Embed Size (px)
Citation preview
PLEEGZORGVOORKINDEREN
PLEEGZORGVOORKINDEREN
Je thuis delen, verrijkt je leven.
Welkom!Sommige kinderen wonen bij hun mama en papa, andere
kinderen wonen bij een van de twee … En sommige
kinderen wonen een tijdje in een ander gezin, een
pleeggezin. Zij zorgen voor het kind, net zoals een mama
of papa dat zou doen.
Maar wie zijn pleegouders nu eigenlijk? En hoe word je
een pleeggezin? Welke kinderen komen in pleegzorg
terecht?
In deze kennismakingsbrochure vind je op al die vragen
een antwoord. We gaan dieper in op alle vormen en
facetten van pleegzorg, want voor elk kind zoeken we
naar de juiste oplossing.
De leuke maar ook de moeilijke momenten als pleeggezin
komen aan bod. Je komt te weten welk effect een
pleegkind kan hebben op jouw gezin …
Wist je trouwens dat je ook een volwassene met een
handicap (beperking) of psychiatrische problematiek kan
opvangen als pleeggezin? Dat kan je ontdekken als je deze
brochure omdraait.
Heb je na het lezen van de brochure nog vragen of wil je
graag meer weten over één bepaalde vorm van pleegzorg?
Aarzel niet om met ons contact op te nemen. Dat kan via
onze website: www.pleegzorgwestvlaanderen.be of via
het algemeen nummer 051/200 222!
Veel leesplezier!
Inhoudsopgave
1. Vormen van pleegzorg........................................................................4
2. Over pleegkinderen............................................................................10
3. Over ouder...............................................................................................15
4. Over pleegzorgers...............................................................................17
5. Financiën en administratie............................................................26
..................................................................................................................................
Contact met [email protected]
t 051 200 222
VU P
leeg
zorg
Wes
t-Vla
ande
ren
vzw
- M
oors
eels
este
enw
eg 13
3, 8
800
Roes
elar
ew
ww
.ple
egzo
rgw
estv
laan
dere
n.be
on
dern
emin
gsnu
mm
er 0
535
592
230
- RPR
Gen
t, af
d. K
ortr
ijk
3
1. Vormen van pleegzorgPleegzorg bestaat in veel verschillende vormen. Soms verblijft een pleegkind enkele weken of 1 weekend per maand in
een pleeggezin. Maar soms kan een pleegkind lang in een pleeggezin wonen. We gaan altijd op zoek naar die vorm van
pleegzorg die het beste past bij het pleegkind. En natuurlijk gaan we samen ook op zoek naar de vorm van pleegzorg die
het beste past binnen jouw gezin!
4
Ondersteunende pleegzorg
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
Wat is het verschil tussen pleegzorg en adoptie? Pleegzorg is in principe tijdelijk. De ouders blijven zoveel mogelijk betrokken en hebben inspraak bij beslissingen. Als
pleegouder krijg je dus niet het ouderlijk gezag over het kind.
Het gezinsleven kan tijdelijk ontwricht geraken door een ernstige tegenslag: ziekte, ongeval, overlijden ... Als er dan
niemand uit de omgeving kan bijspringen voor de kinderen, kan een pleeggezin ondersteunend zijn. Op dat moment
wordt bekeken of er een korte opvang of een onderbroken opvang (opvang tijdens weekends of tijdens vakanties) moet
geboden worden. In dat geval spreken we van ondersteunende pleegzorg. De ondersteuning vergroot de kans dat de
ouders op lange termijn de opvoeding en zorg over hun kind zelf kunnen blijven dragen.
Maar er zijn ook kinderen die in een voorziening wonen en geen familie meer hebben waar ze af en toe terecht kunnen.
Omdat het belangrijk is voor de ontwikkeling van kinderen om deel uit te maken van een gezin, kunnen ze een aantal
dagen per maand of een deel van de vakanties terecht in een pleeggezin. Op die manier kunnen ook zij ervaren hoe het
is om in een gezin te wonen.
5
1. Vor
men
van
ple
egzo
rg
6
Perspectiefzoekende pleegzorg
............................................................................................................................................................................................................................................................................
Blijft er contact wanneer een pleegkind weer bij de ouders woont? Sommige pleegkinderen blijven in contact met hun pleegouders, anderen niet. Dit hangt af van bv. de duur van het
verblijf of het gevoel waarmee de ouders, het kind of het pleeggezin terugkijken op de pleegzorgperiode.
Een kind wordt in een pleeggezin geplaatst wanneer de
leefomstandigheden thuis te moeilijk geworden zijn. Het
is niet altijd duidelijk of het kind nadien terug naar huis
kan. Hulpverleners gaan samen met de ouders intensief
aan de slag om hun leven weer op de rails te krijgen en
hun problemen aan te pakken. Meestal is er dan ook veel
contact tussen het kind, de ouders, de pleegouders en de
pleegzorgbegeleider. Perspectiefzoekende pleegzorg
duurt meestal een zestal maanden tot 1 jaar. Als de
opvoeding van de kinderen toch te zwaar blijkt voor de
ouders, wordt er gezocht naar een langdurige en stabiele
oplossing. Dat kan zijn dat het kind in het huidig pleeggezin
blijft, of dat er een ander perspectief wordt gekozen (bv.
een ander pleeggezin, een residentiële voorziening, ...).
Perspectiefbiedende pleegzorg
Anja“De ouders van Yoeri en Sarah (13) hebben te veel
problemen) om voor hen te zorgen. Daarom groeit de
tweeling op in het pleeggezin van Anja. Ze zien hun ouders
nog één keer per maand.”
Wanneer een kind langer dan een jaar in een pleeggezin woont, spreken we over langdurige of perspectiefbiedende pleegzorg. Soms duurt het verblijf enkele jaren, soms zelfs tot wanneer het kind volwassen wordt.
Natuurlijk bouw je in die periode een band op met je pleegkind en gaat het helemaal bij je gezin horen. Toch houdt het
kind in de mate van het mogelijke ook contact met de ouders.
............................................................................................................................................................................................................................................................................
Kunnen broers en zussen samen in één pleeggezin opgevangen worden?Als het aangewezen is en de mogelijkheid is er, dan zoeken we een pleeggezin dat meerdere kinderen uit één gezin kan
opvangen. Op die manier is de overgang voor kinderen naar een pleeggezin minder ingrijpend.
7
Karl (42) en Ann (39)“In overleg met onze kinderen (12 en 14 jaar) kozen we voor
crisisopvang van kinderen tussen 0 en 10 jaar. Intussen
hebben we al zo’n 7 kindjes opgevangen. Soms enkele
dagen, dan weer een paar weken. Sommige kinderen
bleven ook wat langer. Het is best heftig, want je hebt altijd
te maken met een crisissituatie en ieder kind gaat daar
anders mee om. We proberen zo gewoon mogelijk verder
te leven en dat lukt wel. Het zijn net die rust en structuur
die een kind op dat moment nodig heeft. Onze kinderen
staan 100% achter pleegzorg. En na een opvang, is er altijd
tijd om weer met ons vieren te zijn.”
1. Vor
men
van
ple
egzo
rg
8
CrisispleegzorgEen acute crisis kan het gezinsleven helemaal door elkaar gooien. Wanneer een kind op dat moment heel snel een
opvangplaats nodig heeft, staat een crisisgezin paraat. Een crisisgezin heeft de flexibiliteit om heel snel op dringende
vragen in te spelen. Crisispleegzorg is in principe beperkt tot 2 keer 7 dagen. Als er langere opvang nodig is wordt er
zo snel mogelijk een andere oplossing gezocht.
Netwerkpleegzorg zegt niets over de duur van een verbli-
jf, maar geeft aan dat het kind verblijft bij iemand uit het eigen
netwerk. Denk maar aan grootouders, ouders van vriendjes,
een juf of meester, ...
Als het pleegkind en het pleeggezien elkaar op voorhand niet
kennen, spreken we van bestandspleegzorg.
Netwerk- en bestandspleegzorg
9
2. Over pleegkinderenDe leeftijd van pleegkinderen schommelt tussen 0 en 18 jaar. Door allerlei omstandigheden kunnen ze voor een tijdje thuis
niet meer terecht. Vaak dragen ze al een geschiedenis met zich mee. Toch is het loslaten van alles wat hen vertrouwd
is, best moeilijk. Elk kind reageert anders op die verandering in zijn leven. Sommige pleegkinderen reageren afwijzend
naar hun pleeggezin, sommigen trekken zich terug of worden boos, anderen zoeken steun, troost en aandacht. Als
pleegzorger kun je pleegkinderen tijd en ruimte geven voor hun verwerkingsproces, op hun eigen tempo.
10
Het kind of de jongere centraal
Arda (10) “De laatste tijd gaat het niet zo goed met mijn mama.
Ze moet veel slapen en rusten en kan mij niet meer
helpen met mijn huiswerk. Mijn mama moet daarom
een tijdje in het ziekenhuis opgenomen worden. Omdat
er nu niemand meer is die voor mij kan zorgen, mag ik
bij Stefaan en Sofie logeren tot het terug beter gaat met
mijn mama. Dat kan misschien wel een tijdje duren.
Spijtig, maar tegelijk ben ik ook blij want ik voel me
goed bij mijn pleegouders. Nel (13) en Noah (11) zijn toffe
speelkameraden. Nu heb ik altijd wel iemand met wie ik kan
voetballen of spelletjes kan spelen. Stefaan en Sofie brengen
mij regelmatig op bezoek bij mijn mama. Dat vind ik fijn."
Niet meer bij je ouders mogen wonen, is zeer ingrijpend
voor een kind. Daarom wordt er eerst gezocht naar
mogelijkheden om het kind en het gezin thuis te helpen.
Maar dat is niet altijd voldoende. Als de ouders of de
rechtbank of andere betrokken hulpverleners zien dat de
problemen te groot worden, wordt er beslist dat het kind
niet thuis kan blijven.
Pleegzorg is in dat geval ‘de eerst te onderzoeken
oplossing’. De geborgenheid van een gezin is voor de
meeste kinderen immers de beste plaats om weer op
adem te komen.
Ook bij de selectie van een pleeggezin staat het kind altijd
centraal. In eerste instantie wordt in het eigen netwerk
van het kind naar een oplossing gezocht.
Voor sommige kinderen is het goed dat ze naar een
pleeggezin gaan dat eigen kinderen heeft, andere kinderen
aarden beter in een pleeggezin zonder eigen kinderen.
Soms is het ook sterk aangewezen om een kind te
plaatsen in een gezin met dezelfde culturele achtergrond.
Ook beslissingen rond de oudercontacten en de terugkeer
naar huis worden zoveel mogelijk genomen
11
Jongeren
............................................................................................................................................................................................................................................................................
Zijn pleegkinderen probleemkinderen? Ieder pleegkind heeft zijn of haar eigen levensverhaal. En die verhalen zijn verschillend. Pleegkinderen hebben over het
algemeen veel meegemaakt en dat kan je soms merken aan hun gedrag. Het is belangrijk dat een pleeggezin voldoende
stabiliteit en veiligheid kan bieden, al gaat dat niet altijd zonder slag of stoot.
Jongeren in pleegzorg kunnen om tal van redenen niet
thuis of in een instelling blijven en zijn nog te jong om
zelfstandig te wonen. Veel kandidaat-pleegzorgers willen
liever jonge kinderen opvangen dan 'lastige pubers'.
Ze vrezen problemen. Toch kan het verrijkend zijn om
pleegzorger te zijn voor een jongere.
Er zijn wel enkele verschillen tussen de opvang van
kinderen en jongeren. Een jongere staat op het punt zijn
vleugels uit te slaan en aan een eigen leven te beginnen.
Daar komt heel wat bij kijken. Als pleeggezin speel je een
belangrijke rol in de voorbereiding naar een zelfstandig
leven.
- Hoe ga je om met afspraken?
- Hoe neem je je verantwoordelijkheid?
- Wat wil je bereiken in je leven?
- Wat zijn je dromen?
Hoewel de jongere volledig deel uitmaakt van je gezin,
zijn een eigen kamer en voldoende privacy toch erg
belangrijk.
2. O
ver p
leeg
kind
eren
12
13
Kinderen met een beperking
............................................................................................................................................................................................................................................................................
Ook kinderen met een beperking kunnen terecht in een
pleeggezin. Voor heel wat kandidaat-pleeggezinnen is
die beperking echter een onbekende factor. Ze kunnen
niet meteen inschatten welke extra zorg of aandacht
die specifieke beperking met zich meebrengt. Of ze zijn
gewoon niet vertrouwd met kinderen met een beperking.
Toch hoeft omgaan met een beperking geen probleem te
zijn. De begeleider van de dienst voor pleegzorg kent heel
wat tips en hulpmiddelen om bijvoorbeeld gemakkelijker
om te gaan met een kind met autisme of een kind met een
verstandelijke beperking. Indien nodig, zal je begeleider je
ook doorverwijzen naar gespecialiseerde diensten.
Waarom kan een kind niet thuis blijven wonen?Ouders kunnen — al dan niet ondersteund door een
hulpverlener — om verschillende redenen vragen dat een
ander gezin hun kind(eren) tijdelijk opvangt. Soms stapelden
de tegenslagen zich op, soms zijn ouders zelf beperkt
in hun mogelijkheden, soms kampen ze met een zware
voorgeschiedenis, ... . Er zijn veel verschillende redenen
waardoor ze onvoldoende ontwikkelingskansen kunnen
bieden aan hun kinderen
Soms beslist een rechter of een hulpverlener dat een kind niet
langer thuis mag wonen. Zo'n beslissing komt niet vanzelf.
Het is een lang proces waarbij er eerst gekeken wordt hoe de
ouders versterkt kunnen worden in hun opvoedingsrol. Als er
dan toch beslist wordt dat een kind naar een pleeggezin moet,
wordt dit goed doorgesproken met de ouders. Hoe meer de
ouders zelf achter pleegzorg staan, hoe makkelijker alles loopt.
2. O
ver p
leeg
kind
eren
14
Veronique (31) “Ik had het in mijn jeugd niet altijd even gemakkelijk en
op mijn 18de werd ik ongewenst zwanger. Ik heb het twee
jaar geprobeerd, maar sukkelde in een zware depressie.
Ik voelde dat ik Senne niet alleen kon opvoeden. Dankzij
zijn pleeggezin krijgt Senne de kansen die hij verdient. En
om de twee weken komt hij een weekendje bij mij logeren.
Dan gaan we pannenkoeken eten en wandelen in het park.”
3. Over oudersOngeveer 60% van de pleegzorgsituaties verloopt in Vlaanderen vrijwilig, met instemming van de ouders dus. Daarnaast
wordt pleegzorg ook vaak opgelegd door de jeugdrechter. In beide gevallen is dit bijzonder ingrijpend. In de eerste plaats
voor de kinderen, maar uiteraard ook voor de ouders. Bij elke vorm van pleegzorg wordt er gezocht welke rol een ouder
nog kan innemen ten op zichte van zijn kind.
15
Contact met ouders
Ayse (27) “Na de echtscheiding had ik het gevoel er helemaal
alleen voor te staan. Omdat mijn eigen familie in Turkije
woont, kon ik niet rekenen op hun steun. In België heb
ik behalve de twee vriendinnen van de taalcursus, geen
netwerk. Ondersteunende pleegzorg was op dat moment
een goede oplossing: twee weekends per maand konden
Kaan (5) en Elif (3) opgevangen worden in het gezin van
Arif (45) en Selma (43). Die momenten had ik nodig om op
adem te komen. Twee jaar later voel ik me veel sterker en
kan ik er op een gezonde manier zijn voor mijn kinderen,
dankzij pleegzorg.”
Bij kortdurende opvang is het pleeggezin voor een korte
periode een vangnet tot de ouders de zorg voor hun kind
terug kunnen overnemen. De tijdelijkheid van het verblijf
is duidelijk voor iedereen en het is belangrijk dat het kind
niet vervreemdt van zijn ouders en familie. Daarom wordt
er een regelmatig contact geregeld met de ouders.
Ook bij langdurige pleegzorg wordt er gezocht hoe een
ouder zijn ouderrol zo veel mogelijk kan opnemen ten
aanzien van zijn kind. Het contact tussen ouder en kind
wordt in de mate van het mogelijke gestimuleerd. Het is
een band die je als pleegzorger niet kan en ook niet moet
vervangen. Het is belangrijk dat pleegkinderen de vrijheid
krijgen om, elk op hun manier, contact te hebben met hun
ouders. De pleegzorgbegeleider maakt hier duidelijke
afspraken over met de ouders en het pleeggezin. In heel
wat situaties verloopt het contact met de ouders zonder
veel problemen, maar soms ligt het wat moeilijker en is
er meer ondersteuning nodig vanuit de pleegzorgdienst.
3. O
ver o
uder
s
16
4. Over pleegzorgersIn principe kan iedereen zich kandidaat stellen om pleegzorger te worden. Pleegzorgers kunnen gehuwd, samenwonend
of alleenstaand zijn. Ze kunnen in een nieuw samengesteld gezin wonen, holebi zijn en zelf wel of geen kinderen hebben.
Er zijn ook pleegzorgers die een andere origine hebben. Ook een drukke job hoeft je zeker niet tegen te houden om
pleegzorger te worden. Samen zoeken we immers naar de vorm van pleegzorg die je op het lijf geschreven is. Als jij voelt
dat er in jouw leven plaats is voor een kind of jongere die tijdelijk een thuis zoekt, dan is pleegzorg echt iets voor jou!
17
Wie kan zich kandidaat stellen om pleeggezin te worden?Iedereen kan zich kandidaat stellen om pleegzorger te
worden, maar toch zijn er enkele wettelijke voorwaarden die
voor alle pleegzorgers gelden. Zo moet je minstens 18 jaar zijn
en moeten alle meerderjarige inwonenden een Uittreksel uit
het Strafregister Model 2 kunnen voorleggen.
Naast de basisvoorwaarden zijn er ook een aantal specifieke
voorwaarden waaraan een pleeggezin moet voldoen. Deze
kunnen verschillen, afhankelijk van de vorm van pleegzorg
die je kiest.
Om je kandidaat te stellen, surf naar de website en schrijf je in
voor een infosessie: www.pleegzorgwestvlaanderen.be of bel
het nummer 051 /200 222.
4. O
ver p
leeg
zorg
ers
18
..................................................................................................................................
Kan je pleegouder worden als je zelf geen kinderen hebt?Ja, ook mensen zonder kinderen kunnen pleegouder worden.
Voor ieder pleegkind is een ander gezin nodig. Soms wordt
juist een gezin zonder kinderen gezocht, zodat het pleegkind
bijvoorbeeld extra aandacht kan krijgen van de pleegouder(s)
of zich niet bedreigd hoeft te voelen door andere kinderen.
19
Is pleegzorg iets voor mij?Eigenlijk kan je pas tijdens het voorbereidings- en screenings-
traject inschatten of pleegzorg iets is voor jou. Belangrijk
is wel dat je een hart hebt voor kinderen en respect hebt
voor ouders die het moeilijk hebben. Je moet openstaan
voor gedeeld ouderschap en kinderen een positief zelfbeeld
kunnen meegeven. Open en duidelijk zijn in contacten en
willen samenwerken met je pleegzorgdienst en andere
betrokkenen vormen belangrijke voorwaarden zowel tijdens
de voorbereiding als tijdens de plaatsing. Tot slot moet je ook
kritisch naar jezelf kunnen kijken in je rol binnen pleegzorg.
Op de website www.pleegzorgvlaanderen.be kan je ontdekken wanneer er een informatiesessie over pleegzorg plaats
vindt in jouw buurt. Je komt er te weten wat pleegzorg inhoudt en kan er terecht met al je vragen. Na de infosessie kan
je kiezen of je de voorbereidings- en screeningsprocedure verder wilt doorlopen.
Hoe word je pleegzorger?
4. O
ver p
leeg
zorg
ers
20
Volg het selectieprogrammaNa de informatiesessie volg je een voorbereidingstraject met andere kandidaat-pleegzorgers. Er vinden ook enkele
persoonlijke gesprekken plaats. We proberen u en uw gezin zo goed mogelijk te leren kennen en voor te bereiden op de
komst van een pleegkind.
Neem de beslissingWanneer je de voorbereiding doorlopen hebt, kan je aangeven of je graag pleegzorger wilt worden. Ook vanuit pleegzorg
bekijken wij of we kunnen samenwerken. Samen zoeken we welke vorm van pleegzorg best aansluit bij je gezin
Wachten op de komst van een pleegkindNu is het wachten op een pleegkind. Dat kan kort maar soms ook lang duren. We proberen steeds een plek te zoeken
die op dat moment het beste aansluit bij de situatie en bij de noden en verwachtingen van het pleegkind en de ouders.
Wanneer we denken aan een concrete plaatsing in jouw gezin, bespreken we dit vooraf samen met jou.
Een pleegkind in je gezinGa je akkoord, dan organiseren we een kennismaking tussen jou, de ouders en het pleegkind, als de situatie dit toelaat.
Hierna bekijken we samen hoe we de plaatsing kunnen opstarten. Wanneer een pleegkind bij jou komt wonen, krijg je
ondersteuning van een pleegzorgbegeleider.
21
Een pleegkind in je gezinEen pleegkind in je gezin brengt een grote verandering
met zich mee. Het is dus heel belangrijk dat je vooraf al
met iedereen in je gezin goed overlegt over de keuze om
pleeggezin te worden. Wanneer iedereen achter de keuze
staat, kan je je volop voorbereiden op de komst van een
pleegkind.
Een pleegkind heeft meestal een intense periode achter
de rug. Door de plaatsing heeft hij alles wat hem of haar
vertrouwd was, moeten achterlaten. Nu moet hij leren
leven in een nieuw gezin én verwerken wat hij meemaakte.
Dat is heel wat en niet altijd makkelijk. Iedereen in het
gezin heeft tijd nodig om zich aan te passen. Maar zodra
iedereen zijn draai gevonden heeft in de nieuwe situatie,
ervaren veel pleeggezinnen het zorgen voor een pleeg-
kind als verrijkend.
4. O
ver p
leeg
zorg
ers
22
............................................................................................................................................................................................................................................................................
Hoe lang duurt de voorbereiding als pleegzorger?Elke kandidaat-pleegzorger doorloopt het voorbereidingstraject op zijn of haar tempo. Gemiddeld rekenen we ongeveer
vier maanden om de hele voorbereiding te volgen.
Kan ik mijn pleegkind opvoeden zoals mijn eigen kinderen?Ja en nee. Je pleegkind woont in je gezin en moet zich aanpassen aan de regels en gewoonten. Maar dat vraagt tijd. Je
pleegkind komt uit een ander gezin met andere gewoonten, of uit een voorziening... Het zit middenin een heftige periode
waar al zijn zekerheden wegvallen. Het kan dus even duren voor je pleegkind zich goed voelt in jouw gezin . Bovendien
deel je de opvoeding met de ouders. Zij hebben inspraak bij belangrijke beslissingen.
Johan (42)"Eerst gingen we op bezoek bij ervaren pleeggezinnen en hebben we vooral veel vragen gesteld over hoe het er in de
praktijk aan toe gaat. Je hebt natuurlijk geen flauw idee welke invloed dit heeft op je gezin, je leven en je hele doen en
laten. We kregen heel wat antwoorden en inzichten, maar één ding was duidelijk: je kan het pas echt weten als je het zelf
ervaart, want ieder mens is anders, reageert anders. Ieder pleegkind heeft zijn eigen verhaal.
23
4. O
ver p
leeg
zorg
ers
24
Samenwerken met een dienst voor pleegzorgJe pleegzorgdienst is nauw betrokken bij de opvang van een kind in je gezin.
Vanaf het moment dat je de stap naar pleegzorg zet, krijg je begeleiding op
maat. Tijdens het voorbereidingstraject leer je pleegzorg van binnen en
van buiten kennen. Onze medewerkers voeren persoonlijke gesprekken
om jou beter te leren kennen. Samen met hen ga je op zoek naar de vorm
van pleegzorg die het beste aansluit bij je gezin.
Wanneer een pleegkind in je gezin komt wonen, krijg je ondersteuning
van een pleegzorgbegeleider. Hij of zij staat je bij met raad en daad. Ook
als er problemen opduiken kan je steeds een beroep doen op je begeleider.
Ook voor administratieve ondersteuning kan je terugvallen op de admini–
stratieve medewerkers van de pleegzorgdienst. De dienst zorgt ervoor
dat de pleegzorgvergoeding uitbetaald wordt, volgt het dossier van het
pleegkind op (Groeipakket, verlofregeling, reisdocumenten, ...) en regelt
de bijzondere kosten voor pleegkinderen die specifieke of medische
behandelingen moeten ondergaan.
Nils (17) “Toen mama en papa voorstelden om af en toe een kind
op te vangen in de weekends vond ik dat allemaal prima.
Wist ik veel! En zo kwam Bert in ons gezin. 9 jaar en
onuitstaanbaar. Hij slorpte mijn ouders compleet op, kreeg
woedeaanvallen als hij iets niet mocht, luisterde niet … Mijn
ouders legden me telkens opnieuw uit hoe het kwam dat
Bert zo reageerde en na een tijdje begon ook Bert over
thuis te praten. De verhalen die hij vertelde, waren heftig.
Stilaan vond hij zijn draai bij ons en werd hij rustiger. Het
klikte beter tussen hem en mij. Nu, 6 jaar later, moet ik nog
altijd wennen. Niet omdat hij er is, maar omdat hij na het
weekend weer weg is.”
De impact van een pleegkind op je eigen kinderen is
niet altijd even makkelijk te voorspellen. Soms kijken ze
uit naar een nieuwe broer of zus maar zien het wat te
rooskleurig. Ze beseffen niet altijd wat een pleegkind
allemaal heeft meegemaakt. Soms vinden ze het lastig dat
hun pleegbroer of –zus met zoveel aandacht gaat lopen, of
ze storen zich aan diens heftige reacties. Soms moeten ze
hun kamer delen of op z’n minst hun speelgoed.
Wanneer iedereen elkaar wat beter kent, ontstaat er een
nieuwe dynamiek in je gezin. Je kinderen leren dat niet
iedereen het even makkelijk heeft in het leven. De impact
van je eigen kinderen op het pleegkind is groot. Het kan
veel leren van je eigen kind om de gewoontes van je gezin
op te pikken.
25
Hoe reageren eigen kinderen op de komst van een pleegkind?
Om de kosten voor de opvoeding van een pleeg-
kind te dragen, krijgen pleegzorgers een pleegzorg-
vergoeding. Die bedragen variëren tussen de € 7
en € 22 per dag en verschillen afhankelijk van de
leeftijd van het pleegkind. De bedragen zijn vrij
van belastingen en er worden geen sociale zekerheids-
bijdragen op afgehouden. Naast de pleegzorgvergoeding
ontvangen pleegzorgers meestal ook groeipakket
(kinderbijslag) voor het pleegkind. Pleegkinderen kunnen
genieten van het laagste tarief bij inkomensgerelateerde
kinderopvang, die erkend is door Kind & Gezin
(Agentschap Opgroeien) en krijgen een studietoelage als
het pleegkind langer dan 1 jaar in het pleeggezin verblijft.
Pleegzorgers wordt aangeraden om hun pleegkinderen
op te nemen in de familiale verzekeringspolis. Daarnaast
heeft de pleegzorgdienst een collectieve verzekering
die de risico’s aan derden dekt. Hoewel pleegzorgers
geen recht hebben op ouderschapsverlof, kunnen ze
wel pleegzorgverlof of pleegouderverlof opnemen. In het
eerste jaar van de plaatsing kunnen ze gedurende 6 weken
pleegouderverlof opnemen, waarvoor de mutualiteit een
vergoeding geeft. Daarnaast kunnen ze ook 6 dagen
pleegzorgverlof per kalenderjaar opnemen, voor redenen
die met pleegzorg te maken hebben. Hiervoor komt de
RVA tussen. de gedetailleerde afspraken vind je bij de
pleegzorgdienst of op www.pleegzorgwestvlaanderen.be.
5. Financiën en administratie
26
PLEEGZORGVOORVOLWASSENEN
PLEEGZORGVOORVOLWASSENEN
Voor lange tijd, of heel even.
Welkom!Wist jij dat België een van de weinige landen ter wereld is waar pleegzorg voor volwassenen met een handicap (beperking) en/of psychiatrische problematiek bestaat? Die volwassenen noemen we pleeggasten. In Vlaanderen wonen zo’n 550 pleeggasten in een gastgezin. Soms voor korte tijd, vaak voor een heel lange tijd.
Maar wat doen gastgezinnen (dit zijn de pleeggezinnen die pleeggasten in hun gezin opnemen) nu eigenlijk? En hoe word je een gastgezin? Welke volwassenen met een beperking en/of psychiatrische problematiek kunnen ondersteuning krijgen van een dienst voor pleegzorg?
In deze kennismakingsbrochure krijg je op al die vragen een antwoord. We gaan dieper in op de verschillende vormen en facetten van pleegzorg, want voor elke volwassene met een beperking en/
of psychiatrische problematiek zoeken we het plekje dat het beste aansluit bij zijn behoeften. Je komt te weten welk effect een pleeggast kan hebben op jouw leven. De leuke maar ook de moeilijke momenten als gastgezin komen aan bod.
Wist je trouwens dat je ook een kind of jongere kan opvangen als pleeggezin? Dat kan je ontdekken als je deze brochure omdraait.
Heb je na het lezen van de brochure nog vragen of wil je graag meer weten over één bepaalde vorm van pleegzorg? Schrijf je dan zeker in voor een informatiesessie. Dat kan via het algemeen telefoonnummer 051/200.222 of via onze website www.pleegzorgwestvlaanderen.be.
Veel leesplezier!
Inhoudsopgave
1. Vormen van pleegzorg........................................................................4
2. Over pleeggasten.................................................................................10
3. Over ouders.............................................................................................14
4. Over pleegzorgers...............................................................................18
5. Financiën en administratie............................................................26
..................................................................................................................................
Contact met [email protected]
t 051 200 222
VU Pleegzorg West-Vlaanderen vzw - Moorseelsesteenweg 133, 8800 Roeselarewww.pleegzorgwestvlaanderen.be
ondernemingsnummer 0535 592 230 - RPR Gent, afd. Kortrijk 3
1. Vormen van pleegzorgPleegzorg voor pleeggasten bestaat in veel verschillende vormen. Soms woont een pleeggast heel lang in een gastgezin.
Soms verblijft hij er maar enkele weken of één weekend per maand. Dat komt omdat we altijd op zoek gaan naar de vorm
van pleegzorg die het beste past bij de noden en verwachtingen van de pleeggast en zijn situatie. Als gastgezin kan je ook
zelf aangeven welke vorm van pleegzorg het beste past binnen jouw gezin!
4
Perspectiefbiedende pleegzorg
Stefanie (43)“Roger kwam bij ons wonen toen hij 31 was. Hij had altijd
bij zijn ouders gewoond en na de dood van zijn vader naar
een voorziening verhuizen zou voor hem te ingrijpend
zijn. Mijn man en ik hebben na lang praten beslist om hem
bij ons te laten wonen. We hebben ruimte genoeg nu onze
4 kinderen het huis uit zijn. In het begin hebben we echt
moeten wennen. Roger ook trouwens. Nu woont hij hier 5
jaar en hoort hij er helemaal bij. Hij gaat 2 dagen per week
naar het dagcentrum en 1 dag per week helpt hij bij een
boer in de buurt. Dat maakt dat wij nog best veel tijd voor
onszelf hebben.”
Wanneer een volwassene met een beperking en/of psychiatrische problematiek voor een langere periode in een
gastgezin woont, spreken we over langdurige of perspectiefbiedende pleegzorg. Pleegkinderen met een beperking
en/of psychiatrische problematiek die 18 jaar worden, blijven soms in hun pleeggezin wonen tot ze op eigen benen
kunnen staan, al dan niet ondersteund door een andere dienst. Anderen blijven veel langer bij hun gastgezin omdat
zelfstandig wonen niet haalbaar is. Wanneer de ouders of pleegzorgers de zorg niet meer kunnen dragen, kan een
gastgezin een langdurige oplossing bieden.
5
1. Vor
men
van
ple
egzo
rg
6
Perspectiefzoekende pleegzorgBij perspectiefzoekende pleegzorg verblijft een pleeggast
maar een paar maanden in een gastgezin. Het gastgezin
biedt dan een tijdelijke plek waar hij tot rust kan komen en
houvast vindt. Hulpverleners en gastgezin zoeken intussen
intensief samen naar een oplossing. Daarbij kijken ze naar
de mogelijkheden van en haalbaarheid voor de pleeggast, al
dan niet samen met het eigen netwerk. Die opties kunnen
binnen of buiten pleegzorg liggen.
Ondersteunende pleegzorgEen persoon met een beperking en/of
psychiatrische problematiek kan af en toe in een
gastgezin logeren. Ondersteunende pleegzorg biedt ondersteuning zolang dat nodig is: een paar
dagen, een paar weken, een paar maanden of
af en toe een weekend. Dit kan aaneengesloten
of in onderbroken momenten zijn. Van bij de
start worden er met iedereen goede afspraken
gemaakt.
CrisispleegzorgBij een ingrijpende gebeurtenis kan de gast tijdelijk
bij familie of het eigen netwerk verblijven of kan er
beroep gedaan worden op een crisisgastgezin. Die
vorm van pleegzorg noemen we crisispleegzorg.
7
Ondersteunende en crisispleegzorgSoms is het van bij het begin duidelijk dat de pleeggast maar een tijdje bij het gastgezin zal wonen. Bv. wanneer een
alleenstaande ouder geopereerd moet worden of bij een plots overlijden. Kortom, bij een ingrijpende gebeurtenis
waarbij de zorg voor de gast even te veel is. Vaak kan de gast tijdelijk bij familie of het eigen netwerk verblijven met
ondersteuning vanuit pleegzorg. Anders kunnen we samen naar een passende, tijdelijke oplossing op zoek gaan.
1. Vor
men
van
ple
egzo
rg
8
Wat is netwerkpleegzorg?Netwerkpleegzorg zegt niets over de duur van een verblijf, maar geeft aan dat de pleeggast verblijft bij iemand uit het eigen netwerk. Er zijn heel wat volwassenen met een beperking en/of psychiatrische problematiek die bij een broer of zus, tante of vriend gaan wonen wanneer de ouders er niet meer zijn of de zorg voor hen niet meer haalbaar is. Ook dat is pleegzorg. De pleeggast en het gastgezin hebben dus al een band met elkaar.
Wat is bestandspleegzorg?Als de pleeggast en het gastgezin elkaar niet kennen, spreken we van bestandspleegzorg. De begeleider van de dienst voor pleegzorg regelt de kennismaking tussen de volwassene en zijn bestandsgastgezin. Er is nog geen band tussen de partijen vooraf.
Christa (54)"Samen met mijn jongere broer met een verstandelijke beperking, ben ik na het overlijden van mijn ouders in het
ouderlijk huis blijven wonen. Voor iedereen in de familie was dat een evidentie. Als het dagcentrum van mijn broer
's avonds sluit, ben ik nog aan het werk. We hebben een beurtrol afgesproken zodat er iemand thuis is om 16u30. het
moment dat mijn broer met de bus van het dagcentrum komt.
Netwerk- en bestandspleegzorg
9
2. Over pleeggasten
10
Lowie (32 jaar) Mijn naam is Lowie en ik ben 32 jaar. Na het overlijden van mijn oma, ben ik bij mijn tante gaan wonen. Op dit moment is het
moeilijker voor mij om zelfstandig te leven omwille van mijn persoonlijkheidsstoornis.
Sinds kort krijgen we begeleiding vanuit Pleegzorg West-Vlaanderen die bij ons thuis langskomt. Zij bieden ons onder
andere een luisterend oor, ondersteunen mij bij het uitbouwen van een echt sociaal netwerk, bieden administratieve
ondersteuning, … Ik hoop dat ik met de steun van mijn begeleidster en mijn pleegzorgers mijn weg vind in de maatschappij
en er mijn plekje vind."
11
De pleeggast centraal
Kaatje (24) "Sinds mijn papa dood is, ga ik vaak met Arlette en Ronny
op vakantie naar het vakantiehuisje waar ik vroeger met
papa op vakantie ging. Ik ken Ronny en Arlette al heel lang
en ik voel me daar op mijn gemak.
Ook in de weekends mag ik regelmatig bij hen logeren
en zo moet ik niet altijd op het internaat blijven. Ik mis mijn
mama en papa, maar ik ben toch heel gelukkig."
Of het nu om voltijdse of onderbroken pleegzorg gaat, een volwassene met een beperking en/of psychiatrische problematiek die naar een gastgezin verhuist, heeft een doorslaggevende stem bij alle beslissingen die genomen
worden. Hij staat centraal.
Zo is het voor sommige volwassenen geen probleem dat
er nog kinderen in huis zijn. Voor andere volwassenen
zijn kinderen dan weer te druk. Een aantal volwassenen
wil graag veel zelfstandigheid, anderen zoeken net
gezelschap en geborgenheid.
Bij het nemen van beslissingen wordt zoveel mogelijk
rekening gehouden met de wensen van de pleeggast en
de mogelijkheden van de gezinnen. Kwaliteit van leven
staat hierin voorop.
De opstartperiode bij wonen in een gastgezin is voor alle
partijen een spannende periode. Maar als iedereen de tijd
krijgt om op zijn eigen tempo te wennen aan de nieuwe
situatie, wordt pleegzorg voor een volwassene met een
beperking voor iedereen een verrijking.
2. O
ver p
leeg
gast
en
12
Patrick (45) "Mijn oudere broer André had zuurstoftekort bij de geboorte. Dit
zorgde voor een hersenletsel. Alleen wonen zat er niet in en dus
bleef hij bij moeke en vake. Toen moeke overleed, moest vake naar
een rusthuis. Moeke had altijd het huishouden gedaan en vake kon
dat niet overnemen.
Ik heb toen met mijn vrouw beslist dat André bij ons kon
komen wonen. Een goeie beslissing, alleen moeten we nu
alles beter plannen. Een keer onverwacht weggaan, zit er niet in.
We moeten altijd zelf zorgen voor opvang, thuis of elders. Onze
pleegzorgbegeleidster vertelde dat André op die momenten naar
een voorziening voor kortopvang kan. Dat is handig voor ons en
André gaat graag. "
13
3. Over ouders
14
Familie aan het woord
Fien (38) "Mijn man en ik werken allebei voltijds en we hebben 3
jonge kinderen. Kortom, ons leven is behoorlijk druk
zoals dat van zoveel koppels. Ik weet wel dat mama graag
wou dat wij voor Marianne zouden zorgen als zij er niet
meer was maar dat is gewoon niet haalbaar. Ik zou niet
weten hoe ik het allemaal georganiseerd moet krijgen.
Bovendien is het hier in huis veel te druk voor Marianne,
met de 3 kinderen.
We waren dan ook ontzettend blij dat Ronny en Arlette wél
ruimte hadden om Marianne een thuis te bieden. Eén keer
per maand komt Marianne bij ons een weekend logeren
en ook met de feestdagen is ze er altijd bij. Ik heb me lang
schuldig gevoeld maar dat is nu beter. Ik zie dat mijn zus
gelukkig is en dat is voor mij het belangrijkste.We vonden
het mooi om allebei als gastgezin erkend te worden: zij als
perspectiefbiedend en wij als ondersteunend gastgezin"
............................................................................................................................................................................................................................................................................
Mijn jongste zus heeft het syndroom van Down en woont al 12 jaar bij ons. Doen wij dan ook aan pleegzorg?Ja! Ook het samenwonen - voltijds of deeltijds - met een familielid met een beperking, is pleegzorg. Ook dan kan je dus
officieel erkend worden als gastgezin en heb je recht op een dagvergoeding én de ondersteuning van een persoonlijke
pleegzorgbegeleider.
15
Contact met de familieOmdat pleeggasten meerderjarig zijn, beslissen zij zelf
hoeveel contact zij met hun familie hebben en op welke
manier zij die contacten vorm geven. In de praktijk zien
we dat familie vaak een belangrijke rol in het leven van je
pleeggast speelt. Daarom is het belangrijk dat pleeggasten
de vrijheid krijgen om, op hun eigen manier, contact te
houden met hun familie.
Bij een verblijf binnen het eigen netwerk, is het belangrijk
dat er goede afspraken gemaakt worden met de andere
familieleden. Bijvoorbeeld over wie overneemt wanneer
het gastgezin een keer op weekend wil. De opvang door
één gezin is soms zo vanzelfsprekend dat de anderen er
niet meteen aan denken om af en toe steun te bieden.
3. O
ver o
uder
s
16
............................................................................................................................................................................................................................................................................
Wat als ik eens een weekendje op vakantie wil met mijn partner? Moet onze pleeggast dan altijd mee?Neen. Het is belangrijk dat je als gastgezin voldoende tijd voor jezelf en je gezin hebt. Wil je er eens tussenuit? Dan zoekt
je pleegzorgbegeleider mee naar opvangmogelijkheden. Misschien kan je pleeggast terecht bij iemand van je familie of
bij een ander gastgezin dat aan ondersteunende pleegzorg doet. Bovendien zijn er ook voorzieningen voor kortverblijf
voor personen met een beperking of kan een pleeggast ook zelf eventueel alleen op (georganiseerde groeps-)reis gaan.
17
4. Over pleegzorgersEigenlijk kan iedereen met een hart voor volwassen met een beperking en/of
psychische kwetsbaarheid zich kandidaat stellen om pleegzorger te worden.
Je kan gehuwd, samenwonend of alleenstaand zijn. In een nieuw samen-
gesteld gezin wonen, holebi zijn, een andere origine hebben. Je kan zelf wel
of geen eigen kinderen hebben. En ook een drukke job hoeft je zeker niet
tegen te houden om pleegzorger te worden.
Samen zoeken we naar de vorm van pleegzorg die je op het lijf geschreven is.
Als jij voelt dat er in jouw leven plaats is voor een volwassene die tijdelijk een
thuis zoekt, dan is pleegzorg echt iets voor jou!
18
19
Is pleegzorg iets voor mij? Pleegzorg voor een volwassene met een beperking en/of psychiatrische problematiek is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Toch zijn er gastgezinnen die hier heel bewust
voor kiezen. Zij voelen dat er in hun leven nog plaats is voor
iemand extra. Bv. omdat de eigen kinderen uitgevlogen zijn. Het
huis voelt leeg aan en ze willen graag nog voor iemand zorgen.
Heel wat mensen weten niet dat pleeggasten vaak heel wat
activiteiten buitenshuis hebben. Ze gaan naar een dagcentrum,
hebben een reguliere job of doen vrijwilligerswerk in de buurt.
Het is dus meestal niet zo dat je voltijds thuis aanwezig moet zijn
als je pleegzorg voor volwassenen overweegt.
...........................................................................................................................................
Kan een pleeggast plots vertrekken uit het gastgezin?Een pleeggast woont altijd vrijwillig in een gastgezin. Dat
betekent dat hij of zij ook op ieder moment kan beslissen weg
te gaan uit het gezin. In de praktijk wordt een eventueel vertrek
meestal grondig besproken en voorbereid samen met het
gastgezin en de pleegzorgbegeleider.
Hoe word je gastgezin?Op de website www.pleegzorgvlaanderen.be kan je ontdekken wanneer er een informatiesessie rond pleegzorg
doorgaat in jouw buurt. Je komt er te weten wat pleegzorg precies inhoudt en kan er terecht met al je vragen. Na de
infosessie kan je zelf overwegen of je je wilt aanmelden als kandidaat-gastgezin.
4. O
ver p
leeg
zorg
ers
20
Volg het screeningsprogrammaNa 2 informatiesessies vervolledig je een vragenlijst en volg je een voorbereidingstraject aan de hand van gesprekken.
We proberen je zo goed mogelijk te leren kennen . We bespreken hoe het verblijf van een pleeggast in je gezin verloopt
en wat je krachten en aandachtspunten zijn.
Neem de beslissingNa de gesprekken van het voorbereidingstraject kan je zelf aangeven of je nog steeds graag gastgezin wil worden.
Samen met jou bekijken we of we kunnen samenwerken en welke vorm van pleegzorg het best aansluit bij je gezin.
Wachten op de komst van een pleeggastNu is het wachten op een pleeggast. Dat kan soms kort, maar ook wel eens lang duren. We proberen steeds een plek te
zoeken die op dat moment het best past bij de situatie, noden of verwachtingen van de pleeggast.
Een pleeggast in je gezinGa je akkoord, dan komt de pleeggast een keertje op bezoek en leer je de familie kennen. Samen beslissen we of je klaar
bent om de pleeggast te ondersteunen in je gezin. Dan gebeurt de eigenlijke verhuis. Wanneer een pleeggast bij jou komt
wonen, krijg je de nodige ondersteuning van een pleegzorgbegeleider.
21
Jan (66)“Tijdens de minivoetbal werden de broer van Petra
en ik echte vrienden. Petra heeft een psychiatrische
problematiek en woont bij haar ouders. De broers en
zussen van Petra nemen heel wat zorg op. Ze waren
nog op zoek naar een gastgezin waar Petra af en toe kon
verblijven.
Onze kinderen zijn het huis uit dus we hadden een kamer
vrij. Eerst kwam Petra alleen maar logeren toen haar
moeder in het ziekenhuis verbleef, maar nu hebben
we een vaste afspraak: om de 8 weken komt Petra
van zaterdagmorgen tot zondagavond logeren. Onze
kleinkinderen kijken elke keer uit naar haar komst!"
4. O
ver p
leeg
zorg
ers
22
............................................................................................................................................................................................................................................................................
Moet ik dezelfde vorming doorlopen als ik gastgezin wil worden van mijn broer?Nee, wanneer een volwassene met een beperking en/of psychiatrische problematiek terecht kan bij een familielid, dan
zijn de eerste contacten met pleegzorg anders. Er is immers al een band tussen gastgezin en pleeggast. Via een aantal
gesprekken met een pleegzorgbegeleider bekijken we samen of ondersteuning vanuit pleegzorg een meerwaarde kan
bieden.
23
4. O
ver p
leeg
zorg
ers
24
Samenwerken met een dienst voor pleegzorgJe pleegzorgdienst is nauw betrokken bij het wonen van een pleeggast in je
gezin. Vanaf het moment dat je de stap naar pleegzorg zet, krijg je de nodige
begeleiding op maat. Tijdens het voorbereidingstraject leer je pleegzorg
van binnen en van buiten kennen. Onze screeningsmedewerkers voeren
persoonlijke gesprekken om ook jou beter te leren kennen. Samen met
hen ga je op zoek naar de vorm van pleegzorg die het beste aansluit bij je
gezin.
Wanneer een pleeggast in je gezin komt wonen, krijg je ondersteuning
van een persoonlijke pleegzorgbegeleider. Die staat je bij met raad en daad
tijdens het verblijf van je pleeggast. Ook als er problemen opduiken kan je
steeds een beroep doen op je begeleider.
Voor administratieve ondersteuning kan je terugvallen op je pleegzorg-
dienst. Zij zorgen ervoor dat de onkostenvergoeding uitbetaald wordt,
volgen het dossier van de pleeggast op en regelen de bijzondere kosten
voor pleeggasten die specifieke, medische behandelingen moeten
ondergaan.
Een nieuw lid in het gezin beïnvloedt iedereen. Er ontstaat een nieuwe dynamiek en ook voor je eigen (klein)kinderen is
het een aanpassing. De pleegzorgbegeleider ondersteunt jullie hele gezin hierin.
Magda (64)“Vier jaar terug kwam mijn schoonbroer bij ons inwonen.
Vooral mijn kinderen reageerden heel terughoudend om-
dat ze schrik hadden dat we niet meer voldoende zouden
kunnen genieten van onze nieuw verworven vrijheid, ons
pensioen.
Het is soms wel zoeken, dat geef ik toe. Onlangs vertel-
de mijn dochter hoe ontroerd ze was om te zien hoe haar
5-jarig dochtertje op een spontane manier contact legt
met nonkel Danny. Dat doet dan weer ontzettend goed..
25
Hoe reageren je eigen kinderen?
5. Financiën en administratieOm de kosten voor het verblijf van een pleeggast te
dragen, krijgt het gastgezin een pleegzorgvergoeding.
Die bedraagt iets meer dan €7 per dag en wordt aange-
vuld met een vast bedrag per maand, betaald door de
pleeggast indien die over voldoende inkomen beschikt.
De bedragen zijn vrij van belastingen en er worden geen
sociale zekerheidsbijdragen op afgehouden.
We raden gastgezinnen eveneens aan om hun pleeg-
gasten op te nemen in de familiale verzekeringspolis.
Daarenboven heeft de pleegzorgdienst een
groepsverzekering die de risico’s aan derden dekt.
Pleegzorgers kunnen 6 dagen pleegzorgverlof per
kalenderjaar opnemen, voor redenen die met pleegzorg te
maken hebben.
Daarnaast hebben pleeggasten en hun gastgezinnen
recht op verschillende sociale voordelen die samen met
hun pleegzorgbegeleider worden uitgezocht.
26
