Nr 9 (156)Listopad 2011SzczecinISSN 1426-6474Cena 6 z³

Nr 9 (156)Listopad 2011SzczecinISSN 1426-6474Cena 6 z³

Œæ¿¿ê¹óŸñœ¯�Ƴ£

Œæ¿¿ê¹óŸñœ¯�Ƴ£

Zdjêcie Wies³aw Seidler

Ok

³ad

ka:

Iw

ona

Sar

nic

ka

Harcerstwo i szko³a

Harcerstwo i szko³a

Miesiêcznik pedagogiczny

Kwiecieñ

Nr 3 (170) Marzec 2013

SzczecinISSN 1426-6474

Cena 6 z³

Ok

³ad

ka:

Iw

ona

Sar

nic

ka

Polacy

Miesiêcznik pedagogiczny

Nr 5 (182) Maj 2014

SzczecinISSN 2300-9691

Nasz patron

Nr 9 (186) Listopad 2014

SzczecinISSN 2300-9691

Sz ³akowydawc¹

Miesiêcznik pedagogiczny

Henryk S e kiewicz i n P TRON RO 2016A KU

Ok

³ad

ka:

Iw

ona

Sar

nic

ka;

Zd

jêci

e Jo

ann

a M

isiu

ra

Pomagamy

Miesiêcznik pedagogiczny

He r k S iew cn y ienk i z P TRO R 0 6A N OKU 2 1

20 lat

Uczeñ zdolnyUczeñ zdolny

Ok

³ad

ka:

Iw

ona

Sar

nic

ka

Nr 1 (208) Styczeñ 2017

SzczecinISSN 2300-9691

Nr 1 (208) Styczeñ 2017

SzczecinISSN 2300-9691

2Bajkowo-muzyczne spotkania cykliczne

� Z³ota rybka

Pa³acM³odzie¿y

Koncertkolêd�Moja

kolêda�Zdjêcia:

Jerzy Miszuk

3

�Dialogi� MiesiêcznikPedagogiczny

e-mail:dialogi@palac.szczecin.pl

Wydawca:Pa³ac M³odzie¿y �

Pomorskie CentrumEdukacji

Redaguj¹:Ewa Karasiñska

(redaktor naczelna)Ryszard Goclan

(redaktor techniczny)

Kolegium redakcyjne: Pawe³ Bartnik

Katarzyna FenczakRó¿a Czerniawska-

KarczBogdan Mat³awski

Wies³aw Seidler

Zastrzegamy sobieprawo do skracania,

opracowañ,redagowania

i adiustacji tekstów orazzmiany ich tytu³ów.Za tre�æ og³oszeñodpowiedzialno�ci

nie ponosimy.

Adres redakcji:Pa³ac M³odzie¿y � PCE

al. Piastów 770-327 Szczecintel. 91 422 52 61

Konto: PeKaO S.A.II O/Szczecin

75124039271111001006361605

W numerze:* Indywidualny program lub tok nauki ..................... 4

* �B³êkitne kulinaria� czyli utalentowani kulinarnie ........................ 10-11

* Z wiatrem w ¿aglach .......... 29-30

* Najlepsi mog¹ byæ lepsi .... 6-7* Dzieci zdolne jêzykowo .... 8-9

Warsztaty, konferencje, spotkania, projekcje

Sala do wynajêciaPa³ac M³odzie¿y oferuje do wynajêcia salê multimedialn¹ na 50 osób.

Sala znajduje siê w budynku nowej siedziby, przy al. Piastów 7 (centrumSzczecina). Wyposa¿ona jest w nowoczesny sprzêt techniczny, m.in.projektor, rzutnik multimedialny inag³o�nienie w systemie d�wiêko-wym dolby surround. Mo¿na tuzorganizowaæ m.in. warsztaty, kon-ferencje, spotkania, projekcje.Gwarantujemy pomoc techniczn¹przy obs³udze.

Warunki wynajmu i terminy re-zerwacji � w sekretariaciePM-PCE, tel. 91 422 52 61

* �Dyskusja z uczniem zdolnym i nie tylko...�....... 5

* B³êkitny Supermate- matyk ........ 12-13

* Otworzyæ drzwi na �wiat .... 14-16

* Zdolne tancerki ....... 17

* �Uczeñ zdolny ... po francusku� ................... 18-19

* Cukiernictwo to rzemios³o, które bywa sztuk¹ .............. 20-21* Lekcja biznesu w praktyce... ......................... 21-23* Dobry start przedszkolaka (1) ................ 24-27* Relaks z ksi¹¿k¹ ................ 28

4

Pojêcia indywidualnego programu oraz indywidual-nego toku nauki zosta³y zdefiniowane w przepisach roz-porz¹dzenia z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warun-ków i trybu udzielania zezwoleñ na indywidualny pro-gram lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego pro-gramu lub toku nauki (Dz. U. z 2002 r. Nr 3, poz. 28).

Formy pracy skierowane do ucznia zdolnego:1. Indywidualny program nauki (dalej IPN) � uczeñ

mo¿e realizowaæ IPN z jednego, kilku lub wszystkichobowi¹zuj¹cych zajêæ edukacyjnych przewidzianychw szkolnym planie nauczania dla danej klasy (na ka¿-dym etapie edukacyjnym).

Nauczyciel prowadz¹cy zajêcia edukacyjne w szko-le i pod kierunkiem którego uczeñ bêdzie realizowa³IPN, tworzy program dla ucznia, lub akceptuje pro-gram opracowany poza szko³¹. Program jest dostoso-wany do uzdolnieñ, zainteresowañ i mo¿liwo�ci edu-kacyjnych ucznia.

IPN umo¿liwia rozwijanie wiedzy ucznia w okre�lo-nych obszarach, w których wykazuje on szczególne �wy¿sze od przeciêtnych � predyspozycje do nauki, alerealizowany jest w czasie zajêæ edukacyjnych w szko-le. Program mo¿e uwzglêdniaæ tak¿e zajêcia pozalek-cyjne i pozaszkolne, ale nie s¹ one wymagane.

Ocenianie, klasyfikacja oraz promocja ucznia, któ-ry otrzyma³ zezwolenie na realizacjê IPN odbywa siêna warunkach i w sposób okre�lony w przepisachrozporz¹dzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegó³owych warun-ków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowa-nia uczniów i s³uchaczy w szko³ach publicznych(Dz.U. poz. 843) oraz na zasadach wynikaj¹cych zniego, a zapisanych w wewn¹trzszkolnym systemieoceniania danej szko³y, tj. na tych samych zasadachco innych uczniów w danej szkole.

2. Indywidualny tok nauki (dalej ITN) � uczeñ mo¿erealizowaæ ITN z jednego, kilku lub wszystkich obo-wi¹zuj¹cych zajêæ edukacyjnych wg systemu inne-go ni¿ udzia³ w obowi¹zkowych zajêciach edukacyj-nych przewidzianych w szkolnym planie nauczaniadla danej klasy.

Uczeñ realizuj¹cy ITN mo¿e uczêszczaæ na wybranezajêcia edukacyjne do danej klasy lub do klasy progra-mowo wy¿szej, w swojej lub innej szkole, na wybranezajêcia edukacyjne w szkole wy¿szego stopnia, alborealizowaæ program w ca³o�ci lub w czê�ci we w³a-snym zakresie.

Mo¿e on realizowaæ w ci¹gu 1 roku szkolnego pro-gram nauczania z zakresu dwóch klas lub wiêcej orazmo¿e byæ klasyfikowany i promowany w czasie ca³egoroku szkolnego. Jest to zatem taka forma realizacji obo-wi¹zku szkolnego lub nauki, której celem jest przedewszystkim umo¿liwienie uczniom szczególnie uzdolnio-nym przyspieszonego ukoñczenia poszczególnych eta-pów kszta³cenia.

Program ITN mo¿e byæ jednym z programów na-uczania objêtych szkolnym zestawem programów na-uczania funkcjonuj¹cych w danej szkole i zatwier-

dzonych przez dyrektora szko³y. Program ITN mo¿ebyæ tak¿e indywidualnym programem nauki utwo-rzonym przez nauczyciela prowadz¹cego, czy opra-cowanym przy udziale i pomocy innych nauczycieli,w tym nauczyciela ze szko³y wy¿szego stopnia, do-radcy metodycznego, psychologa, pedagoga oraznawet samego ucznia. Program ITN mo¿e byæ rów-nie¿ opracowany poza szko³¹.

Tak w przypadku IPN jak i ITN opracowany i realizo-wany indywidualny program nauki dla danego ucznianie mo¿e obni¿yæ wymagañ edukacyjnych wynikaj¹-cych ze szkolnego zestawu programów nauczania usta-lonego dla danej klasy.

Je¿eli uczeñ o wybitnych uzdolnieniach jednokierun-kowych nie mo¿e sprostaæ wymaganiom z zajêæ eduka-cyjnych innych ni¿ te wybrane w IPN lub ITN nauczy-ciel prowadz¹cy zajêcia mo¿e � na wniosek wychowaw-cy lub innego nauczyciela ucz¹cego ucznia, w tym na-uczyciela opiekuna ucznia � dostosowaæ wymaganiaedukacyjne z tych zajêæ do indywidualnych potrzeb imo¿liwo�ci ucznia, z zachowaniem wymagañ edukacyj-nych wynikaj¹cych z podstawy programowej.

Zezwolenie na indywidualny program lub tok naukimo¿e byæ udzielone po up³ywie co najmniej jednegoroku nauki, a w uzasadnionych przypadkach � po �ró-drocznej klasyfikacji ucznia.

Z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na indywidu-alny program lub tok nauki mog¹ wyst¹piæ:

1. uczeñ � z tym, ¿e uczeñ niepe³noletni za zgod¹ ro-dziców (prawnych opiekunów),

2. rodzice (prawni opiekunowie) niepe³noletnie-go ucznia,

3. wychowawca klasy lub nauczyciel prowadz¹-cy zajêcia edukacyjne, których dotyczy wniosek �za zgod¹ rodziców (prawnych opiekunów) albo pe³-noletniego ucznia.

Wniosek sk³ada siê do dyrektora szko³y za po-�rednictwem wychowawcy klasy. Wychowawcaklasy do³¹cza do wniosku opiniê o predyspozycjach,mo¿liwo�ciach i oczekiwaniach ucznia. Opinia po-winna tak¿e zawieraæ informacjê o dotychczasowychosi¹gniêciach ucznia.

Ocenianie oraz promocja ucznia, który otrzyma³ ze-zwolenie na realizacjê ITN odbywa siê na warunkach iw sposób okre�lony w przepisach rozporz¹dzenia wsprawie szczegó³owych warunków i sposobu ocenia-nia, klasyfikowania i promowania uczniów i s³uchaczyw szko³ach publicznych.

Natomiast wyj¹tek stanowi jego klasyfikacja[1],która odbywa siê na podstawie egzaminu klasyfika-cyjnego � z zajêæ edukacyjnych, które realizuje wramach ITN.

X X X1. Klasyfikacja �ródroczna polega na okresowym

podsumowaniu osi¹gniêæ edukacyjnych i zachowa-nia ucznia oraz ustaleniu � wed³ug skali okre�lonej wstatucie szko³y ��ródrocznych ocen klasyfikacyj-nych z zajêæ edukacyjnych i �ródrocznej oceny kla-syfikacyjnej zachowania. Klasyfikacja roczna za� �pocz¹wszy od klasy IV szko³y podstawowej � pole-ga na podsumowaniu osi¹gniêæ edukacyjnych uczniai zachowania ucznia w danym roku szkolnym.

Opracowano na podstawiestrony internetowej MEN

Indywidualnyprogram lub tok nauki

5

Nigdy nie mów ludziom, jak co� zrobiæ.Powiedz im, co zrobiæ, a oni zaskocz¹ ciê pomy-

s³owo�ci¹. George S. PattonUczeñ zdolny wed³ug E Gondzika obejmuje poza

wysok¹ inteligencj¹ m.in. mo¿liwo�ci i wyobra�niêtwórcz¹, ³atwo�æ uczenia siê oraz szerokie zainte-resowania, samokrytycyzm, pracowito�æ1, grono na-uczycieli marzy o takim uczniu w swojej klasie. Któ-ry z rodziców nie chcia³ aby jego dziecko by³o zdol-ne? Jednak nale¿y pamiêtaæ o tym, ¿e praca z dziec-kiem zdolnym wymaga od nas du¿o inwencji. Bo tow³a�nie my jako mentorzy powinni�my tak wspieraærozwój dziecka zdolnego, aby jego predyspozycje niezosta³y zaprzepaszczone. Uczniowie zdolni wymagaj¹sporo uwagi, nie mniej ni¿ ci z trudno�ciami w nauce,a czêsto o tym zapominamy. Bo samo bycie zdolnymto dopiero pocz¹tek. Trzeba rozwijaæ zainteresowa-nia, pracowaæ nad swoim talentem. Nawet najpiêk-niejszy kwiat bez pielêgnacji nie jest w stanie utrzy-maæ siê w dobrej formie. Liczni uczeni, udzielaj¹ namnauczycielom wskazówek, jak pracowaæ z uczniemzdolnym. Na znacz¹c¹ rolê nauczania w kszta³cenium³odych umys³ów zwróci³ uwagê Jan Amos Komeñ-ski jeden z najwiêkszych my�licieli pedagogicznych,w �Wielkiej dydaktyce�, prosi³ wychowawców: ceñ-cie twórcze my�lenie, poddawajcie w w¹tpliwo�ciwszystko, i ka¿cie siê dziwiæ wszystkiemu2. W³a-�nie te wskazówki podsunê³y mi pomys³ na organi-zacjê zajêæ dodatkowych dla uczniów zdolnych, alenie tylko. Postanowi³am zorganizowaæ zajêcia dys-kusyjno-relaksacyjne, w których inicjatywê przejmuj¹uczniowie.Wielokrotnie widzi siê teraz sytuacje kie-dy wspólny czas z rodzin¹ czy znajomymi polega na�klikaniu� w telefonach czy tabletach. A przecie¿ jesttak wiele tematów które interesuj¹ dzieci, ilu cieka-wostek mo¿emy siê o nich dowiedzieæ, ich upodoba-niach, uzdolnieniach dziêki rozmowie. Mamy tenden-cjê, by zbyt wiele do dzieci mówiæ, ci¹gle co� t³uma-czyæ a nie jeste�my w stanie z nimi p o r o z m a w i a

æ. Dyskusja pozwala na wymianê my�li, wzmacniawiêzi, rozwija mowê i my�lenie. Swój projekt zaczê³amod tego, i¿ poprosi³am wychowawców o wytypowa-nie ze swoich klas uczniów, którzy maj¹ jakiekolwiekpasje. Do grupy zaprosi³am tak¿e uczniów zamkniê-tych w sobie, maj¹cych problem w nawi¹zywaniukontaktów. Na pierwszych zajêciach uczniowie stwo-rzyli listê tematów, które bêdziemy omawiaæ na kolej-nych spotkaniach. Ka¿dy móg³ podaæ interesuj¹cego zagadnienie, nie by³o ¿adnych ograniczeñ. Na li-�cie pojawi³y siê tematy dotycz¹ce zwierz¹t, w³adzy,polityki, gier komputerowych, mody, przyjació³, hi-storii wyliczanie nie mia³o koñca. Potem ustalili�myzasady miêdzy innymi to, ¿e na ka¿de zajêcia przygo-towujemy prezentacjê wybranego zagadnienia, opra-cowanie mog³o mieæ ro¿ne formy. Zapozna³am tak¿euczestników z zasadami kulturalnej konwersacji. Ju¿podczas pierwszej dyskusji rozmowa wydawa³a siênie mieæ koñca dzieci z ogromnym zapa³em mówi³y oswoich zainteresowaniach, przekazywa³y mnóstwociekawych informacji, s³ucha³y siebie nawzajem, do-pytywa³y o szczegó³y. Osoby które podda³y tematdyskusji by³y dumne z siebie, ¿e ich pasja zaintere-sowanie ma tylu zwolenników, pojawia³y siê tak¿esprzeciwy jak to bywa w konstruktywnej dyskusji.Zaskoczeniem by³o dla mnie to, i¿ ju¿ w klasie 2szko³y podstawowej dzieci potrafi¹ broniæ z zapa-³em swoich racji, u¿ywaj¹c konkretnych argumen-tów. Ka¿de zajêcia koñcz¹ siê relaksacj¹, odprê¿e-niem, wspólnym odpoczynkiem po intelektualnejpracy. Niesamowite jest to ile mo¿emy siê dowie-dzieæ o dzieciêcym my�leniu i �wiecie. Jak¹ wiedzêdaje nam nauczycielom dyskusja z dzieæmi. Do ideimoich zajêæ idealnie pasuj¹ s³owa umieszczone jakomotto artyku³u, wybieramy temat a uczestnicy dys-kusji za ka¿dym razem zaskakuj¹ swoim zaanga¿o-waniem, dojrza³ym my�leniem i otwarto�ci¹. Dziecizdolne rozwijaj¹ zami³owania, dziel¹ siê pogl¹dami zrówie�nikami, którzy maj¹ problem, byæ mo¿e po-szukuj¹ swoich pasji, byæ mo¿e odnajd¹ je na zajê-ciach dyskusyjno-relaksacyjnych w Szkole Podsta-wowej Nr 1 w Szczecinie.

1.Pedagogika specjalna pod red. W. Dykcika, Po-znañ 2001

2. Wielka dydaktyka J. A Komeñski, Warszawa 1883

Opracowa³a: Monika Kneba� nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej w Szko-

le Podstawowej Nr 1 w Szczecinie

Szko³a Podstawowa Nr 1

�Dyskusjaz uczniem zdolnym

i nie tylko...�

6

Projekt wspierania uczniów zdolnych, osi¹gaj¹cychwysokie wyniki w nauce jêzyka angielskiego �Thebest can be better� (�Najlepsi mog¹ byæ lepsi�).

Uczniowie zdolni s¹ specyficzn¹ grup¹ uczniów wy-magaj¹c¹ podejmowania szczególnych dzia³añ zmie-rzaj¹cych nie tylko do rozwijania kierunkowych ta-lentów i mo¿liwo�ci dzieci i m³odzie¿y, ale te¿ zadbaniao realny przyrost wiedzy i umiejêtno�ci zgodnie z wy-znacznikami realizowania zasady edukacyjnej warto-�ci dodanej. Ponadto nauka jêzyka obcego jest t¹ wy-j¹tkow¹ sfer¹ pracy z uczniem, w której potrzeby s¹szczególnie pog³êbione, ze wzglêdu na szerokie i uza-sadnione oczekiwania kulturowe oraz spo³eczne.

Projekt wspierania uczniów zdolnych osi¹gaj¹-cych wysokie wyniki w nauce jêzyka angielskiego�The best can be better� (�Najlepsi mog¹ byæ lep-si�) jest odpowiedzi¹ na opisane potrzeby, szerokopojêt¹ indywidualizacjê w tym zakresie oraz na po-trzebê uporz¹dkowania i nazwania ju¿ podejmowa-nych dzia³añ oraz podjêcia nowych, zgodnych z bie-¿¹cymi potrzebami uczniów i szko³y. Za³o¿eniem dzia-³ania jest rozwijanie jêzykowych zainteresowañ imo¿liwo�ci uczniów oraz wdra¿anie do sta³ej, efek-tywnej samodzielnej pracy nad doskonaleniem na-bytej wiedzy i umiejêtno�ci. Celami ogólnymi pro-jektu s¹, przede wszystkim, rozwijanie zaintereso-wañ i czêsto ponadprzeciêtnych zdolno�ci jêzyko-wych uczniów, kszta³towanie postawy otwartej naró¿norodno�æ kulturow¹, rozbudzanie zaintereso-wañ histori¹ powszechn¹, geografi¹ �wiata oraz kul-turoznawstwem, wdra¿anie do samodzielnej pracyjêzykowej oraz aktywne i konstruktywne wykorzy-stanie czasu wolnego. Cele szczegó³owe to spraw-ne pos³ugiwanie siê jêzykiem angielskim w zakresiepoziomu A1 (ew. A1+), zdobywanie wiadomo�ci iumiejêtno�ci z zakresu wykraczaj¹cych (szczegól-nie z zakresu poziomu A2), poznawanie elementówhistorii, geografii, tradycji i innych tre�ci kulturo-znawczych krajów anglojêzycznych, przygotowa-nie do udzia³u w ró¿nych konkursach jêzyka angiel-skiego lub o charakterze jêzykowym, umo¿liwieniezdobywania ocen celuj¹cych oraz dotychczas przy-gotowanie do egzaminów do klas z rozszerzonymprogramem jêzyka angielskiego w gimnazjach.

Podjêcie siê realizacji projektu wymaga³o równie¿szczegó³owego zaplanowania sposobów i przebie-gu realizacji projektu. Pierwsze i podstawowe dzia-

³ania to opracowanie wstêpnych za³o¿eñ projektu,wstêpna diagnoza wiedzy i umiejêtno�ci uczniów,ich zainteresowañ i potrzeb, bie¿¹ca analiza potrzebedukacyjnych i mo¿liwo�ci uczniów, analiza dostêp-nych dokumentów uczniów, w tym opinii i ewentu-alnych orzeczeñ oraz wyodrêbnienie docelowej gru-py uczniów zgodnie ze wstêpnymi za³o¿eniami pro-gramu. Nastêpnie niezbêdne jest opracowanie i re-alizacja programu zgodnie z bie¿¹cymi potrzebamiuczniów. W opisywanym projekcie odbywa siê onapoprzez nastêpuj¹ce dzia³ania: opracowanie planupracy ko³a jêzykowego i organizacja zajêæ ko³a zeszczególnym uwzglêdnieniem uczniów klas szó-stych w wymiarze co najmniej jednej godziny tygo-dniowo, w formie zajêæ pozalekcyjnych, przez ca³yrok szkolny; organizacja spotkañ dora�nych dlauczniów przygotowuj¹cych siê do konkursów i eg-zaminów kwalifikacyjnych do klas z rozszerzonymprogramem jêzyka angielskiego w gimnazjach; in-dywidualizacja pracy na lekcji i w domu; realizacjazadañ dodatkowych na lekcji i w formie prac domo-wych; anga¿owanie uczniów w projekt szkolny �Co-oltura jêzyka� i w inne przedsiêwziêcia szkolne, ta-kie jak na przyk³ad �Dni Skandynawskie�. Wa¿nyjest te¿ udzia³ uczniów w konkursach szkolnych imiêdzyszkolnych, w tym miêdzy innymi organizo-wany przez Kuratorium O�wiaty w Szczecinie �Kon-kurs Jêzyka Angielskiego dla uczniów szkó³ pod-stawowych�, �Konkurs Jêzyka Angielskiego podpatronatem Zachodniopomorskiego KuratoraO�wiaty� (XIII Liceum Ogólnokszta³c¹ce w Szcze-cinie), Mistrz Jêzykowy (Gimnazjum Nr 29 w Szcze-cinie), Maths in English (Szko³a Podstawowa Nr 42w Szczecinie), Szkolny Konkurs Wiedzy o KrajachAnglojêzycznych, Szkolny Konkurs £adnego Mó-wienia �Kto mówi, sieje.., kto s³ucha, zbiera�� orazw przesz³o�ci Jêzyki obce otwieraj¹ nam drzwi doEuropy (Gimnazjum Nr 23 w Szczecinie) oraz En-glish High Flier, English Ace (JERSZ). We wszyst-kich powy¿szych konkursach uczniowie naszejszko³y zajmowali wysokie miejsca w mie�cie i woje-

Szko³a Podstawowa Nr 23

Najlepsimog¹ byæ lepsi

7wództwie, zdobywali tytu³y laureatów oraz finali-stów, a w konsekwencji uzyskiwali wymierne korzy-�ci w rekrutacji do wymarzonych gimnazjów czyuzyskiwali Nagrody Prezydenta Miasta.

Istotne jest te¿ promowanie osi¹gniêæ uczestni-ków projektu. Cenne jest wyró¿nianie ich na co-rocznym w naszej szkole, czerwcowym apelu pod-sumowuj¹cym konkursy, poprzez odpowiednie in-formacje na stronie internetowej szko³y, organizo-wanie wystaw prac uczniowskich oraz gazetek te-matycznych.

Jednym z kluczowych elementów projektu jestorganizacja ko³a jêzyka angielskiego (skierowane-go g³ównie do szóstoklasistów). Cieszy siê onodu¿¹ popularno�ci¹ w�ród uczniów, a wysoka fre-kwencja utrzymuje siê do ostatnich dni roku szkol-nego. Najczê�ciej realizowane tre�ci i o�rodki te-matyczne na zajêciach ko³a jêzykowego to organi-zacja i zaplanowanie zajêæ we wspó³pracy ucznia-mi, zdobywanie wiadomo�ci i umiejêtno�ci leksy-kalno-gramatycznych z zakresu wykraczaj¹cych,zdobywanie wiadomo�ci kulturoznawczych o kra-jach anglojêzycznych; przygotowanie do bie¿¹-cych konkursów, przygotowanie do egzaminów doklas z rozszerzonym programem jêzyka angielskie-go w gimnazjach, realizacja tematów projektowychw grupach lub w parach, równie¿ z zakresu za³o¿eñprojektu szkolnego �Cooltura jêzyka�. Organizo-wane s¹ te¿ zajêcia odpowiadaj¹ce �ci�le na zain-teresowania uczniów i ich bie¿¹ce potrzeby.

Sprawna i efektywna realizacja projektu wymagastosowania profesjonalnego warsztatu pedagogicz-nego. Niezwykle wa¿ne s¹ formy pracy, gdy¿ w du-¿ej mierze decyduj¹ one o jako�ci aktywno�ciuczniów. W ramach niniejszego projektu podzielo-ne s¹ na dwa obszary: formy pracy w szkole (jed-nostkowa, indywidualna, w parach lub w grupie,zbiorowa), wdomu (jednost-kowa, indywi-dualna, w pa-rach lub w gru-pie). Najczê�ciejstosowane me-tody to metodykonwencjonal-ne (w tym bez-po�rednia, gra-matyczno-t³u-maczeniowa, au-diolingwalna,kogni tywna) ,metody niekon-wencjonalne (tu

g³ównie naturalna) oraz tak zwane podej�cie komu-nikacyjne. W ramach ogólnie stosowanych metoddoskonale sprawdza siê równie¿ atrakcyjna, choæwymagaj¹ca metoda projektu. Wiêkszo�æ przedsiê-wziêæ szkolnych wymaga podjêcia dzia³añ ewalu-acyjnych. W przypadku niniejszego projektu najle-piej sprawdzaj¹ siê ewaluacja bie¿¹ca i podsumo-wuj¹ca w formie pisemnej i/lub ustnej diagnozy koñ-cowej uwzglêdniaj¹cej tre�ci wykraczaj¹ce realizo-wane w ramach projektu oraz analiza bie¿¹cych, �ró-drocznych i koñcowych wyników uczniów, ze szcze-gólnym uwzglêdnieniem ocen celuj¹cych.

W czasach, w których indywidualizacja jest nie tyl-ko dobrem pedagogicznym oferowanym przez placów-ki o�wiatowe, ale nade wszystko obowi¹zkiem ka¿de-go nauczyciela, warto szczególn¹ uwagê po�wiêciæuczniom, którzy maj¹ niezwyk³e uzdolnienia, nieprze-ciêtne mo¿liwo�ci i czêsto du¿e chêci do pracy. Togrupa dzieci, której efekty pracy skutkuj¹ nierzad-ko sukcesem, bêd¹cym satysfakcj¹ wszystkich pod-miotów szko³y: uczniów, nauczycieli i rodziców.

Agnieszka MañkowskaNauczyciel Szko³y Podstawowej Nr 23im. Mariusza Zaruskiego w Szczecinie

8

W praktyce nauczycielskiej, jak i w ¿yciu co-dziennym ³atwo mo¿na zauwa¿yæ, ¿e niektórzyludzie ucz¹ siê jêzyków obcych ³atwiej i szyb-ciej ni¿ inni. O takich osobach mówimy, ¿e wy-kazuj¹ zdolno�ci jêzykowe. Przyjmuje siê, ¿ezdolno�ci jêzykowe nie s¹ jedn¹ cech¹, ale ra-czej zespo³em cech wzajemnie siê uzupe³niaj¹-cych i mog¹cych wystêpowaæ u uczniów w ró¿-nym natê¿eniu. Bazuj¹ one na procesach prze-twarzania informacji, które stanowi¹ podstawêuczenia siê jêzyków obcych. Uczeñ uzdolnionyjêzykowo posiada zdolno�æ kodowania fonetycz-nego, czyli umiejêtno�æ ³¹czenia s³yszanegomateria³u jêzykowego z jego obrazem graficz-nym, jego przechowywania i pó�niejszego przy-wo³ywania z pamiêci. Wykazuje wra¿liwo�ægramatyczn¹, rozumian¹ jako umiejêtno�æ roz-poznawania funkcji s³ów w zdaniu oraz umie-jêtno�æ wnioskowania o formie jêzykowej, re-gu³ach i strukturze jêzyka na podstawie przy-k³adów. Ponadto dzieci wykazuj¹ce zdolno�cijêzykowe potrafi¹ w krótkim czasie zapamiêtaæznaczn¹ ilo�æ materia³u jêzykowego i skojarzeñ.Kolejn¹ wa¿n¹ cech¹ dzieci uzdolnionych jêzy-kowo jest kreatywno�æ � uczniowie kreatywnimog¹ stworzyæ wiêksz¹ ilo�æ ró¿norodnych wy-powiedzi w danym czasie, d¹¿¹ do posiadaniawiêkszego zasobu s³ownictwa i struktur grama-tycznych oraz potrafi¹ pos³ugiwaæ siê nimi, tak-¿e w sposób niestandardowy.

Jednym z zadañ wspó³czesnej szko³y jest indy-widualizacja procesu nauczania, co oznacza tak-¿e rozwijanie uzdolnieñ uczniów. Praca z uczniemuzdolnionym jêzykowo z jednej strony jest przy-jemno�ci¹ i �ród³em satysfakcji dla nauczyciela, zdrugiej za� stanowi du¿e wyzwanie i rodzi pyta-nia: Jak pracowaæ z uczniem zdolnym, jakie sto-sowaæ metody i formy pracy, jak wspieraæ i moty-wowaæ dzieci by rozwija³y swoje uzdolnienia? WSzkole Podstawowej Nr 37 praca z uczniem uzdol-nionym jêzykowo rozpoczyna siê ju¿ na pierw-szym etapie edukacyjnym poprzez realizacjê pro-gramu autorskiego w klasie dwujêzycznej z jêzy-kiem niemieckim. Program wyró¿nia siê przedewszystkim bardzo �cis³¹ integracj¹, zarówno tre-

�ci jak i metod, z zajêciami prowadzonymi w j.polskim, pozwalaj¹c¹ na wzajemne przenikanieprocesu nauczania w jêzyku ojczystym i obcym. Itak dla przyk³adu � gdy dzieci ucz¹ nazw pór rokui miesiêcy, poznaj¹ je zarówno w jêzyku polskim,jak i niemieckim. Dzieci uzdolnione jêzykowo zy-skuj¹ w ten sposób mo¿liwo�æ intensywniejszejnauki jêzyka niemieckiego, a tym samym rozwojuich kompetencji jêzykowych w wiêkszym stop-niu, ani¿eli jest to ujête w Podstawie Programo-wej. Do�wiadczenie nauczycieli pokazuje, ze udzia³dzieci w innowacji daje znakomite efekty. Pozwa-la bowiem na wykorzystanie naturalnej w tymwieku niezwyk³ej plastyczno�ci pamiêci, a tak¿eciekawo�ci, potrzeby komunikacji i braku lêkuprzed mówieniem. Ponadto program zak³ada pra-cê przede wszystkim w oparciu o metody aktywi-zuj¹ce, co sprawia, ze dzieci ucz¹ siê jêzyka chêt-nie i z przyjemno�ci¹.

Praca z uczniem zdolnym jest kontynuowanana drugim etapie edukacyjnym poprzez realiza-cjê programu nauczania jêzyka niemieckiego wklasie z rozszerzonym jêzykiem niemieckim. Ce-lem tego programu jest utrzymanie ci¹g³o�ci in-tensywnej nauki jêzyka niemieckiego, rozpoczê-tej na pierwszym etapie edukacyjnym, tak abyzapewniæ uczniom spójne i systemowe naucza-nie jêzyka obcego. Zagadnienia realizowane wklasach I-III s¹ kontynuowane poprzez ich po-wtarzanie i poszerzanie w klasach IV-VI, przy jed-noczesnym dostosowaniu metod i form pracydo zmieniaj¹cych siê cech rozwojowych uczniów.Program zak³ada wspieranie rozwoju uzdolnieñjêzykowych uczniów poprzez wykorzystywaniemo¿liwo�ci p³yn¹cych z po³o¿enia blisko grani-cy polsko-niemieckiej. W trakcie nauki ucznio-wie uczestnicz¹ w wydarzeniach kulturalnych wNiemczech � niemal¿e tradycj¹ szko³y jest to, zeco roku jesieni¹ uczniowie ucz¹cy siê jêzyka nie-mieckiego je¿d¿¹ do teatru w Schwedt na przed-stawienia przygotowywane przy wspó³pracy zaktorami z Polski. Ponadto uczniowie bior¹ udzia³w licznych wycieczkach krajoznawczych do Nie-miec, które sprzyjaj¹ wykorzystywaniu i rozwi-janiu zdobytych ju¿ umiejêtno�ci jêzykowych wkonkretnych sytuacjach komunikacyjnych.Uczniowie uzdolnieni zdobywaj¹ tym samymjeszcze wiêksz¹ motywacje do nauki jêzyka.

Praca z uczniami uzdolnionymi jêzykowo odby-wa siê równie¿ na zajêciach pozalekcyjnych. Wszkole dzia³aj¹ ko³a jêzyka niemieckiego prawiena wszystkich poziomach nauczania. Na zajêciachnauczyciele pracuj¹ z uczniami wykazuj¹cymi zdol-

Szko³a Podstawowa Nr 37

Dziecizdolne jêzykowo

9no�ci jêzykowe w oparciu o swoje autorskie pro-gramy. Celem tych zajêæ jest oczywi�cie rozwija-nie uzdolnieñ jêzykowych dzieci, ale równie¿ mo-tywowanie uczniów do samodzielnej pracy i przy-gotowywanie ich do udzia³u w konkursach jêzy-kowych. Dzieci zdolne maj¹ równie¿ szansê roz-wijania swojej kreatywno�ci poprzez udzia³ wprzedstawieniach w jêzyku niemieckim. W klasachI-III dzia³a ko³o teatralne w jêzyku niemieckim.Podczas tych zajêæ dzieci pod opieka nauczycielaprzygotowuj¹ przedstawienia, najczê�ciej insce-nizacje znanych bajek lub ba�ni, które prezentuj¹zarówno uczniom innych klas jak i rodzicom. Wklasach starszych zabawa w teatr cieszy siê rów-nie wielkim zainteresowaniem, przy czym ucznio-wie wykazuj¹ siê wiêksz¹ kreatywno�ci¹ i samo-dzielno�ci¹ w dzia³aniu � pod opiek¹ nauczycielawprowadzaj¹ zmiany do scenariusza, mog¹ roz-budowywaæ swoje role, wspó³tworz¹ scenogra-fiê, proponuj¹ piosenki w jêzyku niemieckim, któ-re mog¹ uatrakcyjniæ przedstawienie. Praca natakich zajêciach jest szans¹ dla uczniów zdolnychna podejmowanie twórczych dzia³añ, co z koleisprawia dzieciom du¿¹ rado�æ i satysfakcjê, mo-tywuj¹c je jednocze�nie do nauki jêzyka.

W naszej szkole realizowany jest równie¿ indy-widualny program dla ucznia uzdolnionego jêzy-kowo pt. �Deutsch ist so einfach�. Adresatemprogramu jest uczeñ klasy pi¹tej, laureat ogólno-polskich konkursów z jêzyka niemieckiego, wy-kazuj¹cy zdolno�ci jêzykowe, które zosta³y po-twierdzone badaniami przeprowadzonymi przezporadniê psychologiczno-pedagogiczn¹. Nad-rzêdnym celem programu jest umo¿liwienie dziec-ku rozwoju jego umiejêtno�ci na poziomie w³a�ci-wym dla jego zdolno�ci oraz wykorzystanie po-tencja³u lingwistycznego ch³opca. Indywidualnapraca z uczniem daje nauczycielowi mo¿liwo�ædostosowywania metod i form pracy do potrzeb icech ucznia. Na zajêciach rozwijane s¹ wszystkiekompetencje jêzykowe, ale najwiêkszy nacisk zo-sta³ po³o¿ny na umiejêtno�æ mówienia, swobod-nego wypowiadania siê w jêzyku niemieckim. Po-nadto w trakcie zajêæ uczeñ bardzo wzbogacaswoje s³ownictwo, poznaje nowe struktury gra-matyczne, pracuje w oparciu o autentyczne tek-sty. Du¿e znaczenie ma równie¿ fakt, ¿e ch³opiec�uczy siê, jak siê uczyæ jêzyka�, by móc samo-dzielnie rozwijaæ swoje umiejêtno�ci.

Kolejne mo¿liwo�ci i szanse dla ucznia uzdol-nionego jêzykowo stwarza wspó³praca z Insty-tutem Filologii Germañskiej Uniwersytetu Szcze-ciñskiego. Jesieni¹ 2012 roku dosz³o do podpi-

sania porozumienia o wspó³pracy, zgodnie z któ-rym Instytut Filologii germañskiej sprawuje pa-tronat nad uczniami naszej szko³y. Celem wspó³-pracy jest zapewnienie uczniom jak najwiêcejmo¿liwo�ci kontaktu z jêzykiem niemieckim, mo-tywowanie ich do nauki i kszta³towanie w nichpostawy otwarto�ci. W ramach zawartego poro-zumienia dzieci goszcz¹ w Instytucie FilologiiGermañskiej i bior¹ udzia³ w zajêciach przygoto-wanych przez studentów i pracowników. Kilka-krotnie uczestniczy³y tak¿e w spotkaniach wCzytelni Niemieckiej Ksi¹¿nicy Pomorskiej, pod-czas których uczy³y siê jêzyka niemieckiego po-przez zabawê, wykonywa³y ozdoby choinkowe i�piewa³y niemieckie kolêdy, spotka³y siê z ak-tork¹ jednego z berliñskich teatrów dla dzieci, atak¿e poznawa³y twórczo�æ Braci Grimm.

Studenci IFG przygotowali równie¿ zajêcia,które przybli¿a³y uczniom niemieck¹ literaturê dladzieci. Uczniowie mieli mo¿liwo�æ obejrzenia ksi¹-¿eczek i czasopism dla m³odszych czytelników,zostali równie¿ poinformowani o mo¿liwo�ci za-pisania siê z pomoc¹ rodziców do wypo¿yczalnii czytelni niemieckiej.

Studenci IFG s¹ równie¿ go�æmi naszej szko³y.Na jednym ze spotkañ zaprezentowali dzieciomprzedstawienie w jêzyku niemieckim pt. �DasRotkäppchen und seine Freunde�, ostatnio za�przybyli do naszej szko³y, by wprowadziæ dzieciw atmosferê �wi¹t i wspólnie �piewaæ kolêdy wjêzyku niemieckim.

Ka¿de dzia³anie podejmowane w naszej szkole,mog¹ce uatrakcyjniæ lekcje jêzyka niemieckiego,np. spotkania z go�æmi z Niemiec lub ze studenta-mi IFG, udzia³ w szkolnych imprezach, które pro-muj¹ naukê jêzyków obcych np. w Dniach Jêzy-ków Obcych, a tak¿e w konkursach, quizach iprzedstawieniach, jak równie¿ realizacja progra-mów autorskich, praca z uczniami podczas zajêæpozalekcyjnych oraz indywidualna praca z dzieæ-mi, sprzyjaj¹ rozwijaniu zdolno�ci jêzykowychuczniów. Efektami pracy z tymi dzieæmi s¹ ichwspania³e osi¹gniecia w konkursach ogólnopol-skich i miêdzyszkolnych, równie¿ o charakterzeartystycznym (recytowanie poezji w jêzyku nie-mieckim, konkurs piosenki w jêzyku niemieckim) ,dotychczasowe wysokie wyniki w testach kom-petencji z jêzyka niemieckiego, a tak¿e fakt, ze ab-solwenci naszej szko³y z powodzeniem kontynu-uj¹ naukê jêzyka niemieckiego w klasach dwujê-zycznych lub z rozszerzonym jêzykiem niemiec-kim na kolejnych etapach edukacyjnych.

Beata Zajdeka� Szko³a Podstawowa Nr 37 w Szczecinie

10

Racjonalne ¿ywienie w sposób zasadniczy wp³y-wa na funkcjonowanie organizmu, zw³aszcza w okre-sie jego intensywnego rozwoju � wiek dzieciêcy iokres dojrzewania. Jako�æ i ilo�æ dostarczanych pro-duktów pokarmowych musi byæ dostosowana dowieku, p³ci, budowy cia³a, trybu ¿ycia, w³a�ciwo�cipsychofizycznych i fizjologicznych oraz odpowied-nio komponowana w posi³ki i racjonalnie rozk³ada-na w ci¹gu ca³ego dnia.

W wieku szkolnym wystêpuj¹ zwiêkszone potrze-by ¿ywieniowe ze wzglêdu na:

� intensywny wzrost;� du¿¹ aktywno�æ fizyczn¹;� wymagan¹ aktywno�æ i sprawno�æ umys³ow¹.

Rozwijaj¹cemu siê organizmowi trzeba koniecz-nie dostarczyæ wszystkich niezbêdnych sk³adnikówpo¿ywienia (bia³ko, t³uszcze, wêglowodany, wita-miny, sk³adniki mineralne) oraz zadbaæ o w³a�ciwyrozk³ad i liczbê posi³ków w ci¹gu dnia.

�B³êkitne kulinaria� powsta³y z my�l¹ o dzie-ciach z klas II i III SP, które lubi¹ gotowaæ, chêtnierobi¹ sa³atki, surówki i pyszne desery. Ale tak¿e dlatych , którzy chcieli nauczyæ siê jak to robiæ lubpog³êbiæ swoj¹ wiedzê i do�wiadczenie kulinarne.

G³ównym celem kó³ka jest zainteresowanieuczniów kulinariami jako umiejêtno�ci po¿ytecznej,wykorzystywanej w ¿yciu codziennym. Jak równie¿jako formy spêdzania czasu wolnego, mog¹cej roz-win¹æ siê w interesuj¹ce hobby.

Pomys³ stworzenia takich zajêæ i w³¹czenia ich wofertê popo³udniow¹ w naszej szkole zrodzi³ siê dwalata temu. Jestem absolwentk¹ technikum gastro-nomicznego, kulinaria s¹ tak¿e moj¹ pasj¹. Prowa-dzenie tego ko³a nie by³oby mo¿liwe, gdyby nie przy-chylno�æ dyrekcji szko³y, za co serdecznie dziêkujê!

Szko³a Podstawowa Nr 55

�B³êkitne kulinarnia�czyli utalentowani

kulinarnie

11

Od pocz¹tku zainteresowanie zajêciami by³o du¿e.A jeszcze wiêksze zaanga¿owanie uczniów w pracêi ich rodziców w przygotowywanie niezbêdnych pro-duktów. Dzieci chêtnie przyrz¹dzaj¹ potrawy, ucz¹siê jak prawid³owo obieraæ, kroiæ, mieszaæ, ³¹czyæ,przyprawiaæ�. tworz¹ ró¿norodne sa³atki z warzywi owoców, surówki, wymy�lne kanapki, warzywanadziewane, pyszne desery i wiele innych smacz-nych potraw. Poznaj¹ zasady nakrywania do sto³u,zaznajamiaj¹ siê z najnowsz¹ piramid¹ zdrowia, z za-sadami prawid³owego ¿ywienia i nabywaj¹ umiejêt-no�æ w³a�ciwego komponowania posi³ków.

Ogromnym sukcesem dzieci uczêszczaj¹cych na�B³êkitne Kulinaria� jest nie tylko nabywanieumiejêtno�ci przygotowywania ró¿nych potraw, aleprze³amanie siê i spróbowanie czego�, co wcze�niejwydawa³o siê nie do zjedzenia. Próbowanie ró¿nychwarzyw, owoców, dodatków czy nawet przypraw -jest dla tych dzieci du¿ym wyzwaniem!

Szczerze zachêcam do stworzenia w innych szko-³ach takich zajêæ. Warto daæ dzieciom tê mo¿li-wo�æ. Rodzice czêsto s¹ zapracowani, zabiegani inie zawsze maj¹ czas na nauczenie dzieci tych pod-stawowych umiejêtno�ci, o których pisa³am wy¿ej.Zajêcia te rozwijaj¹ tak¿e samodzielno�æ u dzieci,daj¹ poczucie sukcesu i mo¿liwo�æ przygotowaniaczego� smacznego najbli¿szym.

Sylwia Ma³oszuk� nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej

w Szkole Podstawowej Nr 55

12

�POWIEDZ MI, A ZAPOMNÊ, POKA¯ MI,A ZAPAMIÊTAM, POZWÓL MI ZROBIÆ,A ZROZUMIEM� Konfucjusz

W klasach pocz¹tkowych nauczyciel kszta³tuje udzieci podstawowe pojêcia matematyczne, np. do-dawanie, odejmowanie, mno¿enie, dzielenie i inne.Podczas zajêæ uczniowie wdra¿ani s¹ do rzetelnej iuczciwej nauki, w³asnej pracy oraz wspó³dzia³aniaw zespole. Wyrabia siê u nich umiejêtno�æ koncen-tracji, wytrwa³o�ci w pokonywaniu trudno�ci i prze-szkód oraz staranno�ci. Tre�ci matematyczne naetapie wczesnoszkolnym s¹ jednak czêsto do�æ trud-ne i abstrakcyjne dla dziecka, dlatego te¿ nale¿ydobieraæ i stosowaæ takie metody i sposoby pracyna zajêciach, które uczyni¹ matematykê w oczachucznia ³atwiejsz¹, ciekawsz¹ i atrakcyjniejsz¹. Sprzy-jaj¹ temu najró¿niejsze rozrywki umys³owe, gry i za-bawy oraz nieschematyczny sposób nauczania. Ma-tematyka jest dziedzin¹, któr¹ doskonale mo¿na itrzeba ³¹czyæ z ¿yciem codziennym.

Dzieci bardzo czêsto wykazuj¹ zdolno�ci mate-matyczne, które warto rozwijaæ. Program �B³êkitnySupermatematyk� powsta³ w³a�nie z my�l¹ o ta-kich dzieciach, aby z przyjemno�ci¹ odkrywa³y tê

dziedzinê wiedzy, która mo¿e byæ bardzo ciekawa iwcale nie musi byæ nudna.

Program jest zgodny z Podstaw¹ Programow¹Kszta³cenia Ogólnego oraz z Priorytetami wyzna-czonym przez Prezydenta Miasta Szczecin. Powsta³w ramach realizacji przez miasto Szczecin progra-mów projako�ciowych.

To ogromnie wa¿ne, ¿e dostrzega siê potrzebê roz-wijania zdolno�ci matematycznych u najm³odszych.

Dzieci posiadaj¹ naturalny g³ód wiedzy , ci¹gle s¹ciekawe �wiata. Ich próby zaspakajania ciekawo�cis¹ nieskoñczone. Je�li ciekawo�æ uznaæ za podsta-wê uczenia siê, nale¿a³oby by przyznaæ, ¿e koniecz-ne jest sta³e podsycanie tej¿e ciekawo�ci. To w³a-�nie doros³y jest odpowiedzialny za przygotowaniegruntu podatnego na zdobywanie wiedzy przez dzie-ci. Zdolno�æ poznania rozkwita wtedy, kiedy potrafisiê stworzyæ prawdziwie otwart¹, przyjazn¹, woln¹od krytyki atmosferê, która sprzyja uczeniu siê.

Szko³a Podstawowa Nr 55

B³êkitnySupermatematyk

13

�B³êkitny Supermatematyk� to zajêcia przeznaczone dla uczniówklas I i II w Szkole Podstawowej Nr 55. Prowadzone s¹ w salach zdostêpem do komputera i internetu, rzutnika, tablicy multimedialnejoraz ró¿norodnych pomocy dydaktycznych. Zajêciami objêtych jest29 dzieci: 14 z klas II i 15 z klas I.

Cele ogólne, które realizowane s¹ podczas zajêæ to ukazaniedzieciom sposobu na m¹dre i twórcze wykorzystanie czasu wol-nego, rozbudzanie i rozwijanie ich ciekawo�ci i zainteresowañ ma-tematycznych, rozwijanie uzdolnieñ, zachêcanie do przejawianiainicjatywy i realizowania w³asnych pomys³ów, rozwijanie umie-jêtno�ci poszukiwania ró¿nych, nietypowych rozwi¹zañ, kszta³-towanie giêtko�ci i oryginalno�ci my�lenia, uczenie uwa¿negoanalizowania tre�ci zadania i niekonwencjonalnego sposobu,wdra¿anie do rozwi¹zywania ró¿nych problemów praktycznych,kszta³towanie zasad dobrej organizacji pracy, dyscypliny my�le-nia, staranno�ci, krytycyzmu, sta³ego korygowania b³êdów, uzna-wania racji popartych poprawnym rozumowaniem oraz tolerancjiwobec innych.

Nale¿y mieæ nadziejê, ¿e wiedza, a przede wszystkim umiejêtno-�ci, jakie nabêd¹ uczniowie podczas tych zajêæ pozwoli im dalejrozwijaæ swoje uzdolnienia matematyczne. Uwa¿am, ¿e takie zajê-cia dodatkowe organizowane w szkole, s¹ w dzisiejszych czasachdoskona³¹ alternatyw¹ dla spêdzania czasu w domu przy kompu-terze, tablecie czy telewizji.

Sylwia Ma³oszuk� nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej

w Szkole Podstawowej Nr 55

14

Ka¿dy uczeñ jest kim� wyj¹tkowym. Szko³a jestmiejscem, w którym zdolno�ci dziecka maj¹ du¿¹szansê zostaæ zauwa¿one i rozwijane. Stanie siê towówczas, gdy uczeñ bêdzie mia³ stworzone warun-ki do ich ujawnienia oraz gdy wokó³ niego znajd¹siê czujne osoby, potrafi¹ce dostrzec potencja³. Na-uczyciel, zdaniem Krzysztofa Szmidta, �powinien do-starczaæ uczniom coraz to nowszych i ró¿norod-nych wyzwañ poznawczych, artystycznych, twór-czych, mog¹cych siê staæ lustrem, w którym zdol-ne potencjalnie dziecko ujrzy swoj¹ now¹ spraw-no�æ, bieg³o�æ lub choæby predyspozycje do aktyw-no�ci na wysokim poziomie jako�ciowym�(Szmidt2007). Rolê nauczyciela mo¿na porównaæ do roliod�wiernego, jak okre�la to Kurt Lewin (Lewin 1951).Nauczyciel jako gatekeeper otwiera drzwi na �wiatwarto�ci. Jak mentor prowadzi uczniów ¿eby uwie-rzyli, ¿e co� co wydawa³o siê niemo¿liwe, staje siêmo¿liwym do osi¹gniêcia.

Podstawowym problemem w rozwijaniu zdolno�cii twórczo�ci jest zmiana postawy i stylu pracy na-uczyciela oraz rodzica. Nauczyciel i rodzic musz¹siê zgodziæ na zmianê tradycyjnie pe³nionej w szko-le i domu roli: z posiadacza i dostarczyciela m¹dro-�ci staj¹ siê poszukiwaczem problemów, trenerem,widzem, a czasem nawet agentem wydawniczym pracswoich uczniów lub dziecka (Szmidt 2007).

Szko³a Odkrywców TalentówAnimowanie interesuj¹cych sytuacji dydaktycz-

nych, ci¹g³e poszukiwanie, doskonalenie swoichkompetencji, zdobywanie nowych umiejêtno�ci jestto wa¿n¹ czê�æ naszego zawodu.

Szko³a Podstawowa Nr 74 w Szczecinie podejmujewyzwania w aspekcie pracy z uczniem zdolnym. JakoSzko³a Odkrywców Talentów dok³ada starañ aby za-

uwa¿yæ i rozwin¹æ zdolno�ci i talenty. W szkole wy-dawane s¹ dwie gazety: Bukowe Nowinki i SuperBuda, realizowane s¹ projekty i innowacje. Co rokuodbywa siê m.in. Festiwal Nauki, obchodzony jestTydzieñ Matematyki, Dni Jêzyków Obcych, Przegl¹dMa³ych Form Scenicznych, liczne zawody sportowe.W³a�nie innowacyjno�æ pomaga w przezwyciê¿eniustereotypów, nawyków i rozbudzeniu motywacji.

Erasums otwiera umys³yNauczyciele tej szko³y podjêli wyzwanie doskona-

lenia zawodowego za granic¹, czyli w ZjednoczonymKrólestwie i Niemczech. S¹ w trakcie realizacji projek-tu w ramach programu Erasmus+ pod has³em �Nadrodze do doskona³o�ci�. Projekt obejmuje kursyjêzykowe, metodyczne, wizyty studyjne w szko³achoraz kursy obserwacyjno - jêzykowe, w czasie któ-rych nauczyciele przez tydzieñ obserwowali pracê wjednej z brytyjskich szkó³. Zaowocowa³o to wprowa-dzeniem nowych form i metod pracy, m.in. CLIL.

Wraz z kole¿ank¹ Lucyn¹ Rogoz¹ uczestniczy³y-�my w kursie skierowanym dla nauczycieli szkó³podstawowych, pragn¹cych poznaæ innowacyjn¹ideê CLIL, czyli Content and Language IntegratedLearning (CLIL). Kurs odbywa³ siê w Cambridge iby³ prowadzony przez wybitnych nauczycieli, ta-kich jak Jim Scrivener, Chaz Pugliese.

W miêdzynarodowej klasie uczyli�my siê jak sta-wiaæ mierzalne i realne cele, dobieraæ materia³y,projektowaæ inspiruj¹ce sytuacje edukacyjne.

Kluczow¹ cech¹ metody CLIL, jest jednoczesnewprowadzanie wiedzy przedmiotowej oraz rozwija-nie kompetencji w zakresie jêzyka obcego. Lekcjeintegruj¹ce naukê jêzyka i przedmiotu maj¹ zawszedwa cele � jeden zwi¹zany z zagadnieniami z danejdziedziny, a drugi z kompetencjami jêzykowymi.

Fuzja matematykii jêzyka angielskiego

Owocem kursu w Cambridge, czyli spotkania z CLILjest innowacja �Projekty w nauczaniu jêzyka angiel-

Szko³a Podstawowa Nr 74

Otworzyæ drzwina �wiat

15skiego i matematyki� stworzona i prowadzona przezemnie � Jolantê Jaroszewsk¹ oraz nauczyciela mate-matyki, Ryszarda Markowicza. Odbiorcami s¹ ucznio-wie klasy 4, którzy wykazuj¹ potencja³ i zaintereso-wanie w zakresie tych dwóch przedmiotów.

Program ma za zadanie stworzenie warunków dokomunikacji jêzykowej i wspó³pracy pomiêdzyuczniami, przy za³o¿eniu, ¿e to uczeñ jest aktywnymbadaczem odkrywaj¹cym �rodowisko poprzez ró¿-norodne do�wiadczenia, a nie biernym odbiorc¹bod�ców pochodz¹cych z zewn¹trz.

Uczniowie na zajêciach z innowacji pog³êbiaj¹umiejêtno�ci komunikacyjne z jêzyka angielskiego ikonstruuj¹ sw¹ wiedzê o otaczaj¹cym �wiecie, po-znaj¹ podstawow¹ terminologiê zwi¹zan¹ z mate-matyk¹, czytaj¹ proste teksty naukowe oraz reali-zuj¹ interdyscyplinarne projekty z roboczym jêzy-kiem angielskim, czyli:

� projekty badawcze-eksploruj¹ce pewien wyci-nek rzeczywisto�ci,

� medialno-artystyczne-bazuj¹ce na tworzeniu tek-stów, filmów, przedstawieñ,

� projekty miêdzynarodowe z wykorzystaniem plat-formy eTwinning.

Jako przyk³ad niech s³u¿y projekt SPACE.

Etap IPodanie celów projektu.Universe. How far? How long?Aktywizacja posiadanej wiedzy. Wy�wietlenie na

tablicy interaktywnej intryguj¹cych pytañ na tematKosmosu. Prawda czy fa³sz. Uczniowie naradzali siêw parach, podnosili kartki True/ False. Uczniowiemieli okazjê znale�æ odpowiedzi na pytania w dal-szych czê�ciach lekcji.

Nauka s³ownictwa z wykorzystaniem platformyQuizlet. Æwiczenia utrwalaj¹ce s³ownictwo.

Czytanie w parach informacji na temat Wszech-�wiata. Teksty zawiera³yró¿ne luki, które nale¿a³ouzupe³niæ wspó³pracuj¹c zpartnerem.

Konsolidacja wiedzy.Quiz online Kahoot! jakosprawdzenie i utrwaleniewiadomo�ci.

Etap IIAll about planetsPraca metod¹ odwróconej

lekcji. Polecenie uczniomwykonania zadañ w domu.Zebranie wiadomo�ci napodstawienie wskazanych

materia³ów-filmów na temat wielko�ci planet i ich od-leg³o�ci od S³oñca. Nauka piosenki o planetach.

�ród³a: film Star Size Comparison HDhttps: / /www.youtube.com/watch?v=HE-

heh1BH34QW klasie uporz¹dkowanie wiedzy uczniów, wery-

fikacja wiedzy i wykorzystanie jej w æwiczeniachpraktycznych - przedstawianie odleg³o�ci planet ods³oñca na osi wspó³rzêdnych.

The Changing MoonNauka s³ownictwa zwi¹zanego z ksiê¿ycami oraz

z fazami ksiê¿yca. Obejrzenie i omówienie prezenta-cji The Changing Moon.

Wykonanie do�wiadczenia z wykorzystaniem mo-delu ksiê¿yca i latarki.

Uk³adanie faz ksiê¿yca z ciastek Oreo. (�ród³o po-mys³u www.nasaplace.com ).

Etap IIIMission MarsZdobycie sprawno�ci Mars Explorer. Uczniowie

otrzymali propozycjê wziêcia udzia³uw przygodzie pod tytu³em Mission Mars.Wykonali zadania ujête w czterech grupach. Ka¿-

dej grupie odpowiada³a jedna litera.1. M � Moon habitat. Budowanie stacji badaw-

czej na ksiê¿ycu.2. A � Astronaut's suit. Projektowanie kosmiczne-

go stroju.3. R � Recomendation. Pisanie emaila do �dyrek-

tora NASA� zawieraj¹cego pro�bê o przyjêcie namisjê oraz rekomendacjê w³asnej osoby.

4. S � Solar System Specialist. Wykonanie quizuonline na platformie quizizz.com sprawdzaj¹cego ipodsumowuj¹cego wiedzê oraz napisanie testu zes³ownictwa.

Ad 1. Uczniowie wcielali siê w role astronautów iw grupach, pod okiem matematyka Ryszarda Mar-

16

kowicza, budowali dla siebie dom na Ksiê¿ycu z wy-korzystaniem papieru, ta�my klej¹cej, zszywacza.Mieli za zadanie przygotowaæ 37 papierowych, cia-sno zwiniêtych rulonów, z³¹czyæ je w trójk¹ty a po-tem po³¹czyæ wszystko w budowle z logo NASA.

Wykonane figury bêd¹ s³u¿yæ do obliczania m.in.pola powierzchni.

Ad 2. Uczniowie zapoznali siê ze s³ownictwem doty-cz¹cym tematu, obejrzeli film o czê�ciach sk³adowychi funkcjach stroju astronauty, indywidualnie projekto-wali strój, podpisywali jego elementy w jêzyku angiel-skim oraz prezentowali prace pozosta³ym uczniom.

Ad 3. Nastêpne zadanie dotyczy³o pisania aplika-cji do �dyrektora NASA, Charlie Boldena�. Ucznio-wie zgromadzili s³ownictwo i zwroty przydatne dopisania emaila. Nastêpnie pod opiek¹ nauczycielaredagowali rekomendacjê w³asnej osoby z pro�b¹do dyrektora o zgodê na udzia³ w przygodzie.

Przyk³ad:Dear Mr. Bolden,I am writing to you, because I would like to take

part in Mission Mars. My name is Simon.I am 11 years old. I attend Primary School 74 in

Szczecin.I feel I am a suitable candidate for this job, be-

cause I am hard -working, cooperative, and cre-ative. I am good at team working and computerscience. I can solve problems. I can speak Polishand English. I know karate.

I look forward to hearing from you.Yours sincerely

Simon D.W rolê dyrektora NASA wcieli³ siê nauczyciel ma-

tematyki, który odbiera³ maile i odpisywa³ na nie.Ad 4. Uczniowie otrzymali kod do wykonania

pracy domowej na platformie www.quizizz.com.Mieli 24 godziny na wykonanie zadania. Mogli wie-lokrotnie odpowiadaæ na pytania i poprawiæ swojewyniki. Nauczyciele mieli wgl¹d do raportówuczestników i widzieli, kto wykona³ zadanie i jakie

zrobi³ postêpy. Ostatnim zadaniem by³ test ze s³ow-nictwa. Uczniowie mogli æwiczyæ wykorzystuj¹cs³ówka zgromadzone na www.quizlet.com.

Po zaliczeniu wszystkich zadañ zgromadzonychna karcie, uczniowie otrzymali certyfikaty z podpi-sem �dyrektora� NASA oraz pakunek z niespo-dziank¹ na podró¿ miêdzyplanetarn¹.

Jako podsumowanie uczniowie u¿ywaj¹c techniki�Kosz i walizka� wypowiedzieli siê co zabior¹ ze sob¹,co by³o ich zdaniem niepotrzebne i czego im zabrak³o.

Najpopularniejsz¹ aktywno�ci¹ okaza³o siê budo-wanie domu na Ksiê¿ycu oraz quizy. Uczniom po-doba³o siê równie¿ projektowanie stroju. Najmniejentuzjazmu wzbudzi³ test i pisanie emaila. Dzieciwskaza³y równie¿, ¿e chcia³yby zaprojektowaæw³asn¹ planetê, zbudowaæ statek kosmiczny i jesz-cze rozszerzyæ wiedzê z tego zakresu.

Na zakoñczenie otrzyma³y dyplomy uczestnictwa wMisji Mars i drobny prezent zawiniêty w srebrny papierz komentarzem: U¿yj w razie awarii. (By³ to batonik Mars).

Nasi uczniowie. �wiat stoi przed nimi otworem:fascynuj¹cy i wymagaj¹cy. Przygotowanie ich dofunkcjonowania w rzeczywisto�ci, któr¹ mo¿na po-równaæ do równania z wieloma niewiadomymi, jestprawdziwym wyzwaniem dla edukacji. Wszyscyznamy powiedzenie "dla chc¹cego nic trudnego",ale ma³o kto wie, ¿e autorem powiedzenia jest Erazmz Rotterdamu, patron programu Erasmus+.

Jolanta Jaroszewska� Szko³a Podstawowa Nr 74 w Szczecinie

Bibliografia:Szmidt Krzysztof. 2007. Pedagogika twórczo�ci.

Gdañsk: GWP.Shoemaker, Pamela J., and Tim P. Vos. 2009. Gate-

keeping Theory. New York: Routledge.Lewin, Kurt. 1951. Field Theory in Social Scien-

ce: Selected Theoretical Papers. Ed. Dorwin Car-twright. New York: Harper.

Poni¿ej fragment quizu Kahoot!

17

133 I miejsc, 111 II miejsc, 69 III miejsc oraz75 wyró¿nieñ. Na podium 313 razy. To podsu-mowanie zrobione z okazji 15-lecia Pracowni Gim-nastyczno � Tanecznej z Pa³acu M³odzie¿y. Wczerwcu 2016 r. w Teatrze Lalek Pleciuga m³odetancerki pod opiek¹ artystyczn¹ p. Doroty Lind-ner - Baran �wiêtowa³y swój jubileusz, prezen-tuj¹c siê na scenie w widowisku tanecznym.

Dziewczêta zwi¹zane z pracowni¹ od wielu latgodz¹ naukê w szkole z zajêciami w Pa³acu i wy-jazdami. Bycie uczestnikiem takich zajêæ to nietylko taniec, ruch i æwiczenia fizyczne. To rów-nie¿ wyrabianie odpowiedzialno�ci, silnej woli ikonsekwencji w d¹¿eniu do celu. Czêsto to spraw-dzian dla ca³ej rodziny, która wspiera te dzia³ania.

M³ode tancerki, podczas zajêæ rozwijaj¹ swoj¹ pa-sjê, jak¹ jest taniec i gimnastyka artystyczna, ale ka¿-dego roku bior¹ równie¿ udzia³ w konkursach, wystê-puj¹ podczas koncertów, pokazów, benefisów w krajui za granic¹. Ka¿de z tych wydarzeñ to dla nich kolejnaprzygoda i nowe do�wiadczenie artystyczne.

Próbuj¹ równie¿ swoich si³ indywidualnie. Wewrze�niu ubieg³ego roku dwie uczestniczki pra-cowni wyst¹pi³y na scenie Filharmonii w Szcze-cinie podczas spektaklu �Bromba i muzyka�.By³y to Agnieszka Biderman (formacja Impuls)oraz Anastazja Baranowska (formacja Efekt Mini).

ZDOLNETANCERKI

Obserwuj¹c ich sukcesy, �mia³o mo¿na po-wiedzieæ, ¿e zdolni uczniowie to nie tylko ci,którzy pilnie ucz¹ siê w szkole. To równie¿ oso-by, które realizuj¹ swoje pasje poza szko³¹, przy-nosz¹c rado�æ i chlubê swoim nauczycielom inajbli¿szym.

Monika WilczyñskaFotoreporta¿ na str. 32

Pa³ac M³odzie¿y � PCE

18

Uczeñ zdolny i jêzyk francuski � jak¿e harmonij-nie wspó³brzmi¹ te dwa okre�lenia. Dlaczego jêzykfrancuski? Jestem romanistk¹ z wykszta³cenia i odrazu po studiach uda³o mi siê nauczaæ jêzyka fran-cuskiego w szkole a¿ po dzieñ dzisiejszy. Ale wróæ-my do sedna sprawy. Dlaczego wspominam o har-monii? Odpowied� wydaje siê prosta: jêzyk francu-ski od zawsze kojarzy siê z jêzykiem �elity�, elegan-cji i szyku. Z kolei uczeñ zdolny, czyli uczeñ nie -zwyczajny, wyró¿niaj¹cy siê spo�ród innych dodat-kowymi, �ponadprogramowymi� zdolno�ciami.O francuskiej harmonii zatem ze zdolnym uczniemmo¿na mówiæ, o czym mowa bêdzie poni¿ej.

Przygotowuj¹c siê do pracy z uczniem zdolnym,nauczyciel nie ma lekko. Po bardzo dok³adnymrekonesansie definicji ucznia zdolnego, u�wiado-mi³am sobie, ¿e bêdê pracowa³a z bardzo wyma-gaj¹cym �klientem�, albowiem ucznia zdolnegocechuje m.in. chêæ poznawania nowych zjawisk isytuacji, samodzielne wynajdowanie problemów,szukaj¹c przy tym niekonwencjonalnych sposo-bów ich rozwi¹zywania! Uczeñ zdolny stawia wie-le pytañ oraz domaga siê udowodnienia wszel-kich twierdzeñ! Ba! Mamy do czynienia wiêc zosob¹ wymagaj¹c¹ i pe³n¹ oczekiwañ, którym japowinnam sprostaæ. Na szczê�cie, nasz �klient�nie jest taki straszny, gdy¿ ustalaj¹c kolejne ce-chy ucznia zdolnego, dowiadujê siê, ¿e dysponu-je on bogatym s³ownictwem, dobrze radzi sobie zpokonywaniem trudno�ci, ma dobr¹ pamiêæ, prze-jawia najwy¿sz¹ aktywno�æ twórcz¹ w chwili prze-rabiania nowych partii materia³u, ale najwa¿niej-sze, ¿e ma wielk¹ motywacjê do nauki!

Wyposa¿ona w ca³y wachlarz powy¿szych in-formacji, kiedy kilkana�cie lat temu zaczê³am pra-cê jako nauczycielka jêzyka francuskiego, kiero-wa³am siê w pracy z uczniem zdolnym g³ównieformami ogólnie proponowanymi w ró¿nych m¹-drych pomocach dydaktycznych. My�lê tutaj oposy³aniu uczniów na olimpiady, przydzielaniuró¿nych funkcji podczas lekcji, jak np. �asysten-ta� (np. tzw. �moja prawa rêka�). Bardzo czêstoposy³a³am zdolnego ucznia z misj¹ "korepetyto-ra" dla uczniów z trudno�ciami czy zaleg³o�ciami,a tak¿e jako osobê uk³adaj¹c¹ dodatkowe zada-nia czy wymy�laj¹c¹ zabawy i gry, których celemby³o urozmaicenie lekcji. Uczeñ zdolny wspó³or-ganizowa³ ze mn¹ corocznie w marcu Dzieñ Fran-kofonii, by³ zawsze prowadz¹cym tak¹ imprezê iczuwaj¹cym nad jej prawid³owym przebiegiem.Zdolny uczeñ bra³ udzia³ w projektach traktuj¹-cych o kulturze i tradycjach Francji. Szczerze mó-wi¹c, to wszystko robiê w chwili obecnej, jednak-¿e bior¹c pod uwagê specyfikê przedmiotu jêzy-ka, jakiego nauczam, w pewnym momencie rze-czywisto�æ szkolna pokaza³a, ¿e muszê �wyj�æ� zuczniem zdolnym dalej, poza mury szkolne i przy-bli¿yæ go do dalszej, innej rzeczywisto�ci francu-skiej, ale jednak¿e francuskiej.

Zauwa¿y³am, ¿e uczeñ zdolny bardzo potrze-buje autentycznego kontaktu z jêzykiem francu-skim i jego kultur¹. Na co dzieñ ów kontakt jestutrudniony ze wzglêdu na dominacjê jêzyka an-gielskiego. W zwi¹zku z tym postanowi³am pro-mowaæ i popularyzowaæ z ca³ych si³ jêzyk fran-cuski i kulturê Francji w Szczecinie. Nie by³o to³atwe, ale pomy�la³am o wspó³pracy z organiza-cjami profrancuskimi w naszym mie�cie. W tensposób zaczê³am wspó³pracê ze Stowarzysze-niem Alliance Française, anga¿uj¹c w jego przed-siêwziêciach �mojego ucznia zdolnego�. Chcia-³am tu zaznaczyæ, ¿e nie mam na celu promowa-nie samego w sobie Stowarzyszenia Alliance, ale

Gimnazjum Nr 7

�Uczeñ zdolny �po francusku�

19

podkre�liæ jego znacz¹c¹ rolê w pracy z uczniemzdolnym. Wracaj¹c zatem do my�li przewodniej�. Uczeñ zdolny, ja i Alliance Française � pro-szê uwierzyæ, harmonia dla ucha! Ale s¹ i fakty:udzia³ ucznia zdolnego w projekcjach francuskichfilmów, a nastêpnie w zwi¹zanych z nimi dysku-sjach, udzia³y w zajêciach otwartych, wspó³two-rzenie Dnia Jêzyków Obcych czy te¿ Dni Fran-kofonii, cykl spotkañ z osobami profrancuskimi,promuj¹cymi Francjê w Szczecinie, zaczê³y za-spaokajaæ mojemu uczniowi zdolnemu wiêkszo�æjego potrzeb. Jako przyk³ad mogê podaæ udzia³w tegorocznych Dniach Kultury Francji w listo-padzie br. Przedstawiciel Ambasady Francji opo-wiada³ o mo¿liwo�ci studiowania we Francji, owielu sprawdzonych ju¿ mo¿liwo�ciach odbywa-nia sta¿u w tym kraju, o stypendiach, a nawet onawi¹zaniu kontaktów internetowych z francu-skimi rówie�nikami. Po takiej prelekcji mój zdol-ny uczeñ nabra³ przys³owiowego wiatru w ¿agle� jego motywacja do nauki francuskiego wzro-s³a wielokrotnie. Nasz pomys³ konkursu na logoFrancji te¿ zosta³ ujêty w propozycjach Allian-ce, czego wynikiem by³y przepiêkne prace. Zuczniem zdolnym zaczêli�my popularyzowaækonkursy zwi¹zane z symbolami Francji, podczasktórych uczeñ samodzielnie odkrywa tajniki fran-cuskiej tradycji i historii. Gdy pytam ucznia zdol-nego, czy to nie za nudny i oklepany pod wzglê-dem tematycznym konkurs, ten zapewnia, ¿eposzukiwanie takich informacji jest dla niegoczyst¹ przyjemno�ci¹. Wspomnieæ tak¿e chcia-³abym o udziale ucznia zdolnego w zorganizo-wanych spotkaniach z osobami zwi¹zanymi zFrancj¹, jak np. ubieg³oroczne spotkanie z pa-nem Rafa³em Podraza, autorem biografii o Hele-nie Majdaniec, piosenkarce zwi¹zanej ze Szcze-cinem. To autorskie spotkanie zainspirowa³o

mojego zdolnego ucznia do pog³êbienia tematupiosenki francuskiej, a nawet do wykorzystaniapiosenki Heleny Majdaniec w przedstawieniufrancuskim �Ma³y Ksi¹¿ê�.

Trzymaj¹c siê zasady, ¿e mój francuski zdolnyuczeñ chce do�wiadczaæ Francji prawdziwej, od-bywam z nim corocznie jednodniow¹ wycieczkê poSzczecinie pokazuj¹c mu na przyk³adzie architek-tury oraz zabytków, ¿e nasze miasto to taki francu-ski Pary¿. Wspomnienia z tej wycieczki zostaj¹przedstawione przez mego zdolnego ucznia w po-staci pracy plastyczno-technicznej z mini s³ownicz-kiem polsko-francuskim.

Jak funkcjonuje i pracuje francuski zdolny uczeñ?Chodzi ze mn¹ na wystawy o francuskiej tematyce,�piewa ze mn¹ francuskie piosenki, ogl¹da francu-skie filmy, buduje Wie¿ê Eiffel'a z kartonów i przy-gotowuje francuskie potrawy. Innymi s³owy, zdol-ny uczeñ �. po francusku, próbuje zakorzeniæ fran-cuski �wiat na naszej polskiej, szczeciñskiej ziemi. Zpowodzeniem oczywi�cie.

Urszula S³ojkowska,� nauczycielka jêzyka francuskiego

w Gimnazjum Nr 7 w Szczecinie

20

Ro�nie zapotrzebowanie na wykwalifikowane ka-dry przemys³u spo¿ywczego Zak³ady cukiernicze zniepokojem spogl¹daj¹ w przysz³o�æ, nie widz¹cdobrej klasy specjalistów. Ma³e zainteresowaniezawodem wynika z tego, ¿e ma³o siê mówi o tej dzie-dzinie. Praktycznie nie ma programów telewizyjnychpokazuj¹cych piêkno tego zawodu.Poza tym niemamy du¿ej spo³ecznej wiedzy i �wiadomo�ci tego,czym jest wysoka jako�æ. Postêp technologiczny idu¿y popyt spowodowa³y produkcjê ciast metoda-mi przemys³owymi z gotowych mieszanek, które wzasadzie jednakowo smakuj¹. Z drugiej strony stop-niowo ro�nie zapotrzebowanie na wyroby produ-kowane tradycyjnymi metodami z naturalnych su-rowców. Marzê o tym, by za kilka lat zawód cukier-nika by³ szanowany i atrakcyjny. Oczywi�cie zalezyto od wielu czynników wp³ywaj¹cych na promocjêzawodu i wychowanie nowego pokolenia, które osi¹-gnie umiejêtno�ci na �wiatowym poziomie.

Przypominam moim uczniom,¿e praca cukiernika jesttwórcza dziêki niej mog¹ odkryæ w sobie nie tylko rze-mie�lnika, ale i artystê. Wybór tej �cie¿ki zawodowejpozwala im nie tylko na godne ¿ycie, ale równie¿ dajemo¿liwo�æ samorealizacji , osi¹ganie kolejnych suk-cesów, ci¹g³ego rozwoju. Cukiernictwo to naprawdêfascynuj¹cy zawód, w ramach którego funkcjonujewiele specjalizacji. Ka¿dy w zale¿no�ci od swoich pre-

dyspozycji i zdolno�ci mo¿e znale¿æ co� dla siebie.Ja-ko nauczyciel technologii cukierniczej i wychowawcastaram siê zaszczepiæ w uczniach ciekawo�æ i chêæzdobywania wiedzy. Szko³a daje podstawy do wyko-nywania zawodu. Stanowi dobr¹ bazê do poszerzaniawiedzy oraz zdobywania i doskonalenia umiejêtno�ci.Moja praca biegnie wielokierunkowo. Pracujê z uczniemzdolnym przygotowuj¹c do konkursów cukierniczychNa pocz¹tku tego roku szkolnego skupili�my siê naprzygotowaniu do eliminacji Mistrzostw Polski Szkó³Cukierniczych EXPO-SWEET 2017. Do eliminacji przy-stapi³o 50 szkó³, do fina³u zakwalifikowa³o siê 12. Fina³odbêdzie siê 01.03.2017 w Warszawie. W bie¿¹cymroku temat mistrzostw brzmi �Wis³a � rzeka wszyst-kich ziem polskim, rzeka naszych dziejów�. Aktualniedoskonalimy swoje umiejêtno�ci przygotowuj¹c siêdo fina³u konkursu �EXPO-SWEET�. Dodatkowo przy-gotowujemy siê do Eliminacji Okrêgowych Konkursuna Najlepszego Ucznia w Zawodzie Cukiernik.Spra-wujê równie¿ opiekê nad Ko³em M³odego Cukiernika,które bardzo prê¿nie dzia³a w naszej szkole.Uczestnicypodczas spotkañ rozwijaj¹ swoje pasje, poznaj¹ nowetechniki oraz nawi¹zuj¹ nowe przyja�nie.Cukiernik tonie tylko rzemie�lnik, artysta, ale równie¿ techno-log.Wa¿na jest praca na recepturach i mo¿liwo�æ prak-

tycznego spraw-dzania do czegoprowadz¹ zmia-ny w przepisach,za co odpowie-dzialny jest kaz-dy sk³adnik. Nazajêciach pozwa-lam im na b³êdy,gdy¿ dobrze wy-szkolony cukier-nik powinien zi-dentyfikowaæb³êdy w procesietechnologicz-nym i znale¿ærozwi¹zanie pro-

Zespó³ Szkó³ Nr 6 im. Miko³aja Reja

Cukiernictwoto rzemios³o,

które bywa sztuk¹

21

blemu W pierwszym semestrze skupili�my siê na na-uce dekoracji wyrobów ciastkarskich w stylu angiel-skim. Nasze prace uczestniczy³y w internetowym kon-kursie cukierniczym organizowanym przez AkademiêMistrza z Kruszwicy pod kierunkiem Pana Jacka Ziê-by. Du¿o naszych prac znalaz³o siê w �cis³ym finale, apraca Damiana Stêpnia z klasy Ic t¿ug zdoby³a nagro-dê publiczno�ci. Natomiast ZS6 im. M. Reja w Szczeci-nie zdoby³a wyró¿nienie w konkursie za zaanga¿owa-nie i wsparcie swoich uczniów. W grudniu 2016 r cz³on-kowie ko³a spotykali siê wiele razy, a dzia³ania ich skie-rowane by³y na pomoc potrzebuj¹cym. Uczniowie wy-korzystuj¹c posiadane umiejêtno�ci i zdolno�ci trady-cyjnymi metodami wypiekali pierniki, dekorowali arty-stycznie lukrem królewskim, a nastêpnie przeznaczylina �wi¹teczn¹ kwestê z której dochód przeznaczonona wsparcie dla najubo¿szych dzieci i ich rodzin. Akcjaodby³a siê w ramach charytatywnej inicjatywy �Iskier-ka rado�ci�. Podczas zajêæ Ko³a Mlodego Cukiernikaczêsto go�cimy specjalistów, którzy podczas warszta-tów dziel¹ siê swoj¹ wiedz¹. W styczniu 2017 r. mieli-�my zaszczyt go�ciæ Mistrza �wiata w CukiernictwiePana Mieczys³awa Chojnowskiego, który w bardzoprzystêpny sposób stara³ siê nam przekazaæ swoje umie-jêtno�ci, pokaza³ nam nowe trendy w �wiatowych de-koracjach , zmobilizowa³ i zachêci³ do jeszcze bardziejintensywnej pracy i nauki.

Moi uczniowie zdaj¹ sobie sprawê z tego, ¿e pra-ca cukiernika nie ma takiego blichtru jak praca ku-charza, a do tego jest wymagaj¹ca. Czêsto przebie-ga w nietypowych godzinach i nasilenie pracy te¿zale¿y od wielu czynników. Chc¹c odnie�æ sukcesw tym zawodzie, nale¿y nieustannie doskonaliæwarsztat, �ledziæ trendy i zdobywaæ nowe umiejêt-no�ci. Dla nas cukiernictwo to nie tylko praca, alesztuka i pasja. Swoj¹ prac¹ staramy siê przekonac otym innych. Wiem, ¿e ju¿ nied³ugo, to w³a�nie odnich bêdzie zale¿a³o czy cukiernictwo bêdzie siê roz-wijaæ. Czy zawód cukiernika stanie siê modny, przy-sz³o�ciowy i presti¿owy.

Danuta Sêkalska� nauczyciel technologii cukierniczej

Zadaniem nauczyciela ekonomii jest kszta³to-wanie nie tylko akademickich umiejêtno�ciuczniów, ale równie¿ towarzyszenie uczniowi wdrodze do poznania i rozwiniêcia w sobie cechcz³owieka przedsiêbiorczego, odwa¿nie siêgaj¹-cego po wszystko co oferuje mu �wiat biznesu.Niezwykle wa¿nym zadaniem jest równie¿ przy-gotowanie uczniów do odnalezienia siê na ryn-ku pracy, czy to w roli w³a�ciciela firmy, czy pra-cownika konkretnej struktury organizacyjnej.

Maj¹c na uwadze kszta³towanie postaw przed-siêbiorczych uczniów naszej szko³y, zwracamyuwagê, aby przy realizacji programu nauczania,istotne by³o powi¹zanie dzia³añ i pojawiaj¹cychsiê tre�ci wynikaj¹cych z podstawy programowej,z codziennym ¿yciem uczniów i ich najbli¿szymotoczeniem. Nauczyciel powinien pokazaæuczniom, i¿ zadania jakie wykonuj¹ na lekcji s¹osadzone w realiach ich ¿ycia ekonomicznego, alerównie¿ maj¹ wp³yw na ¿ycie spo³eczno�ci lokal-nej. Z tego powodu na moich zajêciach z przed-miotu Prowadzenie Dzia³alno�ci Gospodarczej(PDG), wiod¹c¹ metod¹ nauczania jest projektuczniowski �Moja firma�. Celem projektu jestopracowanie przez uczniów biznesplanu w³asnejdzia³alno�ci gospodarczej, któr¹ po ukoñczeniuszko³y bêd¹ mogli z sukcesem zrealizowaæ w prak-tyce. Uczniowie przez ca³y rok osobi�cie anga-¿uj¹ siê w proces aktywnego, indywidualnegouczenia siê, dziêki temu realizacja projektu �Mojafirma�, jest sposobem na sprawne przej�cie odukoñczenia szko³y do zostania przedsiêbiorc¹.

Zespó³ Szkó³ Nr 6 im. Miko³aja Reja

Lekcja biznesuw praktyce�

22

Ka¿da lekcja dotyczy innego aspektu zak³ada-nia i prowadzenia w³asnej dzia³alno�ci gospo-darczej. Zaczynamy od znalezienia pomys³u nafirmê, któr¹ nasi uczniowie mogliby realizowaæw ramach wybranego prze siebie zawodu. Dlate-go w murach naszej szko³y powstaje wiele po-mys³ów na realizacjê biznesów gastronomicz-nych, turystycznych i hotelarskich. Poczynaj¹cod ma³ych barów, restauracji, biur podró¿y, akoñcz¹c na ambitnych planach budowy du¿ychhoteli. Kolejnym etapem realizacji projektu s¹badania marketingowe, maj¹ce na celu analizêrynku, na którym przyjdzie im w przysz³o�ci pro-wadziæ firmê. Badania pozwol¹ im dostosowaæofertê swojej firmy do zapotrzebowania odpo-wiedniej grupy docelowej. Uczniowie symuluj¹równie¿ rejestracjê w³asnej dzia³alno�ci gospo-darczej w urzêdach administracji pañstwowej.Maj¹ mo¿liwo�æ spotkania na lekcji przedstawi-cieli Urzêdu Miasta, ZUSu, Urzêdu Skarbowe-go, PIPu, banku, ale równie¿ z przedstawicielami�wiata biznesu. Na kolejnych etapach swojejpracy musz¹ opracowaæ kosztorys dzia³alno�ci,oszacowaæ przychody oraz wynik finansowy. Ak-tywnie poszukuj¹ �róde³ finansowania swojegoprojektu. Szukaj¹ równie¿ sposób zdobycia lo-kalu na prowadzenie dzia³alno�ci, projektuj¹ wy-strój wnêtrz, sporz¹dzaj¹ zestawienia niezbêd-nego sprzêtu biurowego, kuchennego, zakupmebli i dekoracji. Niezwykle wa¿nym etapem re-alizacji projektu jest opracowanie planu kampa-nii reklamowej. Uczniowie samodzielnie projek-tuj¹ materia³y reklamowe, tworz¹ strony wwwswoich firm. W pracy nad projektem poznaj¹ rów-nie¿ zagadnienia zwi¹zane z zatrudnianiem pra-cowników i zarz¹dzaniem zasobami ludzkimi.Przeprowadzaj¹ rozmowy kwalifikacyjne, zak³a-daj¹ teczki osobowe pracownikom, wyliczaj¹ im

wynagrodzenia. Dziêki wspó³pracy z UrzêdemSkarbowym i biurami rachunkowymi uczniowieucz¹ siê rozliczaæ swoj¹ firmê w zakresie zobo-wi¹zañ podatkowych.

Koñcowym etapem pracy jest teczka z doku-mentacj¹ projektu �Moja firma�.

Prowadzenie lekcji metod¹ projektu nie jestprocesem ³atwym, poniewa¿ wymaga od uczniaaktywnego zaanga¿owania siê na ka¿dym etapierealizacji projektu � od pomys³u, poprzez przy-gotowanie planu, symulacjê jego wdro¿enia, a¿po analizê prognozowanych efektów. Jednak zmojego do�wiadczenia wynika, i¿ taka metodapracy z uczniem bardziej przybli¿a go do �wiatabiznesu, ni¿ tradycyjne nauczanie.

Podczas lekcji staram siê motywowaæ uczniówdo twórczego rozwi¹zywania pojawiaj¹cych siêproblemów, umo¿liwiaæ im samodzielne zdoby-wanie wiedzy, wspieraæ w poszukiwaniu nowych,innowacyjnych rozwi¹zañ. Przy takiej formie na-uczania, bardzo wa¿ne jest stosowanie metod itechnik motywuj¹cych uczniów do pracy nadprojektem, stawianie im nowych wyzwañ, któ-rych celem jest utrzymanie wysokiego poziomuzaanga¿owania uczniów podczas lekcji.

Wielu uczniów wk³ada wiele serca, pasji i za-anga¿owania przy pracy nad projektem. Najlep-sze biznesplany zg³osili�my do konkursu Przy-stanek Sukces - biznes w Szczecinie siê op³aca!Organizatorem konkursu jest Polska FundacjaPrzedsiêbiorczo�ci oraz Gmina Miasta Szczecin,a sponsorem g³ównym Bank Zachodni WBK.G³ównym celem konkursu jest wybranie najcie-kawszych pomys³ów biznesowych, które mog³y-by byæ realizowane w Szczecinie. Konkurencjaw tym roku by³a bardzo du¿a, dlatego z jeszczewiêksz¹ rado�ci¹ przyjêli�my wiadomo�æ, i¿uczeñ naszej szko³y Maciej Druciarek zdoby³ Imiejsce w konkursie. Jego projekt dotyczy³ dzia-³alno�ci firmy, która bêdzie �wiadczyæ us³ugi ga-

23stronomiczne w mobilnej kawiarni pod nazw¹Cafe Cookie, zlokalizowanej w pobli¿u StaregoMiasta w Szczecinie, nad Odr¹, nieopodal Wa-³ów Chrobrego. Food truck Cafe Cookie ma za-pewniæ klientom bogat¹ ofertê napojów gor¹-cych i zimnych, wyrobów piekarsko-cukierni-czych takich jak: babeczki, dro¿d¿ówki, ciasta,paluchy, soki �wie¿o wyciskane i lody amery-kañskie.

Satysfakcja z sukcesów uczniów wynagradzami trud w³o¿ony w wielogodzinne sprawdzanieka¿dego biznesplanu. Mam nadziejê, i¿ ka¿dy zmoich uczniów po ukoñczeniu szko³y odnajdziesiê w realiach gospodarki rynkowej i stanie siêodwa¿nym i pewnym swoich kompetencji w³a-�cicielem �wietnie prosperuj¹cej w przysz³o�cifirmy. Na koniec pragnê przytoczyæ refleksjeuczniów na temat pracy w czasie projektu �Mojafirma�. Niech bêd¹ one zachêt¹ dla wszystkichuczniów i nauczycieli do wyj�cia poza schematw nauczaniu.

�Lekcje PDG, w których mia³em przyjemno�æuczestniczyæ, by³y dla mnie bardzo interesuj¹-ce, poniewa¿ prowadzone by³y w formie pro-jektu, w czasie którego tworzyli�my w³asn¹ fir-mê. Zajêcia te wymaga³y wiêkszego zaanga¿o-wania i kreatywno�ci od ucznia, ale wzbudza-³y w nas te¿ wiêksze zainteresowanie tematem

ni¿ lekcje tradycyjne. Dziêki tym zajêciom mo-gli�my zdobyæ umiejêtno�ci praktyczne, którepomog¹ nam w przysz³o�ci z powodzeniem za-³o¿yæ w³asn¹ firmê. Mój pierwszy sukces bizne-sowy, to I miejsce w konkursie Przystanek Suk-ces - biznes w Szczecinie siê op³aca! Opróczzdobycia nagrody rzeczowej, mia³em mo¿liwo�æspotkania siê z kapitu³¹ konkursow¹ sk³ada-j¹c¹ siê z przedstawicieli �wiata biznesu, któ-rzy daj¹c mi pierwsz¹ nagrodê pokazali, i¿zmierzam w dobrym kierunku na drodze do w³a-snej firmy�.

Maciej Druciarekklasa 3, Technikum Gastronomiczne, ZS Nr 6

�Zajêcia PDG by³y bardzo oryginalne i nie-zwykle ciekawe. Podczas ca³ego roku nauki do-wiedzia³em siê wiele na temat prowadzeniadzia³alno�ci gospodarczej. Na samym pocz¹t-ku roku szkolnego zaczêli�my tworzyæ nasz w³a-sny biznesplan, który by³ udoskonalany przezca³y rok. Nie ukrywam, i¿ pocz¹tek nie by³³atwy. Wymy�lenie wizji w³asnej dzia³alno�ci jestzadaniem trudnym, ale zarazem bardzo cieka-wym. Kiedy odda³em pierwsz¹ czê�æ projektu,dosta³em ocenê, która mnie nie satysfakcjono-wa³a. My�la³em, ¿e bêdzie ³atwiej� Zdecydo-wa³em, i¿ staæ mnie na wiêcej i nie poddam siê!Poprawi³em projekt i otrzyma³em ocenê celu-j¹c¹ z dopiskiem, i¿ sprawdzanie mojej pracyby³o dla Pani Anny �niezwyk³¹ przyjemno�ci¹�.Po takim wpisie kolejne etapy biznesplanu, odtworzenia planu lokalu, nad którym siedzia-³em prawie ca³y dzieñ, po robienie projektumenu mojej restauracji, by³y sam¹ przyjemno-�ci¹. Z ka¿dymi kolejnymi kartkami biznesplanstawa³ siê coraz bardziej bogaty. W konkursiePrzystanek Sukces � biznes w Szczecinie siêop³aca! przeszed³em do dostatniego etapu,gdzie podczas rozmowy z kapitu³¹ konkursow¹mog³em przedstawiæ za³o¿enia swojego projek-tu. Konkurs wygra³ mój kolega z klasy�. ale,kiedy otwieram mój biznesplan i przypominamsobie lekcje PDG, czy trud w³o¿ony w opraco-wanie projektu, to my�lê sobie... �Warto by³o�.

Krzysztof Siedleckiklasa 3, Technikum Gastronomiczne, ZS Nr 6

Anna Barcicka� nauczyciel dyplomowany przedmiotówekonomicznych i informatycznych, lider

Szkolnego O�rodka Kariery w Zespole Szkó³Nr 6 im. Miko³aja Reja w Szczecinie

24

WstêpKa¿de dziecko w wieku 3-5 lat powinno mieæ do-

stêp do edukacji przedszkolnej. Jest to szczególniewa¿ne w przypadku dzieci mieszkaj¹cych na wsi lubpochodz¹cych z rodzin o niskim statusie spo³eczno-ekonomicznym. Zgodnie z badaniami prowadzonymiod ponad 20 lat, dzieci, które maj¹ mniejsze szanse naosi¹gniêcia w szkole, powinny dla ich wyrównaniauczestniczyæ w wysokiej jako�ci zajêciach edukacyj-nych ju¿ od wczesnego wieku przedszkolnego.

Program �Dobry start przedszkolaka� przeznaczo-ny jest do realizacji w grupach przedszkolnych w in-nych formach wychowania przedszkolnego, szcze-gólnie tam, gdzie jest potrzeba i mo¿liwo�æ tworzeniagrup ró¿nowiekowych. Bêdzie wiêc u¿yteczny na wsi,a tak¿e wszêdzie tam, gdzie z ró¿nych powodów przed-szkoli nie ma. Celem programu jest stworzenie wa-runków umo¿liwiaj¹cych dzieciom nabywanie umie-jêtno�ci i wiedzy potrzebnych im do satysfakcjonu-j¹cego startu w szkole i dalszego rozwoju. Cel tenrealizowany jest poprzez organizowanie zajêæ opar-tych na jak najwiêkszej aktywno�ci dzieci oraz wspó³-pracy z rodzicami. Rodzice powinni pe³niæ w grupachprzedszkolnych zasadnicz¹ rolê wspó³organizatorówzajêæ. Zapewnia to zarówno dzieciom, jak i ich rodzi-com warunki do rozwoju i poczucie bezpieczeñstwa.

Program oparto na podstawie programowej wy-chowania przedszkolnego zawartej w rozporz¹dze-niu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia2008 r. w sprawie podstawy programowej wycho-wania przedszkolnego oraz kszta³cenia ogólnego wposzczególnych typach szkó³ (Dz.U. z dnia 15 stycz-nia 2009 r. Nr 4, poz. 17).

Pierwsza wersja programu zosta³a stworzona dla al-ternatywnych form wychowania przedszkolnego wramach programu �Gdy nie ma przedszkola� prowa-dzonego przez Fundacjê Rozwoju Dzieci im. J. A. Ko-meñskiego w latach 2001�2007. Po zmianie Ustawy oSystemie O�wiaty program by³ wykorzystywany winnych formach wychowania przedszkolnego prowa-dzonych b¹d� wspieranych merytorycznie przez Fun-dacjê Komeñskiego. Obecnie zosta³ rozszerzony, zmo-

dyfikowany i przystosowany do wymagañ nowej pod-stawy programowej oraz rozporz¹dzenia Ministra Edu-kacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawiedopuszczania do u¿ytku w szkole programów wycho-wania przedszkolnego i programów nauczania orazdopuszczania do u¿ytku szkolnego podrêczników(Dz.U. z dnia 10 czerwca 2009 r. Nr 89, poz. 730).

W programie uwzglêdnia siê cztery przenikaj¹ce siêdziedziny rozwoju i uczenia siê dzieci: wiedzê, umiejêt-no�ci, dyspozycje i uczucia. Ka¿dy z tych wymiarówwymaga innych umiejêtno�ci i dzia³añ nauczyciela wo-bec dzieci. W wiêkszo�ci programów k³adzie siê naciskna wiedzê i umiejêtno�ci. Program �Dobry start przed-szkolaka� za niezwykle wa¿ne uwa¿a równie¿ rozwija-nie przez dzieci dyspozycji (sk³onno�ci) i uczuæ, dziêkiczemu bêd¹ potrafi³y satysfakcjonuj¹co poradziæ sobiez wyzwaniami edukacyjnymi w dalszych latach.

Konstrukcja Programu dostosowana jest do specy-ficznych warunków, w jakich dzia³aj¹ ma³e grupy przed-szkolne. Charakteryzuje je mniejsza liczebno�æ grup, ³¹cze-nie dzieci w grupy ró¿nowiekowe, aktywna obecno�ærodziców. Pozwala to na dopasowanie realizowanego pro-gramu do indywidualnych potrzeb edukacyjnych dziecii spo³eczno�ci lokalnej. Program zawiera równie¿ komen-tarze i wskazówki praktyczne dla nauczyciela u³atwiaj¹cerealizacjê przyjêtych celów wychowawczych i edukacyj-nych oraz umo¿liwiaj¹ce elastyczny dobór tre�ci zajêæ irodzajów aktywno�ci do potrzeb dzieci.

Realizacjê Programu mo¿na planowaæ zarówno na 12godzin tygodniowo, stanowi¹ce minimum dla innychform wychowania przedszkolnego jak i na wiêcej � np.20 czy 25 godzin tygodniowo. Zgodnie ze standardamiFundacji Komeñskiego optymalna liczba dzieci w gru-pie ró¿nowiekowej nie mo¿e byæ wiêksza ni¿ 15.

Dzieæmi powinny zajmowaæ siê dwie osoby � na-uczyciel i asystent. Funkcjê asystenta powinienpe³niæ rodzic jednego z dzieci. Do jego obowi¹zkównale¿y przede wszystkim wspieranie nauczyciela wpracy oraz pomaganie dzieciom w czynno�ciach, zktórymi same sobie nie radz¹.

Program wychowania przedszkolnego podzielonyjest na cztery czê�ci. W pierwszej przedstawiona zo-sta³a ogólna charakterystyka Programu �Dobry startprzedszkolaka� � za³o¿enia i cele oraz struktura.

Czê�æ II omawia konkretne zagadnienia dotycz¹cerealizacji programu � porz¹dek dnia, zadania i rolê osóbzaanga¿owanych w pracê grupy przedszkolnej. Czê�æIII po�wiêcona jest zagadnieniom rozwoju spo³ecz-no�emocjonalnego przedszkolaków. W IV czê�ci wy-mieniane s¹ szczegó³owo tre�ci edukacyjne w ró¿nychzakresach edukacji oraz umiejêtno�ci rozwijane przezdzieci. Ostatnia czê�æ to za³¹czniki: formularze i kartyobserwacji, formularz oceny dojrza³o�ci przedszkolnejdziecka oraz propozycje uk³adu dnia i tygodnia.

Programwychowania przedszkolnego

Dobry startprzedszkolaka (1)

Monika Ro�ciszewska-Wo�niak

25I. Za³o¿enia, cele

i struktura programu

Za³o¿enia programuProgram oparto na trzech podstawowych za³o¿eniach:

1. Aby dziecko mog³o siê rozwijaæ, jego aktualnepotrzeby edukacyjne musz¹ byæ zaspokojone woptymalnym stopniu

Zgodnie z wizj¹ Fundacji Rozwoju Dzieci im. J. A.Komeñskiego ka¿de dziecko jest niepowtarzaln¹ istot¹z immanentn¹ gotowo�ci¹ do rozwoju. Naturaln¹ ten-dencj¹ u ka¿dego dziecka jest d¹¿enie do poznawania idoskonalenia siê. Zadaniem doros³ych jest niedopusz-czenie do zahamowania tej tendencji oraz stwarzaniewarunków dzieciom do rozwoju pe³nego potencja³u.

W naszym my�leniu opieramy siê na koncepcjiLilian G. Katz, (1994)1, zgodnie z któr¹ niezbêdne dlarozwoju dziecka jest zaspokojenie w optymalnymstopniu nastêpuj¹cych potrzeb:

� poczucia bezpieczeñstwa � opisywanego jakopoczucie komfortu psychicznego, bycia akcepto-wanym i kochanym;

� poczucia w³asnej warto�ci � aprobaty dla sie-bie samego i w³asnych dzia³añ zarówno w grupieprzedszkolnej, jak i w rodzinie;

� poczucia, ¿e ¿ycie ma sens � przekonania, ¿ewarto jest ¿yæ, ¿e do�wiadczenia s¹ ciekawe, wa¿nei prawdziwe, a nie banalne, niepowa¿ne i sztuczne;

� zrozumienia do�wiadczeñ � dziecko potrzebu-je pomocy doros³ych, aby zrozumieæ w³asne do-�wiadczenia i prze¿ycia, nadaæ im sens oraz poznaædo�wiadczenia innych ludzi;

� autorytetu i jasnych, sensownych granic �dziecko potrzebuje obecno�ci doros³ych, którzy ak-ceptuj¹ w³asne do�wiadczenie, m¹dro�æ i wiedzê,potrafi¹ wytyczyæ wyra�ne granice, a jednocze�niedaj¹ dziecku zrozumienie, blisko�æ i akceptacjê, na-wet je�li postêpuje ono niezgodnie z regu³ami;

� dobrych wzorców osobowych � osób, na któ-rych mog¹ siê wzorowaæ, które potrafi¹ jasno roz-mawiaæ o warto�ciach, a tak¿e postêpuj¹ zgodnie ztymi warto�ciami.

2. Rozwój dzieci odbywa siê wielotorowo i w spo-sób dynamiczny

Konstruuj¹c Program, wziêto pod uwagê zarównonormatywny, jak i dynamiczny wymiar koncepcji ucze-nia i rozwoju dzieci (Lilian G. Katz, Sylvia C. Chard, 2000)2.Wymiar normatywny odnosi siê do typowych lub naj-czê�ciej obserwowanych u wiêkszo�ci dzieci wzorówzachowañ, umiejêtno�ci i my�lenia � takich, które s¹

norm¹ dla danego wieku. W naszym Programie wymiarnormatywny bierzemy pod uwagê podczas planowa-nia aktywno�ci adekwatnej do poziomu rozwoju dziecioraz osi¹gniêæ odpowiednich dla danego wieku. i inte-resuj¹cych zajêæ dla dzieci w danym wieku.

Wiedza ta daje nauczycielowi równie¿ mo¿liwo�æzauwa¿enia zachowañ lub zdolno�ci dzieci znacz¹-co poni¿ej lub powy¿ej normy, co u³atwia prowa-dzenie dok³adnej obserwacji lub zaplanowanie spe-cjalnych zadañ dla dziecka.

Dynamiczny charakter rozwoju zawiera trzy po-wi¹zane ze sob¹ aspekty. Po pierwsze � istota ludz-ka zmienia siê w czasie nie tylko z powodu rozwojufizycznego, ale równie¿ ró¿nych ¿yciowych do-�wiadczeñ lub ich braku. Drugi aspekt to efekt od-roczenia � niektóre do�wiadczenia nie s¹ u�wiada-miane od razu, mog¹ jednak pó�niej w znacz¹cy spo-sób modyfikowaæ lub zaburzaæ rozwój osobowo�cidziecka. Trzeci aspekt to efekt kumulacji czêstychdo�wiadczeñ � jako�ciowa zmiana nastêpuje dopieropo wielu powtórzeniach danej sytuacji.

Na³o¿enie wymiaru dynamicznego na normy rozwo-jowe wymusza tak¿e konieczno�æ wziêcia pod uwagêd³ugoterminowych efektów uczenia siê dziecka, a za-tem d³ugoterminowych efektów dzia³añ nauczyciela.Warto pamiêtaæ, ¿e dzieci ucz¹ siê zarówno rzeczy po-¿¹danych, jak i takich, których sobie nie ¿yczymy. Azatem profesjonalny namys³ na temat tego, czego po-winny siê uczyæ, musi braæ pod uwagê nie tylko to, codzieci powinny robiæ w danym wieku, ale równie¿ wie-dzê na temat d³ugoterminowych dynamicznych se-kwencji odroczenia i efektu kumulacyjnego.

Poni¿ej zosta³y omówione cztery aspekty rozwo-ju dziecka.

1) Dzieci zdobywaj¹ wiedzê, czyli poznaj¹ fakty,koncepcje, s³ownictwo, literaturê poprzez: demon-stracjê nauczyciela, informacje, jakie przekazuje,opisy, odpowiedzi na pytania, wyja�nienia dawaneprzez doros³ych. Ma³e dzieci jednak zdobywaj¹ wie-dzê przede wszystkim poprzez aktywne i konstruk-tywne dzia³ania i dziêki procesom nadawania zna-czenia w³asnym obserwacjom i do�wiadczeniom.

2) Dzieci æwicz¹ i doskonal¹ umiejêtno�ci po-przez obserwacjê i na�ladownictwo, wykonywaniei powtarzanie czynno�ci wed³ug instrukcji i wdra¿a-nie ich w nowych sytuacjach. Umiejêtno�ci zacho-wania siê w grupie, sprawno�æ fizyczna, umiejêtno-�ci jêzykowe, liczenie, rysowanie to zaledwie kilka zniezliczonej liczby umiejêtno�ci nabywanych przezdzieci w pierwszych latach ¿ycia.

3) Dzieci rozwijaj¹ swoje dyspozycje, czyli nie-które zdolno�ci, postawy, gotowo�æ czy tendencje

26do odpowiadania na poszczególne sytuacje w okre-�lony sposób. Ciekawo�æ, przyjacielsko�æ, sk³on-no�æ do rz¹dzenia, wielkoduszno�æ, ma³ostkowo�æ,twórczo�æ � to bardziej postawy i dyspozycje ni¿umiejêtno�ci czy wiedza.

Dyspozycji nie mo¿na nauczyæ przez formaln¹ in-strukcjê ani namawianie. Wiele wa¿nych dyspozycji,w³¹czaj¹c w to gotowo�æ do uczenia siê i nadawaniesensu do�wiadczeniom, jest wrodzonych � niezale¿neod tego, gdzie dzieci siê rodz¹ i w jakich warunkach¿yj¹. Inne, jak np. ciekawo�æ, postawa twórcza, goto-wo�æ do wspó³pracy, otwarto�æ, ¿yczliwo�æ, s¹ rozwi-jane poprzez wzrastanie w�ród ludzi, którzy takie po-stawy reprezentuj¹, a nastêpnie wzmacniane, bardziejpoprzez zauwa¿anie ich i docenianie ni¿ nagradzanie.

Proces rozwijania dyspozycji wymaga stworzeniadziecku mo¿liwo�ci ekspresji swoich postaw w dzia³a-niu. Dziêki temu dziecko mo¿e obserwowaæ efektyw-no�æ w³asnych zachowañ i do�wiadczaæ satysfakcji ztego p³yn¹cej. Nauczyciel mo¿e wzmacniaæ dyspozy-cje dzieci poprzez stawianie celów ukierunkowanychna proces, a nie na wynik (np. zamiast mówiæ:�Sprawd�my, jak sobie poradzicie�, powinien powie-dzieæ: �Zobaczmy, czego mo¿emy siê nauczyæ, co no-wego mo¿emy odkryæ�). W ten sposób zachêca io�miela dzieci do koncentrowania siê na tym, czegosiê ucz¹, a nie na zewnêtrznej ocenie swoich dzia³añ.

4) Dzieci rozwijaj¹ uczucia, czyli subiektywne sta-ny emocjonalne. Niektóre uczucia s¹ wrodzone (np.lêk, z³o�æ, rado�æ), inne rozwijaj¹ siê w trakcie uczenia� np. pewno�æ siebie, poczucie w³asnej warto�ci, po-czucie przynale¿no�ci, bezpieczeñstwa. W czasiepierwszych lat edukacji kszta³tuj¹ siê równie¿ uczuciazwi¹zane ze szko³¹, nauczycielami i innymi dzieæmi.

3. Dzieci rozwijaj¹ siê poprzez interakcje w sze-rokim kontek�cie spo³ecznym

Program opiera siê na interaktywnym modelu eko-logicznego rozwoju dziecka wprowadzonym przezUrie Bronfenbrennera3 i rozwijanym przez wielu pe-dagogów, zgodnie z którym dziecko �zanurzone� wswoim bli¿szym i dalszym �rodowisku (przyrodni-czym i spo³ecznym) rozwija siê poprzez sta³e, dyna-miczne i wzajemne interakcje.

Rozwój dziecka jest uwarunkowany historycznie ijednocze�nie zale¿y od aktualnego kontekstu. Maj¹tu znaczenie zarówno dzia³ania i do�wiadczenia cz³on-ków rodziny (m.in. struktura rodziny, sytuacja mate-rialna i spo³eczna, system warto�ci, styl ¿ycia), jak izachowania nauczycieli, relacje z rówie�nikami, sto-sunek do przedmiotów oraz oddzia³ywanie mediów.

Dzieci ucz¹ siê dziêki zaanga¿owaniu we wzajemneaktywne relacje. Swoje naturalne dyspozycje wzmac-niaj¹ poprzez wspó³dzia³anie, interakcje z rówie�ni-

kami, doros³ymi, materia³ami, otoczeniem. Pomaga imto znajdowaæ g³êbszy sens swoich do�wiadczeñ ilepiej poznawaæ �rodowisko w którym ¿yj¹. Interak-cje, w jakie wchodz¹ dzieci podczas wszystkich ro-dzajów aktywno�ci (rysowania, jedzenia, zabaw ru-chowych, obserwacji, zabaw konstrukcyjnych)tworz¹ kontekst i stymulacjê dla rozwoju spo³eczne-go i poznawczego zarówno wiedzy i umiejêtno�ci, jaki predyspozycji czy rozwoju emocjonalnego.

Mniejsze znaczenie dla rozwoju ma³ego dzieckama aktywno�æ pasywna, polegaj¹ca na przyswaja-niu wiedzy doros³ych. Zgodnie z najnowszymi ba-daniami wprowadzenie akademickich metod i in-strukcji (demonstracji, pogadanek) w program pra-cy wychowawczej z ma³ymi dzieæmi w krótkiej per-spektywie daje co prawda niez³e rezultaty w dzie-dzinie wiedzy i umiejêtno�ci, ale te krótkotrwa³e efek-ty znikaj¹ po kilku latach i s¹ nierozpoznawalne.

Cele programuJak najpe³niejszy rozwój potencja³u ka¿dego

dziecka poprzez proces, w którym dziecko aktyw-nie i maksymalnie samodzielnie nadaje sens swo-im do�wiadczeniom.

Program ma rozwijaæ u dzieci:* ciekawo�æ i motywacjê do poznawania i rozwoju;* rozumienie zjawisk z najbli¿szego otoczenia i

wzrost wiedzy przez gotowo�æ do korzystania z w³a-snych do�wiadczeñ do zdobywania kolejnych umie-jêtno�ci, rozwijanie my�lenia matematycznego, roz-wój umiejêtno�ci jêzykowych;

* adekwatne poczucie w³asnej warto�ci budowa-ne na �wiadomo�ci uczuæ, umiejêtno�ci kontroliemocjonalnejoraz na w³asnych pozytywnych do-�wiadczeniach;

* umiejêtno�æ wspó³dzia³ania z innymi przez wzrostumiejêtno�ci komunikacyjnych, rozumienie znacze-niaumów i norm spo³ecznych, szacunek dla innychi do�wiadczenia wspó³pracy w zespole;

* samodzielno�æ i wytrwa³o�æ w pokonywaniutrudno�ci oraz umiejêtno�æ rozwi¹zywania proble-mówi podejmowania decyzji;

* wyobra�niê i ekspresjê twórcz¹, zainteresowa-nie literatur¹ i sztuk¹;

* sprawno�æ fizyczn¹ i zdrowie.Przy planowaniu pracy nauczyciel bêdzie uwzglêd-

niaæ piêæ zakresów edukacji dziecka: spo³eczno�emocjonalny, przyrodniczy, jêzykowy, my�leniematematyczne, rozwój fizyczny oraz twórczy. Zakre-sy edukacji przenikaj¹ siê, a realizacja zaplanowa-nych zajêæ musi odbywaæ siê w atmosferze i w �ro-dowisku sprzyjaj¹cym rozwojowi wszystkich przed-stawionych powy¿ej celów edukacji dzieci.

27Struktura programu

Cele w odniesieniu do dzieciWzrost c o iekawo�ci i motywacji do poznawania� Rozumienie zjawisk z najbli¿szego otoczenia� Wzrost wiedzy o otaczaj¹cym �wiecie� Rozwój wyobra�ni i ekspresji twórczej� Rozwój �wiadomo�ci i kontroli emocjonalnej� Wspó³dzia³anie z innymi� Umiejêtno�ci komunikacyjne� Samodzielno�æ i wytrwa³o�æ� Rozwój sprawno�ci fizycznej

Zadania nauczycieli� Stwarzanie dzieciom mo¿liwo�ci samodzielnego odkrywania� Zachêcanie do podejmowania prób, pokonywania trudno�ci� Towarzyszenie (komunikacja, wsparcie, uznanie, podziw, informacje)� Rozumienie sposobu odbierania �wiata przez dzieci� Elastyczne planowanie na podstawie obserwacji i diagnozy� W³¹czanie do wspó³pracy rodziców i innych doros³ych� Organizacja pracy O�rodka

Zadania rodziców� Wspieranie dziecka w procesie adaptacji i pó�niej� Wsparcie nauczycieli w codziennym prowadzeniu grupy � wolontariat� Obserwacja rozwoju dzieci� Rozwój umiejêtno�ci wychowawczych� Wspólne z nauczycielami i dzieæmi realizowanie zadañ edukacyjnych� Uczestnictwo w koalicji na rzecz dziecka

Wizja dziecka� Niepowtarzalna osoba� Aktywny we w³asnej edukacji� Potrzebuje stwarzania mo¿liwo�ci i przestrzeni dla swojej aktywno�ci� Poznawanie i rozwój jest procesem radosnym i przynosz¹cym satysfakcjê

Formy pracy� Obserwacja dzieci� Diagnoza potrzeb i potencja³u� Indywidualizacja� Zintegrowany program edukacji� Praca metod¹ projektów

Zakresy edukacji� Spo³eczna� Przyrodnicza� Jêzykowa� Matematyczna� Ruchowa� Muzyczna� Plastyczna

Organizacja pracy grupy� 15 dzieci� Grupa ró¿nowiekowa (3�5 lat)� Zajêcia 4�5 godzinne� 1 nauczyciel� Asystent (rodzic, wolontariusz)

cdn.

28

RELAKSZ

KSI¥¯K¥

Pani Janina Lesiak postano-wi³a wprowadziæ na wspó³cze-sne salony niezwyk³e, niecozapomniane, a nawet niezbytznane kobiety polskiej histo-rii. Od ubieg³ego roku konse-kwentnie realizuje ten plan do-starczaj¹c czytelnikom powie-�ci w ramach cyklu portretówhistorycznych. Jak dot¹d uka-za³y siê nastêpuj¹ce tytu³y:�Wspomnienie o Cecylii,smutnej królowej� i �Mi³osna kareta Anny J.", nato-miast 11 stycznia 2017 r. do³¹czy³a do nich najnowszapowie�æ, czyli �Dobrawa pisze CV�.

Mia³am przyjemno�æ obcowaæ z kameraln¹ narracj¹,któr¹ prezentowa³a autorka w dwóch poprzednich po-wie�ciach o polskich kobietach w historii. Dziêki niejzetknê³am siê z ciekawym, osobistym i bardzo kobiecymspojrzeniem na losy polskich w³adczyñ. /�/ DobrawaPrzemy�lidka � ksiê¿niczka czeska, ksiê¿na polska, ¿onaMieszka I, matka pierwszego polskiego króla, znalaz³awa¿ne miejsce w podrêcznikach i opracowaniach histo-rycznych. Odegra³a znacz¹c¹ rolê w procesie chrystia-nizacyjnym m³odego pañstwa Polan. Sportretowanaprzez Jana Matejkê w XIX wieku spogl¹da na nas spo-kojnie i dystyngowanie. Ale o czym my�la³a, o czymmarzy³a, czego siê obawia³a? Tego nie wiemy, podobniejak niewiele mo¿emy powiedzieæ o jej dzieciñstwie i m³o-do�ci.I tu wkracza Janina Lesiak, która opowiedzia³a okobiecie ¿yj¹cej w �redniowieczu, bêd¹cej twarz¹ pol-sko - czeskiego sojuszu. Nie napisa³a kroniki, ani nawetklasycznej powie�ci historycznej. Stworzy³a za to piêk-ny portret ksiê¿nej, matki, siostry � z jej rozterkami, si³¹,m¹dro�ci¹ i ogromn¹ macierzyñsk¹ mi³o�ci¹, któr¹ mo¿-na by i dzisiaj stawiaæ za wzór. Na tê matczyn¹ troskê imi³o�æ do syna �redniowieczna matka przysz³ego królanie mia³a za wiele czasu. Zaledwie kilka pierwszych latod narodzin dziecka, pó�niej ch³opiec musia³ trafiæ podkuratelê ojca. W piêkny sposób wype³nia³a ten czas,uczy³a cierpliwo�ci, chroni³a przed z³o�ci¹, kocha³a po-nad wszystko.

Za spraw¹ historii Dobrawa zosta³a wyznaczona nama³¿onkê Mieszka I, nieokrzesanego, ale ambitnego. Przynim bêdzie realizowa³a nowy idea³ chrze�cijañskiegow³adcy, odnajdzie siê w nowej roli - ¿ony, która nawróciswojego mê¿a. Wprawdzie historycy odmawiaj¹ dzisiajDobrawie tak znacznego wp³ywu na �króla Pó³nocy�,jak nazywano Mieszka, ale bez w¹tpienia nale¿y siê jejpamiêæ i szacunek, wszak by³a pierwsz¹ w szereguwszystkich polskich kobiet panuj¹cych w kraju nad

Wis³¹. I to o niej mówi siê, ¿e by³a: �christianissima,benedicta, sancta�.

W powie�ci Janiny Lesiak Dobrawa naprawdê piszeswoje CV, a tak¿e dzieli siê skrywanymi w sercu tajemni-cami, obawami i marzeniami. Chce byæ chrze�cijank¹swoich czasów, o której potomni bêd¹ uk³adaæ pie�ni.Czuje siê jak przewodniczka w kluczu dzikich gêsi, którymknie po niebie odlatuj¹c na po³udnie.

Jest piêkna, silna, bystra, roztropna i wykszta³cona.Wspaniale siê porusza, lekko�ci¹ stawianych krokówzadziwia ca³y ksi¹¿êcy dwór. Nosi siê elegancko, lubibi¿uteriê, stroje kolorem dopasowane do pór roku. Jejoczy, usta i delikatna skóra, która przywodzi na my�lowocowe i le�ne aromaty, zapewne zachwyca³y Miesz-ka, jej silnego jak d¹b mê¿a. W ka¿dym razie autorkaksi¹¿ki po raz kolejny udowodni³a, ¿e jest znawczyni¹kobiecej natury. Porównania i opisy, które serwuje wpowie�ci �wiadcz¹ o erudycji i niezwyk³ej umiejêtno-�ci oddania klimatu epoki. Dziêki zabiegom stylistycz-nym, dzia³aniu na emocje czytelnika, i piêknemu jêzy-kowi, którym pos³uguje siê pisarka bohaterowie histo-rii o¿ywaj¹, a my mo¿emy spojrzeæ na nich w zupe³nieinny sposób.Chocia¿ opowie�æ o ¿yciu Dobrawy to wwiêkszo�ci fikcja literacka, jednak silnie wspierana re-aliami epoki i faktami czerpanymi gar�ciami z wielu�róde³ historycznych.Na uwagê zas³uguj¹ informacjena temat ¿ycia codziennego mieszkañców pañstwapiastowskiego, ciekawostki kulinarne, zwyczaje higie-niczne i opisy �redniowiecznych medykamentów.Warstwa zwi¹zana z obyczajowo�ci¹ dawnych miesz-kañców Europy jest ogromnym atutem wszystkichpowie�ci Janiny Lesiak. W ksi¹¿ce �Dobrawa piszeCV� równie wa¿na jest wielka polityka, która ukszta³-towa³a bohaterów wy³aniaj¹cych siê z mroku historii.W przypadku ksi¹¿êcej pary - Mieszka i Dobrawy �by³a to walka o os³abienie dominacji �wiêtego Cesar-stwa Rzymskiego w ówczesnej Europie. Dlatego bo-haterka stworzona przez Janinê Lesiak rozumie swoj¹rolê � wie, ¿e przeznaczona jest do wielkich przedsiê-wziêæ, ale chcia³aby te¿ byæ zapamiêtana jako ta, która�uchyli³a nam drzwi do Europy�.

Kobieta zapomniana, odrzucona przez mê¿a, odsepa-rowana od dzieci z pewno�ci¹ zna³a swoj¹ warto�æ. Ja-nina Lesiak pozwoli³a jej do nas przemówiæ, ukaza³a namjej zalety, spokojn¹ elegancjê, a nawet umo¿liwi³a namprze¿yæ jej sny. /�./

�Dobrawa pisze CV� to powie�æ, która w piêknysposób promuje historiê, bardzo obrazowo przemawiado czytelnika, pozwala zrozumieæ przesz³o�æ i ludzi, któ-rzy tak naprawdê niewiele ró¿ni¹ siê od nas � ¿yj¹cychtu i teraz. Jestem przekonana, ¿e interpretacja ¿ycia Do-brawy Przemy�lidki w wykonaniu Janiny Lesiak przy-padnie do gustu wielu osobom. Autorka ma dar do opo-wiadania historii po swojemu � kobieco, z pasj¹, ale te¿prosto i zwyczajnie. Warto spotykaæ siê z bohaterkamijej powie�ci.

Beata WasilewskaJanina Lesiak, Dobrawa pisze CV

Wydawnictwo MG, 2017Tekst recenzji ukaza³ siê pierwotnie na portalu

SzczecinCzyta.pl

29Szczeciñski Program Edukacji Wodnej

i ̄ eglarskiej �Morze przygody� z wiatrem w ¿aglach�

Konkurs ¿eglarski50 lat Magnolii

S/y MagnoliaSzczeciñski jacht to faktW pamiêci ludzi, zdarzeñ, rejsów, datOgromn¹ fascynacjê w�ród ¿eglarskiej braci budziJacht Magnolia to szczeciñski znak,Który przetrwa³ ju¿ 50 lat.

50 lat morskich przygódCzasem bez s³oñca i wygód,Z wiatrem we w³osach i deszczem na twarzyWielu do dzi� o Magnolii marzy.

Marzy o piêknej przygodzie,Bezkresnym niebie i ogromnej wodzieJacht Magnolia zawsze na faliSzczê�liwi ¿eglarze do portu wracali.

Wracali do miasta SzczecinaGdzie przygoda siê koñczyI gdzie siê zaczyna.

50 lat to czasu szmatWspólnie spêdzonych chwil¯yczymy by Magnolia jachtP³ywa³ kolejne Tysi¹ce mil! Uczniowie ZSS Nr 10

W grudnia 2016 roku odby³ siê w Zespole Szkó³Specjalnych Nr 10 w Szczecinie �Wojewódzki Kon-kurs ¯eglarski � 50 lat Magnolii� dla szkó³ i pla-cówek specjalnych.

Konkurs sk³ada³ siê z dwóch czê�ci:1. teoretycznej � wiadomo�ci o s/y Magnolia2. praktycznej ( wi¹zanie wêz³ów, �piewanie szant,

wykonanie modelu jachtu z drewna). Stworzenie modelu jachtu nie by³o takie ³atwe. Trud-

no�æ polega³a na tym by tak wyliczyæ wyporno�æ ³ódki

aby utrzyma³a siê ona na wodzie i nie utonê³a, ponad-to trzeba by³o dopasowaæ odpowiednie ¿agle.

Podczas konkursu uczniowie wspólnie �piewali szan-ty po polsku i po czesku � gdy¿ go�ciem specjalnym by³aznana ¿eglarka Daniela Krautschneider, która przygry-wa³a na gitarze i uczy³a nas �piewaæ po czesku.

Konkurs u�wietni³ sw¹ obecno�ci¹ i opowiadaniemwraz z projekcj¹ filmu o jachcie Magnolia Przemys³awDziarnowski � kapitan tego¿ jachtu. Ponadto z Progra-mu Miejskiego Edukacji Morskiej obecna by³a JolantaGa³êzowska oraz Mieczys³aw Ircha, kapitan jachtu Zryw.

Pierwsze miejsce w konkursie zaj¹³ MOS Nr 2ze Szczecina. Drugie miejsce zdoby³y O�rodekdla Dzieci Niepe³nosprawnych Ruchowo w Poli-cach i Zespó³ Szkó³ Specjalnych Nr 10 w Szcze-cinie. Trzecie miejsce Zespó³ Szkó³ Specjalnychw Goleniowie. Podczas konkursu uczniowie po-znali siê bli¿ej i podjêli decyzjê o wspólnym rej-sie w najbli¿szym sezonie.

Agnieszka Zbi¿ek� organizator z ZSS Nr 10 w SzczecinieZdjêcia: Mieczys³aw Ircha i Micha³ Pie�niak

30XX-LECIE PEM 1995 � 2015

WODOWANIETym razem grudniowa miêdzyszkolna Sesja Mor-

ska � 15.12.2016 - w auli Pa³acu M³odzie¿y, mia³aspecjalny, uroczysty charakter, gdy¿ jej tematemprzewodnim by³o �wodowanie� monografii �Mo-rze Przygody � z Wiatrem w ¯aglach�, wydanej zokazji jubileuszu 20-lecia Szczeciñskiego ProgramuEdukacji Wodnej i ¯eglarskiej. Drug¹ czê�æ Sesjistanowi³a prezentacja ¿eglarskiej kariery Przemy-s³awa Dziarnowskiego, kapitana jachtu �Magno-lia�, od 50 lat s³u¿¹cego szczeciñskiej m³odzie¿y.

Przy pe³nej auli w spotkaniu uczestniczy³a m³o-dzie¿ ze Szkolnych Kó³ Edukacji Morskiej, z opieku-nami i dyrektorami placówek, przedstawiciele Wy-dzia³u O�wiaty UM, kapitanowie naszych rejsów,oraz go�cie i przyjaciele Programu, a tak¿e media..Min¹³ dok³adnie rok od dnia uroczystej Gali z okazji20-lecia Programu, która mia³a miejsce w Starej Rze�-ni, gdzie zapowiedzieli�my, ¿e dalszym etapem reali-zacji naszych Jubileuszowych dzia³añ bêdzie w³a-�nie to specjalne wydawnictwo. Teraz po raz pierw-szy w historii Pa³acu M³odzie¿y mieli�my przyjem-no�æ dokonaæ �wodowania� tej publikacji. którejpomys³odawc¹, a tak¿e redaktorem i autorem wiêk-szo�ci tekstów i zdjêæ, jest Wies³aw Seidler, wielo-letni koordynator Programu. Fragmenty wydawnic-twa - wspomnienia z rejsów szkoleniowych � od-czyta³ uczeñ Albert Huderewicz, wychowanek Pro-gramu i Centrum ̄ eglarskiego, a serdeczn¹ i przyja-cielsk¹ laudacjê o autorze przedstawi³a Ewa Kara-siñska - redaktor naczelna Miesiêcznika Pedagogicz-nego �Dialogi�. By³ te¿ tradycyjnie �pa³acowy� wy-stêp artystyczny. Dalej autor przybli¿y³ w krótkimwyst¹pieniu pocz¹tek oraz historiê ca³ego przed-siêwziêcia, wspart¹ prezentacj¹ wybranych zdjêæ,co kpt.¿.w. Wiktor Czapp uzupe³ni³ informacj¹ o tra-dycji �wodowania� ksi¹¿ek marynistycznych, zapo-

cz¹tkowanej przed laty na �Darze Pomorza�. Zgod-nie z tym ceremonia³em Matk¹ Chrzestn¹ ksi¹¿kizosta³a Jolanta Ga³êzowska � wieloletni instruktor/Opiekun SKEM, a pierwsze egzemplarze ksi¹¿ki wzru-szony autor przekaza³ � z podziêkowaniami � panuGrzegorzowi Janowskiemu, Joli Ga³êzowskiej, Iwo-nie Sarnickiej i Ewie Karasiñskiej, a tak¿e AlbertowiHuderewiczowi (wszyscy na zdjêciach)�

Po uroczystym chrzcie ksi¹¿ki przeszli�my do dru-giej czê�ci spotkania, w którym to Przemek Dziar-nowski, jeden z najm³odszych kapitanów nie tylkow C¯ ale i w kraju, opowiedzia³ przebieg swojej¿eglarskiej kariery, od 10 roku ¿ycia, a¿ po dzieñ dzi-siejszy. Przedstawi³ sytuacje zabawne jak i kryzyso-we podczas swojego szkolenia, przybli¿y³ zebranejm³odzie¿y moment w którym zawodowo zacz¹³ zaj-mowaæ siê ¿eglarstwem oraz pe³niæ funkcjê opieku-na i kapitana jachtu �Magnolia�. Nastêpnie przy-szed³ czas na rozstrzygniêcie konkursu fotograficz-nego �Nasze Rejsy 2016�, który cieszy³ siê du¿ymzainteresowaniem, w kategoriach: Szko³y Podsta-wowe, Gimnazja, Szko³y ponadgimnazjalne. Nagro-dy i upominki, dla laureatów konkursu oraz dla opie-kunów SKEM, wrêcza³ przedstawiciela Wydzia³uO�wiaty Grzegorz Janowski, wspomagany przezJolantê Ga³êzowsk¹ i Monikê Chmiekewsk¹. Na

koniec Sesji wszyscy zostalizaproszeni do podziwianiagalerii zdjêæ konkursowychoraz wymiany wra¿eñ w lu�-nym panelu dyskusyjnym,przy jubileuszowym torcie.Na Opiekunów SKEM i go-�ci czeka³y w Pracowni Edu-kacji Morskiej jeszcze �cie-p³e� egzemplarze ksi¹¿ki, któ-re podpisywa³ jej autor�

Krzysztof SynowiecZdjêcia:

Monika Wilczyñska

Fotoreporta¿ str. 31

31Mali przyjaciele psów

32

Pa³ac M³odzie¿yPracownia Gimnastyczno � Taneczna

Zdjêcia: Jerzy Miszuk

Jubileusz 15-lecia