52
Podstawy ekonomii wykład 07 dr Adam Salomon KTiL

Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Podstawy ekonomiiwykład 07

dr Adam Salomon

KTiL

Page 2: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Ekonomia:WZROST GOSPODARCZY I CYKL KONIUNKTURALNY

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni2

Page 3: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Ekonomia– program wykładu 07

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni3

WZROST GOSPODARCZY I CYKL KONIUNKTURALNY. Wzrost i rozwój gospodarczy. Czynniki wzrostu. Koniunktura gospodarcza. Wskaźniki koniunktury.. Mierniki wzrostu. Rodzaje wahań koniunkturalnych. Trend. Cykl koniunkturalny. Morfologia cyklu –fazy cyklu. Cykl klasyczny a cykl współczesny. Rodzaje cykli koniunkturalnych (Kitchina, Juglara, Kuznetsa, Kondratiewa).

Page 4: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Wzrost a rozwój gospodarczy

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni4

Wzrost gospodarczy

• to powiększanie się z okresu na okres podstawowych wielkości ekonomicznych, takich jak produkt narodowy brutto, dochód narodowy, konsumpcja.

Rozwój gospodarczy

• to zmiany ilościowe i jakościowe w strukturze wytwarzanych dóbr I usług oraz w strukturze konsumpcji.

Page 5: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Rodzaje wzrostu gospodarczego

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni5

1) wzrost gospodarczy równomierny - charakteryzuje się stałym tempem wzrostu PKB*;

2) wzrost gospodarczy przyspieszony - charakteryzuje się przyspieszonym wzrostem w kolejnych latach tempa wzrostu PKB;

3) wzrost gospodarczy malejący - charakteryzuje się zwolnionym tempem wzrostu PKB w kolejnych latach.

* PKB – Produkt Krajowy Brutto (zostanie omówiony w dalszej części wykładu).:

Page 6: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Czynniki wzrostu gospodarczego

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni6

Czynniki wewnętrzne

• wielkość zatrudnienia, wydajność pracy, czynniki społeczne (poziom wykształcenia/kwalifikacje pracowników, kultura pracy).

Czynniki zewnętrzne

• innowacje zagraniczne, handel zagraniczny, kredyty zagraniczne, kooperacja międzynarodowa.

Page 7: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Koniunktura gospodarcza

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni7

• Koniunktura gospodarcza jest to stan gospodarki w danym okresie.

Page 8: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Wskaźniki koniunktury

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni8

Page 9: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Badanie koniunktury w Polsce

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni9

▪ W Polsce badaniem koniunktury zajmuje się m.in. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, który szacuje, jak i prognozuje dane (m.in. dotyczące PKB, popytu krajowego, inwestycji, zatrudnienia i bezrobocia) wykorzystywane przy sporządzaniu barometru koniunktury dla polskiej gospodarki.

▪ Barometr (którego wartości publikowane są na łamach dziennika ”Rzeczpospolita”) jest zbudowany w oparciu o trzy składniki:1) wskaźnik wyprzedzający koniunktury IBnGR (waga 30

procent),2) wskaźnik optymizmu konsumentów Ipsos (waga 30 procent),3) tygodniowy wskaźnik syntetyczny (waga 40 procent).

Page 10: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Wskaźnik wyprzedzający koniunktury

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni10

▪ Wskaźnik wyprzedzający koniunktury obliczany jest w cyklu miesięcznym na podstawie odpowiedzi ankietowanych przedsiębiorstw reprezentujących trzy sektory: przemysłowy, handlowo-usługowy oraz bankowy.

▪ Komponent ten odzwierciedla stronę podażową gospodarki.

Page 11: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Wskaźnik optymizmu konsumentów (Ipsos)

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni11

▪ Wskaźnik optymizmu konsumentów obliczany również co miesiąc przez firmę badawczą Ipsos.

▪ Podstawą dla obliczeń wskaźnika są wyniki ankiet kierowanych do reprezentatywnej grupy 1000 Polaków w wieku powyżej 15 lat.

▪ Respondenci oceniają: sytuację gospodarczą kraju, osobistą sytuację materialną, poziom bezrobocia, inflację, skłonność do zakupów trwałych dóbr konsumpcyjnych i poziom oszczędności w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

▪ Komponent ten odzwierciedla stronę popytową gospodarki.

Page 12: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Tygodniowy wskaźnik syntetyczny

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni12

Tygodniowy wskaźnik syntetyczny jest wielkością wynikającą z sześciu wskaźników składowych:1) wartość indeksu giełdowego WIG20 (źródło: GPW SA); wskaźnik nastrojów

inwestorów;2) procentowa zmiana podaży pieniądza M3 w porównaniu z poprzednim

miesiącem (źródło: NBP);3) procentowa zmiana liczby mieszkań oddanych do użytku w stosunku do

analogicznego miesiąca roku poprzedniego (źródło: GUS);4) procentowa zmiana średniej detalicznej ceny benzyny bezołowiowej Eurosuper

95 na stacjach benzynowych w całym kraju w porównaniu z poprzednim tygodniem (źródło: oprac. Reflex);

5) wskaźnik nastrojów wśród niemieckich przedsiębiorców (źródło: Ifo), uwzględniany ze względu na silne powiązania naszej gospodarki z niemiecką;

6) zmiana średniej stopy procentowej kredytów konsumpcyjnych w ROR z dwudziestu największych banków w Polsce (źródło: dziennik „Rzeczpospolita”).

Page 13: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Barometr koniunktury

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni13

▪ Wszystkie składniki barometru koniunktury są standaryzowane tak, aby ich wartości zmieniały się w przedziale od minus 100 do plus 100.

▪ Połowa sumy iloczynów wag, parametrów standaryzujących i wartości komponentów dodana do liczby 1000 stanowi wartość barometru koniunktury IBnGR.

▪ Taka konstrukcja stanowi analogię do barometru meteorologicznego. ▪ Wskazania barometru koniunkturalnego zawierają się w przedziale 950 - 1050. ▪ Odczyty barometru koniunktury poniżej 1000 punktów świadczą o niekorzystnej

sytuacji gospodarczej, analogicznie jak w przypadku barometru mierzącego ciśnienie atmosferyczne (Kiedy jego wskazania są niższe niż 1000 hPa, wówczas mamy niż, zatem niepogodę).

▪ Jeżeli wartość barometru koniunktury jest wyższa od 1000, w gospodarce panuje dobra sytuacja - analogią jest słoneczna pogoda, kiedy wszyscy czują się dobrze.

Page 14: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Ogólny klimat koniunktury w Polsce (styczeń 2018)

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni14

Page 15: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Wskaźnik syntetyczny koniunktury gospodarczej w Polsce (maj 2018)

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni15

109,3

Wskaźnik syntetyczny koniunktury gospodarczej w Polsce (maj 2018)

▪ Wskaźnik syntetyczny koniunktury gospodarczej jest liczony od stycznia 2004 r.

▪ Prezentowany jest wskaźnik syntetyczny: ogółem (przetwórstwo przemysłowe – waga 50%, budownictwo – waga 6%, handel detaliczny – waga 6%, usługi – waga 38%), dla poszczególnych obszarów gospodarki, dla których są prowadzone badania koniunktury gospodarczej (przetwórstwo przemysłowe, budownictwo, handel detaliczny, usługi), oraz dla składowych: diagnostycznych i/lub prognostycznych.

Page 16: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (maj 2018)

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni16

▪ BWUK syntetycznie opisuje obecne tendencje konsumpcji indywidualnej.

▪ BWUK może przyjmować wartości od –100 do +100. ▪ Wartość dodatnia oznacza przewagę liczebną

konsumentów nastawionych optymistycznie nad konsumentami nastawionymi pesymistycznie, natomiast wartość ujemna oznacza przewagę liczebną konsumentów nastawionych pesymistycznie nad konsumentami nastawionymi optymistycznie.

▪ W maju 2018 r. przeprowadzono 1316 wywiadów w okresie 07-16.05.2018 r. (w tym 104 metodą CATI –wywiadu telefonicznego wspomaganego komputerowo).

5,9

Bieżący wskaźnik syntetyczny ufności konsumenckiej w Polsce

(maj 2018)

Page 17: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Wskaźniki koniunktury ISM i PMI

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni17

▪ Obecnie najczęściej śledzonymi przez analityków wskaźnikami koniunktury są: ISM (dla gospodarki amerykańskiej) i PMI (dla wielu gospodarek).

Page 18: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Wskaźnik koniunktury ISM

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni18

▪ ISM - wskaźnik publikowany przez Institute for Supply Management (Instytut Zarządzania Podażą), który przeprowadza ankietę wśród menedżerów 370 przedsiębiorstw.

▪ Ich odpowiedzi w większości o charakterze ‘tak/nie’ pozwalają wyliczyć wartość wskaźnika.

▪ Wartością odniesienia dla ISM jest liczba 50. ▪ Jeżeli ISM jest wyższy od 50, oznacza wzrost aktywności

gospodarczej, a poniżej tej granicy jej spadek.

Page 19: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Wskaźniki koniunktury PMI

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni19

▪ PMI - wskaźniki te są konstruowane analogiczne do wskaźników ISM dla opisu aktywności gospodarczej w różnych krajach (w tym w Europie) i w gospodarce globalnej.

▪ Wskaźniki PMI publikowane przez agencję Markit, która przeprowadza ankietę wśród managerów ds. zakupów w firmach (stąd nazwa Purchasing Managers' Index, Indeks Menedżerów ds. Logistyki) i podobnie jak w ankiecie ISM pyta o: nowe zamówienia, poziom produkcji, wielkość zatrudnienia, poziom dostaw, poziom zapasów.

▪ PMI jest tworzony osobno dla każdego kraju europejskiego, strefy euro i Unii Europejskiej, a metodologia obliczania indeksu jest różna dla różnych krajów, tak aby najdokładniej oddawać lokalną sytuację gospodarczą.

Page 20: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Mierniki wzrostu gospodarczego

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni20

1) produkt krajowy brutto (PKB) – całkowita wartość dóbr i usług wytworzonych przez społeczeństwo w ciągu danego roku na terenie danego kraju (kiedy rośnie PKB społeczeństwo staje się bogatsze);

2) produkt narodowy brutto (PNB) – całkowita wartość wyrobów i usług wytworzonych przez obywateli danego kraju w ciągu jednego roku. PNB uwzględnia również dochody krajowych firm uzyskane za granicą, nie uwzględnia dochodów obcych firm działających w kraju;

3) stopa wzrostu dochodu narodowego (lub realnego produktu krajowego brutto). Oznacza ona stosunek przyrostu dochodu narodowego w badanym okresie do wielkości dochodu narodowego w okresie bazowym;

4) wielkość produktu PKB przypadająca na jednego mieszkańca (PKB per capita).

Page 21: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Trzy metody obliczania wartości PKB

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni21

▪ Metoda wydatkowa (ang. Expenditure approach) opiera się na założeniu, że PKB jest w przybliżeniu równy wydatkom wszystkich nabywców dóbr finalnych wytworzonych w ciągu roku. Zatem od strony popytowej PKB oblicza się według następującego wzoru:

PKB = konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe (bez transferów) + zmiana stanu zapasów.

▪ W metodzie dochodowej (ang. Income approach) zakłada się, że wielkość PKB musi być równa sumie dochodów wszystkich właścicieli czynników produkcji. Zatem od strony dochodowej PKB oblicza się w następujący sposób:

PKB = dochody z pracy + dochody z kapitału + dochody państwa + amortyzacja.

▪ W metodzie produkcyjnej (ang. Production approach) wartość wytworzonych usług i dóbr finalnych oblicza się odejmując od produkcji całkowitej wartość dóbr i usług zużytych do tej produkcji. PKB jest więc sumą wartości dodanej wytworzonej przez wszystkie podmioty gospodarujące. Zgodnie z tym PKB od strony produkcyjnej oblicza się według następującego wzoru:

PKB = produkcja globalna kraju – zużycie pośrednie = suma wartości dodanej ze wszystkich gałęzi gospodarki krajowej.

Page 22: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Dynamika realna PKB, dane niewyrównane sezonowo, ceny stałe przy roku odniesienia 2010 przy podstawie,

analogiczny kwartał roku poprzedniego = 100

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni22

Page 23: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Dynamika realna PKB, dane wyrównane sezonów, ceny stałe przy roku odniesienia 2010 przy podstawie,

kwartał poprzedni = 100

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni23

Page 24: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Stopa wzrostu gospodarczego - podstawowy miernik wzrostu gospodarczego

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni24

▪ Stopa wzrostu gospodarczego - wyrażony w procentach stosunek przyrostu realnego Produktu Krajowego Brutto (PKB) do jego wielkości w okresie bazowym.

▪ Stopa wzrostu PKB jest określana co roku przez Radę Ministrów w dokumencie Założenia projektu budżetu państwa na kolejny rok.

𝒓 =𝑷𝑲𝑩 𝒃𝒊𝒆żą𝒄𝒆 − 𝑷𝑲𝑩 𝒃𝒂𝒛𝒐𝒘𝒆

𝑷𝑲𝑩 𝒃𝒂𝒛𝒐𝒘𝒆× 𝟏𝟎𝟎%

Page 25: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni25

Roczna dynamika PKB w wybranych krajach (IV kwartał 2017) (dane odsezonowane)*

Page 26: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

PKB per capita

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni26

▪ Jednym z najczęściej wykorzystywanych wskaźników do określania poziomu dobrobytu społeczeństwa jest PKB per capita.

▪ Wskaźnik powstaje przez podzielenie produktu krajowego brutto czyli wartości produkcji na terenie danego terytorium (najczęściej kraju) przez liczbę mieszkańców tego obszaru.

▪ Nie jest to oczywiście wskaźnikiem idealnym, gdyż nie uwzględnia takich czynników jak zadowolenie z życia, stanu zdrowia, poziomu edukacji, zanieczyszczenia środowiska.

▪ Poziom PKB na osobę ma jednak związek ze średnim wynagrodzeniem.

Page 27: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Kie

dy P

olska d

ogo

ni d

any kraj

w p

ozio

mie

PK

B p

er cap

ita? (an

aliza wzglę

de

m 2

01

6 ro

ku)

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni27

Page 28: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni28

Wzrost PKB per capita w wybranych krajach pomiędzy 1990 a 2015 rokiem

Page 29: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Szczęście narodowe (krajowe) brutto

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni29

▪ Szczęście narodowe (krajowe) brutto (ang. Gross NationalHappiness, GNH) – wskaźnik zaproponowany w 1972 przez byłego króla Bhutanu, Jigme Singye Wangchucka jako instrument służący do mierzenia jakości życia w sposób bardziej całościowy niż powszechnie stosowany wyłącznie ekonomiczny wskaźnik Produkt krajowy brutto (PKB).

▪ Wskaźnik ten jest wykorzystywany w Bhutanie w planowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego.

▪ Idea ta spotkała się z zainteresowaniem również w innych krajach.

Page 30: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Szczęście

naro

do

we

(krajo

we

) bru

tto

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni30

Page 31: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Szczęście narodowe (krajowe) brutto

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni31

▪ Artykuł dla osób zainteresowanych:http://www.konstytuty.pl/archives/2162

Page 32: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Transport i gospodarka magazynowaw Polsce (dane miesięczne)

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni32

Page 33: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Cykl koniunkturalny - pojęcie

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni33

Cykl koniunkturalny

• to periodycznie powtarzające się wahania podstawowych wielkości gospodarczych, takich jak: dochód narodowy, produkcja, zatrudnienie, podaż pieniądza.

Page 34: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Badanie cyklu koniunkturalnego

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni34

▪ Znaczący wkład w badaniu cyklów koniunkturalnych ma austriacka szkoła ekonomii, głównie dzięki Ludwigowi von Misesowi.

▪ Od połowy lat 80. w teoretycznych badaniach makroekonomicznych dominującą teorią jest teoria realnego cyklu koniunkturalnego (RBC).

▪ Została ona zapoczątkowana badaniami przyszłych noblistów, Kydlanda i Prescotta.

▪ Teoria ta opiera się na mikroekonomicznych podstawach, wprowadzając jako jedną z głównych zmiennych oczekiwania gospodarstw domowych odnośnie przyszłej sytuacji gospodarczej (zwłaszcza inflacji).

Page 35: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Rodzaje wahań koniunkturalnych

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni35

Page 36: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Morfologia cyklu koniunkturalnego

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni36

Page 37: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Trend

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni37

▪ Trend jest to długookresowa tendencja rozwojowa.

Page 38: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Morfologia cyklu koniunkturalnego (z uwzględnieniem linii trendu)

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni38

Page 39: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni39

Page 40: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Rodzaje cykli koniunkturalnych

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni40

▪ Krótkie (cykle Kitchina), trwające 3-4 lata (średnio co 3,5 roku),

związane ze zmianami zapasów, cen hurtowych, jak również z

rozliczaniem operacji bankowych.

▪ Średnie:

1) Cykle Juglara, trwające 8-10 lat, związane ze zmianami wydatków

inwestycyjnych, Produktu Narodowego Brutto, inflacją i

bezrobociem;

2) Cykle Kuznetsa, trwające od 15-23 lat, związane z akumulacją

czynników wytwórczych w długim okresie (inwestycje, budownictwo,

migracje).

▪ Długie (cykle Kondratiewa), trwające 40-60 lat, związane z odkryciami

lub ważnymi innowacjami technicznymi oraz procesem ich

rozprzestrzeniania się (elektryczność, silnik parowy, koleje, komputery, Internet).

Page 41: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Cykl klasyczny a cykl współczesny

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni41

Charakterystyka Cykl klasyczny Cykl współczesny

Liczba faz 4 (ożywienie, rozkwit, kryzys, depresja)

2 (faza wysokiej i faza niskiej aktywności gospodarczej = ożywienie i recesja) lub 3 (depresja, ożywienie, stabilizacja)

Czas trwania 8-11/12 lat Krócej (często 3,5-5 lat)

Intensywność Wysoka Niska, malejąca

Punkty zwrotne Gwałtowne, ostre Łagodne

Amplitudy faz Zbliżone, amplituda cyklu bliska 0

Amplituda fazy wzrostowej wyższa, amplituda cyklu dodatnia

Częstotliwość Niska Wysoka

Amplitud wahań wokół trendu

Duża Mniejsza

Page 42: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Cechy cykli koniunkturalnych w krajach wysokorozwiniętych

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni42

1) Nastąpiło wyraźne skrócenie współczesnych cykli koniunkturalnych, których długość zawiera się w przedziale 5,5-9,0 lat.

2) Długość faz cykli jest zróżnicowana, tj. faza dużej dynamiki wzrostu jest nieco dłuższa (3-5 lat) niż faza małej dynamiki wzrostu (2,5-4 lat).

3) Amplituda cykli jest niewielka i dodatnia.4) Intensywność cykli jest stosunkowo mała, przy czym jest ona

większa w sytuacji, gdy cykle są wyodrębnione w szeregach produkcji sprzedanej przemysłu, a nie w danych PKB.

Page 43: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Cechy cykli koniunkturalnych w krajach transformujących swe gospodarki

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni43

1) Długość tych cykli jest stosunkowo mała, wynosi 3-6,5 roku.2) Długość faz wzrostowych jest nieznacznie większa (2,5-3,5

roku) niż faz spadkowych (1-2 lat), ale stosunkowo często zdarza się, że fazy spadkowe są dłuższe od faz wzrostowych.

3) Amplitudy cykli są stosunkowo wyraźne i w większości dodatnie, tj. amplituda fazy wysokiej aktywności jest wyższa aniżeli fazy niskiej aktywności; czasem można jednak spotkać cykle o ujemnych amplitudach.

4) Intensywność cykli w systemach okresu transformacji jest stosunkowo duża i wyższa aniżeli w krajach wysoko rozwiniętych.

Page 44: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Cykl klasyczny

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni44

Page 45: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni45

Cykl współczesny

Page 46: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni46

Cykle koniunkturalne Kitchina, Juglarai Kondratiewa

Page 47: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni47

Cykl Kondratiewa

Page 48: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni48

Cykl Kondratiewa

Page 49: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni49

Page 50: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Cykle w gospodarce

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni50

Page 51: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni51

Page 52: Podstawy Ekonomii wykład 07 (2019) - WEBD.pl€¦ · Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 18 ISM - wskaźnik publikowany przezInstitute

Podstawy ekonomii (WN UM w Gdyni) – dziękuję za uwagę

Podstawy ekonomiidr Adam Salomon, Katedra Transportu i

Logistyki, WN UM w Gdyni52