POŚ Gorzów Wielkopolski na lata 2016-2020 z …bip.wrota.lubuskie.pl/umgorzow/system/obj/11671_POS...Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 –

Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja

1

Listopad 2016


2

Zamawiaj ący: Miasto Gorzów Wielkopolski

Wykonawca:

Ekolog Sp. z o.o. ul. Świętowidzka 6/4 61-058 Poznań

Autorzy opracowania: inż. Katarzyna Walkowiak mgr Magdalena Franckiewicz mgr inż. Aleksandra Stępniak mgr Jakub Smakulski dr inż. Marcin Milczarek


3

Spis tre ści

1 Wykaz skrótów ......................................................................................................................................... 5 2 Streszczenie ............................................................................................................................................. 6 3 Wstęp ....................................................................................................................................................... 7

3.1 Cel i zakres opracowania .................................................................................................................... 7 3.2 Struktura Programu i metodyka prac .................................................................................................. 8 3.3 Podstawy prawne ............................................................................................................................. 10 3.4 Spójność z dokumentami nadrzędnymi ............................................................................................ 11

4 Ocena stanu środowiska ........................................................................................................................ 14 4.1 Charakterystyka miasta Gorzowa Wielkopolskiego.......................................................................... 14

4.1.1 Uwarunkowania fizyczno – geograficzne ................................................................................. 14 4.1.2 Uwarunkowania społeczno – gospodarcze .............................................................................. 18 4.1.2.1 Ludność ................................................................................................................................ 18 4.1.2.2 Gospodarka .......................................................................................................................... 20

4.2. Ochrona klimatu i jakości powietrza ..................................................................................................... 23 4.2.1. Analiza stanu wyjściowego ........................................................................................................... 23 4.2.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012 – 2015 w zakresie ochrony klimatu i jakości powietrza .... 39 4.2.3. Analiza SWOT ...................................................................................................................... 40

4.3. Zagrożenia hałasem ......................................................................................................................... 42 4.3.1. Analiza stanu wyjściowego ................................................................................................... 42 4.3.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 w zakresie zagrożenia hałasem ......................... 48 4.3.3. Analiza SWOT ...................................................................................................................... 50

4.4. Pola elektromagnetyczne ................................................................................................................. 52 4.4.1. Analiza stanu wyjściowego ................................................................................................... 52 4.4.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 - 2015 w zakresie pól elektromagnetycznych ............................................................................................................................ 54 4.4.3. Analiza SWOT ...................................................................................................................... 55

4.5. Gospodarowanie wodami ..................................................................................................................... 56 4.5.1. Analiza stanu wyjściowego ................................................................................................... 56 4.5.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012-2015 w zakresie gospodarowania wodami.................... 63 4.5.3. Analiza SWOT ...................................................................................................................... 63

4.6. Gospodarka wodno-ściekowa .......................................................................................................... 64 4.6.1. Gospodarka wodna ............................................................................................................... 65 4.6.2. Gospodarka ściekowa .......................................................................................................... 69 4.6.3. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2011 - 2015 w zakresie gospodarki wodno-ściekowej............ 73 4.6.4. Analiza SWOT ...................................................................................................................... 74

4.7. Zasoby geologiczne .............................................................................................................................. 75 4.7.1. Analiza stanu wyjściowego ........................................................................................................... 75 4.7.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2011-2015, w zakresie zasobów geologicznych .............................. 76 4.7.3. Analiza SWOT .............................................................................................................................. 76

4.8. Gleby .................................................................................................................................................... 77 4.8.1. Analiza stanu wyjściowego ........................................................................................................... 77 4.8.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2011-2015, w zakresie dla miasta gleb ............................................ 81 4.8.3. Analiza SWOT .............................................................................................................................. 81

4.9. Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów ........................................................... 82 4.9.1. Analiza stanu wyjściowego ........................................................................................................... 82 4.9.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2011-2015 w zakresie odpadów ....................................................... 89 4.9.3. Analiza SWOT .............................................................................................................................. 90

4.10. Zasoby przyrodnicze .......................................................................................................................... 91 4.10.1. Analiza stanu wyjściowego ......................................................................................................... 91 4.10.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata


4

2008-2011 z perspektywą na lata 2011- 2015 w zakresie ochrony zasobów przyrodniczych ............... 99 4.10.3. Analiza SWOT .......................................................................................................................... 100

4.11. Zagrożenia poważnymi awariami ..................................................................................................... 101 4.11.1 Analiza stanu wyjściowego ........................................................................................................ 101 4.11.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2011- 2015 w zakresie ochrony przed poważnymi awariami ......... 103 4.11.3. Analiza SWOT .......................................................................................................................... 103

4.12. Działania edukacyjne ........................................................................................................................ 104 4.13. Monitoring środowiska ...................................................................................................................... 106 4.14. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska i adaptacja do zmian klimatu .............................................. 108

5. Cele programu ochrony środowiska, zadania oraz ich finansowanie .................................................. 111 6. System realizacji programu ochrony środowiska ................................................................................. 148 7. Spis tabel .............................................................................................................................................. 151 8. Spis rycin .............................................................................................................................................. 152 9. Załączniki do programu ochrony środowiska ....................................................................................... 153


5

1 Wykaz skrótów

Nazwa skrótu Wyjaśnienie

Analiza SWOT

Analiza SWOT jest jedną z najczęściej stosowanych metod analizy strategicznej.

Polega na analizie silnych i słabych stron organizacji oraz szans i zagrożeń które się

przed nią pojawiają. SWOT, to skrót od: strengths (mocne strony), weaknesses

(słabe strony), opportunities (szanse), threats (zagrożenia).

GDDKiA Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

GIOŚ Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

GUS Główny Urząd Statystyczny

JCWP Jednolite Części Wód Powierzchniowych

JCWPd Jednolite Części Wód Podziemnych

JST Jednostka Samorządu Terytorialnego

KPGO Krajowy Plan Gospodarki Odpadami

KPOŚK Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych

WPGO Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami

KZGW Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej

NFOŚiGW Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

OZE Odnawialne Źródła Energii

PEM Pola elektromagnetyczne

PM2,5 Pył zawieszony o granulacji do 2,5 μm

PM10 Pył zawieszony o granulacji do 10 μm

PMŚ Państwowy Monitoring Środowiska

POKzA Program Oczyszczania Kraju z Azbestu

POP Program Ochrony Powietrza

POŚ Program Ochrony Środowiska

PROW Program Rozwoju Obszarów Wiejskich

RDLP Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych

RDOŚ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska

RZGW Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej

SOOŚ Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko

UE Unia Europejska

WFOŚiGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

WIOŚ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska

ZDR Zakłady Dużego Ryzyka

ODR Ośrodek Doradztwa Rolniczego

ZDW Zarząd Dróg Wojewódzkich w Zielonek Górze

WZMiUW Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych

ZZR Zakłady Zwiększonego Ryzyka


6

2 Streszczenie

Program ochrony środowiska jest opracowaniem planistycznym, którego obowiązek opracowania

wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 672

z późn. zm). Program ma na celu stworzenie efektywnych warunków niezbędnych do realizacji zadań

związanych z ochroną środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

„Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016-2020

z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja” zawiera charakterystykę miasta wraz z opisem

uwarunkowań fizyczno-geograficznych oraz społeczno-gospodarczych. Dokonano także oceny stanu

środowiska na terenie miasta z uwzględnieniem dziesięciu obszarów przyszłej interwencji: ochrona klimatu

i jakości powietrza, zagrożenia hałasem, pola elektromagnetyczne, gospodarowanie wodami, gospodarka

wodno-ściekowa, zasoby geologiczne, gleby, gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów,

zasoby przyrodnicze, zagrożenia poważnymi awariami. Przedstawiono również wpływ obecnego stanu

środowiska na życie gospodarcze i społeczne oraz na decyzje polityczne, a także prognozę stanu

środowiska na lata obowiązywania Programu Ochrony Środowiska. Dla każdego obszaru interwencji

przeprowadzono analizę SWOT, na podstawie której określono najważniejsze problemy miasta.

Następnie poprzez analizę stanu środowiska określono cele, kierunki interwencji i zadania wynikające

ze zdefiniowanych zagrożeń i problemów dla poszczególnych obszarów interwencji. Cele i kierunki

interwencji wyznaczono w oparciu o cele zawarte w dokumentach strategicznych Unii Europejskiej, kraju

i województwa oraz planów i programów na szczeblu powiatowym i gminnym. Do każdego celu przypisano

liczbowe przestawienie stanu lub tendencji, które określa w sposób mierzalny wpływ podejmowanych działań

na środowisko. Wskaźniki sformułowano w taki sposób, aby umożliwiały określenie postępu realizacji zadań.

Przedstawiono również system realizacji programu ochrony środowiska oraz spójność z dokumentami

strategicznymi i programowymi. Opracowano także system monitoringu, który umożliwi sprawną realizację

działań, jak również pozwoli na bieżącą aktualizację celów programu.

„Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016-2020

z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja” umożliwi efektywne i sprawne wykorzystanie

środków finansowych na działania w zakresie ochrony środowiska. Zadania te zapewnią poprawę stanu

środowiska oraz ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko źródeł zanieczyszczeń, ochronę i rozwój

walorów środowiska oraz racjonalne gospodarowanie jego zasobami z uwzględnieniem konieczności

ochrony środowiska.


7

3 Wstęp

3.1 Cel i zakres opracowania

Przedmiotem niniejszego opracowania jest „Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa

Wielkopolskiego na lata 2016-2020 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja”.

Obowiązek sporządzenia programu ochrony środowiska wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku

– Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2016 poz. 672 z późn. zm.) zwana dalej POŚ. Zgodnie z art. 17

wyżej wymienionej ustawy organ gminy sporządza program och rony środowiska. Z wykonania programu

organ wykonawczy sporządza co dwa lata raporty, które przedstawia Radzie Miasta.

Program ochrony środowiska ma na celu efektywne zarządzanie ochroną środowiska zgodnie

z polityką ochrony środowiska. Program ochrony środowiska winien spełniać wymagania określone w art. 14,

art. 17 i art. 18 ustawy Prawo ochrony środowiska. Zasady i tryb udziału społeczeństwa w postępowaniu,

którego przedmiotem jest sporządzenie programu ochrony środowiska określa ustawa z dnia 3 października

2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie

środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 353 z późn. zm.).

Polityka ochrony środowiska zgodnie z art. 13 ustawy Prawo ochrony środowiska to zespół działań

mających na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska. Zgodnie z art. 14

ustawy Prawo ochrony środowiska polityka ochrony środowiska jest prowadzona na podstawie strategii

rozwoju, programów i dokumentów programowych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r.

o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. 2016 poz. 383 z późn. zm.) oraz za pomocą wojewódzkich,

powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. Dlatego program ochrony środowiska powinien

być spójny ze strategiami i programami strategicznymi obowiązującymi na terenie miasta i strategiami

i programami wyższego rzędu.

Program ochrony środowiska jest podstawowym narzędziem prowadzenia polityki ochrony

środowiska. Program ochrony środowiska określa przede wszystkim zespół działań mających na celu

stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego

rozwoju.

Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t. j. Dz. U.

z 2016 r., poz. 672 z póź. zm.) nie określa wymaganego szczegółowego zakresu i zawartości programu

ochrony środowiska.

Program ochrony środowiska spełnia wymagania zawarte w opracowanych przez Ministerstwo

Środowiska we wrześniu 2015 „Wytycznych do opracowywania wojewódzkich, powiatowych i gminnych

programów ochrony środowiska”. Oznacza to, że w przygotowanym programie:

− dokonano analizy oceny stanu środowiska na terenie miasta z uwzględnieniem dziesięciu

obszarów przyszłej interwencji,

− zdefiniowano zagrożenia i problemy dla poszczególnych obszarów przyszłej interwencji (analiza

SWOT),


8

− uwzględniono cele, kierunki interwencji i zadania wynikające z oceny stanu środowiska,

− zamieszczono harmonogram rzeczowo – finansowy, osobno dla zadań własnych i zadań

monitorowanych.

Zgodnie z ww. Wytycznymi, podstawowe zasady tworzenia programów ochrony środowiska to:

− zwięzłość i prostota,

− spójność z dokumentami strategicznymi i programowymi,

− konsekwentne i świadome stosowanie terminów,

− wyznaczenie ram czasowych,

− oparcie na wiarygodnych danych,

− prawidłowe określenie celów,

− włączenie interesariuszy w proces opracowania POŚ,

„Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 - 2020

z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja” jest kontynuacją zadań określonych

w poprzednim „Programie ochrony środowiska dla Miasta Gorzów Wielkopolski na lata 2008 – 2011

z uwzględnieniem perspektywy na lata 2012 – 2015” przyjętym uchwałą Nr LII/849/2009 Rady Miasta

Gorzowa Wlkp. z dnia 29 kwietnia 2009 r. w sprawie aktualizacji programu ochrony środowiska i planu

gospodarki odpadami wraz z programem usuwania wyrobów zawierających azbest dla Miasta Gorzowa

Wielkopolskiego.

3.2 Struktura Programu i metodyka prac

Zgodnie z Wytycznymi Ministerstwa Środowiska struktura Programu jest następująca:

− Spis treści,

− Wykaz skrótów,

− Wstęp,

− Streszczenie w języku niespecjalistycznym,

− Ocena stanu środowiska,

− Cele programu ochrony środowiska, zadania i ich finansowanie,

− System realizacji programu ochrony środowiska,

− Spis tabel, rycin, wykresów i załączników

Ocena stanu środowiska na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego została przeprowadzona w

oparciu o analizę wyznaczonych obszarów przyszłej interwencji, do których należą:

− ochrona klimatu i jakości powietrza,


9

− zagrożenia hałasem,

− pola elektromagnetyczne,

− gospodarowanie wodami,

− gospodarka wodno – ściekowa,

− zasoby geologiczne,

− gleby,

− gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów,

− zasoby przyrodnicze.

W opracowaniu znajduje się ich charakterystyka, ocena stanu aktualnego oraz określenie stanu

docelowego. Przy dokonywaniu oceny stanu środowiska ujęte zostały zagadnienia horyzontalne (adaptacja

do zmian klimatu, nadzwyczajne zagrożenia środowiska, działania edukacyjne oraz monitoring środowiska).

Ocena stanu środowiska powinna zostać uzupełniona o prognozę stanu środowiska na lata obowiązywania

POŚ.

Ponadto w ocenie środowiska uwzględniono syntetyczny opis efektów realizacji dotychczasowego

POŚ, uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne mające wpływ na środowisko oraz dokonano analizy SWOT

dla obszarów przyszłej interwencji,

Identyfikacja potrzeb miasta w zakresie ochrony środowiska, w odniesieniu do obowiązujących

przepisów prawnych, polega na sformułowaniu celów, kierunków interwencji i zadań. Na tej podstawie

opracowywany jest harmonogram rzeczowo – finansowy, osobno dla zadań własnych samorządu

opracowującego POŚ i zadań monitorowanych. Harmonogram przedstawia listę przedsięwzięć, jakie

zostaną zrealizowane na terenie miasta do roku 2024. Wyznaczone cele muszą odpowiadać nie tylko na

problemy zdefiniowane podczas analizy, ale muszą przyczyniać się do osiągnięcia krajowych celów

zapisanych w dokumentach strategicznych i programowych.

Opracowując Program przyjęto następującą kolejność działań:

• pozyskano niezbędne dane z Urzędu Miasta, WIOŚ, RDOŚ, i innych jednostek publicznych

i niepublicznych,

• dokonano przeglądu dokumentów strategicznych i opracowań programowych w przedmiotowym

zakresie oraz dokonano oceny stanu środowiska miasta Gorzowa Wielkopolskiego,

• na podstawie aktualnego stanu środowiska naturalnego oraz uzyskanych informacji określono

główne problemy środowiska na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego,

• wyznaczono cele średniookresowe,

• dla każdego celu średniookresowego wyznaczono kierunki działań i zadania na najbliższe cztery

lata,

• określono sposób finansowania zaplanowanych zadań,

• określono sposób kontroli realizacji Programu.


10

Charakterystykę miasta oraz diagnozę stanu środowiska naturalnego sporządzono głównie na

podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony

Środowiska w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie Wielkopolskim (WIOŚ), Urzędu Miasta Gorzowa

Wielkopolskiego, Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze (WZMiUW),

Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu (RZGW), Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych

i Autostrad (GDDKiA), Lubuskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich, Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska

w Gorzowie Wielkopolskim.

Dane o stanie środowiska naturalnego podane są według stanu na dzień 31.12.2015 r., tam gdzie było

możliwe podane zostały dane bardziej aktualne.

Kierunki działań i zaproponowane do nich zadania wyznaczono na podstawie uwarunkowań

wynikających z poprzedniego Programu ochrony środowiska oraz innych dokumentów programowych na

poziomie lokalnym i regionalnym, których wykonanie jest niezbędne, aby zachować bądź poprawić stan

środowiska, a tym samym poprawić jakość życia mieszkańców. Na tej podstawie wyznaczono cele

środowiskowe i kierunki działań, co przedstawione zostało w części Programu dotyczącej strategii działania.

Wiodącym dokumentem bazowym dla programów ochrony środowiska, wyznaczającym cele w

polityce zrównoważonego rozwoju jest Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko do 2020 roku.

Jednakże nie jest to dokument obejmujący wszystkie zagadnienia środowiskowe. Zagadnienia ochrony gleb

ujęte zostały w Strategii zrównoważonego rozwoju wsi i rolnictwa. Problem hałasu został ujęty w Strategii

Rozwoju Transportu. Dlatego też w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa

Wielkopolskiego przeanalizowano zgodność celów niniejszego dokumentu z dokumentami nadrzędnymi.

Koszty realizacji działań i określenie sposobu finansowania określono na podstawie danych

udostępnionych przez podmioty odpowiedzialne za dane zadania.

3.3 Podstawy prawne

Po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej i przyjęciu Traktatu Akcesyjnego, stawiającego Polsce

poważne zadania do wypełnienia, po roku 2015 oczekuje się spełniania przez Polskę wszystkich standardów

w ochronie środowiska, jakie obowiązywały w krajach członkowskich UE.

W związku z koniecznością dokonania harmonizacji polskiego prawa ochrony środowiska z prawem

Unii Europejskiej, przepisy zawarte w unijnych aktach prawnych w tym zakresie tj. w rozporządzeniach,

dyrektywach, decyzjach i uchwałach są systematycznie transponowane do prawa krajowego. Niniejszy

dokument sporządzono zgodnie z wymogami obowiązujących przepisów prawnych dotyczących zagadnień

ochrony środowiska. Podstawę prawną aktualizacji Programu stanowią wymienione niżej ustawy oraz akty

wykonawcze do tych ustaw:

− ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U.2016 poz. 672 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,

udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.


11

U. z 2016 r., poz. 353 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015 r. poz. 1651. z późn. zm.),

− ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t.j. Dz.U. z 2015, poz. 2100 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2015 poz. 469 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu

ścieków (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 139. z późn. zm.),

− ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 roku o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (t.j.

Dz. U. z 2014 poz. 1789 z późn. zm.), ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu

uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1223 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U.

z 2016 poz. 250 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. z U.2015, poz. 196. z późn.

zm.),

− ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2013 r. poz.21 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 909

z późn. zm.),

− ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2016. poz. 290 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 625),

− ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j.Dz.U. z 2016 r.,

poz. 778 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 856 z późn. zm.),

− rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych

poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r. poz. 112).

3.4 Spójno ść z dokumentami nadrz ędnymi

W celu zapewnienia spójności polityki ochrony środowiska należy zapewnić adekwatność

i komplementarność aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata

2016 – 2020 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2020 – 2024, przez jego zgodność z:

� nadrzędnymi dokumentami strategicznymi, w szczególności z:

− Długookresową Strategią Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności,

− Strategią Rozwoju Kraju 2020,

� zintegrowanymi strategiami o charakterze horyzontalnym, w szczególności z:

− „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko”,


12

− Strategią innowacyjności i efektywności gospodarki „Dynamiczna Polska 2020”,

− Strategią rozwoju transportu do 2020 (z perspektywą do 2030 roku),

− Strategią zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012 – 2020,

− Polityką energetyczną Polski do 2030 roku.

� dokumentami sektorowymi:

− Krajowy Program Ochrony Powietrza do roku 2020,

− Aktualizacja Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych,

− Krajowy plan gospodarki odpadami 2014,

− Krajowy program zapobiegania powstawaniu odpadów,

− Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020,

− Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Lubuskiego na lata 2014 – 2020,

− Program ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z

Planem działań na lata 2015 – 2020,

− Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do

roku 2020 z perspektywą do roku 2030,

− Program wodnośrodowiskowy kraju,

− Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry,

− Plan zarządzania ryzykiem powodziowym na obszarze dorzecza Odry.

� dokumentami o charakterze programowym/wdrożeniowym oraz pozostałymi branżowymi

programami, planami i strategiami na terenie województwa lubuskiego:

− Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego do roku 2020,

− Plan Zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego,

− Lubuska Regionalna Strategia Innowacji,

− Program Państwowego Monitoringu Ochrony Środowiska Województwa Lubuskiego na

lata 2016-2020,

− Plan Gospodarki Odpadami dla województwa lubuskiego na lata 2012 – 2017,

− Plan działań krótkoterminowych dla strefy miasto Gorzów Wielkopolski,

− Studium rozwoju systemów energetycznych w województwie lubuskim do roku 2025 ze

szczególnym uwzględnieniem perspektywy rozwoju energetyki odnawialnej,

− Program Gospodarki Wodnej Województwa Lubuskiego,


13

− Program małej retencji wodnej terenów zarządzanych przez Lasy Państwowe w

Województwie Lubuskim,

− Program Ochrony Środowiska Województwa Lubuskiego na lata 2012 – 2015 z

perspektywą do 2019 roku,

� dokumentami lokalnymi:

− Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta

Gorzowa Wielkopolskiego,

− Wieloletni plan inwestycyjny Gorzowa Wielkopolskiego 2016-2023,

− Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2010-

2020,

− Program ochrony środowiska przed hałasem dla Gorzowa Wielkopolskiego,

− Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego,

− Aktualizacja programu ochrony powietrza dla strefy miasta Gorzów Wielkopolski.

Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 – 2020

z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 - aktualizacja jest spójna z dokumentami strategicznymi na

różnych poziomach planowania. Szczegółowy wykaz celów dokumentów strategicznych został

przedstawiony w załączniku nr 1 do Programu (…). Załącznik nr 1 obejmuje wyłącznie te cele strategiczne

i operacyjne dokumentów strategicznych oraz działań strategicznych, które mają znaczenie dla niniejszego

Programu.


14

4 Ocena stanu środowiska

4.1 Charakterystyka miasta Gorzowa Wielkopolskieg o

4.1.1 Uwarunkowania fizyczno – geograficzne

Miasto Gorzów Wielkopolski położone jest w północno-zachodniej Polsce, w północnej części

województwa lubuskiego, pełni rolę stolicy województwa. Miasto stanowi jednostkę administracyjną powiatu

grodzkiego o powierzchni 85,72 km2 i liczy około 123 762 mieszkańców (dane GUS stan na 31.12.2015 r.).

Położenie miasta w pobliżu zachodniej granicy państwa (około 53 km od granicy z Niemcami) nadaje

mu ważną rolę węzła komunikacyjnego i tranzytowego. Istnieją tu również dogodne warunki do rozwoju

żeglugi śródlądowej.

Gorzów Wielkopolski wraz z 24 gminami i 5 powiatami województwa lubuskiego oraz 4 gminami

1 powiatem województwa zachodniopomorskiego tworzy Aglomerację Gorzowską zamieszkałą przez ponad

400 000 mieszkańców.

Rysunek 1. Poło żenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego na tle wojewódz twa lubuskiego i powiatu

gorzowskiego

Źródło: na podstawie Systemu Informacji Przestrzennej Starostwa Powiatowego w Gorzowie Wlkp.

Według regionalizacji J. Kondrackiego analizowane miasto zlokalizowane jest w północno - zachodniej

części Polski w zasięgu wpływów fazy pomorskiej zlodowacenia północnopolskiego. Obszar ten położony

jest na styku dwóch odrębnych morfogenetycznie jednostek. Północna część miasta leży w obrębie

makroregionu Pojezierze Południowo Pomorskie, mezoregionu Równina Gorzowska. Południowa jego część

natomiast leży w obrębie zachodniej części makroregionu Pradolina Toruńsko – Eberswaldzka, mezoregionu


15

Kotlina Gorzowska. Biorąc pod uwagę budowę geologiczną obszaru położony jest on w północnej części

monokliny przedsudeckiej. Utwory neogenu oraz paleogenu całkowicie przykrywają utwory starsze.

Charakterystycznym dla okresu plejstocenu (górny neogen) była intensywna, wieloetapowa erozja osadów,

po której następowała sedymentacja osadów i zasypywanie dolin kopalnych. Skutkiem tych procesów jest

znaczne zróżnicowanie miąższości i wykształcenia zalegających tutaj osadów. Dodatkowo obszar ten

obejmuje działalność lodowca, której efektem było powstanie ciągów wałów moreny czołowej, stref zaburzeń

glacitektonicznych oraz osadzanie się różnorodnych utworów lodowcowych i wodnolodowcowych.

Tak urozmaicona budowa geologiczna oraz morfologia terenu spowodowały że miasto Gorzów Wielkopolski

jest naturalnie podzielony na dwie części, lewo- i prawobrzeżną. Lewobrzeżna część miasta to część

nizinna, która obejmuje płaską terasę zalewową wznoszącą się na wysokość dochodzącą do 19 m n.p.m.

Natomiast prawobrzeżna część miasta znajduje się w obrębie północnej krawędzi Pradoliny, mocno

pofałdowanej, o wysokościach kształtujących się na poziomie od 23 m n.p.m. do 82 m n.p.m.

Prawobrzeżna część miasta położona jest w obrębie makroregionu Pojezierze Południowo Pomorskie,

mezoregionu Równina Gorzowska. Równina Gorzowska to wysoczyzna, którą w przeważającej części

buduje sandr fazy pomorskiej zlodowacenia północnopolskiego. Sandr zbudowany jest z utworów

piaszczystych i żwirowych pochodzenia wodnolodowcowego. Spod utworów sandru lokalnie wynurzają się

na powierzchnię kępy morenowe zbudowane z osadów piaszczysto – gliniastych.

Równiny sandrowe rozpościerają się na wysokości od 40 do 60 m n.p.m. wzgórza morenowe natomiast

dochodzą do wysokości, średnio, 86 m n.p.m., a w okolicy Gorzowa Wielkopolskiego przekraczają nawet

100 m n.p.m. Wysoczyzna morenowa zbudowana jest z na przemian ległych glin zwałowych i piasków

drobnych, pylastych oraz żwirów. Miąższość glin zwałowych waha się od 10 do 25 m, natomiast miąższość

utworów piaszczystych waha się od 10 do 30 m. Wysoczyznę morenową miasta przecina dolina rzeki

Kłodawki. Przepływa ona wykorzystując obniżenie rynny subglacjalnej o urozmaiconym dnie. Rynna ta

utworzona została w wyniku erozyjnej działalności wód subglacjalnych, podczas zlodowacenia

północnopolskiego. Głęboka erozja odsłoniła nawet osady trzeciorzędowe. Osady wypełniające rynnę to

utwory pochodzenia wodnolodowcowego: piaski różnoziarniste, żwiry, z lokalnie występującymi

przewarstwieniami mułków, iłów i glin. Miąższość tych osadów, osadzonych w rynnie dochodzi nawet do

50 m.

Lewobrzeżna część miasta leży w obrębie zachodniej części makroregionu Pradolina Toruńsko –

Eberswaldzka, w mezoregionie Kotlina Gorzowska. Zbudowana jest ona głównie z utworów holoceńskich,

zalegających najbliżej powierzchni, które przykrywają utwory starsze należące do plejstocenu. Utwory

holoceńskie wykształcone są jako piaski, o granulacji od drobnej, przez średnią, do grubej, gliny pylaste,

oraz namuły organiczne i torfy. Utwory piaszczyste budują głównie terasy rzeczne Warty, natomiast

pozostałe utwory holoceńskie to głównie utwory zastoiskowe. Miąższość utworów holoceńskich to 5 – 10 m,

głębokość ta wyznacza także granice pomiędzy utworami holocen/plejstocen. Utwory plejstoceńskie to piaski

średnio i gruboziarniste oraz żwiry i pospółki, które powstały w wyniku sedymentacji utworów pochodzących

z wód roztopowych lądolodu. Miąższość tych osadów wynosi średnio kilkadziesiąt metrów. Pod nimi zalegają

utwory morenowe: gliny piaszczyste i pylaste, a także mułki i piaski gliniaste. Łączna miąższość utworów

plejstoceńskich szacuje się na 100 – 120 m. Charakterystyczną dla tej części obszaru jest system teras

rzecznych, które można podzielić na plejstoceńską i dwie holoceńskie. Najwyżej położoną jest terasa,


16

najstarsza – plejstoceńska, która ciągnie się wąskim pasem wzdłuż podnóża krawędzi wysoczyzny. Niżej

położone są dwa poziomy teras holoceńskich, tworzą one współczesne dno doliny Warty. W obrębie tych

form występują liczne starorzecza.

W obrębie omawianego obszaru wydzielić można także strefę krawędziową, oddzielającą obszar

wysoczyznowy od kotliny. Wznosi się ona zwartą, zalesioną ścianą o wysokości 40 – 50 m, nad płaskim

dnem Kotliny Gorzowskiej. Cechą tej strefy jest silnie urozmaicona rzeźba ze znacznymi spadkami terenu,

z licznymi płaskodennymi i nieckowatymi dolinkami.

Rysunek 2. Poło żenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego na tle jednoste k fizyczno – geograficznych

Źródło: na podstawie mapy mezoregionów fizycznogeograficznych J. Kondrackiego

Według regionalizacji klimatycznej Wosia miasto Gorzów Wielkopolski położone jest na granicy dwóch

regionów klimatycznych: VI – Zachodniopomorski i XIV - Lubuski. Region Zachodniopomorski (VI) po stronie

polskiej, swym zasięgiem obejmuje w głównej mierze Nizinę Szczecińską. W charakteryzowanej części

regionu specyficzną cechą, w porównaniu z innymi rejonami kraju, jest względnie częste występowanie dni

z pogodą przymrozkową, umiarkowanie zimną, z niewielkim zachmurzeniem oraz bez opadu oraz niewielka

ilość dni z pogodą przymrozkową, umiarkowanie zimną, z dużym zachmurzeniem nieba i opadem. Region

Lubuski (XIV) swym zasięgiem obejmuje Ziemię Lubuską, sięgając po Pojezierze Poznańskie i Pojezierze

Leszczyńskie, jest obszarem, na którym stosunkowo najczęściej mogą pojawić się dni z pogodą gorącą,

słoneczną, bez opadu, mniej jest dni z typami pogody przymrozkowej.

Na terenie miasta występuje 9 parków o łącznej powierzchni 138,3 ha (w tym Słowiański,

Siemiradzkiego, Kopernika, Wiosny Ludów, 750-lecia, Zacisze) oraz 141 zieleńców zajmujących łączną

powierzchnię około 120,5 ha okalające tereny wokół placów, budynków i narożniki ulic. Wszystkie parki,


17

zieleńce i tereny zieleni osiedlowej zajmują łączną powierzchnię 342,7 ha. W granicach miasta występuje też

jeden zwarty kompleks leśny stanowiący wschodni fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu „Wysoczyzna

Gorzowska”, związanego ze strefą krawędziową wysoczyzny morenowej, biegnący od Witnicy, aż po

Gorzów Wielkopolski. Drzewostany tego obszaru składają się przede wszystkim z sosny z domieszką drzew

liściastych. Na obszarze miasta znajduje się także rezerwat przyrody Gorzowskie Murawy chroniący

zbiorowiska roślinności kserotermicznej, szczególnie muraw ostnicowych, kłosownicowych i szczotlichowych

oraz stanowisk gatunków roślin i zwierząt. W obrębie granic miasta i nieco poza nimi znajdują się liczne

jeziora: Błotne, Leśne, Kłodawa, Mironickie, Wojcieszyckie oraz inne mniejsze zbiorniki wód

powierzchniowych.

Położenie miasta w pobliżu zachodniej granicy państwa nadaje mu ważną rolę węzła komunikacyjnego

i tranzytowego, przecinają się tu następujące drogi:

• droga ekspresowa S3 E65, której fragment stanowi zachodnią obwodnicę miasta.

• droga krajowa nr 22 (Kostrzyn nad Odrą – Gorzów Wlkp. – Wałcz – Elbląg – Grzechotki).

W mieście rozpoczynają się także cztery drogi wojewódzkie:

• droga wojewódzka nr 132 do Kostrzyna nad Odrą,

• droga wojewódzka nr 151 do Choszczna,

• droga wojewódzka nr 158 do Drezdenka,

• droga wojewódzka nr 130 do Dębna.

Obecnie przez miasto przebiegają trzy linie kolejowe:

• linia kolejowa nr 203 (Berlin – Kostrzyn nad Odrą – Gorzów Wlkp. – Piła – Tczew), która dzięki

węzłowi kolejowemu w Krzyżu Wlkp. łączy miasto ze Szczecinem i Poznaniem,

• linia kolejowa nr 367 biegnąca w kierunku do Zbąszynka,

• linia kolejowa nr 415 biegnąca w kierunku do Myśliborza.

Oprócz komunikacji miejskiej autobusowej w mieście istnieją trzy linie tramwajowe:

• 1 (Wieprzyce – Silwana)

• 2 (Wieprzyce – Piaski)

• 3 (Piaski – Silwana)

W mieście znajduje się niewielki port rzeczny Port Gorzów na rzece Warcie na trasie międzynarodowej drogi

wodnej E-70, oraz cztery mosty nad rzeką Wartą:

• most Staromiejski,

• most Lubuski,

• most żelazny (kolejowy),

• most w Wieprzycach.

i nad Kanałem Ulgi trzy mosty:

• Most Stary,

• most w przebiegu Trasy Nadwarciańskiej oraz

• most kolejowy.

ponadto dziesięć mostów nad rzeką Kłodawką oraz kładki dla pieszych.


18

4.1.2 Uwarunkowania społeczno – gospodarcze

4.1.2.1 Ludno ść

Według danych GUS w 2015 roku teren miasta Gorzowa Wielkopolskiego zamieszkiwało 123 762

osób. Wskaźnik średniej gęstości zaludnienia kształtuje się na poziomie 1 444 osoby/km2. W stosunku do

roku 2011 populacja Gorzowa Wielkopolskiego zmniejszyła się o 792 mieszkańców tj. o 0,6%.

W kształtowaniu wielkości zaludnienia zasadnicze znaczenie odgrywają takie czynniki, jak: przyrost

naturalny, saldo migracji, współczynnik feminizacji oraz struktura wiekowa ludności.

Struktura ludności według płci wskazuje na większą od średniej wojewódzkiej dysproporcje. W 2015 r.

w Gorzowie Wielkopolskim zamieszkiwało 64 790 kobiet, co stanowi 52,35% ludności ogółem. Współczynnik

feminizacji wynosi 110 kobiet na 100 mężczyzn.

Zmiany liczby ludności w ostatnich latach przedstawia poniższy wykres:

Rysunek 3 Zmiany liczby ludno ści w mie ście Gorzowie Wielkopolskim w latach 2011 - 2015

Źródło: na podstawie danych GUS, za rok 2015 – stan na 31.12.2015

W porównaniu do poprzednich lat zmianie uległa także struktura wieku ludności. W 2015 r.

w Gorzowie Wielkopolskim w wieku poniżej 17 lat (wiek przedprodukcyjny) było 21 163 osób, co stanowi

17,1% populacji, w wieku od 18-65 lat (wiek produkcyjny) 76 291 osób, co stanowi 61,64% populacji oraz

powyżej 65 lat – 26 308 osób (wiek poprodukcyjny) co stanowi 21,26% populacji. Jak przedstawia się

struktura wieku z podziałem: kobiety i mężczyźni przedstawia poniższa tabela:


19

Tabela 1 Struktura demograficzna mieszka ńców Gorzowa Wielkopolskiego – rok 2015

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni

Jednostka osób % osób % osób %

Populacja 123 762 100 64 790 52,35 58 972 47,65

Wiek przedprodukcyjny (0-17 lat) 21 163 17,10 10 193 15,73 10,970 18,60

Wiek produkcyjny (18-65 lat) 76 291 61,64 36 265 55,97 40 026 67,87

Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) 26 308 21,26 18 332 28,30 7 976 13,53

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS z dnia 31.12.2015 r.

Z powyższych danych wynika, że Gorzów Wielkopolski w 2015 zamieszkiwało więcej mężczyzn w wieku

przedprodukcyjnym (18,6%) niż kobiet (15,73%). W wieku produkcyjnym również więcej mężczyzn (67,87%),

kobiet (55,97%), sytuacja odwraca się jeżeli chodzi o wiek poprodukcyjny mamy więcej kobiet (28,3%),

mężczyzn (13,53%).

Wykres poniżej przedstawia jak w latach 2011 – 2015 zmienia się struktura wieku ludności Gorzowa

Wielkopolskiego.

Rysunek 4 Struktura ludno ści miasta Gorzowa Wielkopolskiego w latach 2011-201 5

Źródło: na podstawie danych GUS, za rok 2015 – stan na 31.12.2015

W porównaniu do 2011 r. liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym w roku 2015 nieznacznie

zwiększyła się o 96 osób, w wieku produkcyjnym zmalała o 5 500 osób, a w wieku poprodukcyjnym

zwiększyła się o 4 612 osób. Obserwujemy tutaj charakterystyczny trend dla całego kraju czyli po pierwsze

zmniejszanie się odsetka osób w wieku produkcyjnym w miastach, który wynika z osiedlania się młodych

ludzi poza granicami miast oraz opuszczaniem kraju w celach zarobkowych. W przypadku Gorzowa


20

Wielkopolskiego duże znaczenie ma położenie miasta w sąsiedztwie granicy niemieckiej. Po drugie

zwiększa się liczba osób w wieku poprodukcyjnym, co świadczy o postępującym procesie starzenia się

naszego społeczeństwa.

Przyrost naturalny populacji obszaru miasta Gorzowa Wielkopolskiego na przestrzeni ostatnich 15 lat

miał tendencję dodatnią, wyjątek stanowi rok 2013 i 2015, gdzie osiągnął wartość ujemną odpowiednio (-76)

i (-68) osób. Liczba urodzeń żywych zmniejsza się z roku na rok, natomiast zgonów zwiększa, co

przedstawia poniższa tabela:

Tabela 2 Ruch naturalny ludno ści w latach 2011-2015

Wyszczególnienie 2011 2012 2013 2014 2015

Przyrost naturalny ogółem

w tym:

mężczyźni

kobiety

136 88 -76 11 -68

76 26 -39 -8 -50

60 62 -37 19 -18

Urodzenia żywe 1 242 1 250 1 127 1 095 1 158

Zgony 1 106 1 162 1 203 1 084 1 226 Źródło: Dane GUS

Dodatnie saldo naturalne nie kompensuje jednak ubytku liczby ludności spowodowanego odpływem

mieszkańców poza granice administracyjne aglomeracji.

4.1.2.2 Gospodarka

Gorzów Wielkopolski jest ośrodkiem przemysłowym z rozwiniętym przemysłem chemicznym,

elektronicznym, energetycznym, farmaceutycznym, lekkim, maszynowym, metalowym, motoryzacyjnym,

spożywczym, włókienniczym.

Przemysł zlokalizowany jest w dwóch głównych rejonach miasta - we wschodniej i zachodniej części.

W części wschodniej zlokalizowane są takie zakłady przemysłowe jak: ZWCh Stilon, Solvay Engineering

Plastics Poland Sp. z o.o., Enka Sp. z o.o. (przemysł chemiczny), Se Bordnetze Polska Sp. z o.o. (produkcja

wiązek samochodowych), PGE GiEK S.A. Oddział Elektrociepłownia Gorzów, Fabryka Domów PREFADOM

Sp. z o.o., HMP Heidenhain-Microprint Polska Sp. z o.o. (produkcja płytek drukowanych), Sparthem Polska

Sp. z o.o. (produkcja kominków). W części zachodniej w obrębie utworzonej w 2001 r. Podstrefy – „Gorzów”

Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej zlokalizowane są zakłady: TPV Displays Polska

Sp. z o.o. (produkcja telewizorów), Faurecja Gorzów Sp. z o.o. (produkcja elementów wyposażenia

samochodów z tworzyw sztucznych), Zielbruk Sp. z o.o. (produkcja kostki brukowej), Yetico Sp. z o.o.

(produkcja styropianów), Borne Furniture Sp. z o.o. (produkcja mebli). Ponadto w obrębie strefy śródmiejskiej

istnieją XIX-wieczne kompleksy przemysłowe np. Vetoquinol Biowet Sp. z o.o., Fabryka Maszyn do Drewna

GOMAD Sp. z o.o., natomiast w południowej części miasta, zwanej popularnie Zawarciem, funkcjonują

zakłady przemysłowe: Holding-Zremb Gorzów S.A., na terenie byłych zakładów ZPJ Silwana przy

ul. Fabrycznej firma Colpak Sp. z o.o. (produkcja opakowań z tworzyw sztucznych), Zakład Ślusarski


21

Mularczyk. Obecnie tereny przemysłowe zlokalizowane w zachodniej strefie miasta zajmują łącznie

powierzchnię ok. 60 ha, natomiast przemysł we wschodniej strefie peryferyjnej zajmuje ok. 250 ha. Odrębną

grupę funkcjonalną terenów stanowią obszary baz i składów zlokalizowane głównie w części południowej

miasta w sąsiedztwie ul. Małorolnych, Kasprzaka i linii kolejowej (Lafarge Sp. z o.o. Wytwórnia Betonu,

BAMA Polska Sp. z o.o.).

Obszary o funkcji usługowej koncentrują się głównie w śródmieściu jako funkcja uzupełniająca

zlokalizowana w parterach budynków mieszkalnych oraz jako funkcja wiodąca w obiektach w całości lub

większej części przeznaczonych na ten cel. Przeważnie jest to handel, a także usługi o wysokim poziomie

specjalizacji (administracja, pośrednictwo finansowe, nieruchomościami itp.). Obserwuje się przesuwanie

centrum usługowego w kierunku północnym, co świadczy o tym, że funkcje usługowe „idą w ślad” za

mieszkańcami tzn. przemieszczają się w kierunku osiedli mieszkaniowych. Zjawisko to dotyczy nie tylko

usług podstawowych, lecz także niektórych rodzajów usług wyspecjalizowanych np. banków i innych usług

finansowych, specjalistycznych gabinetów lekarskich. Usługi publiczne, do których należą m.in. sądy,

siedziby administracji samorządowej, państwowej, bezpieczeństwa publicznego oraz szkolnictwa wyższego

itp. zlokalizowane są głównie w strefie śródmiejskiej miasta. W części północnej miasta w obrębie osiedla

Górczyn istnieje rozwijające się centrum dzielnicowe, koncentrujące głównie usługi komercyjne handlu.

Głównymi jednostkami produkcyjnymi z udziałem kapitału zagranicznego są:

- „SE Bordnetze Polska Sp. z o.o.- produkuje wiązki elektryczne dla samochodów,

- „Bama Polska” zajmuje się produkcją różnego rodzaju wkładek do obuwia,

- Vetoquinol Biowet Sp. z o.o.,

- Zakład Mechaniczny MESTIL Sp. z o.o.,

- TPV Displays Polska Sp. z o.o.,

- Faurecja Gorzów Sp. z o.o.

Wykres 3. Podmioty gospodarcze miasta Gorzowa Wielk opolskiego wg sektorów własno ściowych

Żródło: dane GUS, stan na 31.12.2015 r.


22

Na dzień 31.12.2015 r. stopa bezrobocia w Gorzowie Wielkopolskim wynosiła 5,1%. Poniższy wykres

przedstawia jak w poprzednich latach kształtował się wskaźnik bezrobocia na terenie miasta. Obserwujemy

wyraźny spadek bezrobocia, w stosunku do roku 2011 nawet dwukrotny.

Rysunek 5 Stopa bezrobocia w aglomeracji Gorzów Wie lkopolski

Żródło: dane GUS stan na dzień 31.12.2015

Nieznaczny udział w rozwoju gospodarczym miasta Gorzowa Wielkopolskiego ma rolnictwo. Tereny

wykorzystywane rolniczo zlokalizowane są głównie w obszarach południowych miasta. Użytki rolne

w granicach Gorzowa zajmowały w 2015r. powierzchnię 4 231 ha (w tym: grunty orne – 3 431 ha, łąki –

470 ha, pastwiska – 264 ha, sady – 66 ha) co stanowi około 49% jego powierzchni. Liczbą tą objęte są też

tereny obecnie użytkowane rolniczo, lecz docelowo przewidywane do zainwestowania pod funkcje

nierolnicze (mieszkalnictwo, przemysł, bazy, składy, drogi, itp.). Perspektywicznie obszary użytkowane

rolniczo ulegać będą zmniejszeniu w miarę realizacji zamierzeń inwestycyjnych w mieście.

Wykres 5. Powierzchnia u żytków rolnych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolsk iego

Źródło: dane Urzędu Miasta Gorzowa Wielkopolskiego


23

4.2. Ochrona klimatu i jako ści powietrza

4.2.1. Analiza stanu wyj ściowego

Klimat

W mieście Gorzów Wielkopolski klimat jest umiarkowanie ciepły. Gorzów Wielkopolski jest miastem ze

znaczącymi opadami deszczu. Nawet podczas najsuchszych miesięcy występuje tam sporo opadów.

Opierając się na klasyfikacji klimatu Köppena i Geigera, ten klimat został sklasyfikowany jako Cfb. Średnia

roczna temperatura w mieście Gorzów Wielkopolski wynosi 9.1 °C. W ciągu roku, średnie opady wynoszą

544 mm.

Rysunek 6 Wykres klimatyczny dla miasta Gorzowa Wielkopolski ego

Źródło: http://pl.climate-data.org/location/4113/

Rysunek 7 Rozkład temperatur i opadów w ci ągu roku w mie ście Gorzowie Wielkopolskim

Źródło: http://pl.climate-data.org/location/4113/


24

Najsuchszym miesiącem jest luty. Występują w tym czasie opady na poziomie 28 mm. Większość

opadów przypada na lipiec, średnio 70 mm. Ze średnią 19.7 °C. Lipiec jest najcieplejszym miesiącem.

Styczeń jest najzimniejszym miesiącem, z temperaturami w okolicach -2.6 °C.

Prędkość wiatru decyduje o prędkości przemieszczania się zanieczyszczeń; ogólnie przyjmuje się, że

wielkość stężenia zanieczyszczeń w powietrzu jest odwrotnie proporcjonalna do prędkości wiejącego wiatru.

Obliczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń dla analizowanego obszaru przeprowadzono w oparciu

o statystyki stanów równowagi, prędkości i kierunków wiatru, przyjętych na podstawie pomiarów Instytutu

Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie wykonanych na stacji meteorologicznej Gorzów

Wielkopolski.

Stacja meteorologiczna : Gorzów Wlkp. sezon roczny, liczba obserwacji = 29209

Zestawienie udziałów poszczególnych kierunków wiatru %

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 NNE ENE E ESE SSE S SSW WSW W WNW NNW N 5,13 5,15 11,79 8,89 6,52 4,05 9,60 11,10 13,32 8,59 10,06 5,81

Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru %

1 m/s 2 m/s 3 m/s 4 m/s 5 m/s 6 m/s 7 m/s 8 m/s 9 m/s 10 m/s 11 m/s 29,45 21,22 17,61 12,23 8,45 5,02 3,16 1,94 0,47 0,15 0,30

Poniżej przedstawiono różę wiatrów dla okolic Gorzowa Wielkopolskiego:

Rysunek 8 Róża wiatrów roczna – stacja meteorologiczna Gorzów Wi elkopolski

Żródło: program OPERAT


25

Na rysunkach 9-12 przedstawiono mapy średnich rocznych wartości temperatur, opadów, usłonecznienia na

terenie Polski.

Rysunek 9 Średnia roczna warto ść temperatury powietrza w 2014 roku

Źródło: IMGW

Rysunek 10 Suma opadów w ci ągu roku 2014

Źródło: IMGW


26

Rysunek 11 Średnia roczna usłonecznienia w roku 2014

Źródło: IMGW

Rysunek 12 Średnia roczna warto ść temperatury minimalnej powietrza w 2014 roku

Źródło: IMGW


27

Jako ść powietrza

O jakości powietrza na danym obszarze decyduje zawartość w nim różnorodnych substancji, których

koncentracja jest podwyższona, może to wystąpić na przykład w przypadku pyłu zawieszonego. Poziomy

stężeń zanieczyszczeń w powietrzu zależą od wielkości emisji zanieczyszczeń do atmosfery oraz warunków

meteorologicznych. Istotny wpływ mają również zanieczyszczenia transgraniczne, napływające z sąsiednich

obszarów oraz atmosferyczne przemiany fizyko-chemiczne. Procesy te mają wpływ zarówno na

kształtowanie tzw. tła zanieczyszczeń, które jest wynikiem ustalania się stanu równowagi dynamicznej

w dalszej odległości od źródła emisji oraz na zasięg występowania podwyższonych stężeń w rejonie

bezpośredniego oddziaływania źródeł emisji zanieczyszczeń. Wyróżnia się trzy główne źródła emisji

zanieczyszczeń do atmosfery:

Emisja punktowa (przemysłowa) jest to emisja antropogeniczna i ma głównie charakter miejscowy.

Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego znajdują się obiekty mogące być źródłami tego rodzaju emisji.

Na ogólną emisję przemysłową największy wpływ wywierają źródła „technologiczne” w zakładach

produkcyjnych.

W ogólnej ocenie jakości powietrza punktowa emisja technologiczna ze źródeł zlokalizowanych na

terenie miasta i w jego pobliżu ma wpływ na stan aerosanitarny jego obszaru. Chociaż na przedmiotowym

terenie nie ma dużych emitorów zanieczyszczeń do powietrza (instalacji technologicznych), brak jest

zakładów o profilu produkcji szczególnie szkodliwym dla środowiska to na terenie miasta zlokalizowanych

jest kilka mniejszych zakładów przemysłowych. Wpływ na jakość powietrza będą więc miały

zanieczyszczenia z terenów przemysłowych oraz zanieczyszczenia pochodzące z lokalnych kotłowni oraz

zakładów przemysłowych.

Emisja powierzchniowa jest to emisja pochodząca głównie z sektora bytowego. Na terenie miasta

Gorzów Wielkopolski stanowi to najpoważniejszy problem w aspekcie zanieczyszczenia powietrza. Jej

źródłami są m.in. lokalne kotłownie i paleniska domowe. Do powietrza emitowane są duże ilości dwutlenku

siarki, tlenku azotu, sadzy, tlenku węgla i węglowodorów aromatycznych. Jednak największy problem

stanowi emisja pyłu z sektora bytowego. Ma szczególnie duży wpływ na jakość powietrza w sezonie

grzewczym, zwłaszcza wśród zwartej zabudowy, która utrudnia proces rozprzestrzeniania się

zanieczyszczeń. Wśród głównych zanieczyszczeń związanych z tego rodzaju emisją największy strumień

masowy stanowi pył zawieszony PM 10, a także tlenek węgla, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu. Powodem

takiej sytuacji, jest stosowanie w paleniskach domowych paliw złej jakości oraz obecność małych zakładów,

które nie mają obowiązku posiadania decyzji -określającej dopuszczalną emisję zanieczyszczeń do

powietrza atmosferycznego. Wielkość emisji z tych źródeł jest trudna do oszacowania i wykazuje zmienność

sezonową wynikającą z sezonu grzewczego. Zanieczyszczenia z tego rodzaju źródła zawierają znaczne

ilości popiołu (około 20%), siarki (1 – 2%) oraz azotu (1%). W większości domów spalany jest węgiel niskiej

jakości, w dodatku w przestarzałych konstrukcyjnie piecach, bez właściwego nadzoru procesu spalania i bez

urządzeń odpylających. Ponadto wprowadzanie zanieczyszczeń następuje zwykle z kominów o niewielkiej

wysokości, co sprawia, że zanieczyszczenia gromadzą się wokół miejsca powstania.

W budynkach mieszkalnych, w których zainstalowane są kotły opalane paliwem stałym istnieje

ponadto zagrożenie w postaci spalania odpadów domowych. Powoduje to emisję substancji toksycznych

stwarzających znaczne zagrożenie dla zdrowia, a występujących głównie przy spalaniu tworzyw sztucznych


28

w nieprzystosowanych do tego celu instalacjach. Największe zagrożenie powodują emitowane dioksyny,

furany, benzo(a)piren będące substancjami rakotwórczymi. Problem ten nie występuje przy kotłach

opalanych gazem i olejem, gdyż konstrukcja tych kotłów uniemożliwia spalenie odpadów stałych. Natomiast

ze spalania węgla najwięcej zanieczyszczeń emitowanych jest w postaci dwutlenku węgla, tlenku węgla,

tlenków siarki, tlenków azotu, pyłu zawieszonego i benzo(a)pirenu. Najistotniejsze zagrożenie spowodowane

niską emisją występuje w obszarach o zwartej zabudowie mieszkalnej, w tym na osiedlach domów

jednorodzinnych. Duże skupiska budynków z kotłowniami opalanymi węglem, mogą powodować zagrożenie

spowodowane niską emisją. Na emisję powierzchniową, składa się również emisja zanieczyszczeń

z wysypisk odpadów oraz oczyszczalni ścieków.

Emisja liniowa (komunikacyjna) powstaje na drogach o dużym natężeniu ruchu kołowego. Jest to

emisja, którą generuje transport prywatny i publiczny. Emisja liniowa powstaje z procesów spalania paliw

w pojazdach, w wyniku ścierania nawierzchni dróg, opon, okładzin, a także w związku z unoszeniem się pyłu

z dróg. Ze środków komunikacji do powietrza emitowane są głównie: tlenki azotu, pyły, węglowodory

aromatyczne, tlenek i dwutlenek węgla oraz metale ciężkie. Wpływają one na pogorszenie jakości powietrza

atmosferycznego i powodują wzrost stężenia ozonu w troposferze. Ilość emitowanych zanieczyszczeń

zależy od wielu czynników między innymi od: natężenia i płynności ruchu, konstrukcji silnika i jego stanu

technicznego, zastosowania dopalaczy i filtrów, rodzaju paliwa, parametrów technicznych i stanu drogi.

Najbardziej zagrożone na emisję liniową są tereny przyległe do ciągów komunikacyjnych, głównie ma to

niekorzystny wpływ na uprawy polowe. Nadmienić należy, że szkodliwe substancje związane z komunikacją

samochodową stanowią źródło zanieczyszczenia nie tylko powietrza, ale również gleby, a w konsekwencji

również wód w skutek wymywania zanieczyszczeń z powierzchni gruntu. Zaleca się, aby w sąsiedztwie dróg

prowadzić uprawy nasienne, ponieważ w nasionach nie następuje akumulacja metali ciężkich i innych

zanieczyszczeń komunikacyjnych. Miasto Gorzów Wielkopolski narażone jest na zanieczyszczenia z emisji

komunikacyjnej ze względu na lokalizację na jej terenie dróg krajowych i wojewódzkich o dużym natężeniu

ruchu. Największe narażenie emisją liniową występuje wzdłuż dróg o największym natężeniu ruchu.

Najważniejsza dla Gorzowa arteria komunikacyjna to bez wątpienia droga ekspresowa S3,

stanowiąca jego obwodnicę. Biegnie ona zachodnimi i południowymi obrzeżami miasta. Obwodnica Gorzowa

Wielkopolskiego ma łączną długość 12 km. Droga startuje na węźle Gorzów Wielkopolski Północ, na

połączeniu z drogą wojewódzką nr 130, biegnie dalej na południe do drogi wojewódzkiej nr 132, gdzie

zlokalizowano węzeł Gorzów Wielkopolski Zachód, następnie skręca na wschód i otaczając miasto od

południa dociera do drogi krajowej nr 22 i węzła Gorzów Wielkopolski Południe. W październiku 2014 roku

rozpoczęła się budowa drugiej jezdni obwodnicy Gorzowa. Planuje się, że droga będzie gotowa w 2017

roku. Razem z S3-ką biegnie w tym miejscu trasa europejska E65, o długości 3950 km, wiodąca z północy

na południe Europy. Łączy szwedzkie Malmö z miejscowością Chania w Grecji. Droga ekspresowa S3

będzie miała docelowo ok. 470 km długości i połączy Świnoujście z granicą państwa z Czechami

w Lubawce. Droga przebiegać będzie w układzie południkowym przez Szczecin, Gorzów Wielkopolski,

Zieloną Górę, Lubin i Legnicę. Trwa jej budowa na terenie województw lubuskiego i dolnośląskiego. Druga

po drodze S3 trasa w Gorzowie Wielkopolskim to krajowa droga nr 22. Jest to droga o długości ok. 460 km,

łącząca granicę państwa z Niemcami w Kostrzynie nad Odrą (województwo lubuskie) z Elblągiem

(województwo warmińsko-mazurskie). Droga krajowa nr 22 wchodzi do Gorzowa od południa ul. Kasprzaka,


29

prowadzi Mostem Lubuskim nad Wartą i kieruje się na północ. Opuszcza Gorzów na jego północno-

wschodnich rogatkach. Przez Gorzów przebiegają także cztery drogi wojewódzkie: 130, 132, 151 i 158

(wszystkie zaczynają tu swój bieg). Pierwsza z nich to krótka, 29-kilometrowa droga, łącząca krajową DK22

w Gorzowie z krajową drogą nr 23 w położonym na zachód Barnówku. Droga wojewódzka nr 132 to trasa,

startująca na Rondzie Santockim w centrum Gorzowa (odbija od krajowej 22-ki). Droga biegnie na zachód

(po drodze przecina ekspresową S3-kę) i po 47 km dociera do Kostrzyna nad Odrą. DW151 jest bardzo

długa jak na drogę wojewódzką przystało, łącząca Rondo Kosynierów Gdyńskich w centrum Gorzowa

z położonym w województwie zachodniopomorskim Świdwinem. DW151 ma długość 136 km i biegnie przez

Łobez, Węgorzyno, Choszczno i Barlinek. Ostatnia droga wojewódzka Gorzowa Wielkopolskiego to DW158.

Jest to trasa długości ok. 50 km, startująca na wschodzie miasta (odbija od krajowej 22-ki), biegnąc do

Drezdenka

Rysunek 13 Układ drogowy Gorzowa Wielkopolskiego

Źródło: https://www.google.pl/maps

Gorzów Wielkopolski to stacja węzłowa, na której spotykają się tory z kierunku Międzyrzecza,

Krzyża, Kostrzyna oraz Myśliborza. Ostatni z wymienionych kierunków jako linia funkcjonuje obecnie tylko do

ładowni Gorzów Wielkopolski Wieprzyce, zaś dalej szlak używany był ostatnio dla dowozu kruszywa na

budowę drogi ekspresowej S3. Po jej zakończeniu linia prawdopodobnie nie będzie użytkowana, zaś

najkrótsze połączenie Gorzowa ze Szczecinem przestanie istnieć.

Stacja obecnie składa się z części pasażerskiej, którą stanowią dwie grupy torów - perony 1 i 2 dla


30

kierunku Krzyża, posiadające w sumie 3 tory. Obecnie używane są tylko dwa z nich (przy peronie 1), zaś tor

przy peronie 2 nie został oddany do ponownego użytku po remoncie w latach 90. Dwa kolejne perony (3 i 4)

posiadają również 3 krawędzie, służące jednak głównie obsłudze ruchu lokalnego w kierunku Międzyrzecza.

Wszystkie perony z budynkiem dworca połączone są przejściem podziemnym, zaś pomiędzy peronami 2 i 3

znajduje się grupa torów ładunkowych, wraz z magazynem ekspedycji towarowej.

Rysunek 14 Układ kolejowy Gorzowa Wielkopolskiego

Źródło: https://www.google.pl/maps

Za peronami w kierunku Kostrzyna znajduje się niewielka grupa torów towarowych, składająca się z

trzech torów głównych oraz 5 torów bocznych. Przejazd z kierunku Międzyrzecza możliwy jest zarówno

torem tranzytowym ponad grupą torów towarowych, jak i na tą grupę, poprzez skomplikowany układ

rozjazdów.

Poniżej peronów znajduje się dawna lokomotywownia, posiadająca niegdyś obrotnicę oraz suwnicę

bramową. Obecnie funkcjonuje tu zakład naprawczy wagonów towarowych. Od strony Kostrzyna odgałęziają

się również dwie bocznice.

Ruch pociągów na stacji prowadzony jest przez 4 nastawnie. Wszystkie (Go, Go1, Go3, Go4)

posiadają urządzenia elektryczne suwakowe typu Siemens&Halske, a jeszcze w latach 60. na stacji

funkcjonowały semafory kształtowe nastawiane silnikami elektrycznymi. Obecnie nad całą stacją "panuje"

sygnalizacja świetlna. Od strony Wawrowa funkcjonuje też posterunek przejazdowy, obsługujący dwa

komplety rogatek.

Ciekawostką w Gorzowie jest istniejąca estakada, prowadząca wzdłuż Warty. Obecnie istnieje na

niej tylko jeden tor, co jest skutkiem znacznego pogorszenia się jej stanu od lat 90., gdy dokonano


31

rozsunięcie torów szlakowych na zewnątrz konstrukcji. Po likwidacji jednego toru za estakadą wykonano

rozjazd łączący oba tory szlakowe, a całość włączono do sterowania z nastawni "Go1". Obecnie dozwolona

prędkość na estakadzie to jedynie 40 km/h, a odcinek jednotorowy ma długość 1333 metry. Po likwidacji toru

pozostała także niedokończona głowica rozjazdowa w rejonie "Go1".

Tabela 3 Drogi o najwi ększym nat ężeniu emisji liniowej na terenie miasta Gorzowa Wiel kopolskiego oraz średni dobowy ruch w 2015 roku

Nr drogi Długo ść odcinka Nazwa odcinka

Średni dobowy ruch w 2015 roku

Pojazdy silnikowe ogółem

Samochody osobowe, mikrobusy

Samochody ciężarowe z przyczepami

S3 27,930 Gr.Woj-Węzeł Gorzów Wlkp. Północ 13333 9807 2274

S3 9,079 Gorzów Wlkp./obwodnica/ 16528 10715 3635

S3 20,092 Węzeł Gorzów Wlkp.

Południe/Dk 22/- Węzeł Skwierzyna Zachód /DK 24/

17308 12048 3270

DK22 10,086 Droga 24-Gorzów Wlkp. /obwodnicaBolemina/ 6854 5024 765

DK22 3,163 Gorzów Wielkopolski /obwodnica Bolemina/ 7778 5810 789

DK22 7,027 Gorzów Wlkp.-Zdroisko 8303 6589 728 DW130 12,637 Tarnów-Gorzów Wlkp. 3173 2729 92

DW132 10,315 Nowiny Wielkie /DW 131/-Gorzów Wlkp. 6601 5677 125

DW151 11,056 Gr.Woj.-Gorzów Wlkp. 3493 3060 133

DW158 13,807 Gorzów Wlkp.-Nowe Polichno /DW 159/ 4582 4001 46

Źródło: GDDKiA

Roczna ocena jako ści powietrza

Roczną ocenę jakości powietrza w strefie lubuskiej wykonano według kryteriów dotyczących ochrony

zdrowia dla:

• dwutlenku siarki – SO2,

• dwutlenku azotu – NO2,

• tlenku węgla – CO,

• benzenu – C6H6,

• pyłu o PM10,

• pyłu zawieszonego PM2,5,

• ołowiu w pyle – Pb (PM10),

• arsenu w pyle – As (PM10),

• kadmu w pyle – Cd (PM10),

• niklu w pyle – Ni (PM10),

• benzo(a)pirenu w pyle – B(a)P(PM10),

• ozonu – O3.


32

oraz kryteriów określonych w celu ochrony roślin dla:

• dwutlenku siarki – SO2,

• tlenków azotu – NOx,

• ozonu – O3 określonego współczynnikiem AOT40.

Podstawą klasyfikacji stref w rocznej ocenie jakości powietrza są wartości:

• poziomu dopuszczalnego - oznacza poziom substancji w powietrzu ustalony na podstawie wiedzy

naukowej, w celu unikania, zapobiegania lub ograniczania szkodliwego oddziaływania na zdrowie

ludzkie lub środowisko jako całość, który powinien być osiągnięty w określonym terminie i po tym

terminie nie powinien być przekraczany.

• poziomu docelowego - oznacza poziom substancji w powietrzu ustalony w celu unikania,

zapobiegania lub ograniczania szkodliwego oddziaływania na zdrowie ludzkie lub środowisko jako

całość, który ma być osiągnięty tam, gdzie to możliwe w określonym czasie.

• poziomu celu długoterminowego - oznacza poziom substancji w powietrzu, który należy osiągnąć w

dłuższej perspektywie z wyjątkiem przypadków, gdy nie jest to możliwe w drodze zastosowania

proporcjonalnych środków – w celu zapewnienia skutecznej ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska.

Oprócz w/w poziomów określony jest również poziom krytyczny, po przekroczeniu którego mogą

wystąpić bezpośrednie niepożądane skutki w odniesieniu do niektórych receptorów, takich jak drzewa, inne

rośliny lub ekosystemy naturalne, jednak nie w odniesieniu do człowieka oraz margines tolerancji, który

oznacza procentowo określoną część poziomu dopuszczalnego, o którą poziom ten może zostać

przekroczony.

W wyniku klasyfikacji, w zależności od analizy stężeń w danej strefie, można wydzielić następujące

klasy stref:

• Dla substancji, dla których określone są poziomy dopuszczalne lub docelowe:

• klasa A – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają poziomów dopuszczalnych lub

poziomów docelowych,

• klasa B – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne, lecz nie

przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji (tylko dla PM2,5),

• klasa C – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne

powiększone o margines tolerancji w przypadku, gdy margines tolerancji nie jest określony –

poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe.

• Dla substancji, dla których określone są poziomy celu długoterminowego:

• klasa D1 – stężenia ozonu i współczynnik AOT40 nie przekraczają poziomu celu długoterminowego,

• klasa D2 – stężenia ozonu i współczynnik AOT40 przekraczają poziom celu długoterminowego.

• Dla substancji, dla których określone są poziomy docelowe:

• klasa A – stężenia PM2,5 na terenie strefy nie przekraczają poziomu docelowego,

• klasa C2 – stężenia PM2,5 przekraczają poziom docelowy.


33

Tabela 4 Klasy stref i wymagane działania w zale żności od poziomów st ężeń zanieczyszczenia

Poziom st ężeń Zanieczyszczenie Klasa Wymagane działania Poziom dopuszczalny i poziom krytyczny

nie przekracza poziomu dopuszczalnego lub poziomu krytycznego

dwutlenek siarki dwutlenek azotu

tlenki azotu tlenek węgla

benzen pył PM10

ołów (PM10)

A

- utrzymanie stężeń zanieczyszczenia poniżej

poziomu dopuszczalnego oraz próba utrzymania najlepszej jakości powietrza zgodnej ze zrównoważonym rozwojem

powyżej poziomu dopuszczalnego lub poziomu krytycznego

C

- określenie obszarów przekroczeń poziomów

dopuszczalnych, - opracowanie Programu

Ochrony Powietrza POP w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu (jeśli

POP nie był uprzednio opracowany),

- kontrolowanie stężeń zanieczyszczenia

na obszarach przekroczeń i prowadzenie działań

mających na celu obniżenie stężeń przynajmniej

do poziomów dopuszczalnych Poziom dopuszczalny i margines tolerancji

nie przekracza poziomu dopuszczalnego

pył zawieszony PM2,5

A

- utrzymanie stężeń zanieczyszczenia poniżej

poziomu dopuszczalnego oraz próba utrzymania najlepszej jakości powietrza zgodnej ze zrównoważonym rozwojem

powyżej poziomu dopuszczalnego, lecz nie

przekracza poziomu dopuszczalnego

powiększonego o margines tolerancji

B

- określenie obszarów przekroczeń poziomu

dopuszczalnego, - określenie przyczyn

przekroczenia poziomu dopuszczalnego substancji w powietrzu, podjęcie działań w

celu zmniejszenia emisji substancji

powyżej poziomu dopuszczalnego

powiększonego o margines tolerancji

C

- określenie obszarów przekroczeń poziomu

dopuszczalnego oraz poziomu dopuszczalnego

powiększonego o margines tolerancji,

- opracowanie Programu Ochrony Powietrza POP

mającego na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji

(określonego dla pyłu PM2,5) Poziom docelowy

nie przekracza poziomu ozon A - działania niewymagane


34

Poziom st ężeń Zanieczyszczenie Klasa Wymagane działania Poziom dopuszczalny i poziom krytyczny

docelowego AOT40 arsen (PM10) nikiel (PM10) kadm (PM10)

benzo(a)piren (PM10) C

- dążenie do osiągnięcia poziomu docelowego

substancji w określonym czasie za pomocą ekonomicznie

uzasadnionych działań technicznych itechnologicznych - opracowanie lub aktualizacja Programu Ochrony Powietrza

POP, w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów docelowych w powietrzu

powyżej poziomu docelowego PM2,5 C2 - dążenie do osiągnięcia

poziomu docelowego Poziom celu długoterminowego

poniżej poziomu celu długoterminowego

ozon AOT40

D1 - działania niewymagane

powyżej poziomu celu długoterminowego D2

- dążenie do osiągnięcia poziomu celu

długoterminowego do 2020 r.

Źródło: BDL, GUS

Ocenę jakości powietrza w województwie lubuskim wykonano w oparciu o wyniki badań imisji

zanieczyszczeń powietrza przeprowadzonych w 2015 r. na terenie województwa przez Wojewódzki

Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze. W ocenie wykorzystano wyniki pomiarów z 7 stałych

stacji monitoringu powietrza, w tym: 6 stacji wykonujących pomiary automatyczne i manualne

i 1 wykonującej jedynie pomiary manualne. 6 z ww. stacji to stacje działające ze względu na ochronę

zdrowia, 1 stacja funkcjonująca zarówno ze względu na ochronę zdrowia jak i ochronę roślin. Ocena jakości

powietrza pod kątem ochrony zdrowia ludzi przeprowadzona została na podstawie wyników badań z:

- 6 stanowisk pomiaru SO2,

- 6 stanowisk pomiaru NO2,

- 5 stanowisk pomiaru CO,

- 2 stanowisk pomiaru C6H6

- 6 stanowisk pomiaru pyłu zawieszonego PM10,

- 6 stanowisk pomiaru ołowiu, arsenu, kadmu i niklu zawartego w pyle zawieszonym PM10,

- 6 stanowisk pomiaru benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10,

- 6 stanowisk pomiaru O3,

- 3 stanowisk pomiaru pyłu zawieszonego PM2,5.

W ocenie jakości powietrza pod kątem ochrony roślin wykorzystano wyniki pomiarów ze stacji monitoringu

powietrza w Smolarach Bytnickich wyposażonej w analizatory dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. Stacja

w Smolarach Bytnickich, ze względu na centralne położenie, jest reprezentatywna dla całego obszaru strefy

lubuskiej.


35

Rysunek 15 Lokalizacja stanowisk bada ń manualnych jako ści powietrza i ich zakres pomiarowy

Źródło: Stan środowiska w województwie lubuskim w latach 2013-2014

Rysunek 16 Lokalizacja stanowisk bada ń automatycznych jako ści powietrza i ich zakres pomiarowy

Źródło: Stan środowiska w województwie lubuskim w latach 2013-2014


36

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska wykonał ocenę jakości powietrza na podstawie pomiarów

emisji przeprowadzonych w 2015 r. za pomocą stacji Monitoringu jakości powietrza oraz na podstawie metod

wspomagających tj. analogii do wyników pomiarów automatycznych uzyskanych na innym obszarze oraz

modelowania matematycznego na poziomie krajowym. Modelowanie w ocenie za 2015 rok obejmowało: O3,

PM10, PM2,5, SO2, NO2 oraz BaP. Pomiary imisji wykazały, podobnie jak w latach ubiegłych, że głównym

problemem w zakresie zanieczyszczenia powietrza w województwie lubuskim są obserwowane powyżej

poziomów dopuszczalnych i docelowych określonych w przepisach stężenia pyłu zawieszonego PM10 oraz

zawartego w nim benzo(a)pirenu. W wyniku wykonanej oceny wskazano trzy strefy w województwie

lubuskim, dla których wymagane są programy ochrony powietrza: • strefa m. Gorzów Wlkp.,

• strefa m. Zielona Góra,

• strefa lubuska.

Tabela 5 Zestawienie klas stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń, uzyskane w ocenie rocznej

dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdr owia i ochrony ro ślin za 2015 r.

Strefa

podlegaj ąca

ocenie

Klasyfikacja wynikowa stref w 2014 r.

Ochrona zdrowia ludzi Ochrona ro ślin

SO2 NO

2 CO C6H6 O

3 PM10 PM2,5 As Cd Ni Pb BaP SO

2 NO

x O

3

Miasto Gorzów

Wielkopolski A A A A A/D2 C A A A A A C - - -

Strefa lubuska A A A A A/D2 A A A A A A C A A A/D

2

Źródło: : Stan środowiska w województwie lubuskim w latach 2013-2014

Powyższa ocena i wynikająca z niej klasyfikacja stref (wszystkie strefy zaliczone do klasy C) potwierdza

konieczność kontynuacji już opracowanych programów ochrony powietrza oraz ich aktualizacji. Zasadnym

jest także dalsze wykonywanie pomiarów pyłu zawieszonego (optymalnie - z wykorzystaniem referencyjnej

metody wagowej) - dla monitorowania kształtowania się stężeń tego zanieczyszczenia w powietrzu na

obszarze województwa i określenia efektów podejmowanych działań naprawczych.

Ponadto w 2015 r. przekroczony został poziom celu długoterminowego zawartości ozonu w powietrzu ze

względu na ochronę zdrowia ludzi jak i roślin, którego termin osiągnięcia jest wyznaczony na 2020 rok.

Należy jednak dodać, że rok 2015 był bardzo nietypowy ze względu na występowanie wysokich temperatur

i niekorzystnych warunków rozprzestrzeniania zanieczyszczeń szczególnie w lipcu i sierpniu. Miało to wpływ

na wystąpienie przekroczeń poziomów informowania społeczeństwa o ryzyku wystąpienia poziomów

alarmowych w lipcu i sierpniu na terenie województwa. W przypadku oceny poziomu docelowego ozonu

powietrzu kierowano się wskazówkami GIOŚ wskazującymi, iż seria z roku 2015 nie jest reprezentatywna

dla średniej 3-letniej i nie stanowi podstawy do oceny strefy - gdy dostępna jest jedynie kompletna seria

pomiarowa z 2015 roku w danej strefie. Jednocześnie mając dane z modelowania „Wspomaganie systemu


37

oceny jakości powietrza z użyciem modelowania w zakresie ozonu troposferycznego dla lat 2014 i 2015”,

w którym uwzględnione zostały stężenia tego zanieczyszczenia z 3 lat, uznano wyniki modelowania

i przyjęto, jako podstawę do oceny w strefach, w których serie w latach poprzednich były niekompletne.

Wynikiem tak przeprowadzonej oceny było zaliczenie wszystkich stref do klasy A.

Stan jakości powietrza w znaczący sposób wpływa na zdrowie i funkcjonowanie człowieka. Oddziałuje

także negatywnie na życie gospodarcze i polityczne miasta. Przekroczone poziomy niektórych substancji

narzuciły konieczność wprowadzenia pewnych ograniczeń przy opracowywaniu planów zagospodarowania

przestrzennego. Powinny być w nich uwzględniane wymogi dotyczące zaopatrywania mieszkań w ciepło

z nośników niepowodujących nadmiernej emisji zanieczyszczeń z indywidualnych systemów grzewczych

oraz projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnienie "przewietrzania" miasta ze szczególnym

uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie oraz zwiększenie powierzchni terenów zielonych. Ograniczenia

dotyczą także wydawania decyzji środowiskowych, a także zamówień publicznych, które uwzględniać

powinny potrzeby ochrony powietrza. Wieloletnie prognozy Generalnego Inspektora Ochrony Środowiska

przewidują obniżenie stężeń pyłu PM10 oraz PM2,5 do 2020 roku na terenie całego województwa.

Szacowane zmiany stanu jakości powietrza jeśli chodzi o pył PM2,5 i PM10 przedstawiają poniższe rysunki:

Rysunek 17 Stan jako ści powietrza w Polsce w 2014 roku - pył PM2,5

Klasa A

Klasa B

Klasa C

Źródło: www.gios.gov.pl

Rysunek 18 Prognoza stanu jako ści powietrza na rok 2020 - pył PM2,5


7 – 10 [µg/m3]

11 – 21[µg/m3]

21 – 40[µg/m3]

41 – 45[µg/m3]

48 [µg/m3]


38

Rysunek 19 Stan jako ści powietrza w Polsce w 2014 roku - pył PM10

Klasa A

Klasa B

Klasa C


Rysunek 20 Prognoza stanu jako ści powietrza na rok 2020 - pył PM10


Jednak, aby ta poprawa stanu jakości powietrza nastąpiła powinny zostać podjęte odpowiednie

działania ograniczające emisję substancji do atmosfery (m.in. realizacja Krajowego Programu Działań

Niskoemisyjnych, Programu Ochrony Powietrza dla Kraju, programów ochrony powietrza dla stref, w których

nastąpiły przekroczenia i Planu Gospodarki Niskoemisyjnej).

6,8 – 8,5 [µg/m3]

8,7 – 13,0 [µg/m3]

13,1 – 18,1 [µg/m3]

18,1 – 22,0 [µg/m3]

22,1 – 31,6 [µg/m3]


39

4.2.2. Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa

Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą na lata 2012 – 2015 w zakresie

ochrony klimatu i jako ści powietrza

Ocena jakości powietrza w województwie lubuskim wykonywana jest corocznie na podstawie wyników

badań zanieczyszczeń powietrza wykonanych przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska za

pomocą stacji monitoringu powietrza. Pomiary imisji przeprowadzone w latach 2013-2015 wykazały,

podobnie jak w latach ubiegłych, że głównym problemem w zakresie zanieczyszczenia powietrza

w województwie lubuskim są wysokie stężenia pyłu zawieszonego PM10 oraz zawartego w nim

benzo(a)pirenu. Badania pyłu zawieszonego PM10 wykonane w województwie lubuskim wykazały, że

warunki dopuszczalnych stężeń nie zostały zachowane na obszarze dwóch stref – miasta Gorzów Wlkp.

oraz w strefie lubuskiej.

W obu strefach stwierdzono ponadnormatywną liczbę przekroczeń dopuszczalnego 24-godzinnego

poziomu stężenia pyłu drobnocząsteczkowego PM10 w powietrzu (wynoszącą 35 dni w roku). Stacje, na

których zarejestrowano ponadnormatywną liczbę przekroczeń, to:

- stacja w Gorzowie Wlkp., przy ul. Kosynierów Gdyńskich (LuGorzowWIOS_AUT),

- stacja w Żarach, przy ul. Szymanowskiego (LuZaryWIOS_AUT).

Wyniki badań stężenia benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 w powietrzu, uzyskane w

analizowanych latach, wskazują na przekroczenie poziomu docelowego (1 ng/m3) określonego dla

benzo(a)pirenu, w strefach w których prowadzono pomiary tj. w strefie m. Gorzów Wlkp., m. Zielona Góra i w

strefie lubuskiej. Wszystkie strefy zaliczono do klasy C – wymagającej opracowania programów ochrony

powietrza.

W strefie miasto Gorzów Wielkopolski wyodrębniono następujące obszary przekroczeń:

– obszar Śródmieścia ze względu na ponadnormatywną liczbę przekroczeń dopuszczalnego poziomu

24-godzinnego pyłu zawieszonego PM10 zarówno w 2013 r., jak i 2014 r.,

– obszar miasta Gorzowa Wielkopolskiego ze względu na przekroczenie średniorocznych wartości

stężeń docelowych dla benzo(a)pirenu w 2013 r. i 2014 r.

W 2013 i 2014 roku na stanowisku pomiarowym przy ulicy Kosynierów Gdyńskich oraz na stanowisku

przy ul. Piłsudskiego nie odnotowano przekroczenia wartości średniorocznej pyłu PM10. Ponadto w

porównaniu z poprzednimi latami zmniejszeniu uległa liczba dni z przekroczeniami dopuszczalnych stężeń

dobowych.

Ze względu na ponadnormatywną liczbę przekroczeń dopuszczalnego 24-godzinnego poziomu

stężenia pyłu drobnocząsteczkowego PM10 w powietrzu oraz przekroczenia poziomu docelowego

benzo(a)pirenu) dla strefy miasto Gorzów Wlkp. w 2007 i 2012 r. zostały opracowane programy ochrony

powietrza. W 2015 r. Sejmik Województwa Lubuskiego uchwalił aktualizacje przyjętych programów.

Konsekwentna realizacja zaplanowanych w poprzednim Programie ochrony środowiska zadań

przyczyniła się do poprawy jakości powietrza w strefie miasto Gorzów Wielkopolski. Sprawnie prowadzone

działania z zakresu termomodernizacji budynków użyteczności publicznej, rozbudowy sieci ciepłowniczej i

systematyczne włączanie do miejskiej sieci centralnego ogrzewania budynków komunalnych


40

i wspólnotowych oraz modernizacja dróg i budowa obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego znacząco wpłynęły

na jakość powietrza, przyczyniając się do redukcji przekroczeń wartości średniorocznych pyłu PM10.

Jednakże na obszarze tym powinny być prowadzone zwiększone działania naprawcze w celu dalszej

poprawy jakości powietrza. Należy kontynuować działania polegające na promowaniu budownictwa

z materiałów energooszczędnych, zwiększaniu świadomości mieszkańców jaki wpływ na stan jakości

powietrza ma nieprawidłowa eksploatacja pieców centralnego ogrzewania poprzez spalanie złej jakości paliw

energetycznych.

Tabela 6 Efekty realizacji zada ń z lat 2014-2015 zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2012-2015 w zakresie ochrony klimatu i jako ści powietrza Lp. Cel Zrealizowane zadania Efekt ekologiczny

1

Zmniejszenie zapotrzebowania na

energię cieplną, ograniczanie strat ciepła

Ocieplenie ścian

W porównaniu z poprzednimi latami ilość dni z przekroczeniami uległa

znacznemu zmniejszeniu i znajduje się na granicy normy.

2 Ograniczenie emisji niskiej Dalsza rozbudowa sieci

ciepłowniczej, przyłączy oraz węzłów

3 Zmniejszenie zanieczyszczenia

powietrza

Zieleń izolacyjna wzdłuż ulic – nasadzenia drzew

4 Zieleń izolacyjna wzdłuż ulic – nasadzenia krzewów

5 Ograniczenie pylenia Zamiatanie mechaniczne ulic, Zmywanie wodą ulic w okresie

letnim

6 Zmniejszenie

zanieczyszczenia powietrza

Likwidacja kotłowni gazowych i przyłączenie obiektów do sieci

ciepłowniczej

W programie ochrony środowiska dla miasta Gorzów Wielkopolski na

lata 2008-2011 pojawiła się pomyłka w nazwie zadania.

Zadanie dotyczyło likwidacji kotłowni węglowych na rzecz przyłączania obiektów do sieci ciepłowniczej.

Realizacja w trybie ciągłym.

Źródło zadań: „Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

4.2.3. Analiza SWOT

Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów i zagrożeń miasta

Gorzowa Wielkopolskiego w kwestii ochrony klimatu i jakości powietrza. Na jej podstawie zaplanowano

zadania dla miasta na lata 2016 -2020.


41

Tabela 7: Analiza SWOT - Obszar interwencji: Ochron a klimatu i jako ści powietrza

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

• ocieplanie ścian, stropodachów, wymianę okien budynków mieszkalnych oraz mienia władz samorządowych

• częściowa wymiana starych pieców węglowych na nowe gazowe

• włączenie do miejskiej sieci centralnego ogrzewania wybranych budynków komunalnych i wspólnotowych

• instalacja modułów do przygotowania c.w.u. w budynkach użytkowych (likwidacja term gazowych)

• budowa sieci ciepłowniczej, przyłączy oraz węzłów

• likwidacja kotłowni gazowych i przyłączenie obiektów do sieci ciepłowniczej

• bieżące utrzymanie czystości dróg • plany wykorzystania biogazu wysypiskowego

do produkcji energii elektrycznej z wykorzystaniem ciepła do suszenia paliwa alternatywnego;

• testowanie innowacyjnych i energooszczędnych rozwiązań z zakresu technologii oświetlenia ulicznego

• Emisja zanieczyszczeń z procesu spalania paliw w celach grzewczych

• Emisja zanieczyszczeń powstających w procesie spalania paliw w środkach transportu drogowego

• Stosowanie w sadownictwie oprysków, stanowiących źródło emisji nieprzyjemnych zapachów

• Ograniczone możliwości korzystania z energii odnawialnej w indywidualnych systemach grzewczych ze względu na bariery finansowe i techniczne

• Nadmierna strata ciepła spowodowana brakiem dostatecznej izolacji termicznej w większości budynków

SZANSE ZAGROŻENIA

• normy efektywności energetycznej i OZE (dyrektywy UE);

• normy krajowe dotyczące zapewnienia odpowiedniego poziomu energii odnawialnej i biopaliw w zużyciu końcowym;

• Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii

• Ochrona powietrza atmosferycznego poprzez dalszą termomodernizacją budynków mieszkalnych

• Stosowanie urządzeń grzewczych realizujących technologię „czystego spalania węgla”, np. kotłów nowej generacji

• Wprowadzenie polityki finansowej wspomagającej właścicieli lokali zdecydowanych do zamiany ogrzewania węglowego na ogrzewanie proekologiczne

• Wspieranie komunikacji rowerowej

• Stosowanie w gospodarstwach domowych przestarzałych konstrukcyjnie, nisko sprawnych urządzeń grzewczych

• Nieprawidłowa eksploatacja pieców centralnego ogrzewania poprzez spalanie złej jakości paliw energetycznych w postaci zasiarczonych niskokalorycznych węgli, mułów węglowych oraz odpadów komunalnych, głównie w formie tworzyw sztucznych

• ograniczenia budżetowe na realizację zadań;

• Napływ zanieczyszczeń prekursorów ozonu spoza granic województwa

Największym problemem miasta Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie ochrony klimatu i jakości

powietrza jest duże zanieczyszczenie spowodowane niską emisją oraz wzmożonym ruchem pojazdów.

Szansą na poprawę stanu tego obszaru interwencji jest dalsza termomodernizacja budynków mieszkalnych,


42

podłączanie kolejnych budynków do sieci cieplnej, wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz

ograniczenie uciążliwości emisji z transportu samochodowego.

Należy także skupić się w dużej mierze na edukacji ekologicznej mieszkańców miasta w zakresie

ochrony powietrza uświadamiając im wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie oraz rozmiar szkodliwości

spalania odpadów w piecach domowych.

4.3. Zagro żenia hałasem


Hałasem, zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska,

są dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16 000 Hz. Występujący w środowisku naturalnym hałas

spowodowany ludzką działalnością można podzielić na:

− hałas komunikacyjny;

− hałas przemysłowy (instalacyjny).

Klimat akustyczny ocenia się ilościowo przy pomocy równoważnego poziomu dźwięku A (LAeq),

wyrażonego w decybelach [dB], będącego poziomem uśrednionym w funkcji czasu. „Wymagane standardy

dotyczące klimatu akustycznego określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w

sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j. Dz. U. 2014 poz. 112).

W rozporządzeniu zawarte są dopuszczalne poziomy hałasu dla poszczególnych rodzajów źródeł (dróg i linii

kolejowych, linii elektroenergetycznych, startów, przelotów i lądowań statków powietrznych oraz pozostałych

obiektów działalności będących źródłami hałasu), w odniesieniu do rodzaju terenów podlegających ochronie

wyróżnionych ze względu na sposób zagospodarowania i pełnione funkcje. Wskaźnikami oceny hałasu

stosowanymi w polityce długookresowej, w szczególności przy sporządzaniu map akustycznych, są:

• LDWN – długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (dB),wyznaczony w ciągu

wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia (6.00-18.00), pory wieczoru (18.00-22.00) i pory

nocy (22.00-06.00),

• LN – długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w dB wyznaczony w ciągu wszystkich pór

nocy (22.00-06.00).

W ramach czynności kontrolnych stosowanym wskaźnikiem oceny hałasu jest poziom równoważny

LAeqD dla pory dnia (godz. 600-2200) oraz poziom równoważny LAeqN dla pory nocy (godz. 2200-600)”.


43

Tabela 8. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wył ączeniem hałasu powodowanego przez starty, l ądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyra żone wska źnikami L Aeq D i LAeq N, które to wska źniki maj ą zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby

Lp Rodzaj terenu

Dopuszczalny poziom hałasu w dB

Drogi lub linie kolejowe 1) Pozostałe obiekty i działalno ść będąca źródłem hałasu

LAeq D

Przedział czasu

odniesienia równy 16 godzinom

LAeq N

przedział czasu

odniesienia równy 8

godzinom

LAeq D

przedział czasu odniesienia

równy 8 najmniej korzystnym

godzinom dnia kolejno po sobie

następującym

LAeq N


równy 1 najmniej

korzystnej godzinie nocy

1. a. Strefa ochronna „A” uzdrowiska b. Tereny szpitali poza miastem 50 45 45 40

2.

a. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej

b. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży2)

c. Tereny domów opieki społecznej d. Tereny szpitali w miastach

61 56 50 40

3.

a. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego

b. Tereny zabudowy zagrodowej c. Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe2)

d. Tereny mieszkaniowo-usługowe

65 56 55 45

4. Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców3) 68 60 55 45

Objaśnienia: 1) Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych. 2) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. 3) Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.

Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j. Dz. U. z 2014 poz.112).

Tabela 9. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez starty, l ądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyra żone wska źnikami L Aeq D i LAeq N, które to wska źniki maj ą zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzy stania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby

Lp Rodzaj terenu

Dopuszczalny poziom hałasu w dB Starty, l ądowania i przeloty

statków powietrznych Linie elektroenergetyczne

LAeq D

Przedział czasu


LAeq N

przedział czasu

odniesienia równy 8

godzinom

LAeq D

Przedział czasu


LAeq N


równy 8 godzinom

1.

a. Strefa ochronna „A” uzdrowiska b. Tereny szpitali, domów opieki społecznej c. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub

czasowym pobytem dzieci i młodzieży1)

55 45 45 40

2.

a. Tereny zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej oraz zabudowy zagrodowej i zamieszkania zbiorowego

b. Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe1)

c. Tereny mieszkaniowo-usługowe d.Tereny w strefie śródmiejskiej miast

powyżej 100 tys. mieszkańców2)

60 50 50 45

Objaśnienia: 1) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. 2) Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.

Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j. Dz. U. z 2014 poz. 112).


44

Hałas jest czynnikiem stresogennym. Przy długotrwałej ekspozycji powoduje m. in. choroby układu

krążenia, choroby psychiczne i zaburzenia snu. Terenami podlegającymi ochronie akustycznej są tereny

zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, wielorodzinnej, zagrodowej, tereny szpitali, szkół, domów opieki

społecznej, uzdrowisk oraz tereny rekreacyjno-wypoczynkowe. Oceny stanu akustycznego środowiska

dokonuje się na podstawie wskaźników krótkookresowych i długookresowych. Wskaźniki krótkookresowe

w odniesieniu do jednej doby dla pory dnia LAeq D i dla pory nocy LAeq N mają zastosowanie do ustalania

i kontroli warunków korzystania ze środowiska. Wskaźniki długookresowe dla przedziału odniesienia

równemu wszystkim dobom w roku dla pory dzienno-wieczorno-nocnej LDWN i nocnej LN stosuje się do

prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem np. podczas sporządzania map

akustycznych i programów ochrony środowiska.

Hałas komunikacyjny

Najistotniejsze źródła hałasu na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego to komunikacja drogowa,

linie tramwajowe i linie kolejowe oraz przemysł. Układ komunikacji kołowej miasta składa się z ok. 247 km

dróg w tym ok. 180 km dróg publicznych (krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych). Składa się

z sieci ulic lokalnych i zbiorczych obsługujących oraz łączących tereny dzielnic mieszkaniowych, tereny

przemysłu i usług zarówno w części północnej jak i południowej miasta. Ulice te łączą się z trasami dróg

tranzytowych wprowadzającymi ruch do miasta. Kołowy układ komunikacyjny części północnej i południowej

miasta łączą dwa mosty na rzece Warcie i dwa mosty na Kanale Ulgi.

Komunikacja drogowa

Główną uciążliwość pod względem emisji hałasu na obszarze miasta Gorzowa Wielkopolskiego

stanowi intensywny ruch samochodowy, związany z przebiegającymi przez jej teren:

- drogą ekspresową S3 - stanowiąca obwodnicę Gorzowa Wielkopolskiego, razem z S3-ką biegnie w tym

miejscu trasa europejska E65;

- krajową drogą nr 22;

- czterema drogami wojewódzkimi 130, 132, 151 i 158;

- ulicami m.in.: Pomorska, Kazimierza Wielkiego, Kobylogórska, Strażacka, Jagiełły, Estkowskiego,

Marcinkowskiego, Kos. Gdyńskich, Szarych Szeregów.

Czynnikami wpływającymi na poziom hałasu komunikacyjnego są natężenie i płynność ruchu, procentowy

udział pojazdów ciężarowych w strumieniu pojazdów, prędkość strumienia pojazdów, położenie drogi oraz

rodzaj nawierzchni, ukształtowanie terenu, przez który przebiega trasa komunikacyjna, charakter obudowy

trasy i rodzaj sąsiadującej z trasą zabudowy. Hałas komunikacyjny ma dominujący wpływ na klimat

akustyczny. Poziom dźwięku poszczególnych rodzajów pojazdów przedstawia się następująco:

− Pojazdy jednośladowe 79–87 dB;

− Samochody ciężarowe 83–93 dB;

− Autobusy i ciągniki 85–92 dB;

− Samochody osobowe 75–84 dB;


45

− Maszyny drogowe i budowlane 75–85 dB;

− Wozy oczyszczania miasta 77–95 dB.

Hałas komunikacyjny oddziałuje w coraz większym stopniu na środowisko i zdrowie mieszkańców co

spowodowane jest wzrostem liczby środków transportu. Liczba pojazdów w mieście od 2011 roku

nieprzerwanie wzrasta, dotyczy to zarówno pojazdów osobowych, jak i ciężarowych. Dynamikę zmian liczby

pojazdów w mieście Gorzowie Wielkopolskim przedstawia wykres poniżej:

Rysunek 21 Liczba pojazdów w mie ście w latach 2011 - 2015

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Wg danych GUS w latach 2011 – 2015 liczba pojazdów samochodowych i ciągników wzrosła o 10 739

sztuki. Natomiast liczba pojazdów osobowych wzrosła o 8 753 sztuki, a ciężarowych o 852 sztuki.

Linie tramwajowe

Nieliczne tereny zagrożone hałasem tramwajowym położone są wzdłuż torowisk przy ul. Gen.

Władysława Sikorskiego, ul. Pomorskiej, ul. Kazimierza Wielkiego i ul. Kostrzyńskiej. Ruch tramwajowy

odbywa się na dwóch trasach, których długość wynosi 12,5 km, z czego większość to trasy dwutorowe

(95%). Tabor składa się z tramwajów: 105N/Na (16 szt.), 6EGTW (10 szt.), 6ZGTW (9 szt.) oraz

z historycznego wagonu Konstal N.

Linie kolejowe

Przez teren miasta przebiegają linie kolejowe o łącznej długości 33 kilometrów. Są to linie

normalnotorowe, niezelektryfikowane i na odcinkach o długości 11 kilometrów dwutorowe. Mają one istotne

znaczenie dla przewozów pasażerskich oraz transportu towarowego dla Gorzowa Wielkopolskiego

i obszarów przyległych. Najważniejsza linia 203 relacji Krzyż-Kostrzyn, biegnąca ze wschodu na zachód, po

północnym brzegu rzeki Warty. Jest to linia pierwszorzędna i dwutorowa. Ruch dobowy pociągów na tej linii


46

jest następujący:

• 2 pociągi pośpieszne,

• 23 pociągi osobowe,

• 9 pociągów towarowych.

Ze stacji Gorzów Główny, poprzez most na Warcie i na Kanale Ulgi, odchodzi linia 367: Gorzów Wielkopolski

– Zbąszynek. Linia ta jest linią pierwszorzędną i jednotorową.

Tereny przemysłowe

Gorzów Wielkopolski jest największym ośrodkiem przemysłowym w województwie z rozwiniętym

przemysłem chemicznym, elektronicznym, energetycznym, farmaceutycznym, lekkim, maszynowym,

metalowym, motoryzacyjnym, spożywczym, włókienniczym. Hałasem przemysłowym zagrożone są

niewielkie tereny zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie kilku zakładów przemysłowych i usługowych.

Główne źródła hałasu przemysłowego: ruch pojazdów po terenach zakładów, wentylatory i linie produkcyjne,

w przypadku zajezdni MPK wzmożony ruch tramwajów i autobusów.

Dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego opracowano Program ochrony środowiska przed hałasem,

który został przyjęty uchwałą Nr XLVIII/546/2013 Rady Miasta Gorzów Wielkopolski z dnia 24 kwietnia

2013 r. Stanowi to wypełnienie obowiązku wynikającego z art. 119 ust. 1, ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r.

Prawo ochrony środowiska. Uchwalony Program zgodnie z obowiązującym prawem prezentuje kierunki

działań i proponowane rozwiązania w celu ograniczenia nadmiernego poziomu hałasu pochodzącego z

głównych jego źródeł. Zawiera zapisy zmierzające do poprawy klimatu akustycznego miasta, w tym do

nadzorowania przestrzegania standardów akustycznych przez zarządzających drogami, liniami

tramwajowymi i kolejowymi, zakładami przemysłowymi oraz przez inne podmioty odpowiedzialne za emisję

hałasu do środowiska. Merytoryczną podstawą opracowania programu jest wykonana w 2012 r. mapa

akustyczna Gorzowa Wielkopolskiego przedstawiająca diagnozę stanu środowiska akustycznego miasta i jej

aktualizacja z października 2012 r.

Tereny podlegaj ące ochronie przed hałasem

Na terenie Gorzowa Wielkopolskiego znajdują się tereny, które podlegają ochronie ze względu na

hałas. Obszary te zostały zidentyfikowane na mapie wrażliwości hałasowej wykonanej podczas realizacji

mapy akustycznej Gorzowa Wielkopolskiego. Przedstawia ona rozkład dopuszczalnych poziomów hałasu,

w zależności od sposobu zagospodarowania terenu i jego funkcji, z odniesieniem do miejscowego planu

zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku, do innych dokumentów planistycznych,

w tym do opracowań ekofizjograficznych lub studium zagospodarowania przestrzennego. Tereny chronione

zajmują ponad 1/3 powierzchni miasta. Terenami podlegającymi ochronie akustycznej są:

• tereny zabudowy jednorodzinnej,

• tereny zabudowy wielorodzinnej,

• tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej,

• tereny strefy śródmiejskiej,


47

• tereny związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży (szkoły, internaty, przedszkola,

żłobki),

• tereny szpitali w miastach, tereny domów opieki,

• tereny rekreacyjno-wypoczynkowe (ogrody działkowe, parki).

Na podstawie wykonanej mapy akustycznej Gorzowa Wielkopolskiego, w szczególności map terenów

zagrożonych hałasem zidentyfikowano źródła, które powodują przekroczenia dopuszczalnych poziomów

hałasu w środowisku na terenach chronionych. W tabeli poniżej przestawiono wielkość terenów

i ich narażenie na przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu drogowego, tramwajowego, kolejowego

i przemysłowego.

Tabela 10 Rodzaj i wielko ść terenów nara żonych na ponadnormatywny hałas

Lp Rodzaj obszaru

Wielko ść

obszaru

[km 2]

Wielko ść obszaru z przekroczeniami [km 2]

Hałas drogowy Hałas tramwajowy Hałas kolejowy Hałas przemysłowy

LDWN LN LDWN LN LDWN LN LDWN LN

1 Tereny zabudowy

mieszkaniowej jednorodzinnej

8,91 0,28999 0,05568 0,00764 0,00223 0,00311 0,00135 0,00785 0,01331

2

Tereny zabudowy związanej ze stałym lub

czasowym pobytem dzieci i młodzieży

0,66 0,03285 0,00678 0,00001 - - - 0,00053 -

3 Tereny szpitali w miastach

0,30 0,00539 0,00032 - - - - 0,00153 0,00358

4

Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i

zamieszkania zbiorowego

3,23 0,04825 0,03322 - - - - 0,00115 -

5 Tereny zabudowy zagrodowej 2,36 0,00955 0,00915 - - 0,00001 0,00018 - -

6 Tereny rekreacyjno-

wypoczynkowe 12,34 0,05301 0,04825 - - - 0,00005 0,00610 0,00352

7 Tereny mieszkaniowo-usługowe 2,24 0,12786 0,13539 - - 0,0000

* 0,0000

* 0,00118 0,00075

8 Tereny w strefie śródmiejskiej

1,13 0,03463 0,00127 0,00077 - 0,00018 - 0,00094 -

RAZEM 31,17 0,60153 0,29006 0,00842 0,00223 0,00330 0,00158 0,01928 0,02116

* wartości zerowe wynikają z zaokrąglenia liczb do 5 miejsc po przecinku

Źródło: Program Ochrony Środowiska przed hałasem dla Gorzowa Wielkopolskiego (2013 r.)

Tereny zagrożone hałasem drogowym położone są wzdłuż:

- drogi krajowej Nr 3 (E65) – ul. Poznańskiej, ul. Sulęcińskiej;

- drogi krajowej Nr 22 – ul. Podmiejskiej, Trasy Nadwarciańskiej;

- drogi wojewódzkiej Nr 151 – ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego;

- drogi wojewódzkiej Nr 130 – Alei Konstytucji 3 Maja, ul. Myśliborskiej, ul. Szczecińskiej;

- drogi wojewódzkiej Nr 132 – ul. Kostrzyńskiej;

- pozostałych dróg w mieście np.: ul. Pomorskiej, ul. Kazimierza Wielkiego, ul. Kobylogórskiej.


48

Hałas ten powodowany jest dźwiękiem generowanym przez poruszające się pojazdy i hałasem

powstającym na styku opony z nawierzchnią drogową. Na poziom hałasu w otoczeniu ww. tras

komunikacyjnych ma wpływ:

- liczba pojazdów przejeżdżających w jednostce czasu, w tym udział pojazdów ciężkich w strukturze

ruchu,

- rodzaj samochodów i ich stan techniczny,

- rodzaj, jakość i stan nawierzchni dróg,

- zmienność ruchu wymuszona przez jego określoną organizację (np. obowiązujące ograniczenia

prędkości),

- rzeczywista prędkość potoku ruchu.

Tereny zagrożone hałasem tramwajowym zlokalizowane są na niewielkich odcinkach wzdłuż torowisk

tramwajowych. Na przekroczenia hałasu szynowego wpływa:

- rodzaj taboru,

- konstrukcja i stopień zużycia szyn,

- rodzaj podłoża i konstrukcja podkładów,

- parametry ruchu (szczególnie prędkość),

- długość składów.

Tereny zagrożone hałasem przemysłowym znajdują się w sąsiedztwie zakładów produkcyjnych

i usługowych.

Znikomy zakres przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu dotyczy ruchu kolejowego w Gorzowie

Wielkopolskim, przekroczenia występują wzdłuż linii 203 relacji Krzyż-Kostrzyn.


Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2012 - 2015 w zakresie

zagro żenia hałasem

W poprzednim Programie Ochrony Środowiska zaplanowano dwa zadania na lata 2014 – 2015

z zakresu ograniczania hałasu: opracowanie mapy akustycznej oraz montaż ekranów akustycznych przy

głównych trasach komunikacyjnych. Mapę akustyczną wraz z jej aktualizacją udało się wykonać pod koniec

roku 2012 r., natomiast zadanie drugie realizowane jest w sposób ciągły.

W roku 2012 uchwalono Program ochrony środowiska przed hałasem dla Gorzowa Wielkopolskiego,

w którym wyznaczono kierunki działań ograniczające hałas drogowy, szynowy i przemysłowy. Założeniem

pierwszego Programu ochrony środowiska przed hałasem jest obniżenie liczby osób narażonych na

ponadnormatywny hałas w ramach realizacji niezbędnych dla miasta zadań inwestycyjnych

i organizacyjnych. Miasto realizuje na swoim terenie szereg działań, które mają na celu poprawę

infrastruktury drogowej i tramwajowej. W roku 2014 zostały uchwalone 2 miejscowe plany

zagospodarowania przestrzennego zawierające zapisy odnoszące się do dopuszczalnych poziomów hałasu:


49

• Uchwała Nr LXXIV/799/2014 Rady Miasta Gorzowa Wlkp. z dnia 29 września 2014 r.

w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta

Gorzowa Wielkopolskiego obszaru położonego pomiędzy Al. 11 Listopada a rzeką Wartą,

• Uchwała Nr IV/20/2014 Rady Miasta Gorzowa Wielkopolskiego z dnia 30 grudnia 2014 r.

w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta

Gorzowa Wielkopolskiego obszaru położonego pomiędzy drogą ekspresową S-3,

ul. Sulęcińską i południową granicą miasta.

W tabeli poniżej przedstawiono efekty realizacji zarówno zadań inwestycyjnych, które zawarto

w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą

na lata 2012 – 2015 jak i Raporcie z Programu ochrony środowiska przed hałasem 2013 -2014:

Tabela 11. Efekty realizacji zada ń z lat 2014-2015 zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2 011 z perspektyw ą na lata 2012-2015, Raporcie z Programu ochrony środowiska przed hałasem 2013 -2014 w zakresie zagro żenia hałasem Lp. Cel Zrealizowane zadania Efekt ekologiczny

1

Zmniejszenie narażenia mieszkańców miasta na

ponadnormatywny poziom hałasu

Ekrany akustyczne przy głównych trasach komunikacyjnych

W trakcie realizacji

2 Opracowanie mapy akustycznej Zrealizowano - opis stanu akustycznego

środowiska umożliwił wyznaczenie wolnych od zanieczyszczeń obszarów

3

Wymiana nawierzchni na nawierzchnię o dobrych parametrach akustycznych w ramach

planowanej inwestycji: Przebudowa ulicy Karola Marcinkowskiego [ odcinek od ul. Myśliborskiej do ul. Jana Matejki (Alejki) ]. Długość: ok.147 m

W 2013 roku w ramach zadania Przebudowa ul. Marcinkowskiego od ul. Myśliborskiej do ul.

Matejki (Alejki) I etap (dokumentacja) przygotowano dokumentację projektową na

realizację inwestycji

4 Ograniczenie prędkości - ul. Kazimierza Wielkiego, ul. Siedlicka, ul. Fabryczna

Obowiązuje ograniczenie prędkości ruchu do 40 km/h

5 Ograniczenie prędkości - ul. Głowackiego Wprowadzono ograniczenie prędkości do 30 km/h na części ulicy w okolicy przedszkola

6

Odciążenie ul. Poznańskiej poprzez skierowanie ruchu tranzytowego na S3 w momencie

ukończenie odcinka drogi ekspresowej S3 Gorzów Wlkp. – Międzyrzecz

Oddany do użytku 15 maja 2014 r.

7

Ograniczenie prędkości ruchu (proponowana strefa uspokojonego ruchu). Wymiana nawierzchni o dobrych parametrach

akustycznych na ul. Marii Skłodowskiej-Curie, Długość ok. 170 m

ul. Żeromskiego – wprowadzone ograniczenie prędkości do 30 km/h

8


realizacji inwestycji: Przebudowa ul. Władysława Jagiełły (odcinek od ul. Jarosława

Dąbrowskiego do ul. Franciszka Walczaka). Długość ok. 442 m

Zrealizowano w 2015 r.

9


realizacji inwestycji: Przebudowa ulicy Kobylogórskiej. Długość : ok.1845 m

W 2014 roku, kontynuowano realizację etapu I. Przebudowano ulicę Kobylogórską na odcinku o

długości 542 m tj. od skrzyżowania z ul. Zagrodową do skrzyżowania z ul. Strażacką i

Wylotową. Wykonano m.in. budowę nowej konstrukcji jezdni o nawierzchni z mieszanki SMA,

budowę chodnika i ciągu pieszorowerowego. W 2015 roku, będzie przygotowywana dokumentacja projektowa na realizację inwestycji w II etapie tj.

od ul. Krótkiej do Kanału Ulgi.


50

Lp. Cel Zrealizowane zadania Efekt ekologiczny

10


realizacji inwestycji: Budowa i przebudowa ulicy i torowiska ul. Kostrzyńska i Al.11-Listopada (

odcinek od Placu Słonecznego do węzła)

W ramach zadania I etapu przebudowy ulicy Kostrzyńskiej przygotowano dokumentację

projektową na realizację inwestycji

11

Wymiana nawierzchni na nawierzchnię o dobrych parametrach akustycznych w ramach realizacji inwestycji: Przebudowa ul. J. Dekerta (odcinek od ul. Kardynała J. Wyszyńskiego do

ul. A. Czartoryskiego). Długość ok. 890 m

W roku 2014 w ramach zadania Budowa parkingów przy szpitalu wraz z przebudową ulicy

Dekerta wykonano przebudowę istniejącej ulicy na odcinku od skrzyżowania z ul. A. Czartoryskiego

do ul. J. Wyszyńskiego na długości ok. 930m. Zakres przebudowy obejmował wykonanie nowej konstrukcji jezdni wraz z nawierzchnią asfaltową,

zjazdy i budowę chodnika, ścieżki rowerowej, budowę 249 miejsc parkingowych

12


realizacji inwestycji: Przebudowa ul. Dobrej (odcinek od ul. Artylerzystów do ul. Myśliborskiej). Długość ok. 1820 m

W ramach zadania Przebudowa ulicy Dobrej II etap przygotowano dokumentację projektową na realizację inwestycji. W roku 2015 zaplanowano przebudowę ulicy Dobrej na odcinku o długości 1324 m od skrzyżowania z ul. Artylerzystów do

skrzyżowania z ul. Folwarczną.

13


realizacji inwestycji: Przebudowa ul. Czereśniowej (odcinek od hali sportowej do ul.

J. Piłsudskiego). Długość ok. 580m

Realizacja w 2015 r.

14 Modernizacja torowiska: Torowisko w ul. W.

Sikorskiego od ul. E. Jancarza do ul. Dworcowej. Długość ok. 350m

Remont pojedynczego torowiska na dł. ok. 60 m 2014 r.

15 Modernizacja torowiska: Torowisko w ul. W.

Sikorskiego od ul. Dworcowej do ul. B. Chrobrego. Długość ok. 640 m

Remont pojedynczego torowiska na dł. ok. 60 m 2014 r.

16 działania promujące korzystanie z miejskich środków transportu (MZK)

Realizowane w sposób ciągły

17 Ograniczony ruch pojazdów- Osiedle Piaski – ul.

Błotna, Kazimierza Wielkiego, Puszkina, Dowbora Muśnickiego.

Wprowadzono zakaz wjazdu pojazdów ciężarowych (3,5 oraz 7t). Zakaz nie dotyczy

autobusów i służb miejskich.

18

Pod koniec 2014 r. opracowano koncepcję programowo - przestrzenną rozwoju tras

rowerowych Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Gorzowa Wlkp. Miasto obecnie pracuje nad koncepcją EuroVelo – Realizacja w

ramach przebudowy dróg, ZIT (2015-2020) i EuroVelo (2015-2020).

W trakcie realizacji

Źródło: „Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzów Wielkopolski na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012-2015, Raport z Programu ochrony środowiska przed hałasem 2013 -2014 Realizacja zadań ujętych w Programie przyczyniła się do poprawy klimatu akustycznego w Gorzowie

Wielkopolskim. Dalsza realizacja zadań wyznaczonych w Programie zakłada osiągnięcie zakładanych

rezultatów zmniejszenia liczby mieszkańców narażonych na ponadnormatywny hałas o ok. 25% do roku

2019.

4.3.3. Analiza SWOT

Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów miasta Gorzowa

Wielkopolskiego w kwestii zagrożenia hałasem. Na jej podstawie wyznaczono główny problem w obszarze

zagrożenia hałasem i zaplanowano cele i zadania dla miasta na lata 2016 -2020.


51

Tabela 12. Analiza SWOT – obszar interwencji: Zagro żenie hałasem


• planowanie systemu rozwoju sieci transportu w mieście z uwzględnieniem m.in. emisji hałasu do środowiska,

• stworzenie zintegrowanego systemu kierowania ruchem ulicznym,

• wyeliminowanie ruchu tranzytowego z obszaru miasta, w tym: budowa obwodnic zewnętrznych i wewnętrznych, • ograniczanie prędkości ruchu pojazdów na terenach chronionych akustycznie,

• tworzenie stref z zakazem lub ograniczeniem ruchu pojazdów osobowych i/lub ciężarowych w centrum miasta,

• tworzenie stref uspokojonego ruchu na terenie osiedli mieszkaniowych

• budowa ekranów akustycznych, • utrzymywanie w należytym stanie technicznym

nawierzchni drogowych, • zakaz stosowania nawierzchni o podwyższonej

hałaśliwości na terenach chronionych, • stosowanie nawierzchni o dobrych parametrach

akustycznych • wdrażanie rozwiązań usprawniających

funkcjonowanie komunikacji zbiorowej w obszarze śródmieścia,

• stworzenie systemu parkingów na obrzeżach centrum,

• rozwój alternatywnych form komunikacji w mieście,

• uwzględnianie wyników mapy akustycznej i założeń Programu w zmianach organizacji ruchu w mieście.

• bliskość źródeł hałasu w stosunku do

zabudowy mieszkaniowej

• obecność zakładów przemysłowych

niespełniających standardów jakości

środowiska pod względem hałasu

SZANSE ZAGROŻENIA

• uwzględnianie wyników mapy akustycznej w kształtowaniu przestrzeni miejskiej, w szczególności w zakresie planowania przestrzennego

• Wprowadzanie w trakcie remontów dróg nowoczesnych nawierzchni obniżających hałas

• Podczas remontów dróg stosowanie sprzętu odpowiadającego wymogom dotyczącym emisji hałasu

• Wyprowadzenie ruchu tranzytowego z centrum miasta

• kontrole na terenach zakładów, które powodują przekroczenia wskaźnika LDWN i LN

• Edukacja ekologiczna mieszkańców

• Wzrost liczby środków transportu • Wzrost zapotrzebowania na transport • Wysokie koszty realizacji inwestycji


52

Mocną stroną miasta Gorzowa Wielkopolskiego było opracowanie mapy akustycznej oraz programu

naprawczego jakim jest program ochrony środowiska przed hałasem dla terenów, na których poziom hałasu

przekracza poziom dopuszczalny. Mapa akustyczna charakteryzuje bowiem klimat akustyczny Gorzowa

w sposób globalny. Obrazuje zagrożenie środowiska hałasem pochodzącym od różnych typów źródeł hałasu

tj.: drogowego, tramwajowego, kolejowego i przemysłowego. Hałas komunikacyjny stanowi główne źródło

zanieczyszczenia hałasem, może być jednak redukowany m.in. dzięki zastosowaniu nowoczesnych

nawierzchni obniżających hałas, wdrażaniu rozwiązań usprawniających funkcjonowanie komunikacji

zbiorowej w obszarze śródmieścia czy stworzeniu systemu parkingów na obrzeżach centrum. Realizacja

zadań Programu w zakresie hałasu drogowego spowoduje zmniejszenie liczby ludzi narażonych na

ponadnormatywny hałas we wszystkich poziomach przekroczeń.

4.4. Pola elektromagnetyczne


Zanieczyszczenie środowiska promieniowaniem elektromagnetycznym (PEM) od lat wzbudza obawy

społeczeństwa. Działanie PEM na człowieka jest nieszkodliwe, dopóki jego skutki mieszczą się w granicach

wyznaczonych przez zdolności adaptacyjne organizmu. Natomiast może być szkodliwe po przekroczeniu

tych granic.

Podstawowe sztuczne źródła promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego w środowisku to:

− elektroenergetyczne linie napowietrzne wysokiego napięcia,

− stacje radiowe i telewizyjne,

− łączność radiowa, w tym CB radio, radiotelefony i telefonia komórkowa,

− stacje radiolokacyjne i radionawigacyjne,

− stacje transformatorowe,

− sprzęt gospodarstwa domowego i powszechnego użytku oraz instalacje elektryczne.

Podstawowe regulacje prawne dotyczące ochrony przed polami elektromagnetycznymi zawiera

ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska. Ustawa ta definiuje pola elektromagnetyczne

jako pola elektryczne i magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz,

a ochrona przed nimi polega na utrzymaniu poziomów tych pól poniżej wartości dopuszczalnych lub co

najmniej na tych poziomach, a także zmniejszanie poziomów co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one

dotrzymane. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych

poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów

(Dz. U. z 2003 r., Nr 192 poz. 1883) określa dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku,

zróżnicowane dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz miejsc dostępnych dla

ludności, a także zakresy częstotliwości promieniowania, dla których określa się parametry fizyczne,

charakteryzujące oddziaływanie pól na środowisko. Dla terenów mieszkaniowych wartość dopuszczalna

składowej elektrycznej wynosi 1kV/m, składowa magnetyczna dla częstotliwości 50 Hz wynosi 60 A/m. Dla

miejsc dostępnych dla ludności wartość dopuszczalna składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego

wynosi 10 kV/m, a składowej magnetycznej, dla częstotliwości 50 Hz, wynosi 60 A/m.


53

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r., Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 672

z późn. zm.) okresowe badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku prowadzi wojewódzki

inspektor ochrony środowiska. Jednocześnie zgodnie z art. 124 wojewódzki inspektor ochrony środowiska

prowadzi, aktualizowany corocznie, rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono

przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku.

Począwszy od roku 2008 monitoring pól elektromagnetycznych (PEM) realizowany jest w oparciu

o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu

i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U.

z 2007 r., Nr 221, poz. 1645), które określa zakres i sposób prowadzenia przez wojewódzkich inspektorów

ochrony środowiska badań poziomów pól elektromagnetycznych.

W 2015 roku dokonano pomiaru poziomów pól elektromagnetycznych w 45 punktach pomiarowych na

obszarze województwa lubuskiego, na terenach miast powyżej 50 tys. mieszkańców, pozostałych miast

i terenów wiejskich. Na każdym z wymienionych obszarów badawczych ustalono po 15 punktów

pomiarowych, zlokalizowanych w miejscach dostępnych dla ludności (zgodnie z definicją zawartą w art. 124

ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska). Przeprowadzone badania stanowią kolejny, trzyletni cykl

monitoringowy, w którym powtórzono pomiary dla tych samych lokalizacji, co w latach 2009 oraz 2012.

Lokalizację punktów monitoringu i wyniki badań PEM w roku 2015 w zestawieniu z wynikami z lat 2009

i 2012 przedstawiono poniżej:

Tabela 13 Lokalizacja punktów pomiarowych oraz wyni ki bada ń poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku na obszarze miasta Gorzowa Wielkopolskieg o w latach 2009, 2012 i 2015

Lp. Współrz ędne geograficzne

punktu Lokalizacja Wyniki pomiarów [V/m]*

długo ść szeroko ść 2009 2012 2015

1 15°12´43,50´´ 52°43´56,10´´

Gorzów Wlkp. ul. Sportowa

0,37 0,78 0,44

2 15°14´35,40´´ 52°44´53,90´´ Gorzów Wlkp. ul. Wróblewskiego

0,63 1,16 1,0

3 15°15´53,20´´ 52°45´41,00´´ Gorzów Wlkp. ul. Szarych Szeregów 1,04 1,58 0,86

4 15°12´46,80´´ 52°44´12,70´´ Gorzów Wlkp. ul. Dunikowskiego

1,74 2,00 2,48

5 15°14´36,90´´ 52°45´20,50´´ Gorzów Wlkp. ul. Szwoleżerów 0,51 0,64 0,52

6 15°13´47,80´´ 52°43´49,90´´ Gorzów Wlkp. ul. Sikorskiego

0,94 1,00 1,79

7 15°13´58,20´´ 52°44´21,30´´ Gorzów Wlkp. ul. Mieszka I 0,44 0,52 <0,4

8 15°13´10,20´´ 52°44´22,70´´ Gorzów Wlkp. ul. Kochanowskiego

0,07 0,77 1,86

* Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego dla zakresu częstotliwości co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz uzyskanych dla punktu pomiarowego. Źródło: Wyniki pomiarów monitoringu pól elektromagnetycznych na terenie województwa lubuskiego w 2015 r., WIOŚ

W żadnym z wymienionych punktów pomiarowych zarówno w roku 2015 jak i poprzednich latach, nie

stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Zmierzone wartości

promieniowania elektromagnetycznego w 2015 roku wahały się w granicach: <0,4 do 2,48 [V/m]. Zgodnie


54

z rozporządzeniem Ministra Środowiska (Dz. U. z dnia 14 listopada 2003 r., Nr 192, poz. 1883) wartości

skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego dla zakresu częstotliwości od

3 MHz do 300 GHz (dla miejsc dostępnych dla ludności) nie powinny przekroczyć 7 [V/m].

Rysunek 22 Lokalizacja punktów pomiarowych monitori ngu pól elektromagnetycznych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego w latach 2009, 2012 i 2015

Źródło: Wyniki pomiarów monitoringu pól elektromagnetycznych na terenie województwa lubuskiego w 2015 r., WIOŚ


Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011 - 2015

w zakresie pól elektromagnetycznych

Badania monitoringowe Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska prowadzone w Gorzowie

Wielkopolskim w latach 2009, 2012 i 2015 nie wykazały przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól

elektromagnetycznych. Wartość natężenia składowej elektrycznej pola była wielokrotnie mniejsza od

dopuszczalnej i utrzymuje się ona na stałym poziomie już od kilku lat.

W poprzednim Programie Ochrony Środowiska zaplanowano działania polegające na:

- analizie wpływu na środowisko nowych obiektów emitujących promieniowanie elektromagnetyczne (na

etapie wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i pozwoleń na budowę),

- zobowiązywanie inwestorów do pomiaru emitowanego promieniowania elektromagnetycznego

i ewentualnego ograniczenia jego uciążliwości,

- prowadzenie badań pól elektromagnetycznych,

- uwzględnienie w planach zagospodarowania przestrzennego zagadnienia pól elektromagnetycznych.

Trudno jednak jednoznacznie określić stopień realizacji tych zadań, ponieważ dotyczyły one

działalności będącej w ramach działalności statutowej urzędów. Urząd Miasta w Gorzowie Wielkopolskim

przy opracowywaniu mpzp, określa szczególne wymagania wobec środowiska, również w zakresie źródeł


55

pól elektromagnetycznych, ponadto prowadzona jest w sposób ciągły ewidencja źródeł wytwarzających pola

elektromagnetyczne. Odnosząc wyniki badań z roku 2015 do wykonanych w latach 2009 i 2012 można

zauważyć, iż blisko połowa zmierzonych wartości oscyluje na podobnym poziomie lub jest na tyle niska, że

nie da się ich ze sobą porównać (wartości nie przekraczają poziomów oznaczalności sond pomiarowych).

W 3 punktach widoczna jest wyraźna tendencja wzrostowa w stosunku do 2009 r., natomiast w 2 punktach

zmierzone wartości były najwyższe w 2012 a w latach 2009 i 2015 uzyskane wyniki były na niższym

poziomie, w pozostałych 3 punktach zmierzone wartości były najwyższe w 2012 po czym spadły w 2015 r.

jednak nie tak nisko jak w 2009 r. Wyniki tych badań nie są jednoznaczne stąd trudno określić efekt

ekologiczny w tym zakresie.

4.4.3. Analiza SWOT


Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie pól elektromagnetycznych. Na jej podstawie zaplanowano zadania dla

miasta na lata 2016 - 2020.

Tabela 14. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Pola elektromagnetyczne


• Brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów natężenia pola elektromagnetycznego na obszarze miasta Gorzowa Wielkopolskiego

• Najwyższą odnotowaną wartość w województwie lubuskim wykazał pomiar w punkcie zlokalizowanym w Gorzowie Wlkp. przy ul. Dunikowskiego,

• Lokalizacja bazowych stacji telefonii komórkowej w mieście,

• duża liczba napowietrznych linii elektroenergetycznych

SZANSE ZAGROŻENIA

• Brak planów budowy nowych, dużych źródeł energii na terenie miasta

• W porównaniu do roku 2009 i 2012, w roku 2015 na terenie miasta zagrożenie od pól elektromagnetycznych nie uległo znacznemu zwiększeniu

• Plany rozbudowy, podniesienia sprawności technicznej źródeł i sieci przesyłowych oraz ich dostosowania do norm europejskich i wymagań ekologicznych

• Możliwość powstania nowych źródeł promieniowania elektromagnetycznego,

• Wystąpienie poważnych awarii • Niska świadomość społeczna o zagrożeniu

polami elektromagnetycznymi

źródło: Opracowanie własne

Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego nie występują poważne zagrożenia w zakresie pól

elektromagnetycznych. Pewnym niebezpieczeństwem jest wzrost poziomów pól elektromagnetycznych

w niektórych punktach pomiarowych na terenie miasta w porównaniu z poprzednimi latami, nie przekraczają


56

one jednak dopuszczalnych wartości. W chwili obecnej nie ma także planów budowy nowych, dużych źródeł

energii na terenie całego województwa, które mogłyby spowodować istotny wzrost poziomów pól

elektromagnetycznych.

4.5. Gospodarowanie wodami

Omawiany obszar administrowany jest przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu,

obejmujący swoim zasięgiem region wodny Warty. Korzystanie z wód występujących na terenie miasta musi

przebiegać zgodnie z ustaleniami Planu Gospodarowania Wodami na Obszarze Dorzecza Odry z dnia

22 lutego 2011 roku oraz z rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej

w Poznaniu z dnia 2 kwietnia 2014 r. w sprawie warunków korzystania z wód regionu wodnego Warty.

Wprowadzenie rozporządzenia ma na celu osiągnięcie dobrego stanu lub potencjału wód. Zawiera ono

wymagania w zakresie jakości wód powierzchniowych, ciągłości morfologicznej cieków, wymagania

odnośnie poborów wód podziemnych oraz zachowania przepływu nienaruszalnego. Wymagania te

ukierunkowane są na spełnienie celów środowiskowych zapisanych w Planie gospodarowania wodami dla

jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych.


Wody powierzchniowe

Gorzów Wielkopolski położony jest w dorzeczu rzeki Odry, w dolnym odcinku rzeki Warty, która

w odległości ok. 50 km od miasta uchodzi do Odry. Na terenie miasta wyróżniono trzy strefy hydrograficzne:

strefę doliny rzeki Warty, która jest osią hydrograficzną obszaru, strefę wysoczyznową i strefę równiny

sandrowej. Różnice stanów wód rzeki Warty w ciągu roku wynoszą 180 – 250 cm. Różnice między stanami

ekstremalnymi wynoszą prawie 6,0 m. Rzeka wylewa przy bardzo wysokich stanach (ponad 500 cm).

Obszar zalewowy jest ograniczony ciągami wałów przeciwpowodziowych, a Kanał Ulgi pozwala na

skierowanie części wysokich wód poza granice miasta.

Powierzchnia zlewni rzeki Warty do wodowskazu w Gorzowie Wielkopolskim wynosi 52 800 km2, co

stanowi 97% całości zlewni. Długość odcinka rzeki w granicach miasta wynosi około 10 km. Dzięki dobrej

przepuszczalności osadów dolinnych rzeka posiada bezpośrednie związki hydrauliczne z poziomem wód

gruntowych w obrębie tarasów rzecznych. Na obszarze doliny rzeki występują starorzecza, obszary

podmokłe oraz liczne systemy rowów melioracyjnych. Warta należy do rzek typowo nizinnych o

równomiernym, niewielkim spadku zwierciadła wody. Na terenie miasta jedynym dopływem rzeki Warty jest

rzeka Kłodawka (27,3 km), wypływająca z jeziora Karskie Wielkie. Obszar zlewni tej rzeki znajduje się w

obrębie osadów piaszczysto-żwirowych (ok. 80% powierzchni), utworzonych w czasie ostatniego

zlodowacenia, a ważniejszymi jej dopływami są Srebrna i Marwica. Dolną część zlewni, od Gorzowa do

Różanek i Wojcieszyc, pokrywają piaski akumulacji lodowcowej z głazami na glinach zwałowych.

Powierzchnia zlewni wynosi 324,5 km2. Ponadto w rejonie miasta istnieją liczne niewielkiej długości

bezimienne cieki w rozcięciach erozyjnych prawobrzeżnej krawędzi, odprowadzające wody bezpośrednio do

Warty.


57

Teren miasta Gorzowa Wielkopolskiego należy do czterech jednolitych części wód powierzchniowych

rzecznych (JCWP):

• PLRW 60001718929 – Kłodawka

• PLRW 6000211899 – Warta od Noteci do Ujścia

• PLRW 600017189619 - Kanał Postomki do Lubniewki

• PLRW 6000018949 - Maszówek (Kanał Maszówek)

Wszystkie jednolite części wód powierzchniowych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego zostały

przedstawione na rycinie poniżej oraz szczegółowo scharakteryzowane w tabeli 15.

Rysunek 23 Jednolite cz ęści wód powierzchniowych na terenie miasta Gorzowa W ielkopolskiego

Żródło: http://geoportal.kzgw.gov.pl/imap/

Tabela 15. Charakterystyka jednolitej cz ęści wód powierzchniowych

Jednolita Cz ęść Wód Powierzchniowych RZEKI

Status Długo ść

JCWP [km] Ocena Stanu

Ocena Ryzyka Nieosi ągni ęcia

Celów Środowiskowych

Nazwa JCWP Europejski Kod

JCWP

Kłodawka PLRW 60001718929 Silnie

zmieniona 103,32 Umiarkowany Zagrożona

Warta od Noteci do Ujścia

PLRW 6000211899 Silnie

zmieniona 68,49 Słaby Zagrożona

Kanał Postomki do Lubniewki PLRW 600017189619

Silnie zmieniona

61,27 Umiarkowany Zagrożona


58

Jednolita Cz ęść Wód Powierzchniowych RZEKI

Status Długo ść

JCWP [km] Ocena Stanu

Ocena Ryzyka Nieosi ągni ęcia

Maszówek (Kanał Maszówek)

PLRW 6000018949 Sztuczna 40,69 Umiarkowany Zagrożona

Źródło: Program wodno – środowiskowy kraju, Załącznik 1, KZGW, Warszawa 2010

Trzy jednolite części wód powierzchniowych występujące na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego

posiadają status silnie zmienionej części wód, Maszówek to kanał sztuczny. Ich ogólny stan oceniono jako

umiarkowany, Warta od Noteci do Ujścia słaby oraz oceniono, że są zagrożone nieosiągnięciem celów

środowiskowych. Stan jednolitych części wód na tle regionu wodnego Warty przedstawiono na rycinie

poniżej:

Rysunek 24 Ocena stanu jednolitych cz ęści wód płyn ących w regionie wodnym Warty

Żródło: RZGW w Poznaniu


59

Wody podziemne

Gorzów Wielkopolski według podziału regionalnego zwykłych wód podziemnych Polski (Paczyński

red., 1993, 1995) położony jest na terenie makroregionu północno-zachodniego, na styku regionów

V – pomorskiego i VI – wielkopolskiego, przy czym południowa część miasta znajduje się w subregionie

VII – pradoliny toruńsko-eberswaldzkiej. W ramach tego podziału Gorzów Wielkopolski znajduje się

w obszarze bilansowym XVIII – Dolnej Warty. Według regionalizacji obowiązującej od 2004 r., opartej na

strukturach jednolitych części wód podziemnych (JCWPd), integrującej zagadnienia gospodarowania

wodami podziemnymi i warunków hydrogeologicznych jako podstawowych elementów wdrażania i realizacji

Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW), wprowadzanej w ramach polityki środowiskowej Unii Europejskiej,

rejon ten położony jest w obrębie JCWPd 26 i 35:

• PLGW 650035 – powierzchnia 663,54 km2, jednowarstwowa, średnia grubość 20-70 m, średnia

głębokość <100 m, ocena stanu ilościowego i chemicznego – dobry, ocena zagrożenia

nieosiągnięcia dobrego stanu ilościowego i chemicznego – niezagrożona;

• PLGW 650026 - powierzchnia 515,42 km2, jednowarstwowa, średnia grubość 10-60 m, średnia

głębokość 5-20 m, 20-50 m, ocena stanu ilościowego – dobry, ocena stanu chemicznego – słaby,

ocena zagrożenia nieosiągnięcia dobrego stanu ilościowego – niezagrożona i ocena zagrożenia

nieosiągnięcia dobrego stanu chemicznego – zagrożona.

Rysunek 25 Podział na jednolite cz ęści wód podziemnych (JCWPd) w regionie wodnym Warty

Źródło: RZGW w Poznaniu


60

Na terenie miasta i w jego pobliżu został wydzielony jeden Główny Zbiornik Wód Podziemnych GZWP

nr 137 – Pradolina Toruń-Eberswalde (Warta) w utworach dolinnych. Struktura ta znajduje się w południowej

części miasta, o niskim stopniu urbanizacji, i zajmuje niemal połowę jego powierzchni. Ze względu na

występowanie warstwy wodonośnej o swobodnym zwierciadle, pozbawionej izolacji, jest obszarem

szczególnie narażonym na możliwość bezpośredniego zanieczyszczenia. Zbiornik jest bardzo zasobny,

przewodność wynosi od 300 do ponad 1500 m2/d (średnio 650 m2/d), miąższości warstwy wodonośnej – od

20 do ponad 50 m. Potencjalne wydajności studni wynoszą od 30 do ponad 120 m3/h. Moduł zasobów

odnawialnych określono na 452 m3/d·km2, a zasobów dyspozycyjnych na 339 m3/d·km2. Pomiędzy wodami

podziemnymi i powierzchniowymi istnieją bardzo dobre kontakty hydrauliczne, co jest korzystne dla infiltracji

brzegowej. W strukturze tej zlokalizowane jest największe, infiltracyjne ujęcie komunalne Gorzowa Wlkp.

Siedlice. Ze względu na brak izolacji obszar w rejonie ujęcia charakteryzuje bardzo wysoki i wysoki stopień

zagrożenia. Dla ujęcia ustanowiona została rozporządzeniem Dyrektora RZGW w Poznaniu z dnia

1 października 2009 r. strefa ochrony ujęcia wody podziemnej (Dz. U. Nr 106, poz. 1415).

Wody podziemne występują i ujmowane są głównie w piaszczysto-żwirowych czwartorzędowych

i lokalnie mioceńskich utworach wodonośnych neogenu Ujęcia plejstoceńskie są rozmieszczone na terenie

całego miasta, natomiast ujęcia mioceńskie tylko w jego części północnej i zachodniej. W czwartorzędowym

piętrze wodonośnym można wyróżnić następujące poziomy wodonośne: poziom wód gruntowych pradoliny,

poziom wód gruntowych na wysoczyźnie oraz poziomy międzyglinowe na wysoczyźnie.

Pierwszym systemem są poziomy gruntowy oraz międzyglinowy górny, związane z płytkim krążeniem

wód w utworach czwartorzędowych. W części południowej miasta jest to fragment pradoliny toruńsko-

eberswaldzkiej, natomiast w rejonie wysoczyzny – struktura dolinna oraz forma sandru kopalnego, lokalnie

przykrytego warstwą glin o zróżnicowanej miąższości. Zasilany jest poprzez infiltrację opadów lub

z lokalnych poziomów gruntowych, a drenowany przez dolinę Kłodawki, w niewielkim stopniu przez lokalne

cieki oraz dolinę Warty. Rzędne zwierciadła wód podziemnych zmieniają się tu od 16 do ponad 50 m.

Drugi system krążenia wód podziemnych związany jest z doliną kopalną Kłodawki. Struktura ta jest

zasilana z infiltracji opadów i przesączania z górnych poziomów wód gruntowych oraz lokalnie z poziomu

mioceńskiego.

Trzeci system przepływu wód podziemnych występuje w utworach wodonośnych miocenu. Ze

względu na zaburzenia glacitektoniczne i nieliczne ujęcia jest on słabo rozpoznany. Jest zasilany lokalnie

w wyniku przesączania się wód z wyżej leżących poziomów wodonośnych. Wody tego poziomu

eksploatowane są jedynie w północnej części miasta, w ujęciu dla szpitala wojewódzkiego.

Podstawę zaopatrzenia miasta w wodę pitną i na potrzeby gospodarcze stanowią trzy ujęcia

komunalne:

• Ujęcie Centralne zlokalizowane w rejonie ulic: Kosynierów Gdyńskich, Roosevelta i Błotnej. Jest

najstarszym obecnie eksploatowanym i jedynym ujęciem znajdującym się w całości na terenie

miasta. Zostało zlokalizowane w dolnym odcinku struktury dolinnej Kłodawki, zbudowanej z utworów

piaszczysto-żwirowych plejstocenu i holocenu;

• Ujęcie Kłodawa znajduje się około 5 km na północ od centrum Gorzowa, poza granicami miasta.

Czynnych jest 7 studni, z których trzy zlokalizowane są w dolinie Kłodawki, trzy – w obrębie starego


61

zbiornika wodnego będącego odnogą Kłodawki, a jedna – w głęboko wciętej dolinie Srebrnej. Ujęcie

zostało uruchomione w latach 60. ubiegłego stulecia.

• Ujęcie infiltracyjne Siedlice zlokalizowane jest w dolinie Warty, na lewym jej brzegu, w rejonie ulic

Żytniej, Zielnej i Wylotowej, w obrębie wsi Ciecierzyce oraz dzielnicy Siedlice. Powstało w 1977 r.

Rysunek 26 Schemat przepływu wód podziemnych w prof ilu pionowym w rejonie Gorzowa

Wielkopolskiego

Źródło: Gorzów Wielkopolski Andrzej Wijura, Grzegorz Lichtarski, Anna Piechówka

Zagro żenia wód podziemnych

W zurbanizowanej części Gorzowa Wielkopolskiego występuje koncentracja obiektów uciążliwych

i potencjalnych ognisk zanieczyszczeń zagrażających jakości ujmowanych wód podziemnych. Występują tu

obiekty o charakterze punktowym, liniowym i obszarowym. Podczas realizacji Mapy hydrogeologicznej Polski

na terenie miasta zinwentaryzowano 58 potencjalnych ognisk zanieczyszczeń. Wszystkie awaryjne studnie

publiczne położone w różnych częściach miasta ze względu na złą jakość wód nie mogą być wykorzystane

do zaopatrzenia ludności. Obszary gdzie brak warstwy izolującej lub gdzie występują nieciągłe, o zmiennej

miąższości warstwy utworów słabo przepuszczalnych, zostały uznane za obszary o bardzo wysokim

i wysokim stopniu zagrożenia jakości wód podziemnych. Dotyczy to trzech jednostek hydrogeologicznych

wydzielonych na terenie miasta (90% obszaru) o typie izolacji „a” i „ab” (wg kryteriów przyjętych przy

realizacji MhP) oraz dwóch jednostek o typie izolacji „b” w części wschodniej. Średni czas pionowej migracji

zanieczyszczeń wynosi tu około 25 lat. W centralnej, prawobrzeżnej części miasta migracji zanieczyszczeń


62

do i w obrębie poziomu plejstoceńskiego sprzyjają duże spadki zwierciadła wód podziemnych w wyniku

drenażu doliny Kłodawki, powiększone przez lej depresyjny ujęcia Centralnego. Poziomy międzyglinowe na

wysoczyźnie, występujące na różnych głębokościach, tworzą struktury połączone hydraulicznie. Jedynie

w północno-zachodniej, słabo zurbanizowanej części miasta (rejon Baczyny) wydzielono niewielki fragment

jednostki o średnim stopniu zagrożenia „bc”. Rejon GZWP nr 137 w południowej części miasta to obszar

o bardzo wysokim i wysokim stopniu zagrożenia. Zbiornik położony w strefie drenażu jest potencjalnym

odbiornikiem zanieczyszczeń i ścieków odprowadzanych do Warty. Ponadto narażony jest na

zanieczyszczenia wynikające z działalności rolnictwa oraz migrację zanieczyszczeń z nieskanalizowanej

części miasta.

Jako ść wód podziemnych

W 2014 r. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, na zlecenie Głównego

Inspektoratu Ochrony Środowiska, wykonał badania jakości wód podziemnych (JCWPd) uznanych za

zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych oraz w celu ustalenia obecności

znaczących i utrzymujących się tendencji wzrostowych stężenia zanieczyszczeń spowodowanych

działalnością człowieka. Na obszarze województwa lubuskiego sieć pomiarowa obejmowała 9 punktów

pomiarowych. We wszystkich punktach próby pobrano dwa razy w roku (w okresie wiosennym i jesiennym).

Badania prowadzono na obszarze 4 powiatów: żarskiego – 1 punkt, żagańskiego – 1 punkt, strzelecko-

drezdeneckiego – 4 punkty i gorzowskiego – 1 punkt, oraz na obszarze miasta Gorzów Wielkopolski –

2 punkty. Badaniami objęto 4 Jednolite Części Wód Podziemnych (JCWPd) o numerach: 36 – 4 punkty, 26 –

3 punkty, 69 – 1 punkt oraz 88 – 1 punkt.

Zakres badań obejmował wskaźniki ogólne: przewodność elektrolityczna w 20 °C, odczyn pH,

temperatura °C, tlen rozpuszczony i ogólny węgiel organiczny (TOC) oraz wskaźniki nieorganiczne: jon

amonowy, antymon, arsen, azotany, azotyny, bar, beryl, bor, chlorki, chrom, cyjanki wolne, cyna, cynk,

fluorki, fosforany, glin, kadm, kobalt, magnez, mangan, miedź, molibden, nikiel, ołów, potas, rtęć, selen,

siarczany, sód, srebro, tal, tytan, uran, wanad, wapń, wodorowęglany, żelazo, fenole.

Ocena jakości wód została wykonana w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia

23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896),

zmienione rozporządzeniem z dnia 21.12.2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód

podziemnych (Dz. U. 2016, poz. 85).

Jakość wody w punktach pomiarowych na terenie Gorzowa Wielkopolskiego

- punkt pomiarowy nr: 1476 - badania wykazały zadawalającą jakość wody (III klasa),

- punkt pomiarowy nr: 539 - stwierdzono niezadowalającą jakość wód (IV klasa).

W odniesieniu do 2013 roku odnotowano poprawę jakości wody w punkcie pomiarowo – kontrolnym nr 539

tj; z klasy V na klasę IV, zlokalizowanym w mieście Gorzów Wielkopolski, na obszarze JCWPd nr 26.

Zagro żenie powodziowe

Zagrożenie powodziowe na obszarze miasta Gorzowa Wielkopolskiego związane jest z rzeką Wartą

i w mniejszym stopniu z jej dopływem - Kłodawką. W przypadku wystąpienia wód wspomnianych cieków

zagrożeniem objęte są głównie tereny położone w dolinach tych rzek czyli lewobrzeżna część miasta -


63

dzielnice Zawarcie i Zakanale. Miasto posiada wystarczającą ochronę przeciwpowodziową. Stanowi ją

system kanałów i rowów melioracyjnych odprowadzający nadmiar wód rzeki Warty. W razie wystąpienia

wysokich stanów wód, przepływ odbywa się także kanałem Ulgi, wspomaganym przez kanał Siedlicki.

Zarówno Warta jak i kanał Ulgi posiadają obwałowania przeciwpowodziowe, w postaci walów ziemnych.

Powyżej miasta Gorzowa wysokość walów Warty sięga 22,41-22,98 m n.p.m., natomiast poniżej miasta

18,98-20,36 m n.p.m. System kanałów jest stale modernizowany i odbudowywany. System biernej ochrony

przeciwpowodziowej uzupełniają przepompownie melioracyjne. Jedna z przepompowni zlokalizowana jest w

dzielnicy Zawarcie na końcowym odcinku kanału Mazowieckiego z odprowadzaniem wody do kanału Ulgi,

druga w dzielnicy Zakanale na kanale Siedlickim z odprowadzaniem wody do rzeki Warty.

Dodatkowym zabezpieczeniem dla miasta jest zbiornik retencyjny Jeziorsko, zlokalizowany

w górnym biegu rzeki Warty. Umożliwia on zmniejszenie wielkości fali powodziowej i względne

zabezpieczenie terenów położonych w dolnym biegu rzeki, w tym zmniejszenie wysokiej wody rzeki Warty

w Gorzowie Wielkopolskim. Kłodawka w granicach miasta jest uregulowana lecz nie posiada żadnych wałów

przeciwpowodziowych ani systemu odprowadzania wody.


Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2012-2015 w zakresie

gospodarowania wodami

W związku z występowaniem zagrożenia powodziowego na terenie miasta Gorzowa

Wielkopolskiego, w aktualizowanym Programie Ochrony Środowiska zaplanowano zadanie polegające na

ochronie przeciwpowodziowej dzielnicy Zawarcie i Zakanale narażonej ryzykiem powodzi. Zadanie to

polegało na ujęciu w planach zagospodarowania przestrzennego terenów zalewowych, naprawie, budowie

i modernizacji urządzeń melioracji wodnych oraz urządzeń ochrony przeciwpowodziowej, poprawie

stabilności obwałowań na odcinkach wysokiego ryzyka, właściwe zabiegi agrotechniczne i melioracyjne oraz

kontroli stanu technicznego istniejących wałów.

4.5.3. Analiza SWOT

Analizę SWOT przeprowadzono w celu wyodrębnienia najważniejszych problemów i zagrożeń

miasta Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie gospodarowania wodami. Na jej podstawie zaplanowano



64

Tabela 16 . Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gospodarowanie wodami


• Dobry stan ilościowy i chemiczny jednolitych części wód podziemnych PLGW 650035

• Stopniowa poprawa jakości wód podziemnych

• Umiarkowany stan ekologiczny wód powierzchniowych,

• Większość terenów miasta nie jest zagrożonych ryzykiem wystąpienia powodzi,

• Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej

• Słaby stan chemiczny jednolitych części wód podziemnych PLGW 650026

• Koncentracja obiektów uciążliwych i potencjalnych ognisk zanieczyszczeń

• Zła jakość awaryjnych studni na terenie miasta

SZANSE ZAGROŻENIA

• Ograniczenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych

• Właściwe zabiegi agrotechniczne i melioracyjne;

• Naprawa, budowa i modernizację urządzeń melioracji wodnych oraz urządzeń ochrony przeciwpowodziowej

• Edukacja ekologiczna mieszkańców

• Lokalne podtopienia w porze wiosennych roztopów oraz podczas ulewnych opadów

• Obszary gdzie brak warstwy izolującej lub gdzie występują nieciągłe, o zmiennej miąższości warstwy utworów słabo przepuszczalnych, uznane za obszary o bardzo wysokim i wysokim stopniu zagrożenia jakości wód podziemnych,

• Rejon GZWP nr 137 w południowej części miasta to obszar o bardzo wysokim i wysokim stopniu zagrożenia

• Nadmierne stosowanie nawozów w rolnictwie i sadownictwie,

Głównymi problemami w zakresie gospodarowania wodami na terenie miasta Gorzowa

Wielkopolskiego jest wciąż niewystarczający stan wód powierzchniowych i podziemnych, wynikający głównie

z koncentracji obiektów uciążliwych i potencjalnych ognisk zanieczyszczeń wód, ściekami komunalnymi oraz

z działalności rolnictwa.

4.6. Gospodarka wodno- ściekowa

Miasto Gorzów Wielkopolski, jako członek Związku Celowego Gmin MG-6, zrealizował projekt pn.

„Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w obszarze Związku Celowego Gmin MG-6”, dofinansowany

ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Głównym

celem projektu była rozbudowa i modernizacja systemu kanalizacyjnego w obszarze Gorzowa

Wielkopolskiego oraz sąsiednich gmin. Sieć kanalizacyjna wykonana została do granicy wszystkich posesji,

które na etapie sporządzania dokumentacji projektowej były zabudowane lub też dla których obowiązywała

decyzja o pozwoleniu na budowę. Termin uzyskania efektu, tj. podłączenia do nowo wybudowanej sieci

kanalizacji sanitarnej mieszkańców miasta Gorzowa Wielkopolskiego, zgodnie z obowiązującą Beneficjenta

umową o dofinansowaniu z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, został

określony na 31.12.2015 r. Dzięki przedsięwzięciu Gorzów Wielkopolski został wyposażony w sieć

wodociągową obejmującą ponad 99% miasta, a w sieć kanalizacyjną obejmującą ponad 96% miasta.


65

Kilkanaście tysięcy odbiorców uzyskało dostęp do sieci kanalizacyjnej, a tysiąc do wodociągowej. Poprawiła

się bezawaryjność sieci i obiektów niezbędnych w procesie produkcji wody i oczyszczania ścieków.

4.6.1. Gospodarka wodna

Eksploatacją sieci wodociągowej na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego zajmuje się Wydział Sieci

Wodociągowej Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gorzowie Wielkopolskim. Długość

sieci wodociągowej eksploatowanej przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gorzowie

Wielkopolskim wynosi 369,1 km.

Do zadań wydziału należy:

• eksploatacja i konserwacja sieci wodociągowej i urządzeń istniejących na niej,

• wykonywanie robót remontowych i inwestycyjnych dotyczących sieci wodociągowej na potrzeby

własne i zlecone na zewnątrz,

• usuwanie awarii sieci wodociągowej i przyłączy wodociągowych,

• konserwacja i przeglądy hydrantów przeciw pożarowych,

• konserwacja i przeglądy zasuw i nawiertek wodociągowych.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego zużycie wody w gospodarstwach domowych na

jednego mieszkańca Gorzowa Wielkopolskiego w 2015 r. wyniosło 31,3 m3 w porównaniu do 2011 r. 32,2 m3.

Ilość połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania wynosiła w 2015 r.

8 790 szt., czyli o 329 szt. więcej niż w 2011 roku. W tabeli poniżej przedstawione zostały najważniejsze

dane liczbowe dotyczące sieci wodociągowej:

Tabela 17 Charakterystyka sieci wodoci ągowej na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego (ro k

2015)

Lp. Wskaźnik Jednostka Warto ść

1 Długość czynnej sieci rozdzielczej km 372,1

2 Połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania

szt. 8 790

3 Woda dostarczona gospodarstwom domowym dam3 3 881,1

4 Ludność korzystająca z sieci wodociągowej osoba 123 750

5 Procent ludności korzystający z wodociągu % 99,9

6 Zużycie wody w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca

m3 31,3

7 Zużycie wody w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca

m3 31,4

8 Ogólne zużycie wody dam3 6 646,5 Źródło: GUS, 2015

Eksploatowana sieć wodociągowa na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego służy do przesyłu wody

produkowanej przez 3 stacje uzdatniania wody:


66

• Ujęcie Centralne przy ul. Kos. Gdyńskich, Błotnej i Roosvelta zostało uruchomione w 1896 roku.

Obecnie eksploatowanych jest tu 10 studni głębinowych o głębokości 41–56 mb. i wieku od 15 do 43

lat. Teren ujęcia położony jest na południowym skłonie wysoczyzny – Równina Gorzowska –

przechodzącej na północy w pojezierze Myśliborskie, a na południu w dolinę Warty (Pradolina

Toruńsko – Eberswaldzka). Parametry ujmowanej wody przedstawia poniższa tabela:

Tabela 18 Parametry ujmowanej wody

Jako ść ujmowanej wody

barwa 50 mg pt/dm3

mętność 17,8 NTU

żelazo 6,32 mg/dm3

mangan 0,20 mg/dm3

twardość 480 Mg CaCO3/ dm3

Źródło: http://www.pwik.gorzow.pl

Stacja uzdatniania:

• napowietrzanie wieżowe,

• zbiorniki kontaktowe,

• filtry pospieszne otwarte piaskowe,

• dezynfekcja przy pomocy dwutlenku chloru produkowanego na miejscu (podchloryn

sodu+kwas solny).

Pojemność zbiornika wody czystej wynosi 400 m3. Jakość wody tłoczonej do sieci poddawana jest

ciągłemu monitorowaniu w zakresie mętności, twardości oraz zawartości dwutlenku chloru. Parametry

uzdatnianej wody przedstawia poniższa tabela:

Tabela 19 Parametry uzdatnianej wody

Jako ść uzdatnianej wody

barwa 5 mg pt/dm3

mętność 0,13 NTU

żelazo <0,04 mg/dm3

mangan <0,025 mg/dm3



Maksymalna wydajność całego zakładu wynosi 9 200 m3/dobę. Aktualnie pobór wody wynosi 3 000 m3,

co stanowi 15 % ogólnego zapotrzebowania miasta. Woda dostarczana jest głównie na Os. Staszica,

Piaski i Chwalęcice.


67

• Ujęcie Kłodawa - ujęcie wody zlokalizowane jest wzdłuż drogi Gorzów–Barlinek oraz Kłodawa–

Chwalęcice. Ujęcie uruchomione zostało w 1967r. Obecnie eksploatowanych jest tu 7 studni głębinowych

o głębokości 36 – 106 mb i wieku od 8 do 36 lat. Teren ujęcia położony jest w dolinie rzeki Kłodawki i jej

dopływów: Srebrnej i Marwicy, rozcinającej strefę krawędziową rozległej Równiny Gorzowskiej. Rzędne

terenu na Równinie sięgają 50–60 m npm., w obrębie doliny 35–40 m npm. a u jej ujścia do Warty 22–24

m npm. Rowy melioracyjne odprowadzają wody do w/w cieków. Miąższość utworów czwartorzędu

stwierdzona wierceniami na terenie ujęcia wynosi 68 – 100 m. Do głębokości 30 – 37 m dominują gliny

i pyły ilaste (mułki) związane z fazą pomorską zlodowaceniu Bałtyckiego. Poniżej zalega partia utworów

wodno – lodowcowych o miąższości 2 – 40 m, wyklinowująca się w kierunku zachodnim ze starszymi

glinami w podłożu – faza poznańska. Warstwa wodonośna występuje poniżej głębokości 33 – 38 m.

Część otworów studziennych posiada tak zwany samo wypływ, w pozostałych otworach zwierciadło wody

napięte, stabilizuje się na głębokości ~ 1,5 m ppt. Parametry ujmowanej wody przedstawia poniższa

tabela:



barwa 15 mg pt/dm3

mętność 2,2 NTU

żelazo 1,31 mg/dm3

mangan 0,14 mg/dm3



Stacja uzdatniania:

• napowietrzanie przy pomocy areatora ciśnieniowego

• filtry pospieszne ciśnieniowe piaskowe

• dezynfekcja przy pomocy dwutlenku chloru produkowanego na miejscu (podchloryn sodu+

kwas solny)

• woda po każdym filtrze w sposób ciągły monitorowana jest w zakresie mętności i wielkości

przepływu.

Jakość wody tłoczonej do sieci poddawana jest ciągłemu monitorowaniu w zakresie mętności oraz

zawartości dwutlenku chloru. Parametry uzdatnianej wody przedstawia poniższa tabela:



barwa 5 mg pt/dm3

mętność 0,12 NTU






68

Maksymalna wydajność całego zakładu wynosi 7 050 m3/dobę. Aktualnie pobór wody wynosi 5 000 m3 co

stanowi 26% ogólnego zapotrzebowania miasta. Woda dostarczana jest głównie na wieś Kłodawa,

pozostała część mieszana jest z wodą z ujęcia Siedlice i dostarczana jest między innymi na Os. Górczyn

i inne dzielnice miasta.

• Ujęcie Siedlce - ujęcie wody zlokalizowane jest wzdłuż lewego brzegu rzeki Warty, początek

w odległości ~ 3 km, natomiast koniec ~ 6 km od centrum miasta naprzeciw miejscowości Czechów.

Pierwsze studnie uruchomiono w grudniu 1977 roku. Obecnie eksploatowanych jest 30 studni

głębinowych o głębokości 35 – 57 mb i wieku od 4 roku do 20 lat. Teren ujęcia położony jest w dolinie

rzeki Warty na obszarze większej jednostki fizjograficznej: Pradoliny Toruńsko – Eberswaldzkiej, która na

tym odcinku nosi nazwę Kotliny Gorzowskiej. Powierzchnia terenu jest płaska z bardzo niewielkimi

deniwelacjami, o średniej wysokości 20 mnpm. Obszar, na którym znajdują się studnie ujęcia stanowi

terasę dolną holoceńską (zalewową) – rzeki Warty. Główny i zasadniczy poziom wodonośny tworzy

czwartorzędowy zbiornik wód podziemnych zalegający w pradolinie rzeki Warty. Warstwa wodonośna

charakteryzuje się dużą miąższością (52 – 54 m) i znacznym udziałem żwirów, otoczaków, głazów.

Lustro wody w warstwie zalega swobodnie. Parametry ujmowanej wody przedstawia poniższa tabela:



barwa 80 mg pt/dm3

mętność 20 NTU

żelazo 2,49 mg/dm3

mangan 0,69 mg/dm3



Stacja uzdatniania:

• napowietrzanie wieżowe

• zbiorniki kontaktowe

• filtry pospieszne otwarte piaskowe

• dezynfekcja przy pomocy dwutlenku chloru produkowanego na miejscu (podchloryn sodu+

kwas solny)

• woda po każdym filtrze w sposób ciągły jest monitorowana w zakresie mętności i wielkości

przepływu.

Pojemność zbiornika wody czystej wynosi 6000 m3. Jakość wody tłoczonej do sieci poddawana jest

ciągłemu monitorowaniu w zakresie mętności oraz zawartości dwutlenku chloru. Parametry uzdatnianej

wody przedstawia poniższa tabela:


69



barwa 5 mg pt/dm3

mętność 0,5 NTU





Maksymalna wydajność całego zakładu wynosi 23 700 m3/dobę. Aktualnie pobór wody wynosi 11 400 m3

co stanowi 59% ogólnego zapotrzebowania miasta. Woda dostarczana jest głównie na Zamoście,

Zakanale, Śródmieście oraz w części na pozostałe dzielnice miasta i okoliczne wioski.

Miasto Gorzów Wielkopolski zaopatrywane jest w wodę poprzez sieć wodociągową

o średnicach rur od Ø 100 do 400 mm. Sieć wodociągowa na terenie miasta jest wykonana z rur

stalowych, żeliwnych PCV, PE i AC. Przewody wodociągowe z rur stalowych i AC są sukcesywnie

wymieniane na rury PE w ramach prac modernizacyjnych i inwestycyjnych prowadzonych przez PWiK

Sp. z o.o. Przyłącza wodociągowe wykonane są głównie z rur stalowych oraz PE.

4.6.2. Gospodarka ściekowa

Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego występuje sieć kanalizacyjna rozdzielcza sanitarna

i deszczowa. Sieć kanalizacji sanitarnej podlega Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.,

natomiast sieć kanalizacji deszczowej podlega Wydziałowi Gospodarki Komunalnej i Transportu Publicznego

Urzędu Miasta Gorzowa. Długość sieci kanalizacji sanitarnej w Gorzowie Wielkopolskim wynosi 290,7 km

(stan na dzień 31.12.2015 r.).

Ścieki bytowo-gospodarcze

Miasto Gorzów Wielkopolski posiada rozdzielczy system kanalizacji. Odbiornikiem oczyszczonych

ścieków komunalnych jest rzeka Warta. Całość systemu jest eksploatowana przez Wydział Kanalizacji PWiK

Sp. z o.o. w Gorzowie Wielkopolskim. Ścieki komunalne poprzez układ kolektorów grawitacyjnych ø600,

ø1000, ø1200, ø1450 mm i kanałów grawitacyjnych, przepompowni i tłoczni ścieków oraz rurociągów

tłocznych doprowadzane są do Centralnej Przepompowni Ścieków przy ul. Sikorskiego 67 w Gorzowie

Wielkopolskim. Ze względu na ukształtowanie terenu i duże zróżnicowanie wysokościowe miasta,

zastosowany w mieście system kanalizacyjny ma charakter grawitacyjno – ciśnieniowy. Oprócz centralnych

przepompowni ścieków, w rejonach najniżej położonych zlokalizowano szereg pompowni lokalnych. Poprzez

układ pompowy ścieki tłoczone są dwoma rurociągami tłocznymi stalowymi ø800 mm, długości 5,60 km, do

Oczyszczalni Ścieków „GOŚ-ka” zlokalizowanej przy ul. Kostrzyńskiej 158 w Gorzowie Wielkopolskim.

W 2015 roku do Oczyszczalni Ścieków „GOŚ-ka” trafiło 6.238.000 m3 (17.090 m3/d) ścieków dopływających

kanalizacją z miasta Gorzowa Wielkopolskiego i gmin ościennych związku MG-6 oraz dostarczanymi wozami


70

asenizacyjnymi. Ścieków dowożonych dostarczono 84 000 m3. Stanowi to 1,3 % ogólnej ilości

oczyszczanych ścieków. Sprawność oczyszczalni jest dostosowana do aktualnych wymagań prawa –

Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18.11.2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy

wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla

środowiska wodnego (Dz. U. 2014 poz. 1800). Redukcja zanieczyszczeń w roku 2015 była zgodna z w/w

Rozporządzeniem oraz pozwoleniem wodno-prawnym z dnia 13.03.2015r. Technologia oczyszczania

ścieków polega na biologicznym procesie osadu czynnego, poprzedzonym mechanicznym oczyszczeniem

ścieków: na kratach, w piaskownikach i w osadniku wstępnym.

Wody opadowe i roztopowe

Do kanalizacji sanitarnej mogą być odprowadzane ścieki bytowe i przemysłowe. Występuje natomiast

całkowity zakaz wprowadzania do niej wód opadowych oraz drenażowych. Wody te, mogą być

odprowadzane na teren własny lub do kanalizacji deszczowej. Pierwsze odcinki kanalizacji deszczowej na

terenie miasta Gorzowa Wlkp. miały charakter ogólnospławny, tj. do kanalizacji odprowadzano zarówno

ścieki opadowe, jak i sanitarne. Od lat 60. XX wieku kanalizacja deszczowa budowana była jako element

sieci rozdzielczej odprowadzającej wyłącznie wody opadowe. W związku ze znaczną rozbudową

prawostronnej części miasta, sieć kanalizacji deszczowej na tym terenie jest mocno rozbudowana

i odprowadza wody opadowe z większości terenów utwardzonych, tj. m.in. z dróg, placów oraz dachów

budynków. Głównymi odbiornikami wód opadowych na terenie północnej części miasta są rzeki Kłodawka i

Warta, a także Kanał Srebrny. W południowej części miasta sieć odwadnia głównie tereny dzielnicy

Zamoście. Odbiornikami wód opadowych z tego terenu są rzeka Warta oraz Kanał Mazowiecki. Na terenach

położonych na południe od Kanału Ulgi, w dzielnicy Zakanale, system odprowadzający wody opadowe

i roztopowe zlokalizowany jest przede wszystkim na głównych ciągach komunikacyjnych. Wody opadowe

z dzielnicy Zakanale odprowadzane są w głównej mierze do Kanału Siedlickiego oraz do sieci melioracyjnej.

W celu zidentyfikowania faktycznych potrzeb w zakresie uporządkowania gospodarki ściekowej oraz

uszeregowania ich realizacji w taki sposób aby wywiązać się z postanowień dyrektywy Rady Unii

Europejskiej z dnia 21 maja 1991r. (91/271/EWG) dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych utworzono

Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK).

Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych jest dokumentem strategicznym, w którym

oszacowano potrzeby i określono działania na rzecz wyposażenia aglomeracji miejskich i wiejskich, o RLM

większej od 2000, w systemy kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków komunalnych. Program koordynuje

działania gmin i przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych w realizacji infrastruktury sanitarnej na ich

terenach.

W V Aktualizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych uwzględnionych jest

obecnie 54 aglomeracji priorytetowych województwa lubuskiego, w tym aglomeracja Gorzów Wielkopolski.

Podstawowe dane dotyczące planowanego stanu systemu kanalizacyjnego i oczyszczalni ścieków na

koniec 2015 roku na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego przedstawiają poniższe tabele:


71

Tabela 24 Planowany stan systemu kanalizacyjnego na dzień 31.12.2015 r. w aglomeracji Gorzów

Wielkopolski zgodnie z V Aktualizacj ą Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych

System kanalizacyjny (planowany stan na 31.12.2015 r. )

Gorzów Wielkopolski

liczba rzeczywistych mieszka ńców w aglomeracji 135 556

lic zba mieszka ńców korzystaj ących z systemu kanaliza cyjnego 132 389

lic zba mieszka ńców korzystaj ących ze zbiorników bezodpływowych 26 000

liczba mieszka ńców korzystaj ących z przydomowych oczyszczalni

ścieków 13 304

Długo ść sieci planowana do modernizacji [km] 11,2 km

Źródło: Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych.

Tabela 25 Obecny i planowany stan oczyszczalni ścieków na dzie ń 31.12.2015 w aglomeracji Gorzów

Wielkopolski zgodnie z V Aktualizacj ą Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych

Parametry Nazwa oczys zczalni ścieków

Gorzów „GOŚ-ka”

Stan na 31.12.2006 r.

Przepustowo ść istniej ącej oczyszczalni (średnia) [m3/d] 27 000

Wydajno ść istniej ącej oczyszczalni [RLM] 23 900

Rodzaj istniej ącej oczyszczalni PUB1

Planowane na 31.12.2015 r.

Rodzaj planowanej o czyszczalni PUB1

Rodzaj inwestycji MO

Przepustowo ść oczyszczalni [m 3/d] 2 700

Wydajno ść oczyszczalni [RLM] 239 800

PUB1 – oczyszczalnia biologiczna z podwyższonym usuwaniem związków azotu (N), fosforu (P) spełniające standardy odprowadzanych ścieków dla aglomeracji ≥ 100 000 RLM, MO – modernizacja tylko części osadowej oczyszczalni, Źródło: Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych.

Poniżej w tabeli przedstawiono ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu dla lat 2011-

2015:

Tabela 26. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach po oczyszczeniu dla roku 2011- 2015

2011

[kg/rok] 2012

[kg/rok] 2013

[kg/rok] 2014

[kg/rok] 2015

[kg/rok]

BZT5 34 096 21 913 27 152 24 261 43 416

ChZT 295 372 270 356 303 444 302 232 238 915

zawiesinaogólna 51 662 54 811 50 278 60 010 42 418

azot ogólny 75 475 60 460 52 501 60 922 44 914

fosfor ogólny 3 440 2 465 2 099 2 716 1 497

Źródło: GUS (stan na 17.10.2016 r.)


72

Na terenach, gdzie podłączenie sieci kanalizacyjnej było do tej pory niemożliwe lub nieopłacalne ścieki

odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych. Miasto Gorzów Wielkopolski zgodnie z prowadzoną

ewidencją zbiorników bezodpływowych posiada na dzień 31.12.2015 r. - 1293 zbiorników bezodpływowych,

z których okresowo ścieki były wywożone na punkt zlewny oczyszczalni. Ilość ich zostanie na koniec roku

2016 pomniejszona o nieruchomości, które przyłączyły się do systemu sieci kanalizacji sanitarnej w 2016 r.

53 gospodarstwa domowe wyposażone były w przydomowe oczyszczalnie ścieków. Odprowadzanie ścieków

ze zbiorników bezodpływowych powoduje ryzyko przedostawania się ścieków komunalnych do wód

powierzchniowych i podziemnych. Zbiorniki bezodpływowe mogą być nieszczelne, dlatego miasto powinno

przeprowadzać systematyczną inwentaryzację zbiorników bezodpływowych i kontrolę ich szczelności, w celu

wyeliminowania ryzyka nielegalnego zrzutu ścieków do środowiska.

Ścieki przemysłowe

Komunalna oczyszczalnia ścieków w Gorzowie Wielkopolskim, której użytkownikiem jest PWiK

Sp. z o.o., jest największym źródłem ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych z terenu miasta

i jednym z większych w województwie. Do oczyszczalni trafiają zarówno ścieki bytowe z gospodarstw

domowych, jak i przemysłowe, przy czym ok. 12% stanowią ścieki stricte przemysłowe, pozostałe ścieki

składem odpowiadają ściekom bytowym lub stanowią mieszaninę ścieków bytowych i przemysłowych. Ilość

wprowadzanych ścieków przemysłowych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego w latach 2011 – 2015

przedstawia poniższa tabela:

Tabela 27 Ścieki przemysłowe z terenu miasta Gorzowa Wielkopol skiego Ścieki przemysłowe miasto Gorzów Wielkopolski

[m 3]*

2011 2012 2013 2014 2015

ścieki odprowadzone ogółem 1 557 000 1 476 000 1 420 000 1 148 000 1 038 000

ścieki odprowadzone do sieci kanalizacyjnej 886 000 857 000 825 000 776 000 636 000

ścieki odprowadzone bezpośrednio do wód lub do ziemi

671 000 619 000 595 000 372 000 402 000

ścieki odprowadzone bezpośrednio do wód lub do ziemi - wody chłodnicze (niewymagające oczyszczania)

0 0 0 0 0

ścieki oczyszczane razem 667 000 617 000 594 000 370 000 400 000

Źródło: dane GUS

Ilość ścieków przemysłowych wprowadzanych z terenu miasta ogółem w latach 2011-2015 zmalała

z 1 557 000 m3 w 2011 r. do 1 038 000 m3 w 2015 r. Przyczyn tego trendu należy szukać w rosnącej cenie

wody (co wymusza oszczędności) oraz w spadku wodochłonności przemysłu (nowe technologie, brak

inwestycji w gałęzie przemysłu charakteryzujące się dużym wskaźnikiem zużycia wody). Ścieki przemysłowe

odprowadzane bezpośrednio do środowiska w roku 2015 stanowią około 38 % ogółu odprowadzanych

ścieków.


73

Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego realizowanych jest wiele projektów z zakresu gospodarki

wodno-ściekowej, można więc wnioskować, iż w następnych latach nastąpi dalszy rozwój infrastruktury

wodno-kanalizacyjnej, co w połączeniu z wzrostem świadomości ekologicznej mieszkańców

o konsekwencjach niewłaściwego gospodarowania wodami (nieracjonalny pobór wód, zrzut ścieków

bezpośrednio do środowiska), będzie powodować pomimo ciągle rosnącego zapotrzebowania na wodę,

poprawę jakości wód w perspektywie do 2020 r. W wyniku przeprowadzenia inwentaryzacji zbiorników

bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków miasto będzie miało kontrolę nad rozproszonymi

obiektami sanitacyjnymi, a tym samym zmniejszy się nielegalny zrzut ścieków do gleby i wód, co przyczyni

się do oczekiwanej poprawy jakości wód.


Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2011 - 2015 w zakresie

gospodarki wodno- ściekowej

Według danych z GUS w 2014 roku poprawiła się ogólna jakość oczyszczonych ścieków, zarówno

komunalnych jak i przemysłowych, zmniejszył się ładunek większości zanieczyszczeń. Wskutek

przeprowadzonych inwestycji znacznie zwiększyła się liczba mieszkańców korzystających z sieci

wodociągowej. Zmniejszyło się zużycie wody na potrzeby przemysłu, a także pobór wód podziemnych przez

przemysł. Zrealizowano większość z zaplanowanych zadań. Znaczące efekty odnotowano w obszarze

zaopatrzenia w wodę, o czym świadczy wzrost udziału mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej.

W latach 2014 – 2015 zrealizowano również szereg zadań z zakresu gospodarki ściekowej, których

realizacja przyniosła znaczące efekty, o czym świadczy fakt, że długość sieci kanalizacyjnej oraz udziału

mieszkańców korzystających z sieci kanalizacyjnej, w ogólnej liczbie mieszkańców, wzrosła znacząco.

Zużycie wody na jednego mieszkańca Gorzowa Wielkopolskiego w 2015 r. wyniosło 31,3 m3 w porównaniu

do 2011 r. 32,2 m3 zużycie wody zmalało. Ilość połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych

i zbiorowego zamieszkania wynosiła w 2015 r. 8 790 szt., czyli o 329 szt. więcej niż w 2011 roku. Ilość

ścieków przemysłowych wprowadzanych na terenie miasta ogółem w latach 2011-2015 zmalała z 1 557 000

m3* w 2011 r. do 1 038 000 m3* w 2015 r. Najprawdopodobniej rosnąca cena wody sprawiła, że zmniejszyło

się zużycie wody w gospodarstwach domowych oraz przyczyniła się do spadku wodochłonności przemysłu

(nowe technologie, recesja, brak inwestycji w gałęzie przemysłu charakteryzujące się dużym wskaźnikiem

zużycia wody).

Tabela 28. Efekty realizacji zada ń z lat 2014-2015 zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2 011 z perspektyw ą na lata 2011 - 2015 w zakresie gospodarki wodno- ściekowej Lp. Cel Zrealizowane zadania Efekt ekologiczny

1 Usprawnienie systemu zaopatrzenia w wodę

mieszkańców

rozbudowa i modernizacja systemu wodociągów w obszarze Gorzowa

Wielkopolskiego oraz sąsiednich gmin

zwiększyła się liczba mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej na

poziomie ponad 99%

2 Ochrona wód rozbudowa i modernizacja systemu

kanalizacji w obszarze Gorzowa Wielkopolskiego oraz sąsiednich gmin

Wzrost długości sieci kanalizacyjnej do ponad 96%


74


3 Utrzymanie dobrej jakości wód podziemnych Monitoring wód podziemnych Stała kontrola jakości wód podziemnych

4 Podniesienie poziomu

świadomości ekologicznej mieszkańców gminy

Propagowanie zachowań sprzyjających oszczędzaniu wody przez działania

edukacyjno-promocyjne (akcje, kampanie skierowane do wszystkich

grup społecznych)

b.d

Źródło zadań: „Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzów Wielkopolski na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2011-2015”

4.6.4. Analiza SWOT


Gorzów Wielkopolski w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Na jej podstawie zaplanowano zadania dla

miasta na lata 2016 -2020.

Tabela 29. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gospo darka wodno- ściekowa


• Wzrost liczby mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej

• Poprawa ogólnej jakości oczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych

• Monitoring sieci kanalizacyjnej

• Niski poziom świadomości społecznej o skutkach nielegalnego zrzutu ścieków komunalnych, rolniczych i przemysłowych,

SZANSE ZAGROŻENIA

• Modernizacja obiektów i urządzeń związanych z dostawą i oczyszczaniem ścieków,

• Inwentaryzacja przydomowych oczyszczalni ścieków

• Akumulacja zanieczyszczeń rolniczych w wodach podziemnych i powierzchniowych,

• Brak egzekwowania konsekwencji nielegalnego zrzutu ścieków do środowiska,


75

4.7. Zasoby geologiczne


Kopalinami rozpoznanymi w złożach na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego są piaski i żwiry oraz

surowce ilaste ceramiki budowlanej.

Naturalne kruszywa piaszczysto-żwirowe dzielą się na dwie zasadnicze grupy: kruszywa grube

obejmujące żwiry i pospółki (kruszywo piaszczysto-żwirowe) oraz kruszywa drobne – piaszczyste.

Rozmieszczenie piasków na obszarze Polski jest na ogół równomierne, natomiast kruszywo naturalne grube

rozmieszczone jest nierównomiernie, a jego niedobór widoczny jest szczególnie w województwach

centralnych.

Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego występują złoża kruszyw naturalnych – piasków i żwirów.

Występowanie złóż kruszywa naturalnego na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego, według Bilansu

zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 grudnia 2015 r. przedstawia poniższa tabela, a ich

przestrzenne rozmieszczenie na terenie miasta przedstawia rycina nr 27.

Tabela 30 Stan geologicznych zasobów bilansowych kr uszyw naturalnych w zło żach na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego

Lp. Nazwa zło ża Stan

zagospodarowania złoża

Zasoby (tys. t) Wydobycie

(tys. t) Geologiczne bilansowe Przemysłowe

1 Deszczno-Łagodzin*

P 67 704 - -

* złoże zawierające piasek ze żwirem P – złoże o zasobach wstępnie rozpoznanych Źródło: „Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 grudnia 2015 r.”

Podstawowe surowce do produkcji ceramiki budowlanej stanowią różnorodne skały ilaste, tworzące

z wodą plastyczną masę, podatną na formowanie, a także piaski zwane schudzającymi, które po dodaniu do

surowca ilastego poprawiają właściwości masy plastycznej. Surowce do produkcji ceramiki budowlanej

występują na terenie całej Polski. Są to zróżnicowane genetycznie i wiekowo utwory geologiczne.

Tabela 31 Stan geologicznych zasobów bilansowych su rowców ilastych ceramiki budowlanych w zło żach na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego

Lp. Nazwa zło ża Stan

zagospodarowania złoża

Zasoby (tys. t) Wydobycie

(tys. t) Geologiczne bilansowe Przemysłowe

1 Gorzów

Wielkopolski Z 472 - -

Z – złoże, z którego wydobycie zostało zaniechane

Źródło: „Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 grudnia 2015 r.”


76

Rysunek 27 Rozmieszczenie złó ż geologicznych na terenie miasta Gorzowa Wielkopols kiego

Źródło: www.geoportal.pgi.gov.pl

Obecny stan złóż geologicznych nie wskazuje na drastyczne zwiększenie w kolejnych latach

wydobycia kruszyw naturalnych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego. Nie można natomiast

wykluczyć wykrycia w perspektywie do 2024 roku odkrycia kolejnych złóż kruszyw naturalnych lub złóż

innych kopalin.


Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą na lata 2011-2015, w zakresie

zasobów geologicznych

W poprzednim Programie Ochrony Środowiska nie zaplanowano żadnych zadań w zakresie zasobów

geologicznych na lata 2014-2015. W związku z czym należy stwierdzić, że na terenie miasta nie ma potrzeby

podejmowania radykalnych działań w obszarze zasobów geologicznych. Niemniej jednak należy

kontynuować działania mające na celu kontrolę stanu wydobycia kruszyw oraz prowadzenie bazy miejsc

nielegalnej eksploatacji kruszyw.

4.7.3. Analiza SWOT


Gorzowa Wielkopolskiego, w zakresie zasobów geologicznych. Na jej podstawie zaplanowano zadania dla

miasta na lata 2017-2024.


77

Tabela 32. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Zasob y geologiczne


• Wielkość i przestrzenne rozmieszczenie surowców na terenie województwa lubuskiego umożliwia zaspokojenie lokalnych potrzeb mieszkańców do celów budownictwa mieszkaniowego i drogownictwa

• Znaczna ilość złóż nie jest eksploatowana

SZANSE ZAGROŻENIA

• Inwentaryzacja miejsc nielegalnej eksploatacji kruszyw

• Kontrola sposobu eksploatacji kruszyw • Zabezpieczenie obszaru występowania

udokumentowanych zasobów dla ich ewentualnej późniejszej eksploatacji

• Rekultywacja i zagospodarowanie terenów poeksploatacyjnych w kierunku rekreacyjnym

• Przypadki nielegalnej i niekontrolowanej eksploatacji kopalin

Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego nie stwierdzono poważnych problemów związanych

z eksploatacją zasobów geologicznych. Wielkość i przestrzenne rozmieszczenie surowców na terenie całego

województwa lubuskiego umożliwia zaspokojenie lokalnych potrzeb mieszkańców do celów budownictwa

mieszkaniowego i drogownictwa.

4.8. Gleby


Układ glebowy Gorzowa Wielkopolskiego charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem, co jest wynikiem

oddziaływania wód rzeki Warty oraz jej dopływu – Kłodawki, występowaniem rozlewisk i terenów

podmokłych, a także urozmaiceniem ukształtowania terenu.

Gleby naturalne dla obszaru Gorzowa są glebami bielicoziemnymi (bielicowe, rdzawe) oraz

brunatnoziemnymi (brunatne właściwe – w większości wyługowane, kwaśne i płowe). W dolinach rzecznych

głównie występują gleby aluwialne (mady rzeczne) oraz bagienne (mułowe, torfowe). Tereny podmokłe

charakteryzują się dominacją gleb zabagnianych (opadowo-glejowe, gruntowo-glejowe), bagiennych

(torfowych – torfowiska niskie i przejściowe), czarnych ziem oraz gleb pobagiennych (murszowatych

i muszowe).

Wysoki stopień różnorodności warunków naturalnych oraz zróżnicowanie intensywności działalności

człowieka wpływają na dużą zmienność możliwości produkcyjnych gleb. Najlepsze gleby, wykształcone z glin

zasobnych w składniki pokarmowe, o korzystnym stosunku wodno-powietrznym, występują

w wysoczyznowej części miasta. Są to gleby należące do 2-go i 4-tego kompleksu uprawowego – pszenno-

dobrego oraz pszenno-żytniego. Pozostałe tereny północnej części miasta charakteryzują się

występowaniem gleb gorszych, powstałych na utworach o lżejszym powierzchniowo składzie

mechanicznym. Są to gleby zaliczane do 5-tego kompleksu uprawowego, żytniego-dobrego oraz 6-tego

i 7-go żytnie słabe oraz żytnie łubinowe.


78

Najlepsze gleby występujące w południowej części miasta (dolinnej), na terenach prawidłowo

uwilgotnionych, należą do kompleksu pszenno-dobrego oraz pszenno-żytniego. Na pozostałym obszarze tej

części miasta występują gleby o korzystnym składzie mechanicznym, ale okresowo zbyt wilgotne dla

większości cennych upraw. Zalicza się je do 8-go kompleksu uprawowego zbożowo-pastewnego mocnego.

Teren południowej części miasta charakteryzuje się występowaniem dużych kompleksów trwałych użytków

zielonych, o średniej wartości dla celów produkcyjnych.

Przemysłowa degradacja gleb na terenie Gorzowa Wielkopolskiego określana jest jako mała i średnia,

przy bardzo wysokim stopniu degradacji techniczno-rolniczej, małej lesistości (10-15%) oraz średnim

natężeniu erozji wodnej. Antropopresja, która wpływa na stosunki gruntowo-wodne oraz skład chemiczny

gleb wynika z takich czynników jak: cechy zabudowy mieszkalnej, zazielenienie miasta, stopień

industrializacji, przebieg tras komunikacyjnych przez teren zurbanizowany, regulacja stosunków wodnych

w obszarze miasta oraz rekultywacja gruntów przekształconych.

Charakterystyczną cechą gleb występujących w obrębie Gorzowa Wielkopolskiego jest duża

zmienność właściwości chemicznych. Jest to uwarunkowane wysokim stopniem rozproszenia miejsc

zanieczyszczeń (głównie zakłady przemysłowe oraz szlaki komunikacyjne), a także genezą gleb oraz

rodzajem materiału glebotwórczego. Odczyn gleb waha się od kwaśnego do obojętnego. Zasolenie nie

przekracza kilku gram na dm3. W glebach miasta Gorzowa nie występuje zanieczyszczenie metalami

ciężkimi. W granulometrycznym ujęciu, skład gleb wykazuje dużą różnorodność – od piasków luźnych po

gliny średnio zwięzłe.

Monitoring gleb

Od 1995 roku na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska realizowany jest monitoring

chemizmu gleb ornych Polski. Obowiązek prowadzenia monitoringu wynika z zapisów krajowych aktów

prawnych m.in. ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (tj. Dz.U. z 2016 poz. 672

z późn. zm.).

Ostatnie badania gleb w ramach monitoringu chemizmu gleb ornych prowadzone były w 2010 roku.

Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego nie był zlokalizowany żaden punkt pomiarowy jakości gleb,

najbliższy punkt znajdował się w miejscowości Wojcieszyce. Gleby na tym obszarze to gleby płowe

o klasie bonitacyjnej IIIb oraz kompleksie 4 – żytni bardzo dobry (pszenno-żytni).

Odczyn gleb w zawiesinie KCl na badanym terenie w 2010 roku wzrósł w porównaniu z poprzednimi

latami i wynosił pH 5,9. Porównanie wartości środkowych nie potwierdziło jednak trendu wzrostu pH gleby.

Jako przedział optymalny dla procesów biologicznych, związanych z metabolizmem większości gatunków

roślin i mikroorganizmów glebowych przyjmuje się wartości pH od 5,5 do 7,2, mierzone w 1M KCl.

Tabela 33 Odczyn gleb ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach

Odczyn Jednostka Rok

1995 2000 2005 2010

Odczyn pH w zawiesinie H2O pH 6.6 6.3 5.9 6.8

Odczyn pH w zawiesinie KCl pH 5.3 5.1 4.8 5.9

Źródło: www.gios.gov.pl, Monitoring chemizmu gleb ornych Polski


79

Porównanie wartości substancji organicznej w poszczególnych latach pozwala zauważyć trend

wzrostu zawartości próchnicy oraz węgla organicznego. Jest to korzystna tendencja, dobrze wpływająca na

produkcyjne funkcje gleb. Spośród czynników antropogenicznych na zawartość materii organicznej, w tym

próchnicy, w glebie w największym stopniu wpływają: sposób użytkowania ziemi (tzn. rolniczy, łąkowy,

leśny), intensyfikacja rolnictwa, dobór roślin uprawnych oraz poziom nawożenia organicznego.

Tabela 34 Zawarto ść substancji organicznej w glebach ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach

Substancja organiczna gleby

Jednostka Rok

1995 2000 2005 2010

Próchnica % 1.03 1.13 1.03 1.24

Węgiel organiczny % 0.60 0.65 0.60 0.72

Azot ogólny % 0.044 0.040 0.052 0.068

Stosunek C/N

13.6 16.2 11.5 10.6


W przedziale czasowym objętym programem monitoringu poziom kwasowości hydrolitycznej uległ

obniżeniu, w roku 2010 wynosił 1,65 cmol(+)*kg-1. Praktyczne zastosowanie parametru kwasowości

hydrolitycznej polega na określeniu na jej podstawie dawki wapna, równoważnej dawce czystego CaO

w t/ha, niezbędnej do neutralizacji kwasowości związanej z obecnością jonów wodoru obecnych

w roztworze glebowym jak i w kompleksie sorpcyjnym. Przyjmuje się, że powstaje konieczność wapnowania

gleb, w przypadku których dawka wapna CaO wyliczona na podstawie kwasowości hydrolitycznej przekracza

1 t ha-1, z czego wynika potrzeba wapnowania gleb na badanym terenie.

Wielkość pojemności sorpcyjnej gleby jest w zasadzie cechą stałą i nie ulega zasadniczym zmianom

o ile nie dochodzi do znacznego nagromadzenia materii organicznej (np. nawożenie organiczne) lub

wyraźnej zmiany odczynu. Pewnym zmianom podlegać może proporcja pomiędzy udziałem jonów

kwasowych i zasadowych.

Tabela 35 Właściwo ści sorpcyjne gleb ornych w punkcie pomiarowym w Woj cieszycach

Właściwo ści sorpcyjne gleby Jednostka Rok

1995 2000 2005 2010 Kwasowość hydrolityczna (Hh) cmol(+)*kg-1 2.25 2.43 2.48 1.65

Wapń wymienny (Ca2+) cmol(+)*kg-1 2.24 2.12 1.93 2.64

Magnez wymienny (Mg2+) cmol(+)*kg-1 0.29 0.23 0.11 0.21

Sód wymienny (Na+) cmol(+)*kg-1 0.03 0.06 0.01 0.08

Potas wymienny (K+) cmol(+)*kg-1 0.25 0.30 0.48 0.44

Suma kationów wymiennych (S) cmol(+)*kg-1 2.81 2.71 2.53 3.37

Pojemność sorpcyjna gleby (T) cmol(+)*kg-1 5.06 5.14 5.01 5.02

Wysycenie kompleksu sorpcyjnego kationami zasadowymi (V)

% 55.53 52.72 50.50 67.16



80

Gleby w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach w przedziale czasowym objętym programem

monitoringu charakteryzowały się średnią zawartością fosforu przyswajalnego, w 2010 roku nastąpił jego

wzrost w porównaniu z latami poprzednimi. Niedobór fosforu jest niekorzystny, ponieważ ogranicza wzrost

roślin, obniża wysokość plonu i jego jakość. Zaledwie część fosforu glebowego, obecna w roztworze

glebowym w postaci jonowej, jest dostępna dla roślin.

Tabela 36 Zawarto ść pierwiastków przyswajalnych dla ro ślin w glebach ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach

Zawarto ść pierwiastków przyswajalnych dla roślin

Jednostka Rok

1995 2000 2005 2010

Fosfor przyswajalny mg P2O5* 100g-1 12.9 9.8 11.3 14.2

Potas przyswajalny mg K2O*100g-1 7.9 10.1 11.9 18.1

Magnez przyswajalny mg Mg*100g-1 3.40 2.40 2.70 2.50

Siarka przyswajalna mg S-SO4*100g-1 0.13 0.20 0.30 0.82 Źródło: www.gios.gov.pl, Monitoring chemizmu gleb ornych Polski

Zawartości metali śladowych zostały ocenione w oparciu o Rozporządzenia Ministra Środowiska

z dnia 9 września 2002 r. (Dz.U. Nr 165, poz. 1359) w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów

jakości ziemi, który wprowadza liczby graniczne zawartości metali, oraz wytycznych IUNG (1993), opartych

na całkowitych zawartościach metali i właściwościach gleby (odczyn, zawartość części spławialnych,

zawartość próchnicy). Rozporządzenie określa zawartości progowe dla gleb użytkowanych rolniczo w mg kg-

1. Wynoszą one: cynk - 300, kadm - 4, miedź - 150, nikiel - 100, ołów - 100, chrom – 150. W punkcie

pomiarowym w Wojcieszycach nie odnotowano przekroczenia zawartości dopuszczalnych pierwiastków

śladowych.

Tabela 37 Całkowita zawarto ść pierwiastków śladowych w glebach ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach

Całkowita zawarto ść pierwiastków śladowych

Jednostka Rok 1995 2000 2005 2010

Kadm mg*kg-1 0.19 0.18 0.15 0.19

Miedź mg*kg-1 9.2 8.7 7.7 6.4

Chrom mg*kg-1 8.8 7.8 8.9 6.8

Nikiel mg*kg-1 4.0 3.7 5.0 4.3

Ołów mg*kg-1 9.9 8.8 7.6 12.4

Cynk mg*kg-1 20.8 17.2 21.4 32.1



81

4.8.2 Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa

Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą do roku 2015 w zakresie gleb

Głównym celem ochrony gleb, określonym w poprzednim Programie Ochrony Środowiska jest ich

racjonalne wykorzystanie. Realizacja tego celu opiera się na następujących działaniach:

� wzrost świadomości społeczeństwa, głównie osób uprawiających ziemię, w zakresie zasad jej

ochrony;

� uwzględnienie ochrony gleb dobrej jakości w planowaniu przestrzennym;

� zagospodarowanie gleb w sposób adekwatny do ich klasy bonitacyjnej i zanieczyszczenia;

� zmniejszenie degradacji chemicznej i fizycznej gleb oraz gruntów;

� racjonalne zagospodarowanie gleb o słabej jakości;

� ochrona gleb przed negatywnym wpływem transportu i infrastruktury transportowej;

� monitoring gleb przy trasach komunikacji samochodowej;

� właściwe utrzymanie i odbudowa urządzeń melioracyjnych;

� zwiększenie świadomości społecznej odnośnie ochrony powierzchni ziemi i gleb;

� kontrola przestrzegania pozwoleń wodno-prawnych.

Poprzedni Program Ochrony Środowiska zakładał wykonanie następujących zadań:

1. Konserwacja rowów melioracyjnych (realizacja w latach 2008 – 2015)

2. Cmentarz dla zwierząt (realizacja w latach 2008 – 2009)

Mimo dobrej kondycji gleby na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego ważne jest kontynuowanie

działań, dążących do realizacji celu wyznaczonego w poprzednim Programie Ochrony Środowiska, które

umożliwią utrzymanie obecnego stanu.

4.8.3. Analiza SWOT


Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie gleb. Na jej podstawie zaplanowano zadania dla miasta na lata 2017 -

2024.

Tabela 38. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gleby


• Przewaga gleb o kompleksie uprawowym pszenno-dobrym oraz pszenno-żytnim

• Wysoki stopień rozproszenia miejsc zanieczyszczeń (zakłady przemysłowe, szlaki komunikacyjne)

SZANSE ZAGROŻENIA

• Wprowadzenie Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej

• Ograniczenie zjawiska zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na grunty budowlane

• Zalesianie gruntów o niskiej przydatności rolniczej

• Racjonalne użytkowanie środków ochrony roślin i nawozów

• Wypalanie łąk i ściernisk • Wprowadzanie ścieków do gruntów


82

Największym problemem w ochronie gleb jest wysoki stopień antropopresji, wpływającej na dużą

zmienność stosunków gruntowo-wodnych oraz właściwości chemicznych gleb na obszarze Gorzowa

Wielkopolskiego. Stan ten wymaga systematycznego monitorowania stanu gleb, przede wszystkim przy

trasach komunikacji samochodowej, a także kontrolowania przestrzegania warunków określonych

w pozwoleniach wodno-prawnych. Ponadto istotną kwestią jest prowadzenie działań, mających na celu

zwiększanie świadomości społecznej w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb.

4.9. Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów

4.9.1. Analiza stanu wyj ściowego Odpady komunalne

Uchwałą nr XXXIII/351/12 Sejmiku Województwa Lubuskiego z 19 grudnia 2012 r. zmieniającą

uchwałę w sprawie wykonania Planu Gospodarki Odpadami dla województwa lubuskiego na lata 2012-2017

z perspektywą do 2020 roku przyjęty został Plan Gospodarki Odpadami dla województwa lubuskiego na lata

2012-2017 z perspektywą do 2020 roku.

W Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami dla województwa lubuskiego na lata 2012-2017

z perspektywą do 2020 roku, zgodnie z wymogami ustawy o odpadach wyznaczono regiony gospodarki

odpadami w województwie. Region gospodarki odpadami komunalnymi stanowi obszar sąsiadujących ze

sobą gmin liczących łącznie co najmniej 150 000 mieszkańców.

Ponadto region gospodarki odpadami komunalnymi może obejmować sąsiadujące ze sobą gminy

z różnych województw, jeżeli przewidują to wojewódzkie plany gospodarki odpadami. W myśl

obowiązujących przepisów ustawy o odpadach, zakazuje się zbierania oraz przetwarzania zmieszanych

odpadów komunalnych, odpadów zielonych i pozostałości z sortowania odpadów komunalnych

przeznaczonych do składowania, poza regionem gospodarki odpadami, na którym zostały wytworzone.

Regiony muszą być tak wyznaczone, aby w pełni zapewniały samowystarczalność w zagospodarowaniu

odpadów.

Województwo lubuskie zostalo podzielone na 4 regiony gospodarki odpadami komunalnymi,

w ramach województwa lubuskiego. Mapa poniżej przedstawia podział województwa lubuskiego na regiony

gospodarki odpadami w podziale na powiaty.


83

Źródło: „Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”

Miasto Gorzów Wielkopolski wchodzi w skład obszaru regionu północnego, który obejmuje 11 gmin:

� zrzeszonych w ramach związków międzygminnych:

- Celowy Związek Gmin MG-6 z siedzibą w Gorzowie Wielkopolskim: Bogdaniec, Deszczno,

Gorzów Wielkopolski, Kłodawa, Lubiszyn, Santok;

- SGO 5: Dobiegniew, Stare Kurowo, Strzelce Krajeńskie, Zwierzyn;

Rysunek 28 Mapa województwa lubuskiego z podziałem na regiony gospodarki odpadami komunalnymi


84

� gmina niezrzeszona: Drezdenko.

W 2014 roku liczba ludności tego regionu wynosiła 213 842 mieszkańców. Poniższa tabela przedstawia

ogólną charakterystykę regionu.

Tabela 39 Charakterystyka regionu północnego

Region północny

Liczba ludności w 2014 roku 213 842

Zmieszane odpady komunalne (20 03 01)

Masa odebranych odpadów w 2014 r. [Mg] 52 464

Masa odpadów poddanych składowaniu w 2014 r. [Mg] 0

Odpady komunalne ulegaj ące biodegradacji

Masa odebranych odpadów ulegających biodegradacji, w tym odpadów zielonych w 2014 r. [Mg]

9 522

Masa odpadów poddanych składowaniu w 2014 r. [Mg] 0

Masa odpadów zagospodarowana poza składowaniem w 2014 r. [Mg]

9 522

Masa odebranych odpadów zielonych w 2014 r. [Mg] 778

Odpady inne

Masa odebranych odpadów 4 frakcji (papier, tworzywa sztuczne, szkło i metale) w 2014 r. [Mg]

2 148

Masa odebranych odpadów budowlanych w 2014 r. [Mg] 1 672 Źródło: ”Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”

Poniższa mapa przedstawia obszar regionu północnego z uwzględnieniem instalacji regionalnych.


85

Rysunek 29 Mapa regionu północnego z uwzgl ędnieniem instalacji regionalnych

Źródło: ”Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami wraz z Planem Inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (projekt)”

Zgodnie z prawem Unii Europejskiej Polska jest zobligowana do zredukowania ilości składowanych

odpadów. Znowelizowana ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

nakłada na gminy obowiązek ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji

przekazywanych do składowania do maksymalnie 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych

ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania – w stosunku do masy tych odpadów

wytworzonych w 1995 r. Ponadto do obowiązków gmin należy osiągnięcie odpowiednich poziomów odzysku,


86

recyklingu i przygotowania do ponownego użycia frakcji odpadów komunalnych, takich jak: papier, metale,

tworzywa sztuczne i szkło. Ustawa zobowiązuje gminy do osiągnięcia takich wskaźników do 16 lipca 2020 r.

Na podstawie liczby ludności oraz przyjętych wskaźników wytwarzania odpadów komunalnych,

dokonano obliczeń prognozowanej masy odpadów w podziale na zmieszane odpady komunalne (20 03 01),

odpady ulegające biodegradacji, w tym odpady zielone, odpady zielone, pozostałości po przetworzeniu

przeznaczone do składowania oraz odpady 4 frakcji i odpady budowlane. W poniższej tabeli przedstawiono

prognozowaną masę odpadów do zebrania/odebrania w regionie północnym w latach 2016-2022r.

Tabela 40 Prognozowana masa odpadów do zebrania/ode brania w regionie północnym w latach 2017-2022

Rodzaj/grupa odpadów

Prognozowana masa odpadów [Mg/rok]

2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Zmieszane odpady komunalne (20 03 01)

64 895 62 647 60 469 57 144 53 992 51 005 48 687

Odpady ulegające biodegradacji, w tym odpady zielone

14 765 16 327 18 051 19 939 22 006 24 265 26 771

Odpady zielone 1 206 1 334 1 475 1 616 1 753 1 885 2 044

4 frakcje (papier, tworzywa sztuczne, szkło, metale)

3 681 4 151 4 652 5 167 5 614 6 047 6 463

Odpady budowlane 2 186 2 220 2 254 2 287 2 321 2 356 2 390

Pozostałość po przetworzeniu, przeznaczona do składowania

32 447,5 31 323,5 30 234,5 28 572 26 996 25 502,5 24 343,5


W związku z przeprowadzoną analizą, jako uśrednioną minimalną moc przerobową instalacji

regionalnej dla regionu północnego przyjmuje się moce przerobowe, które przedstawiają poniższe tabele.

Tabela 41 Minimalne moce przerobowe niezb ędne do obsługi 120 tys. mieszka ńców w regionie północnym – instalacje do mechanicznego przetwarzan ia odpadów komunalnych

Typ

instalacji

Minimalne moce przerobowe niezb ędne do obsługi 120 tys. mieszka ńców w regionie północnym – mechaniczno-biologiczne przetwarzanie

rok 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

MBP

część mechaniczna [Mg/rok]

36 560 35 368 34 215 32 410 30 700 29 080 27 839

część biologiczna [Mg/rok]

18 280 17 684 17 107 16 205 15 350 14 540 13 919



87

Tabela 42 Minimalne moce przerobowe niezb ędne do obsługi 120 tys. mieszka ńców w regionie północnym – kompostownia

Minimalne moce przerobowe niezb ędne do obsługi 120 tys. mieszka ńców w regionie północnym - kompostownia

rok 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Kompostownia odpadów zielonych [Mg/rok]

680 753 835 916 997 1 075 1 169


Tabela 43 Minimalne moce przerobowe niezb ędne do obsługi 120 tys. mieszka ńców w regionie północnym - składowisko

Minimalne moce przerobowe niezb ędne do obsługi 120 tys. mieszka ńców w regionie północnym -

składowisko

rok 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Składowisko [m3] 14 061 13 603 13 159 12 465 11 808 11 185 10 707


Podsumowując dane z powyższych tabel można wywnioskować, że minimalne moce przerobowe dla

regionalnych instalacji MBP, niezbędne do obsługi 120 tys. mieszkańców będą zmniejszały się z roku na rok,

w wyniku prognozowanej, zmniejszającej się masy zmieszanych odpadów komunalnych (na rzecz rozwoju

selektywnego zbierania odpadów komunalnych). W związku z przewidywanym wzrostem selektywnego

zbierania odpadów zielonych oraz innych ulegających biodegradacji, minimalne moce przerobowe

regionalnych kompostowni odpadów zielonych i innych bioodpadów będą wzrastać. Rosnący poziom

odzysku i recyklingu odpadów, a także prognozowana zmniejszająca się masa pozostałości po

przetworzeniu odpadów przeznaczona do składowania, spowodują zmniejszenie minimalnych mocy

przerobowych regionalnych składowisk.

Na terenie regionu północnego istnieje obecnie 1 instalacja MBP, 1 kompostownia oraz 1 składowisko,

spełniające wymagania dla regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. W poniższych

tabelach przedstawiono te instalacje wraz z ich istniejącymi mocami przerobowymi. W sytuacji wystąpienia

ewentualnej awarii funkcję instalacji zastępczych będą pełniły właściwe (tego samego typu) instalacje RIPOK

z regionu centralnego.


88

Tabela 44 Istniej ące regionalne instalacje do mechaniczno-biologiczne go przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych na terenie regionu północnego

Lp. Gmina Nazwa i adres instalacji

Podmiot odpowiedzialny za

eksploatacj ę instalacji

Przepustowo ść części

mechanicznej [Mg/rok]

Przepustowo ść części

biologicznej [Mg/rok]

1 Gorzów

Wielkopolski MBP, ul. Teatralna 49, 66-400 Gorzów Wielkopolski

INNEKO Sp. z o.o. Gorzów

Wielkopolski 58 300 31 500

Łączna przepustowość istniejących instalacji regionalnych dla mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów

58 300 31 500


Tabela 45 Istniej ące regionalne kompostownie odpadów zielonych i inny ch odpadów ulegaj ących biodegradacji zbieranych selektywnie na terenie reg ionu północnego

Lp. Gmina Nazwa i adres instalacji Podmiot eksploatuj ący instalacj ę

Zdolno ść przerobowa

roczna [MG/rok]

1 Gorzów

Wielkopolski Kompostownia, ul. Teatralna 49,

66-400 Gorzów Wielkopolski INNEKO Sp. z o.o. Gorzów

Wielkopolski 3 500

Łączna przepustowość istniejących instalacji regionalnych dla kompostowni odpadów zielonych i innych bioodpadów ulegających biodegradacji

3 500


Tabela 46 Istniej ące regionalne składowiska odpadów komunalnych na te renie regionu północnego

Lp. Gmina Nazwa i adres składowiska

Podmiot eksploatuj ący

instalacj ę

Pojemno ść całkowita

[m 3]

Pojemno ść wypełniona

[m 3]

Pojemno ść pozostała

[m 3]

1 Gorzów

Wielkopolski

Składowisko odpadów

komunalnych w Gorzowie

Wielkopolskim

INNEKO Sp. z o.o. Gorzów Wielkopolski

427 935 153 783 272 982

Łączna pozostała pojemność istniejących regionalnych instalacji – składowisk odpadów komunalnych [m3] 272 982


Według danych GUS na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego w 2014 roku zebrano 32 327,08 ton

zmieszanych odpadów komunalnych (z czego 26 219,14 ton z gospodarstw domowych), co daje średnio

260,10 kg odpadów na 1 mieszkańca (z czego 211,00 kg z gospodarstw domowych). Dla porównania w roku

2010 było to odpowiednio 39 947,16 ton oraz 320,60 kg, a w roku 2005 – 49 645,30 ton i 395,40 kg.

W 2015 roku zlikwidowano w Gorzowie Wielkopolskim 7 dzikich wysypisk. W wyniku likwidacji tych

nielegalnych miejsc składowania zebrano 64,600 Mg odpadów.

W 2016 roku w ramach selektywnej zbiórki odpadów prowadzonej przez Związek Celowy Gmin MG-6,

odebrano 44,042 Mg zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, 104,260 Mg odpadów z budowy,

remontów i demontażu obiektów budowlanych, 5,750 Mg zużytych opon oraz 5,710 Mg odpadów

opakowaniowych.


89

Odpowiednia gospodarka odpadami ma pozytywny wpływ zarówno na życie społeczne jak

i gospodarkę. Mniejszy udział odpadów kierowanych na składowiska powoduje zmniejszenie

zanieczyszczenia środowiska, a co za tym idzie poprawę jakości życia mieszkańców. Wtórne wykorzystanie

odpadów zmniejsza również straty gospodarcze, gdyż niewykorzystane oznaczają marnowanie nakładów

pracy i energii potrzebnych do wydobycia surowców, produkcji i dystrybucji.

Przewiduje się, iż nowe przepisy związane z gospodarką odpadami spowodują dalszy wzrost udziału

selektywnie zebranych odpadów, ze względu na wyższe opłaty za odbieranie odpadów niesegregowanych.

Kontynuowane będą także działania mające na celu utylizację azbestu.


Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą na lata 2011-2015 w zakresie

odpadów

W Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011

z perspektywą na lata 2011- 2015 roku oraz Planie Gospodarki Odpadami dla miasta Gorzowa

Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2011- 2015 roku wskazano pięć głównych

obszarów działań, zmierzających do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ich ilości. Efekty

realizacji zadań wyznaczonych w ramach tych obszarów przedstawiono w poniższej tabeli:

Tabela 47 Efekty realizacji zada ń Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2011- 2015 oraz Planu Gospodarki Odpadami dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2011- 2015


1 Przywrócenie gruntom zdegradowanym wartości przyrodniczych

Rekultywacja składowiska odpadów przy ul. Śląskiej

Obecnie prowadzony jest monitoring poeksploatacyjny.

2 Zwiększenie ponownego wykorzystania i recyklingu odpadów

Organizacja punktów zbiórki zużytego sprzętu

elektrycznego i elektronicznego od

mieszkańców miasta Gorzowa Wielkopolskego i

jednostek handlowych

Korzystny wpływ na zmniejszenie częstotliwości sytuacji nielegalnego

pozbywania się odpadów.

3 Zapobieganie nielegalnemu pozbywaniu się odpadów

Likwidacja dzikich wysypisk W 2015 roku zlikwidowano 7 miejsc nielegalnego składowania odpadów.

4 Realizacja zasad gospodarki odpadami

Budowa cmentarza dla zwierząt

Możliwość zagospodarowania kłopotliwychodpadów.

5 Organizowanie zbiórki

przeterminowanych leków Zadanie realizowane od 2013 roku przez

Związek Celowy Gmin MG6


90


6

Pomoc osobom fizycznym w utylizacji odpadów

niebezpiecznych zawierających azbest

W ramach dotacji z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i

Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze w 2014 roku unieszkodliwieniu poddano 89,5

ton azbestu, a w 2015 roku – 109,84 ton, co łącznie daje 199,34 ton.

7 Rozbudowa i modernizacja Zakładu Utylizacji Odpadów

w Chróściku

Zwiększenie efektywności pracy instalacji, do której kierowane są zmieszane odpady

komunalne oraz selektywnie zebrane odpady zielone i inne bioodpady.

8

Rozbudowa składowiska odpadów niebezpiecznych

zawierających azbest w Chróściku

Zapewnienie odpowiedniej ilości instalacji w skali województwa.

9 Podniesienie poziomu świadomości ekologicznej społeczeństwa

Organizacja kampanii „Sprzątanie Świata”

Zadanie realizowane cyklicznie.

Źródło zadań: „Plan Gospodarki Odpadami dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą do 2015 roku”

Dotychczas prowadzone działania na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego przyniosły zamierzony

efekt ekologiczny, należy jednak podjąć kolejne zadania w celu dalszej poprawy stanu środowiska.

Największym sukcesem miasta w zakresie gospodarki odpadami była rozbudowa i modernizacja INNEKO

Sp. z o.o. w Chróściku oraz likwidacja 7 nielegalnych miejsc składowania odpadów w 2015 roku.

4.9.3. Analiza SWOT


Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie gospodarki odpadami. Na jej podstawie zaplanowano zadania dla

miasta na lata 2017-2024.

Tabela 48 Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gospod arka odpadami


• Likwidacja dzikich wysypisk • Rozbudowa i modernizacja

INNEKO Sp. z o.o.

• Niewystarczające poziomy selektywnej zbiórki odpadów

• Główną metodą unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich składowanie

SZANSE ZAGROŻENIA

• Zwiększenie ponownego wykorzystania i recyklingu odpadów komunalnych

• Powstawanie nowych, dzikich wysypisk • Nielegalne pozbywanie się odpadów często

poprzez ich spalanie

Największym problemem w zakresie gospodarki odpadami w Gorzowie Wielkopolskim jest stosunek


91

ilości odpadów komunalnych poddawanych składowaniu do innych metod unieszkodliwiania. Podejmowane

inwestycje, takie jak rozbudowa i modernizacja INNEKO Sp. z o.o. oraz likwidacja miejsc nielegalnego

składowania odpadów sprzyjają poprawie stanu gospodarki odpadami. Problemem w dalszym ciągu

pozostaje niedostateczny poziom świadomości mieszkańców miasta na temat konieczności prowadzenia

segregacji odpadów „u źródła”, a także nielegalne pozbywanie się odpadów. Koniecznym jest więc

planowanie i prowadzenie działań z zakresu edukacji ekologicznej.

4.10. Zasoby przyrodnicze


Elementami środowiska objętymi ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie

przyrody (Dz. U. 2015.1651 z późń. zm.) są następujące formy ochrony przyrody:

� parki narodowe;

� rezerwaty przyrody;

� parki krajobrazowe;

� obszary chronionego krajobrazu;

� obszary NATURA 2000;

� pomniki przyrody;

� stanowiska dokumentacyjne;

� użytki ekologiczne;

� zespoły przyrodniczo – krajobrazowe;

� ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.

Gorzów Wielkopolski położony jest w sąsiedztwie obszarów Natura 2000:

W bezpośrednim sąsiedztwie miasta:

� Dolina Dolnej Noteci PLB080002;

� Ostoja Witnicko-Dębniańska PLB320015;

� Murawy Gorzowskie PLH080058

� Ujście Noteci PLH080006

W dalszym sąsiedztwie miasta:

� Puszcza Barlinecka PLB080001;

� Ujście Warty PLC08000;

� Puszcza Notecka PLB300015;

� Lasy Puszczy nad Drawą PLB320016;

� Ostoja Barlinecka PLH080071

� Torfowisko Chłopiny PLH080004


92

Rysunek 30 Obszary chronione na terenie miasta Gorz owa Wielkopolskiego

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GDOŚ

Powierzchnia obszarów prawnie chronionych na terenie Gorzowa Wielkopolskiego wynosi 440,31 ha,

natomiast liczba pomników przyrody – 152 sztuki.

Rezerwaty przyrody

Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym,

ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów

oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi,

naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

Na obszarze miasta Gorzów Wielkopolski, w jego zachodniej części, znajduje się rezerwat przyrody

Gorzowskie Murawy. Powierzchnia rezerwatu to 78,3106 ha. Funkcją rezerwatu jest zachowanie zbiorowisk

roślinności kserotermicznej, szczególnie muraw ostnicowych, kłosownicowych i szczotlichowych oraz

stanowisk gatunków roślin i zwierząt.

Kompleks muraw w rezerwacie należy do najcenniejszych tego typu obiektów w Polsce Zachodniej.

Ze względu na bogactwo gatunków oraz stan zachowania zbiorowisk roślinnych, jest to niezwykle atrakcyjny

pod względem przyrodniczym obszar. Najcenniejszym zbiorowiskiem na terenie rezerwatu jest murawa


93

ostnicowa Potentillo – Stipetum capillatae, w której dominują trawy kępowe takie jak ostnica włosowata,

kostrzewa szczeciniasta oraz tymotka Boehmera. Obszar charakteryzuje się licznym występowaniem

dwuliściennych gatunków ciepłolubnych takich jak: szałwia łąkowa, pięciornik piaskowy czy krwawnik

panoński. Oprócz muraw ostnicowych na terenie rezerwatu występuje murawa kłosownicowa oraz

szczotlichowa. Gatunkami specjalnej troski występującymi na terenie rezerwatu są rzadkie i zagrożone

gatunki roślin kserotermicznych– m.in. pajęcznica liliowata, ostnica włosowata, ostrołódka kosmata, dzwonek

syberyjski, kruszczyk szerokolistny, goździk piaskowy, paprotka zwyczajna, pierwiosnka lekarska, kocanki

piaskowe, kruszyna pospolita, bluszcz pospolity. Rośliny te objęto ochroną gatunkową ścisłą i częściową.

Zgodnie z prawem międzynarodowym obszar ten należy do sieci Natura 2000 – Murawy Gorzowskie

PLH080058.

Obszary chronionego krajobrazu

Obszar chronionego krajobrazu to jedna z najmniej restrykcyjnych form ochrony przyrody. Obszary

takie zajmują różnej wielkości tereny, zwykle rozległe, obejmujące pełne jednostki środowiska naturalnego

takie jak doliny rzeczne, kompleksy leśne, ciągi wzgórz, pola wydmowe, torfowiska. Obszary te uznawane są

za cenne ze względu na wyróżniający się krajobraz, zróżnicowanie ekosystemów lub pełnioną często

funkcję korytarzy ekologicznych między ważniejszymi obszarami chronionymi, np. parkami narodowymi,

krajobrazowymi i rezerwatami. Tereny te są również istotne ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb

związanych z turystyką i wypoczynkiem.

W granicach powiatów: międzyrzeckiego, strzlecko-drezdeńskiego oraz gorzowskiego znajduje się

obszar chronionego krajobrazu Dolina Warty i Dolnej Noteci. Na terenie gminy Gorzów Wielkopolski leży

część obszaru zajmująca powierzchnię 360 ha. Całkowita jego powierzchnia to 33 888 ha. Celem ochrony

tego obszaru jest zachowanie kulturowego i przyrodniczego krajobrazu wnętrza oraz krawędzi wielkich dolin

rzecznych.

Pomniki przyrody

Według rejestru pomników przyrody przygotowanego przez Regionalną Dyrekcję Ochrony

Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim na terenie miasta Gorzów Wielkopolski znajdują się 152 pomniki

przyrody. Tabela poniżej przedstawia wykaz wszystkich obiektów oraz ich lokalizację.


Tabela 49 Wykaz pomników przyrody na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego

Lp.

Poło żenie Obiekt

poddany ochronie

Nazwa obiektu Obwód na wysoko ści 1,3 m (cm)

Wys. (m)

Rodzaj skały/

minerału Inne

Powiat Gmina/ dzielnica Miejscowo ść Bli ższa

lokalizacja

Nazwa gatunkowa

polska

Nazwa gatunkowa

łacińska

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

12

1 Gorzów

Wielkopolski



Park Piotra Wawrzyniaka,

działka ewidencyjna 330/1

drzewo Klon srebrzysty Acer saccharimum 376 30 - -

2

Gorzów Wielkopol

ski



ul. Walczaka 4, Wyszyńskiego 23 i 19, Warszawska

(plac Staromiejski), Warszawska 48

(Zespół szpitalny), działki ewidencyjne:

1048, 890, 2231, 2321

drzewo – 7 obiektów

Miłorząb dwuklapowy Ginkgo biloba 11-220 14-20 - -

3

Gorzów Wielkopol

ski



ul. Teatralna 49, Kostrzyńska 8,

cmentarz żydowski, działki ewidencyjne: 2328, 637/1, 1830

3 stanowiska Bluszcz pospolity Hedera helix 25-53 2,5-9 - -

4

Gorzów Wielkopol

ski



Park Wiosny Ludów, działka ewidencyjna

1739

drzewo – 2 obiekty Wierzba biała Salix helix 350; 390 25; 31 - -

5

Gorzów Wielkopol

ski



ul. Dąbrowskiego nad Kłodawką, ul. Strzelecka, działki ewidencyjne: 471,

1739

drzewo – 3 obiekty

Cypryśnik błotny

Taxodium distichum 238; 230; 227 23; 20 - -

6

Gorzów Wielkopol

ski



Park Słowiański, działka ewidencyjna

1233 drzewo Topola czarna Populus nigra 382 30 - -

7

Gorzów Wielkopol

ski



ul. Dąbrowskiego, działka ewidencyjna

551 drzewo Robinia biała Robinia

pseudoacacia 297 30 - -


8 Gorzów

Wielkopolski



ul. Przemysłowa 22 ZSO nr 2, działka

ewidencyjna 574/2 drzewo Grujecznik

japoński Cercidiphllum

japonicum 163 23 - -

9 Gorzów

Wielkopolski



ul. Teatralna 25 PWSzZ, działka

ewidencyjna 2534

drzewo – 2 obiekty Cis pospolity Taxus baccata 101; 104 10 - -

10 Gorzów

Wielkopolski



Park Słowiański, na skraju polany, działka

ewidencyjna 1233 drzewo Jesion wyniosły Faxinus

excelsior 335 31 - -

11 Gorzów

Wielkopolski



ul. Teatralna 25 PWSzZ, działka

ewidencyjna 2534 drzewo

Kasztanowiec zwyczajny

Aesculus hippocastanum 310 21 - -

12 Gorzów

Wielkopolski



ul. Łokietka, działka ewidencyjna 1333

drzewo Buk pospolity Fagus sylvatica

318 21 - -

13 Gorzów

Wielkopolski



Park Kopernika (10 szt.), ul.

Wyszyńskiego 11-13 (2 szt.) 33 (1 szt.) 41

(1 szt.), działki ewidencyjne: 882,

890

drzewo – 14 obiektów

Lipa drobnolistna Tilia cordata 218-390 24-30 - -

14 Gorzów

Wielkopolski



ul. Walczaka przy Białym Kościele,

działka ewidencyjna 2228

drzewo Lipa szerokolistna Tilia grandifolia 420 25 - -

15 Gorzów

Wielkopolski



Park Wiosny Ludów, ul. Warszawska 83,

Walczaka, Teatralna, Kos. Gdyńskich, Chrobrego, pl.

Grunwaldzki, działki ewidencyjne: 1730, 467, 468/1, 468/2,

552, 1614, 820, 1777, 1236/2, 2532,

2534

drzewo – 83 obiekty

Platan klonolistny

Platanus acerifolia 188-430 20-36 - -

16 Gorzów

Wielkopolski



ul. Dąbrowskiego, działka ewidencyjna

471, 2545

drzewo – 16 obiektów Olsza czarna Alnus glutinosa 220-400 24-30 - -

17 Gorzów

Wielkopolski



Przy drodze Małyszyn-Santocko, ul. Grobla i Zielona,

drzewo – 8 obiektów Dąb szypułkowy Quercus robur 243-550 21-30 - -


Źródło: opracowanie własne na podstawie danych RDOŚ w Gorzowie Wielkopolskim: „Rejestr pomników przyrody województwa lubuskiego, stan na 25 października 2016 r.”

Chrobrego, Fabryczna i

Towarowa, Park Słowiański,

Cmentarz Żydowski przy Wale Okrężnym, działki ewidencyjne: 572, 432/2, 445/6,

1765/4, 1830, 372/2, 1233, 146

18 Gorzów

Wielkopolski



Park Słowiański (1 szt.) i Park Kopernika

(3 szt.), działki ewidencyjne: 1233,

882

drzewo – 4 obiekty Klon pospolity Acer

platanoides 230-290 22-29 - -

19 Gorzów

Wielkopolski



ul. Łokietka przy mostku, działka

ewidencyjna 1331 drzewo Wiąz

szypułkowy Ulmus laevis 351 25 - -


97

Rysunek 31 Rozmieszczenie pomników przyrody w Gorzo wie Wielkopolskim

Źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl

Zieleń miejska

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015 poz. 1651) definiuje tereny

zieleni jako tereny wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte

roślinnością, znajdujące się w granicach wsi o zwartej zabudowie lub miast, pełniące funkcje estetyczne,

rekreacyjne, zdrowotne lub osłonowe, a w szczególności parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody

botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe oraz cmentarze, a także zieleń towarzyszącą ulicom,

placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom oraz obiektom kolejowym

i przemysłowym. Definicja ta nie ma jednak charakteru operacyjnego i w związku z tym jest mało przydatna

z punktu widzenia zarządzania tymi terenami.

Zieleń urządzona odgrywa istotne znaczenie szczególnie dla terenów zurbanizowanych. Zieleń

urządzona to przede wszystkim obiekty przyrodnicze o formach naturalnych, półnaturalnych

i przetworzonych.

Tereny zieleni w mieście Gorzowie Wielkopolskim zajmują powierzchnię 534,140 ha. W zależności od

funkcji jaką pełnią możemy wyróżnić:

− tereny zieleni wypoczynkowej - są to: parki, skwery, zieleńce, ogródki działkowe, tereny sportowe,

− tereny zieleni specjalnego przeznaczenia - są to: pasy zieleni izolacyjnej, tereny zieleni towarzyszące

komunikacji, ogrody dydaktyczne, cmentarze,

− tereny zieleni o ograniczonym dostępie – są to tereny: towarzyszące obiektom przemysłowym,

towarzyszące zabudowie osiedlowej i indywidualnej.


98

Tabela 50 Tereny zieleni w mie ście Gorzowie Wielkopolskim w 2015 r.

Parki spacerowo - wypoczynkowe Zieleńce Zieleń

uliczna Tereny zieleni

osiedlowej Cmentarze Lasy gminne

szt. ha szt. ha ha ha szt. ha ha 10 168,53 141 120,50 73,94 108,26 9 38,13 24,78

łącznie: 534,140 ha Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Tabela 51 Nasadzenia i ubytki drzew i krzewów w 201 5 r. na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego

Nasadzenia drzew Nasadzenia krzewów Ubytki drze w Ubytki krzewów szt. szt. szt. szt. 70 0 128 760

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Lasy

W granicach miasta Gorzowa Wielkopolskiego wyróżnić można jeden zwarty kompleks leśny, o dużym

znaczeniu, ze względu na swoją powierzchnię. Zajmuje on wschodni fragment Obszaru Chronionego

Krajobrazu, związany ze strefą krawędziową wysoczyzny morenowej, biegnący od Witnicy po Gorzów.

Drzewostan tego terenu zdominowany jest przez sosnę, z domieszką drzew liściastych. Typy siedliskowe

występujące w tym kompleksie to głównie las mieszany świeży oraz bór świeży i bór mieszany świeży.

Teren, na którym znajduje się powierzchnia leśna charakteryzuje się dużym urozmaiceniem oraz dużymi

spadkami. Występowanie drzewostanu stanowi skuteczną ochronę gleb przed procesami erozji. Zgodnie

z zapisami ustawy o ochronie przyrody lasy znajdujące się w granicach administracyjnych miasta mają

charakter lasów ochronnych.

W północnej części miasta zlokalizowany jest niewielki fragment kompleksu leśnego, związany ze

zboczem doliny Kłodawki, w którym dominującym gatunkiem jest sosna, z domieszką dębu oraz brzozy.

Występujące tu typy siedliskowe to bór mieszany świeży oraz bór świeży, charakteryzujące się małą

żyznością. W miejscach o zwiększonej żyzności zauważyć można urozmaicenie podszytu.

Na terenie miasta Gorzów Wielkopolski zlokalizowane są dwa parki o leśnym charakterze. Jest to

Park Słowiański oraz Park Czechówek.

Park Słowiański przypomina las naturalny o zróżnicowanym składzie gatunkowym i wiekowym.

Występują tu gatunki rodzime, takie jak sosna, świerk, dąb i brzoza, a także gatunki obcego pochodzenia,

m.in. jedyny w mieście okaz korkowca amurskiego. Ponadto spotykane w Parku gatunki to m.in.: daglezja

zielona, żywotnik olbrzymi, klon srebrzysty, cyprysik groszkowy oraz dąb błotny.

Park Czechówek ma charakter lasku miejskiego. W jego południowej części występuje stromy stok,

porośnięty głównie przez olszę czarną i jesion wyniosły. Środkowa jego część zdominowana jest przez

sosnę pospolitą. Miejscowo występuje tu brzoza, spotkać można również pojedyncze okazy dębu, klonu,

wiązu oraz grabu. Południową oraz północno-wschodnią część Parku porasta las mieszany. Jest to

najbardziej urozmaicony, pod względem ukształtowania, fragment tego terenu.

Grunty leśne na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego zajmują powierzchnię 381,65 ha (2015r.) Na

przestrzeni pięciu ostatnich lat wartość ta zmniejszyła się z 412,70 ha w 2010 r. W zarządzie Lasów


99

Państwowych znajduje się 100% powierzchni leśnych, będących własnością Skarbu Państwa.

Tabela 52 Powierzchnie gruntów le śnych miasta Gorzowa Wielkopolskiego w 2015 r.

ogółem [ha]

grunty le śne publiczne [ha]

grunty le śne prywatne [ha] razem własno ść Skarbu

Państwa

własno ść Skarbu Państwa w zarz ądzie Lasów Pa ństwowych

381,65 373,46 348,68 348,68 8,19

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Ekosystemy leśne mają pozytywny wpływ na życie ludzi. Nie tylko stanowią siedliska wielu gatunków

roślin i zwierząt, czy też są cennym materiałem opałowo-budowlanym, ale także spełniają wiele innych

ważnych funkcji. Biorą udział w procesie oczyszczania powietrza, usuwają z niego dwutlenek azotu,

dwutlenek siarki, tlenek węgla i ozon, a przede wszystkim zapewniają ciągły dopływ tlenu poprzez proces

fotosyntezy. Jest to szczególnie ważne w aglomeracjach miejskich, w których stężenie zanieczyszczeń

i pyłów jest znacznie wyższe niż na otwartych przestrzeniach. Lasy biorą udział w adaptacji do zmian

klimatu, pochłaniają hałas, stanowią funkcje estetyczne i krajobrazowe. Występowanie obszarów

chronionych i lasów wiąże się z pewnymi ograniczeniami aktywności człowieka. W zależności od formy

ochrony przyrody ograniczenia te są mniej lub bardziej restrykcyjne i obejmują zwykle działalność

inwestycyjną. Tereny objęte ochroną powinny być przede wszystkim uwzględniane w strategicznych

dokumentach planistycznych, co może w różnym stopniu wpływać na kierunki rozwoju lokalnego.

W celu ochrony zasobów przyrodniczych i zachowania obecnej ich powierzchni w kolejnych latach

należy egzekwować wymogi ochrony przyrody w dokumentach strategicznych. Brak realizacji tego zadania

stwarzać może niebezpieczeństwo utraty walorów obszarów chronionych.


Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą na lata 2011- 2015 w zakresie

ochrony zasobów przyrodniczych

W Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011

z perspektywą na lata 2011- 2015 wyznaczono tylko jedno zadanie z zakresu ochrony zasobów

przyrodniczych, polegające na wykonywaniu zabiegów pielęgnacyjnych w lasach. Jako źródło finansowania

tego zadania określono budżet miasta oraz Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Ponadto wykonywane były zadania nie ujęte w Programie Ochrony Środowiska, polegające na utrzymaniu

pomników przyrody oraz tworzeniu odpowiednich zapisów w prawie lokalnym służącym zachowaniu

warunków przyrodniczych miasta.

Bardzo istotne jest kontynuowanie zadania polegającego na zamieszczeniu w miejscowych planach

zagospodarowania przestrzennego prawnych form ochrony przyrody oraz egzekwowanie tych zapisów.


100

Ustalenia planów ochrony zasobów przyrodniczych powinny być przenoszone do miejscowych planów

zagospodarowania przestrzennego, a brak realizacji tego zadania stwarza niebezpieczeństwo utraty

obszarów chronionych.

Tabela 53 Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na

lata 2008-2011 z perspektyw ą do roku 2015 w zakresie ochrony zasobów przyrodnic zych

Lp. Cel Zrealizowane za dania Efekt ekologiczny

1 Utrzymanie właściwej kondycji drzewostanu

Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych w lasach

Zadanie realizowane w sposób ciągły

Źródło zadania: „Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzów Wielkopolski na lata 2008-2011 z perspektywą do roku 2015”

4.10.3. Analiza SWOT


Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie ochrony zasobów przyrodniczych. Na jej podstawie zaplanowano

zadania dla miasta na lata 2017-2024.

Tabela 54: Analiza SWOT - Obszar interwencji: Zasob y przyrodnicze


• Powierzchnia obszarów prawnie chronionych na terenie miasta Gorzów Wielkopolski stanowi 5,136% całkowitej powierzchni miasta

• Istniejące bazy turystyczne, trasy rowerowe i piesze, dają warunki do rozwoju funkcji turystyczno-wypoczynkowej

• Podatność zasobów przyrody ożywionej na zanieczyszczenia środowiska,

• Wysoki stopień rozproszenia miejsc zanieczyszczeń (zakłady przemysłowe, szlaki komunikacyjne)

SZANSE ZAGROŻENIA

• Promocja rolnictwa ekologicznego • Wprowadzenie Kodeksu Dobrej Praktyki

Rolniczej • Efektywna edukacja ekologiczna

• Postępująca suburbanizacja i wysoce wyspecjalizowane rolnictwo

• Brak świadomości wartości szaty roślinnej oraz walorów krajobrazowych miasta Gorzów Wielkopolski wśród mieszkańców

Głównym zagrożeniem w zakresie zasobów przyrodniczych na terenie miasta Gorzowa

Wielkopolskiego jest wysoki stopień specjalizacji w rolnictwie oraz niewysoki poziom świadomości

ekologicznej wśród mieszkańców. Zagrożenia te mogą powodować zubożenie naturalnych zbiorowisk

roślinnych, o mniejszej zdolności adaptacyjnej na zmieniające się warunki środowiskowe. Szansą na

poprawę obecnej sytuacji jest edukacja ekologiczna mieszkańców oraz promocja rolnictwa ekologicznego.


101

4.11. Zagro żenia powa żnymi awariami


Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tj. Dz.U. z 2016 poz. 672

z późn. zm.) za poważną awarię uważa się zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe

w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej

niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi

lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. Natomiast przez poważną awarię

przemysłową rozumie się poważną awarię powstałą w zakładzie.

Podstawowym aktem prawnym w zakresie poważnych awarii jest ustawa Prawo ochrony środowiska,

w której zawarte są przepisy ogólne, instrumenty prawne służące przeciwdziałaniu poważnej awarii

przemysłowej, obowiązki prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia poważnej awarii

przemysłowej, obowiązki organów administracji związane z awarią przemysłową oraz zagadnienie

współpracy międzynarodowej w przypadku wystąpienia awarii przemysłowej o charakterze transgranicznym.

Wystąpienie poważnej awarii przemysłowej wiąże się z bezpośrednim zagrożeniem środowiska naturalnego

i zdrowia ludzi. Zgodnie z art. 246 ustawy Prawo ochrony środowiska, w przypadku wystąpienia poważnej

awarii Wojewoda, poprzez Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej i Wojewódzkiego

Inspektora Ochrony Środowiska, podejmuje działania niezbędne do usunięcia awarii i jej skutków.

O podjętych działaniach informuje Marszałka Województwa.

W celu przeciwdziałania poważnym awariom organy Inspekcji Ochrony Środowiska:

• prowadzą kontrole podmiotów, których działalność może stanowić przyczynę powstania

poważnej awarii,

• prowadzą szkolenia dla organów administracji oraz podmiotów, o których mowa w pkt. 1,

• badają przyczyny powstawania oraz sposoby likwidacji skutków poważnych awarii dla

środowiska,

• prowadzą rejestr zakładów o zwiększonym i dużym ryzyku, w rozumieniu przepisów

o ochronie środowiska,

• prowadzą rejestr poważnych awarii.

Ponadto organy Inspekcji Ochrony Środowiska współdziałają w akcji zwalczania poważnej awarii

z Państwową Strażą Pożarną oraz sprawują nadzór nad usuwaniem skutków tej awarii.

Według stanu na dzień 31 grudnia 2013 roku rejestr poważnych awarii w województwie lubuskim,

prowadzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska obejmował 3 zdarzenia. Żadne z tych zdarzeń

nie miało miejsca na terenie miasta Gorzów Wielkopolski, ani na obszarze całego powiatu gorzowskiego.

W roku 2015 i 2016 na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego nie przeprowadzono akcji

zabezpieczenia poważnych awarii czy też akcji nadzoru transportu substancji niebezpiecznych. Prowadzone

były natomiast czynności kontrolno-rozpoznawcze oraz ćwiczenia z udziałem jednostek ochrony

przeciwpożarowej w celu przeciwdziałania poważnym awariom, a także w celu monitoringu zagrożeń

środowiska. Na terenie miasta Gorzów Wielkopolski nie występują zakłady o dużym ryzyku (ZDR) ani


102

zakłady o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnych awarii (ZZR).

W Urzędzie Miasta Gorzowa Wielkopolskiego funkcjonuje Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania

Kryzysowego, do którego zadań należy m.in. kontrolowanie przestrzegania zapisów Wojewódzkiego Planu

Zarządzania Kryzysowego.

Wykaz największych podmiotów gospodarczych prowadzących działalność na terenie miasta

Gorzowa Wielkopolskiego przedstawiony jest w tabeli poniżej.

Tabela 55 Wykaz najwi ększych podmiotów gospodarczych na terenie miasta Go rzowa Wielkopolskiego

Lp. Nazwa firmy Obszar działalno ści - bran ża

1 TPV Displays Polska Sp. z o.o. elektroniczna

2 Faurecia Gorzów Sp. z o.o. motoryzacyjna

3 Yetico S.A. produkcja styropianu

4 Ahrens Textil Sp. z o.o. usługi prania, czyszczenia

5 Gorzowska Fabryka Maszyn GOMA Sp. z o.o. produkcja maszyn do obróbki drewna

6 Ziel-Bruk Sp. z o. o. produkcja kostki brukowej

7 Borne Furniture Sp. z o.o. produkcja mebli

8 I.M.C. Engineering Sp. z o.o. produkcja konstrukcji stalowych

9 HMP Heidenhain-Microprint Polska Sp. z o.o. elektroniczna

10 Auto Galeria Sp. z o.o. motoryzacyjna

11 High Tech Mechatronics obróbka metali

12 SE Bordnetze Polska Sp. z o.o. motoryzacyjna

13 ENEA S.A. energetyczna

14 BAMA Polska Sp. z o.o. obuwnicza

15 Vetoquinol Biowet Sp. z o.o. farmaceutyczna

16 Fabryka Maszyn do Drewna „GOMAD” Sp. z o.o. produkcja maszyn

17 Lindo-Gobex Sp. z o.o. produkcja katalizatorów

18 HOLDING-ZREMB Gorzów S.A. metalowa

19 Mestil Sp. z o.o. produkcja części do maszyn

20 Interbud-West Sp. z o.o. budowlana

21 Inter-Sicherheits-Service Sp. z o.o. produkcja sejfów

22 Calvia Sp. z o.o. chemiczna

23 Rhodia SOLVAY Sp. z o.o. chemiczna

24 Castorama Sp. z o.o. sieć handlowa

25 Tesco sieć handlowa

26 MediaMarkt sieć handlowa

27 Obi sieć handlowa

28 Caelum Development budowlana Źródło: „Gorzów w liczbach 2016”


103

Potencjalnym źródłem zagrożenia na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego jest transport drogowy

ładunków niebezpiecznych. Przez teren miasta przebiega droga krajowa nr 22 (od granicy polsko-rosyjskiej

w Grzechotkach do granicy polsko-niemieckiej w Kostrzynie). Ocenia się, że ryzyko negatywnego

oddziaływania na mieszkańców miasta skutków ewentualnego wystąpienia poważnej awarii, wynikającej

z transportu substancji niebezpiecznych zmaleje wraz z postępowaniem prac w zakresie budowy i oddania

do użytku obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego (droga ekspresowa S3). Do tej pory zrealizowane zostały

dwa z trzech planowanych etapów budowy drogi. Prognozowany termin zakończenia budowy i oddania drogi

do użytku przypada na rok 2017.

Dla zwiększenia nadzoru przestrzegania przepisów w zakresie drogowego przewozu materiałów

niebezpiecznych prowadzone są akcje kontroli tych przewozów koordynowane przez policję, przy udziale

Państwowej Straży Pożarnej, Transportowego Dozoru Technicznego, Inspekcji Transportu Drogowego

i Inspekcji Ochrony Środowiska.

Ze względu na prowadzenie kolejnego etapu budowy obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego, co

zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnej awarii związanej z transportem substancji niebezpiecznych, a także

brak planów budowy zakładów o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia awarii, nie przewiduje się

wzrostu zagrożenia poważnymi awariami na terenie miasta.


Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą na lata 2011- 2015 w zakresie

ochrony przed powa żnymi awariami

W poprzednim Programie Ochrony Środowiska nie zaplanowano żadnych zadań na lata 2014-2015

w zakresie ochrony przed poważnymi awariami. W związku z tym należy stwierdzić, że na terenie miasta nie

ma potrzeby podejmowania radykalnych działań w tym obszarze. Niemniej jednak należy kontynuować

działania mające na celu kontrolę oraz szkolenie podmiotów, których działalność może stanowić przyczynę

wystąpienia poważnej awarii, a także prowadzić rejestr zakładów, mogących stanowić przyczynę powstania

poważnej awarii. Kontynuowanie tych zadań pozwoli zapobiec wystąpieniu ryzyka poważnych awarii

w przyszłości.

4.11.3. Analiza SWOT


Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie zagrożenia poważnymi awariami. Na jej podstawie zaplanowano



104

Tabela 56 Analiza SWOT- Obszar interwencji: Zagro żenie powa żnymi awariami


• Brak ZDR i ZZR na terenie miasta, • Oddanie do użytku obwodnicy Gorzowa

Wielkopolskiego, co zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnej awarii związanej z transportem substancji niebezpiecznych

• Brak precyzyjnie zaplanowanych zadań w zakresie ochrony przed poważnymi awariami

SZANSE ZAGROŻENIA

• Informowanie społeczeństwa o sposobach postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia

• Planowanie transportu z udziałem substancji niebezpiecznych z dala od skupisk ludzkich

• Transport drogowy ładunków niebezpiecznych drogą krajową nr 22 przebiegającą przez teren miasta

Głównym problemem miasta Gorzowa Wielkopolskiego jest transport ładunków niebezpiecznych

drogą krajową nr 22 przebiegającą przez teren miasta. Ryzyko skażenia środowiska niebezpiecznymi

substancjami zmniejsza prowadzona w trzech etapach budowa obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego.

W celu dalszej poprawy obecnego stanu zalecane jest także planowanie transportu z udziałem substancji

niebezpiecznych z dala od skupisk ludzkich.

4.12. Działania edukacyjne

Edukacja ekologiczna jest zagadnieniem horyzontalnym dotyczącym wszystkich obszarów ochrony

środowiska i gospodarki wodnej. Według Strategii Edukacji Ekologicznej Narodowego Funduszu Ochrony

Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku, dla zrównoważonego

rozwoju kraju niezbędne są nie tylko inwestycje w nowoczesne, proekologiczne technologie i racjonalna

gospodarka zasobami naturalnymi, ale również wysoka świadomość ekologiczna społeczeństwa. Działania

edukacyjne prowadzone w sposób uporządkowany i systematyczny mogą w istotny, pozytywny sposób

wpłynąć na rozwój gospodarczy z poszanowaniem konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju.

Głównym celem edukacji ekologicznej jest podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej

i kształtowanie postaw ekologicznych społeczeństwa poprzez promowanie zasad zrównoważonego rozwoju,

upowszechnianie wiedzy z zakresu ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, kształtowanie

zachowań prośrodowiskowych ogółu społeczeństwa, w tym dzieci i młodzieży.

Kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców jest ważnym zadaniem realizowanym zarówno

w formalnym systemie kształcenia, obejmującym wychowanie przedszkolne, szkolnictwo podstawowe,

ponadpodstawowe oraz szkolnictwo wyższe jak również poprzez organizowanie imprez, konkursów,

wycieczek, czyli edukację nieformalną.

Zagadnienie edukacji ekologicznej poruszone zostało przede wszystkim podczas Konferencji Narodów

Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój” w Rio de Janeiro z 1992 roku. Podczas tej konferencji opracowana

została m.in. Agenda 21, w której wiele miejsca poświęcono edukacji ekologicznej. Realizując zalecenia

Agendy 21 Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych


105

i Leśnictwa podpisały w kwietniu 1995 roku porozumienie o współpracy w zakresie edukacji ekologicznej.

Głównym punktem tego porozumienia był zapis dotyczący rozpoczęcia prac nad wspólnym przygotowaniem

Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej, której jednym z celów jest wdrożenie edukacji ekologicznej jako

edukacji interdyscyplinarnej na wszystkich stopniach edukacji formalnej i nieformalnej.

W strategii tej podjęto również temat planowania i realizowania działań w zakresie edukacji

ekologicznej na szczeblu lokalnym, w szczególności gminnym, mających na celu ukształtowanie

świadomości mieszkańców przejawiającej się w ich konkretnych działaniach związanych z troską

o otaczające ich najbliższe środowisko.

Podnoszenie świadomości ekologicznej, zmiana postaw i zachowań społeczeństwa stanowi również

główny cel Strategii Edukacji Ekologicznej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

na lata 2013 – 2016. Działania priorytetowe, wyznaczone w dokumencie, obejmują:

• zapewnienie źródeł finansowania i poprawę efektywności procesu dofinansowania przedsięwzięć

z zakresu edukacji ekologicznej;

• współpracę z WFOŚiGW i realizację Wspólnej Strategii działania;

• inicjowanie i prowadzenie szerokich konsultacji dla uzyskania nowoczesnych rozwiązań w zakresie

edukacji ekologicznej.

Konieczność prowadzenia działań z zakresu edukacji ekologicznej wynika z polskich i europejskich

aktów prawnych oraz dokumentów strategicznych, w tym z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy

z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2016 poz. 672 z późn. zm.).

W ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska, edukacji ekologicznej poświęcony

jest dział VIII. Artykuł 77 punkt pierwszy ustanawia obowiązek uwzględniania problematyki ochrony

środowiska i zrównoważonego rozwoju w programach kształcenia ogólnego we wszystkich typach szkół.

Gmina powinna co rocznie prowadzić tematyczne akcje edukacyjne dotyczące ochrony środowiska

w placówkach edukacyjnych.

Działania edukacyjne powinny także obejmować dorosłych mieszkańców, ponieważ to oni mają

największy wpływ na obecny stan środowiska w mieście. Prowadzone działania edukacyjne powinny

dotyczyć przede wszystkim prawidłowego postępowania z odpadami, ochrony powietrza przed

zanieczyszczeniami pochodzącymi z domowych kotłowni oraz podnosić ogólną świadomość ekologiczną

lokalnej społeczności.

Bardzo ważne jest planowanie i realizowanie działań w zakresie edukacji ekologicznej na szczeblu

lokalnym mających na celu kształtowanie świadomości mieszkańców, przejawiającej się w ich konkretnych

działaniach związanych z troską o otaczające ich najbliższe środowisko.

W latach 2014-2015 miasto Gorzów Wielkopolski zrealizowało siedem akcji w zakresie edukacji

ekologicznej, a poniesione na ten cel koszty wyniosły 37 846,33 zł. Zorganizowano m.in. kampanię

„Sprzątanie Świata”, „Godzina dla Ziemi” oraz kampanię edukacyjno-informacyjną pokazującą korzyści

zdrowotne i społeczne, wynikające z eliminacji niskiej emisji w ramach programu KAWKA. Podczas kampanii


106

rozdano 11 950 szt. ulotek, 490 szt. plakatów i 500 broszur. Dzieci i młodzież miały okazję uczestniczyć

w zajęciach edukacyjnych m.in. w Parku Narodowym Ujście Warty, w Wolińskim Parku Narodowym,

w Ogrodzie Dendrologicznym w Przelewicach, Muzeum Łąki w Owczarach oraz w Centrum Nauki Kopernik.

Wyjazdy te były zorganizowane przez placówki oświatowe oraz dofinansowane z Budżetu Miasta. W 2015

roku zakupiono dla placówek oświatowych wyposażenie pracowni (72 książki oraz 72 plansze edukacyjne).

Instytucjami i organizacjami, które mogą wspierać działania miasta w zakresie kształtowania

świadomości ekologicznej są: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

w Warszawie, Starostwo Powiatowe, Nadleśnictwa. Oprócz organizowania własnych działań, miasto

powinno także włączać się w akcje edukacyjne prowadzone na wyższym poziomie administracyjnym czy

organizowane przez fundacje i stowarzyszenia pozarządowe. Udział w kampaniach organizowanych

na przykład przez Ministerstwo Środowiska które udostępnia niezbędne materiały takie jak infografiki, ulotki,

poradniki itp. obniża koszty realizacji edukacji ekologicznej.

Edukacja ekologiczna jest ważnym składnikiem edukacji obywatelskiej zmierzającej do kształtowania

społeczeństwa odpowiedzialnego za swoje czyny, akceptującego zasady zrównoważonego rozwoju,

potrafiącego ocenić stan środowiska przyrodniczego oraz podejmującego świadome decyzje.

Przeprowadzanie akcji edukacyjnych ma na celu podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa.

Przekłada się ona na poprawność zachowań mieszkańców miasta Gorzowa Wielkopolskiego i w szerszej

perspektywie, na zwiększenie poczucia odpowiedzialności za otoczenie.

4.13. Monitoring środowiska

Źródłem informacji o środowisku jest w szczególności państwowy monitoring środowiska. Został on

utworzony ustawą z dnia 10 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 77, poz. 335 z późn.

zm.) w celu zapewnienia wiarygodnych informacji o stanie środowiska. Jest on realizowany na podstawie:

• wieloletnich programów państwowego monitoringu środowiska opracowanych przez Głównego

Inspektora Ochrony Środowiska i zatwierdzonych przez ministra właściwego do spraw środowiska,

• wojewódzkich programów monitoringu środowiska opracowanych przez wojewódzkiego inspektora

ochrony środowiska i zatwierdzonych przez GIOŚ.

Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2016-2020 opracowany przez GIOŚ został

zatwierdzony w dniu 1 października 2015 roku i zawiera opis zadań realizowanych na poziomie centralnym

oraz wskazuje zadania, które będą wykonywane na poziomie województwa przez wojewódzkiego inspektora

ochrony środowiska. W oparciu o ten dokument opracowano Program Państwowego Monitoringu

Środowiska Województwa Lubuskiego na lata 2016-2020.

Głównym założeniem tego dokumentu jest realizowanie badań stanu środowiska w Wojewódzkim

Inspektoracie Ochrony Środowiska w Zielonej Górze w czterech podsystemach:

• podsystemu monitoringu jakości powietrza,


107

• podsystemu monitoringu jakości wód,

• podsystemu monitoringu hałasu,

• podsystemu monitoringu pól elektromagnetycznych.

System PMŚ będzie zasilany danymi o presjach wytwarzanymi w ramach innych systemów lub

obowiązków wykonywanych z mocy prawa przez inne organy administracji lub podmioty gospodarcze, jak

i danymi wytwarzanymi przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Istotnym źródłem danych o emisjach będzie

system statystyki publicznej, oraz, w przypadku wód, prowadzony przez krajowy i regionalne zarządy

gospodarki wodnej kataster wodny.

Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska – odpowiedzialny za pomiary i ocenę poziomu substancji

w powietrzu – w latach 2016-2020 będzie kontynuował monitoring stężeń pyłu PM10 i PM2,5, SO2, NO2, NO,

NOx, O3, benzenu, CO, oraz Pb, As, Cd, Ni i benzo(a)pirenu w pyle PM10, stosując pomiary i modelowanie

matematyczne wybranych zanieczyszczeń zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13

września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz.

1032). Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego zlokalizowane są dwa stanowiska pomiarowe (o kodach

krajowych: LuGorzKosGdy oraz LuGorzPilsud), dokumentujące m.in. następujące wskaźniki: arsen w PM10,

benzo(a)piren w PM10, nikiel w PM10, ołów w PM10 oraz pył zawieszony w PM10.

W ramach podsystemu monitoringu jakości wód powierzchniowych – wody śródlądowe, wody

przejściowe i przybrzeżne, w latach 2016-2020 na obszarze województwa lubuskiego realizowane będą

następujące zadania:

• badania i ocena stanu rzek, w tym zbiorników zaporowych;

• badania i ocena stanu jezior;

• badania i ocena jakości osadów dennych w rzekach i jeziorach;

• obserwacje elementów hydromorfologicznych dla potrzeb oceny stanu ekologicznego wód

powierzchniowych;

• wdrażanie wymagań dyrektywy Parlamentu Europejskiego u Rady 2013/39/UE z dnia

12 sierpnia 2013r., zmieniającej dyrektywy 2000/60/WE i 2008/105/WE w zakresie substancji

priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej.

Na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska mapy akustyczne sporządza starosta dla

aglomeracji o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy oraz zarządzający drogą, linią kolejową lub

lotniskiem. Mapy akustyczne są przekazywane do właściwego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony

Środowiska, który z kolei uwzględnia informacje zawarte w nich podczas dokonywania oceny klimatu

akustycznego na terenie województwa. Na pozostałych obszarach nie objętych procesem opracowania map

akustycznych, oceny stanu akustycznego środowiska dokonuje wojewódzki inspektor ochrony środowiska,

tworząc w zależności od potrzeb mapy akustyczne miast o liczbie mieszkańców poniżej 100 tys. oraz

w otoczeniu dróg, które są uciążliwe dla okolicznych mieszkańców. Na terenie miasta Gorzowa

Wielkopolskiego w 2018 roku prowadzone będą pomiary hałasu związanego z funkcjonowaniem linii


108

kolejowej nr 203 (Kostrzyn – Gorzów Wielkopolski).

W ramach monitoringu pól elektromagnetycznych w latach 2016-2020 dla potrzeb Państwowego

Monitoringu Środowiska zaplanowano wykonanie pomiarów przez WIOŚ w miastach oraz na terenach

wiejskich. W związku z 3 letnim cyklem pomiarowym punkty w latach 2016-2017 zostały odpowiednio

powielone w latach 2019-2020. Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego zlokalizowano po 7 punktów

pomiarowych w latach 2016, 2017, 2019, 2020 oraz 8 punktów w roku 2018.

Wyniki ocen, analiz i prognoz będą udostępniane w formie drukowanej lub/i na stronach internetowych

WIOŚ w Zielonej Górze.

4.14. Nadzwyczajne zagro żenia środowiska i adaptacja do zmian klimatu

Zauważalne bezsprzecznie skutki zmian klimatu, zwłaszcza wzrost temperatury, częstotliwości

i nasilenia zjawisk ekstremalnych, występujące w ostatnim stuleciu pogłębiają się i z tego powodu stały się

przedmiotem zainteresowania rządów i społeczności międzynarodowej. Mogą powodować one coraz

częstsze występowanie nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, które są coraz mocniej odczuwalne przez

ludzi oraz wiele sektorów gospodarki. Zjawiska wywoływane przez zmiany klimatu stanowią zagrożenie dla

społecznego i gospodarczego rozwoju wielu krajów na świecie, w tym także dla Polski. W tym kontekście

istotne jest prowadzenie adaptacji do zmian klimatu i nadzwyczajnych zagrożeń środowiska na poziomie

gmin.

Adaptacja to proces lub zestaw inicjatyw i działań na rzecz zmniejszenia podatności systemów

przyrodniczych i ludzkich na faktyczne oraz spodziewane skutki zmian klimatu. Właściwie dobrane działania

adaptacyjne zmniejszają wrażliwość kraju na zmiany klimatyczne i będą stanowić istotny czynnik

stymulujący wzrost efektywności i innowacyjności polskiej gospodarki. Działania adaptacyjne, poprzez

realizację polityk, inwestycje w infrastrukturę i technologie, a także zmiany zachowań umożliwią uniknięcie

ryzyk i wykorzystanie szans. Zgodnie z „Strategicznym Planem Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych

na zmiany klimatu do roku 2020” zmiany klimatu należy postrzegać jako potencjalne ryzyko, które powinno

być brane pod uwagę przy tworzeniu np. mechanizmów regulacyjnych i planów inwestycyjnych, podobnie jak

brane pod uwagę są ryzyka o charakterze makroekonomicznym, czy geopolitycznym.

W ostatnich latach z powodu globalnego ocieplenia klimatu coraz częstsze i intensywniejsze stają się

fale upałów. Podobnie jak w przypadku fali mrozów, fale upałów stanowią zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza

dla dzieci i osób w podeszłym wieku, oraz osób cierpiących na przewlekłe schorzenia. Wysokie temperatury

prowadzą do zaburzeń układu krążenia, pracy nerek, układu oddechowego i metabolizmu. Instytut

Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydaje ostrzeżenia przed upałami i mrozami. Podczas okresów upałów

zaleca się pozostawanie w budynkach zwłaszcza w godzinach szacowanych skrajnych temperatur. W celu

adaptacji należy rozbudowywać systemy klimatyzacyjne w budynkach użyteczności publicznej oraz

mieszkaniach. Susze powodują także zagrożenia w lasach. Przesuszona ściółka leśna jest wtedy bardziej

podatna na zapalenie. W przypadku podwyższonego ryzyka zagrożenia pożarowego Lasy Państwowe

wprowadzają okresowy zakaz wstępu do lasu.

Wysokie temperatury i związane z nimi susze wpływają również negatywnie na różnorodność


109

biologiczną. Gatunki o mniejszej zdolności adaptacyjnej do zmian warunków środowiska mogą wyginąć lub

wyemigrować z danego terenu. Miejsce ustępujących gatunków będą mogły jednak zająć gatunki do tej pory

nie występujące na danym obszarze bądź występujące rzadko. Upały i skrajne mrozy mogą również

powodować zagrożenie dla upraw i hodowli zwierząt – późne przymrozki, fale upałów powodują straty

w uprawach, jak również zmniejszenie ilości pożywienia dla zwierząt hodowlanych. Podczas upałów może

również dochodzić do nadmiernych upadków w stadzie.

Wysokie temperatury niszczą także nawierzchnie dróg, tory kolejowe oraz linie energetyczne.

Powodują one zwiększone ryzyko pożarów i susz. Skrajnie wysokie i niskie temperatury mogą negatywnie

wpływać również na rolnictwo, gospodarkę wodną oraz zwierzęta i rośliny.

Wysoka temperatura sprzyja też powstawaniu silnego wiatru i trąb powietrznych. Poza oczywistymi

stratami gospodarczymi i środowiskowymi, jak powalone drzewa, zniszczone budynki, zwiększona prędkość

wiatru przyspiesza erozję wierzchniej warstwy gleb.

Wpływ zmian klimatu może ujawnić się także poprzez zmiany bilansu wodnego: szczególnie

wzmożonego odpływu, zwiększonego parowania, pogorszenia jakościowego wód śródlądowych oraz

wzrostu częstotliwości występowania ekstremalnych sytuacji hydrologicznych (susz i powodzi). Susza jest

skutkiem długotrwałych okresów bez odpadów atmosferycznych i upałów, kiedy maksymalna temperatura

dobowa osiąga wartości wyższe niż 30oC. Występowanie susz może prowadzić z kolei do zmian

w stosunkach wodnych, a w skrajnym przypadku nawet prowadzić do problemów z zaopatrzeniem w wodę.

Na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego największe zagrożenie powodziowe może wystąpić w związku

z nagłym przyborem wód, mogącym zaistnieć w przypadku odwilży i długotrwałych opadów występujących

w okresie wiosennym.

Prowadzone prognozy wskazują, że w nadchodzących latach proces ocieplania się klimatu będzie się

nasilał. Co za tym idzie, będzie się także zwiększać częstotliwość występowania gwałtownych zjawisk

pogodowych takich jak powodzie, susze i huragany. Istotne jest więc jak najszybsze podjęcie działań

przystosowujących do zmian klimatu.

W związku z powyższymi uwarunkowaniami, Rząd Polski w celu ograniczenia gospodarczego

i społecznego ryzyka, związanego ze zmianami klimatycznymi, opracował Strategiczny Plan Adaptacji dla

sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do 2020 roku (SPA2020).

SPA 2020 wskazuje cele i kierunki działań adaptacyjnych, które należy podjąć w najbardziej

wrażliwych sektorach i obszarach w okresie do roku 2020:

• gospodarce wodnej,

• rolnictwie,

• leśnictwie,

• różnorodności biologicznej i obszarach prawnie chronione,

• zdrowiu,

• energetyce,


110

• budownictwie,

• transporcie,

• obszarach górskich,

• strefie wybrzeża,

• gospodarce przestrzennej,

• obszarach zurbanizowanych.

Zasadniczym celem działań adaptacyjnych do zmian klimatu w dziedzinie gospodarki wodnej

na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego jest zapewnienie pełnego zaopatrzenia w wodę ludności,

przemysłu i rolnictwa. Zadanie to jest realizowane poprzez rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej.

W ramach ochrony społeczeństwa przed konsekwencjami powodzi i suszy w inwestycjach budowlanych,

transportowych i energetycznych uwzględniane są problemy gwałtownych zmian temperatury, ulewnych

opadów, oblodzenia i silnych wiatrów.

Istotnym działaniem, zmierzającym do adaptacji do zmian klimatu jest prowadzenie różnego rodzaju

akcji, zwiększających świadomość społeczeństwa. Kampanie te powinny m.in. zachęcać do racjonalnego

wykorzystania wody, poprzez jej oszczędzanie, a także zwiększać wiedzę i świadomość rolników w zakresie

zmian klimatu, aby mogli dostosowywać produkcję rolniczą oraz terminy zabiegów agrotechnicznych do

nowych warunków klimatycznych.


111

5. Cele programu ochrony środowiska, zadania oraz ich finansowanie

Przeprowadzona analiza SWOT dla każdego z przyjętych obszarów interwencji umożliwiła

zidentyfikowanie głównych problemów środowiskowych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego. Analiza

SWOT wykazała potencjalne zagrożenia w dziedzinie ochrony środowiska, a także kierunki działań jakie

powinny zostać podjęte dla poprawy stanu środowiska przyrodniczego oraz towarzyszącej mu infrastruktury

technicznej.

Tabela 57 Główne problemy i wyznaczone cele ochrony środowiska w Gorzowie Wielkopolskim

Obszar interwencji Stan obecny - problem Cel

Ochrona klimatu i jakości

powietrza

wysokie stężenia pyłu zawieszonego PM10 oraz zawartego

w nim benzo(a)pirenu

Ograniczenie emisji zanieczyszczeń z ruchu

samochodowego

Duża emisja zanieczyszczeń z indywidualnych systemów

grzewczych

Ograniczenie emisji zanieczyszczeń z

indywidualnych palenisk domowych

Mały lub średni udział odnawialnych źródeł energii

Zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców

Zagrożenia hałasem

Bliskość źródeł hałasu w stosunku do zabudowy mieszkaniowej

Dalsza budowa ekranów akustycznych

Obecność zakładów przemysłowych niespełniających standardów jakości środowiska pod względem hałasu

Kontrole WIOŚ w kierunku spełniania norm hałasu.

Wzrost liczby środków transportu Ograniczenie prędkości ruchu, ograniczenie ruchu w centrum

miasta

Pola elektromagnetyczne - Utrzymanie poziomów PEM na dotychczasowym poziomie

Gospodarowanie wodami

Lokalne podtopienia w porze wiosennych roztopów oraz podczas

ulewnych opadów Ochrona przed powodzią

Zagrożenie nieosiągnięciem celów środowiskowych wszystkich JCWP

na terenie gminy

Dążenie do osiągnięcia dobrego stanu wód

Gospodarka wodno-

ściekowa

Zwiększony pobór wody w okresie letnim

Optymalizacja zużycia wody

Niski poziom świadomości społecznej o skutkach nielegalnego

zrzutu ścieków komunalnych, rolniczych i przemysłowych

Racjonalna gospodarka ściekowa

Zasoby geologiczne Ryzyko nieprzestrzegania warunków koncesji na wydobycie złóż

Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami

kopalin ze złóż

Gleby

Zanieczyszczenie punktowe wynikające z działalności zakładów przemysłowych

Ochrona gleb i zapewnienie właściwego sposobu

użytkowania powierzchni ziemi Nadmierne lub niedostosowane do potrzeb nawożenie gleb


112

Nieprzestrzeganie zasad określonych w pozwoleniach wodno-prawnych

Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów

Niedostateczny poziom świadomości mieszkańców o konieczności prowadzenia segregacji odpadów

Racjonalna gospodarka odpadami

Nielegalne pozbywanie się odpadów

Niewystarczający poziom odzysku odpadów na terenie miasta

Występowanie wyrobów zawierających azbest na terenie miasta

Zasoby przyrodnicze

Brak świadomości wartości szaty roślinnej oraz walorów krajobrazowych

Zachowanie różnorodności biologicznej i jej racjonalne

użytkowanie oraz zachowanie funkcji ekosystemów i walorów

przyrodniczych miasta Wpływ zanieczyszczenia powietrza i wód na florę i faunę

Malejący poziom lesistości Zwiększenie lesistości

Zagrożenie poważnymi awariami

Transport drogowy ładunków niebezpiecznych drogą krajową nr 22 przebiegającą przez teren miasta

Zapobieganie ryzyku wystąpienia poważnych awarii

przemysłowych oraz minimalizacja ich skutków

Możliwość lokalizacji zakładów przemysłowych na ternach przemysłowych

Źródło: opracowanie własne


Tabela 58. Strategia polityki ochrony środowiska Gorzowa Wielkopolskiego - cele, kierunki oraz zadania

Lp. Obszar

interwencji Cel

Wskaźnik Kierunek interwencji Zadania

Podmiot odpowiedzialny

Ryzyka Nazwa (źródło)

Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

1.

Och

rona

klim

atu

i jak

oś

ci p

owie

trza

Pop

raw

a ja

koś

ci p

owie

trza

Zapotrzebowanie na ciepło (Założenia do…)

920 TJ 909 TJ

Zmniejszenie emisji pochodzącej ze spalania paliw

podczas ogrzewania budynków

Wymiana starych systemów grzewczych

na nowe bardziej przyjazne środowisku

Urząd Miasta Gorzowa

Wielkopolskiego

brak środków finansowych

2.

Ograniczenie emisji substancji do powietrza poprzez odpowiednie

zapisy w planach zagospodarowania

przestrzennego


Wielkopolskiego

nieefektywny system

planowania przestrzennego

3. Termomodernizacja

obiektów oświatowych, budynków użyteczności

publicznej


Wielkopolskiego


4. Promowanie

budownictwa z materiałów

energooszczędnych


Wielkopolskiego

brak zainteresowania

mieszkańców

5. Bieżąca modernizacja sieci gazowej


Wielkopolskiego


6. Rozbudowa sieci

gazowej w obszarach przewidzianych do

zurbanizowania


Wielkopolskiego


7. Modernizacja sieci ciepłowniczych


Wielkopolskiego, PEC Gorzów,

właściciele budynków, RPO, WFOŚ, NFOŚ


8. Budowa wodnego akumulatora ciepła


Wielkopolskiego, PGE Górnictwo i

Energetyka Konwencjonalna



Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

S.A.

9. Likwidacja procederu

spalania śmieci w przydomowych

kotłowniach

Kontrola spalania paliw w domach prywatnych – zgłoszenia nielegalnej

emisji


Wielkopolskiego

niedokładność

10.

Propagowanie gospodarki

niskoemisyjnej – program KAWKA

Likwidacja wysokoemisyjnych

lokalnych źródeł ciepła (kotłowni)

PGE Górnictwo i Energetyka

Konwencjonalna S.A.


11.

Zachęcanie mieszkańców do

termomodernizacji budynków mieszkalnych (docieplanie, wymiana stolarki) – szkolenia z

pozyskiwania funduszy, dotacje


Wielkopolskiego


mieszkańców

12.

Zwiększenie świadomości

mieszkańców co do konieczności ochrony

powietrza


Wielkopolskiego


mieszkańców

13. Organizowanie konkursów o tematyce

ekologicznej


Wielkopolskiego


mieszkańców

14. Redukcja emisji zanieczyszczeń

powietrza w śródmieściu KAWKA


Wielkopolskiego


15.

Budowa elementów infrastruktury promującej transport niskoemisyjny

w Gorzowie Wielkopolskim


Wielkopolskiego


16. Kontrolna

inwentaryzacja źródeł niskiej emisji i

aktualizacja Planu


Wielkopolskiego niedokładność


Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

Gospodarki Niskoemisyjnej

17.

Liczba instalacji OZE na terenie

miasta (Urząd Miasta Gorzów Wielkopolski)

2 - Rozwój odnawialnych źródeł energii

Promocja OZE oraz stworzenie warunków

organizacyjno – finansowych dla

stosowania OZE w indywidualnych

systemach grzewczych – szkolenia, dotacje


Wielkopolskiego


mieszkańców

nieotrzymanie dotacji

18.

Podniesienie poziomu świadomości

mieszkańców z zakresu odnawialnych źródeł

energii


Wielkopolskiego


mieszkańców

19.

Rozwój odnawialnych źródeł energii – w tym głównie: kotłowni na

biomasę, pomp ciepła i paneli słonecznych


Wielkopolskiego


20. Uwzględnianie w mpzp potencjalnych lokalizacji

instalacji OZE


Wielkopolskiego

nieefektywny system


21.

Organizacja rajdów rowerowych i pieszych

jako promocja ekologicznych środków

transportu


Wielkopolskiego


mieszkańców

22. Budowa ścieżek rowerowych


Wielkopolskiego


23. Budowa tras rowerowych EuroVelo


Wielkopolskiego


24. Budowa ścieżki nad Wartą


Wielkopolskiego



Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

25. Budowa drogi S3 – II

jezdnia obwodnicy Gorzowa

Wielkopolskiego

GDDKiA o/Zielona Góra


26.

27.

Modernizacja, budowa i przebudowa dróg Urząd Miasta

Gorzowa Wielkopolskiego

brak środków finansowych Program Tuptuś –

modernizacja chodników w mieście

28.

Tworzenie zieleni izolacyjnej wzdłuż ulic –

nasadzenia drzew i krzewów


Wielkopolskiego


29. Ograniczenie pylenia –

zamiatanie mechaniczne ulic


Wielkopolskiego


30. Długość wybudowanych i

zmodernizowanych torowisk tramwajowych

- -

Podniesienie jakości środowiska

naturalnego poprzez minimalizację

zanieczyszczeń powietrza

Modernizacja i budowa torów tramwajowych.

Wprowadzenie systemu informacji przestrzennej

oraz monitoringu infrastruktury transportowej


Wielkopolskiego


31. Rewitalizacja linii kolejowej - -

Podniesienie jakości środowiska

naturalnego poprzez minimalizację

zanieczyszczeń powietrza

Modernizacja estakady: remont estakady,

budowa peronu wraz z zadaszeniem i

niezbędną infrastruktura i wyposażeniem,

modernizację tuneli i przejść pod torami, wiat peronowych, wykonanie

małej architektury

PKP PLK Centrum Realizacji Inwestycji

Region Śląski



Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

32.

-

- -

Monitoring stanu jakości powietrza

Monitoring stanu jakości powietrza



33. - -

Opracowanie i przekazanie

sprawozdania z realizacji Programu

ochrony powietrza co trzy lata.

Zarząd Województwa niedokładność

34. - -

Aktualizacja Programu ochrony powietrza co trzy lata, w przypadku

dalszej złej jakości powietrza


35. - -

Prowadzenie działań na rzecz zmian

legislacyjnych oraz uczestnictwo w

spotkaniach na temat barier w realizacji

Programów ochrony powietrza


36.

Zag

roże

nia

hała

sem

Zm

niej

szen

ie u

ciąż

liwoś

ci h

ałas

u dl

a m

iesz

kań

ców

mia

sta

Poziom hałasu LAeqN (WIOŚ Gorzów Wielkopolski)

LAeqN = 57,5 dB

LAeqN = 56 dB

Promocja ekologicznych

środków transportu

Rozwój systemu dróg rowerowych


Wielkopolskiego


37.

Infrastruktura komunikacyjna o

mniejszej emisyjności hałasu

Budowa drogi S3 – II jezdnia obwodnicy


GDDKiA o/Zielona Góra


38. Modernizacja, budowa, przebudowa: dróg,

torów tramwajowych


Wielkopolskiego


39. Budowa ekranów akustycznych


Wielkopolskiego


40. Rejestr obszarów, na których występuje

WIOŚ Gorzów Wielkopolski

niedokładność


Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

przekroczenie norm poziomu hałasu

pochodzącego z węzłów komunikacyjnych

41.

Przeciwdziałanie powstawaniu hałasu

instalacyjnego

Wprowadzanie do mpzp zapisów sprzyjających ograniczeniu hałasem

(obszarem strefy głośnej i obszary strefy cichej)


Wielkopolskiego

nieefektywny system


42. Inwentaryzacja źródeł uciążliwości akustycznej


Wielkopolskiego

niedokładność

43.

Pol

a el

ektr

omag

nety

czne

Ogr

anic

zeni

e od

dzia

ływ

ania

pól

el

ektr

omag

nety

czny

ch n

a cz

łow

ieka

i ś

rodo

wis

ko

Natężenie składowej elektrycznej pola (WIOŚ Gorzów Wielkopolski)

0,4 MHz (0,1÷1000)

0,3 MHz (0,1÷1000)

Stała kontrola potencjalnych źródeł

pól elektroenergetycznych oraz minimalizacja ich

oddziaływania na zdrowie człowieka i

środowisko

Wprowadzanie do mpzp zapisów w zakresie

możliwości lokalizacji urządzeń emitujących

promieniowanie elektromagnetyczne


Wielkopolskiego

nieefektywny system


44.

Prowadzenie przez organy ochrony

środowiska ewidencji źródeł wytwarzających

pola elektromagnetyczne (zgłoszenia instalacji)

Starosta Powiatu Gorzowskiego

niedokładność

45.

Państwowy monitoring PEM w środowisku na

terenach przeznaczonych pod

zabudowę mieszkaniową oraz

miejsc dostępnych dla ludzi


niedokładność

46.

Gos

poda

row

anie

w

oda

mi

Och

rona

pr

zed

pow

odzią Liczba cieków objętych ochroną

przeciwpowodziową (WZMiUW) 0 2 Minimalizacja

zagrożenia klęskami powodzi

Utrzymanie i bieżąca konserwacja rzeki Kłodawki, kanału Srebrnego oraz

RZGW Poznań brak środków finansowych


Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

zbiorników wodnych

47. Zagospodarowanie wód opadowych


Wielkopolskiego


48. Projekty w zakresie odwodnienia


Wielkopolskiego


49.

Wprowadzanie do mpzp ograniczeń

wynikających z występowania na

terenie gminy terenów zalewowych


Wielkopolskiego

nieefektywny system


50.

Dąże

nie

do o

sią

gnię

cia

dobr

ego

stan

u w

ód

Liczba jednolitych części wód, których stan oceniono jako dobry

(KZGW)

0 3

Ograniczenie emisji zanieczyszczeń

zawartych w ściekach komunalnych i przemysłowych

Wydawanie pozwoleń wodnoprawnych i

kontrola wydanych pozwoleń

Marszałek Województwa Lubuskiego,

Starosta Gorzowski

niedokładność

51. Ograniczenie odpływu biogenów z terenów

rolniczych

Propagowanie Kodeksu Dobrych Praktyk

Rolniczych


Wielkopolskiego


mieszkańców

52. Liczba jednolitych części wód,

których stan oceniono jako dobry (KZGW)

2 2 Utrzymanie dobrego stanu wód

podziemnych

Monitoring wód podziemnych


Wielkopolskiego

niedokładność

53. G

ospo

dark

a w

odno

-ś

ciek

owa

Opt

ymal

izac

ja

zuży

cia

wod

y

Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w

ciągu roku

6 646,5 dam3

- Ograniczenie

wykorzystywania zasobów wód podziemnych

Propagowanie zachowań sprzyjających

oszczędzaniu wody przez działania edukacyjno –

promocyjne (akcje, kampanie skierowane

do wszystkich grup społecznych)


Wielkopolskiego


mieszkańców


Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

54. Poprawa skuteczności zaopatrzenia w wodę

Rozwój i modernizacja sieci wodociągowej


Wielkopolskiego


55.

Rac

jona

lna

gosp

odar

ka śc

ieko

wa

Odsetek mieszkańców korzystających z sieci kanalizacyjnej (GUS)

96 %

-

Funkcjonowanie kompleksowego

systemu gospodarki ściekami socjalno -

bytowymi

Bieżąca inwentaryzacja mieszkańców

podłączonych do sieci kanalizacyjnej


Wielkopolskiego

niedokładność

56. Inwentaryzacja zbiorników

bezodpływowych


Wielkopolskiego

niedokładność

57.

Bieżąca kontrola eksploatacji

indywidualnych zbiorników

bezodpływowych


Wielkopolskiego

niedokładność

58. Inwentaryzacja przydomowych

oczyszczalni ścieków


Wielkopolskiego

niedokładność

59. Rozwój i modernizacja kanalizacji sanitarnej


Wielkopolskiego


60.

Rozbudowa i modernizacja systemu informatycznego oraz

monitoring sieci wodno-kanalizacyjnej (punkty

pomiarowe)


Wielkopolskiego

brak środków finansowych,

niedokładność

61.

Zas

oby

geol

ogic

zne

Rac

jona

lne

i ef

ekty

wne

go

spod

arow

anie

za

soba

mi k

opal

in z

e zł

óż

Liczba wydanych koncesji na wydobycie kopalin (Starostwo

Powiatowe, Urząd Marszałkowski)

b.d. - Nadzór nad zasobami

kopalin

Kontrola przestrzegania wydanych koncesji na

wydobycie kopalin

Starostwo Powiatowe w

Gorzowie Wielkopolskim,

Okręgowy Urząd Górniczy w Warszawie

nieefektywny system kontroli

62. Liczba miejsc nielegalnego wydobycia kopalin

b.d. - Inwentaryzacja miejsc nielegalnego wydobycia


niedokładność


Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

kopalin Wielkopolskiego, Starostwo

Powiatowe w Gorzowie

Wielkopolskim

63. - - -

Wprowadzenie zapisów do planów

zagospodarowania przestrzennego o

niezagospodarowywaniu terenów

nieeksploatowanych złóż


Wielkopolskiego

nieefektywny system


64.

Gle

by

Och

rona

gle

b i z

apew

nien

ie w

łaś

ciw

ego

spos

obu

uży

tkow

ania

pow

ierz

chni

zie

mi

Liczba badań gleb wykorzystywanych rolniczo

b.d. - Ochrona gleb

użytkowanych rolniczo

Promowanie zasad Kodeksu Dobrych

Praktyk Rolniczych i programów

rolnośrodowiskowych

Powiatowy Zespół

Doradztwa Rolniczego w

Gorzowie Wielkopolskim


mieszkańców

65.

Prowadzenie działalności rolniczej zgodnie z Kodeksem

Dobrej Praktyki Rolniczej

Powiatowy Zespół

Doradztwa Rolniczego w

Gorzowie Wielkopolskim,

rolnicy


mieszkańców

66. Prowadzenie badań

określających zanieczyszczenia gleb użytkowanych rolniczo


Wielkopolskiego, Starostwo


Wielkopolskim, Instytut Uprawy

niedokładność


Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

Nawożenia i Gleboznawstwa

(IUNG)

67.

Ochrona przed erozją wietrzną m.in. poprzez

prowadzenie odpowiednich zabiegów

agrotechnicznych i wprowadzenie zalesień

na glebach o najniższych klasach

bonitacji

Właściciele gospodarstw

rolnych, Starostwo


Wielkopolskim, Nadleśnictwa


68.

Wprowadzanie do mpzp konieczności ochrony

gleb klas I-III i racjonalnego

gospodarowania ich zasobami


Wielkopolskiego

nieefektywny system


69. Powierzchnia gruntów

wymagających rekultywacji (Urząd Miasta Gorzów Wielkopolski)

0 0

Zapobieganie degradacji

powierzchni ziemi

Rekultywacja terenów zdegradowanych, przywracająca im

funkcje przyrodnicze, rekreacyjne lub rolne


Wielkopolskiego, właściciele

terenów


70.

Liczba punktów przekroczenia standardów jakości gleb (Urząd

Miasta Gorzów Wielkopolski)

b.d. -

Rejestr historycznych zanieczyszczeń

powierzchni ziemi oraz rejestr bezpośrednich zagrożeń szkodą w środowisku i szkód w

środowisku

GDOŚ niedokładność

71. Identyfikacja oraz

sporządzanie wykazu potencjalnych

„historycznych”

Starostwo Powiatowe w

Gorzowie

niedokładność


Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

zanieczyszczeń powierzchni ziemi

Wielkopolskim

72.

Gos

poda

rka

odpa

dam

i i z

apob

iega

nie

pow

staw

aniu

odp

adó

w

Rac

jona

lna

gosp

odar

ka o

dpad

ami

Ilość zebranych selektywnie odpadów (Urząd Miasta Gorzów

Wielkopolski)

34 227,50 Mg

- Uporządkowanie

gospodarki odpadami na terenie miasta

Kontrola podmiotów prowadzących

działalność w zakresie odbierania, zbierania, transportu, odzysku i

unieszkodliwiania odpadów



73. Prowadzenie

selektywnego zbierania odpadów komunalnych


Wielkopolskiego, podmioty zbierające

odpady


mieszkańców

74. Inwentaryzacja miejsc

nielegalnego składowania odpadów



75. Bieżąca likwidacja miejsc nielegalnego

składowania odpadów


Wielkopolskiego


76. Zbieranie z dróg i utylizacja zwłok

martwych zwierząt


Wielkopolskiego


77. Odbiór z aptek przeterminowanych

lekarstw w celu utylizacji

Związek Celowy Gmin MG-6


78. Podnoszenie świadomości




Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

mieszkańców o konieczności

selektywnej zbiórki odpadów komunalnych – korzystanie z PSZOK

mieszkańców

79.

Objęcie zorganizowanym

systemem odbierania odpadów komunalnych,

w tym systemem selektywnego zbierania

odpadów 100% mieszkańców miasta



80.

Prowadzenie działalności

informacyjno-edukacyjnej dotyczącej

konieczności właściwego

postępowania z odpadami

niebezpiecznymi i innymi niż

niebezpiecznymi. Propagowanie

stosowania nowoczesnych

technologii skutkującym zmniejszeniem ilości

wytworzonych odpadów


Wielkopolskiego, przedsiębiorstwa

komunalne


mieszkańców

81. Osiągnięcie określonych w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w

gminach poziomów




Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

82.

Organizowanie prelekcji i warsztatów z zakresu edukacji ekologicznej

dzieci i młodzieży szkolnej m.in. w

zakresie prawidłowej gospodarki odpadami,

ochrony powietrza, ochrony przyrody


Wielkopolskiego


mieszkańców

83.

Ilość azbestu pozostała do unieszkodliwienia

(http://www.bazaazbestowa.gov.pl)

1 967 860 kg

- Usunięcie wyrobów

azbestowych z terenu miasta Gorzów Wielkopolski

Aktualizacja bazy informacji o ilości,

rodzaju i miejscach występowania wyrobów zawierających azbest



84.

Akcja informacyjna dotycząca możliwości

finansowania i usuwania wyrobów zawierających

azbest


Wielkopolskiego


mieszkańców

85. Aktualizacja programu

usuwania azbestu i wyrobów zawierających

azbest


Wielkopolskiego


86. Usuwanie wyrobów zawierających azbest

właściciele nieruchomości


87.

Wsparcie finansowe dla osób fizycznych

likwidujących azbest lub wyroby zawierające

azbest z terenu nieruchomości

położonych na terenie miasta


Wielkopolskiego



Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

88.

Zas

oby

przy

rodn

icze

Zachowanie różnorodno ści biologicznej i jej racjonalne użytkowanie

oraz zachowanie

funkcji ekosystemów i

walorów przyrodniczych

gminy

Powierzchnia obszarów prawnie chronionych (GUS)

440,31 ha 440,31 ha

Zachowanie systemu obszarów cennych

przyrodniczo na terenie miasta Gorzów

Wielkopolski

Współpraca z instytucjami

zarządzającymi obszarami chronionymi, tj. rezerwatami przyrody i obszarami chronionego

krajobrazu


Wielkopolskiego, instytucje

zarządzające

rozbieżne cele w zakresie

ochrony środowiska

89.

Zachowanie obszarów chronionych poprzez odpowiednie zapisy w

planach zagospodarowania

przestrzennego


Wielkopolskiego

nieefektywny system


90. Bieżąca pielęgnacja pomników przyrody


Wielkopolskiego


91.

Poprawa stanu zniszczonych cennych ekosystemów i siedlisk

przyrodniczych


Wielkopolskiego, sejmik

województwa, RDOŚ, Lasy Państwowe


92.

Respektowanie korytarzy ekologicznych w ramach planowanych

inwestycji na terenie miasta Gorzów Wielkopolski


Wielkopolskiego, prywatni

inwestorzy

nieefektywny system


93.

Promocja walorów przyrodniczych miasta,

w tym publikacje na stronie internetowej,

wydawanie materiałów


Wielkopolskiego


mieszkańców


Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

edukacyjnych oraz ulotek informacyjnych

94.

Poszerzanie wiedzy o środowisku

przyrodniczym miasta

Edukacja dzieci i dorosłych w zakresie ochrony i zachowania walorów krajobrazu i

przyrody oraz promocja tych walorów


Wielkopolskiego


mieszkańców

95. Tworzenie ścieżek

przyrodniczo – edukacyjnych oraz tablic

informacyjnych


Wielkopolskiego, Nadleśnictwa,

Instytucje zarządzające

obszarami chronionymi


96.

Nasadzenia drzew i krzewów (GUS)

- - Ochrona i utrzymanie

zieleni na terenach zurbanizowanych

Prowadzenie prac pielęgnacyjnych pasów

zieleni, skwerów i parków oraz zakładanie

nowych terenów


Wielkopolskiego


97.

Ochrona i wprowadzanie

zadrzewień i zakrzewień śródpolnych i przydrożnych


Wielkopolskiego, rolnicy

indywidualni


98.

Wsparcie szkół w zakładaniu i utrzymaniu terenów zielonych na terenach szklonych


Wielkopolskiego


99. Wydawanie zezwoleń na usunięcie drzew i


Brak kontroli przed


Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

krzewów z terenów niebędących własnością

miasta (zgodnie z ustawą o ochronie

przyrody)

Wielkopolskiego wydaniem zezwolenia

100.

Przeprowadzenie kontroli z zakresu

nasadzeń wynikających z wydawanych decyzji

na usunięcie drzew i krzewów



101.

Zw

ięks

zeni

e le

sist

oś

ci

Wskaźnik lesistości (GUS) 10%-15% -

Ochrona i prowadzenie

właściwej gospodarki leśnej

Ochrona, pielęgnacja i utrzymanie terenów

leśnych

Nadleśnictwa, Urząd Miasta



102.

Monitoring zagrożeń antropogenicznych lasu

i zapobieganie ich skutkom (zagrożenia pożarowe, nielegalne składowiska odpadów,

nielegalna wycinka)

Nadleśnictwa, Urząd Miasta

Gorzowa Wielkopolskiego,

Straż Pożarna

niedokładność

103. Aktualizacja planu urządzenia lasów

Nadleśnictwa

niewyciągnięcie wniosków z

realizacji poprzedniego

planu


Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

104. Zwiększenie lesistości,

szczególnie przez zalesianie nieużytków i

słabych gruntów rolnych

Nadleśnictwa, ARiMR, Urząd Miasta Gorzów Wielkopolski, właściciele

gruntów


105.

Zm

niej

szan

ie p

owie

rzch

ni

zdeg

rado

wan

ych

obsz

arów

m

iast

a D

bałość

o d

obro

stan

zw

ierzą

t

Powierzchnia obszarów zdegradowanych na terenie

miasta b.d. -

Rewitalizacja terenów zdegradowanych

Przywracanie lub nadawanie

zdegradowanym terenom miasta nowych funkcji gospodarczych,

edukacyjnych, turystycznych, społecznych i kulturalnych


Wielkopolskiego


106. Poprawa warunków opieki nad

zwierzętami

Modernizacja schroniska dla zwierząt


Wielkopolskiego

brak środków finansowych 107.

108.

Zag

roże

nia

pow

ażn

ymi

awar

iam

i

Zap

obie

gani

e ry

zyku

w

ystą

pien

ia p

oważn

ych

awar

ii pr

zem

ysło

wyc

h or

az

min

imal

izac

ja ic

h sk

utkó

w

Liczba zdarzeń mogących powodować poważną awarię

(WIOŚ Warszawa) 0 0

Zminimalizowanie ryzyka wystąpienia zdarzeń mogących

powodować poważną awarię oraz

ograniczenie jej skutków dla ludzi i

środowiska

Uwzględnienie lokalizacji ZDR i ZZR w miejscowych planach zagospodarowania

przestrzennego


Wielkopolskiego, Straż Pożarna, Policja, Straż

Miejska

nieefektywny system


109.

Przebudowa z rozbudową istniejących budynków oraz budowa

nowego budynku Jednostki Ratowniczo-


Wielkopolskiego, województwo

lubuskie



Lp. Obszar

interwencji Cel




Warto ść bazowa

Warto ść docelowa

Gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej przy ul.

Dąbrowskiego 3

110.

Ograniczenie ryzyka wystąpienia zagrożeń

związanych z transportem materiałów

niebezpiecznych

Ograniczenie budownictwa obiektów

użyteczności publicznej i zbiorowego

zamieszkania wzdłuż szlaków, którymi prowadzony jest

transport materiałów niebezpiecznych

poprzez odpowiednie zapisy w mpzp


Wielkopolskiego, województwo

lubuskie

nieefektywny system


111.

Doposażenie Jednostek Ochotniczych Straży

Pożarnej w nowoczesny sprzęt


Wielkopolskiego, Starostwo


Wielkopolskim



Tabela 59. Harmonogram realizacji zada ń własnych wraz z ich finansowaniem

Lp Obszar

interwencji Zadanie

Podmiot

odpowiedzi

alny

Szacunkowe koszty realizacji zadania [ zł] Źródło

finansowania

Dodatkowe

informacje

o zadaniu 2017 2018 2019 2020

2021 -

2024 Razem

1.

Ochrona klimatu i jako ści

powietrza

Wymiana starych systemów grzewczych na nowe bardziej

przyjazne środowisku


Wielkopolskiego

W ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -

2. Ograniczenie emisji substancji do powietrza poprzez odpowiednie

zapisy w planach zagospodarowania przestrzennego


Wielkopolskiego


3. Termomodernizacja obiektów oświatowych


Wielkopolskiego

9 733 406 3 000 000 4 600 000 1 800 000 - 19 133 406

Budżet miasta, Zintegrowane

Inwestycje Terytorialne Miejskiego Obszaru

Funkcjonalnego Gorzowa

Wielkopolskiego

-

4. Promowanie budownictwa z materiałów energooszczędnych


Wielkopolskiego


5. Bieżąca modernizacja sieci gazowej


Wielkopolskiego

bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta -

6. Rozbudowa sieci gazowej w obszarach przewidzianych do zurbanizowania


Wielkopolskiego

bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta

7.

Sieć ciepłownicza (doprowadzenie od magistrali do budynków), węzły cieplne na sieci cieplnej EC i instalacje wewnątrz obiektów w budynkach komunalnych i użyteczności publicznej w zabudowie ogrzewanej indywidualnie w Śródmieściu


Wielkopolskiego

25 051 500 - - - - 25 051 500


Wielkopolskiego, PEC Gorzów,

właściciele budynków,

-


Lp Obszar

interwencji Zadanie

Podmiot

odpowiedzi

alny


finansowania

Dodatkowe

informacje

o zadaniu 2017 2018 2019 2020

2021 -

2024 Razem

RPO, WFOŚ, NFOŚ

8. Kontrola spalania paliw w domach prywatnych – zgłoszenia nielegalnej emisji


Wielkopolskiego

W ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta, dotacje

-

9.

Zachęcanie mieszkańców do termomodernizacji budynków mieszkalnych (docieplanie, wymiana stolarki) – szkolenia z pozyskiwania funduszy, dotacje


Wielkopolskiego

bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta, dotacje

-

10. Edukacja ekologiczna


Wielkopolskiego

bd. bd. bd. bd. bd. 80 000 Budżet miasta,

dotacje -

11. Organizowanie konkursów o tematyce ekologicznej


Wielkopolskiego

bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta,

dotacje -

12. Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza w śródmieściu KAWKA


Wielkopolskiego

11 672 505 - - - - 11 672 505

Budżet miasta, środki

zewnętrzne

-

13. Budowa elementów infrastruktury promującej transport niskoemisyjny


Wielkopolskiego

2 500 000 2 500 000 2 500 000 2 500 000 1 000 000 11 000 000 Budżet miasta -

14. Kontrolna inwentaryzacja źródeł niskiej emisji i aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej


Wielkopolskiego


-

15.

Promocja OZE oraz stworzenie warunków organizacyjno – finansowych dla stosowania OZE w indywidualnych systemach grzewczych – szkolenia, dotacje


Wielkopolskiego


-


Lp Obszar

interwencji Zadanie

Podmiot

odpowiedzi

alny


finansowania

Dodatkowe

informacje

o zadaniu 2017 2018 2019 2020

2021 -

2024 Razem

16. Podniesienie poziomu świadomości mieszkańców z zakresu odnawialnych źródeł energii


Wielkopolskiego


-

17. Rozwój odnawialnych źródeł energii – w tym głównie: kotłowni na biomasę, pomp ciepła i paneli słonecznych


Wielkopolskiego


-

18. Uwzględnianie w mpzp potencjalnych lokalizacji instalacji OZE


Wielkopolskiego


19. Budowa ścieżek rowerowych


Wielkopolskiego

3 236 316 1 727 509 297 000 1 389 681 4 961 018 11 611 524

Budżet miasta, RPO 2014-

2020 ZIT MOF GW

-



Wielkopolskiego

- - - 2 500 000 7 830 000 10 330 000

Budżet miasta, Interreg VA

Brandenburgia-Polska 2014-

2020

-



Wielkopolskiego

- - 1 050 000 - - 1 050 000

Budżet miasta, Interreg VA

Brandenburgia-Polska 2014-

2020

-

22. Modernizacja, budowa i przebudowa dróg


Wielkopolskiego

67 236

114

74 097

178 38 082 365

19 089

000 41 883 500 240 388 157


zewnętrzne

-

23. Program Tuptuś – modernizacja chodników w mieście


Wielkopolskiego

200 000 200 000 200 000 200 000 600 000 1 400 000 Budżet miasta -

24. Ograniczenie pylenia – zamiatanie mechaniczne ulic


Wielkopolskiego

b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Budżet miasta -


Lp Obszar

interwencji Zadanie

Podmiot

odpowiedzi

alny


finansowania

Dodatkowe

informacje

o zadaniu 2017 2018 2019 2020

2021 -

2024 Razem

25.

Modernizacja i budowa torów tramwajowych. Wprowadzenie systemu informacji przestrzennej oraz monitoringu infrastruktury transportowej


Wielkopolskiego

50 164

100

29 957

075 16 544 075

22 424

075 6 309 775 125 399 100


zewnętrzne

-

26. Budowa i modernizacja torowisk (nie ujęte w etapie I)


Wielkopolskiego

- - - - 15 010 000 15 010 000

Budżet miasta,

środki

zewnętrzne

27.

Zagro żenie

hałasem

Budowa ścieżek rowerowych


Wielkopolskiego

Koszty realizacji zadania oraz źródło finansowania przedstawione w obszarze interwencji: ochrona klimatu i jakości powietrza



Wielkopolskiego




Wielkopolskiego


30. Modernizacja, budowa i przebudowa dróg, budowa ekranów akustycznych


Wielkopolskiego


31.

Modernizacja i budowa torów tramwajowych. Wprowadzenie systemu informacji przestrzennej oraz monitoringu infrastruktury transportowej


Wielkopolskiego


32. Wprowadzanie do mpzp zapisów sprzyjających ograniczeniu hałasem (obszarem strefy głośnej i obszary strefy cichej)


Wielkopolskiego

Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -


Lp Obszar

interwencji Zadanie

Podmiot

odpowiedzi

alny


finansowania

Dodatkowe

informacje

o zadaniu 2017 2018 2019 2020

2021 -

2024 Razem

33. Inwentaryzacja źródeł uciążliwości akustycznej


Wielkopolskiego


34.

Pola

elektromagne

tyczne

Wprowadzanie do mpzp zapisów w zakresie możliwości lokalizacji urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne


Wielkopolskiego


35.

Gospodarow

anie wodami

Wprowadzanie do mpzp ograniczeń wynikających z występowania na terenie miasta terenów zalewowych


Wielkopolskiego


36. Utrzymanie i bieżąca konserwacja rzeki Kłodawki, kanału Srebrnego oraz zbiorników wodnych


Wielkopolskiego

b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. RZGW Poznań -

37. Zagospodarowanie wód opadowych


Wielkopolskiego

2 726 300 11 533

700 10 140 000

12 341

000 6 059 000 42 800 000


zewnętrzne -

38. Projekty w zakresie odwodnienia


Wielkopolskiego

2 726 300 11 533

700 10 140 000

12 341

000 6 059 000 42 800 000 Budżet miasta -

39. Wydawanie pozwoleń wodno prawnych i kontrola wydanych pozwoleń


Wielkopolskiego

W ramach działalności statutowej urzędu

40. Propagowanie Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych


Wielkopolskiego


41. Monitoring wód podziemnych


Wielkopolskiego



Lp Obszar

interwencji Zadanie

Podmiot

odpowiedzi

alny


finansowania

Dodatkowe

informacje

o zadaniu 2017 2018 2019 2020

2021 -

2024 Razem

42.

Propagowanie zachowań sprzyjających oszczędzaniu wody przez działania edukacyjno – promocyjne (akcje, kampanie skierowane do wszystkich grup społecznych)


Wielkopolskiego


43.

Gospodarka

wodno -

ściekowa

Propagowanie zachowań sprzyjających oszczędzaniu wody przez działania edukacyjno – promocyjne (akcje, kampanie skierowane do wszystkich grup społecznych)


Wielkopolskiego


44. Rozwój i modernizacja sieci wodociągowej

PWiK Sp. z o.o.

bd. bd. bd. bd. bd. 34 800 000,00

Budżet miasta, dotacje

-

45. Bieżąca inwentaryzacja mieszkańców podłączonych do sieci kanalizacyjnej

PWiK Sp. z o.o.

bd. bd. bd. bd. bd. bd. Budżet miasta,

środki pomocowe

-

46. Inwentaryzacja zbiorników bezodpływowych

PWiK Sp. z o.o.


47. Bieżąca kontrola eksploatacji indywidualnych zbiorników bezodpływowych

Związek celowy Gmin

MG-6 Koszty w ramach działalności statutowej urzędu Budżet miasta -

48. Inwentaryzacja przydomowych oczyszczalni ścieków

Związek celowy Gmin

MG-6 Koszty w ramach działalności statutowej urzędu -

49. Rozwój i modernizacja kanalizacji sanitarnej

PWiK Sp. z o.o.

bd. bd. bd. bd. bd. 30 400 000,00


pomocowe

-

50. Rozbudowa i modernizacja systemu informatycznego oraz monitoringu sieci wodno-kanalizacyjnej (punkty pomiarowe)

PWiK Sp. z o.o.

bd. bd. bd. bd. bd. 2 500 000,00


pomocowe

-

51. Modernizacja obiektów i urządzeń związanych z dostawą i oczyszczaniem ścieków

PWiK Sp. z o.o.

bd. bd. bd. bd. bd. 10 200 000,00


pomocowe

-


Lp Obszar

interwencji Zadanie

Podmiot

odpowiedzi

alny


finansowania

Dodatkowe

informacje

o zadaniu 2017 2018 2019 2020

2021 -

2024 Razem

52. Zasoby

geologiczne

Wprowadzenie zapisów do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego miasta o niezagospodarowywaniu terenów nieeksploatowanych złóż


Wielkopolskiego


53. Gleby

Wprowadzanie do mpzp konieczności ochrony gleb klas I-III i racjonalnego gospodarowania ich zasobami


Wielkopolskiego


54.

Gospodarka odpadami i

zapobieganie powstawaniu

odpadów

Inwentaryzacja miejsc nielegalnego składowania odpadów


Wielkopolskiego


55. Bieżąca likwidacja miejsc nielegalnego składowania odpadów


Wielkopolskiego

10 10 10 10 40 80 Budżet miasta -

56. Zbieranie z dróg i utylizacja zwłok martwych zwierząt


Wielkopolskiego

15 15 15 15 60 120 Budżet miasta -

57. Odbiór z aptek przeterminowanych lekarstw w celu utylizacji


Wielkopolskiego

10 10 12 12 48 92 Budżet miasta -

58.

Podnoszenie świadomości mieszkańców o konieczności selektywnej zbiórki odpadów komunalnych – korzystanie z PSZOK


Wielkopolskiego

w ramach działalności miasta Budżet miasta, dotacje

-

59.

Objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych, w tym systemem selektywnego zbierania odpadów


Wielkopolski


-


Lp Obszar

interwencji Zadanie

Podmiot

odpowiedzi

alny


finansowania

Dodatkowe

informacje

o zadaniu 2017 2018 2019 2020

2021 -

2024 Razem

100% mieszkańców gminy ego

60. Osiągnięcie określonych w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poziomów

Związek Celowy

Gmin MG-6 w ramach działalności miasta Budżet miasta,

dotacje -

61.

Organizowanie prelekcji i warsztatów z zakresu edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży szkolnej m.in. w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami, ochrony powietrza, ochrony przyrody


Wielkopolskiego


-

62.

Aktualizacja bazy informacji o ilości, rodzaju i miejscach występowania wyrobów zawierających azbest


Wielkopolskiego


-

63. Aktualizacja programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest (co 4 lata do 2032 roku)


Wielkopolskiego

40 000 - 140 000 [2019-2032]

- - 180 000 środki

samorządowe i państwowe, środki UE

-

64. Budowa kompostowni selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów


Wielkopolskiego

3 000

000,00 - - - -

3 000 000,

00

środki własne, środki UE,

dotacje NFOŚ -

65. Zasoby

przyrodnicze

Zachowanie obszarów chronionych poprzez odpowiednie zapisy w planach zagospodarowania przestrzennego


Wielkopolskiego



Lp Obszar

interwencji Zadanie

Podmiot

odpowiedzi

alny


finansowania

Dodatkowe

informacje

o zadaniu 2017 2018 2019 2020

2021 -

2024 Razem

66. Bieżąca pielęgnacja pomników przyrody


Wielkopolskiego


67.

Promocja walorów przyrodniczych miasta, w tym publikacje na stronie internetowej, wydawanie materiałów edukacyjnych oraz ulotek informacyjnych


Wielkopolskiego


68. Prowadzenie prac pielęgnacyjnych pasów zieleni, skwerów i parków oraz zakładanie nowych terenów


Wielkopolskiego


69.

Wsparcie szkół w zakładaniu i utrzymaniu terenów zielonych na terenach szklonych


Wielkopolskiego


70.

Wydawanie zezwoleń na usunięcie drzew i krzewów z terenów niebędących własnością miasta (zgodnie z ustawą o ochronie przyrody)


Wielkopolskiego


71.

Przeprowadzenie kontroli z zakresu nasadzeń wynikających z wydawanych decyzji na usunięcie drzew i krzewów


Wielkopolskiego


72. Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miasta


Wielkopolskiego

2 000 000,00

4 000 000,00

5 000 000,00

5 000 000,00

155 675,31

[2021r.]

16 155 675,31


zewnętrzne -


Lp Obszar

interwencji Zadanie

Podmiot

odpowiedzi

alny


finansowania

Dodatkowe

informacje

o zadaniu 2017 2018 2019 2020

2021 -

2024 Razem

73. Rewitalizacja Parków: Wiosny Ludów oraz Kopernika


Wielkopolskiego

- 5 000 000,00

- - - 5 000 000,00


zewnętrzne -

74.

Realizacja „Zielonego Bulwaru” w połączeniu z rewitalizacją miasta na odcinku nabrzeża rzeki od strony Zamościa od mostu Staromiejskiego wzdłuż ulicy Fabrycznej do mostu kolejowego


Wielkopolskiego

- 337 000,00

- - - 337 000,00


zewnętrzne -

75. Modernizacja schroniska dla zwierząt


Wielkopolskiego

- - - - 1 590 000,00

1 590 000,00

Budżet miasta -

76.

Zagro żenia

powa żnymi

awariami

Uwzględnienie lokalizacji ZDR i ZZR w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego


Wielkopolskiego


77. Doposażenie Jednostek Ochotniczych Straży Pożarnej w nowoczesny sprzęt


Wielkopolskiego


78.

Przebudowa z rozbudową istniejących budynków oraz budowa nowego budynku Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej przy ul. Dąbrowskiego 3


Wielkopolskiego

1 000 000,00

900 000,00

- - - 1 900 000,00

budżet miasta, budżet

województwa lubuskiego, środki firm

ubezpieczeniowych

-


Lp Obszar

interwencji Zadanie

Podmiot

odpowiedzi

alny


finansowania

Dodatkowe

informacje

o zadaniu 2017 2018 2019 2020

2021 -

2024 Razem

79.

Ograniczenie budownictwa obiektów użyteczności publicznej i zbiorowego zamieszkania wzdłuż szlaków, którymi prowadzony jest transport materiałów niebezpiecznych poprzez odpowiednie zapisy w mpzp


Wielkopolskiego


Tabela 60. Harmonogram realizacji zada ń monitorowanych wraz z ich finansowaniem

Lp. Obszar interwencji Zadanie Podmiot odpowiedzialny za

realizacj ę (+ jednostki wł ączone)

Szacunkowe koszty

realizacji zadania [tys.

zł.]

Źródła finansowania Dodatkowe informacje o zadaniu

1.

Ochrona klimatu i jako ści powietrza

Budowa infrastruktury technicznej do produkcji energii elektrycznej w technice fotowoltaicznej o mocy 0,7 MWp na

terenie SUW „Siedlice”

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji

6 000 Fundusze unijne -

2. Lokalizacja ogniw fotowoltaicznych na terenach o dużym

nachyleniu i na dachach realizowanych obiektów

Gorzowski Ośrodek Technologiczny Park Naukowo

- Przemysłowy SP. z o.o.

4 000 NFOŚiGW, WFOŚiGW,

dotacja

-

3. Budowa wodnego akumulatora ciepła

PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.

13 900

POIiŚ 2014 – 2020, środki własne

-

4.

Modernizacja sieci ciepłowniczych polegająca na wymianie sieci kanałowych i napowietrznych na sieci w technologii rur

preizolowanych


14 000


-

5.

Likwidacja wysokoemisyjnych lokalnych źródeł ciepła (kotłowni) wraz z modernizacją sposobu zasilania budynków

zaopatrywanych w ciepło z kotłowni lokalnych


4 000


-

6. Rozbudowa sieci ciepłowniczej na terenie Gorzowa Wielkopolskiego


17 000 POIiŚ 2014 – 2020, środki własne

-




Szacunkowe koszty


zł.]


7.

Termomodernizacja obiektu z rozbudową istniejących budynków oraz budowa nowego budynku jednostki ratowniczo

– gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej przy ul. Jarosława Dąbrowskiego 3

Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Gorzowie

Wielkopolskim

1 387 POIiŚ 2014-2020 lub

RPO

-

8. Termomodernizacja budynku Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-

Epidemiologicznej w Gorzowie Wlkp. przy ul. Mickiewicza 12 B

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gorzowie

1 428

POIiŚ 2014 - 2020 + środki własne

-

9. Termomodernizacja budynku Lubuskiego Urzędu

Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. przy ul. Jagiellończyka 8

Lubuski Urząd Wojewódzki

15 691 POIiŚ 2014 - 2020 +

środki własne

-

10. Modernizacja wewnętrznej instalacji c.w.u. i cyrkulacji SM

Górczyn

Spółdzielnia Mieszkaniowa Górczyn

4 000 Środki własne

-

11. Termomodernizacja budynku Powiatowej Stacji Sanitarno-

Epidemiologicznej w Gorzowie Wlkp.

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gorzowie

Wlkp.

549 POIiŚ 2014 - 2020 +

środki własne

-

12. Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków

mieszkalnych

Spółdzielnie mieszkaniowe oraz wspólnoty mieszkaniowe

17 140

POIiŚ 2014 - 2020, RPO Lubuskie 2020 + środki

własne

-

13. Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza w śródmieściu

Gorzowa Wlkp.

Miasto Gorzów Wlkp. – Lider projektu i PGE Górnictwo i

Energetyka Konwencjonalna S.A. – Partner projektu.

65 000

Program "KAWKA” Dotacja NFOŚiGW oraz pożyczkai WFOŚiGW

-

14. Termomodernizacja budynku i wymiana instalacji CO na

terenie Stacji Pomp przy ul. Piłsudskiego 47 w Gorzowie Wlkp.

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji

254 POIiŚ

-

15. Modernizacja taboru autobusowego MZK

Miejski Zakład Komunikacji

31 000 RPO + środki własne

-

16. System zrównoważonego transportu miejskiego w Gorzowie

Wlkp.

Miasto Gorzów Wlkp./Miejski Zakład Komunikacji

26 720


-




Szacunkowe koszty


zł.]


17. System zrównoważonego transportu miejskiego w Gorzowie

Wlkp. - etap II

Miasto Gorzów Wlkp./Miejski Zakład Komunikacji

52 000


-

18. Modernizacja floty transportowej WSSE

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gorzowie

Wlkp.

50 POIiŚ 2014 – 2020, środki własne

-

19. Budowa drogi S3 – II jezdnia obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego GDDKiA o/Zielona Góra 289 000 000 KFD

20. Rewitalizacja linii kolejowej numer 203 na odcinku Krzyż-

Gorzów Wielkopolski Modernizacja gorzowskiej estakady

PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

100 000 000 100 000 000

PKP PLK Centrum Realizacji Inwestycji

Region Śląski

21. Zakład Termicznego Przekształcania Paliwa Formowanego

RDF

Gorzowski Ośrodek Technologiczny Park Naukowo

- Przemysłowy

30 000 NFOŚiGW, WFOŚiGW,

dotacja

-

22. Opracowanie i przekazanie sprawozdania z realizacji

Programu ochrony powietrza co trzy lata.

Zarząd Województwa b.d. b.d. -

23. Aktualizacja Programu ochrony powietrza co trzy lata, w

przypadku dalszej złej jakości powietrza

Zarząd Województwa

b.d. b.d. -

24.

Prowadzenie działań na rzecz zmian legislacyjnych oraz uczestnictwo w spotkaniach na temat barier w realizacji

Programów ochrony powietrza

Zarząd Województwa

b.d. b.d. -

25.

Zagro żenie

hałasem

Rewitalizacja linii kolejowej numer 203 na odcinku Krzyż-Gorzów Wielkopolski

Modernizacja gorzowskiej estakady


26. Budowa drogi S3 – II jezdnia obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego


27. Rejestr obszarów, na których występuje przekroczenie norm poziomu hałasu pochodzącego z węzłów komunikacyjnych WIOŚ Gorzów Wielkopolski

W ramach działalności statutowej

urzędu

Budżet państwa -

28. Pola Prowadzenie przez organy ochrony środowiska ewidencji Starosta Powiatu W ramach Budżet powiatu -




Szacunkowe koszty


zł.]


elektromagnetycz

ne

źródeł wytwarzających pola elektromagnetyczne (zgłoszenia instalacji)

Gorzowskiego działalności statutowej

urzędu

29. Państwowy monitoring PEM w środowisku na terenach

przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz miejsc dostępnych dla ludzi



urzędu

Budżet państwa -

30.

Gospodarowanie

wodami

Utrzymanie i bieżąca konserwacja rzeki Kłodawki, kanału Srebrnego oraz zbiorników wodnych

WZMiUW b.d. RZGW Poznań -

31. Wydawanie pozwoleń wodnoprawnych i kontrola wydanych pozwoleń

Prezydent Miasta Gorzowa Wielkopolskiego

b.d. Budżet państwa -

32. Propagowanie Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych Urząd Miasta Gorzowa

Wielkopolskiego, Ośrodek Doradztwa Rolniczego


urzędu

Budżet państwa -

33.

Zasoby

geologiczne

Kontrola przestrzegania wydanych koncesji na wydobycie kopalin

Prezydent Miasta Gorzowa Wielkopolskiego b.d. Budżet państwa -

34. Inwentaryzacja miejsc nielegalnego wydobycia kopalin

Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego


urzędu

Budżet państwa -

35.

Gleby

Promowanie zasad Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych i programów rolnośrodowiskowych

Ośrodek Doradztwa Rolniczego


urzędu

Budżet państwa -

36. Prowadzenie działalności rolniczej zgodnie z Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej

Ośrodek Doradztwa Rolniczego, rolnicy


urzędu

Budżet państwa -

37. Prowadzenie badań określających zanieczyszczenia Urząd Miasta Gorzowa W ramach Budżet państwa -




Szacunkowe koszty


zł.]


gleb użytkowanych rolniczo Wielkopolskiego, Starostwo Powiatowe w Gorzowie Wielkopolskim, Instytut Uprawy Nawożenia i

Gleboznawstwa (IUNG)

działalności statutowej

urzędu

38.

Ochrona przed erozją wietrzną m.in. poprzez prowadzenie odpowiednich zabiegów agrotechnicznych i wprowadzenie zalesień na glebach o najniższych klasach bonitacji

Właściciele gospodarstw rolnych, Starostwo Powiatowe

w Gorzowie Wielkopolskim, Nadleśnictwa


urzędu

Budżet państwa -

39. Rekultywacja gleb zdewastowanych i zdegradowanych, przywracająca im funkcje przyrodnicze, rekreacyjne lub rolne

Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego,

właściciele terenów


urzędu

Budżet państwa -

40. Rejestr historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi oraz rejestr bezpośrednich zagrożeń szkodą w środowisku i szkód w środowisku

GDOŚ


urzędu

Budżet państwa -

41. Identyfikacja oraz sporządzanie wykazu potencjalnych „historycznych” zanieczyszczeń powierzchni ziemi

Starostwo Powiatowe w Gorzowie Wielkopolskim


urzędu

Budżet państwa -

42. Gospodarka odpadami i

zapobieganie powstawaniu

odpadów

Kontrola podmiotów prowadzących działalność w zakresie odbierania, zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów



urzędu

Budżet państwa -

43. Prowadzenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych

Związek Celowy Gmin MG-6, podmioty zbierające

odpady

w ramach obowiązków statutowych

Budżet miasta -

44. Prowadzenie działalności informacyjno-edukacyjnej Urząd Miasta Gorzowa bd. Budżet miasta -




Szacunkowe koszty


zł.]


dotyczącej konieczności właściwego postępowania z odpadami niebezpiecznymi i innymi niż niebezpiecznymi. Propagowanie stosowania nowoczesnych technologii skutkującym zmniejszeniem ilości wytworzonych odpadów.

Wielkopolskiego, przedsiębiorstwa

komunalne

45. Akcja informacyjna dotycząca możliwości finansowania i usuwania wyrobów zawierających azbest

Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego

bd. Budżet miasta,

Starostwo Powiatowe, dotacje

-

46. Usuwanie wyrobów zawierających azbest właściciele nieruchomości bd. środki własne, dotacje -

47. Wsparcie finansowe dla osób fizycznych likwidujących azbest lub wyroby zawierające azbest z terenu nieruchomości położonych na terenie miasta

Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego bd.

Budżet miasta, Starostwo Powiatowe,

dotacje

-

48.

Zasoby

przyrodnicze

Współpraca z instytucjami zarządzającymi obszarami chronionymi, tj. rezerwatami przyrody i obszarami chronionego krajobrazu

Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, instytucje

zarządzające


urzędu

Budżet państwa -

49. Poprawa stanu zniszczonych, cennych ekosystemów i siedlisk przyrodniczych

Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, sejmik

województwa, RDOŚ, Lasy Państwowe

bd. Budżet miasta,

państwa, środki Lasów Państwowych

-

50. Respektowanie korytarzy ekologicznych w ramach planowanych inwestycji na terenie miasta

Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, prywatni

inwestorzy

bd. Budżet miasta, środki własne mieszkańców

-

51. Ochrona i wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych i przydrożnych

Urząd Miasta Gorzów Wielkopolski, rolnicy

indywidualni

bd. Budżet miasta, środki

własne rolników, dotacje

-

52. Ochrona, pielęgnacja i utrzymanie terenów leśnych Nadleśnictwa, Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego

bd. Budżet miasta, środki nadleśnictw, dotacje

-

53. Monitoring zagrożeń antropogenicznych lasu i Nadleśnictwa, Urząd Miasta bd. Budżet miasta, środki -




Szacunkowe koszty


zł.]


zapobieganie ich skutkom (zagrożenia pożarowe, nielegalne składowiska odpadów, nielegalna wycinka)

Gorzowa Wielkopolskiego, Straż Pożarna

nadleśnictw, dotacje

54. Aktualizacja planu urządzenia lasów Nadleśnictwa bd. Środki nadleśnictw, dotacje

-

55. Zwiększenie lesistości, szczególnie przez zalesianie nieużytków i słabych gruntów rolnych

Nadleśnictwa, ARiMR, Urząd Miasta Gorzowa

Wielkopolskiego, właściciele gruntów

bd. Środki nadleśnictw, dotacje

-

56. Edukacja dzieci i dorosłych w zakresie ochrony i zachowania walorów krajobrazu i przyrody oraz promocja tych walorów


zarządzające, Nadleśnictwa

bd. Środki nadleśnictw, dotacje

-

57. Tworzenie ścieżek przyrodniczo – edukacyjnych oraz tablic informacyjnych


zarządzające, Nadleśnictwa

bd. Budżet miasta, Środki nadleśnictw, dotacje

-

58.

Zagro żenie

powa żnymi

awariami

Edukacja społeczeństwa o możliwościach zapobiegania i zasadach postępowania w przypadku wystąpienia poważnej awarii lub klęski żywiołowej

Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego,

Straż Pożarna, Policja, Straż Miejska

bd. Budżet miasta - 59.

60. Doposażenie Jednostek Ochotniczych Straży Pożarnej w nowoczesny sprzęt

Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, Starostwo

Powiatowe

bd. Budżet miasta, Starostwo Powiatowe

-


148

6. System realizacji programu ochrony środowiska

Obowiązek sporządzania Programu Ochrony Środowiska przez Prezydenta Miasta Gorzowa

Wielkopolskiego wynika z zapisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (tj. Dz.

U. z 2016 r., poz. 672 z późn. zm.). Obowiązującym do tej pory dokumentem był Program Ochrony

Środowiska dla Miasta Gorzów Wielkopolski na lata 2008-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015.

Dostosowanie polityki ochrony środowiska realizowanej na poziomie miasta do zmieniających się

uwarunkowań społecznych i gospodarczych spowodowało konieczność opracowania Programu Ochrony

Środowiska dla Miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2017-2020 z perspektywą do 2024 roku -

aktualizacja. W celu przygotowania dokumentu w pełni odpowiadającemu potrzebom miasta utworzono

grupę roboczą, która została włączona w proces opracowania.

Niniejszy Program Ochrony Środowiska został wykonany przez firmę zewnętrzną, wybraną przez

Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego do realizacji tego zadania. Jednostką koordynującą ze strony

Urzędu Miasta jest Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa. W celu rzetelnego opracowania Programu

Ochrony Środowiska firma Ekolog uzyskała od instytucji zewnętrznych niezbędne informacje

o stanie środowiska oraz o planowanych do realizacji zadaniach na terenie miasta Gorzowa

Wielkopolskiego. Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta we współpracy z Wykonawcą

koordynował prace odpowiednich pracowników Urzędu Miasta oraz jednostek podległych nad

opracowywaniem harmonogramu zadań z zakresu ochrony środowiska planowanych do realizacji na terenie

miasta Gorzowa Wielkopolskiego.

Opracowanie dokumentu prowadzone było w kilku etapach. W pierwszym etapie pracy zgromadzono

materiały źródłowe oraz dane dotyczące aktualnego stanu środowiska Gorzowa Wielkopolskiego.

Pozyskano je głównie z materiałów udostępnionych przez Urząd Miasta oraz z opracowań statystycznych

Głównego Urzędu Statystycznego, a także z raportów instytucji zajmujących się problematyką ochrony

środowiska, m in.: Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Regionalnej

Dyrekcji Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie.

Posiłkowano się również danymi uzyskanymi od Starostwa Powiatowego w Gorzowie Wielkopolskim,

Nadleśnictwa oraz spółdzielni mieszkaniowych. Podczas opracowywania dokumentu korzystano również

z dokumentów strategicznych opracowywanych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym.

Na podstawie uzyskanych danych zdiagnozowano stan poszczególnych obszarów interwencji, w skład

których wchodzą; ochrona klimatu i jakości powietrza, zagrożenie hałasem, pola elektromagnetyczne,

gospodarowanie wodami, gospodarka wodno-ściekowa, zasoby geologiczne, gleby, gospodarka odpadami,

zasoby przyrodnicze, zagrożenie poważnymi awariami.

Diagnoza stanu poszczególnych obszarów interwencji została przeprowadzona zgodnie z modelem

D-P-S-I-R, opracowanym przez OECD i rozwinięty przez Europejską Agencję Środowiska. Zgodnie z tym

modelem, zjawiska społeczne i gospodarcze (D – siły sprawcze, np. warunki społeczno – gospodarcze,

meteorologiczne, hydrologiczne, napływy transgraniczne) prowadzą do wywierania presji na środowisko (P –

presje, np. emisje zanieczyszczeń). W konsekwencji, zmianie ulega stan środowiska (S – zastana jakość


149

środowiska). Środowisko ma bezpośredni wpływ (I – wpływ stanu środowiska np. na życie społeczno –

gospodarcze) na zdrowie ludzi, na ekosystemy oraz na gospodarkę. Wpływ ten wyzwala z kolei społeczną

i polityczną reakcję (R), która kształtuje pośrednio lub bezpośrednio poszczególne elementy modelu.

W analizie obszarów interwencji, poza diagnozą stanu, uwzględniono także zagadnienia horyzontalne,

do których należy: adaptacja do zmian klimatu, nadzwyczajne zagrożenia środowiska, działania edukacyjne

oraz monitoring środowiska. W ramach każdego obszaru interwencji przeprowadzono analizę SWOT,

opisującą mocne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia wynikające z obecnego stanu środowiska miasta

Gorzowa Wielkopolskiego.

Następnie wyznaczono cele oraz kierunki interwencji wynikające ze zdefiniowanych zagrożeń

i problemów dla poszczególnych obszarów interwencji wyznaczonych na podstawie analizy SWOT. Ostatnim

etapem było określenie zadań mających na celu poprawę, naprawę lub przeciwdziałanie pogarszaniu się

stanu środowiska naturalnego miasta Gorzowa Wielkopolskiego. Cele i zadania zostały wyznaczone zgodnie

z programami ochrony środowiska na szczeblu wojewódzkim i powiatowym. Ponadto do każdego celu

przypisane zostały wskaźniki umożliwiające monitoring realizacji POŚ. Wybrano takie wskaźniki, aby

możliwe było liczbowe przedstawienie stanu lub tendencji, które określa w sposób mierzalny wpływ

podejmowanych działań na środowisko, aby umożliwiły określenie postępu realizacji zadań. Wskaźniki te

mają być narzędziem oceny realizacji POŚ w momencie przygotowywania raportów z jego wykonania.

Projekt Programu po przyjęciu przez Radę Miasta w Gorzowie Wielkopolskim został skierowany

do zaopiniowania przez Zarząd Powiatu Gorzowskiego. Końcowym etapem zamykającym prace nad

Programem jest przyjęcie jej przez Radę Miasta w Gorzowie Wielkopolskim w formie uchwały.

Podczas wdrażania programu ochrony środowiska, ważna jest kontrola przebiegu realizacji

przyjętych w nim zadań oraz osiągnięcia postawionych celów. W tym celu należy opracować system

monitoringu i wyznaczenie komórki monitorującej prace nad przygotowaniem programu ochrony środowiska,

a następnie koordynującej jego wykonanie i prowadzenie monitoringu na etapie wdrażania programu. Jako

taką komórkę wyznaczono Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Gorzowa

Wielkopolskiego. Monitoring będzie wykonywany w dwóch zakresach: monitoring środowiskowy oraz

monitoring programowy.

Narzędziem umożliwiającym ilościową i jakościową ocenę realizacji Programu Ochrony Środowiska są

wskaźniki monitorowania. W niniejszym Programie Ochrony Środowiska w rozdziale 5 wyznaczono

wskaźniki, które będą wykorzystywane do oceny stopnia realizacji celów ochotny środowiska na lata 2017 –

2020. Po zakończeniu tego okresu miasto Gorzów Wielkopolski podsumuje stopień realizacji POŚ oraz jego

łączny efekt ekologiczny, wyrażony wartością wskaźników ekologicznych.

Monitoring środowiskowy dostarcza informacji o efektach działań w zakresie wszystkich

komponentów środowiska na terenie miasta i powinien być traktowany jako podstawa do oceny całej polityki

ochrony środowiska realizowanej na terenie miasta. Będzie on jednym z najważniejszych kryteriów,

na podstawie których zostanie utworzona kolejna aktualizacja programu. Prowadzony on będzie w głównej

mierze w ramach Programu Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa opracowanego przez

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze. Na podstawie wyników tego monitoringu


150

WIOŚ publikuje co roku Raport o stanie środowiska oraz roczną ocenę jakości powietrza. Dane z tych

dokumentów pozwolą określić zmiany stanu środowiska na terenie miasta.

Monitoring programowy opierać będzie się na monitorowaniu realizacji poszczególnych zadań

i poziomie osiągnięcia wyznaczonych celów. Zgodnie z artykułem art. 18 ustawy Prawo ochrony środowiska

po dwóch latach obowiązywania programu zostanie sporządzony raport stanu realizacji programu, który

następnie zostanie przedstawiony radzie gminy. W przypadku nie wykonania zaplanowanych zadań zostanie

dokonana analiza sytuacji umożliwiająca poznanie przyczyny takiej sytuacji i dokonanie ewaluacji celów

i zadań. Kolejny raport zostanie wykonany na koniec obowiązywania niniejszego dokumentu. Po okresie

obowiązywania programu wymagane jest opracowanie kolejnej aktualizacji.

Prezydent Miasta Gorzowa Wielkopolskiego jest zobowiązany do sporządzania co dwa lata raportów

z wykonania programów ochrony środowiska, które przedstawia radzie gminy. Następnie raporty są

przekazywane przez Prezydenta do Zarządu Powiatu Gorzowskiego. W raporcie zostanie dokonana

ewaluacja realizowanych zadań i poziomu osiągnięcia przyjętych wskaźników. Raporty te stanowią

syntetyczne zestawienie zadań, które w analizowanym dwuleciu powinny być zrealizowane oraz

przedstawienie, które z nich zostały zrealizowane oraz jakie były koszty. W proces ewaluacji tym samym

zostaną włączeni wszyscy interesariusze, w tym służby i inspekcje działające na terenie miasta

i odpowiedzialne za realizację zadań zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska.

W tabeli poniżej przedstawiono harmonogram monitoringu realizacji programu.

Tabela 61. Harmonogram monitoringu realizacji Programu Ochrony Środowiska na lata 2016-2020 z perspektyw ą do roku 2024 – aktualizacja dla miasta Gorzowa Wiel kopolskiego

Podejmowane działania 2017 2018 2019 2020

Monitoring stanu środowiska + + + +

Monitoring programowy – raport z realizacji programu + +

Aktualizacja programu +

Źródło: Opracowanie własne


151

7. Spis tabel

Tabela 1 Struktura demograficzna mieszkańców Gorzowa Wielkopolskiego – rok 2015 .............................. 19 Tabela 2 Ruch naturalny ludności w latach 2011-2015 ................................................................................... 20 Tabela 3 Drogi o największym natężeniu emisji liniowej na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego oraz średni dobowy ruch w 2015 roku .................................................................................................................... 31 Tabela 4 Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia .................. 33 Tabela 5 Zestawienie klas stref dla poszczególnych zanieczyszczeń, uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia i ochrony roślin za 2015 r. ................... 36 Tabela 6 Efekty realizacji zadań z lat 2014-2015 zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012-2015 w zakresie ochrony klimatu i jakości powietrza .............................................................................................................................. 40 Tabela 7: Analiza SWOT - Obszar interwencji: Ochrona klimatu i jakości powietrza ................................... 41 Tabela 8. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami LAeq D i LAeq N, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby ............................. 43 Tabela 9. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami LAeq D i LAeq N, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby ...................................................................................................................................................... 43 Tabela 10 Rodzaj i wielkość terenów narażonych na ponadnormatywny hałas .............................................. 47 Tabela 11. Efekty realizacji zadań z lat 2014-2015 zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012-2015, Raporcie z Programu ochrony środowiska przed hałasem 2013 -2014 w zakresie zagrożenia hałasem ........................... 49 Tabela 12. Analiza SWOT – obszar interwencji: Zagrożenie hałasem ............................................................ 51 Tabela 13 Lokalizacja punktów pomiarowych oraz wyniki badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku na obszarze miasta Gorzowa Wielkopolskiego w latach 2009, 2012 i 2015................................ 53 Tabela 14. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Pola elektromagnetyczne ................................................... 55 Tabela 15. Charakterystyka jednolitej części wód powierzchniowych ........................................................... 57 Tabela 16. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gospodarowanie wodami ................................................... 64 Tabela 17 Charakterystyka sieci wodociągowej na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego (rok 2015) .... 65 Tabela 18 Parametry ujmowanej wody ........................................................................................................... 66 Tabela 19 Parametry uzdatnianej wody ........................................................................................................... 66 Tabela 20 Parametry ujmowanej wody ........................................................................................................... 67 Tabela 21 Parametry uzdatnianej wody ........................................................................................................... 67 Tabela 22 Parametry ujmowanej wody ........................................................................................................... 68 Tabela 23 Parametry uzdatnianej wody ........................................................................................................... 69 Tabela 24 Planowany stan systemu kanalizacyjnego na dzień 31.12.2015 r. w aglomeracji Gorzów Wielkopolski zgodnie z V Aktualizacją Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych .......... 71 Tabela 25 Obecny i planowany stan oczyszczalni ścieków na dzień 31.12.2015 w aglomeracji Gorzów Wielkopolski zgodnie z V Aktualizacją Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych .......... 71 Tabela 26. Ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu dla roku 2011- 2015.................................. 71 Tabela 27 Ścieki przemysłowe z terenu miasta Gorzowa Wielkopolskiego.................................................... 72 Tabela 28. Efekty realizacji zadań z lat 2014-2015 zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2011 - 2015 w zakresie gospodarki wodno-ściekowej .......................................................................................................................... 73 Tabela 29. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gospodarka wodno-ściekowa ............................................ 74 Tabela 30 Stan geologicznych zasobów bilansowych kruszyw naturalnych w złożach na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego .............................................................................................................................. 75 Tabela 31 Stan geologicznych zasobów bilansowych surowców ilastych ceramiki budowlanych w złożach na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego .................................................................................................. 75 Tabela 32. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Zasoby geologiczne ........................................................... 77 Tabela 33 Odczyn gleb ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach .................................................... 78 Tabela 34 Zawartość substancji organicznej w glebach ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach . 79


152

Tabela 35 Właściwości sorpcyjne gleb ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach ........................... 79 Tabela 36 Zawartość pierwiastków przyswajalnych dla roślin w glebach ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach ................................................................................................................................................. 80 Tabela 37 Całkowita zawartość pierwiastków śladowych w glebach ornych w punkcie pomiarowym w Wojcieszycach ............................................................................................................................................. 80 Tabela 38. Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gleby .................................................................................. 81 Tabela 39 Charakterystyka regionu północnego .............................................................................................. 84 Tabela 40 Prognozowana masa odpadów do zebrania/odebrania w regionie północnym w latach 2017-2022 ......................................................................................................................................................................... 86 Tabela 41 Minimalne moce przerobowe niezbędne do obsługi 120 tys. mieszkańców w regionie północnym – instalacje do mechanicznego przetwarzania odpadów komunalnych.............................................................. 86 Tabela 42 Minimalne moce przerobowe niezbędne do obsługi 120 tys. mieszkańców w regionie północnym – kompostownia.................................................................................................................................................. 87 Tabela 43 Minimalne moce przerobowe niezbędne do obsługi 120 tys. mieszkańców w regionie północnym - składowisko ..................................................................................................................................................... 87 Tabela 44 Istniejące regionalne instalacje do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych na terenie regionu północnego .................................................................................. 88 Tabela 45 Istniejące regionalne kompostownie odpadów zielonych i innych odpadów ulegających biodegradacji zbieranych selektywnie na terenie regionu północnego ........................................................... 88 Tabela 46 Istniejące regionalne składowiska odpadów komunalnych na terenie regionu północnego ........... 88 Tabela 47 Efekty realizacji zadań Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2011- 2015 oraz Planu Gospodarki Odpadami dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2011- 2015 ....................................................... 89 Tabela 48 Analiza SWOT - Obszar interwencji: Gospodarka odpadami ........................................................ 90 Tabela 49 Wykaz pomników przyrody na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego .................................... 94 Tabela 50 Tereny zieleni w mieście Gorzowie Wielkopolskim w 2015 r. ....................................................... 98 Tabela 51 Nasadzenia i ubytki drzew i krzewów w 2015 r. na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego ..... 98 Tabela 52 Powierzchnie gruntów leśnych miasta Gorzowa Wielkopolskiego w 2015 r. ................................ 99 Tabela 53 Efekty realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą do roku 2015 w zakresie ochrony zasobów przyrodniczych ............................... 100 Tabela 54: Analiza SWOT - Obszar interwencji: Zasoby przyrodnicze ........................................................ 100 Tabela 55 Wykaz największych podmiotów gospodarczych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego . 102 Tabela 56 Analiza SWOT- Obszar interwencji: Zagrożenie poważnymi awariami ...................................... 104 Tabela 57 Główne problemy i wyznaczone cele ochrony środowiska w Gorzowie Wielkopolskim ............. 111 Tabela 58. Strategia polityki ochrony środowiska Gorzowa Wielkopolskiego - cele, kierunki oraz zadania 113 Tabela 59. Harmonogram realizacji zadań własnych wraz z ich finansowaniem .......................................... 131 Tabela 60. Harmonogram realizacji zadań monitorowanych wraz z ich finansowaniem .............................. 141 Tabela 61. Harmonogram monitoringu realizacji Programu Ochrony Środowiska na lata 2016-2020 z perspektywą do roku 2024 – aktualizacja dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego ........................................ 150

8. Spis rycin

Rysunek 1. Położenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego na tle województwa lubuskiego i powiatu gorzowskiego ................................................................................................................................................... 14 Rysunek 2. Położenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego na tle jednostek fizyczno – geograficznych .......... 16 Rysunek 3 Zmiany liczby ludności w mieście Gorzowie Wielkopolskim w latach 2011 - 2015 .................... 18 Rysunek 4 Struktura ludności miasta Gorzowa Wielkopolskiego w latach 2011-2015 .................................. 19 Rysunek 5 Stopa bezrobocia w aglomeracji Gorzów Wielkopolski ................................................................ 22 Rysunek 6 Wykres klimatyczny dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego .......................................................... 23 Rysunek 7 Rozkład temperatur i opadów w ciągu roku w mieście Gorzowie Wielkopolskim ....................... 23 Rysunek 8 Róża wiatrów roczna – stacja meteorologiczna Gorzów Wielkopolski ......................................... 24 Rysunek 9 Średnia roczna wartość temperatury powietrza w 2014 roku ........................................................ 25 Rysunek 10 Suma opadów w ciągu roku 2014 ................................................................................................ 25 Rysunek 11 Średnia roczna usłonecznienia w roku 2014 ................................................................................ 26


153

Rysunek 12 Średnia roczna wartość temperatury minimalnej powietrza w 2014 roku ................................... 26 Rysunek 13 Układ drogowy Gorzowa Wielkopolskiego ................................................................................. 29 Rysunek 14 Układ kolejowy Gorzowa Wielkopolskiego ................................................................................ 30 Rysunek 15 Lokalizacja stanowisk badań manualnych jakości powietrza i ich zakres pomiarowy ............... 35 Rysunek 16 Lokalizacja stanowisk badań automatycznych jakości powietrza i ich zakres pomiarowy ......... 35 Rysunek 17 Stan jakości powietrza w Polsce w 2014 roku - pył PM2,5 ......................................................... 37 Rysunek 18 Prognoza stanu jakości powietrza na rok 2020 - pył PM2,5 ........................................................ 37 Rysunek 19 Stan jakości powietrza w Polsce w 2014 roku - pył PM10 .......................................................... 38 Rysunek 20 Prognoza stanu jakości powietrza na rok 2020 - pył PM10 ......................................................... 38 Rysunek 21 Liczba pojazdów w mieście w latach 2011 - 2015 ...................................................................... 45 Rysunek 22 Lokalizacja punktów pomiarowych monitoringu pól elektromagnetycznych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego w latach 2009, 2012 i 2015 .................................................................................. 54 Rysunek 23 Jednolite części wód powierzchniowych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego ............. 57 Rysunek 24 Ocena stanu jednolitych części wód płynących w regionie wodnym Warty ............................... 58 Rysunek 25 Podział na jednolite części wód podziemnych (JCWPd) w regionie wodnym Warty ................. 59 Rysunek 26 Schemat przepływu wód podziemnych w profilu pionowym w rejonie Gorzowa Wielkopolskiego .............................................................................................................................................. 61 Rysunek 27 Rozmieszczenie złóż geologicznych na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego .................... 76 Rysunek 28 Mapa województwa lubuskiego z podziałem na regiony gospodarki odpadami komunalnymi .. 83 Rysunek 29 Mapa regionu północnego z uwzględnieniem instalacji regionalnych ........................................ 85 Rysunek 30 Obszary chronione na terenie miasta Gorzowa Wielkopolskiego ............................................... 92 Rysunek 31 Rozmieszczenie pomników przyrody w Gorzowie Wielkopolskim ............................................ 97

9. Załączniki do programu ochrony środowiska

1. Cele środowiskowe dokumentów strategicznych

Documents

POŚ Gorzów Wielkopolski na lata 2016-2020 z …bip.wrota.lubuskie.pl/umgorzow/system/obj/11671_POS...Program Ochrony Środowiska dla miasta Gorzowa Wielkopolskiego na lata 2016 –