TP Group confidential

Rozwój i perspektywy Internetu MobilnegoMaciej Kocięcki, PTK Centertel

Rewolucja w komunikacjiXIII Seminarium/Warszawa15.10.2009

2

Troszkę o technologii

HSPA+ vs. LTE (tylko 10-20% lepsza efektywność, problemy z pasmem), wielu operatorów wybiera jednak HSPA+. Wg. ADL LTE będzie niszowe do min. 2013roku

Niezbędne wyposażenie:SIM + modem wewnętrzny lub zewnętrzny, router bezprzewodowy, telefon z obsługą transmisji DATA

Theoretical Practical Theoretical PracticalGPRS 53,6 kb/s 10-20 kb/s 26,8 kb/s 5-10 kb/sCSD 9,6 kb/s 5 kb/s 9,6 kb/s 5 kb/sEDGE 240 kb/s 60-100 kb/s 120 kb/s 60-100 kb/sUMTS 384 kb/s 100 - 250 kb/s 128 kb/s 60-100 kb/sCDMA 3,1 Mb/s 630 - 950 kb/s 1,8 Mb/s 100-500 kb/sHSPA 7,2 Mb/s 500 kb/s - 2,5 Mb/s 5,6 Mb/s 100-500 kb/sHSPA+ 21,6 Mb/s 501 kb/s - 2,5 Mb/s 5,6 Mb/s 100-500 kb/sLTE 100+ Mb/s ? 50+ Mb/s ?

Downlink Uplink

3

Troszkę o technologii (2)

4

Troszkę o technologii – realna prędkość

Source: Arthur D.Little

Realna prędkość transmisji „data” zależy od: odległości od stacji bazowej istnienia przeszkód dla propagacji fal radiowych (indoor/outdoor) liczby użytkowników połączonych z daną stacją radiową przepustowości łącza między stacją a resztą sieci

Głos ma zawsze priorytet !!!

5

Internet mobilny – różnorodne zastosowanie

internet & intranetmobilny

telemetria

monitoring

nawigacja

SIP - VoIP

poczta elektroniczna

podpis elektroniczny

konwergencja

IP video

6

Mobilny dostęp Internetu – parametry produktu

FUP – Fair User Policy od 0,5GB do +26GB na miesiącpowyżej FUP spadek prędkości

Cena instalacjirealna 1-50 zł

Cena modemu250-350 zł, 1 zł w umowie lojalnościowej

Opłata miesięcznaod ~30 zł – 120 zł netto

Roamingtypowo 1,72 zł za 100KB w UEw pakietach nawet 0,12 zł za 100KB w UE

Usługa na taryfach głosowychw cenie usługi głosowej (IPhone, HTC Magic)100-310 zł bezpłatny dostęp do BE standard lub premium

W Orange CDMA+HSDPA dostępne od 59 zł/mc

7

Wzrost wielkości transmisji

0

50

100

150

200

250

300

01.20

08

02.20

08

03.20

08

04.20

08

05.20

08

06.20

08

07.20

08

08.20

08

09.20

08

10.20

08

11.20

08

12.20

08

01.20

09

02.20

09

Dwukrotny wzrost transmisji w ciągu jednego roku !!!!

TB

8

Urządzenia

9

Laptopy, netbooki Sprzedaż laptopów w Polsce (wg IDC) – cały rynek

2007 – 1,46 M2008 – 2,10 M

Laptopy z wbudowanym modemem (HSDPA) stanowią ok. 4,5% sprzedaży (wzrost rok do roku z 0,9%)

Liczba modemów dla usługi mobilnego dostępu do Internetu przekracza 1MLN (cały rynek)

Penetracja mobilnego dostępu wśród użytkowników laptopów wynosi w Polsce tylko ok. 10%.

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

2006 2007 2008 2009 2010 2011

K D

ata

Car

ds

Prognoza liczby kart „data” (modemów) w Polsce wg Ovum July 2007

10

Laptopy - usługi

przeglądanie stron www

poczta elektroniczna

operacje bankowe

dostęp do zasobów firmy

(Intranet)Telepraca

11

Internet w komórce

Komórka staje się wszechstronnym narzędziem komunikacji – Smartphone’y:

duże ekrany (dotykowe), klawiatura QWERTY, orientacja przestrzenna, GPS

systemy operacyjne ukierunkowane na usługi „data” (Android, IPhone, RIM)

otwarcie platform dla deweloperów, systemy otwarte „easy customer journey” nowe narzędzia ułatwiające wykorzystanie nowych aplikacji np.

widgety „ready to use” rosnące bezpieczeństwo wydłuża się czas pracy baterii

12

Internet w komórce – aplikacje: Poczta Elektroniczna

automatyczne „ściąganie” maila, kalendarza, książki adresowej bez udziału użytkownika

natychmiastowy dostęp do nowych wiadomości

bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa

możliwość integracji z systemami korporacyjnymi

stała opłata miesięczna za usługę: tylko 19,9zł za nielimitowany dostęp do poczty i przeglądanie stronIstnieją również rozwiązania „push” w wersji niekorporacyjnej, a korzystających z kont mailowych POP i IMAP

„push” e-mail

13

Internet w komórce – aplikacje: Nawigacja

Nawigacja – personalny poradnik przestrzenny• prawdziwa autonawigacja GPS w zwykłej komórce;• zawsze aktualne mapy pobierane on-line;• bieżąca informacja o korkach drogowych i zatorach w

ruchu;• ostrzeżenia przed miejscami częstych kontroli

drogowych;

• Główne zalety:• przy pierwszej aktywacji 1 miesiąc usługi• w abonamencie gratis• bezpłatna transmisja danych w usłudze• korzystne pakiety okresowe

Nawigacja najchętniej kupowana deklaratywnie

14

Internet w komórce – aplikacje: SIP - VOIP

Access Point WiFi

GSM / UMTS

SmartPhon z aplikacją „SIP agent”

• Usługa niezależna od operatora (np..Fring)• Ryzyko dla operatora utraty przychodów z

głosu: blokada połączeń VoIP (T-Mobile w Niemczech)

• Nadal trudna „customer journey” – problemy z integracją aplikacji w telefonie

• Dwa numery telefonów: SIP’owy i mobilny• Brak handoveru między WiFi oraz GSM• Problemy z jakością w przypadku

korzystania z sieci EDGE/UMTS (latency, jitter)

dowolna sieć WiFi

VoIP w sieci WiFi – odpowiedź na problemy zasięgowe „indoor”

15

Internet w komórce – aplikacje: PKI SIM

• Przykładowe zastosowania::• eGovernment – np..rozliczenia ZUS,• zwiększenie bezpieczeństwa w Internecie

• (anti-phishing – kradzieże tożsamości)• usługi bankowe – uwierzytelnienie w serwisie• aukcje internetowe• rezerwacje• zdalne podpisywanie dokumentów w firmie -> zwiększenie efektywności

działania • Dlaczego na karcie SIM? • telefon komórkowy – najbardziej popularne osobiste urządzenie

elektroniczne na świecie z możliwością transmisji danych• dobrze znany• zawsze pod ręką

• większa mobilność bez dodatkowych czytników i kabli

Problem: niezbędna certyfikacja systemu end-to-end

mobilny (kwalifikowany) podpis elektroniczny

Bank

Bezpieczny serwer operatoraSieć

GSMTelefon z PKI SIM

Klient banku

PC klienta Internet z

SSL

16

Internet Mobilny – problemy jakościowe

• Stały wzrost FUP – w ciągu 2 lat ponad 20 razy!!!

• Stałe ceny plus agresywne promocje

• Pojemność pasma radiowego jest ograniczona

• Nie ma darmowych lunchy: wzrost FUP oznacza problemy jakościowe:

• zmniejszenie prędkości transmisji• problemy z zalogowaniem• opóźnienia w prezentacji stron www

• Poprawa jakości dzięki:• nowe technologie (HSPA+, LTE) – wysoki

koszt• wprowadzenie klas usług (QoS), np:

„best effort”„priority”„high priority”

Problem techniczny: zbalansowanie praw klientów

Problem marketingowy: postrzeganie operatora, który wprowadzi takie rozróżnienie jako „gorszego” …

17

Internet Mobilny – przyszłość

Źródło: Badim Report

Internet mobilny staje się powoli towarem pierwszej potrzeby

18

Internet Mobilny – podsumowanie

W ciągu najbliższych 2-3 lat:Technologia:

• Stałe zwiększanie pokrycia terytorialnego HSDPA oraz HSDA+ (miasta rzędu +10K a nawet +5K mieszkańców)

• Poprawa jakości transmisji (zwiększenie pojemności) oraz pokrycia „indoor” - femtocele

• LTE co najwyżej jako rozwiązanie eksperymentalne• Dostęp CDMA jako dobry „lek z wyboru”

Usługi:1. Zwiększenie penetracji mobilnego dostępu do Internetu

wśród użytkowników laptopów do 30-35%, stały wzrost FUP – „the world goes flat” kosztem jakości – wprowadzenie klas usług?

2. Wzrost penetracji urządzeń typu smartphone do +20%. Smartphone jako „centrum dowodzenia” w biznesie:

1. Znaczące zwiększenie użytkowania Internetu „z komórki” - usługi typu „Data” włączone do kontraktów lojalnościowych – subsydiowanie

2. Stałe zwiększanie udziału pakietów z ryczałtem na dostęp do Internetu i dostępem do usług

1. Poczta typu push mail2. Efektywna przeglądarka3. Nawigacja personalna on-line