1

Płyta główna

h

Agata Majchrzak & Sebastian Gąsior kl. 1B

2

1.Co to jest Płyta główna?

Płyta główna - jak sama nazwa mówi jest to jedna z najważniejszych części

komputera. To właśnie na niej znajduje się gniazdo procesora, sloty, porty oraz

układy sterujące. Jej działanie zapewnia przede wszystkim stabilność oraz

wydajność całego systemu operacyjnego. Jest zasilana bezpośrednio z zasilacza.

2. Zadania płyty głównej

Procesor ma za zadanie przetwarzać i wykonywać typowe operacje

arytmetyczno logiczne, jakie dochodzą do niego poprzez pamięć operacyjną, a ilość

takich operacji waha się w granicach od kilkuset do milionów na sekundę.

Czy wiesz że :

Pierwotna definicja płyty głównej komputera PC, nakreślona jeszcze w

latach 80. przez firmę IBM, zakładała umieszczenie na niej minimalnej liczby

elementów niezbędnych do funkcjonowania systemu. W toku ewolucji informatyki

dzisiejsze płyty główne stanowią jednak prawdziwe platformy multimedialne.

Zawierają w sobie (często w mostku południowym) karty dźwiękowe, karty grafiki,

karty sieciowe (także te bezprzewodowe) i inne, zaskakujące nieraz rodzaje

urządzeń. Usterki płyty głównej są częstą przyczyną problemów z komputerem.

Najwięcej zmartwień mogą przysporzyć użytkownikom laptopów, ponieważ koszt

nowej płyty wynosi w nich do kilku tysięcy złotych.

3

3. Budowa płyty głównej.

Komputery klasy PC są skonstruowane tak, aby była

możliwość ich rozbudowy, dlatego też jest tak ważne odpowiednie dobranie płyty

głównej do naszego komputera. Płyta o małej możliwości rozbudowy, może w

przyszłości ograniczyć wymianę procesora lub uniemożliwić rozszerzenie pamięci

operacyjnej itp. Dlatego podczas zakupu płyty głównej powinniśmy brać pod uwagę

na możliwości rozbudowy płyty głównej.

4

Standardowa płyta główna dla komputera PC zawiera następujące komponenty:

• Zasilanie bateryjne • Złącze zasilania płyty głównej: , • Złącza kontrolera IDE lub E-IDE • Gniada pod moduły SIMM, • Gniazda rozszerzeń PCI • ISA • BIOS • Gniazdo pod procesor • Kontroler klawiatury • Chipset

Zasilanie bateryjne

Bateria zasila wewnętrzny zegar systemowy, ale również pamięć CMOS, w której przechowywane są najważniejsze informacje konfiguracyjne jak np. parametry twardego dysku. Istnieje wiele typów pamięci CMOS, a czas ich życia znacznie się różni. Baterie litowe instalowane w komputerach w ciągu ostatnich dwóch lat powinny wytrzymać od pięciu do sześciu lat, starsze średnio około trzy lata. Baterie CMOS "umierają" powoli. Zużyta bateria powoduje wyświetlanie komunikatu "CMOS Read Error" lub "CMOS Battery Failure" po włączeniu komputera. Oznacza to, że komputer nie wie jak zainstalować działanie komponentów, ponieważ stracił kluczowe informacje o systemie.

Gniazdo zasilania

Znajduje się najczęściej zaraz obok gniazd pamięci w prawym, górnym rogu płyty głównej. W płytach ATX jest to 20-stykowe gniazdo, natomiast w płytach AT - 12-stykowe. Podłączenie kabla z zasilacza z końcówką ATX nie jest trudne. Dzięki specjalnemu wyprofilowaniu wtyczki i gniazda nie da się połączyć zasilania błędnie. Inaczej jest ze standardem AT. Tutaj należy połączyć dwie bliźniacze, 6-stykowe wtyczki do 12-stykowego gniazda. Ważne jest ,aby zostały tak podłączone do gniazda, by przewody koloru czarnego (masa) obu wtyczek znajdowały się obok siebie. Uwaga ! Odwrotne połączenie może spowodować uszkodzenie płyty głównej.

SIMM - Współczesne płyty główne wyposażane są w złącza typu SIMM (Sinsle Inline Memory Modules), umożliwiające rozszerzenie pamięci RAM do kilku dziecięciu lub nawet kilkuset MB. Moduły SIMM są to podłużne płytki na których umieszczono "kostki" pamięci, wyposażone w złącze krawędziowe.

5

PCI (Peripheral Component Intercnnect)- magistrala PCI została opracowana przez firmę INTEL. Magistrala pracuje z częstotliwością 33 MHz, przesyłając dane cała szerokością 32-bitowej szyny. Pozwala więc przesyłać dane z maksymalną szybkością 132 MB/s. wiele współczesnych płyt wyposażonych jest w gniazdo PCI z reguły trzy sztuki). W przeciwieństwie do innych magistrali lokalnych w gnieździe PCI można instalować dowolny sterownik (kontrolem dysków twardych, karty grafiki, sieciowe, multimedialne, itd.) każda więc karta pasująca do gniada PCI będzie pracować bez problemów.

ISA - Większość komputerów stosowanych w naszym kraju, wyposażona jest w szynę ISA. Oryginalna magistrala AT-ISA ma 16- bitową szynę danych. Teoretyczna maksymalna szybkość przesyłania danych wynosi 8 MB/s (gdyż dane taktowane są zegarem 8 MHz). W praktyce standard ISA pozwala na traser 1.5 -1.8 MB/s. Jest to, w porównaniu z szybkością procesora wąskie gardło, powodujące spowolnienie pracy komputera. Złącze ISA składa się z dwóch sekcji: 62-stykowej i 36-stykowej

BIOS - Wszystkie współczesne komputery PC wykorzystają specjalny system obsługi wejscia/wyjscia zwany BIOS (Basic Input/Output System) do sterowana funkcjami sprzętowymi. Po włączeniu komputera do sieci (lub po wyzerowaniu), BIOS wykonuje testy POST (Power On Sef Test) procesora i głównych bloków funkcyjnych płyty głównej, po czym następuje inicjacja karty graficznej; na ekranie pojawia się wtedy informacja o typie kraty graficznej i systemie BIOS zainstalowanym na płycie głównej. Następnie jest wykonywany test pamięci RAM komputera, a w dalszej kolejności testowana i inicjalizowana jest klawiatura i poszczególne urządzenia dołączone do systemu (mysz, dyski elastyczne i twarde).

Chipset – Współpraca poszczególnych układów systemu, takich jak jednostka centralna, podstawowa pamięć operacyjna, pamięć cache, wymaga dodatkowych układów logicznych, koorynujących ich działanie. Zdaniem tych układów jest między innymi dekodowanie adresów wytwarzanie sygnałów taktująchych i sterujących poszczególną pracą układów.

3. Montaż płyty głównej w obudowie.

Po zainstalowaniu wcześniej wymienionych komponentów na płycie głównej należy wpiąć w odpowiednie otwory plastykowe kołki. Następnie zainstaluj płytę tak, aby każdy z plastykowych kołków wszedł w podłużny otwór w blacie. Płytę powinno się także przykręcić do metalowego kołka, co usztywni konstrukcję.

6

4. Historia płyty głównej.

Cała historia rozpoczyna się od skonstruowanego i zaproponowanego w 1981 roku przez IBM modelu komputera osobistego IBM PC.Platforma PC przewidywała oparcie konstrukcji komputera o jedną płytę główną, do której można przyłączyć elementy rozszerzające.przez ostatnie dziesięciolecie XX-go wieku wykształciły się różne typy płyt głównych, które doprowadziły do ustalenia pewnych standardów wśród producentów komputerów osobistych klasy PC.

5. Typy płyt głównych.

Standard AT - typ płyt głównych oraz konstrukcji zasilaczy i obudów komputerowych zaproponowany przez firmę IBM, jako standard 16-bitowego komputera IBM PC/AT(Advanced Technology).

Standard LPX - pierwotnie opracowane przez Western Digital rozwiązanie płyt głównych. Miał luźno zdefiniowane rozmiary i był szeroko stosowany w latach 90-tych przez różnych producentów.

Standard ATX - ogromny krok naprzód, jako nowy typ konstrukcji płyty głównej oraz zasilacza i obudowy, opatentowanych przez firmę Intel.

Standard NLX - nowy wprowadzonym przez firmę Intel standard. Podobnie jak LPX,NLX też przewidywał w oparciu o tą platformę, budowę małych, tanich komputerów do sprzedaży detalicznej.

Standard WTX - typ płyty głównej wprowadzony przez firmę Intel. Celem wprowadzenia WTX było zastosowanie go do konstrukcji wieloprocesorowych w serwerach i stacjach roboczych.

Standard ITX - typ płyty głównej promowany przez firmę VIA Technologies. Presja i popyt rynku na urządzenia miniaturowe oraz tanie komputery były powodem wprowadzenia przez VIA produktów ITX w tym segmencie.

Standard BTX - zaproponowany przez firmę Intel i udoskonalony następca standardu ATX. BTX nie został przyjęty przez producentów płyt głównych, a w ślad za nimi poszli inni producenci pozostałych podzespołów i wycofali się z produkcji w tym standardzie.