet arkeologjike, nxitet diskutimin dhe të folurit e tyre përmes pyetjeve rreth këtij fakti. – A keni qenë ndonjëherë në Muzeun Kombëtar apo në një muze tjetër historik të qytetit

tuaj? – Farë ndarjesh sipas periudhave historike keni parë atje? – Çfarë keni parë në pavijonin ku janë të vendosura objektet më të vjetra të periudhës më të

hershme të historisë?

Orientohen përgjigjet e nxënësve që të sjellin informacionin që kanë për zbulimet arkeologjike të qytetit ose vendit të tyre, cilat janë objektet karakteristike të këtyre zbulimeve dhe çfarë vlere kanë ato sot.

- Ndërtimi i njohurive të reja; Diskutim Bëhet një lidhje dhe me mësimin e kaluar,ku nxënësit rikujtojnë shumë shkurt legjendën rreth krijimi të liqenit të Prespës. Pasi u prezantohet nxënësve fakti se kjo pjesë ka të bëjë me një këndvështrim të ri të historisë së Prespës, bëhet leximi i pjesës. Bëhet leximi dy herë dhe nëse një herë nga mësuesi, një herë nga nxënës që kanë të lexuar të mirë ose të dy leximet bëhen nga nxënësit, që bëjnë një të lexuar të rrjedhshëm, të kuptueshëm dhe të vetëdijshëm Nxënësit gjatë leximit të dytë të pjesës, nënvizojnë fjalët e reja ose me kuptim të paqartë. Edhe nëse nga nxënësit nuk kërkohet, mësuesi kërkon kuptimin e disa fjalëve kyç në tekst. Shpjegimi i tyre bëhet nga nxënësit. Nëse nxënësit nuk arrijnë të japin shpjegimin e duhur të fjalëve. u jepet detyrë të punojnë me fjalorin për shpjegimin e termave të mësipërme. Kuptimi i fjalëve me të cilat do të punojnë nxënësit për t’i shpjeguar, është dhënë më poshtë me ndihmën e fjalorit. \ Këndvështrim historik, vendbanim prehistorik, ekspeditë, arkeologji, arkeologë, qeramikë. Këndvështrim historik - Që dëshmohet se ka qenë me të vërtetë; që ka qenë i gjallë, i përgjigjet realitetit dhe nuk është i trilluar a i shpifur. Fakt historik. Figurë historike. Personazh historik. - Që është shumë i rëndësishëm për shoqërinë, që vlen të mbahet mend e të përkujtohet, i njohur, i shënuar; që ka hyrë në histori si diçka e rëndësishme; që është i lidhur me një ngjarje të

31

rëndësishme të historisë. Datë (ditë) historike. Përvjetor historik. Kthesë historike. Kongres historik. Mbledhje historike. Vendim historik. Fitore historike. Rol (mision) historik. Përvojë historike. Vende historike. Që mbështetet plotësisht ose pjesërisht në ngjarje të historisë, që paraqit a përshkruan një figurë ose një ngjarje të rëndësishme të historisë. Roman historik. Me subjekt historik. Këngët historike. Që ndriçon rrugën e lindjes dhe të zhvillimit të pandërprerë të dukurive në etapa të ndryshme dhe në lidhje të ngushtë e dialektike me kushtet konkrete; që studion historinë e zhvillimit të pandërprerë të fakteve e të dukurive të një fushe të caktuar (për shkencat). Metoda historike e studimit. Vështrim historik. Analizë historike. Shpjegimi historik i dukurive. Gramatika (fonetika, leksikologjia) historike. Botanika (gjeografia) historike. Që njihet e dëshmohet me anë të dokumenteve (në kundërvënie me prehistorinë). Periudha historike. Koha historike dhe prehistorike e një populli. Vendbanim prehistorik - vendbanime të një të shkuare shumë të largët, banuar nga qeniet para njeriut të sotëm. Ekspeditë - një grup prej disa vetash (me mjetet e me pajisjet e nevojshme) në një vend të caktuar për qëllime kërkimore, studimore ose për të plotësuar detyra të veçanta; grupi i pjesëmarrësve që kryen detyra të tilla. Ekspeditë shkencore (mësimore). Ekspeditë gjeologjike (arkeologjike, gjuhësore, folklorike). Arkeologji - Shkencë historike, që studion kulturën dhe jetën e popujve në kohët e lashta, duke u mbështetur në monumentet e sendet që kanë mbetur prej tyre nën tokë e që zbulohen me anë të gërmimeve. Arkeologjia shqiptarë. Qendra e arkeologjisë. Arkeolog - Specialist që merret me gërmime dhe studime arkeologjike. Qeramikë - 1. Deltinë e mbrujtur, prej së cilës bëhen sende të ndryshme, që piqen në furrë për t'u ngurtësuar; dhe i pjekur. Enë (gypa, pllaka) qeramike. 2. përmb. Enë, tjegulla, sende zbukurimi etj., të bëra prej deltine të mbrujtur e të pjekur në furrë. Qeramikë e zakonshme tulla, tjegulla etj. Qeramikë e hollë sende prej porcelani. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Diagrami piramidal Kalohet në analizën kuptimore e gjuhësore të pjesës. Punohet pika e parë e rubrikës ushtrohuni në f. 15 nëpërmjet diskutimit, ku nxënësit punojnë në libër për të dalluar elementet e secilit prej teksteve që i bëjnë ata letrar ose joletrar. Konkluzionet hidhen në një diagram Veni, duke dhënë karakteristikat elementare të një teksti letrar e joletrar, dallimet dhe të përbashkëtat mes tyre. Pika e dytë mund të punohet me diagramin piramidal sipas tabelës së mëposhtme.

Prespa Përcaktimi I Prespës nga këndvështrimi historik, si vendbanimi më i madh prehistorik i periudhës së neolitit. Ku ka ndodhur zbulimi?

Kush e zbuloi ? Si u zbulua? Çfarë u zbulua? Pse është i rëndësishëm ky zbulim?

Teksti joletrar Teksti letrar

32

Vazhdohet me diskutimin e materialeve që vetë nxënësit kanë hulumtuar rreth zbulimeve arkeologjike në qytete më të rëndësishme të vendit tonë duke dhënë vlerën dhe rëndësinë e tyre në historinë e vendit.

Vlerësimi: Vlerësoj nxënësit me më shumë përgjigje jo vetëm për materialet e hulumtuara por dhe për përgjigjet në funksion të të kuptuarit dhe analizës gjuhësore të pjesës.

Detyrat dhe puna e pavarur: Jepet shpjegimi i një pjese të fjalëve që u nxorën më sipër me fjalor. PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuha dhe komunikimi


Tema mësimore: E bija e Hënës dhe e Diellit (ora I) Situata e të nxënit: Përralla

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin. 4. Kompetenca personale. 5. Kompetenca qytetare.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – lexon me intonacion dhe në mënyrë të vetëdijshme

përrallën; – përgjigjet për pyetje rreth të kuptuarit të pjesës; – përcakton elementet e strukturës në përrallë.

Fjalët kyçe: përrallë, hëna, dielli, bijë, djalë, nënë, kuçedër.

Burimet: teksti shkencor, burime të ndryshme në lidhje me përrallat


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve; stuhi mendimi parashikim me terma paraprakë; pyetje-përgjigje

PNP: Stuhi mendimi - Parashikim me terma paraprakë - Pyetje-përgjigje

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Stuhi mendimi U drejtohet nxënësve pyetje rreth përrallave dhe lidhjeve që secili ka me to. – Ç’dini për përrallat? – A ju pëlqejnë dhe pse? – Ç’lidhje keni me përrallat? – Kush ju ka rrëfyer më shumë përralla? – Ç’lloj përrallash ju pëlqejnë më shumë? – Ç’mund të thoni në lidhje me fundin e tyre?

Pas përgjigjeve të nxënësve në lidhje me përrallën u bëj të ditur se do të njihen me një përrallë port ë rrëfyer jo thjesht nga populli por nga një mbledhës shumë I njohur I rrëfenjave shqiptare Mitrush Kuteli.

- Ndërtimi i njohurive të reja: Parashikim me terma paraprakë U kërkohet nxënësve të shkruajnë e tregojnë një ngjarje shkurt, bazuar në këto terma kyç: hëna, dielli, bijë, djalë, nënë, kuçedër.

33

Nxënësit thonë shkurt historinë e tyre, por kur të tregojnë, duhet pasur kujdes që pjesa të mos jetë e lexuar më parë. Pyeten nxënës që nuk e kanë lexuar më parë pjesën. Lexohet pjesa duke u filluar nga mësuesi dhe ndalesa e parë është te “…janë kthyer prapë” Pyeten nxënësit nëse djali e dëgjon nënën apo jo dhe pse. Vazhdon fragmentin një nxënëse dhe ndalesa tjetër mund të jetë “… Bëhu gati!” Pyeten nxënësit se si vazhdon pjesa. Ndalesa tjetër “… Po të rrish dhe ti me mua përngaherë”. Nxënësit vazhdojnë me imagjinatën e tyre se si do të veprojë djali. Ndalesa tjetër “… u mundua të prapset”. Nxënësit bëjnë dhe një parashikim dhe vazhdojnë me leximin e pjesës deri në fund. Pas leximit të pjesës bëhen komente të shkurtra mbi parashikimet e nxënësve. Kalohet në punën me fjalorin, që kryesisht e shpjegojnë nxënësit dhe ndërhymë për të sqaruar gjërat që nuk u japin përgjigje.

- Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Pyetje-përgjigje Pyeten nxënësit se për çfarë bën fjalë ajo, ku dhe kur zhvillohen ngjarjet, cilat janë personazhet dhe cilat janë detajet kryesore që lidhen me to. (Pika 1. Kuptimi dhe mesazhi) Nxënësit ndajnë pjesën sipas elementeve të strukturës; hyrje, zhvillim, mbyllje e ndalen në ritregimin e mbylljes (pika 2). Vlerësimi: sipas parashikimit të mësuesit,

Detyrat dhe puna e pavarur: Jepet me gojë detyra e librit dhe në orën e ardhshme nxënësit të flasin rreth përjetimeve që patën kur treguan përrallën.

PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuha dhe komunikimi Lënda: Gjuhë shqipe Shkalla: III Klasa: VI

Tema mësimore: E bija e Hënës dhe e Diellit (ora II) Situata e të nxënit: Përralla “E bija e Hënës dhe e Diellit”

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyçe 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 4. Kompetenca personale. 5. Kompetenca qytetare.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore, Nxënësi: – të nxjerrë mesazhin e përrallës për të diskutuar rreth tij; – të listojë elementet karakteristike (klishetë) të përrallës; – të diskutojë për veprimet e personazheve në përrallë; – të përcaktojë veçori dhe karakteristika të tyre; – të veçojë figurat letrare më të bukura në përrallë.

Fjalët kyç: përrallë, personazhe, mesazh, cilësi, veprime, figura

Burimet: teksti shkencor Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve; diskutim; analizë e tipareve semantike; punë e pavarur

PNP: Diskutim - Analizë e tipareve semantike - Punë e pavarur - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Diskutim Nxënësit flasin dhe diskutojnë rreth përjetimeve, pyetjeve që patën dhe problemeve që hasën

34

gjatë tregimit të përrallës në të afërmit e tyre më të vegjël. - Ndërtimi i njohurive të reja: Analizë e tipareve semantike Nxënësit punojnë me figurat më të bukura të përshkrimit të personazheve sidomos kuçedrës, vashës dhe djalit (pika 7). Mësimi fillon me përcaktimin e mesazhit të përrallës dhe diskutimit rreth tij. (Pika 4 në interpretimin e përrallës. Vazhdohet me analizën e cilësive të personazheve me tabelën e tipareve semantike. Mund të ndiqet pika 9 (gjuha dhe stili) ose mund të punohet me tabelën e mëposhtme për simbolikën që mbartin personazhet. Nxënësve mund t’u drejtohet pyetja në këtë formë; çfarë simbolizon secili prej personazheve? Plotësoni me +

Personazhet E mira E keqja Besa Lumturia E bukura Vdekja Dashuria Vetmia Jeta Djali + + + Vasha Kuçedra

- Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Punë e drejtuar, U kërkohet nxënësve të vëzhgojnë tabelën që plotësuan dhe të thonë se cilat personazhe janë

në kontrast dhe në cilat tipare duket kjo, duke konkluduar se çfarë përfaqëson secila nga figurat (punohet pika 8) Në lidhje me gjuhën dhe veçoritë e strukturës së përrallës punohet pika 10. Vlerësimi: Sipas planifikimit të mësuesit. Detyrat dhe puna e pavarur: Nëse nuk përfundohet ushtrimi 10, punohet në shtëpi dhe parapërgatiten për projektin. U kërkohet nxënësve të sjellin një përrallë të treguar nga gjyshërit ose prindërit e tyre. PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuha dhe komunikimi


Tema mësimore: PROJEKT TITULLI I PROJEKTIT: Përralla e gjyshes

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 4. Kompetenca personal. 5. Kompetenca qytetare.

35

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore, Nxënësi: – ritregon me detaje dhe ilustrime përmbajtjen e

tekstit; – interpreton tekstin duke dhënë gjykimet e tij; – identifikon ngjashmëri dhe dallime mes

informacioneve që dëgjon nga burime të ndryshme – dallon shkakun dhe pasojën, problemin dhe

zgjidhjen në një tekst; – përshtat të folurin në varësi të tematikës, dëgjuesit,

qëllimit dhe situatës së përrallës; – Interpreton tekstet duke përdorur idetë e dhëna në

mënyrë të drejtpërdrejtë në tekst dhe idetë e nënkuptuara

– diskuton rreth përmbajtjes, personazheve, përshtypjeve dhe ndjesive për pjesën që lexon;

– rendit ngjarjet e një teksti; – përshkruan kohën dhe mjedisin ku ndodhin ngjarjet; – përshkruan pamjen, tiparet, sjelljen e personazheve

(duke u bazuar në tekst); – analizon marrëdhëniet mes personazheve – dallon disa karakteristika të përrallave (elementet

fantastike, formulat e hyrjes dhe mbylljes, personazhet joreale, formulat e magjisë, fundi i lumtur, hiperbola etj.).

Fjalët kyç: përrallë, personazhe, mesazh, cilësi, veprime, figura

Burimet: teksti shkencor Lidhja me fushat e tjera: Edukimi shoqëror. Bashkëpunëtorët: Prindërit (gjyshërit)

Temat e njohurive kryesore që rimerren në projekt: Përralla

Numri i orëve që do të shfrytëzohen për realizimin e projektit: 1 orë të dëgjuarit 1 orë të folurit 1 orë të lexuarit Numri i nxënësve në projekt: Të gjithë nxënësit e klasave të gjashta Përshkrim i projektit dhe veprimtarive që do të zhvillohen në të: Nxënësit gjatë orëve që kanë zhvilluar për përrallën janë porositur të dëgjojnë dhe mësojnë për ta interpretuar një përrallë nga prindërit ose gjyshërit e tyre. Ora I. Të dëgjuarit Vendosim në video-projektor një nga përrallat e ekranizuara dhe të dubluara në shqip. Po sugjerojmë disa prej tyre: “Rapunzeli” - https://www.youtube.com/watch?v=SV0ox4CE9NU “Kush u fut brenda në dorashkë” - https://www.youtube.com/watch?v=e4KDGSAIZKQ Nxënësit dëgjojnë dhe u drejtohen pyetje rreth saj për temën, mesazhin që përcjell, veprimet dhe cilësitë që shfaqin personazhet duke i ilustruara me shembuj nga ajo që panë për të matur vëmendjen e tyre. Në pjesën e dytë u jepet nxënësve si detyrë të marrin për orën e dytë të projektit një përrallë, e cila duhet të jetë e rrëfyer nga prindërit ose gjyshërit e tyre dhe mundësish e pabotuar. Në pamundësi të gjetjes së një përralle të dëgjuar nxënësit lexojnë një përrallë shqiptare në një nga librat e përzgjedhur prej tyre.

36

Ora II. Të folurit Nxënësit prezantojnë përrallat duke u kujdesur për interpretimin e tyre (vlerësohet të folurit e të lexuarit). Pas prezantimit të çdo përralle nxënësit e tjerë kujtojnë, ku dhe kur zhvillohen ngjarjet, personazhet e saj dhe mesazhet që përcillen. (vlerësohet të dëgjuarit). Ora III. Të lexuarit. Vazhdohet me disa përralla të tjera që nuk u dëgjuan e lexuan një orë më parë. Vazhdohet me pyetje rreth tyre për tematikën, personazhet, mesazhin dhe strukturën e tyre duke vlerësuar të folurit, të dëgjuarit dhe të lexuarit e tyre. Përshkrim i produktit të projektit: Projekti ka për qëllim të pajisë nxënësin me kompetencat e mësipërme dhe të përforcojë disa rezultate të të nxënit sipas kompetencave të fushës: të dëgjuarit, të folurit e të lexuarit. Në përfundim të tij nxënësit: - tregon një përrallë të dëgjuar prej prindërve a gjyshërve të tij, - e rinterpreton atë;

– duke renditur sipas rrjedhës kronologjike ngjarjet; – duke respektuar idetë dhe mesazhet që përcjell; – duke dhënë karakteristikat e personazheve.

Diskuton rreth personazheve, cilësive dhe moralit që ata përcjellin. Përcakton elementet e strukturës, klishetë, elementet fantastike e reale. Mënyra e prezantimit: Do të jetë me gojë fillimisht e me shkrim nëpër dosjet e secilit në përfundim të projektit. Vlerësimi: Nxënësit mund të vlerësohen për një nga nënkompetencat, si: të dëgjuarit e të folurit, për të lexuarit ose për të tria njëherësh. Projekti vendoset në dosje dhe bën pjesë në vlerësimin përfundimtar të saj. MORFOLOGJI PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuha dhe komunikimi


Tema mësimore: Klasat e fjalëve. Fjalë të ndryshueshme dhe të pandryshueshme

Situata e të nxënit: Një mëngjes i zakonshëm

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi:

- përcakton klasat e fjalëve; - klasifikon fjalët në fjalë të ndryshueshme

dhe të pandryshueshme.

Fjalët kyç: klasë e ndryshueshme dhe e pandryshueshme

Burimet: Teksti shkencor Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: shkrim i lirë, punë e drejtuar, INSERT, ushtrime

PNP: Shkrim i lirë - Punë e drejtuar, INSERT - Ushtrime

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Shkrim i lirë

Shkruani një tekst të shkurtër me katër fjali, ku të përshkruani shkurtimisht se si nis një mëngjes i juaji.

Çfarë fjalësh keni përdorur?

37

Cilës klasë fjalësh i përkasin? Cilat janë klasat e fjalëve që dini?

- Ndërtimi i njohurive të reja: Punë e drejtuar, INSERT

– Rishkruani fjalinë e parë e të dytë në vetën e tretë. – Kthejini në shumës dy fjalitë e tjera. – Cilat prej tyre në kërkesën e dytë ndryshuan formë. – Në çfarë përfundimi keni arritur. – Si ndahen ato? Cilat janë fjalët e ndryshueshme dhe cilat janë fjalët e

pandryshueshme? Nxënësit rikthehen në tekst dhe për dy minuta plotësojnë librin me shenjat e tabelës INSERT për efekt kohe. Rikujtojmë se shenjat e tabelës INSERT janë: + Për njohuritë e reja që nxënësi merr por arrin t’i kuptojë. Për njohuritë që i ka mësuar më parë − Për njohuritë e reja që janë ndryshe nga sa ai i kujton ? Njohuri të reja që nuk arrin t’i kuptojë Nëse ka pyetje dhe elemente të paqarta, ato diskutohen duke bërë sqarimet e nevojshme. Nxënësve u përforcohet koncepti i klasës së fjalëve dhe ndarjes së tyre në të ndryshueshme e të pandryshueshme, duke e përsëritur nga vetë nxënësit. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime Ushtrimi 1, f, 201 i përket nivelit të njohjes dhe përforcon konceptin e marrë ne etapën e dytë. Punohet kryesisht me nxënësit e nivelit bazë. Punohet ushtrimi 2, f. 201, sipas kërkesës, duke këmbëngulur në argumentimin e fjalës së përjashtuar (parafjala ) në grupin e parë si klasë e pandryshueshme fjalësh, në grupin e fjalëve të ndryshueshme dhe në grupin e dytë ku janë fjalët e pandryshueshme (numërori) si klasë e fjalëve të ndryshueshme. Punohet sipas kërkesës ushtrimi 3, f. 201. Punohet sipas kërkesës ushtrimi 4, f, 201. Nxënësit e nivelit të lartë për emrat dhe foljet mund të thonë gjininë, trajtën dhe numrin . Punohet sipas kërkesës ushtrimi 5, f. 201. Vlerësimi: Bëhet një vlerësim me gojë për përgjigjet e nxënësve gjatë të gjitha etapave. Nëse e shohim të arsyeshme, bëni dhe vlerësim me notë.

Detyrat dhe puna e pavarur: Punohet sipas kërkesës ushtrimi 6, f. 201.


Lënda: gjuhë shqipe Shkalla: III Klasa: IV

Tema mësimore: Emri Situata e të nxënit: Pushimet e mia ideale

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 4. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin. 5. Kompetenca personale.

38

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi:

- identifikon emrat sipas llojit; - shkruan si duhet emrat e përveçëm.

Fjalët kyç: emri, konkret, abstrakt, përmbledhës, lëndë, të përgjithshëm e të përveçëm.

Burimet: Teksti shkencor Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: imagjinatë e drejtuar; kllaster, INSERT; ushtrime.

PNP: Imagjinatë e drejtuar - Kllaster, INSERT - Ushtrime

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Imagjinatë e drejtuar I nxitim nxënësit të imagjinojnë pushimet e tyre ideale gjatë verës. Pasi e kanë mbaruar diferencojnë disa nga emrat që kanë përdorur dhe I klasifikojnë ato sipas faktit që shënojnë, send, frymor (njeri ose kafshë), ndjenja, vende ose dukuri. Veçojnë gjithashtu emrat që shënojnë një vend të veçantë apo dukuri e quhen të përveçëm. Në këtë formë, për atë që shënojnë nxënësit japin vetë përkufizimin e emrit. - Ndërtimi i njohurive të reja: INSERT, kllaster Nxënësit punojnë me shenjat e tabelës INSERT në libër dhe pasi e përfundojnë atë e kategorizojnë duke e përmbledhur me fjalët e tyre çdo koncept që kujtojnë ose mësojnë rreth emrit. Nëse ka paqartësi u jepet ndihmë për të plotësuar e informacionin ose sqaruar atë. Nxënësit në përfundim plotësojnë hartën e koncepteve me njohuritë që kanë dhe morën për emrin, duke kujtuar edhe koncepte të tjera, si: numër gjini, rasë, trajtë. Konkret Abstrakt Përmbledhës I përveçëm I përgjithshëm Të lëndës Trajtë Numër Gjini Rasë Lakim - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime Ushtrimi 1 punohet në libër si lojë në trajtën e fjalëkryqit. Ushtrimi 2, 3 plotësohet në libër. Ushtrimi 4. Punohet sipas kërkesës dhe nxënësit përcaktojnë se çfarë kanë emërtuar emrat e përveçëm. Ushtrimi 6. Punohet sipas kërkesës dhe argumenti bëhet nga vetë nxënësit. Për këtë ushtrim mund të ketë disa përjashtime dhe vetë nxënësit argumentojnë zgjedhjen e tyre. Kështu në grupin e parë fjala “nxënës” përjashtohet si frymor njerëzor, por dhe si emër në rasën gjinore. E rëndësishme është të argumentohet përzgjedhja dhe të vazhdohet me të njëjtën linjë në tërë ushtrimin. Ndaj grupi I fjala “nxënës” shkon në grupin III, frymor, njerëz.

Emri

39

Në grupin II, “kotec” shkon në grupin I si emër që emërton një jofrymor. “Mjek” në grupin IV shkon në grupin e III si frymor njerëzor. Është mirë që nxënësi të orientohet në përzgjedhje për konceptet që mori.

Vlerësimi: Bëhet një vlerësim me gojë për paraqitjet e nxënësve.

Detyrat dhe puna e pavarur: Punohet ushtrimi 5 sipas kërkesës.



Tema mësimore: Gjinia e emrit. Gjinia asnjanëse Situata e të nxënit: Familja ime Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca personale. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: - dallon gjininë e emrit; - klasifikon emrat sipas gjinisë; - përcakton karakteristikat e emrave në gjininë

asnjanëse.

Fjalët kyç: gjini, mashkullore, femërore, asnjanëse


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: shkrim i lirë; punë drejtuar, INSERT; ushtrime

PNP: Shkrim i lirë - Punë drejtuar, INSERT - Ushtrime

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Shkrim i lirë

U jepet nxënësve të punojnë një shkrim të lirë ku të përshkruajnë njerëzit më të dashur që i rrethojnë, sidomos në familje. Lexohen disa punime duke pasur parasysh që nxënësit të kenë larmishmëri të emrave njerëzorë në gjininë mashkullore e femërore. Shkruaj në tabelë emrat karakteristikë frymorë sipas gjinisë që u përkasin. Për këtë marr mendimin e nxënësve. Nëse del emri “dajë” kërkoj nga nxënësit ta vendosin në grupin e emrave të gjinisë që i përket duke argumentuar përzgjedhjen e tyre. Pyesim nxënësit se ku u mbështetën për klasifikimin e emrave. Një pjesë mund të argumentojnë gjininë natyrore dhe një pjesë gjininë gramatikore sipas mbaresave. - Ndërtimi i njohurive të reja: INSERT, punë e drejtuar U kërkohet nxënësve të thonë të tjera fjalë që nuk shënojnë frymorë që të klasifikohen sipas gjinisë duke argumentuar përzgjedhjen e tyre. U bëhet dhe një herë e qartë se klasifikimi i parë i gjinisë së emrave është ai sipas gjinisë natyrore, ndërsa të tjerët me marrëveshje janë bërë për analogji. Sqarohen nxënësit për përjashtimet e disa emrave si, Baloja, Koçoja etj. U kërkohet nxënësve të punojnë me shenjat e tabelës INSERT në libër dhe pasi përsëriten konceptet përmes përgjigjeve të nxënësve, bëhen sqarimet e nevojshme për gjininë asnjanëse që po shkon drejt zhdukjes dhe klasifikimi i tyre në dy gjinitë e tjera.

40

- Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime Ushtrimi 1. Nxënësit punojnë të gjithë dhe sipas kërkesës. U kërkohet nxënësve kriteri i klasifikimit të emrave në gjini. Nxënësit kujtohen që forma e gjetjes së gjinisë, (trajta e shquar, rasa emërore, numri njëjës) quhet trajtë përfaqësuese e emrit Ushtrimi 2, 3, 4 në libër sipas kërkesës duke rikujtuar kriterin natyror të klasifikimit të emrave në gjini. Ushtrimi 5 . Punohet në libër sipas kërkesës dhe tregohet kujdes në përshtatjen e emrave me mbiemrin sipas gjinisë. Ushtrimi 6. Sipas kërkesës dhe nxënësit rikujtojnë se çfarë shënojnë kryesisht emrat e gjinisë asnjanëse. Vlerësimi: Bëhet vlerësimi sipas planifikimit të mësuesit dhe përgjigjeve të nxënësve. Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 7. Sipas kërkesës. Ushtrim shtesë për nxënësit e nivelit më të lartë ose mund të jepet si detyrë shtëpie për nxënësit e tërë klasës që të mund të japin vetë fjalë që mund të kthehen në gjininë asnjanëse dhe të formojnë shprehje me to. Duruar - të duruarit është virtyt i të mençurit lënë - të lënit e punëve pas dore i shton ato heshtje, këngë, të folur etj.



Tema mësimore: Numri i emrit Situata e të nxënit: Mjedisi i klasës

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin. 4. Kompetenca qytetare. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: - dallon numrin e emrit; - kthen emrat nga njëjësi në shumës e

anasjelltas; - identifikon mjetet e formimit të shumësit tek

emri.

Fjalët kyç: numri njëjës, shumës


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: shkrim në bazë të fjalëve kyç, punë e drejtuar, analizë rastesh, ushtrime

PNP: Shkrim në bazë të fjalëve kyç - Analizë rastesh - Ushtrime

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Shkrim në bazë të fjalëve kyç U jepet nxënësve fjalët e mëposhtme me të cilat krijojnë një tekst të shkurtër duke përshkruar mjedisin e klasës së tyre. Klasë, derë, dritare, bankë, karrige, tabelë, nxënës, shteg, fyell. Nxënësit identifikojnë emrat dhe thonë nëse ato shënojnë një send, qenie a dukuri të vetme apo

41

më shumë se një, duke nxjerrë kështu konceptin e njëjësit dhe shumësit. - Ndërtimin e njohurive të reja: Analizë rastesh Shkruajmë në tabelë emrat e përdorur nga nxënësit, duke i vendosur të ndara në njëjës e shumës. Për secilin prej tyre nxënësit japin formën e kundërt. Nxënësit dallojnë elementet që formojnë shumësin dhe i klasifikojnë format e formimit të shumësit në:

Si njëjësi nxënës, dritare, karrige Me mbaresë: tryezë, tabelë Me ndryshim tingujsh: derë, fyell Me ndryshim tingujsh dhe mbaresë: shteg

Për rastin e fundit mund të japim dhe shembuj të tjerë për të ilustruar formimin e shumësit të tillë. U kërkoj nxënësve të japim formën e shumësit për emrat; jastëk, gjysh, nip dhe portokall. Nxënësit mund të japin dy forma të shumësit por dhe nëse nuk I japin ato theksohet se disa emra kanë më shumë se një formë të shumësit Jastëk-jastëkë, jastëqe nip-nipa, nipër Gjysh-gjysha, gjyshër portokall-portokaj, portokalle - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura. Ushtrime Ushtrimi 1, 2 dhe 6 punohen në libër sipas kërkesës në libër. Ushtrimi 3 shoqërohet dhe me identifikimin e elementeve që formojnë shumësin e emrave të dhënë. Ushtrimi 4 dhe 5 bën një përsëritje dhe të gjinisë së emrit . Vlerësimi: Pjesë e vlerësimit është edhe përcaktimi i nxënësve që do të vëzhgohen gatë kësaj ore mësimi duke pasur parasysh të dhënat e mbledhura në evidenca e progresit të tij. Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 7 sipas kërkesës.

PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuha dhe komunikimi Lënda: Gjuhë shqipe Shkalla: III Klasa:

VI Tema mësimore: Lakimi i emrave. Lakimi i emrave të gjinisë asnjanëse.

Situata e të nxënit: Shoku im i bankës

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca personale. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: - ndan emrat në lakime; - lakon emrat e secilës gjini; - përcakton karakteristikat e lakimit të emrave në gjininë

asnjanëse.

Fjalët kyç: lakim, trajtë përfaqësuese, gjini, mashkullore, femërore, asnjanëse.

Burimet: Teksti shkencor. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: punë në çift, analizë rastesh, ushtrime. PNP: Punë në çift - Analizë rastesh - Ushtrime

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Punë në çift Aktiviteti fillohet fillimisht nga nxënës të nivelit të lartë më pas mesatarë, por në të përfshihen

42

dhe nxënës të nivelit baze. Çdo nxënës i drejtohet shokut të tij të bankës, duke evidentuar cilësi dhe veprime që i pëlqejnë ose nuk i pëlqejnë tek ai. Udhëzohen nxënësit të përdorin emra të të tria gjinive dhe që veprimet t’i emërtojnë përmes emrave të gjinisë asnjanëse. P.sh.: Mua më pëlqen te shoku im sinqeriteti, besimi, shpejtësia dhe çiltërsia e tij. Nuk më pëlqen të qeshurit shumë dhe të folurit me të gjithë. Gjatë aktivitetit shoku i bankës dallon emrat e përdorur prej tij dhe përcakton gjininë e tyre. Shoku, besimi, sinqeriteti, çiltërsia, të qeshurit dhe të folurit - Ndërtimi i njohurive të reja: Analizë rastesh U kërkohet nxënësve të vendosin emrat në trajtën përfaqësuese dhe të lakojnë me gojë nga një emër të çdo gjinie ndërsa për gjininë mashkullore të lakojnë një emër që në trajtën përfaqësuese përfundon me I dhe një që përfundon me u. Vendosim në tabelë mbaresat e secilit emër gjatë lakimit. P. sh., RE sinqeritet-i shok-u çiltërsi-a të folur-it R GJ I, e sinqeritet-it i, e shok-ut I, e çiltërsi-së I, e të folur-it R DH sinqeritet-it shok-ut çiltërsi-së të folur-it R K sinqeritet-in ……………………………………………………………….. R RRJ (prej) sinqeritet-it …………………………………………………………………. Nxënësit vetë bëjnë dallimin që kanë gjatë lakimit emrat që në trajtë përfaqësuese mbarojnë me -I, -u, -a/ja dhe –it, -ët etj., pra emrat e gjinisë asnjanëse. Duke i ndarë në lakime vetë nxënësit nxjerrin karakteristikat e ndarjes në lakime të emrave. Shihet teksti për një minutë, për të kujtuar dhe që emrat e gjinisë asnjanëse gjatë lakimit ngjasojnë me emrat e gjinisë mashkullore. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime Punohet ushtrimi 1 punohet sipas kërkesës duke argumentuar ndarjen e tyre në lakime. Punohet ushtrimi 2 sipas kërkesës dhe specifikohet lakimi i tyre. Punohet ushtrimi 3 punohet në libër dhe lexohet nga nxënësit e nivelit bazë e mesatar. Nxënësit e mirë u japim si ushtrim të formojnë fjali me këto forma; Emri libër të jetë në rasën gjinore numri shumës Emri këngë në rasën kallëzore numri njëjës Emri miku në rasën dhanore numri shumës Dhe të dëgjuarit rasa rrjedhore numri njëjës Punohet ushtrimi 4, 5 sipas kërkesës në libër. Vlerësimi: Mund të vlerësojmë me notë nxënës të mirë nëse përgjigjen saktë dhe përdorin saktë emrat gjatë përshkrimit dhe në ushtrimin suplementar ose nxënës të tjerë për përshkrimin dhe ushtrimet në libër në varësi të përgjigjes dhe planifikimit që kemi bërë. Detyrat dhe puna e pavarur: Punohet ushtrimi 6 sipas kërkesës.



Tema mësimore: Ushtrime. Emri Situata e të nxënit: loja “Më i shpejti”

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë.

43

4. Kompetenca personale.


- identifikon veçoritë gramatikore të emrit; - përdor emrat në formën e kërkuar.

Fjalët kyç: emër, gjini, numër, lakim


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: konkurs, ushtrime, shkrim i lirë.

PNP: Konkurs - Ushtrime - Shkrim i lirë - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Konkurs Ushtrimi 1. Klasa ndahet në tri skuadra. Secila skuadër ka tre përfaqësues. Një nxënës i nivelit bazë ndan emrat e ushtrimit 1 në dy numra Një nxënës i nivelit mesatar i ndan emrat sipas gjinisë dhe një nxënës i nivelit të lartë në lakime. Skuadra fituese shpallet dhe për shpejtësinë dhe për saktësinë e zhvillimit të ushtrimit. - Ndërtimi i njohurive të reja: Ushtrime Punohen ushtrimet 2, 3, 4, 5, 6 dhe 7 punohen në libër sipas kërkesave. Punohet ushtrimi 3 mund të punohet si lojë ku nxënësit paralel të çdo skuadre plotësojnë kërkesat e dhëna P. sh. Ushtrimi 3: Plak pleq pleqëri Punohen ushtrimi 4 dhe 5 mund të punohet në çift me shokun e bankës. Duhet të përpiqemi që e tërë klasa të përfshihet në zhvillimin e ushtrimeve. Për nxënësit që do të vlerësojë mësuesi përgatit skeda ku nxënësit të formojnë fjali me emra të të tria gjinive në rasat dhe numrin e kërkuar. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Shkrim i lirë Lihen nxënësit për 5-6 minuta të bëjnë një shkrim të lirë me temë të përzgjedhur nga ata vetë, ku të përdorin sa më shumë emra. Në fund lexohen 2-3 punime dhe analizohen emrat. Vlerësimi: Për nxënësit e tri niveleve bëhen vlerësime me notë dhe në bazë të punës në skeda.

Detyrat dhe puna e pavarur: Punohet ushtrimi 8 sipas kërkesës nga e tërë klasa.


VI Tema mësimore: Mbiemri Situata e të nxënit: Qyteti

im Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin. 4. Kompetenca qytetare. 5. Kompetenca digjitale.

44


- identifikon mbiemrat; - përcakton llojin e mbiemrave; - përdor në fjali mbiemrat.

Fjalët kyç: mbiemër, I nyjshëm , I panyjshëm.

Burimet: teksti shkencor, interneti. Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Edukatë shoqërore

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: vëzhgim i materialit me video-projektor, shkrim i lirë, diskutim, ushtrime. PNP: Vëzhgim i materialit me video-projektor - Di-Dua të di-mësova - Ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Vëzhgim i materialit me video-projektor Nxënësit janë porositur që më parë të sigurojnë vetë materialet që do të përdoren në temën e sotme. U vendoset nxënësve një material video ose me foto me video-projektor, të cilin ata vetë e kanë përzgjedhur nga internet, ku tregohen gjërat pozitive dhe problemet që ka qyteti i tyre sot. Këtu përfshihen materialet që tregojnë ndotjen, gjelbërimin, papastërtitë, shfrytëzimi i ujit etj. Gjatë vëzhgimit të materialit nxënësit përshkruajnë me pesë fjali qytetin e tyre duke përdorur sa më shumë mbiemra. - Ndërtimi i njohurive të reja: Di - Dua të di - mësova Nxënësit lexojnë shkrimet e tyre dhe evidentojnë mbiemrat e përdorur. U kërkohet nxënësve të tregojnë se çfarë roli kanë luajtur mbiemrat në shkrimin e tyre, çfarë kanë përcaktuar ato. Vetë nxënësit japin kuptimin e mbiemrit dhe përdorimin e tij. Nxënësit kthehen në tekst dhe pasi e lexojnë atë diskutojnë rreth atyre që dinë, atyre që mësuan rreth llojit të mbiemrit dhe çfarë është e paqartë rreth tij. Nxënësit ilustrojnë me shembuj nga shkrimet e tyre llojet e mbiemrave në të nyjshëm e të panyjshëm. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime Punohen ushtrimet 1, 2, 3, 4, 5, në libër sipas kërkesës duke u kujdesur që të përfshihet e gjithë klasa në zhvillimin e ushtrimeve. Vlerësimi: Në varësi të përgjigjeve mund të vlerësohen dy nxënës për të gjitha etapat e orës. Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 6 sipas kërkesës.

45

PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuha dhe komunikimi Lënda: Gjuhë shqipe Shkalla: III K

lasa: VI

Tema mësimore: Gjinia dhe numri i mbiemrit Situata e të nxënit: Në orën e mësimit

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: - identifikon gjininë dhe numrin e mbiemrit; - përcakton elementet që ndryshojnë gjininë dhe numrin e mbiemrit; - përshtat mbiemrin me emrin në gjini, numër e rasë.

Fjalët kyç: mbiemër, gjini, numër, emër.


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: stuhi mendimi; analizë rasti; punë e pavarur, ushtrime. PNP: Stuhi mendimi - Analizë rasti - Punë e pavarur, ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Stuhi mendimi Nxënësit lexojnë tekstin në hyrje të mësimit që lidhet me procesin e të mësuarit. U kërkohet të përcaktojnë klasën e fjalëve me të zeza dhe u drejtohen pyetje rreth njohurive që kanë për mbiemrin si; Ç’është mbiemri dhe sa llojesh janë ata? Nxënësit rikthehen në tekstin në krye të mësimit për të lidhur mbiemrat me të zeza me emrat që ato përcaktojnë. Ndërtimi i njohurive të reja: Analizë rasti Nxënësit rikthehen në tekstin në krye të mësimit për të ndryshuar formën e emrave që përcaktojnë këta mbiemra. Kështu në fjalinë e parë e të tretë ndryshohet numri i emrit Në fjalinë e katërt ndryshohet gjinia e emrit dhe vetë nxënësit vëzhgojnë ndryshimet që pëson mbiemri kur emri i përcaktuar prej tij ndryshon gjini, numër e rasë, duke dalë në përfundimin se mbiemri përshtatet dhe merr prej emrit që përcakton gjini, numër e rasë. Nxënësit lexojnë materialin teorik për gjininë dhe numrin e mbiemrit. Vetë nxënësit u përgjigjen pyetjeve rreth elementeve që bëjnë ndryshimin e mbiemrave në gjini e numër. Pyetjet që mund t’u drejtohen nxënësve janë pasqyruar në skemën që duhet të plotësojnë nxënësit, e cila duhet të vizatohet në tabelë.

46

I nyjshëm I panyjshëm Gjinia femërore Gjinia mashkullore Numri njëjës Numri shumës - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura. Ushtrime Punohet ushtrimi 1, 2 sipas kërkesës në libër. Ushtrimi 3, 4 punohet në libër duke qarkuar elementet që ndryshojnë gjatë kthimit të mbiemrave në formën e kërkuar. Ushtrimi 6 punohet duke nënvizuar dhe elementet që ndryshojnë gjatë kthimi në shumës. Ushtrimi 5 mund të punohet në skuadra për efekt kohe. Në fletore mund të punohet me tabelën e tipareve semantike:

Fjalia Mbiemri Gjinia Numri Lloji Mashkullore Femërore Njëjës Shumës I nyjshëm I panyjshëm 1 Të forta + + +

Vlerësimi: Në varësi të parashikimit të mësuesit dhe përgjigjeve të nxënësve, mund të bëhen vlerësimet e nxënësve.

Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 7. Tema e përshkrimit mund të ndryshohet sipas preferencës së mësuesit.


Tema mësimore: Përemri Situata e të nxënit: Dialog me shokun dhe mësuesin

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca personale.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: - liston llojet e përemrave; - përcakton llojin e përemrave;

Fjalët kyç: përemra, dëftorë, vetorë, vetvetorë, pyetës, pronorë,

MBIEMRI (përkufizimi)

47

- ndërton fjali me lloje të ndryshme përemrash. lidhorë, të pacaktuar.


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: bashkëbisedim në çift, INSERT, ushtrime. PNP: Bashkëbisedim në çift - INSERT - ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Bashkëbisedim në çift Nxënësit ndërtojnë një dialog me shokun e bankës rreth gjërave që dëshirojnë të bëjnë gjatë fundjavës. U kërkohet nxënësve të përdorin llojet e përemrave që njohin. Dialogët janë të shkurtër dhe nxënësi e zhvillon një herë me shokun dhe një herë me mësuesin. Këtu nxënësit dallojnë dhe përdorimin e përemrit ju si formë politese. Pjesa tjetër nxënësve në dialogët e shokëve dallojnë llojet e tjerë të përemrave të përdorur dhe duke shënuar të gjithë përemrat që njohin gjatë dëgjimit të materialit. - Ndërtimi i njohurive të reja: INSERT Nxënësit kthehen në tekst për të përpunuar informacionin që është në tekst me shenjat e tabelës INSERT. Paqartësitë që dalin gjatë përpunimit të informacionit diskutohen së bashku me nxënësit. Mësuesi u bën të qartë nxënësve dallimin e përdorimit të përemrave ; ai, ajo ata, ato si përemra dëftorë e vetorë/ Kështu kur këta përemra shoqërohen me një emër ose ndajfolje (nuk thuhet gjë kur përemrat shoqërohen me pjesë të nënrenditur përcaktore meqë nxënësi nuk e njeh atë.) Shembuj; Ai e pëlqen akulloren ( përemri vetor) Ai djali e pëlqen akulloren (përemër dëftor) Ata do të vijnë në shkollën tonë (p vetor) Ata atje do të vijnë në shkollën tonë (p dëftor) - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime Punohet në libër ushtrimi 1, duke gjetur dhe thënë llojin e përemrave. Nëse nxënësit nuk e dallojnë përemrat mua, nesh si formë rasore të përemrit ato vihen në dukje nga mësuesi. Ne (p. vetor); kush (p. pyetës); ju (p vetor); Të gjithë, dikujt, dikush (p. i pacaktuar); sonë (p. pronor); ajo, mua, unë, ti, (p. vetor); asnjë, secili (p. pacaktuar); prej nesh (p. vetor). Këtë (dëftor); e cila (p. lidhor); ç’ (p. pyetës); ne (p. vetor); secili (p. i pacaktuar); e tij ( p. pronor). Punohen ushtrimi 2 dhe 5 sipas kërkesës në libër. Për ushtrimin 3 dhe 4 nxënësit thonë dhe llojin e përemrit. Vlerësimi: Nëse mësuesi parashikon të pyesë gjatë orës orientohet gjatë ushtrimeve në kontrollin e nxënësve që do të pyesë Detyrat dhe puna e pavarur: Punohet ushtrimi 6 sipas kërkesës.

48


VI Tema mësimore: Përemri vetor dhe trajtat e shkurtra Situata e të nxënit:

Shkolla jonë Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç

1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 4. Kompetenca personale.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: - identifikon përemrat vetorë në format ndryshme rasore; - lakon përemrat vetorë; - dallon trajtat e shkurtra të përemrit vetor.

Fjalët kyç: përemër vetor, lakim , trajtë e shkurtër


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: stuhi mendimi; di, dua të di, mësova; ushtrime

PNP: Stuhi mendimi - Di-dua të di-mësova - Ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve. Stuhi mendimi U drejtojmë nxënësve pyetje rreth përemrave vetorë në tekst:

- Cilët janë përemrat vetorë? - Çfarë tregojnë ata? - Sa veta ka dhe përse përdoret secili prej tyre?

U kërkojmë nxënësve të ndërtojnë një tekst me 4-5 fjali, ku të japin disa mendime për shkollën e tyre duke e përdorur fjalën “shkollë” në të gjitha rasat. Udhëzohen nxënësit të punojnë me fjalitë duke përdorur në vend të emrit shkollë përemrin vetor. Vetë nxënësit tregojnë se kur teksti është i hartuar më mirë në rastin e parë apo të dytë. - Ndërtimi i njohurive të reja: Di - dua të di - mësova. Vetë nxënësit nga ushtrimi i mësipërm japin mendimin e tyre dhe plotësojnë konceptin për përemrin vetor si përemër që tregon folësin vetëm a në grup, bashkëfolësin vetëm ose në grup dhe që shërben për të zëvendësuar emër a grup emëror të përmendur më parë kur nuk duam ta përsërisim atë. Nxënësit rikthehen në tekst me materialin shkencor dhe punojnë me tabelën “Di - dua të di - mësova”. Për konceptet që janë të reja ndërhyjmë për të bërë sqarimet e nevojshme sepse nga klasa e pestë nxënësit kanë njohuri dhe për trajtën e shkurtër. Vetë nxënësit duhet të dalin në konkluzion përmes pyetjeve se trajtat e shkurtra përemri vetor I merr gjatë lakimit vetëm në rasën dhanore e kallëzore. - Prezantimi dhe demonstrimi i njohurive: Ushtrime Ushtrimi 1, 2, 3, 4, 5 plotësohen në libër sipas kërkesës. Ushtrimi 6 Punohet në klasë duke specifikuar rasën, vetën dhe numrin e trajtave të shkurtra:

49

do të të njoftoj (veta II, nr. njëjës, rasa kallëzore) mos më thuaj (veta I, nr. njëjës, r. dhanore) e takova ( veta III, nr. njëjës, r. kallëzore) ju ka ( veta II, r. kallëzore, nr shumës) na pëlqeu (veta I, nr. shumës, r. dhanore) ju lutem (veta II, nr. shumës, r. dhanore).

Vlerësimi: Në varësi të planifikimit ë mësuesit mund drejtohet dhe të pyeturit e nxënësve për vlerësim. Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 7 sipas kërkesës.

PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuha dhe komunikimi Lënda: Gjuhë shqipe Shkalla: III Klasa: VI Tema mësimore: Ushtrime për përemrin Situata e të

nxënit: Profesioni im

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 4. Kompetenca personale.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: - identifikon përemrat në një tekst të dhënë; - përcakton llojin e tyre; - përdor si duhet përemrin vetor në fjali; - dallon trajtën e shkurtër në fjali; - analizon për numrin vetën dhe rasën, trajtat e shkurtra.

Fjalët kyç: përemra, vetorë, trajtë e shkurtër,


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Shkrim i lirë, ushtrime, konkurs

PNP: Shkrim i lirë - Ushtrime - Konkurs

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Shkrim i lirë Nxënësit bëjnë një shkrim të shkurtër, ku japin ëndrrat dhe dëshirat e tyre në lidhje me profesionin që duan të kenë në të ardhmen. Udhëzohen të përdorin sa më shumë përemra, por të llojeve të ndryshme në forma të ndryshme. Pasi lexojnë nxënësit punimet e tyre, veçojnë vetë përemrat që kanë përdorur. - Ndërtimi i njohurive të reja: Ushtrime Ushtrimi 1 sipas kërkesës: këtë (p. dëftor); asnjë (p. pacaktuar); kush (p. pyetës); këtë (p. dëftor); ime (p. pronor); ju (p vetor); këtë (p. dëftor); unë, ti (p. vetorë); atë (në fjalinë 5 është përemër dëftor, sepse ndiqet nga fjali me pjesë të

50

nënrenditur përcaktore, por nxënësit nuk e bëjnë ndaj anashkalohet ose lihet në dorë të mësuesit): disa, dikush secili, të gjithë (p. të pacaktuar), e tij, sonë (p. pronor), ne (p. vetor), gjithçka (p. i pacaktuar) Ushtrimi 2 nxënësit punojnë sipas kërkesës dhe argumentojnë përzgjedhjen e tyre. U bëra ( sepse duhet trajta e shkurtër e rasës dhanore, v. III shumës) Neve (përemri vetor në rasën dhanore se trajta e shkurtër është në rasën dhanore) Ju (si përemër i formës së politesës) Na (si trajtë e shkurtës e përemrit vetor ne) Ju (përemri vetor i rasës kallëzore) T’ju (veta e dytë shumës) Punohen ushtrimi 3 dhe 4 në libër sipas kërkesës. Ushtrimi 5 pas plotësimit nxënësit rikujtojnë rolin e përemrave vetorë gjatë të shkruarit dhe përmirësimin e stilit për të shkruarit; Ushtrimi 6 dhe 8 mund të punohen nga nxënës të nivelit bazë. Ushtrimi 7 dhe 9 argumentohen për përzgjedhjet dhe analizën që bëhet. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Konkurs Në fund të orës mësimore, mësuesi/ja nxit nxënësit të bëjnë një diskutim përmbledhës së temës mësimore. Ai/ajo e ndan klasën në 2 ose 3 grupe dhe zhvillon një konkurs mes tyre. Jep disa fjali që përmbajnë përemra të llojeve të ndryshme dhe grupi që arrin të gjejë sa më shumë përgjigje të sakta, foton konkursin. Vlerësimi: Meqë është një orë ushtrimesh në varësi të planifikimit dhe përgjigjeve, por duke korrigjuar edhe shkrimi. Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 10 sipas kërkesës.


VI Tema mësimore: Folja Situata e të

nxënit: Dita e verës

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin. 4. Kompetenca qytetare.


- identifikon foljen dhe kuptimin e saj; - ndan foljet në zgjedhime; - përdor foljet në fjali sipas kuptimit që duhet.

Fjalët kyç: folje, ndihmëse, gjendje, veprime, zgjedhim.

Burimet: teksti shkencor, material nga interneti për ilustrim.

Lidhja me fushat e tjera ose me

51

temat ndërkurrikulare: Edukimi për qytetari.

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: shkrim i lirë, diskutim; analizë rastesh, INSERT; hartë mendimi, ushtrime

PNP: Shkrim i lirë - Ushtrime - Konkurs - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Shkrim i lirë, diskutim Nxënësve u vendoset me video-projektor një ose disa pamje që lidhen me festimet e ditës së verës në qytetet e tyre ose në qytete ku ata kanë marrë pjesën ë festimet e kësaj dite etj. U kërkohet nxënësve të shkruajnë (ose dhe flasin) rreth veprimtarive e aktiviteteve që bëhen ose mund të bëhen në një ditë të tillë . Gjatë përshkrimit u kërkohet të shkruajnë (flasin) rreth veprimtarive që bëhen në ditën e verës. E mira është që nxënësit të tregojnë jo vetëm për aktivitetet, por dhe ndjesitë e tyre ose njerëzve në këto festime. Shkruhen disa fjali në tabelë dhe vetë nxënësit dallojnë foljet në to. Pyes nxënësit se çfarë është folja, çfarë tregon ajo dhe çfarë dinë rreth saj. - Ndërtimin e njohurive të reja: Analizë rastesh, INSERT Nxënësit, pasi dallojnë foljet në fjalitë e përdorura prej tyre, (kujdesemi që fjalitë e marra si shembull të tregojnë veprime dhe gjendje), dallojnë përdorimin e foljes “jam” dhe “kam” në kuptimin e parë të tyre, por dhe kur janë folje ndihmëse për të bërë dallimin mes tyre Nxënësit listojnë një pjesë të veçorive gramatikore që njohin për foljen. Punojnë në tekst me shenjat e tabelës INSERT. Pas diskutimit të materialit sipas kësaj tabele ndalemi në kategorinë e zgjedhimit të foljeve, duke u kërkuar nxënësve kriterin e klasifikimit të tyre. U kujtoj nxënësve se forma e vetës I, koha e tashme, numri njëjës, mënyra dëftore në të cilën folja klasifikohet në zgjedhime quhet formë përfaqësuese e foljes. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Hartë mendimi, ushtrime Si konkluzion I atyre që kujtuan dhe atyre që mësuan nxënësit japin një hartë mendimi për foljen Mënyrë Kohë Numër Njëjës Zgjedhim I, II, III Vetë I, II, III Shumës Punohet ushtrimi 1 sipas kërkesës.

Folja

52

Ushtrimi 2. Foljet vendosen në tabelë në formën përfaqësuese për të përcaktuar sa më saktë zgjedhimin. Zgjedhimi I Zgjedhimi II Zgjedhimi III Mendoj Ndihmoj Pëlqej Bëj Peshoj

Nis Dal Shes Bërtas

Zë Vë Rri

Ushtrimi 3 punohet sipas kërkesës. Ushtrimi 4 plotësohet dhe me përgjigje rreth kuptimit të plotë të foljeve kam dhe jam. (Meqë nxënësi nuk e ka mësuar kallëzuesin emëror, përdorimi i foljes “jam” në këtë formë mund lihet për t’u shpjeguar kur të merret kallëzuesi ose lihet në dorë të mësuesit për të dhënë aq sa mundet.. Si folje ndihmëse janë (ishin ulur, ia kishim mbathur.) Vlerësimi: Sipas planifikimit të mësuesit

Detyrat dhe puna e pavarur: Punohet ushtrimi 5 sipas kërkesës. U kërkohet nxënësve që për secilin nga emrat të jepen me fjali të paktën dy veprime.


VI Tema mësimore: Mënyrat e foljes Situata e të

nxënit: Gjahu i malësorëve

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.;

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – klasifikon foljet sipas mënyrës që e tregojnë veprimin; – dallon mënyrat e foljes; – jep pjesoret e foljeve të ndryshme; – përdor foljet në mënyra të ndryshme.

Fjalët kyç: folje, mënyrë, i vërtetë, i mundshëm, i dëshirueshëm

Burimet: teksti shkencor Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Biologji

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: analizë rasti; di dua-të di-mësova; ushtrime

PNP: Analizë rasti - Di dua-të di-mësova - ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Analizë rasti Nxënësit udhëzohen të gjejnë foljet në faqen e parë të pjesës “Gjahu i malësorëve” Gjatë kohës që nxënësit punojnë me tekstin, shkëputen e shkruhen në tabelë këto fjali.

Urdhëro O Mark, ç’duhet të bëjmë, se ty të kemi të parë.

53

Fort mirë kështu kemi për të bërë Bëfshi natën e mirë, o shokë! S’paska ardhë Mark Shalëgjati? Bjeri në lule të ballit Nëse i lëshonim qentë, do të na kishte ikur.(kjo fjali nuk është në tekst

krijohet sipas kontekstit) Fillimisht nxënësit pyeten se çfarë tregohet në pjesës e lexuar dhe identifikojnë foljet në to. - Ndërtimi i njohurive të reja: Di - dua të di - mësova Merren në analizë fjalitë dhe diskutohet rreth tyre se si është i shprehur veprimi si: i mundshëm, i dëshirueshëm apo i vërtetë. Në këto fjali nxënësit dallojnë duke i ndihmuar me sa kujtojnë mënyrat e foljeve të nënvizuara. Rikthehen në tekst për të punuar me njohuritë e tij sipas tabelës: Di, dua të di, mësova. Diskutohen njohuritë që nxënësit dinë rreth mënyrave dhe plotësohen e qartësohen njohuritë rreth pjesores si formë e pashtjelluar. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura. Ushtrime Ushtrimi 1. Erdhi (dëftore), të jenë (lidhore), merr (urdhërore), do të ndihej (e ardhme e së shkuarës dëftore, por nga ana formale në mbaresa ngjan me kushtoren), ardhshi (dëshirore), paskan ardhur (habitore), e vuri (dëftore). Punohen ushtrimet 2, 3, sipas kërkesës. Ushtrimi 4 punohet sipas kërkesës dhe jepet forma përfaqësuese e foljeve (mbjell, sjell, di, ha, këndoj, lëviz, ngre, kërkoj). Punohen ushtrimi 5, 6 sipas kërkesës. Vlerësimi: Sipas parashikimit të mësuesit në vlerësim futen edhe gjetja e foljeve në tekstin”Gjahu i malësorëve”. Detyrat dhe puna e pavarur: Punohet ushtrimi 7 sipas kërkesës. (Nxënësit udhëzohen të kenë kujdes me pjesoret e foljeve të parregullta, pasur dhe qenë)


VI Tema mësimore: Mënyra dëftore. Kohët e thjeshta të mënyrës dëftore

Situata e të nxënit: lojërat në fëmijëri


Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – dallon foljet në mënyrën dëftore; – përcakton kohën e foljeve në mënyrën dëftore; – përdor si duhet foljet në mënyrën dëftore; – ndërton fjali me folje në kohët e thjeshta të mënyrës

dëftore.

Fjalët kyç: mënyrë, dëftore, kohë , të thjeshta.

54


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: diskutim për njohuritë paraprake; analizë rastesh dhe INSERT; ushtrime

PNP: Diskutim për njohuritë paraprake - Analizë rastesh dhe INSERT - Ushtrime

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Diskutim për njohuritë paraprake Nxënësit janë porositur të pyesin prindërit për lojërat që ata kanë luajtur në fëmijërinë e tyre. Në klasë nxënësit flasin për lojërat që kanë luajtur prindërit e tyre, duke përdorur rrjedhimisht të shkuarën e foljes “luaj”. Më pas nxënës të tjerë flasin për lojërat që ata luajnë, sot duke vënë në dukje jo vetëm lojërat në kompjuter, por dhe garat në kënde lojërash e sporte që ndjekin (Kujdesemi të përdoret folja “luaj” në të tashmen). Atyre u kërkohet të japin dhe një mendim të tyrin, se cilët do të jenë lojërat më të pëlqyera për t’u luajtur nga fëmijët në vitet që do të vijnë (Përdorimi i foljes “luaj “ në të ardhmen. U kërkojmë nxënësve të argumentojnë se çfarë kohe përdoren në të tria rastet dhe pse duke specifikuar atë që tregon e tashmja e ardhmja dhe e shkuara (që nëse ndahen nga nxënësit, të specifikohen në të kryerën e thjeshtë dhe të pakryerën, kohë që ata i njohin.) - Ndërtimi i njohurive të reja: Analizë rastesh dhe INSERT Në këtë fazë kemi shkruar në tabelë fjali me të katër kohët e foljes “luaj”, për të specifikuar më mirë se cilët janë kohët e thjeshta të foljes në mënyrën dëftore dhe çfarë shprehin secila prej tyre. Punohet me shenjat e tabelës INSERT në libër dhe pasi nxënësit specifikojnë mirë kuptimin e mënyrës dëftore dhe të kohëve të thjeshta të saj, sqarohen paqartësi nëse ka. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime Ushtrimi 1 në libër sipas kërkesës. Nëse e shohim të arsyeshme për kohën u kërkojmë nxënësve dhe kohën e foljes. Ushtrimi 2. Nxënësit argumentojnë përzgjedhjen kusur nga kuptimi kohor që shprehin foljet e përzgjedhura. Ushtrimi 3 dhe 4 në libër sipas kërkesës. Vlerësimi: Sipas gjykimit dhe planifikimit të mësuesit.

Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 5 sipas kërkesës mund të punohet dhe me tabelën. Foljet Mënyra Koha Veta Numri Vendosi dëftore Kryer e thjeshtë III Njëjës


Tema mësimore: Kohët e përbëra të mënyrës dëftore Situata e të nxënit: Lojë: më i sakti, më i shpejti.

55


Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – dallon foljet në kohët e përbëra të mënyrës dëftore; – vendos foljet në kohët e kërkuara të mënyrës dëftore; – përcakton kohën, vetën dhe numrin e foljeve në kohët e

përbëra të mënyrës dëftore

Fjalët kyç: mënyrë dëftore, kohë të përbëra.


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: lojë; INSERT; ushtrime

PNP: Lojë - INSERT - Ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Lojë (Më i sakti, më i shpejti) Ndajmë tabelën në katër kolona dhe përzgjedhim katër nxënës për të zhvilluar ushtrimin në trajtën e një stafete. Në kolonën e parë kemi pjesoren e një foljeje të zgjedhimit I, p.sh: lexoj Në kolonën e dytë pjesoren e një folje të zgjedhimit II, p.sh, foljen: hap Në të tretën pjesoren e foljes; zë Në të katërtën pjesoren e një foljeje të parregullt, si: kam ose jam, jap etj. U kërkojmë nxënësve që në kolonën e parë të zgjedhojnë foljen kam në të tashmen dhe të vendosin para pjesores së foljes lexoj. Në kolonën e dytë të zgjedhojnë foljen “kam” në të pakryerën para pjesores së foljes hap. Në të tretën kam në të kryerën e thjeshtë para pjesores së foljes “zë” dhe në të fundit foljen kam e zgjedhojnë në të ardhmen para pjesores së foljes kam (pasur) Nxënësi fitues zgjedhon më shpejt e saktë foljen kam në një nga kohët e thjeshta që i është dhënë detyrë. Loja do të zhvillohej përmes kësaj tabele.

E tashmja e foljes ”kam”

E pakryera e foljes ”kam” E kryera e thjeshtë e foljes “kam”

E ardhmja e foljes ”kam”

……kam lexuar Kisha ……. …..hapur Pata zënë Do të kem pasur …….. lexuar ……. …..hapur ……………. zënë ………….pasur …….. lexuar ……. …..hapur ……………. zënë ………….pasur …….. lexuar ……. …..hapur ……………. zënë ………….pasur …….. lexuar ……. …..hapur ……………. zënë ………….pasur …….. lexuar ……. …..hapur ……………. zënë ………….pasur

- Ndërtimi i njohurive të reja: INSERT Pas përfundimit të lojës pa e komentuar punën që kanë bërë, nxënësit kthehen në tekst dhe punojnë me shenjat e tabelës INSERT dhe diskutojnë rreth koncepteve që i kanë të njohura dhe atyre që janë të reja në tekst, duke bërë sqarimet e nevojshme nëse paraqesin paqartësi. Rikthehemi në tabelën e plotësuar në etapën e parë dhe u kërkojmë nxënësve të emërtojnë cilës kohë të përbërë i përkasin kolonat e mësipërme. Vetë nxënësit arrijnë në përfundimin se si formohen gramatikisht kohët e përbëra të mënyrës dëftore dhe si lidhen ato me kohët e thjeshta të mënyrës dëftore (pra e kryera

56

lidhet me të tashmen e dëftores, folja “kam” zgjedhohet në këtë kohë plus pjesore, më se e kryera lidhet me zgjedhimin e foljes “kam” në të pakryerën, kryera e tejshkuar lidhet me zgjedhimin e foljes “kam” në të kryerën e thjeshtë dhe e ardhmja e përparme me të ardhmen foljes “kam”. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime Ushtrimi 1. Argumentoni përgjigjen. Keni prekur (e kryer, të tjerat më se e kryer), jeni larguar dhe qenë (forma joveprore shpjegohet shkurt nëse nuk është dhënë). Ushtrimi 2, 3, 4 sipas kërkesës. Ushtrimi 5. Foljet Mënyra Koha Veta Numri Kam banuar dëftore E kryer I Njëjës Keni qenë Dëf. E kryer II Shumës Kisha blerë Dëf. Më se e kryer I Njëjës Do të kem bërë Dëf. E ardhme e së shkuarës I njëjës Pate zbuluar Dëf. E kryer e tejshkuar II njëjës

Zgjidhet ushtrimi 6 sipas kërkesës Vlerësimi: Vlerësimi sipas planifikimit të mësuesit, por duhen marrë në konsideratë dhe përgjigjet në pjesën e parë, nëse nxënësi është përgjigjur për atë pjesë.

Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 7 sipas kërkesës. Nxënësit të udhëzohen për t’i përdorur të gjitha kohët.


VI Tema mësimore: Ushtrime. Mënyra dëftore e foljeve Situata e të nxënit:

Filmi i fundit që keni parë


Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – dallon foljet në mënyrën dëftore; – përcakton kohën, vetën numrin e foljeve në

mënyrën dëftore; – formon fjali me foljet në mënyrën dëftore.

Fjalët kyç: mënyrë, kohë, e thjeshtë, e përbërë

Burimet: teksti shkencor Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: arte

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: shkrim i lirë, ushtrime

PNP: Shkrim i lirë - Konkurs - Ushtrime

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Shkrim i lirë Bëni një shkrim të shkurtër me temë “filmi i fundit që kam parë” duke përdorur folje

57

të mënyrës dëftore në të gjitha kohët e saj. Vetë nxënësit pasi lexojnë shkrimet dallojnë foljet e përdorura duke përcaktuar kohën e tyre. - Ndërtimi i njohurive të reja: Konkurs Mësuesi/ja e ndan klasën në tri skuadra dhe zhvillon një konkurs me pyetje rreth foljeve. Pyetjet përqendrohen më shumë te foljet e parregullta dhe se si dalin ato në kohë të ndryshme. Fiton konkursin ajo skuadër që gjen sa më shumë përgjigje të sakta për foljen. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime Punohet ushtrimi 1, 2, 3, 5, 6 sipas kërkesës. Ushtrimi 4 8 pasi punohen nxënësit tregojnë për ndryshimet që kanë fjalitë nga një kohë në tjetrën. Ushtrimi 7 tregohet kujdes me pjesoret e foljeve të parregullta. Ke/keni ngrënë Vlerësimi: Nxënësit mund të vlerësohen dhe vetëm për shkrimin e lirë duke u kërkuar të përcaktojnë dhe vetën e numrin e foljeve që kanë përdorur në mënyrën dëftore.

Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 9 e tërë klasa Ushtrimi 10 punohet sipas dëshirës.


VI Tema mësimore: Mënyra lidhore dhe kohët e saj Situata e të nxënit:

Shkopi magjik Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç

1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 4. Kompetenca personale.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – dallon foljet në lidhore; – përcakton kohën, vetën numrin e foljeve në mënyrën

lidhore; – formon fjali me folje në lidhore.

Fjalët kyç: mënyrë, lidhore, kohë, e thjeshtë, e përbërë.

Burimet: teksti shkencor Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: imagjinatë e drejtuar; INSERT; ushtrime

PNP: Imagjinatë e drejtuar - INSERT - ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Imagjinatë e drejtuar U kërkojmë nxënësve të mendojnë për disa sekonda se kanë në duar shkopin

58

magjik. Çfarë duan të arrijë përmes tij? Vetë kërkesa mundëson që nxënësi të shprehë një dëshirë dhe atë mund të realizojë përmes realizimit të saj, gjë që dikton përdorimin e foljeve në lidhore. Nxiten nxënësit të shprehin dëshirën, por dhe atë që mendojnë të realizojnë përmes saj. Gjatë kohës që një pjesë e nxënësve shprehin ëndrrat e tyre shkruaj në tabelë disa fjali në lidhore të ndërtuara prej tyre, mundësisht në të gjitha kohët e kësaj mënyre. - Ndërtimi i njohurive të reja: INSERT Shikojmë me kujdes fjalitë që kemi shkruar në tabelë të thëna nga nxënësit. Vetë nxënësit dallojnë foljet dhe veçojnë ato në lidhore duke treguar se si paraqitet veprimi si i sigurt apo i mundshëm. Vetë nxënësit qarkojnë elementet dalluese nga mënyra dëftore dhe japin të përbashkëtat në formë me të. Nxënësit punojnë me shenjat e tabelës INSERT në tekst dhe pasi kujtojnë ato që dinë, ato që mësuan së bashku u japim u japim së bashku përgjigje paqartësive nëse ka. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura. Ushtrime Ushtrimi 1 sipas kërkesës. Nxënësit mund të japin dhe kohën e foljeve në mënyrën lidhore. Ushtrimi 2, 3, 4 sipas kërkesës. (të vepronte dhe të isha janë në të pakryerën të tjerat në të tashmen) Ushtrimi 5 (të jesh, të gëzojnë, të ndërrosh, të jeni, të ndërroj, të kuptoj, të keni, të vini, të (na) vizitoni, ( tashme), të kam thënë (e kryer). Nëse kemi kohë dhe na intereson nxënësit mund të japin mendimin e tyre se çfarë shprehin foljet në mënyrën lidhore dëshirë, mendim) Vlerësimi: Planifikohet nga mësuesi

Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 6 sipas kërkesës. Kujdes ë-në fundore!


VI Tema mësimore: Ushtrime. Mënyra lidhore Situata e të nxënit:

A mund ta përmirësojmë cilësinë e ajrit?

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 4. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin. 5. Kompetenca qytetare.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – dallon foljet në lidhore; – përcakton kohën, vetën, numrin e tyre; – përdor saktë format foljore të mënyrës lidhore.

Fjalët kyç: mënyrë, lidhore, kohë, numër, vetë,

59

Burimet: teksti shkencor Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Edukimi mjedisor

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: rrjeti i diskutimit; konkurs; ushtrime

PNP: Rrjeti i diskutimit - Konkurs - Ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Rrjeti i diskutimit - A mund ta përmirësojmë ne cilësinë e ajrit? Shkruajmë në tabelë pyetjen e mësipërme dhe nxënësit diskutojnë duke argumentuar përgjigjet e tyre si për përgjigjen pozitive dhe ato negative. Për përgjigjet pozitive nxënësit thonë ç’mund të bëhet duke i orientuar nxënësit të përdorin forma të lidhores, po kështu dhe për ato negative çfarë nuk mund të ndreqet për të përmirësuar cilësinë e ajrit në qytetin tonë. Nxënësit evidentojnë disa nga format e lidhores që kanë përdorur në argumentet e tyre. - Ndërtimi i njohurive të reja: Konkurs Mësuesi/ja e ndan klasën në tri skuadra dhe zhvillon një konkurs me pyetje rreth foljes në mënyrën lidhore. Pyetjet përmbledhin folje në të gjitha kohët e lidhores. Fiton konkursin ajo skuadër që gjen sa më shumë përgjigje të sakta për foljen. Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura. Ushtrime Ushtrimi 1, 2 punohen në libër sipas kërkesës. Ushtrimi 3 nxënësit dallojnë gabimet dhe i qortojnë ato(punonte, të dinë, të ketë parë, të jenë) , kujtohet rregulli për -ë fundore Ushtrimi 4, 5 sipas kërkesës. Ushtrimi 6 sipas kërkesës. Përjashtim bën koha e tashme e foljes sepse të tjerat i përkasin së shkuarës. Ushtrimi 7 të rrinim e pakryer, të tjerat e tashme), të kontrollonim, (e tashme, të tjerat e pakryer) he të kem (e kryer të tjera më se e kryer). Ushtrimi 8, 9, 10 sipas kërkesës. Duke iu referuar ushtrimit 10, vëmë në dukje se mënyra lidhore është një nga format e shprehjes së dëshirave. Vlerësimi: Sipas gjykimit të mësuesve Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 11 sipas kërkesës.


VI Tema mësimore: Drejtshkrimi i fjalëve që kanë zanoren –e në pozicione të ndryshme

Situata e të nxënit: Një ditë në fshat.

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – përdor saktë zanoren -e të theksuar para

bashkëtingëlloreve të tingullta m, n, nj; – përdor saktë zanoren -e të patheksuar në pozicione të

Fjalët kyç: drejtshkrim, zanore, e theksuar, bashkëtingëllore të tingullta

60

ndryshme të saj.

Burimet: teksti shkencor Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: gjeografi

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: analizë rastesh; shënime mbi shënime; ushtrime.

PNP: Analizë rastesh - Shënime mbi shënime - Ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Analizë rastesh Nxënësit udhëzohen në heshtje të gjejnë theksin e emrave, mbiemrave e foljeve në tekstin në hyrje të mësimit. Të nënvizojnë fjalët me zanoren – e të theksuar. Nxënësit vëzhgojnë nga cila bashkëtingëllore ndiqet ajo. U drejtojmë pyetjen: - Çfarë lloj bashkëtingëlloresh janë m, n, nj? - A gjeni përdorime të –ë në vend të –e-së në ato fjalë ku ajo është e theksuar dhe ndiqet nga m, n dhe nj? - Ndërtimi i njohurive të reja: Shënime mbi shënime Nxënësit pyeten për rregullin që zbuluan nga veprimtaria e mësipërme. Më pas udhëzohen nxënësit të lexojnë për disa minuta tekstin dhe t’u përgjigjen pyetjeve; -Cili është rregulli i drejtshkrimit të e-së theksuar para bashkëtingëlloreve m, n, nj? Po i e-së patheksuar? -Çfarë duhet pasur parasysh në drejtshkrim kur lakojmë emra të gjinisë femërore që mbarojnë me “e” të patheksuar? Pas diskutimit të çështjeve të mësipërme që shoqërohen dhe me shembuj, nxënësit lakojnë emra të ngjashëm me emrin mësuese si lule e studente. U kujtohen nxënësve dhe përjashtimet e disa emrave e foljeve që nuk i përmbahen rregullit, si: shëmbëllej, qëndroj etj., nga shembull dhe qendër. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime Ushtrimi 1, 2 sipas kërkesës. Të gjithë emrat janë me “e” nuk ka përjashtime nga rregulli. U jepet nxënësve kuptimi i fjalës” gdhe” nëse nuk e dinë, “pjesë në formë nyje e një druri e veçuar pak prej saj”. Kup. fig.; për një njeri që nuk kupton . Ushtrimi 3, 4, 5 në libër sipas kërkesës. Ushtrimi 6 nxënësit kujtojnë pikën ”kujdes” në rregullin e dhënë. Vlerësimi: sipas planifikimit të mësuesit Detyrat dhe puna e pavarur: ushtrimi 7 sipas kërkesës.


VI Tema mësimore: Drejtshkrimi i fjalëve me ë fundore Situata e të nxënit:

Poezi e Nënë Terezës për jetën

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç

61

1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit; 2. Kompetenca e të menduarit 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë; 4. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin; 5. Kompetenca qytetare. 6. Kompetenca digjitale

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – përdor saktë zanoren ë-në fundore të patheksuar te

fjalë të ndryshme; – shkruan saktë ndajfoljet pa ë fundore.

Fjalët kyç: zanore –ë, patheksuar, fundore, emra, mbiemra, ndajfolje, numërorë.

Burimet: teksti shkencor, interneti për poezinë e Nënë Terezës

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Edukata shoqërore

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: konkurs; shënime mbi shënime të strukturuara; ushtrime

PNP: Konkurs - Shënime mbi shënime të strukturuara – Ushtrimew

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Konkurs Vendosim në video-projektor në mënyrë të dukshme një nga poezitë e Nënë Terezës dhe u kërkojmë nxënësve të dallojnë të gjitha fjalët që u duket se janë shkruar me gabime drejtshkrimore, duke i korrigjuar (plotësuar) me të kuqe. Fitues shpallet nxënësi, që gjen dhe plotëson të gjitha fjalët dhe në kohën më të shkurtër. Jep çka ke me të mirë Njeriu është i paarsyeshëm, i palogjikshëm, egoist nuk ka rëndësi, duaje. Po bëre mirë, do të të veshin qëllime dytësore egoiste s'ka rëndësi, bëj mirë. Po realizove objektivat e tua, do të gjesh miq të rrem dhe armiq të vërtet s'ka rëndësi, realizoji. E mira që bën do të harrohet nesër s'ka rëndësi, bëj mirë. Ndershmëria dhe sinqeriteti të bëjnë të lëndueshëm s'ka rëndësi, ji i sinqertë dhe i ndershëm. Ajo që për vite ke ndërtuar mund në një çast të prishet s'ka rëndësi, ndërto. Nëse ndihmon njerëzit, do të lodhesh s'ka rëndësi, ndihmoji. Jepi botës çka ke më të mirë, e do të zënë me shqelma s'ka rëndësi, jep... çka ke më të mirë. Vargjeve në një pjesë të fjalëve u është hequr zanorja ë jo vetëm në pozicion fundor, por dhe në trup të fjalës. Pasi kontrollohet detyra evidentohen nxënësit për kryerjen më mirë të saj.

62

- Ndërtimi i njohurive të reja: Shënime mbi shënime Për të orientuar më mirë nxënësit skemën që do të plotësojnë me rregullat drejtshkrimore e bëjmë ne në tabelë. Shkruhen me ë fundore Shkruhen pa ë fundore Pas plotësimit të skemës së mësipërme edhe me shembuj për çdo rast, nxënësit ilustrojnë dhe me gabimet që gjetën në poezinë e Nënë Terezës. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura. Ushtrime Ushtrimi 2 sipas kërkesës në libër dhe bëhet leximi me gojë. Ushtrimi 3, 4 sipas kërkesës në fletore. Ushtrimi 5 argumentohet përzgjedhja duke përsëritur rregullat. Nëse nuk mjafton koha ushtrimi 5 mund të zhvillohet orën e dytë. Vlerësimi: Sipas planifikimit të mësuesit, por kihet parasysh dhe detyra me poezinë e Nënë Terezës. Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 6 sipas kërkesës.


VI Tema mësimore: Drejtshkrimi i fjalëve që kanë zanoren “ë” të theksuar në pozicione të ndryshme

Situata e të nxënit: Gjuha shqipe (Gjergj Fishta)

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë.; 3. Kompetenca qytetare. 4. 7. Kompetenca digjitale.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – shkruan drejt fjalët me ë të theksuar në pozicione të

ndryshme; – korrigjon fjalët në dialekt me a hundore;

Fjalët kyç: drejtshkrim , zanore- ë, e theksuar, hundore.

Burimet: teksti shkencor, poezia e “Gjuha shqipe” Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: analizë rasti; INSERT; ushtrime

PNP: Analizë rasti - INSERT - ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Analizë rasti Vendosim me video-projektor poezinë e Fishtës. Vendosim aq vargje ose i kalojmë gradualisht që nxënësit t’i lexojnë ato me kujdes. U kërkomëj nxënësve që gjatë leximit të nxjerrin e shkruajnë në fletore ato fjalë që anë në dialekt. Së bashku me nxënësit nxjerr në tabelë fjalët; kanga, vallzon, ambli, gjama , a, ambël, asht.

63

Gjuha Shqype Porsi kanga e zogut t'verës, qi vallzon n'blerim të prillit; porsi i ambli flladi i erës, qi lmon gjit e drandofillit; porsi vala e bregut t'detit, porsi gjâma e rrfès zhgjetare, porsi ushtima e nji tërmetit, ngjashtu â' gjuha e jonë shqyptare. Pra, mallkue njai bir Shqyptari, qi këtë gjuhë të Perëndis', trashigim, që na la i Pari, trashigim s'ia len ai fmis; Pyes nxënësit se në çfarë dialekti është poezia dhe në veçanti fjalët e veçuara? Si do të ishin ato në gjuhën letrare? Shkruhet forma letrare përbri atyre në dialekt. - Ndërtimi i njohurive të reja: INSERT Nxënësit lejohen të punojnë me tekstin, por vetëm për rregullin kur zanorja -ë e theksuar është në pozicione të ndryshme të fjalës. Përsëriten rregullat dhe specifikohet mirë çfarë është zanorja hundore dhe ku përdoret ajo. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime Ushtrimi 1 sipas kërkesës. Nxënësit përsërisin rregullat e drejtshkrimit gjatë punimit të ushtrimit… Nëse një orë më parë nuk është zhvilluar ushtrimi 6 planifikohet gjatë kësaj ore. Ushtrimi 7 a. Punohet sipas kërkesës. Vlerësimi: Sipas planifikimit të mësuesit por mund të bëhet dhe një vlerësim përmbledhës për të dyja orët së bashku. Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 7, b. Sipas kërkesës. Ndiqet e njëjta rrugë si në 7, a.


VI Tema mësimore: Ndajfolja Situata e të nxënit:

Lojë në çift. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore: – Identifikon ndajfoljet nga klasat e tjera të foljes. – Përcakton llojin e ndajfoljeve sipas kuptimit. – Përdor si duhet ndajfoljet në fjali.

Fjalët kyç: ndajfolje, klasë, mënyrë, vend, kohë, qëllim, shkak, sasi


64

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: stuhi mendimi; INSERT; ushtrime

PNP: Stuhi mendimi - INSERT - ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Stuhi mendimi U drejtojmë nxënësve disa pyetje rreth ndajfoljeve:

– Cilës klasë i përkasin? – Me kë lidhen? – Sa llojesh janë?

U kërkojmë nxënësve të shkruajnë në një fletë një emër, një ndajfolje ose një mbiemër. Nxënësit çiftohen duke lidhur fjalët me njëri tjetrin. Duke mos e ditur fjalën që ka shoku i tij nxënësve që kanë ndajfolje u qëllon të lidhen ose me emrin ose me foljen dhe kombinime nga më të ndryshmet. Nxënësit dallojnë ato grupe që kanë kuptim dhe shkruhen në tabelë disa prej tyre . Nxënësve u kërkohet të japin një mendim rreth përdorimit dhe lidhjeve që krijon ndajfolja. Nëse u kujtohet ata japin një mendim se çfarë kuptimi kanë ndajfoljet dhe çfarë shprehin. - Ndërtimi njohurive të reja: INSERT Nxënësit punojnë me shenjat e tabelës INSERT në tekst dhe nëse nuk kanë dalë të gjitha llojet e ndajfoljeve plotësohen njohuritë përmes leximit. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime Ushtrimi 1, 2, Ushtrimi 3: vonë (kohe), njëkohësisht (kohe), rastësisht (mënyre), përse (shkaku), këtu (vendi), nesër (kohe) 4, 5, 6. sipas kërkesës. Vlerësimi: sipas planifikimit të mësuesit Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 7 sipas kërkesës.

PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuha dhe komunikimi Lënda: Gjuhë shqipe Shkalla: III Klasa: VI Tema mësimore: Drejtshkrimi i ndajfoljeve Situata e të

nxënit: Kombino për të krijuar

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi: – dallon ndajfoljet sipas formimit; – shkuan saktë ndajfoljet e përngjitura e shprehje; – përdor ndajfoljet në fjali.

Fjalët kyç: Ndajfolje, ndërtim, e parme, e prejardhur, e përngjitur, shprehje

Burimet: teksti shkencor Lidhja me fushat e tjera

65

ose me temat ndërkurrikulare:

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: punë në grup; shënime mbi shënime të strukturuara; ushtrime

PNP: Punë në grup - Shënime mbi shënime të strukturuara - Ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Punë në grup Nëse kemi mundësi me video-projektor, një tabak të bardhë ose në një tabelë shkruajmë me ngjyra të ndryshme fjalë të thjeshta dhe pjesë fjalësh për të formuar ndajfolje të prejardhura dhe u kërkojmë nxënësve të lidhin sa më shumë fjalë për pesë minuta duke formuar ndajfolje. Fjalët të vendosen në mënyrë të çrregullt. Klasa ndahet na grupe të vogla prej 3-4 vetash. Nuk është e thënë që nxënësit të formojnë të gjithë ndajfoljet që mund të formohen por mund të lihen të lirë të krijojnë fjalë, që nëse nuk janë ndajfolje mund të thuhen e hiqen nga lista gradualisht. Nxënësit mund të lexojnë dy ose tri ndajfolje dhe tregojnë mënyrën se si i krijoi ato. Shkruhen në tabelë një pjesë e tyre. U kërkohet të tregohen të kujdesshëm në drejtshkrimin e tyre. Për nxitje shpallim fitues grupin me shume ndajfolje dhe të shkruara më saktë. Ushtrimi të mos i kalojë 10. - Ndërtimi i njohurive të reja: Shënime mbi shënime të strukturuara Nxënësit orientohen të lexojnë materialin në tekst dhe u jepen disa pyetje të cilave duhet t’u përgjigjen duke bërë vetë një paraqitje me skemë për ndajfoljet. Pyetjet janë:

Ç’janë ndajfoljet? Cilat janë llojet e ndajfoljeve sipas kuptimit dhe ndërtimit. Cilat janë rregullat e drejtshkrimit të tyre?

Skema në të cilën mund të paraqiten përgjigjet e pyetjeve mund të jepet në këtë formë nëse nxënësit nuk e ndërtojnë atë ajo vizatohet në tabelë. Ndajfolja (përkufizimi) Llojet sipas kuptimit Llojet sipas ndërtimit (shembuj dhe drejtshkrimi i tyre) Të parme Të prejardhura Të përngjitura Shprehje (lokucione) Për informacionin që nxënësit e kanë të vështirë ta perceptojë dhe përthithin e ndihmojmë duke e plotësuar së bashku atë. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura. Ushtrime.

afër, larg, deri, sërish, sot, nesër, para, pas, lehtë, gjunjë, diku, mirë, keq, pjesë, dorë, këmbë, fort, tym, az, luftë, herë, copë, këmbë, dje, para, pas, konkret, shpejt, rëndë, vjedhur, dalë, mot, e, forcë, isht, pritur, pak,

66

Ushtrimi 1. NDAJFOLJE Të parme Të prejardhura Të

përngjitura Shprehje ndajfoljore

Dje Qartë shumë

Rrjedhshëm Italisht Anglisht Gjermanisht

Atëherë gjithmonë

Herë pas here Qetë-qetë

Ushtrimi 2, 3, 4, Ushtrimi 5 sipas kërkesës. 1. Atëherë (pjesë e ndajfoljes) 2. Sa herë (shprehje lidhëzore), atëherë (ndajfolje) 3. Njëherë (ndajfolje) 4. Një herë (lokucion ndajfoljor) 5. Që kur (ndajfolje) 6. Që kur (shprehje lidhëzore) 7. Përse (ndajfolje) 8. Përse (ndajfolje me përdorim lidhëzor) Vlerësimi: sipas planifikimit të mësuesit. Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 6 sipas kërkesës.


VI

Tema mësimore: Lidhëzat. Lidhëzat bashkërenditëse e nënrenditëse

Situata e të nxënit: Gishtëza (Andersen)

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit; 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë; 3. Kompetenca personale; 4. Kompetenca digjitale

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – identifikon lidhëzat; – përcakton llojin e tyre sipas funksionit; – përdor lidhëzat në fjali sipas kërkesës.

Fjalët kyç: lidhëzat, bashkërenditëse, nënrenditëse.

Burimet: Teksti shkencor, “Përralla” Andersen Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: diktim me plotësim, stuhi mendimi; di, dua të di, mësova; ushtrime

PNP: Diktim me plotësim, Stuhi mendimi - Di, dua të di, mësova - Ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Diktim me plotësim, stuhi mendimi Nëpërmjet video-projektorit në një slide prezantojmë një fragment nga përralla “Gishtëza” e Andersenit, por pa lidhëzat që janë me të zezë të fortë e të nënvizuara duke vënë në vend të tyre një trepikësh. U kërkojmë nxënësve ta plotësojnë atë.

67

Për efekt kohe dhe mund ta ndajmë klasën në tri skuadra, duke i dhënë nga një paragraf secilës skuadër. “…Të nesërmen në mbrëmje vajza e vogël shkoi përsëri pranë zogut të sëmurë, me qëllim që ta ndihmonte në shërimin sa më të shpejtë të tij. Zogu vazhdonte ta ndiente veten shumë të lodhur, ndaj i hapte sytë me shumë vështirësi që të mund të shihte Gishtëzën. Vajza mbante në dorë një pishtar të vogël të ndezur, meqenëse nuk kishte asnjë gjë tjetër për të ndriçuar. …Kur mbaroi këto fjalë, Gishtëza shkoi me një frymë, mbushi me ujë një gjethe luleje dhe ia solli zogut. Pasi piu, shpendi filloi t’i tregonte vajzës historinë se si ishte përplasur me një gëmushë të mbushur nga gjembat dhe se si ishte vrarë në krahë prej tyre. …Sytë e vajzës ishin mbushur tërë lot, ndërsa shihte zogun të fluturonte dhe të largohej në hapësirën e qiellit të pastër. Gishtëza tashmë e kishte të pamundur që të dilte dhe të merrte rrezet e diellit. Pas plotësimit nxënësit e lexojnë tekstin dhe kontrollojmë plotësimin sipas modeli. Pas plotësimit u drejtoj nxënësve pyetjet; Cilës klasë i përkasin fjalët që plotësuat? Përse shërbejnë lidhëzat? - Ndërtimi i njohurive të reja: Di, dua të di, mësova. Nxënësit punojnë me këtë metodë dhe pas leximit të materialit diskutohet informacioni në tekst. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura. Ushtrime Ushtrimi 1 (megjithëse, edhe, sapo, kurse, megjithatë) Ushtrimi2 bashkërenditëse (po, dhe, por, as…as) nënrenditëse (nëse, kështu që, nëse) Ushtrimi 3, 4 sipas kërkesës. Vlerësimi: sipas planifikimit të mësuesit

Detyrat dhe puna e pavarur: ushtrimi 5 sipas kërkesës. PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuha dhe komunikimi Lënda: Gjuhë shqipe Shkalla: III Klasa:

VI Tema mësimore: Llojet e lidhëzave bashkërenditëse Situata e të nxënit:

Ne i duam mësuesit tanë

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 3. Kompetenca personale.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: – përcakton llojin e lidhëzave bashkërenditëse; – përdor në fjali lidhëzat bashkërenditëse të të gjitha

llojeve.

Fjalët kyç: lidhëza, bashkërenditëse, veçuese, kundërshtuese, shtuese, përmbyllëse.


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: lojë; shënime mbi shënime të strukturuara; ushtrime

68

PNP: Lojë - Shënime mbi shënime të strukturuara - Ushtrime - Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Lojë (Ne i duam mësuesit tanë) U drejtojmë nxënësve pyetjen: -Cili është mësuesi/ja që ju doni më shumë? -Çfarë ju pëlqen dhe nuk ju pëlqen tek ai/ajo? U kërkojmë nxënësve të përdorin lidhëzën dhe , edhe kur japin shumë cilësi që u pëlqejnë dhe lidhëzat, ndërsa, por, kurse, për gjëra që nuk u pëlqejnë tek ata. (Lidhëzat për t’i pasur parasysh i shkruani ne tabelë) U kërkojmë nxënësve të tregojnë se çfarë funksioni kryen lidhëzat që kemi theksuar më parë në sjelljen e informacionit te dëgjuesi? ( përpiqemi që nxënësi të dalë në përfundimin se edhe shtojnë informacion, ndërsa, kurse, por për të kundërshtuar. Nëse nxënësit kanë përdorur lidhëzën apo dhe prandaj shikojmë çfarë funksioni kryejnë pjesët e fjalisë apo gjymtyrët kur lidhen me to.) - Ndërtimi i njohurive të reja: Shënime mbi shënime të strukturuara Nxënësit punojnë me tekstin, hedhin materialin teorik në një skemë duke iu përgjigjur pyetjeve:

-Ç’janë lidhëzat -Si klasifikojmë lidhëzat sipas funksionit?

Lidhëzat (përkufizimi) Lloji sipas funksionit Sipas ndërtimit Bashkërenditëse Nënrenditëse të parme të prejardhura të përngjitura Për llojin e lidhëzave sipas ndërtimin nxënësit punojnë në orën e ardhshme. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura. Ushtrime. Ushtrimi 1, 2, 3, 4, 5 sipas kërkesës. (Tek ushtrimi 3 argumentojnë lidhëzën e përdorur). Vlerësimi: Sipas planifikimit të mësuesit

Detyrat dhe puna e pavarur: ushtrimi 6. Përshkruani gjyshin/gjyshen tuaj duke përdorur të gjitha llojet e lidhëzave bashkërenditëse dhe i nënvizoni ato.



Tema mësimore: Drejtshkrimi i lidhëzave Situata e të nxënit: Rrufepritësja

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë.

69

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: - dallon lidhëzat sipas ndërtimit; - shkruan saktë lidhëzat sipas llojit; - përdorin sipas kërkesës lidhëza të llojeve të ndryshme në fjali.

Fjalët kyç: lidhëza, ndërtim, të thjeshta, të përngjitura dhe shprehje

Burimet: teksti shkencor Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: fizika

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: stuhi mendimi; Shënime mbi shënime; ushtrime

PNP: Stuhi mendimi - Shënime mbi shënime - Ushtrime

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Stuhi mendimi Nxënësit shohin tekstin në hyrje të mësimit dhe ndalen në përcaktimin e klasës së fjalëve me të zeza. Nxënësit rikujtojnë njohuritë në lidhje me lidhëzat përmes pyetjeve. - Ç’janë lidhëzat - Si klasifikohen sipas funksionit? - Ndërtimi i njohurive të reja: Shënime mbi shënime Nxënësit rikthehen në tekst, punojnë me të për të plotësuar skemën e lënë në temën e kaluar. Nëse nxënësit nuk argumentojnë kur nëse (në se) dhe sesa (se sa) shkruhen ndaras dhe veç ndërhyjmë për të shpjeguar. Nëse, sesa janë lidhëza ndaj shkruhen bashkë, ndërsa (në se kemi parafjalë plus përemër pyetës dhe se sa kemi lidhëzën se dhe përemrin pyetës për pyetje të zhdrejtë sa). Kjo shpjegon dhe rregullin “kujdes” në fund të faqes. - Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura: Ushtrime

Ushtrimi 1 sipas kërkesës mund të punohet me tabelë (kur është lidhëz e formuar me konversion por për nga ndërtimi e kemi futur te lidhëzat e thjeshta Lidhëza të thjeshta Lidhëza të përngjitura Shprehje lidhëzore Kur, edhe Kurse, sepse Me qëllim që,

Ushtrimi 2 dhe 3 sipas kërkesës. Ushtrimi 4 (sado që, sepse, me qëllim që, megjithatë, sesa, ndërsa) Ushtrimi 5. (se sa lidhëz plus përemër pyetës dhe shkruhen veç), sesa (lidhëz krahasore) 2. Nga se (përemër pyetës me parafjalë), ngase (lidhëz shkakore) 3. Se pse (lidhëz plus përemër pyetës), sepse (lidhëz shkakore) 4. Nëse (lidhëz), në se (përemër pyetës) Vlerësimi: sipas planifikimit të mësuesit Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 6

PLANIFIKIMI DITOR Fusha: Gjuhët dhe komunikimi


Tema mësimore: Parafjalët sipas rasave Situata e të nxënit: Vendi im në klasë është….

Lidhëza

70

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç 1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. 2. Kompetenca e të menduarit. 3. Kompetenca e të mësuarit për të nxënë. 4. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.; 5. Kompetenca personale. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore. Nxënësi: - identifikon parafjalët; - i klasifikon ato sipas rasave; - i përdor në fjali sipas kërkesës.

Fjalët kyç: parafjalë, rasë, emërore, gjinore, kallëzore, rrjedhore.


Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: punë e drejtuar; INSERT; ushtrime.

PNP: Punë e drejtuar - INSERT - ushtrime

- Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve: Punë e drejtuar

U kërkohet nxënësve të mendojnë për një moment se çfarë pozicioni kanë në klasë, pra ku ndodhen nisur nga hyrja dhe pjesa qendrore e tabelës. Kë kanë para e pas, nga e majta dhe nga e djathta etj. Nxënësit do të japin pozicionin e tyre duke përdorur parafjalët. Shkruajmë në tabelë disa nga fjalitë. (mundësisht me parafjalë të çdo rase). I nënvizojmë ato dhe nxënësit japin atë informacion që dinë rreth tyre. (kryesisht cilës klasë i përkasin dhe vendin e tyre)

- Ndërtimi i njohurive të reja: INSERT Nxënësit punojnë me shenjat e tabelës INSERT në tekst për të marrë informacione të tjera rreth parafjalëve, të cilat i diskutojmë së bashku. Bëhen shpjegimet dhe ndërhyrjet e nevojshme në lidhje me informacionin e ri në tekst.

- Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura Ushtrimi 1, 2, 3, 4, sipas kërkesës. Vlerësimi: Sipas planifikimit të mësuesit.

Detyrat dhe puna e pavarur: Ushtrimi 5

Documents

Plani Gjuha 6-OK SEVI - albas.alalbas.al/udhezuesat/Udhezues GJuha shqipe 6 - 2015.pdfsocial, etnik etj.) për realizimin e një aktiviteti të përbashkët (projekti/aktiviteti në