policja współpraca

8/3/2019 policja wsppraca

1/29

Warszawa, dnia 4 pa dziernika 2004 r.

INFORMACJA

STAN BEZPIECZE STWA NA POZIOMIE GMINY

I Policja

W wyniku wprowadzonej w 1999 r. reformy administracji publicznej terenowe organy Policji zosta ydostosowane do nowego podzia u terytorialnego kraju i wesz y w sk ad wojewdzkiej i powiatowejadministracji zespolonej. W konsekwencji organami administracji rz dowej na poziomie gminy wsprawach ochrony bezpiecze stwa ludzi oraz utrzymania bezpiecze stwa i porz dku publicznego jest komendant miejski Policji (w przypadku miast na prawach powiatu) oraz przede wszystkim

komendant komisariatu Policji.

Ustawa o Policji (t.j. Dz.U. Nr 7 z 2002 r., poz. 58, z p n. zm.) dopuszcza mo liwo tworzenia przez komendanta powiatowego (miejskiego) jeszcze dwch elementw w strukturach

Policji rewir dzielnicowych i posterunek Policji, na zasadach okre lonych przez KomendantaGwnego Policji. Rewiry dzielnicowych i posterunki Policji funkcjonuj jako komrki organizacyjnekomendy powiatowej (miejskiej) lub komisariatu Policji. W obecnej sytuacji finansw pa stwa

tworzenie rewirw dzielnicowych i posterunkw Policji w znacznej mierze zale y od mo liwo ci bud etowych i warunkw logistycznych Policji. Niemniej spo eczno lokalna i przedstawicielesamorz du lokalnego wp ywaj na tworzenie tych jednostek poprzez sygnalizowanie potrzeby ichutworzenia (gdy przemawia za tym interes spo eczny, znaczny stopie zagro enia przest pczo ci , czydua odleg o od siedziby KPP/KMP lub komisariatu Policji) oraz udzielanie Policji odpowiedniegowsparcia. Istniej ca w tym zakresie wsp praca wp ywa korzystnie na popraw bezpiecze stwa naterenach tych gmin. Pomoc gminy przejawia si w szczeglno ci w:- bezp atnym u yczaniu lokalu na posterunek Policji lub remontowaniu ju istniej cych pomieszcze ,- zakupie sprz tu czno ci, samochodw, motocykli (motorowerw),- zakupie paliwa do sprz tu transportowego, fundowaniu nagrd pieni nych dla najlepszych

policjantw,

- pokrywaniu kosztw utrzymania dodatkowych etatw dzielnicowych (zakupione przez gminy etaty

dzielnicowych w skali kraju 233).

1


2/29

Zgodnie z przepisem art. 8a ust. 3 ustawy o Policji, do zada kierownika rewiru orazkierownika posterunku Policji nale y w szczeglno ci: rozpoznawanie zagro e i przeciwdzia anie

przyczynom ich powstawania; inicjowanie i organizowanie dzia a spo eczno ci lokalnych maj cychna celu zapobieganie pope nianiu przest pstw i wykrocze oraz innym zjawiskom kryminogennym;

wykonywanie czynno ci administracyjno-porz dkowych oraz innych niecierpi cych zw oki czynno cizwi zanych z zawiadomieniem o przest pstwie i zabezpieczeniem miejsca zdarzenia. Jednak zadaniakierownika posterunku Policji i kierownika rewiru dzielnicowych nie s tosame, poniewa posterunek Policji realizuje szerszy zakres zada ni rewir dzielnicowych.

Rewir dzielnicowych tworzony jest jako komrka organizacyjna ni szego szczebla wkomrce prewencji komendy powiatowej (miejskiej) lub komisariatu Policji. Obowi zuj ce zasadyorganizacji dopuszczaj podporz dkowanie rewiru bezpo rednio komendantowi komisariatu Policji.Jest najcz ciej usytuowany poza siedzib macierzystej jednostki. W jego sk ad wchodz co najmniejtrzy rejony dzielnicowych, definiowane jako cz obszaru dzia ania komendy lub komisariatu Policji,wyznaczone jako teren dzia ania dzielnicowych. Do zakresu dzia ania rewiru dzielnicowych nale yrealizacja zada prewencyjnych oraz administracyjno - porz dkowych.

Posterunek Policji tworzony jest jako komrka organizacyjna w strukturze komendy

powiatowej (miejskiej) lub komisariatu Policji, w celu usprawnienia realizacji podstawowych zada Policji na terenach wiejskich, pozbawionych siedzib komisariatw Policji. Obszar dzia ania

posterunku Policji okre la komendant powiatowy (miejski) Policji. Struktura organizacyjna posterunkuPolicji sk ada si z komrek ni szego szczebla ds. prewencji i ds. kryminalnych.

Do zakresu dzia ania posterunku Policji nale y: realizacja zada prewencyjnych;rozpoznawanie zagro e przest pczo ci oraz wykonywanie czynno ci operacyjno-rozpoznawczych idochodzeniowo- ledczych w celu wykrywania i cigania sprawcw przest pstw i wykrocze ;realizowanie zada administracyjno-porz dkowych; oraz wsp dzia anie z samorz dem terytorialnym.

Moliwo ci tworzenia posterunkw Policji powsta y w wyniku zmiany w 2002 r. ustawy oPolicji. Zmiana w Ustawie podyktowana by a za oeniem, e posterunki Policji wype ni luk , po

zlikwidowanych wcze niej w wi kszo ci gmin wiejskich ma ych komisariatach. Utworzone w miejscetych komisariatw rewiry dzielnicowych realizowa y tylko zadania z zakresu prewencji. Za atwienie

jakiejkolwiek sprawy dochodzeniowej i kryminalnej powodowa o konieczno udania si do komendy powiatowej (miejskiej) Policji, niejednokrotnie oddalonej o kilkana cie kilometrw. Takie rozwi zaniewywo ywa o protesty lokalnych spo eczno ci i w adz samorz dowych. Obecnie na obsad

posterunkw Policji tworzonych w zasadzie w gminach wiejskich, sk adaj si policjanci s u by

2


3/29

prewencyjnej (g wnie dzielnicowi, policjanci s u by patrolowej) i kryminalnej, co powoduje, eobywatel w tej komrce organizacyjnej Policji jest obs ugiwany kompleksowo. Komendanci

powiatowi (miejscy) Policji wychodz c na przeciw oczekiwaniom spo eczno ci lokalnych - w miar swoich mo liwo ci kadrowych i przy pomocy w adz samorz dowych - ch tnie tworz posterunki

Policji.Zmiany, jakie zasz y w ci gu ostatnich trzech lat na terenach gmin wiejskich w sferze

tworzenia posterunkw Policji, obrazuje poni sza tabela okre laj ca liczb rewirw i posterunkwPolicji w latach 2001 2003:

2001 2002 2003

Liczba rewirw 1580 1387 1121

Liczba posterunkw Nie tworzono 279 729

Zadania zwi zane z realizacj programw prewencyjnych s wykonywane m.in. poprzez porozumienia zawierane przez komendantw jednostek Policji dzia aj cych na terenie gminy zwjtem, burmistrzem i prezydentem miasta. W roku 2002 zawarto og em na terenie kraju 414 takich

porozumie , w tym 330 na terenie gmin. W roku 2003 odpowiednio 462 i 222.

3


4/29

II Stra e gminne (miejskie)

Stra e gminne (miejskie) dzia aj na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o stra ach gminnych(Dz. U. Nr 123, poz. 779, z p n. zm.). Stra gminna (miejska) jest samorz dow umundurowan formacj powo ywan do ochrony porz dku publicznego na terenie gminy i spe niaj c suebn rol wobec spo eczno ci lokalnej. Stra wykonuje zadania w zakresie ochrony porz dku publicznegowynikaj ce z ustaw i aktw prawa miejscowego. Stra moe utworzy i rozwi za rada gminy(miasta). Koszty zwi zane z funkcjonowaniem stra y pokrywane s w ca oci z bud etu gminy(miasta). Odpowiednio wjt, burmistrz b d prezydent miasta sprawuje nadzr nad dzia alno ci stray oraz powo uje i odwo uje komendanta stra y i jest jego prze oonym. Nadzr w zakresiefachowym sprawowany jest przez Komendanta G wnego Policji.

Liczba funkcjonuj cych jednostek stra y od kilku lat jest zbli ona i wynosi oko o 430, co

oznacza, e sta e funkcjonuj na terenie co szstej gminy. Struktura stra y jest jednak bardzozrnicowana. Wed ug danych Komendy G wnej Policji, w dniu 31 grudnia 2003 roku na tereniekraju funkcjonowa o 428 oddzia w stra y gminnych (miejskich), zatrudniaj cych 7 389 stra nikw,w tym 585 osoby cywilne. Zdecydowan wikszo funkcjonuj cych oddzia w stanowi y stra emiejskie, bo a 86,45 %. Stra e gminne stanowi y zaledwie 5,61 %, a stra e miejsko-gminne 7,94 %.Porwnuj c dane z 2002 i 2003 r. mo na zauwa y, e nast pi minimalny spadek liczby oddzia wstray przy jednoczesnym wzro cie zatrudnienia. Niemniej w wyniku istotnej zmiany stanu prawnego

w 2004r., w przysz oci dane te mog ulec istotnym modyfikacjom. Zdaniem Krajowej RadyKomendantw Stra y Miejskich i Gminnych nowelizacja ustawy o stra ach gminnych i niektrychinnych ustaw z dnia 12 czerwca 2003 roku oraz nowe rozporz dzenia wykonawcze traktuj ce ostraach, ich obowi zkach i uprawnieniach spowodowa y znaczny wzrost zainteresowania ichdzia alno ci wrd elit samorz dowych i spo eczno ci lokalnych. W efekcie w 2004 roku mo nazaobserwowa inicjatywy i tworzenie nowych stra y, reaktywacje uprzednio zlikwidowanych, a tak eznacz cy wzrost zatrudnienia w jednostkach dzia aj cych.

W 2003 r. najwi cej oddzia w stra y dzia ao na terenie wojewdztw:wielkopolskiego (Pozna ) - 52 oddzia w,l skiego (Katowice) - 46 oddzia w,dolno l skiego (Wroc aw) - 42 oddzia w,

najmniej za na terenie wojewdztw: podkarpackiego (Rzeszw) - 14 oddzia w,

4


5/29

witokrzyskiego (Kielce) - 13 oddzia w, podlaskiego (Bia ystok) - 7 oddzia w.

Wszystkie stra e wykonuj zadania ukierunkowane na ochron porz dku publicznego, przyczym zakres zada oraz ich efekty s zrnicowane w zale noci od wyznaczanych przez gminykryteriw, wsp pracy z Policj , stanu zatrudnienia, wyszkolenia i do wiadczenia stra nikw itp.Priorytety i realizacj zada szczeg owych dla stra y gminnych (miejskich) ustalaj prezydenci i

burmistrzowie miast oraz wjtowie. W wi kszo ci miast od wielu lat podstawow tendencj jestwyznaczanie stra om roli formacji wspomagaj cej Policj w walce z przest pczo ci pospolit ,zak ceniami porz dku publicznego i spokoju oraz patologiami spo ecznymi (m.in. alkoholizm,narkomania). W tych te dziedzinach stra e wykazuj wzmo on aktywno . Kolejnym priorytetem s zwykle zadania zwi zane z estetyk miasta i ochron rodowiska.

Stra e miejskie bardzo aktywnie w czaj si do realizacji programw prewencyjnych, wszczeglno ci skierowanych do dzieci i m odzie y. Czynnie propaguj w rodowiskach uczniowskichwzory bezpiecznych zachowa i postaw. W wielu przypadkach s to programy autorskie opracowane irealizowane tylko przez stra e. Stra e miejskie przejmuj rwnie szereg zada o charakterzeadministracyjno-porz dkowym, ktre wcze niej realizowa a Policja anga uj c du e si y i rodki, np.egzekwowanie przepisw porz dkowych, doprowadzanie osb nietrze wych do izb wytrze wie.Stra e zabezpieczaj tak e rnego rodzaju imprezy masowe i uroczysto ci organizowane na rzeczspo eczno ci lokalnych, takich jak np. festyny, koncerty, wystawy itp. Stra e gminne (miejskie)stanowi tym samym istotne uzupe nienie systemu bezpiecze stwa obywateli.

Wydaje si , i liczniejsze stra e (powy ej 30 osb), dobrze zorganizowane i wyposa oneosi gay o wiele bardziej znacz ce efekty w zwalczaniu wykrocze . Procentowy udzia interwencjistray w zakresie wykrocze w 2003 r. przedstawia si nast puj co: interwencje z Kodeksuwykrocze - 72,5% (w tym 37 % wszystkich interwencji dotyczy bezpiecze stwa w komunikacji),ustawa o wychowaniu w trze woci - 10,7%, ustawa o utrzymaniu czysto ci i porz dku w gminach -9,1%, przepisy porz dkowe wydawane przez gmin 3,9%. Dane z wynikw dzia alno ci stra y

wiadczy mog rwnie o nadmiernym koncentrowaniu dzia a stray na nak adaniu grzywien ztytu u powszechnie wyst puj cych w du ych miastach wykrocze zwi zanych z parkowaniem

pojazdw (ze wzgl du na brak miejsc parkingowych lub nie wniesieniem op aty za parkowanie),kosztem przeciwdzia ania innym zagro eniom (chocia pomi dzy 2002 i 2003 r. odnotowano spadek ook. 8 % udzia u tej kategorii w oglnej liczbie na oonych mandatw).

rednie wyniki dzia ania jednego stra nika w 2003 r. (w nawiasie dane za rok 2002):

5


6/29

- 175,90 (169,54) - pouczenia,

- 58,15 (52,49) - ukaranie mandatem,

- 4,39 (4,95) - sporz dzenie wniosku do s du,- 1,70 (1,87) - osb przekazanych Policji,

- 2,39 (2,22) - zabezpieczenie imprez masowych,- 2,39 (2,67) - zabezpieczenie awarii i zdarze losowych,- 8,04 (9,08) - wykonanie konwojw,

- 3,27 (2,76) - udzia w akcjach dora nych,- 4,03 (5,12) - doprowadzenia do izby wytrze wie,- 12,67 (16,85) - za oenie blokad.

Z uwagi na zbli one uprawnienia porz dkowe stra y i Policji oraz potencja Policji, wa na

jest rwnie jako wsp pracy pomi dzy stra i Policj . W powszechnej ocenie Policji, w adzsamorz dowych i komendantw stra y wsp praca pomi dzy Policj i stra uk ada si bardzo dobrze,stale zacie nia i przynosi pozytywne efekty w zakresie ochrony bezpiecze stwa i porz dku

publicznego. W szczeglno ci wsp praca ta dotyczy: sta ej wymiany informacji o zagro eniachwyst puj cych na okre lonym terenie; organizowania systemu czno ci Policji i stra y; koordynacjirozmieszczenia s u b policyjnych i stra y; wsplnego prowadzenia dzia a porz dkowych orazorganizowania wsplnych szkole . Powszechnie wyst puj uregulowania formalne w postaci

porozumie zawieranych przez burmistrzw, prezydentw i wjtw z w aciwymi komendantamiPolicji w sprawie szczeg owych zasad wsp pracy. Zwyk praktyk jest bie ca wymiana informacjio zagro eniach, przest pczo ci pospolitej, dyslokacji patroli prewencyjnych. Organizowane s cykliczne spotkania i narady, nawet w cyklu tygodniowym. Odnotowano rwnie przypadkiwzajemnego przekazywania dobowych meldunkw o zdarzeniach zaistnia ych na danym terenie.

Sta i powszechn form wsp pracy s tzw. patrole mieszane. Stanowi to wymiernewsparcie s u b policyjnych i odci enie od szeregu czynno ci porz dkowych; szczeglnie jest toistotne w przypadku niewielkich etatowo jednostek policyjnych. Powszechnie ma miejsce

wsp dzia anie obu formacji w realizacji rozlicznych programw prewencji kryminalnej.O jako ci wsp pracy pomi dzy Policj a stra ami gminnymi (miejskimi) wiadczy rwnie

znaczny wzrost wsplnych akcji przeprowadzonych przez te formacje. Je eli w 2002 roku przeprowadzono 44 978 wsplnych dzia a (przy udziale 97 541 stra nikw na zasadziewielokrotno ci), to w roku 2003 przeprowadzono 62 519 akcji (przy udziale 132 796 stra nikw).

6


7/29


8/29

III Pa stwowa Stra Po arnaPastwowa Stra Poarna jest jednym z kluczowych elementw oglnokrajowego systemuzapewnienia szeroko rozumianego bezpiecze stwa i porz dku publicznego. Podstawowym aktem

prawnym w tym zakresie jest ustawa o ochronie przeciwpo arowej (t.j. Dz.U. Nr 147 z 2002 r., poz.

1229, z p n. zm.), ktra okre la ochron przeciwpo arow jako realizacj przedsi wzi maj cychna celu ochron ycia, zdrowia, mienia lub rodowiska przed po arem, kl sk ywio ow lub innymmiejscowym zagro eniem poprzez: zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu si poaru, kl skiywio owej lub innego miejscowego zagro enia, zapewnienie si i rodkw do zwalczania po aru,klski ywio owej lub innego miejscowego zagro enia oraz prowadzenie dzia a ratowniczych.Ustawa zawiera definicj krajowego systemu ratowniczo-ga niczego: jest to integralna cz organizacji bezpiecze stwa wewn trznego pa stwa, obejmuj ca, w celu ratowania ycia, zdrowia,

mienia lub rodowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie po arw, kl sk ywio owych lubinnych miejscowych zagro e; system ten skupia jednostki ochrony przeciwpo arowej, inne s u by,inspekcje, stra e, instytucje oraz podmioty, ktre dobrowolnie w drodze umowy cywilnoprawnejzgodzi y si wsp dzia a w akcjach ratowniczych. Z kolei art. 14 ust. 5 ustawy stanowi, e wjt(burmistrz lub prezydent miasta) koordynuje funkcjonowanie krajowego systemu ratowniczo-

ganiczego na obszarze gminy w zakresie ustalonym przez wojewod . Zadanie to wykonywane jest przy pomocy komendanta gminnego ochrony przeciwpo arowej, je eli komendant taki zosta zatrudniony przez gmin .

Z informacji uzyskanych z Wojewdzkich Komend Pa stwowej Stra y Po arnej wynika, ewe wszystkich wojewdztwach jednostki organizacyjne PSP realizuj we wsp pracy z gminamirnego rodzaju inicjatywy i programy w celu podniesienia stanu bezpiecze stwa obywateli.

Do g wnych aspektw realizowanych programw zaliczy naley edukacj na rzecz bezpiecze stwa powszechnego oraz dzia ania prewencyjne. Realizacja programw odbywa g wnie poprzez:

- pogadanki w szko ach i remizach,

- wsplne wiczenia s u b ratowniczych,- kontrole posesji i przewozu materia w niebezpiecznych,- pokazy ratownicze,

- propagowanie tematyki bezpiecze stwa w mediach lokalnych oraz w formie broszur informacyjnych,

- turnieje wiedzy o po arnictwie.

8


9/29

Realizowane projekty maj zazwyczaj charakter cykliczny (powtarzany co roku), np.:Bezpieczne wakacje, Bezpieczne ferie, M odzie zapobiega po arom oraz d ugofalowe(wieloletnie) maj ce na celu popraw infrastruktury krytycznej na terenie danej gminy czy powiatu,np.: Bezpieczne Miasto, Bezpieczny Powiat, realizowane w ramach Powiatowych Programw

Zapobiegania Przest pczo ci oraz Ochrony Bezpiecze stwa Obywateli.W ramach realizacji zada i programw na rzecz poprawy stanu bezpiecze stwa na poziomie

gminnym Pa stwowa Stra Poarna wsp pracuje zarwno z w adzami lokalnymi, komendami Policji,straami gminnymi (miejskimi), Pogotowiem Ratunkowym, jak i organizacjami pozarz dowymi, m.in.z Ochotniczymi Stra ami Po arnymi, Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym, GrskimOchotniczym Pogotowiem Ratunkowym, Tatrza skim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym,Zwi zkiem Harcerstwa Polskiego, Polskim Czerwonym Krzy em, Lig Obrony Kraju.

Przedstawiciele komend powiatowych i miejskich PSP uczestnicz w pracach powiatowych,miejskich i gminnych zespo w reagowania kryzysowego, komisjach ds. bezpiecze stwa i porz dku

publicznego.

W wojewdztwach przygranicznych jednostki organizacyjne Pa stwowej Stra y Po arnej prowadz intensywn wsp prac z jednostkami samorz du terytorialnego poziomu gminnego i powiatowego w ramach euroregionw. Efektem tej wsp pracy s cykliczne seminaria, podczasktrych przedstawiane s m.in. unijne mechanizmy udzielania pomocy ratowniczej i humanitarnej,

programy ochrony ludno ci i rodowiska, mo liwo ci uzyskiwania rodkw z funduszy unijnych,organizowane s midzynarodowe obozy dru yn po arniczych, itp.

9


10/29

IV Profilaktyka i rozwi zywanie problemw alkoholowychSystem rozwi zywania problemw alkoholowych w Polsce jest trjstopniowy. Na szczeblucentralnym prowadzi dzia alno Pastwowa Agencja Rozwi zywania Problemw Alkoholowych,ktra wyposa ona jest w proporcjonalne do potrzeb narz dzia prawne, finansowe i organizacyjne.

Instytucje wojewdzkie, zarwno administracji rz dowej i samorz dowej, ograniczaj si dosprawowania kontroli nad wykonywaniem zada przez gminy. Wi kszo kompetencji i rodkwfinansowych jest zlokalizowanych na poziomie gmin, ktre na mocy ustawy z dnia 26 pa . 1982 r. owychowaniu w trze woci i przeciwdzia aniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r.Nr.147, poz.1231, z

pn. zm.) uzyska y kompetencje do rozwi zywania problemw alkoholowych w spo eczno ciachlokalnych. Gminy, z racji nie tylko ustawowych zada , ale rwnie dlatego, e dysponuj najwi ksz wiedz o problemach swoich spo eczno ci oraz o dost pnych zasobach, mog tym samym

przedsi wzi rodki zaradcze oraz naprawcze skierowane do lokalnej spo eczno ci. Ustawodawcaokre li, i prowadzenie dzia a zwi zanych z profilaktyk i rozwi zywaniem problemwalkoholowych oraz integracja spo eczna osb uzale nionych od alkoholu nale y do zada wasnychgminy (art.4 ust.1 ustawy).

Podstaw oceny stopnia realizacji zada w zakresie rozwi zywania problemw alkoholowychna szczeblu lokalnym stanowi :

- coroczne sprawozdania z gmin (w formie ankiet), ktre za po rednictwem pe nomocnikwzarz dw wojewdzkich trafiaj do Agencji (za rok 2003 zebrano ankiety z 2.283 gmin),

- analiza gminnych programw zgromadzonych w ramach projektu Sieci Gmin wiod cych(analizie poddano ok. 600 gminnych programw).

Uchwalanie gminnych programw oraz wykorzystanie rodkw finansowych uzyskanych z op atza korzystanie z zezwole na sprzeda napojw alkoholowychW 2003 r. 98% gmin podj o uchwa y w sprawie przyj cia gminnego programu na rok bie cy (dla

porwnania w 2000 r. 92,2%). Ustawa wskazuje gminom rd a pozyskiwania rodkw finansowychna wykonywanie zada z zakresu profilaktyki i rozwi zywania problemw alkoholowych. S nimiopaty wnoszone przez przedsi biorcw za korzystanie z zezwole na sprzeda napojw alkoholowychoraz rodki w asne gmin. Ze sprawozda przygotowanych przez Regionalne Izby Obrachunkowewynika, e gminy (dotyczy to wszystkich gmin) dysponowa y w roku 2003 kwot 471.219.692 z

pochodz c z op at za korzystanie z zezwole na sprzeda napojw alkoholowych, za na przeciwdzia anie alkoholizmowi (wed ug paragrafw bud etowych 85154) wyda y 410.811.761 z, co

10


11/29

stanowi o 87,2% wszystkich rodkw z op at (dla porwnania w 1999 r. 72,9% rodkw uzyskanych zopat). Op aty za korzystanie z zezwole byy w zdecydowanej wi kszo ci gmin jedynymi rodkamifinansowymi przeznaczonymi na gminny program. 5,5% w stosunku do oglnej sumy op at

pochodzi o z bud etu w asnego gminy co stanowi zdecydowany wzrost w porwnaniu z latami

ubieg ymi (1,7% w roku 2001). Przeznaczenie dodatkowych rodkw z w asnego bud etu by o prawdopodobnie zwi zane z wprowadzeniem nowych zada do gminnego programu, na realizacj ktrych rodki z op at za korzystanie z zezwole okaza y si niewystarczaj ce.

Podobnie jak w latach ubieg ych, najwi cej rodkw finansowych (19%) gminy przeznaczy yna dzia alno wietlic socjoterapeutycznych i opieku czo wychowawczych oraz na realizacj szkolnych i pozaszkolnych programw profilaktycznych (12%). Na uwag zas uguje fakt, e na

przeciwdzia anie przemocy w rodzinie trafi o jedynie 5,9% dochodw i jest to poziom porwnywalnyz 2002 r. Natomiast na dofinansowanie programw terapeutycznych realizowanych w placwkach

lecznictwa odwykowego wydano jedynie 3,9% rodkw, co bior c pod uwag trudn sytuacj lecznictwa i potrzeby pacjentw nie stanowi wystarczaj cej pomocy.

W 2003 roku w gminach funkcjonowa o ponad 1800 punktw konsultacyjnych dla osbuzale nionych i ich rodzin. Do ich zada nale y przede wszystkim:

dostarczanie informacji o mo liwo ci podj cia leczenia, motywowanie do leczenia, udzielanie wsparcia i pomocy psychospo ecznej osobom po zako czonej terapii odwykowej

oraz ich rodzinom,

diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie, podejmowanie interwencji wobec sprawcw oraz

uruchamianie pomocy dla ofiar (doros ych i dzieci).Znacz c pomoc dla osb uzale nionych od alkoholu i cz onkw ich rodzin by y rwnie

grupy samopomocowe:

grupy AA (Anonimowych Alkoholikw) 2005 grup AA (wzrost w porwnaniu z rokiem 2002

o blisko 200 grup),

grupy AlAnon (dla cz onkw rodzin osb uzale nionych) 712 grup.Wydawanie i cofanie zezwole na sprzeda napojw alkoholowychZezwolenia na sprzeda napojw alkoholowych wydawane s przez wjta, burmistrza lub prezydentamiasta, w aciwego ze wzgl du na lokalizacj punktu sprzeda y na podstawie pisemnego wniosku

przedsi biorcy, po uzyskaniu pozytywnej opinii Gminnej Komisji Rozwi zywania ProblemwAlkoholowych. Warunki oraz zasady wydawania, korzystania oraz cofania zezwole na sprzeda

11


12/29

napojw alkoholowych reguluj przepisy ustawy o wychowaniu w trze woci i przeciwdzia aniualkoholizmowi. Do omawianych zezwole odnosz si tak e przepisy ustawy z dnia 20 lipca 2004 r. oswobodzie dzia alno ci gospodarczej oraz uchwa podejmowanych przez rady gmin w sprawie ustalenia dla terenu gminy (miasta) liczby punktw sprzeda y napojw zawieraj cych powy ej 4,5%

alkoholu (z wyj tkiem piwa) oraz zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzeda y i podawanianapojw alkoholowych.

Naruszenie warunkw lub zasad korzystania z zezwolenia skutkuje jego cofni ciem w trybieadministracyjnym. Do najcz ciej pope nianych narusze nale y sprzeda osobom do lat 18. Nale y

podkre li, e czyn ten stanowi przest pstwo, a gminom przys uguje mo liwo kierowania do s dwaktw oskar enia oraz uprawnienie oskar yciela publicznego. Dla przyk adu, z powodu sprzeda ynieletnim w 2003 r. cofni to 103 zezwolenia i skierowano do s dw 191 aktw oskar enia. Dalszenajcz ciej pope niane przez przedsi biorcw naruszenia to: nieinformowanie organw powo anych doochrony porz dku publicznego o zak ceniach zwi zanych ze sprzeda alkoholu w prowadzonym

przez nich punkcie (cofni to 54 zezwole ), wprowadzanie do sprzeda y alkoholu pochodz cego znielegalnych rde (cofni to 40 zezwole ), przedstawienie fa szywych danych w o wiadczeniu owarto ci sprzeda y, na podstawie ktrego oblicza si wysoko opaty rocznej (cofni to 57 zezwole ),nieprzestrzeganie innych warunkw sprzeda y okre lonych w zezwoleniu (cofni to 243 zezwole ).Podane liczby wiadcz o tym, e gminy mimo szeregu szczeglnych uprawnie (mo liwo

podejmowania kontroli lub wspomniane ju uprawnienie oskar yciela publicznego) nie najlepiej radz sobie z egzekwowaniem prawa w tym zakresie. Kontrola punktw sprzeda y alkoholu przez gminnekomisje jest nieskuteczna. Cz sto w adze gminy nie uwzgl dniaj opinii tych e komisji. Wiele decyzjio cofni ciu zezwole bywa uchylanych przez Samorz dowe Kolegia Odwo awcze ze wzgl du na

pope niane b dy proceduralne.

Dzia alno profilaktycznaOd 2003 r. ka da szko a ma obowi zek przygotowania i realizacji szkolnych programw

profilaktycznych. W 2003 r. w szkolnych programach profilaktycznych uczestniczy o 1 406 598modzie y, za 517 283 w rodowiskowych (pozaszkolnych). Bezpo rednio w realizacj szkolnych

programw profilaktycznych zaanga owanych by o 90 499 nauczycieli, za 21 571 w czy o si wdzia ania profilaktyczne pozaszkolne. Zwi kszy a si liczba rodzicw uczestnicz cych szkolnych i

pozaszkolnych programw profilaktycznych.

12


13/29

Po znowelizowaniu ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o pozalekcyjnych zaj ciachsportowych, gminy w cza y te dzia ania do gminnych programw, uznaj c je za integraln cz

profilaktyki. Uczestniczy o w nich 709 257 dzieci i m odzie y. Wydaje si , e samorz d terytorialny bardziej zdecydowanie powinien wspiera materialnie i organizacyjnie szko y w prowadzeniu zaj

pozalekcyjnych, szkolnych wietlic wychowawczych, k ek sportowych, artystycznych, muzycznych,grup zainteresowa itp. Jednak potrzeby i osi gnicia w tym zakresie trudno oszacowa .

Elementem profilaktyki jest rwnie edukacja publiczna w zakresie problemwalkoholowych. 69% gmin prowadzi o takie dzia ania. Gminy najcz ciej wydawa y w asneinformatory i zamieszcza y artyku y w prasie lokalnej na temat dost pnych miejsc pomocy dla rodzin z

problemem alkoholowym. Prowadzi y rwnie edukacj na temat uzale nienia i przemocy w rodzinie.W 2003 r. tylko co pi ta gmina w ramach profilaktyki i przeciwdzia ania sprzeda y alkoholu osobomnieletnim organizowa a na swoim terenie szkolenia dla sprzedawcw alkoholu.

Zgodnie z art. 4 ustawy o wychowaniu w trze woci samorz d gminny ma obowi zek udzielania rodzinom, w ktrych wyst puj problemy alkoholowe, pomocy psychospo ecznej,materialnej i prawnej, a w szczeglno ci ochrony przed przemoc . W oparciu o ten zapis w ramachgminnych programw profilaktyki i rozwi zywania problemw alkoholowych w adze gminne

podejmuj dzia ania s u ce przeciwdzia aniu przemocy wobec dzieci. Szacuje si , e w rodzinach z problemem alkoholowym yje 1,5-2 milionw dzieci, z ktrych oko o 500 tys. znajduje si w sytuacji

zagra aj cej ich zdrowiu i yciu. Policja rocznie rejestruje blisko 135 tys. ofiar przemocy spo rdktrych ponad 49 tys. to dzieci i m odzie do 18 roku ycia.

Najwa niejsze zagro enia dla dzia a w zakresie profilaktyki i rozwi zywania problemwalkoholowych:

- wprowadzanie nowych zada do gminnego programu bez wskazania dodatkowych rde finansowania;

- przeznaczanie rodkw finansowych na zadania nie zwi zane merytorycznie z gminnym programem. Taka sytuacja dotyczy zw aszcza gmin o ma ych dochodach, gdzie ze wzgl du nadeficyty finansowe gminy decyduj si przekaza rodki pochodz ce z op at za korzystanie zzezwole na inne zadania w asne gminy;

- niestabilne regulacje prawne i cz ste zmiany w ustawie o wychowaniu w trze woci i przeciwdzia aniu alkoholizmowi (ci ge zakusy na reklamowanie sprzeda y alkoholu);

13


14/29

- obni enie ceny alkoholi wysokoprocentowych w zwi zku z obni k stawek akcyzy, cospowodowa o wzrost spo ycia napojw alkoholowych o ;

- spadek dost pno ci lecznictwa odwykowego w niektrych regionach kraju, co oznacza d ugiokres oczekiwania w przypadku osb zobowi zanych do leczenia (ok. 12 miesi cy);

- nieskuteczno w zwalczaniu zjawiska nielegalnej sprzeda y alkoholu;- saba aktywno kontrolna urz du wojewody;- lokalne rodki spo ecznego przekazu w niewielkim stopniu podejmuj problematyk

alkoholow .Polski model rozwi zywania problemw alkoholowych, oparty na przekazaniu szeregu zada

wykonawczych i kreatorskich na szczebel samorz du gminnego, z roku na rok staje si coraz bardziejstabilny i przynosi coraz wi cej korzy ci w yciu spo ecznym lokalnej spo eczno ci. Poziomwydatkowania rodkw finansowych i ich zwi zek z gminnym programem poprawia si w ka dymroku. Dzia ania w adz gminnych staj si bardziej systemowe, powstaje coraz wi cej miejscudzielaj cych pomocy osobom uzale nionym i ich rodzinom, co nie zmienia faktu, e okresoczekiwania na podj cie leczenia jest wci bardzo d ugi (ok. 12 miesi cy). Nadal jednak utrzymujesi przewaga oko o 600 gmin wiod cych, ktre skuteczniej radz sobie z ustawowymi zadaniami wzakresie rozwi zywania problemw alkoholowych, w przeciwie stwie do gmin ma ych, nie maj cychodpowiednich dochodw. Te ostatnie, co pokazuj rwnie zgoszenia do konkursu BezpiecznaGmina, s w znacznie gorszej sytuacji. Jednak przy ocenie rozwi zywania problemw alkoholowychnale y wzi pod uwag , e wed ug danych szacunkowych, straty ekonomiczne zwi zane z piciemalkoholu (piwa) s w Polsce pi ciokrotnie wy sze od wp yww fiskalnych z rynku alkoholowego.

14


15/29

V Dzia ania na rzecz bezpiecze stwa dzieci i m odzie y

Do najwa niejszych dzia a podejmowanych na poziomie gminy na rzecz zapobiegania zjawiskukrzywdzenia dzieci i m odzie y nale :1) tworzenie i finansowanie wietlic socjoterapeutycznych i opieku czo wychowawczych - w

2003 roku na terenie ca ego kraju dzia ao 2600 wietlic realizuj cych programysocjoterapeutyczne, za ich po rednictwem pomoc objto ponad 93 tys. dzieci. W ponad 4.500 tys.wietlic opieku czo-wychowawczych przebywa o oko o 119 tys. dzieci, a ponad 117 tys. dzieciuczestniczy o w koloniach i obozach z programem socjoteraputycznych,

2) podnoszenie kompetencji osb pracuj cych z dzie mi krzywdzonymi i zaniedbywanymi - wszkoleniach na temat przeciwdzia ania przemocy w rodzinie organizowanych na szczeblugminnym i wojewdzkim w 2003 roku udzia wzio ponad 2 tys. osb,

3) prowadzenie edukacji spo ecznej w zakresie przeciwdzia ania przemocy wobec dzieci -samorz d lokalny anga uje si w r nego rodzaju dzia ania s u ce zmniejszeniu skali zjawiska

przemocy wobec dzieci, np. organizuje lokalne konferencje i kampanie medialne, biorze udzia wdzia aniach o charakterze oglnopolskim (m.in. Dzieci stwo bez przemocy, Z y dotykDziecko wiadek szczeglnej troski),

4) tworzenie i finansowanie placwek pomagaj cych ofiarom przemocy w rodzinie - w 2003roku w gminach dzia ao 156 o rodkw interwencji kryzysowej, 965 punktw konsultacyjnych,

499 telefonw zaufania, 171 schronisk i hosteli. Z oferty ww. placwek oprcz doros ych ofiar przemocy korzystaj tak e dzieci. Z bazy danych prowadzonej przez Oglnopolskie Pogotowie dlaOfiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia wynika, i w Polsce dzieciom krzywdzonym izaniedbywanym pomoc oferuje blisko 800 placwek,

5) inicjowanie, tworzenia i wsp finansowanie Niebieskich Pokoi - w rodowiskach lokalnych,od 2001 roku, powstaj tzw. Niebieskie Pokoje maj ce zapewni dzieciom przyjazne warunkiw trakcie przes uchania. Na terenie ca ego kraju funkcjonuje oko o 200 pokoi: 57 dzia a przykomisariatach i komendach policji, 26 prowadzonych jest przez organizacje pozarz dowe,

pozosta e to pokoje policyjne przystosowane zarwno do przes ucha dzieci jak i doros ych ofiar przest pstw,

6) tworzenie interdyscyplinarnych zespo w ds. przeciwdzia ania przemocy wobec dzieci - wgminach tworzone s interdyscylinarne zespo y specjalistw udzielaj cych kompleksowej pomocyrodzinom, w ktrych dochodzi do przemocy. W 2003 roku w kraju funkcjonowa o 287 zespo w

15


16/29

ds. przeciwdzia ania przemocy w rodzinie oraz 123 zespo y ds. przeciwdzia ania przemocy wobecdzieci,

7) tworzenie koalicji na rzecz przeciwdzia ania przemocy w rodzinie - przedstawiciele rodowisk lokalnych nale do Oglnopolskiego Porozumienia Osb i Organizacji Pomagaj cych Ofiarom

Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia. Cz onkowie Porozumienia w sposb szczeglnyanga uj si w przedsi wzicia s u ce przeciwdzia aniu przemocy domowej, uczestnicz m.in. worganizowanych corocznie przez Pa stwow Agencj Rozwi zywania Problemw Alkoholowychoglnopolskich konferencjach po wiconych powy szej problematyce,

8) wdra anie procedur interwencji s ub w sprawach przemocy w rodzinie Niebieskie Karty -od 1998 roku Policja i o rodki pomocy spo ecznej wykorzystuj procedur interwencji w sprawach

przemocy w rodzinie pod nazw Niebieskie Karty. Procedura ta uwzgl dnia rwnie problem przemocy wobec dzieci. W 2002 roku Pa stwowa Agencja Rozwi zywania ProblemwAlkoholowych opracowa a procedur interwencji gminnych komisji rozwi zywania problemwalkoholowych w sprawach przemocy domowej, okre laj c m.in. kolejne kroki post powaniaczonkw komisji w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia przemocy wobec dzieci w rodzinachz problemem alkoholowym: diagnoza sytuacji rodziny i dziecka, plan pomocy, monitorowanie.

Samorz d lokalny wspiera wdra anie ww. procedur poprzez organizowanie szkole ,opracowywanie i finansowanie materia w edukacyjnych.

Wsp praca z Policj Policja samodzielnie lub te przy udziale innych podmiotw realizuje r norodne programy

profilaktyczne. W 2003 roku Policja realizowa a 374 programy, w tym 285 skierowanych donieletnich. Wi kszo spord nich (80%) prowadzona by a na szczeblu komend miejskich i

powiatowych Policji, 312 programw zainicjowanych zosta o przez Policj , a 62 powsta y przywsp udziale podmiotw pozapolicyjnych (m.in. Pa stwowej Agencji Rozwi zywania ProblemwAlkoholowych, starostw powiatowych, poradni psychologiczno-pedagogicznych, wydzia wspo eczno-wychowawczych). W rd nich znalaz y si 62 programy edukacyjne skierowane donieletnich, dotycz ce m.in. bezpiecze stwa w ruchu drogowym, patologii i bezpiecze stwa oglnego.W realizacji cz ci spo rd tych programw uczestnicz urzdy gminne. Brak jest jednak informacjina temat skuteczno ci prowadzonych programw.

Policjanci wsp pracuj rwnie z gminnymi komisjami rozwi zywania problemwalkoholowych. Stale ro nie zaanga owanie policjantw w proces rozwi zywania problemw

16


17/29

zwi zanych ze zjawiskiem przemocy domowej. Prowadzona jest edukacja nauczycieli i rodzicw zzakresu wczesnego rozpoznawania symptomw dziecka krzywdzonego, podejmowania informacji i

organizowania pomocy. Znacz cym przyk adem jest tu inicjatywa Komisariatu Policji Warszawa-Targwek realizowana pod hasem STOP PRZEMOCY . W jego lady id tak e inne terenowe

jednostki Policji, np. KWP w Kielcach, KP Warszawa-Praga Po udnie itp. Dzia ania policjantw z KPTargwek wspieraj finansowo w adze samorz dowe.

Opracowana w Komendzie G wnej Policji Koncepcja Dzia a PolicyjnychUkierunkowanych na Zapobieganie i Zwalczanie Przest pczo ci Godz cej w Wolno Seksualn iObyczajno Ma oletnich zawieraj ca propozycje dzia a, ktre powinny by prowadzone w tymobszarze zak ada m.in. realizowanie zada na poziomie gminnym w bezpo rednim kontakcie zespo eczno ci lokaln .

Wsp praca z organizacjami pozarz dowymiJednym z zada wasnych gminy jest wsp praca z organizacji pozarz dowymi. Organizacje testanowi znakomit baz dla rozwoju lokalnych spo eczno ci oraz rozwi zywania wyst puj cych tam

problemw, gdy skupiaj najaktywniejszych i najbardziej wra liwych na sprawy spo eczne obywatelidanego rodowiska.

Wsp praca z organizacjami pozarz dowymi, na poziomie gminy, podejmowana na rzeczzapobiegania krzywdzeniu dzieci i m odzie y opiera si gwnie na realizowanych programach

profilaktycznych. Najwi cej dzia a w omawianym zakresie prowadzonych jest przez o rodki pomocyspo ecznej (zarwno pod wzgl dem finansowania projektw, jak i inicjowania dzia a). Na tereniedzielnic funkcjonuj placwki zajmuj ce si udzielaniem pomocy rodzinom z problemem przemocy,w tym wietlice socjoterapeutyczne i zespo y interdyscyplinarne. Przyk adem takiego zespo u jestPraska Sie Pomocy Dzieciom, w ktrym specjali ci z r nych instytucji pracuj nad koordynacj dzia a na rzecz dzieci krzywdzonych.

Najwa niejsze problemy, sygnalizowane przez Policj i organizacje pozarz dowe, utrudniaj cena poziomie gminy realizacj dzia a na rzecz szeroko poj tego bezpiecze stwa dzieci im odzie y:1) ma a ilo miejsc udzielaj cych pomocy terapeutycznej, prawnej, medycznej i psychiatrycznej

dzieciom krzywdzonym i ich rodzinom,

2) brak systematycznej diagnozy rodowiska lokalnego pod k tem wyst puj cych potrzeb,3) brak danych na temat skali zjawiska krzywdzenia dzieci oraz wielko ci grup ryzyka,

17


18/29

4) niedostateczna koordynacja dzia a profilaktycznych podejmowanych na terenie gminy przez poszczeglne podmioty,

5) zbyt du e rotacje w Policji powoduj ce, i osoby przygotowane do stosowania procedury Niebieskiej Karty odchodz do innych obowi zkw s u bowych, co powoduje utrudnienia w

skutecznej pomocy dzieciom i m odzie y,6) brak rodkw finansowych przeznaczonych na realizacj programw profilaktycznych oraz

trudno ci w pozyskaniu partnerw do ich realizacji.

W obliczu pojawiania si coraz wi kszej ilo ci zagro e ronie znaczenie dzia a podejmowanych przez w adze gminy w zakresie bezpiecze stwa dzieci i m odzie y. Coraz wi kszegoznaczenia nabiera propagowanie w gminach edukacji dla bezpiecze stwa dzieci i m odzie y. Ogromn rol do spe nienia maj rwnie dzielnicowi, ktrych zadania s zwi zane z procesem kszta towania

poczucia bezpiecze stwa obywateli oraz szeroko rozumian profilaktyk .

18


19/29

VI Narkomania

Realizatorem polityki zapobiegania narkomanii jest Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdzia ania Narkomanii (Biuro ds. Narkomanii) powo ane przez Ministra Zdrowia w lipcu 1993 roku. Zasady

przeciwdzia ania narkomanii zosta y okre lone w ustawie z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdzia aniu narkomanii (Dz. U. z 2003 r. poz. 24, Nr 198 z p n. zm.). Podstawowe kierunki iformy dzia a zosta y wytyczone w Krajowym Programie Przeciwdzia ania Narkomanii.

Z informacji nades anych przez Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdzia ania Narkomaniiwynika, i w 2003 r. zadaniem najcz ciej podejmowanym przez jednostki samorz du terytorialnego

by o wspieranie rozwoju szkolnych dzia a profilaktycznych adresowanych do uczniw. By o onorealizowane przez 36% gmin. Programy profilaktyczne w zakresie organizacji czasu wolnego dzieci i

modzie y, stanowi ce alternatyw wobec u ywania narkotykw, wspierane by y przez 24% gmin.Zadanie to realizowano poprzez organizowanie zaj pozaszkolnych, dofinansowanie kolonii i wietlicsocjoterapeutycznych. Dzia ania adresowane do dzieci i m odzie y zagro onych uzale nieniemdofinansowa o 14% gmin. Jednostki samorz du terytorialnego prowadzi y tak e szkolenia podnosz cekwalifikacje zawodowe osb realizuj cych zadania profilaktyczne obejmuj ce problematyk narkomanii. Organizowano szkolenia dla pracownikw szk , placwek o wiatowych i opieku czo wychowawczych, pracownikw socjalnych. Ponadto 1% gmin w kraju dofinansowa o programyredukcji szkd.

Najwa niejszym wskazywanym przez gminy utrudnieniem przy realizacji dzia a na rzeczzapobiegania narkomanii jest brak dostatecznych rodkw finansowych zaplanowanych na

przeciwdzia anie zjawisku. W sprawozdaniach z realizacji Krajowego Programu Przeciwdzia ania Narkomanii na lata 2002 2005 nades anych w 2003r., jednostki samorz du terytorialnego wskaza yna brak dostatecznych rodkw finansowych na realizacj zada z zakresu profilaktyki narkomanii ikonieczno finansowania tych zada , w szczeglno ci dotycz cych profilaktyki pierwszorz dowej, zerodkw przeznaczonych na rozwi zywanie problemw alkoholowych.

W sprawozdaniach nades anych przez gminy wyra nie wida due zr nicowanie w poziomiewydatkw na przeciwdzia anie narkomanii, zapewne cile skorelowane z wysoko ci dochodw

jednostek samorz dowych. Gminy miejskie znacznie cz ciej realizowa y zadania KrajowegoProgramu, ni gminy wiejskie i to one przeznacza y na ten cel najwy sze rodki finansowe.

KBPN stoi na stanowisku, i wane jest zharmonizowanie uchwalania bud etw gminnych z planem realizacji Krajowego Programu Przeciwdzia ania Narkomanii. Obecnie decyzje w powy szych

19


20/29

kwestiach zapadaj w osobnych trybach, co stanowi znaczn przeszkod w realizacji KrajowegoProgramu.

W ocenie KBPN realizacja poszczeglnych zada KPPN przez gminy napotka a na pewnetrudno ci wynikaj ce z braku odpowiednich rodkw finansowych oraz niedostatecznego

zaanga owania w realizacje zada niektrych jednostek samorz du terytorialnego.W 2003 roku z realizacji zada Krajowego Programu Przeciwdzia ania Narkomanii

sprawozda o si 67% gmin, (tj. 1667 z 2489 gmin). Nale y podkre li, e zaanga owanie gmin wrealizacj KPPN w porwnaniu do lat poprzednich znacznie wzros o.

W ubieg ym roku w ramach mi dzynarodowego projektu ESPAD inicjowanego przez Grup Pompidou zosta y przeprowadzone oglnopolskie badania ankietowe. Projekt mia na celu zbadanierozpowszechnienia u ywania przez m odzie szkoln substancji psychoaktywnych. Badanie s uyotak e zidentyfikowaniu czynnikw wp ywaj cych na rozwj zjawiska, zarwno po stronie popytu, jak i poda y.

Wyniki bada wskazuj na wysoki odsetek uczniw, ktrzy kiedykolwiek u ywali lekwuspokajaj cych lub nasennych bez przepisu lekarza 17% z m odszej grupy uczniw klas trzecichszk gimnazjalnych (wiek: 15-16 lat) oraz 20% ze starszej grupy uczniw klas drugich szk

ponadgimnazjalnych (wiek: 17-18 lat). Si ganie po te leki jest bardziej rozpowszechnione w rddziewcz t ni wrd ch opcw.

Wrd substancji nielegalnych relatywnie najwy szym rozpowszechnieniem cechuj si konopie indyjskie. Przynajmniej raz w yciu u ywa o ich 19% m odszych uczniw i 37% starszychuczniw. Na drugim miejscu w rd substancji nielegalnych jest amfetamina stosowa o je ok. 6%wrd uczniw gimnazjw i 15% w rd uczniw szk wyszego poziomu.

Wrd osb okazjonalnie u ywaj cych substancji nielegalnych czego wska nikiem jestuywanie ich w czasie ostatnich 12 miesi cy, tak e na pierwszym miejscu pod wzgl demrozpowszechnienia, s przetwory konopi. W klasach trzecich gimnazjw u ywa tego rodka ponad15% uczniw, natomiast w klasach drugich szk ponadgimnazjalnych u ywa tego rodka ponad 26%uczniw. Kolejne miejsca zajmuj w przypadku m odszych uczniw substancje wziewne 4% orazamfetamina 4%, a w przypadku starszych uczniw amfetamina 10% oraz ecstasy 4%.

W czasie ostatnich 30 dni przed badaniem 8% uczniw klas trzecich gimnazjw i 13%

uczniw klas drugich szk ponadgimnazjalnych u ywa o marihuany lub haszyszu.

20


21/29

Zarwno eksperymentowanie z substancjami nielegalnymi, jak ich okazjonalne u ywanie, jest bardziej rozpowszechnione w rd ch opcw ni wrd dziewcz t.

Porwnanie wynikw badania z 2003 roku z wynikami bada zrealizowanych w 1995 roku i1999 roku wykaza o, e w ostatnich czterech latach w grupie m odszej m odzie y obserwujemy

tendencje stabilizacyjne, a przynajmniej s abszy wzrost w rozpowszechnieniu u ywania substancji psychoaktywnych. W grupie starszej m odzie y nadal wska niki do silnie rosn , jednak s abiej ni wlatach 1995 1999. W zakresie oceny dost pno ci poszczeglnych substancji nadal przewa a trendwzrostowy, silniejszy gdy analizujemy dane zebrane od starszej m odzie y.

Ze wzgl du na du rnorodno i specyfik problemu narkomanii Policja nie kszta towa a jednolitej strategii reagowania na poziomie gminnym. Zgodnie z zadaniami uj tymi w KrajowymProgramie Przeciwdzia ania Narkomanii na lata 2002 2005, odpowiedzialnymi podmiotami zauwzgl dnienie problematyki narkomanii w lokalnych i regionalnych strategiach rozwi zywania

problemw spo ecznych, w szczeglno ci w cz ci dotycz cej diagnozy rozpowszechniania u ywanianarkotykw oraz planowanych dzia a zapobiegawczych s gmina, powiat i samorz d wojewdztwa.Policja w dzia aniach tych aktywnie uczestniczy, wsp pracuj c przy opracowywaniu programw,strategii i harmonogramw konkretnych dzia a.

W 2001 r. w Policji wprowadzono d ugofalow strategi rozpoznania, zapobiegania izwalczania przest pczo ci narkotykowej, a tak e specjalistycznych szkole policjantw zajmuj cych

si t problematyk . W ramach tej strategii m.in.:1) powo ano na szczeblu komend wojewdzkich Policji koordynatorw ds. narkotykw, ktrzy pe ni

funkcje koordynuj coinspiruj c w stosunku do ogniw KWP, KMP (KPP),2) w wydzia ach kryminalnych komend powiatowych (miejskich) Policji powo ano zespo y ds.

przest pczo ci narkotykowej,3) w wydzia ach prewencji komend powiatowych (miejskich) Policji wyznaczono funkcjonariuszy

odpowiedzialnych za prowadzenie profilaktyki antynarkotykowej,

4) w komisariatach Policji wyznaczono policjantw operacyjnodochodzeniowych, ktrych zadaniem

jest m.in.: prowadzenie rozpoznania operacyjnego zjawiska narkomanii na poziomie jednostki

podstawowej, ukierunkowanie pracy rozpoznawczej prowadzonej przez policjantw pionu

prewencji w asnej jednostki, organizacja zabezpieczenia prewencyjnego miejsc zagro onych, wtym placwek o wiatowych, miejsc gromadzenia si narkomanw, dystrybucji rodkw itp.

21


22/29

Rola Policji w profilaktyce narkotykowej skupia si na przekazywaniu edukacji prawnej,wiktymologii, inicjowania i wsp dzia ania w zakresie lokalnych programw profilaktycznych. Wkadym powiecie funkcjonuje od kilkunastu do kilkudziesi ciu podmiotw pozapolicyjnych, z ktrymi

podejmowana jest wsp praca w zakresie profilaktyki narkotykowej.

Zgodnie ze strategi na lata 2003 2007 policjanci w zakresie przeciwdzia ania narkomaniimaj prowadzi dzia alno edukacyjnoinformacyjn skierowan przede wszystkim do w adzsamorz dowych, dyrektorw i pedagogw placwek o wiatowowychowawczych, jak rwnie rodzicw i opiekunw.

Policja podejmuje tak e dzia ania zwalczaj ce narkomani w rodowiskach szczeglniezagro onych, bez r nicowania ich ze wzgl du na liczb mieszka cw lub typ spo eczno ci. W chwiliobecnej realizowanych jest ponad 100 programw profilaktycznych o charakterze informacyjnym.

Nale do nich m.in. programy: Narkotyki NIE, yj normalnie, Nie bior , M odzi i doro liwobec problemu narkomanii, skuteczne reagowanie i umiej tno komunikowania si , Alert -narkotyki, czy na pewno nie moje dziecko?. Policja wsplnie z organizacjami pozarz dowymi, pod

patronatem Krajowego Biura do Spraw Przeciwdzia ania Narkomanii, kontynuuje kampani podhas em Narkotyki - najlepsze wyj cie nie wchodzi . Wa nym elementem tych dzia a s programyrealizowane lokalnie w dyskotekach, pubach i kawiarniach, rwnie na terenach wiejskich, anga uj cespo eczno ci lokalne.

Bior c pod uwag , e rozpowszechnienie u ywania narkotykw oraz jego uwarunkowaniacechuje znaczne zr nicowanie terytorialne, wdra anie lokalnych strategii uwzgl dniaj cych lokaln specyfik przynosi cz ciej po dane rezultaty ni programy centralnie sterowane. Idea tworzenialokalnych strategii profilaktycznych ze zwi kszeniem zaanga owania samorz du terytorialnego ispo eczno ci lokalnych we wspieraniu dzia a profilaktycznych jest silnie propagowana. Z

perspektywy rodowiska, jakim jest gmina czy powiat, mo liwa jest w aciwa ocena stanu zagro e.Diagnoza ta pozwala na wybr adekwatnych, w konkretnym kontek cie kulturowym i ekonomicznym,celw oraz zaplanowanie dzia a zapobiegawczych odpowiadaj cych lokalnym potrzebom.

Policja dokonuje sta ych analiz zagro enia narkomani poszczeglnych szk , tworzy bazydanych i na ich podstawie podejmuje natychmiastowe czynno ci zapobiegawcze w zakresie dzia a

prewencyjnych i rozpoznawczych. Upowszechnia numery policyjnych telefonw zaufania, pod ktre

mona kierowa informacje dotycz ce przest pstw narkotykowych oraz sygna w o niepokoj cychzjawiskach. W rejonie szk dzia aj , zoone z policjantw i stra nikw miejskich, patrole szkolne.

22


23/29

Ich zadaniem jest dbanie o bezpiecze stwo uczniw wok szk , na boiskach, pobliskich parkach, wtym ciganie dealerw narkotykowych.

Powa n przeszkod w ocenie skali zjawiska problemu narkomanii w szko ach podstawowych i gimnazjalnych stanowi brak otwarto ci wielu szk na problem narkomanii. W my lhas a najwa niejsze jest dobre imi szko y w dobie rankingw szk i walce o najzdolniejszychuczniw, wiele narkotykowych problemw nie wychodzi poza jej mury, tworz c fa szywy mit i obrazczystej szko y. W celu eliminowania takich postaw rozpocz to upowszechnianie opracowanychProcedur post powania nauczycieli i metod wsp pracy szk z Policj w sytuacjach zagro eniadzieci i m odzie y przest pczo ci , narkomani , alkoholizmem, prostytucj . Dzia anie to, w ramachwprowadzania do szk programw profilaktyki problemw dzieci i m odzie y uwzgl dniaj cych

profilaktyk narkomanii, podj o Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu we wsp pracy z

Ministerstwem Spraw Wewn trznych i Administracji oraz z Policj .Kolejne utrudnienie w dostatecznym realizowaniu powy szych dzia a, ktre Policja

wskazuje, jest cz sto zwyk e bagatelizowanie problemu narkomanii przez samorz dy gminne,tumaczone cz sto tym, e problem ten na danym terenie nie istnieje. Policja zauwa a niech w czania si samorz du terytorialnego do realizacji programw i dzia a oglnokrajowych.

23


24/29

VII Ruch drogowy

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o drogach publicznych (t.j. Dz.U. Nr 71 z 2000 r., poz. 838, z p n.zm.), drogi publiczne dziel si ze wzgl du na funkcje w sieci drogowej na drogi krajowe,wojewdzkie, powiatowe i gminne. Gmina jest w acicielem drg gminnych oraz jako na zarz dcydrg spoczywaj na niej zadania planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochronydrg. Gmina jest zobowi zana rwnie do wsp pracy z Generalnym Dyrektorem Drg Krajowych iAutostrad w zakresie rozbudowy i utrzymania infrastruktury drogowej.

Ze statystyk oraz opracowa udost pnionych przez Krajow Rad Bezpiecze stwa RuchuDrogowego oraz Komend Gwn Policji wynika, e nie jest prowadzona baza danych na temat stanu

bezpiecze stwa w ruchu drogowym na poziomie gmin.Uprawnionym wydaje si jednak wniosek, e przyczyny oraz skala zdarze drogowych s

podobne na wszystkich rodzajach drg, oczywi cie z uwzgl dnieniem specyfiki autostrad, drgszybkiego ruchu, odcinkw drg w miejscowo ciach itp.

Porwnuj c dane z lat 2002 i 2003 nale y zauwa y zmniejszenie w skali kraju liczbywypadkw o 4,6%, ilo ci zabitych o 3,2% i rannych o 5,3%. Najcz stszym rodzajem zdarze drogowych (45,64%) w 2003 r. by o najechanie: na pieszego, unieruchomiony pojazd, drzewo, s up,inny obiekt drogowy, zapor kolejow , dziur , wybj, garb, zwierz . Kolejn grup zdarze byozderzenie pojazdw w ruchu (45,59%), do ktrego dochodzi o z racji nieprzestrzegania przez

kieruj cych pojazdami przepisw. Podkre li nale y, i w skali oglnej wi kszo wypadkw zosta ospowodowanych przez kieruj cych pojazdami (81%). Przy czym nietrze wi uczestnicy ruchu(zarwno kieruj cy, jak piesi i pasa erowie) spowodowali 11,4% og u zdarze . Doda nale y, e wstosunku roku 2002 liczba kieruj cych pojazdami pod wp ywem alkoholu wzros a w roku 2003 ooko o 6,4%.

Wydaje si jednak, e do istotnych przyczyn wypadkw w ruchu drogowym nale y dopisa stan infrastruktury, m.in. brak oznakowania poziomego i pionowego drg, niedostateczna ilo cieek rowerowych, kolizyjne i bez sygnalizacji wietlnej skrzy owania. Podkre lenia wymaga fakt, e wostatnim czasie w ca ym kraju zintensyfikowaniu uleg y prace remontowe i modernizacyjne, lecz natym polu jest jeszcze bardzo du o do nadrobienia w stosunku do pa stw Europy Zachodniej.

Z informacji posiadanych przez MSWiA wynika te jasno, e znacz c rol w poprawie stanuwiadomo ci uytkownikw drg, aczkolwiek nierzadko ju po zdarzeniu, odgrywaj organizacje

pozarz dowe. Podmioty te podejmuj bowiem szerok akcj edukacyjn spo ecze stwa, ktrej

24


25/29

elementami s m.in. opracowywanie materia w informacyjnych, organizacja konkursw dla dzieci imodzie y zwi zanych z tematyk bezpiecze stwa w ruchu drogowym, propagowanie i zakup na

potrzeby spo eczno ci lokalnych sprz tu do udzielania pomocy ofiarom wypadkw, czy wreszcie poradnictwo osobom poszkodowanym.

25


26/29

VIII Stra GranicznaZadania z zakresu bezpiecze stwa i porz dku publicznego na obszarze gmin przygranicznych realizujeobok samorz du terytorialnego i Policji Stra Graniczna. Wsp praca z samorz dem gminnym odbywasi na podstawie art. 2 ustawy o Stra y Granicznej (t.j. Dz.U. Nr 171 z 2002 r., poz. 1399, z p n.

zm.), ktry mwi, e organy administracji rz dowej, jednostki samorz du terytorialnego oraz pastwowe i inne jednostki organizacyjne s obowi zane wsp dzia a z organami Stra y Granicznejoraz zapewni im niezb dne warunki do wykonywania zada okre lonych w ustawie.

We wszystkich jednostkach organizacyjnych SG utworzono etatowe stanowiska ds.

kontaktw z organami samorz du terytorialnego. Zadania s u bowe wykonywane w ramach tychstanowisk zwi zane s cile z realizacj przyj tych przez kierownikw granicznych jednostek organizacyjnych SG kierunkw wsp pracy. Stanowiska te utworzono z my l o potrzebie sta ego

doskonalenia wsp pracy oraz utrzymywania bie cych kontaktw roboczych SG z jednostkamisamorz du terytorialnego, jak rwnie z grupami narodowo ciowymi i religijnymi, m odzie szkoln ,reprezentantami organizacji spo ecznych dzia aj cych w strefie nadgranicznej, s u bami lenymi,su bami ratownictwa grskiego i wodnego, ko ami owieckimi, jak rwnie innymi istniej cymiorganizacjami. Dzia alno funkcjonariuszy piastuj cych wspomniane stanowiska s uy makreowaniu pozytywnego wizerunku Stra y Granicznej w rd mieszka cw pogranicza orazaktywnemu udzia owi SG w yciu spo ecznym gmin przygranicznych.

Wspomniane wsp dzia anie dotyczy:- utrzymywania roboczych kontaktw z wjtami gmin przygranicznych,

- uczestnictwa w posiedzeniach rad gmin, podczas ktrych s rozpatrywane kwestie le ce wkompetencjach Stra y Granicznej,

- realizacji programw maj cych na celu zapewnienie bezpiecze stwa i porz dku publicznegokadorazowo przy organizowaniu imprez i uroczysto ci na terenach przygranicznych,

- bie cej wymiany informacji, w szczeglno ci, gdy wymagane jest podj cie przez stronyodpowiednich dzia a,

- uczestnictwa funkcjonariuszy w spotkaniach z m odzie szkoln , podczas ktrych propaguj oni wiedz o zadaniach i roli Stra y Granicznej w strukturach administracji pa stwowej,

- uczestnictwa funkcjonariuszy w pracach, naradach i spotkaniach gminnych sztabw zarz dzaniakryzysowego,

- aktywizacji zawodowej, ktrej wynikiem jest m.in. kierowanie mieszka cw pogranicza do prac przy czyszczeniu pasa drogi granicznej.

26


27/29

Wsp praca ta owocuje przekazywaniem do Stra y Granicznej informacji o nielegalnym pobycie cudzoziemcw na terytorium RP, jak rwnie o przest pstwach i wykroczeniachdokonywanych z ich udzia em. Wsp dzia anie dotyczy tak e pomocy ze strony SG w likwidacjiskutkw wypadkw i kl sk ywio owych.

W opinii Komendy G wnej Stra y Granicznej wsp prac z samorz dem gminnym oceni nale y jako efektywn . Podkre la si rwnie wsparcie rzeczowe i finansowe lokalnej w adzy

przekazywane na rzecz SG, co skutkuje zwi kszeniem mo liwo ci manewrowych i patrolowych s u b,a przez to popraw stanu bezpiecze stwa na terenach przygranicznych.

Stra Graniczna podejmuje rwnie wsp prac z organizacjami pozarz dowymi dzia aj cymina terenie gmin przygranicznych. Polega ona przede wszystkim na:

- wymianie informacji istotnych z punktu widzenia ochrony granicy pa stwowej oraz na tematzasad przekraczania granicy,

- udzielaniu pomocy przy organizowaniu imprez okoliczno ciowych na terenach przygranicznych,

- organizowaniu i prowadzeniu dru yn harcerskich.Tereny gmin le cych w strefie nadgranicznej nara one s na specyficzne zagro enia. Nale

do nich g wnie grupowanie si cudzoziemcw z zamiarem dokonania przekroczenia granicy pastwowej wbrew obowi zuj cym przepisom oraz trudnienie si przez mieszka cw tych gminorganizowaniem lub udzielaniem pomocy w przekroczeniu granicy wbrew przepisom oraz przemytem

towarw akcyzowych.

27


28/29

IX Firmy ochrony osb i mienia

Dzia alno firm fizycznej i technicznej ochrony osb i mienia w gminach stanowi uzupe nieniedzia a podejmowanych przez s u by porz dku publicznego. Profil dzia alno ci firm ochrony, z racjiich specyficznego charakteru (dzia alno w celu osi gania zysku), jest zasadniczo r ny od dzia a su b pastwowych. Podstawowe dzia ania obejmuj : fizyczn ochron obiektu lub terenu,konwojowanie warto ci pieni nych i mienia, a tak e monitorowanie dzia ania systemw alarmowych,organizowanie czynno ci podejmowanych przez s u by interwencyjne oraz powiadamianie s u b

porz dku publicznego o przest pstwie.Z uwagi na fakt, i firmy ochrony osb i mienia s autonomiczne wobec jednostek samorz du

terytorialnego, ich ewentualna wsp praca mo e mie miejsce jedynie dobrowolnie i jest uzale nionaod woli wsp dzia ania obydwu stron, a tak e mo liwo ci finansowych samorz du terytorialnego.

Istniej przyk ady takiej wsp pracy, g wnie w wi kszych o rodkach miejskich i redniej wielko cimiastach, co jest uwarunkowane lepszymi mo liwo ciami finansowymi wi kszych gmin w stosunkudo gmin o mniejszej liczbie ludno ci.

Przedstawiciele bran y ochrony osb i mienia podkre laj , i na og wsp dzia anie zsamorz dem terytorialnym ma miejsce z inicjatywy firm ochrony. Natomiast jednostki samorz duterytorialnego przewa nie nie s zainteresowane tak wsp prac . Zg aszanym powszechnie

postulatem przez samorz d bran y ochrony jest wypracowanie na poziomie centralnym zasad

w czania firm ochrony osb i mienia w lokalne systemy bezpiecze stwa i porz dku publicznego.

28


29/29

X Grupy samoobrony

Na terenie gmin, w ktrych lokalne spo eczno ci czuj si zagro one przed r nego rodzaju przest pczo ci , powstaj niekiedy grupy samoobrony. Najcz ciej dzia aj na zasadach s siedzkiej pomocy, s siedzkiej czujno ci i stra y obywatelskich. Dzia ania tych grup polegaj wszczeglno ci na prewencyjnych obchodach miejsc zagro onych oraz informowaniu organw

porz dkowymi o zaistnia ych zagro eniach. Wsp pracuj ce z Policj , dobrze zorganizowane idzia aj ce zgodnie z prawem organizacje samoobrony, istotnie wp ywaj na popraw bezpiecze stwanajbli szego otoczenia - osiedla, ulicy, bloku, domu, parkingu, czy ogrdkw dzia kowych.

Przegl d funkcjonuj cych zorganizowanych grup samoobrony wskazuje, e w wi kszo ciinicjatorami ich powstawania s przede wszystkim Policja i dzia kowicze. Niemniej ich tworzeniem iwspieraniem coraz bardziej zainteresowane s lokalne w adze samorz dowe, ktre posiadaj w tym

zakresie do due mo liwo ci dzia ania.

Opracowanie:

Wydzia ds. Wsp pracy z Samorz dem Terytorialnym i Organizacjami Pozarz dowymi

Departament Bezpiecze stwa i Porz dku Publicznego MSWiA

Kontakt:

Naczelnik El bieta Rusiniak, tel.: 162-89, e-mail: [email protected]

Documents

policja współpraca