ZAPRASZAMY

Podstawowe składniki odżywcze

i ich rola dla organizmu człowieka

Czym są składniki odżywcze

Składniki odżywcze – substancje chemiczne dostarczane do organizmu przez pokarm, który dostaje się do niego poprzez układ pokarmowy i wydobywane są z niego w procesie trawienia. Elementy produktów spożywczych są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Składniki pokarmowe:

Białka

Tłuszcze

Cukry

Sole mineralne

Witaminy

Woda

Role białek:

Funkcja budulcowa

Dostarczają energii

Wchodzą w skład błon komórkowych

Jako enzymy przyspieszają reakcje chemiczne

Uczestniczą w transporcie wielu substancji do komórek organizmu

Umożliwiają komórką transport

Znaczenie białek

Białka receptorowe

Białka budulcowe

Białka sygnałowe

Białka motoryczne

Białka enzymatyczne

Białka transportujące

Białka obronne

Funkcje tłuszczów

Dostarczają energii

Budują struktury

Chronią ciało przed utratą ciepła

Są składnikiem błon komórkowych

Biorą udział w syntezie związków chemicznych np. hormonów

Sprawiają , że jedzenie jest smaczniejsze

Nienasycone Nasycone

Pochodzenia roślinnego występuje w nich cholesterol

oliwa z oliwek,

orzechy,

słonecznik

- Soja suszona

- Kasza gryczana

- Płatki owsiane

- Pochodzenie zwierzęce np. masło, smalec, ryby, Szynka

- Ser żółty

- Ser twarogowy

- Filet z dorsza

- mleko

Tłuszcze

Omega-3 Omega-6

Łosoś

Sardynki

Oleje rybie

Olej rzepakowy i sojowy

Olej sojowy

Olej rzepakowy

Pestki z dyni

Orzechy włoskie

Zielone warzywa liściaste

Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe

przyswajane nieprzyswajalne

przyswajalne (glukoza, fruktoza, laktoza ,skrobia) – czyli takie, które są wchłaniane z przewodu pokarmowego; źródłem węglowodanów przyswajalnych w pożywieniu są produkty spożywcze pochodzenia roślinnego – zwłaszcza zbożowe.

nieprzyswajalne (błonnik), które nie dostarczają naszemu organizmowi energii, regulują natomiast pracę przewodu pokarmowego; ich rola polega przede wszystkim na przyspieszaniu automatycznych skurczów mięśni gładkich jelit, formowaniu mas kałowych, a tym samym – regulacji wypróżnień.

Węglowodany

Proste Złożone

Owoce, cukry, słodycze, miód – puste kalorie

Produkty zbożowe i roślinne nasiona strączkowe.

Produkty, w których znajdują się cukry

Funkcja węglowodanów

Węglowodany są głównym źródłem energii , bo dostarczają 50% – 60 %dziennego zapotrzebowania energetycznego.

są materiałem energetycznym (fruktoza) i odżywczym (maltoza, laktoza, rafinoza).

Błonnik

Nie można pominąć informacji o tym, iż do węglowodanów zaliczany jest również błonnik, ale nie spełnia on roli energetycznej, lecz regulującą. Bez niego nie byłaby możliwa prawidłowa praca przewodu pokarmowego.

Błonnik nie jest trawiony przez enzymy przewodu pokarmowego.

Rozpuszczalne w tłuszczach Rozpuszczalne w wodzie

Witamina A

Witamina 𝐷3 Witamina E

Witamina K

Witamina 𝐵6 Witamina 𝐵9 (kwas

foliowy)

Witamina 𝐵12 Witamina C

Witamina H (biotyna)

Witamina PP

Witaminy

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

Witamina Występowanie Znaczenie Skutki niedoboru

A Żółte owoce i warzywa (na przykład marchew), masło, tran, jajka, sery

Bierze udział w procesie widzenia i prawidłowym funkcjonowaniu skóry, zapewnia wzrost i rozwój

Zahamowanie wzrostu, złe widzenie o zmroku , czyli tak zwana kurza ślepota, choroby skóry

𝐷3 Wątroba, ryby, tran, masło, jajka, może być wytwarzana w organizmie człowieka

Reguluje ilość wapnia i fosforu w organizmie, odpowiada za prawidłową budowę kości

Osteoporoza, krzywica

E Mleko, mięso, jajka, oleje jadalne, warzywa liściaste

Zapewnia prawidłową pracę mięśni, układu nerwowego, zapobiega starzeniu się, łagodzi zmęczenie

Osłabienie i zanik mięśni, uszkodzenie krwinek czerwonych, niedokrwistość

K Zielone warzywa liściaste, wątroba i mleko

Wspomaga krzepnięcie krwi i gojenie się złamań kości

Skłonność do krwawień, zaburzenia krzepnięcia krwi, krwotoki

Witaminy rozpuszczalne w wodzie

Witamina Występowanie Znaczenie Skutki niedoboru

𝐵6 Wątroba, drożdże, pszenica, fasola, orzechy, soja

Uczestniczy w przemianie białek, wpływa na odporność organizmu

drgawki

𝐵9 (kwas foliowy) Warzywa liściaste, drożdże, wątroba

Pobudza wytwarzanie krwinek czerwonych, wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego

niedokrwistośc

𝐵12 Wątroba, mięso, jajka, mleko, ryby.

Pobudza wytwarzanie krwinek czerwonych

Zaburzenia wzrostu

C Owoce cytrusowe, pietruszka, pożeczka, dzika róża, surowe warzywa

Zwiększa odporność przyspiesza gojenie się ran, uczestniczy w rozwoju tkanki łącznej, ma właściwości bakteriobójcze

szkorbut

H (biotyna) Wątroba, drożdże, mleko, żółtko jajka, warzywa strączkowe, banany

Wpływa na i zdrowie skóry i wlosów

zapalenie skory i jelit

PP Wątroba, chude mięso, ryby, soja niewielka ilość jest wytwarzana w organizmie człowieka

Bierze udzial w oddychaniu komórkowym

Zapalenie skóry i ślzówki

mikroelementy makroelementy

Pierwiastki występujące w małej ilości, które wchodzą w skład enzymów, wpływają na przebieg wielu reakcji chemicznych

Pierwiastki występujące w dużej ilości, które pełnią funkcje budulcowe, są niezbędne do funkcjonowania komórek

Sole mineralne

Rodzaje soli mineralnych

Wapń – Buduje kości, utrzymuje prawidłową prace serca jest niezbędny w

procesie wchłaniania żelaza

Potas – Zaopatruje mózg w tlen wspomaga leczenie alergii wpływa na

obniżenie ciśnienia

Magnez – Zapobiega chorobom serca ma również właściwości uspokajające

Żelazo – jest składnikiem hemoglobiny, która krążąc po organizmie dostarcza

do każdej komórki tlenu i „zabiera” dwutlenek węgla

Cynk – Przyspiesza gojenie ran, wpływa na proces wzrostu i sprawność

umysłową

Jod – Warunkuje prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, pomaga w utrzymaniu

zdrowej skóry, włosów i paznokci

Selen – Zapobiega łupieżowi i pomaga w jego leczeniu, skutecznie zwalcza

wolne rodniki które mogą być w organizmie , przyczyną powstawania

nowotworów

Fluor – Składnik kości i zębów przeciw działa próchnicy, niezbędny w procesie

wzrostu organizmu

Woda

• Zaraz po powietrzu, jest jednym z najważniejszych składników, niezbędnych do życia. Nie dostarcza kalorii, ale za to często jest „zapomnianą żywnością”. Należy zaakceptować, że bez wody nie ma życia. Bez jedzenia możemy przeżyć kilka tygodni natomiast bez wody – w zależności od warunków – zaledwie 5 –10 dni.

Funkcje wody

Gasi pragnienie stanowi ponad połowę masy ciała (około 45 – 75 % masy ciała)

Wypełnia znaczną część komórek ciała

Umożliwia przebieg bardzo wielu reakcji chemicznych

Rozpuszcza większość związków, np. cukry proste, oraz część witamin, umożliwiając ich transport

Pomaga w usuwaniu szkodliwych produktów przemiany materii

Reguluje temperaturę ciała

Jest także nośnikiem ciepła w organizmie.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

W I K T O R I A L E W A N D O W S K A

M A R I A O P A Ł A K A

Z U Z A N N A W O J N A R O W S K A

S Z Y M O N B R A T K E

D A W I D S A D O W S K I

KONIEC