POLITIKE IDEOLOGIJEU najirem znaenju pojam ideologije je slian pojmu filozofije: to je nain tumaenja svijeta i drutva i odnosa u drutvu.U uem smislu ideologija je skup ideja koje slue kao osnova za organizovanu politiku akciju; njima se nastoji odrati, mijenjati ili sruiti postojee stanje u drutvu.

TEORIJA-IDEOLOGIJA-POLITIKAIdeologija je smjetena izmeu nauke i politike pa je zbog toga podlona vrlo razliitim tumaenjima: - sistem politikih uvjerenja; - ideje vladajue klase; - pogled na svijet bilo koje drutvene grupe ili klase; - ideje koje odravaju mir u drutvu jer uvjeravaju potlaene u nunost njihovog poloaja; - skup ideja koji daje legitimnost postojeem ureenju; - politika doktrina s monopolom na istinu

IDEOLOGIJARobert Nisbet, Konzervativizam, 1986.Ideologija je svaka razlono povezana cjelina moralnih, ekonomskih, drutvenih i kulturnih ideja koja je tijesno i prepoznatljivo integrisana u politiku i politiku mo. ... Tu je rije o osnovici moi usmjerenoj ka postizanju pobjede ovakve cjeline ideja. Ideologija, za razliku od obinog i privremeno formiranog skupa ideja, ostaje iva due vrijeme, ima svoje zastupnike i tumae , kao i znaajan stepen institucionalizacije.

DRUTVENA ULOGA IDEJAIdeje i ideologije mogu da fragmentiraju drutvo i uvuku ga u duboke sukobeIdeologija moe da djeluje i kao drutveni cement, kao snana kohezivna sila koja objedinjuje individualne napore i usmjerava ih u jednom pravcu

POLITIKE IDEOLOGIJENajpoznatije znaenje ideologije je ono koje su ovom pojmu dali Marx i Engels: ideologija je iskrivljena, lana svijest koju stvaraju dominantne klase; ideologija slui za odravanje postojeeg stanja koje tim klasama odgovara. Sposobnost vladajue klase da proizvodi ideje zasnovana je na njenoj dominantnoj ulozi u proizvodnji i drutvu.

Karl Marx Friedrich EngelsNjemaka ideologija, 1846. god.Misli vladajue klase su u svakoj epohi vladajue misli... Klasa kojoj stojena raspolaganju sredstva za materijalnu proizvodnju, raspolae time u isto vrijeme i sredstvima za duhovnu proizvodnju, tako da su joj na taj nain potinjene i misli onih koji nemaju sredstva za duhovnu proizvodnju.

Marx je smatrao da njegovo uenje nije ideologija radnike klase - dakle nije lana svijest - ve nauna spoznaja istorije i drutvene uloge radnike klase.Svi sljedbenici marksizma shvatili su ovo uenje kao pravo da vlastito miljenje i interese predstave kao istorijske interese radnika (Lenjin, Staljin, Broz i svi komunistiki diktatori diljem svijeta).

Karl Mannheim, Ideologija i utopija, 1929. godIdeologija se sastoji od vjerovanja i vrijednosti vladajue klase koji "prikrivaju pravo stanje drutva i pred sobom i pred drugima, i time ga uvruju".Utopijske ideologije zagovaraju potpunu promjenu u strukturi drutva, a temelje se na viziji savrenog drutvenog sistema.Oba su koncepta pogrena jer spreavaju istinit uvid u stvarnost. Samo nauka omoguuje istinitu spoznaju drutva, ali tek ideologija omoguuje njegovu promjenu.

- INDIKATIVNI ISKAZI Odnose se na stvarnost, tumae je i objanjavaju - NORMATIVNI ISKAZI Odnose se na poeljnu stvarnost, na ono to tek treba da bude, upuuju ili nareuju kako svijet treba urediti, sadre upute kako treba postupati u pojedinim situacijama da bi se dobili odreeni rezultatiSTRUKTURA IDEOLOGIJE

STRUKTURA IDEOLOGIJEEKSPLICITNI DIO IDEOLOGIJESastoji se od od jednog niza eksplicitnih i ekspresivnih iskaza manje ili vee optosti kojima se stvarnost objanjava, opovrgavaju suprotna ili samo drugaija stanovita i predlau ciljeviza neku alternativnu budunost. IMPLICITNI DIO IDEOLOGIJESadri ono to se samo po sebi razumije i oko ega nema spora

FUNKCIJE NEREENOG DIJELA

Izbjegavaju se sukobi s drugim partijama i potencijalnim saveznicima;Izbjegava se izjanjavanje o svim politikim pitanjima, pri emu moe i da se pogrijei ili podijeli lanstvo

IDEOLOKE RAZLIKEIZMEU PARTIJA

UNUTAR JEDNE PARTIJE: partije se znatno razlikuju po tolerisanju unutarpartijskih ideolokih razlika. Dok jedne toleriu ogromne razlike i ak formiranje frakcija, druge sankcioniu i najmanje odstupanje od zvanine ideologije.

IDEOLOGIZACIJAIdeologizacija u SADIdeologizacija u Evropi

KRAJ IDEOLOGIJE KRAJ ISTORIJE?!Daniel Bell, The End of Ideology?(1960.) Politike ideje su iscrpljene; partije se takmie za vlast ekonomskom, a ne ideolokom utakmicom.

Francis Fukuyama, The End of History (1989.) Liberalna ideologija je pobijedila sve druge ideologije

Anthony Giddens, Beyond Left and Right (1994.) Ideologije su postale besmislene u svijetu koji se globalizira, modernizira i povezuje.

VELIKE IDEOLOGIJELIBERALIZAMKONZERVATIVIZAMSOCIJALIZAMFAIZAMANARHIZAMFEMINIZAMENVIRONMENTALISMVJERSKI FUNDAMENTALIZAM

LIBERALIZAM INDIVIDUALIZAM: Nema drutva!(M.Tatcher) SLOBODA: negativna sloboda (sloboda od) i pozitivna sloboda (sloboda za) RAZUM JEDNAKOST TOLERANCIJA PRISTANAK KONSTITUCIONALIZAM je garancija zatite graana od vlastite vlade i drave

LIBERALIZAMJohn Stuart Mill Prilog naelima dobre vladavine O slobodi Razmatranja o predstavnikoj vladaviniLudwig von MisesAugust von Hayek Liberalizam Zasnivanje slobode Put u rostvo

KONZERVATIVIZAM TRADICIJA PRAGMATIZAM NESAVRENOST OVJEKA ORGANICIZAM HIJERARHIJA VLAST SVOJINA

SOCIJALIZAM ZAJEDNICA BRATSTVOJEDNAKOST RASPODJELA PREMA POTREBAMA KLASNA PODJELA DRUTVA SVOJINA: KOLEKTIVNA (dravna, drutvena)

FAIZAMPojedinac je nita. Vrijedi samo kao lan kolektiva u koji se u potpunosti utapa. Idealan je ovjek onaj kojeg pokreu dunost, ast, bespogovorna poslunost prema voi i portvovnost za naciju, rasu i dravu.

FAIZAMItalijanski faizam i njemaki nacizamRasni aspekt faizmaGeografski aspekt faizma (Lebensraum)Vojno-militaristiki i imperijalni aspekt faizmaPsiholoki aspekti faizma (Wilhelm Reich)Faizam i genocid (holokaust)

ANARHIZAMSvaka politika vlast a pogotovo drava zla je i nepotrebna. Pojedinci u drutvu treba da sarauju sporazumno i na osnovu slobodne volje. Anarhisti nikada nigdje nisu bili na vlasti, ali su ove partije bile uticajne u paniji, Rusiji, Francuskoj i Meksiku.

FEMINIZAMPrvi talas feminizma polovina XIX vijeka; zamire s davanjem prava glasa enama poetkom XX vijekaDrugi talas 60-tih god. XX vijekaOsnovna teza svih feministikih pokreta: u temelje ovoga svijeta uzidana je neravnopravnost meu polovima; svijet je ureen kao muki svijet i taj je poredak potrebno i mogue sruiti.

ENVIRONMENTALISMEkologizam je ideologija koja smatra da postoji sutinska veza izmeu ljudske vrste i prirode: ljudi su dio prirode, a ne njeni gospodari. To je ekocentrino stanovite, razliito od environmentalistikog koje se zalae za ouvanje prirode u korist ovjeka.Partije svijetlozelenih i tamnozelenih

VJERSKI FUNDAMENTALIZAMSavremeni pokret izrazito tradicionalistike i antimoderne orijentacijeSve velike religije imaju i svoje fundamen- talistiko kriloPostkolonijalna i nerazvijena drutva kao najprijemivija na fundamentalistike idejePopulistika i militaristika orijentacija f.

VJERSKI FUNDAMENTALIZAMNedelja, 02. novembar 2008.12:19 | Rijad | GlobusPrvi univerzitet za eneAutor: FoNetRijad - Kralj Saudijske Arabije Abdulah odluio je da se u toj konzervativnoj islamistikoj dravi otvori prvi univerzitet koje bi pohaale samo ene. Univerzitet e se zvati po princezi Nuri Bint Abdelrahman, a enama e ponuditi obrazovanje iz medicine, farmacije, menadmenta, raunarstva i jezika. enama iz Saudijske Arabije sada je veoma teko da dobiju visoko obrazovanje, jer im je zabranjeno da sluaju predavanja sa mladiima. U Saudijskoj Arabiji do sada su odbacivali sve zahteve da se proire mogunosti obrazovanja za ene i da im se na taj nain omogui da dou do boljeg zaposlenja. Sadanji kralj Abdulah poeo je, meutim, da uvodi nove socijalne reforme kako bi se poveao broj ena koje rade, a otvaranje enskog univerziteta jedan je od naina da se to ostvari. U Saudijskoj Arabiji postoje dravne kole za devojice i neke privatne srednje kole, ali nema fakulteta za ene.