34
Podatki 7/2011 PLUS

Podatki (PLUS 5 - lipiec 2011)

Embed Size (px)

DESCRIPTION

 

Citation preview

Podatki

7/2011 PLUS

2 Księgowy czy doradca podatkowy spoza firmy?

6 Kompleksowość jako przewaga dobrego doradcy

10 Stałe wsparcie doradcy jako forma zapobiegania nieprawidłowościom

14 Szkolenia dedykowane lepsze od otwartych

16 Okresowy przegląd rozliczeń podatkowych

18 Klucz do sukcesu podczas kontroli

20 Optymalizacje podatkowe jako forma poprawy efektywności przedsiębiorstwa

26 Ceny transferowe – bagatelizowane ryzyko i niedocenione narzędzie planowania podatkowego

30 Doradca podatkowy partnerem w codziennych decyzjach

Spis treści

PLUS 1

Szanowni Państwo,

Panta rhei kai ouden menei. Doradztwo podatko-we też.

Kiedy znajomy przedsiębiorca w wywiadzie dla jednej z gazet wyjawił, że zamierza pozyskać kapitał na rozwój swojej spółki, w ciągu tygodnia otrzymał kilkanaście propozycji spotkań od doradców fi nansowych, prawnych i podatko-wych. Wszyscy chcieli podzielić się z nim intere-sującymi rozwiązaniami dotyczącymi pozyskania środków, wsparcia prawnego i podatkowego, a także optymalizacji podatkowej.

Doradztwo podatkowe często jest postrzegane jako udzielanie odpowiedzi na pytania poprzez przygotowanie opinii podatkowych. Wydaje się jednak, że taki schemat współpracy doradcy i klienta odchodzi do lamusa. Nowym trendem na rynku jest aktywność doradców podatkowych w relacjach z odbiorcą usługi. Oczywiście nadal bardzo istotna będzie każda próba odpowiedzi na pytania klienta i tak już pozostanie. Jednak czekanie za biurkiem na pojawienie się kolejnego problemu do wyjaśnienia może okazać się początkiem końca kariery współczesnego dorad-cy podatkowego.

Skoncentrowanie się jedynie na poszukiwaniu klientów również nie gwarantuje sukcesu. Doradca, by pozostać partnerem dla osób korzy-stających z jego usług, powinien poznawać i stale śledzić zmiany zachodzące zarówno u tych osób, jak i w ich branżach. Klient oczekuje bowiem, że proponowane rozwiązania będą opracowane specjalnie na jego potrzeby i głęboko osadzone w konkretnych realiach.

To jednak nie koniec wyzwań dla doradcy. Jego aktywność powinna się również koncentrować na stałym monitorowaniu zmian zachodzących w przepisach oraz interpretacjach. Musi on

na bieżąco informować klientów nie tylko o tych zmianach, lecz także o ewentualnych skutkach, szansach i zagrożeniach. Ponadto doradca, znając klienta, branżę oraz obowiązujące przepisy, może samodzielnie kreować rozwiązania i proponować ich wprowadzenie.

Zapraszam Państwa do zapoznania się z najnow-szym wydaniem magazynu „PLUS”. Poświęcamy go w znacznej mierze omówieniu nowej roli doradcy podatkowego, który nie czeka biernie na pytania klienta, lecz proponuje mu rozwią-zania w pełni dostosowane do potrzeb. Dzięki temu staje się zaufanym partnerem i współtwórcą sukcesu jego fi rmy. Życzę Państwu miłej lektury!

Dariusz BednarskiPartner Zarządzający, Doradztwo Podatkowe [email protected]

PLUS 2

Księgowy czy doradca podatkowy spoza fi rmy?

Dlaczego miałbym korzystać z usług doradcy podatkowego? Przecież zatrudniam dobrego księgowego i płacę mu dużo pieniędzy, wysyłam go na szkolenia i prenumeruję specjalistyczną prasę. On powinien dbać o moje sprawy podatkowe. Na tak sformuło-wane poglądy prezesów fi rm odpowiadam zawsze porów-naniem: gdy mam świetnego lekarza rodzinnego, ale boli mnie ząb, czy udaję się do niego, czy jednak do stomatologa? Wybór jest prosty. Tak samo oczywisty powinien być fakt, że księgowy, który zajmuje się w fi rmie księgami rachunko-wymi i sprawozdawczością, dostarczaniem raportów i infor-macji dla zarządu, opiniowaniem zawieranych umów, lokowaniem wolnych środków pieniężnych, nadzorem nad płynnością oraz wieloma innymi sprawami o kluczowym znaczeniu, nie jest w stanie jednocześnie dobrze pełnić funkcji doradcy podatko-wego.

Kompetencje doradcy

Doradcy podatkowi Grant Thornton Frąckowiak każdego roku rozwiązują dla swoich klientów około 3 tys. różnorodnych problemów podatko-wych. Dzięki takiemu doświadczeniu możemy określić, jakimi kompetencjami powinien wyróżniać się skuteczny doradca podatkowy. Czy główny księgowy w fi rmie legitymuje się podobnymi kwalifi kacjami?

1. Specjalistyczna wiedza i śledzenie zmian

Zawód doradcy podatkowego nie jest prosty, nie należy też do zajęć typowo etatowych. Nie można o godzinie 16.00 czy 17.00 zamknąć drzwi biura, wrócić do domu i zapomnieć o pracy do następnego ranka. Każdy doradca podatkowy musi sobie zdawać sprawę, że jeżeli nie będzie stale śledził przepisów i nadążał za ich zmiana-mi, nowymi interpretacjami oraz orzeczeniami, a także jeśli nie będzie czytał prasy podatkowej, przestanie być dobrym specjalistą w swojej dziedzinie. Zaledwie kilkumiesięczna przerwa w stałym doskonaleniu i podtrzymywaniu poziomu wiedzy powoduje, że doradca podat-kowy traci kompetencje i przestaje nadążać za zmieniającą się rzeczywistością. Ciągła praca nad sobą wymaga więc ogromnych nakładów czasu, również tego prywatnego.

2. Umiejętność dokonywania wykładni prawa

Czy musi dojść do zawarcia umowy sprzedaży, żeby powstał przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych albo obrót w rozumieniu ustawy o VAT? Czy konfuzja należności i zobowiązania podlega opodatkowaniu? Czy nowacja powoduje powsta-

Podatki

PLUS 3

nie różnic kursowych? Czy koszt poniesiony w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym to koszt ujęty w księgach na koncie kosztowym, czy również w czynnych rozliczeniach między-okresowych?

Jeżeli ustawa podatkowa nie wprowadza defi nicji słowa, którym się posługuje, czy należy rozumieć to słowo zgodnie z defi nicją zawartą w innej ustawie podatkowej albo przepisach innej gałęzi prawa, a może trzeba posługiwać się defi nicją ze słownika języka polskiego?

Jaki rodzaj wykładni prawa dominuje w prawie podatkowym? Wykładnia językowa, systemo-

wa, celowościowa czy funkcjonalna? W jakiej kolejności stosuje się następne wykładnie, jeżeli poprzednia nie daje jasnych wyników?

Czym jest przepis ogólny, a czym przepis szcze-gólny?

Doradca podatkowy potrafi odpowiedzieć na powyższe pytania i wiele innych. Co więcej, dobry specjalista powinien dokonywać wykład-ni prawa, ponieważ bez tej umiejętności może jedynie powielać poglądy innych osób pojawia-jące się w publikacjach, interpretacjach czy orzeczeniach sądu, zamiast samodzielnie interpre-tować obowiązujące przepisy.

PLUS 4

PLUS 5

3. Umiejętność stosowania znanych rozwiązań w nowych branżach i w nowych sytuacjach

Wartością dodaną działań doradcy podatkowego, który w przeciwieństwie do głównego księgo-wego pracuje zwykle z fi rmami z różnych branż, jest możliwość zaproponowania rozwiązań stosowanych i sprawdzonych w innych przed-siębiorstwach. Przykładem problemu, z którym boryka się wiele podmiotów jest kwestia rozli-czeń z tytułu używania samochodów służbowych do celów prywatnych. Podobnie też problem premii pieniężnych i sposobu ich rozlicza-nia dla celów podatku VAT był przedmiotem rozważań wielu fi rm i doradców podatkowych. W związku z tym doradca z bogatym doświad-czeniem może z łatwością rozpowszechniać dobre praktyki podatkowe, które współtworzy w innych fi rmach lub zwyczajnie zaobserwował u swoich klientów.

4. Umiejętność opracowania rozwiązań niestan-dardowych

Nowe, niestosowane dotychczas rozwiązania podatkowe wdrażane są nie tylko w przypadku wielkich transakcji, lecz także w zakresie podsta-wowych, codziennych operacji wykonywanych przez podatnika. I są one równie wartościowe. Mimo że nie zawsze przynoszą jednorazowo wysokie korzyści, wpływają na konkurencyj-ność fi rmy wobec jednostek, które tych nowych koncepcji nie stosują. Dobrym przykładem wdrożenia niestandardowych metod z ostat-nich miesięcy mogą być innowacje w zakresie wysyłania faktur w formie PDF. Dziś są one już dopuszczalne, a jeszcze w ubiegłym roku były kwestionowane przez organy podatkowe. Główny księgowy, nawet zdając sobie sprawę z istnienia nowatorskich rozwiązań, może mieć

problem z oceną sytuacji, w której będzie można je bezpiecznie zastosować w fi rmie.

5. Możliwość konsultacji i dyskusji

Skomplikowane problemy bardzo trudno rozwiązać samodzielnie. Praca zespołowa, możliwość wymiany poglądów, burze mózgów i dyskusje ułatwiają to zadanie. Doradca podat-kowy jako członek większego zespołu specja-listów ma możliwość skonsultowania danego problemu z koleżankami i kolegami. Często takie wewnętrzne wymiany poglądów prowa-dzą do powstania efektu synergii, skutkującego wypracowaniem optymalnego rozwiązania podatkowego. W większości przedsiębiorstw główny księgowy nie ma z kim przeprowadzić takiej merytorycznej dyskusji.

Dla każdej fi rmy, bez wyjątku, najlepszym rozwiązaniem jest jednak ścisła współpraca doradcy podatkowego i głównego księgowego. Ten ostatni powinien być partnerem doradcy, wprowadzającym go w specyfi kę funkcjonowania fi rmy, stosowanych w niej rozwiązań czy istnieją-cych ograniczeń. W późniejszych etapach współ-pracy istotną rolą księgowego staje się recenzo-wanie pomysłów doradcy. Bez tej współpracy i oceny nowych koncepcji, proponowane przez doradcę rozwiązania mogą okazać się niedostoso-wane do unikalnej sytuacji fi rmy, co w skrajnych przypadkach prowadzi do narażenia jej na niepo-trzebne ryzyko podatkowe.

Dariusz BednarskiPartner Zarządzający, Doradztwo Podatkowe [email protected]

PLUS 6

Kompleksowość jako przewaga dobrego doradcy

Dbanie o sprawy podatkowe w fi rmie spoczywa najczęściej na barkach głównego księgowego lub dyrektora fi nansowego. Jeżeli taka osoba nie ma do dyspozycji całego działu podatkowego lub kontrolera, musi samodzielnie, lecz komplek-sowo przyjrzeć się działalności fi rmy, podejmowanym przedsię-wzięciom oraz decyzjom gospo-darczym. Powinna rozumieć ich sens biznesowy, skutki fi nanso-we, księgowe, podatkowe, a także pojmować stosowane rozwiąza-nia prawne. W taki sposób na biznes patrzą zwykle właści-ciele fi rm biorący czynny udział w zarządzaniu. Jeżeli spojrzenie odbiorcy porad podatkowych jest z konieczności kompleksowe, jego partnerem może być jedynie doradca, który również posiada takie kompetencje.

Specjalizacja może być nieefektywna

Wielu czytelników spotkało się na pewno w swojej pracy zawodowej z sytuacją, kiedy w trakcie rozmowy z doradcą podatkowym padła odpowiedź – niestety nie wiem, muszę skonsulto-wać się z kolegą z innego działu. Taka jest właśnie

praktyka wielu fi rm doradztwa podatkowego. Model ów wywodzi się ze sposobu funkcjono-wania przedsiębiorstw tzw. „wielkiej czwórki”, których wielkość spowodowała wydzielenie działów i specjalizacji branżowych oraz podatko-wych. Takie organizacje nieźle sprawdzają się we współpracy z podobnymi podmiotami, w których również za każdy podatek odpowia-da inny pracownik, a do realizacji projektów powoływane są wieloosobowe zespoły. Udziela-nie pomocy jednemu odbiorcy poprzez odsyłanie do kolejnych działów może jednak wywołać irytację i wydłużyć proces rozwiązania problemu, dlatego coraz częściej, również w tych najwięk-szych fi rmach, odchodzi się od wąskiej specjaliza-cji na rzecz bardziej wszechstronnego podejścia.

Kompleksowość powinna obejmować rozumie-nie kwestii z różnych obszarów, identyfi ka-cję i pojmowanie problemów oraz, co ważne, umiejętność posługiwania się bardziej wyspecja-lizowanymi zasobami. Oznacza to, że partnerem dla głównego księgowego czy dyrektora fi nanso-wego jest doradca, który mówi językiem zrozu-miałym dla odbiorcy, wykazuje się znajomością zarówno problemów biznesowych, fi nansowych,

Podatki

PLUS 7

PLUS 8

prawnych, jak i podatkowych oraz księgowych, a szczegółowe rozwiązania pozostawia zespoło-wi współpracujących z nim specjalistów i to oni nadają ostateczną formę tym propozycjom.

Doradca musi rozumieć szerszy kontekst

Zostaliśmy kiedyś zaproszeni do uczestnictwa w projekcie aportu zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Przedmiotowa część była duża, cała fi rma jeszcze większa, a przedsię-wzięcie w związku z tym dość skomplikowane. Powołano zespół, który składał się z doradców

podatkowych jednej z fi rm, doradcy księgowego, kancelarii prawnej i ekspertów Grant Thorn-ton. Zadanie, które nam powierzono polegało na weryfi kacji działań pozostałych podmiotów. Jednak już w trakcie prac pojawiła się koniecz-ność przyjęcia przez nas jeszcze jednej, być może nawet ważniejszej roli. Staliśmy się dla klienta podmiotem wspierającym komunikację pomię-dzy różnymi grupami doradców. Tłumaczyliśmy prawnikom, dlaczego wartość nominalna udzia-łów wydawanych w zamian za aport jest ważna dla celów podatkowych i ma wpływ na ustalenie wartości fi rmy. Wyjaśnialiśmy doradcom podat-kowym, że wartość fi rmy dla celów podatko-wych i bilansowych to różne pojęcia. Z kolei prawnikom staraliśmy się zobrazować, jak ważne z punktu widzenia kwalifi kacji przedmiotu aportu i związanego z tym ryzyka podatkowego jest przejęcie wszystkich aktywów i zobowiązań. Objaśnialiśmy ponadto, że zwolnienie z długu w trybie art. 392 Kodeksu Cywilnego wywoła inne skutki podatkowe niż przejęcie zobowiązań w trybie art. 519. W końcu proponowaliśmy poprawki do uchwał przygotowanych przez kancelarię, aby poprawnie i bezpiecznie dla celów podatkowych ujawnić znaki towarowe. Niezrozumienie między doradcami powodu-je napięcia oraz dyskusje, które nie prowadzą do rozwiązań. Udało się tego uniknąć, ponie-waż był ktoś, kto rozumiał pytania zadawane przez jednego specjalistę i umiał odpowiedzieć w imieniu drugiego, w dodatku zrozumiałym językiem i we właściwym kontekście.

Kompleksowy doradca jest

lepszym partnerem dla głównego

księgowego, dyrektora

finansowego czy właściciela firmy.

Po prostu jego praca jest bardziej

efektywna dla Klienta.

PLUS 9

Podobną funkcję pełniliśmy, pracując przy innym projekcie podziale spółki. Sytuacja wyjściowa polegała na tym, że wartość majątku netto (wynikająca z ksiąg rachunkowych) wydzielana do innego podmiotu była wyższa niż wartość nominalna udziałów obejmowanych przez wspólników spółki dzielonej w spółce przejmu-jącej. Prawnicy mieli kłopot ze zrozumieniem i zaakceptowaniem faktu, że wartość rynkowa pewnej części przedsiębiorstwa jest niższa niż jej wartość księgowa. Z drugiej strony, trzeba było przekonać klienta do przeprowadzenia wyceny, która potwierdzałaby wartość rynko-wą fi rmy. Dodatkowo zaleciliśmy, aby pomimo braku takiego obowiązku, poddać plan podziału badaniu przez biegłego. Wówczas referendarz sądowy, który zajmie się analizą dokumentów, nie będzie się zastanawiał nad ich poprawnością, opierając się na opinii niezależnego biegłego, powołanego przez sąd.

Opisane sytuacje pozwalają na wyciągnięcie bardzo ważnych wniosków. Nie można rozważać kwestii podatkowych w oderwaniu od uwarunko-wań prawnych oraz nie powinno się takich spraw rozpatrywać bez uwzględnienia aspektów bilan-sowych. Wiele fi rm dokonujących optymalizacji

podatkowej poprzez ujawnienie i wycenę znaków towarowych, których amortyzacja tworzy dosko-nałą tarczę podatkową, przy okazji wykreowało również wysoką wartość fi rmy dla celów bilanso-wych. Jej amortyzacja obecnie pochłania im cały wynik fi nansowy, nie pozostawiając nadwyżki do podziału między wspólników i katastrofalnie pogarszając sprawozdania fi nansowe przedkłada-ne np. do banków kredytujących. A stało się tak tylko dlatego, że wiedza doradcy podatkowego na temat skutków bilansowych podejmowanych działań nie była wystarczająca.

Na bazie tych doświadczeń mogę stwierdzić, że kompleksowy doradca jest bez wątpienia lepszym partnerem dla głównego księgowego, dyrektora fi nansowego czy właściciela fi rmy niż osoba z wąską specjalizacją nie rozpoznająca szerszego kontekstu podejmowanych decyzji. Po prostu jego praca jest bardziej efektywna dla klienta.

Dariusz BednarskiPartner Zarządzający, Doradztwo Podatkowe [email protected]

PLUS 10

Na rynku usług doradztwa podatkowego dynamicznie rośnie zainteresowanie stałym korzy-staniem z usług doradcy podat-kowego. Tendencja ta utrzymuje się nie tylko wśród największych fi rm. Coraz częściej również małe i średnie przedsiębiorstwa zwracają się do doradców podat-kowych, z którymi chcą współ-pracować na stałe. Dlaczego tak się dzieje? Jakie korzyści przyno-si taka forma współpracy i jakie powinny być kompetencje doradcy?Cechy dobrego doradcy

Kwalifi kacje doradcy podatkowego najlepiej rozpoznają sami klienci, którzy doskonale wiedzą, jakie cechy powinna mieć osoba wspie-rająca ich w rozwiązywaniu problemów. Jeden z klientów naszej fi rmy, prowadzący działalność handlowo-produkcyjną, podczas rozmowy przedstawił najważniejsze oczekiwania. Według niego najefektywniejszy doradca:

• posiada wszechstronną wiedzę w swojej dziedzinie i można się z nim szybko skonsul-tować przez telefon, by wyjaśnić kwestie podatkowe,

• aktywnie wspiera decydentów podczas różnych zdarzeń gospodarczych w fi rmie, w tym możliwych przekształceń, fuzji lub przejęć,

• jeżeli zachodzi taka potrzeba, nie działa samodzielnie, lecz konsultuje dane zagadnie-nie z innymi specjalistami, by mieć pewność, że przeprowadzona analiza jest kompleksowa,

• szybko udziela odpowiedzi i potrafi się dosto-sować do indywidualnych potrzeb klienta,

• zapewnia stały zespół współpracowników – osób posiadających doświadczenie w dziedzi-nie prawa, fi nansów i rachunkowości,

• gwarantuje pomoc w czasie kontroli podatko-wej lub skarbowej,

• czuwa nad bezpieczeństwem podatkowym fi rmy i informuje klienta o interpretacjach czy orzeczeniach, które dają szansę optymali-zacji podatkowej lub stają się dla fi rmy istot-nym elementem ryzyka.

Stała współpraca

Wspomniane wyżej oczekiwania mogą zostać zaspokojone wyłącznie podczas stałej współpra-cy. Taka forma obsługi polega przede wszystkim

Stałe wsparcie doradcy jako forma zapobiegania nieprawidłowościom

Podatki

PLUS 11

na bieżącym wsparciu w zakresie podatkowych aspektów prowadzonego biznesu oraz prawidło-wego i rzetelnego wykonania obowiązków podat-kowych (z uwzględnieniem możliwości optyma-lizacji zobowiązań podatkowych). Celem stałej współpracy jest pomoc zarówno w bieżącej pracy działów fi nansowo-księgowych, jak i podczas podejmowania strategicznych decyzji.

W jaki sposób stała obsługa zapobiega niepra-widłowościom podatkowym i jakie korzyści przynosi?

1. Stały zespół

Stała współpraca to przede wszystkim wspólne działanie z przydzielonym zespołem. Składa się on ze specjalistów prawa i ekonomii, posia-dających ugruntowaną i kompleksową wiedzę w zakresie podatków, poświadczoną tytułami doradców podatkowych, biegłych rewidentów i radców prawnych. Długoterminowa relacja wpływa bardzo korzystnie na komfort współ-pracy, gdyż podatnik wie, do kogo zadzwonić w celu wyjaśnienia wątpliwości podatkowych. Stały zespół gwarantuje ponadto, że odpowiedź zostanie dopasowana do indywidualnych potrzeb klienta. Jedni preferują krótkie odpowiedzi, inni wolą bardziej rozbudowane wyjaśnienia.

Stały zespół może także przyczynić się do spraw-niejszej obsługi. Jeżeli nie trzeba za każdym razem poznawać specyfi ki klienta, a doradcom doskonale znane są wszystkie występujące u podatnika zdarzenia gospodarcze, taka obsługa jest znacznie skuteczniejsza. Dla klienta niewąt-

pliwie ważne będzie również uzyskanie szybkiej odpowiedzi.

2. Stały opiekun, czyli przyjaciel biznesowy

W przypadku stałej współpracy niebagatelną rolę odgrywa opiekun klienta. W skład zespołu obsługującego podatnika wchodzi bowiem osoba, której zadaniem jest uczestniczenie w bieżącej działalności klienta. Stała obsługa nie polega na tym, że opiekun - doradca czeka na pytania, lecz jest aktywną stroną współpracy. Na bieżąco śledzi i informuje klienta o ryzyku lub możli-wościach optymalizacyjnych, związanych z jego działalnością. W ten sposób praca doradcy podat-kowego coraz bardziej zaczyna przypominać rolę „przyjaciela biznesowego”, który nie tylko odpowiada na pytania klienta, lecz także czuwa nad powodzeniem jego biznesu. Daje to fi rmie bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa, niemoż-liwy do osiągnięcia przy współpracy doraźnej.

3. Terminy

Najczęściej terminy realizacji stałych umów są znacznie krótsze niż w przypadku obsługi doraźnej. Dla przykładu posłużę się zdarzeniem z naszej praktyki. Klient, z którym współpracu-jemy na podstawie stałej umowy, zgłosił potrzebę przygotowania wyjaśnień dla urzędu skarbo-wego przeprowadzającego kontrolę w fi rmie. Problem został zasygnalizowany o 16:00, przy czym urząd oczekiwał odpowiedzi do godziny 12:00 następnego dnia. Kwota podatku, która mogła być przedmiotem sporu wynosiła w tym wypadku aż 5 mln zł. Jeszcze do godziny 23:00 osoby zaangażowane w realizację usługi ustaliły

PLUS 12

strategię udzielenia wyjaśnień organowi podat-kowemu. Na podstawie tych ustaleń, jeden członek zespołu przygotował w nocy odpowiedź dla urzędu, która trafi ła na biurko weryfi katora już o 10:00 rano. Godzinę później wyjaśnienia dotarły do klienta, a organ podatkowy otrzymał je zgodnie z oczekiwaniami o 12:00. Odpowiedź usatysfakcjonowała kontrolujących i tym samym ryzyko zakwestionowania 5 mln zł przestało zagrażać fi rmie. Tak szybka reakcja nie byłaby możliwa, gdybyśmy wcześniej nie współpracowa-li z tym klientem i nie znali dokładnie charakteru przeprowadzanych przez niego transakcji.

4. Szeroki zakres usług

Co jest ważne dla podatników? Bez wątpienia oczekują oni pomocy dyspozycyjnego dorad-cy, który ma kompleksową wiedzę i potrafi połączyć skutki podatkowe zdarzeń gospo-darczych na gruncie różnych przepisów prawa podatkowego. Równie istotna jest możliwość korzystania z szerokiego zakresu usług. Klient powinien mieć poczucie, że jakikolwiek problem zgłosi, doradca nie pozostawi go bez odpowiedzi i jeżeli nawet nie będzie potrafi ł samodzielnie odpowiedzieć, skonsultuje się z innymi specjali-stami. Ta kompleksowość jest szczególnie ważna, gdyż klienci coraz częściej rozwijają biznes poza Polską. To powoduje z kolei, że potrze-bują wszechstronnej usługi doradztwa, zarów-no na gruncie polskiego prawa podatkowego, jak i międzynarodowego. Doradca powinien wspierać swojego klienta także w tych dziedzi-nach i jeżeli zachodzi taka potrzeba, skorzystać

z wiedzy doradców z innych krajów. Taka możli-wość daje klientowi poczucie bezpieczeństwa i pewność, że każdy problem można rozwiązać, a doradca służy pomocą także w sprawach, które mają wymiar międzynarodowy.

5. Zawsze mogę zadzwonić

Kiedy pojawia się problem, dla każdego podatni-ka ważne jest, aby miał do kogo zadzwonić. Nie zawsze musi on uzyskać wyjaśnienie. Liczy się także to, że ktoś potwierdzi jego rozważania jako prawidłowe. Z takimi potrzeba-mi spotykamy się najczęściej. Niejasne przepisy, różne interpretacje tej samej sytuacji, a przede wszystkim zmieniające się interpretacje organów podatkowych powodują, że podatnicy przed podjęciem decyzji (czasami nawet najprostszej) wolą telefonicznie skonsultować swoje stanowi-sko z doradcą podatkowym. Często okazuje się również, że klient zna prawidłową odpowiedź, jednak potrzebuje potwierdzenia prawidłowo-ści swojego toku myślenia. Ważne jest dla niego ponadto upewnienie się, że niczego nie przeoczył w gąszczu przepisów, orzecznictwa czy interpretacji.

Podatnik, który

na stałe współpracuje

z doradcą ma poczu-

cie pewności i bezpie-

czeństwa, że rozlicze-

nia są prawidłowe.

Jest to jedna z najważniej-szych korzyści stałej obsługi.

PLUS 13

6. Pomoc podczas kontroli

Stała współpraca z doradcą niewątpliwie daje poczucie bezpieczeństwa podczas kontroli podatkowej czy skarbowej. Osoba, z której usług podatnik regularnie korzysta ma znacznie większą wiedzę na temat przeprowadzonych operacji gospodarczych niż doradca, z którym współpracuje się doraźnie. Jeżeli natomiast pojawiają się wątpliwości, są z reguły rozwią-zywane na bieżąco, dzięki czemu maleje ryzyko błędów. Opiekun klienta, znając specyfi kę jego działalności, może na bieżąco reagować na zmieniające się interpretacje czy orzecznictwo bezpośrednio dotyczące danej fi rmy. Dzięki temu maleje ryzyko podatkowe. Podatnicy, którzy mają stałego doradcę są też nieco inaczej postrze-gani przez organy podatkowe czy skarbowe, gdyż prawdopodobieństwo, że popełnili błędy znacznie się zmniejsza. Kontrolujący odnoszą się wówczas z większym zaufaniem do rozliczeń przeprowadzonych przez podatnika. Nierzadko to nie główny księgowy rozmawia z osobami kontrolującymi, lecz obsługujący fi rmę doradca podatkowy i to on wyjaśnia na bieżąco wszelkie wątpliwości.

Podatnik, który na stałe współpracuje z dorad-cą ma zatem poczucie pewności i bezpieczeń-stwa, że rozliczenia są prawidłowe. Jest to jedna z najważniejszych korzyści stałej obsługi. O takie pełne bezpieczeństwo trudno, gdy współpraca z doradcą jest doraźna, gdyż w takiej sytuacji nie jest możliwe poznanie dokładnie specyfi ki klienta i jego faktycznych potrzeb. Nie sposób też śledzić na bieżąco przeprowadzonych przez

podatnika transakcji. W przypadku obsługi stałej doradca zazwyczaj zna operacje gospodarcze klienta i może odpowiednio reagować, gdy widzi jakiekolwiek nieprawidłowości bądź możliwo-ści optymalizacyjne. Należy bowiem pamiętać, że stała współpraca to nie tylko zapobieganie zagrożeniom, lecz także optymalizowanie rozli-czeń w zgodzie z literą prawa.

Beata HudziakPartner, Doradztwo Podatkowe [email protected]

PLUS 14

Charakter pracy działów fi nansowo-księgowych wiąże się z ciągłym doskonaleniem i pogłę-bianiem wiadomości z zakresu zmieniających się przepisów, orzecznictwa oraz interpretacji. W jaki sposób można szybko zdobyć taką wiedzę? Jedną z metod jest udział w cyklicznych szkoleniach, dla profesjonalistów najlepsze są jednak warsztaty dedykowane.

Szkolenia otwarte nie zawsze efektywne

Pracodawcy niechętnie wysyłają pracowników na szkolenia, argumentując to często stratą czasu i pieniędzy. Rzeczywiście, porównując korzyści ze szkoleń otwartych i dedykowanych, udział w tych pierwszych może okazać się nieefektywny. Podczas szkoleń otwartych wykładowca skupia się najczęściej na problemach ogólnych, które mogą dotyczyć wszystkich uczestników. Nie jest możliwe, aby skoncentrował się na szczegóło-wych zagadnieniach nurtujących każdego. Ponad-to słuchacze najczęściej nie mają tyle śmiałości, aby zadawać pytania, a jeżeli już się odważą, odbywa się to najczęściej w przerwach pomię-dzy wykładami. Brakuje też poczucia komfortu i dyskrecji – przecież inni bez trudu mogą poznać problemy danego uczestnika. W dodatku pracow-nik musi zarezerwować sobie czas na dojazd na szkolenie i ewentualny powrót do pracy. Wreszcie, na taką formę dokształcania praco-dawcy najczęściej delegują tylko wybrane osoby,

a nie cały dział fi nansowo-księgowy. Później taki pracownik dzieli się pozyskaną wiedzą z innymi, ale krótka relacja nie może zastąpić uczestnictwa w zajęciach. To kolejny minus szkoleń otwartych i strata dla fi rmy. W efekcie w wielu przypadkach korzyści dla przedsiębiorstwa nie są adekwatne do kosztów szkolenia.

Receptę na te wszystkie niedogodności stanowią szkolenia dedykowane. Są one „szyte na miarę”, co oznacza, że ich tematyka i zakres będą dokładnie dostosowane do potrzeb pracowni-ków. Dzięki temu uczestnicy zdobędą umiejęt-ności niezbędne w danej jednostce i dopasowane do profi lu jej działalności, a przekazana wiedza może być łatwo wykorzystywana w codziennej pracy, przynosząc fi rmie wymierne korzyści.

W jaki sposób przygotowuje się szkolenie dedykowane?

Szkolenia dedykowane obejmują problemy specyfi czne dla danej branży oraz indywidualnie uzgodnione z klientem. Harmonogram szkolenia, sposób prezentacji oraz zawartość merytorycz-na przygotowywane są w oparciu o określone potrzeby danej jednostki. Uczestnicy usłyszą

Szkolenia dedykowane lepsze od otwartych

Podatki

PLUS 15

dokładnie to, czego potrzebują. Przed szkoleniem ustala się precyzyjnie, jaka jest specyfi ka jednost-ki i na podstawie wywiadu określa się istotne do omówienia tematy. Następnie powstaje propo-nowany program szkolenia. Dzięki temu elimi-nuje się ryzyko, że podczas spotkania pojawią się zagadnienia niedopasowane do potrzeb klienta.

Atuty szkoleń dedykowanych

Szkolenie dedykowane spełnia w istocie rolę spotkania konsultacyjnego, podczas którego można wykładowcy zadawać nieograniczo-ną liczbę pytań i wyjaśniać wszelkie nurtujące problemy. To także spora oszczędność czasu. Nie dość, że słuchacze usłyszą dokładnie to, czego potrzebują, to nie muszą nigdzie dojeżdżać, bo szkolenie może odbyć się w siedzibie fi rmy.

Należy też pamiętać, że w takim szkoleniu mogą wziąć udział pracownicy innych działów, np. sprzedaży lub marketingu. Często jest to najskuteczniejsza forma uzmysłowienia tym osobom, że wymagania działów fi nansowo-księgowych nie mają na celu rozbudowy

biurokracji lub utrudniania im wykonywania zadań, lecz po prostu wynikają z obowiązującego prawa. Wspólne zajęcia ułatwiają zatem zbudo-wanie wzajemnego zrozumienia i pozwalają na wypracowanie bardziej efektywnych modeli współpracy między tymi działami. Przy okazji dają też szansę na poznanie skutków podat-kowych różnych działań marketingowych lub sprzedażowych. Pracownicy, świadomi tych konsekwencji, będą podejmowali decyzje bardziej efektywne z punktu widzenia całej fi rmy.

Przewaga szkoleń dedykowanych nad otwarty-mi jest zatem bezdyskusyjna. Każdy, kto będzie miał przyjemność uczestniczyć w takiej formie dokształcania, doceni jej korzyści w różnych obszarach. Zachęcam zatem Państwa do udziału w takim szkoleniu.

Beata HudziakPartner, Doradztwo Podatkowe [email protected]

PLUS 16

Okresowy przegląd rozliczeń podatkowych

Stara maksyma mówi, że lepiej zapobiegać niż leczyć. To samo można powiedzieć o weryfi kacji rozliczeń podatkowych fi rmy. Lepiej kontrolować na bieżąco (okresowo i cyklicznie) rozlicze-nia podatkowe przedsiębiorstwa, niż ponosić skutki ewentual-nych błędów i nieprawidłowości w wyniku przeprowadzonych kontroli organów podatkowych lub skarbowych. Błędy popeł-nione w rozliczeniach mogą być tak samo kosztowne, jak pomyłki w obszarze produkcji, sprzedaży, marketingu czy inwestycji. Nie zdarza się jednak często, by dział zajmujący się rozlicze-niami podatkowymi dysponował zestawem procedur dotyczących działań kontrolnych i sprawdza-jących.

Audyt rozliczeń podatkowych

Jedną z metod zminimalizowania ryzyka popeł-nienia błędu jest przeprowadzanie okresowych przeglądów rozliczeń podatkowych. Pozwalają one zidentyfi kować nieprawidłowości oraz ustalić obszary i operacje, które mogą rodzić ryzyko podatkowe. Istotne jest również,

aby po wykryciu błędów przygotować rekomen-dacje pozwalające uniknąć ryzyka podatkowego lub znacząco je minimalizujące. Moim zdaniem jest to najważniejszy element przeglądu. Błędy i nieprawidłowości można wykryć bowiem stosunkowo łatwo i szybko, natomiast wskazanie rozwiązań, które ograniczą lub wykluczą określo-ne obszary ryzyka i będą możliwe do zastoso-wania, wymaga dużej wiedzy i doświadczenia podmiotu weryfi kującego. Warto więc przy wyborze fi rmy przeprowadzającej audyt podat-kowy zwrócić uwagę, czy oferta zawiera także późniejsze przedstawienie rzetelnych i możli-wych do wprowadzenia rekomendacji.

Trzeba zaznaczyć ponadto, że okresowe przeglą-dy podatkowe wykonywane przez zewnętrzny podmiot pozwalają uświadomić kluczowym osobom w fi rmie, jak ich poczynania w ramach własnego działu są istotne dla ogólnych rozliczeń podatkowych całego przedsiębiorstwa. Nie od dziś wiadomo, że pomiędzy pracownikami działu marketingu lub sprzedaży a pracownikami działu podatkowego (fi nansowego) nierzadko brakuje zrozumienia. Przejawia się to m.in. nieuwzględ-nianiem przez menedżerów uwag zgłaszanych przez osoby odpowiedzialne za rozliczenia podatkowe. W efekcie wzrasta ekspozycja przedsiębiorstwa na ryzyko podatkowe. Z tego powodu wewnętrzną cechą audytu podatkowe-go powinien być dialog z kadrą zarządzającą, pozwalający ograniczyć ryzyko podatkowe płynące z działań podejmowanych w działach „niepodatkowych”. Ważne jest także umożliwie-nie stworzenia bezpiecznej struktury podatkowej, która nie zaburzałaby jednocześnie istoty ich funkcjonowania wewnątrz fi rmy.

Podatki

PLUS 17

Efekt optymalizacyjny

W trakcie audytów podatkowych można również poszukać takich obszarów działalności fi rmy, w których zoptymalizuje się lub zracjonalizuje rozliczenia podatkowe. Wielokrotnie zdarza się, że po weryfi kacji wykonanej przez dorad-cę podatkowego klienci odzyskują nadpłacone kwoty podatku lub odraczają zapłatę podatku do maksymalnie możliwego momentu. W takich sytuacjach korzyść dla przedsiębiorstwa jest podwójna, gdyż audyt podatkowy pozwala na zminimalizowanie potencjalnego ryzyka i obszarów zagrożeń, a jednocześnie może przynieść dodatkowe, wymierne korzyści fi nansowe.

Kiedy przeprowadzić audyt? Każdy czas jest dobry, byle zdążyć przed kontrolą.

Dariusz GałązkaPartner, Doradztwo Podatkowe, Due Diligence, [email protected]

PLUS 18

Klucz do sukcesu podczas kontroli

Należałoby zadać sobie pytanie, kiedy podatnik przypomina sobie o istnieniu doradcy, który może mu pomóc w sporze z organem podatkowym? Najczęściej nastę-puje to zbyt późno, gdy organ podatkowy określił już wysokość zobowiązania na rzecz fi skusa. A przecież wsparcie doradcy w postępowaniu podatkowym, oprócz tego, że pozwala ograni-czyć kłopoty związane z udzia-łem w samym postępowaniu kontrolnym, umożliwia też skuteczną obronę przed zarzuta-mi już na samym początku postę-powania.

Rola doradcy w postępowaniu

Doradca podczas takiego postępowania przede wszystkim określa strategie i metody działania w celu obrony racji podatnika. Może także uczestniczyć w samym postępowaniu kontrol-nym i udzielać wszelkich wyjaśnień. Z pewno-ścią takie wsparcie ma też czasami wymiar psychologiczny, gdyż doradcy będzie łatwiej niż głównemu księgowemu poprosić urzędnika o zapytanie na piśmie i przygotować odpowiedź również na piśmie. Może też bez problemu powiedzieć, że nie zna odpowiedzi na zadawane pytanie i musi skonsultować odpowiedź z osobą na stanowisku głównego księgowego. Ponadto sama dyskusja z urzędnikiem może mieć inny

wymiar. Z reguły urzędnicy mają większy dystans do doradcy niż do pracownika zatrudnionego u podatnika, którego kontrolują. Wynika to przede wszystkim ze świadomości dużej wiedzy doradcy, który może znać obowiązujące przepisy nawet lepiej niż sam kontroler.

Doradca podatkowy sporządza też wszelkie pisma procesowe (odwołania, zażalenia, skargi, wnioski) oraz jako pełnomocnik klienta może być obecny przy takich czynnościach proceso-wych, jak przesłuchania świadków czy oględzi-ny. Niestety, często się zdarza, że (zwłaszcza w czasie przesłuchania) forma zadawanych przez kontrolera pytań i brak znajomości fachowej terminologii powodują udzielanie przez przesłu-chiwanego szkodliwych odpowiedzi. Potwier-dzają one z góry przyjęte tezy kontrolera, choć nie zawsze odpowiadają faktom. Z tego powodu warto na taką rozmowę zabrać doradcę, który dopilnuje, by udzielane odpowiedzi nie szkodziły podatnikowi.

Podatki

PLUS 19

Klucz do sukcesu

Podatnicy powinni mieć świadomość, że sukces w sporze z organami podatkowymi i skarbowymi to dwie kluczowe kwestie. Po pierwsze, sprawa wymaga dobrego poprowadzenia na poziomie merytorycznym, czyli umiejętności prawnego uzasadnienia przyjętych przez podatnika rozwią-zań. Po drugie, konieczne jest zadbanie o stronę formalną, czyli umiejętność korzystania z praw przyznanych podatnikowi przez obowią-zujące przepisy (w tym prawa do ucze stniczenia w postępowaniu, składania wniosków dowodo-wych, wykorzystania możliwości za skarżania itp.). Skuteczność podejmowanych działań jest tym większa, im wcześniej zasto suje się te zasady. W przy padku sporów z organami podatkowymi obowiązuje reguła „lepiej zapobiegać pożarom, niż je gasić”, dlatego już na początku kontroli należy przygo tować strategię postępowania, reago wać na bieżąco na kierunki jego rozwo-ju oraz merytorycznie uzasadniać przyjęte roz wiązania, przerzucając w ten sposób ciężar polemiki na kontrolujących.

W tych wszystkich działaniach istotne jest wspar-cie doradcy podatkowego, o czym niejednokrot-nie przekonali się ci podatnicy, którzy z takich porad skorzystali. Zachęcam zatem Państwa do angażowania doradcy także do obrony swoich racji. Specjalista z pewnością pomoże znaleźć właściwą drogę postępowania i doprowadzi proces kontroli do końca, z korzyścią dla klienta.

Uczestnictwo doradcy podatkowego w postępowaniu podatkowym pozwala na skuteczną obronę przed zarzutami już na samym początku postępowania.

Beata HudziakPartner, Doradztwo Podatkowe [email protected]

PLUS 20

Wszelkie działania przedsiębiorstw podporządkowane są głównym celom, które najczęściej defi niuje się jako wzrost sprzedaży, osiągnięcie oczekiwanego poziomu zysków czy też określonej pozycji rynkowej. W związku z tym kadra zarządzająca pracuje nad strategiami handlowymi, nowymi produktami, przejęciami lub obniżeniem kosztów, a podatki są traktowane jako pewien parametr stały. Wielu przedsiębiorców rozważania o nich ogranicza do troski o zapewnienie bezpieczeństwa, czyli minimalizacji ryzyka pojawienia się nieprzewidzianych zobowiązań podatkowych czy też kar nałożonych przez urząd skarbowy. W obliczu rosnącej konkurencji i wyzwań stawianych przedsiębiorstwom pojawia się jednak potrzeba bardziej aktywnego podejścia do podatków.

Zobowiązania podatkowe to także wydatek

Wpływ podatków na sytuację fi nansową przed-siębiorstwa można sobie uświadomić, gdy spojrzy się na ich udział w wydatkach ogółem. Jeżeli traktuje się podatki analogicznie do innych wypływów środków pieniężnych, w naturalny sposób nasuwa się pytanie, czy nie mogłyby być niższe. Zapłacone zobowiązania podatko-we, podobnie jak inne wydatki, mają wpływ na wyniki przedsiębiorstwa, jego płynność fi nan-sową, zadłużenie i w rezultacie wartość rynkową. Dlatego też poszukując rozwiązań poprawia-jących efektywność prowadzonej działalności, warto wziąć pod lupę również podatki.

Zakres możliwych do zastosowania rozwiązań optymalizacyjnych zależy od okoliczności i warunków brzegowych, które mogą znacząco ograniczyć lub wręcz uniemożliwić jakiekolwiek

Optymalizacje podatkowe jako forma poprawy efektywności przedsiębiorstwa

Podatki

PLUS 21

PLUS 22

działania. Nie ulega jednak wątpliwości, że w każdej sytuacji należy rozważyć wszelkie rozwiązania możliwe do wprowadzenia. Nawet jeżeli ostatecznie okaże się, że nie sposób uzyskać jakichkolwiek oszczędności podatkowych, fakt, że wynika to z obiektywnych przesłanek lub świadomie podjętych decyzji, a nie z biernej postawy i braku wiedzy, będzie dobrze świadczył o osobach zarządzających przedsiębiorstwem. Ponadto rozważania na temat poszukiwań rozwiązań optymalizacyjnych mogą zrodzić pomysły, które zaowocują w przyszłości.

Optymalizacje podatkowe można podzielić na dwie grupy: optymalizacje pojedynczych transakcji oraz optymalizacje o charakterze systemowym, wyznaczające określoną strukturę prawnopodatkową prowadzonego biznesu.

Obniżanie podatku od dużych transakcji

Pierwsza grupa optymalizacji dotyczy najczęściej zmian własnościowych związanych ze zbyciem udziałów lub akcji, wyjściem z biznesu czy też wprowadzeniem nowego inwestora do fi rmy. Mogą one również wiązać się ze sprzedażą znaczących aktywów lub projektów (np. dewelo-perskich). Tego rodzaju transakcje generują zazwyczaj znaczące wpływy i zyski, a tym samym wysokie podatki. Nierzadko konieczność odprowadzenia prawie 1/5 zysku na rachunek urzędu skarbowego skłania do aktywnego poszu-kiwania rozwiązań pozwalających na obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego.

Zwłaszcza w przypadku transakcji kapitało-wych pojawiają się możliwości wyboru takiego rozwiązania, które pozwoli na odroczenie zapłaty podatku, a nawet jej uniknięcie. Wystarczy

wskazać chociażby transfer udziałów lub akcji do spółki o rezydencji podatkowej kraju, który stosuje zwolnienie z opodatkowania dochodów ze sprzedaży udziałów, akcji.

Mam świadomość, że w praktyce występuje wiele kwestii wymagających zbadania i weryfi -kacji. O ile nie jest odkryciem fakt, że dochody ze sprzedaży udziałów czy akcji są zwolnione z opodatkowania na Cyprze, Malcie, w Luksem-burgu czy Holandii, o tyle nie jest to wiedza wystarczająca, by takie rozwiązanie stosować. Przed podjęciem decyzji należy dodatkowo uwzględnić zasady opodatkowania wynikające z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowa-nia, a także ustalić, w jaki sposób bezpiecznie oraz bez obciążeń podatkowych transferować udziały bądź akcje do spółki zagranicznej. W praktyce dość często można spotkać bardzo dobre pomysły optymalizacyjne, nie poparte jednak równie dobrymi koncepcjami ich wdrożenia.

Przy wykorzystaniu skomplikowanych struktur optymalizacyjnych często okazuje się, że zakres czy też koszty niezbędnych działań w celu zastosowania rozwiązania optymalizacyjnego znacząco zmniejszają jego atrakcyjność. W takich sytuacjach wielu przedsiębiorców zaczyna zadawać sobie pytanie, dlaczego nie pomyśle-li wcześniej o rozwiązaniach podatkowych. Z pewnością przygotowanie określonej struk-tury z pewnym wyprzedzeniem, bez zbędnego pośpiechu i z dbałością o szczegóły znacznie zwiększa komfort stosowania optymalizacji oraz zmniejsza ryzyko popełnienia błędu lub wystą-pienia nieprzewidzianych okoliczności. Może też pozwolić na obniżenie kosztów przeprowadzenia takich działań. Dlatego bardzo cenię klientów,

Wielu przedsiębiorców dokonując

na samym początku złego wyboru

formy prowadzenia działalności

nakłada na siebie zupełnie

niepotrzebnie znaczące obciążenia

podatkowe w przyszłości.

PLUS 23

którzy o optymalizacji podatkowej zaczynają myśleć z dużym wyprzedzeniem, nawet pod kątem hipotetycznych transakcji.

Optymalizacje systemowe

Druga grupa optymalizacji podatkowych dotyczy samej struktury prawnopodatkowej działalno-ści lub przedsięwzięcia. Decyzje w tym zakre-sie niejednokrotnie mają bardzo trwałe skutki dla efektywności biznesu. Korzystne podatkowo formuły mogą umożliwić czerpanie istotnych zysków, jednak efekty pochopnych i nieprze-myślanych decyzji niepotrzebnie narażają fi rmę na obciążenia i bywają trudne do naprawienia w przyszłości.

Dla zobrazowania konsekwencji wyboru struktu-ry prawnopodatkowej warto przywołać decyzje przedsiębiorców, którzy rozpoczynają prowa-dzenie działalności gospodarczej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Na pytanie

o uzasadnienie takiego wyboru, często można usłyszeć odpowiedź: „bo tak robią wszyscy, jest poza tym najprościej i najbezpieczniej”. Niestety, rzadko wybór ten jest uzasadniony merytorycznie. O ile w fazie rozwoju biznesu forma spółki kapitałowej najczęściej nie rodzi konieczności zapłaty wyższych podatków, o tyle w momencie wypracowania zysków, które mogłyby być transferowane do właściciela spółki pojawia się problem wynikający z konieczności ich opodatkowania (przyjmując, że rozważa-my sytuację przedsiębiorcy – osoby fi zycznej). Jakże inaczej wyglądałaby ta sama sytuacja, gdyby działalność prowadzona była w formie spółki osobowej. Wówczas wypłata środków wspólnikowi nie podlegałaby opodatkowaniu. Wiele osób, dokonując złego wyboru na samym początku, nakłada na siebie zupełnie niepotrzeb-nie poważne obciążenia podatkowe pojawiające się w przyszłości. Co więcej, zmiana pierwotnej decyzji w takich okolicznościach nie jest prosta. W przypadku ewentualnego przekształcenia

PLUS 24

PLUS 25

spółki kapitałowej w osobową, opodatkowa-niu podlegać będą bowiem wypracowane, choć jeszcze niewypłacone zyski. Najczęściej koszt podatkowy takiego przekształcenia podważa zasadność jego przeprowadzenia.

Oczywiście przykład wyboru formy prawnej jest jednym z najprostszych, choć i tak niedostrzega-nym sposobem optymalizacji podatkowej. Jako przeciwwagę warto wspomnieć coraz bardziej popularne struktury wykorzystujące Zamknię-te Fundusze Inwestycyjne, które umożliwiają objęcie prowadzonej działalności zwolnieniem z konieczności płacenia podatku dochodowego.

Struktura oparta na Zamkniętym Funduszu Inwestycyjnym wykorzystuje zwolnienie podat-kowe w zakresie podatku dochodowego, z jakiego korzysta Fundusz (zwolnienie przedmiotowe). Mając na uwadze fakt, iż spółki osobowe – jako transparentne podatkowo – nie są podatnika-mi (podatnikami podatku dochodowego są ich wspólnicy), łatwo dojść do źródła optymalizacji. Jeżeli bowiem wspólnikiem spółki osobowej będzie Zamknięty Fundusz Inwestycyjny, docho-dy uzyskiwane w ramach działalności prowadzo-nej przez spółkę osobową będą dochodami podat-kowymi Funduszu i zostaną objęte zwolnieniem podatkowym. W przypadku grup kapitałowych można sobie wyobrazić objęcie taką strukturą całej grupy (lub części). Przy dochodach na pozio-mie 5 mln zł rocznie korzyści podatkowe sięgają 1 mln zł, przy dochodach 10 ml zł – zysk wynosi blisko 2 mln zł, a przy 50 mln zł – 10 mln zł itd.

Jest to efekt optymalizacji maksymalny z możli-wych – całkowite wyeliminowanie podatku dochodowego. Przedsiębiorstwa funkcjonujące w ramach takiej struktury zyskują dodatkowe

19% realizowanych zysków, które mogą przezna-czyć na inwestycje, zmniejszenie zadłużenia, przejęcia konkurentów czy też na obniżenie cen. Prezentując taką perspektywę, chyba nikogo nie muszę przekonywać, że optymalizacja podat-kowa może mieć istotny wpływ na efektywność prowadzonego biznesu.

Rafał ŚmigórskiPartner, Doradztwo Podatkowe [email protected]

PLUS 26

Transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi podlegają ocenie pod kątem warunków rynkowych. Podmioty te są zobowiązane do przekazania organom podatkowym odpowiednich informacji o warunkach transakcji (oraz o wszelkich czynnikach wpływających na sposób ich ustalenia) w formie dokumentacji podatkowej. Dokument ten jest swoistego rodzaju raportem, który zawiera najistotniejsze informacje o funkcjach pełnionych przez strony transakcji, a także o ponoszonym ryzyku i angażowanych aktywach. W maksymalnie możliwym zakresie podatnik powinien potwierdzić rynkowość warunków zawierania konkretnej umowy. Zadanie to jest jednak niezwykle trudne i wymaga wielowymiarowego poznania specyfi ki danej transakcji.

Bagatelizowanie ryzyka

Z moich obserwacji wynika, że obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej jest przez podatników postrzegany jako „zło konieczne”,

którego realizację można odkładać na późniejszy termin. Przepisy podatkowe zobowiązują podat-nika do przedłożenia dokumentacji podatkowej w ciągu 7 dni od daty zgłoszenia żądania przez kontrolujących, dlatego bardzo często podat-nicy nie przygotowują na bieżąco dokumen-tacji podatkowych, licząc na to, że ominie ich kontrola podatkowa lub że jej przedmiotem nie będą ceny transferowe. W najgorszym razie podatnicy oczekują, że uda im się przygotować dokumentację w wyznaczonym terminie. Są to jednak nadzieje złudne i w przypadku pojawienia się kontroli podatkowej sporządzenie rzetelnej dokumentacji jest praktycznie niemożliwe.

W okresie 7 dni (i nocy) bardzo trudno jest zebrać kompletny zestaw dokumentów i infor-macji. O solidnej argumentacji, analizach czy porównaniach najczęściej nie można już nawet myśleć. Zazwyczaj większość z tego czasu zajmują: identyfi kacja transakcji z podmiotami powiązanymi, ustalenie ich wartości oraz zloka-lizowanie podstawowych dokumentów (np. umów). Warto wspomnieć też o tym, że organy podatkowe, kierując do podatnika żądanie przed-łożenia dokumentacji, nie wskazują konkretnych transakcji. Żądanie dotyczy wszelkich dokumen-tów, do których sporządzenia jest zobowiązany, na jego barkach spoczywa więc prawidłowe ustalenie zakresu obowiązków. W związku z tym na nieprzygotowanego podatnika mogą czekać problemy. Wynikają one przede wszystkim z ograniczonych możliwości rzeczowego uzasad-nienia stosowanych cen. Co gorsza, budowanie takiego uzasadnienia „na gorąco” często skutkuje formułowaniem niefortunnych wyjaśnień, które tylko pogłębiają wątpliwości kontrolujących.

Ceny transferowe – bagatelizowanie ryzyka i niedocenianie narzędzi planowania podatkowego

Podatki

PLUS 27

Zaniedbania w dziedzinie cen transferowych wynikają najczęściej z nieuzasadnionego optymi-zmu i zbagatelizowania ryzyka. Wielu podatni-ków jest przekonanych, że warunki ich transakcji z podmiotami powiązanymi są jak najbardziej rynkowe i w związku z tym nic im nie grozi. Bardzo często okazuje się jednak, że takie poglą-dy nie mają rzetelnego uzasadnienia. W praktyce wartość transakcji przeprowadzanych przez podatników z podmiotami powiązanymi jest bardzo często na tyle znacząca, że ewentualne podważenie rynkowości przez organy kontrolu-jące może mieć bardzo dotkliwe skutki dla przed-siębiorstwa. Ceny transferowe można zatem uznać za obszar ryzyka podatkowego.

Nieuzasadniony optymizm podatników wynika w dużej mierze z braku świadomo-ści, w jaki sposób organy podatkowe mogą podważyć rynkowość transakcji. Świadczy o tym przykładowo utożsamianie „problemu” cen transferowych wyłącznie z rozliczeniami międzynarodowymi, uznawanymi jako sposób na wyprowadzanie zysków z Polski do innych krajów. W związku z tym podatnicy często kwestionują celowość kontrolowania transakcji krajowych. Niestety, w tym zakresie regulacje podatkowe są precyzyjne, dając prawo organom podatkowym do weryfi kacji zarówno transakcji zagranicznych, jak i krajowych.

Warto więc brać przykład dla swoich działań z tych podmiotów, które aktywnie kontro-lują zagrożenia, przygotowując się w pełni na potwierdzenie rynkowości transakcji z podmiotami powiązanymi oraz wykorzystując ceny transferowe do efektywnego planowania podatkowego.

Narzędzie planowania

Planowanie podatkowe z wykorzystaniem cen transferowych polega na świadomym i jednocze-śnie bezpiecznym „podziale” zysku pomiędzy podmioty powiązane. Celem takiego planowania powinno być w szczególności uniknięcie strat jakiejkolwiek ze spółek należącej do grupy oraz maksymalizacja dochodów spółek z siedzibą w rezydencjach podatkowych o najniższym poziomie stóp podatkowych.

W praktyce wskazane powyżej cele są realizo-wane poprzez tzw. „ręczne” sterowanie cenami, które ma charakter doraźny i nie pozwala na racjonalne uzasadnienie zmieniających się warunków transakcji czy też pojawienia się nowych rozliczeń. W ten sposób pojawia się określone ryzyko podatkowe.

Ceny transferowe są bardzo ważnym narzędziem podwyższania efektywności podatkowej i powin-ny być w odpowiedni sposób wykorzystywane, tzn. tak, by nie stwarzać ryzyka podatkowego. Używanie cen transferowych w celu „regulowa-nia” wyników fi nansowych podmiotów powią-zanych należy uznać za dopuszczalne – ale przy jednym podstawowym zastrzeżeniu – ceny te powinny odpowiadać warunkom rynkowym. Takie ujęcie może wydawać się wewnętrznie sprzeczne. Jak więc wpływać na poziom cen w transakcjach z podmiotami powiązanymi, nie ryzykując, że zostaną one uznane za nieryn-kowe? Do osiągnięcia tego celu konieczne jest zrozumienie specyfi ki cen transferowych, identyfi kacja czynników mających wpływ na wartość rynkową przedmiotu transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi i zbudowa-nie odpowiedniego modelu biznesowego.

PLUS 28

Rynkowość transakcji

Ocena rynkowości transakcji zależy od bardzo wielu czynników. W szczególności należy wziąć pod uwagę zakres funkcji pełnionych przez strony transakcji, ponoszonego ryzyka, czy też angażowanych aktywów. Im szerszy zakres funkcji, większe ryzyko i bardziej kluczowe aktywa, tym znaczniejsze oczekiwania poziomu marży czy zysku. Projektując model bizne-sowy dla przedsięwzięć realizowanych przez grupę kontrolowanych fi rm, warto zastanowić się również, w jaki sposób podzielić między poszczególne podmioty funkcje, ryzyko i aktywa (pod kątem podatków). Wypadkową tego podzia-łu będzie bowiem wysokość dochodu realizo-wanego przez poszczególne fi rmy. W związku z tym, że działalność gospodarcza jest obarczona ryzykiem, poziom faktycznie osiąganych zysków może być niższy od zaplanowanego, a nawet może pojawić się strata. W takich okolicznościach podział łącznego dochodu czy też straty jest szczególnie ważny z punktu widzenia efektywno-ści podatkowej.

Wykorzystanie cen transferowych jako efektyw-nego narzędzia planowania podatkowego w grupach podmiotów ze sobą powiązanych wymaga podejścia systemowego i zaplanowania

podziału dochodów w sposób odzwierciedlający podział funkcji, ryzyka i aktywów. Wskazane jest, aby założenia struktury biznesowej oraz uzasadnienie przyjętych reguł rozliczeń były sformułowane w polityce cen transferowych.

Niestety, najczęściej ceny transferowe są wykorzystywane do „ręcznego sterowania” wynikami spółek. Przyczynia się to do znaczą-cych trudności podczas „obrony” warunków transakcji pomiędzy podmiotami powiązany-mi, narażając podmioty na korektę dochodu w związku ze stosowaniem nierynkowych cen. Mam nadzieję, że z czasem podejście podatników do tego problemu będzie zmieniało się na korzyść przemyślanych i bardziej efektywnych działań, nastawionych na długookresową perspektywę.

Rafał ŚmigórskiPartner, Doradztwo Podatkowe [email protected]

PLUS 29 PL PLPL PL PLUS US US US USUU 2929292929

PLUS 30

Podejmując decyzje, lubimy brać pod uwagę opinie innych. Szczególnie jeżeli są to decyzje ważne, ryzykowne, czy też takie, co do których obawiamy się, że nasza wiedza i doświadczenie są zbyt małe, by wybrać właściwie. W takich sytuacjach potrzebujemy osoby, z którą możemy przedyskutować temat, podzielić się wątpliwo-ściami i poznać inne spojrzenie na dany problem. Niestety, w mniejszych fi rmach osoba odpowie-dzialna za podatki musi być samowystarczalna i nie ma z kim przeprowadzić takiej merytorycz-nej dyskusji.

Mam wśród klientów także takie osoby, które kontaktują się ze mną stosunkowo rzadko. One jednak wiedzą, że zawsze mogą zadzwonić, żeby porozmawiać o bieżących problemach. Zwykle taka rozmowa kończy się podziękowaniem klienta, który uzyskawszy komentarz do rozważanej przez siebie sytuacji,

wraca do podejmowania decyzji. Czasem dyskusja prowadzi jedynie do wskazania osoby lub podmiotu, który może najlepiej pomóc w rozwiązaniu określonej kwestii, zdarza się też, że rozmowa kończy się nawiązaniem szerszej współpracy z Grant Thornton.

Rozumiemy, jak ważna jest dla naszych klien-tów możliwość szybkiej konsultacji telefonicz-nej. Dlatego zachęcamy Państwa do kontaktu. Z przyjemnością podzielimy się naszą wiedzą i doświadczeniem, aby pomóc szybko rozwiązać najtrudniejsze problemy.

Doradca podatkowy partnerem w codziennych decyzjach

Podatki

Dariusz BednarskiPartner Zarządzający, Doradztwo Podatkowe [email protected]

Niniejsza publikacja została sporządzona z najwyższą starannością, jednak niektóre informacje zostały podane w formie skróconej. W związku z tym artykuły zawarte w „Plusie” mają charakter poglądowy, a zawarte w nich informacje nie powinny zastąpić szczegółowej analizy zagadnienia. Wobec powyższego Grant Thornton Frąckowiak Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani dokładniejszym omówieniem niektórych poruszonych w niniejszym numerze kwestii, zachęcamy do kontaktu i nawiązania współpracy.

Grant Thornton Frąckowiak Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k.Podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych nr 3654Komplementariusz: Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o.Zarząd komplementariusza: Cecylia Pol – Prezes Zarządu, Tomasz Wróblewski – Wiceprezes Zarządu

Adres siedziby: pl. Wiosny Ludów 2, 61-831 PoznańNIP: 778-14-76-013, REGON: 301591100Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydział Gospodarczy, KRS 0000369868

www.gtfr.pl